Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ōrātĭo

  • 1 oratio

    ōrātio, ōnis, f. (ōro), I) das Reden, die Sprache, als Gabe, seine Gedanken u. Empfindungen durch Worte auszudrücken, A) im allg.: quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes, Cic. de off. 1, 50. – B) insbes.: 1) (= lingua) die einem Volke eigentümliche Sprache, oratio Latina, Gell. 10, 22, 3: or. Graeca, Gell. 11, 1. § 1; 18, 10. § 11. – 2) prägn.: a) der rednerische Ausdruck, Latina, Cic. de off. 1, 2: utriusque orationis facultas, Fertigkeit in beiden Arten des Ausdrucks (näml. des rhetor. u. philos.), Cic. de off. 1, 1. – b) die Beredsamkeit, Rednergabe, elatio atque altitudo orationis suae, Cic.: satis in eo fuit orationis, Cic.: vincas oratione Regulos, Mart. – c) die Art der Beredsamkeit, die Redeweise, sed et huius (Demosthenis) oratio in philosophiam tralata pugnacior, ut ita dicam, videtur et illorum (Aristotelis, Theophrasti) in iudicia pacatior, Cic. Brut. 121. – II) meton., die Rede, Sprache = die Aussage, der Ausdruck, die Darstellung, die Äußerung, die Worte jmds., A) im allg.: haec oratio, Ter. u. Cic.: oratio abhorrens (nicht passend) a persona gravissimi hominis, Cic.: oratio Aetnensium, Siculorum, aratorum, von den usw., Cic.: honesta oratio est, das ließe sich recht gut hören, das klingt ganz gut, Ter. u. Cic.: in qua oratio (der Redestoff, die Worte) deesse nemini possit, Cic.: orationem bonorum imitari, Cic.: non ita sunt dissimili argumento, sed tamen dissimili oratione sunt factae (fabulae) ac stilo, Ter.: quam orationem habuerit tecum, was er mit dir gesprochen hat, Cic.: tecum mihi instituenda est oratio, ich habe noch ein Wort mit dir zu sprechen, Cic.: apud quem (Platonem) saepe haec oratio usurpata est (häufig die Behauptung ausgesprochen wird), ut nihil praeter virtutem diceretur bonum, Cic.: erit ergo rebus ipsis par et aequalis oratio, Cic.: iam vero virtuti Cn. Pompei quae potest oratio par (entsprechender, erschöpfender Ausdruck) inveniri? Cic. – im Zshg. zuw. = Einrede, ista oratio, Cic. de imp. Pomp. 52: illorum oratio, qui dissentiunt, ibid. 68. – u. = Entschuldigungsrede, Entschuldigung, perceptā oratione eorum, Caes. b. G. 5, 1, 8. – B) insbes.: a) eine nach den Vorschriften der Redekunst u. für einen öffentlichen Vortrag ausgearbeitete Rede, ein Vortrag, orationes iudiciorum, gerichtliche R., Cic.: M. Caesaris, Suet.: or. Q. Metelli de prole augenda, Suet.: oratio Neronis, quā in Vindicem perorabat, Suet.: m. obj. Genet., oratio falsae legationis, über usw., Cic.: or. plebi acceptior, Liv.: or. accurata, Cic., accuratior, Liv.: acris et vehemens, Liv.: contumeliosa, Cic.: contentiosa et pugnax, Plin. ep.: continens, Cic., continua, Sen. u. Tac.: extemporalis, Quint.: erudita (Ggstz. popularis), Cic.: festiva, Cic.: florida, Quint.: inelaborata, Sen.: longa, Cic.: luculenta, Sall.: magnifica, Tac. u. Plin. ep.: non valde nitens, non plane horrida, Cic.: de horridis rebus nitida est oratio tua, Cic.: or. nuda et rudis (nüchterne u. ungekünstelte), Cic.: or. ad tempus (nach den Verhältnissen) parata, Liv.: perpetua, Cic. u. (Ggstz. concisa) Quint.: polita, Cic.: popularis (Ggstz. erudita), Cic.: orationes populares, Liv.: or. praeparata (im voraus entworfene), Liv.: or. summissa et infracta (demütige u. mutlose), Liv.: or. subita et fortuita (aus dem Stegreif gehaltene u. durch Zufall veranlaßte), Ggstz. commentatio et cogitatio, Cic. – oratio honorifica in alqm, Cic.: orationes criminosae in patres, Liv.: orationes et pro se et pro aliis et in alios, Liv. – adhibere orationem ad alqm, eine Ansprache an jmd. richten, Cic.: adhibere orationem ad singulas perturbationes, gegen die einz. L. anwenden, Cic.: si temporum potius quam maiestatis memor adhibeatur oratio, eine mehr der Zeit als der Hoheit angemessene Rede angewendet werde, Cic.: nec ab officio vestro nec ab ipsa causa P. Sestii abhorrebit (wird unangemessen sein) oratio mea, Cic.: si quid in nostra oratione claudicat, sentit (vulgus), Cic.: comparare ad id longam orationem, Cic.: componere orationem, Liv., alci reo orationem, Quint.: nullo modo possum omnia istius facta aut memoriā consequi aut oratione complecti, Cic.: ita compresseram (hielt so verborgen) orationem, ut numquam emanaturam putarem, Cic.: convertere orationes e Graeco, Cic.: sed nescio, quo pacto ab amicitiis perfectorum hominum, id est sapientium, ad leves amicitias defluxit oratio, Cic.: iam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur, Cic.: dicere orationem de scripto, vom Konzept halten, Cic.: ediscere orationem, Cic.: exprimere oratione mores alcis, Cic.: exstat eius (Appii) oratio, Cic.: Catonis oratio scripta exstat Originum quinto libro inclusa, Liv.: facere ac polire orationem, Cic.: facere orationem pro P. Sextio (v. Cicero), Gell.: habere orationem in senatu, Cic., in agrestium conventu, Cic., apud imperitam multitudinem, Cic.: habere orationem de optimo civitatis statu, Cic.: habere orationem super ea re, Tac.: habere orationem adversus alqm, Hieron.: oratione ultro citro habitā, durch Hinüber- u. Herüberreden, Liv.: incipere orationem de alqa re, Tac.: includere alqd orationi suae, Cic.: magnā spe ingredior in reliquam orationem, schreite ich zu dem übrigen Teile der R., Cic.: ingressus in eam orationem, Caes.: quorum mediam orationem interrumpunt subito undique tela immissa, Caes.: oratio mea interrumpitur interpellatione alcis, Cic.: mittere orationes ad senatum, Suet.: proferre (ins Publikum bringen) orationem, Cic.: recitare orationem, Cic.: pleraeque scribuntur orationes habitae iam, non ut habeantur, Cic.: serere populares orationes, Liv.: mihi haec oratio suscepta non de te est, sed de genere toto, mein Vortrag hat es nicht mit dir zu tun, sondern mit usw., Cic.: oratio turget, Cornif. rhet.: sed antequam ad eam orationem venio, quae etc., zu dem Teile der Rede, Cic.: in extrema oratione nostra, im letzten Teil unserer R., Cic. – prägn., Gegenstand der Rede, Thema, huius orationis difficilius est exitum quam principium invenire, Cic. de imp. Pomp. 3. – b) die Prosa, aber nur im Ggstz. zur Poesie, vollst. oratio soluta (Ggstz. oratio poëtica, Varro LL. 6, 97: Ggstz. versus, Varro r. r. 1, 1, 9), saepissime et in poëmatis et in oratione peccatur, Cic. or. 70 (u. so im Ggstz. zu poëma, versus oft bei Cic., s. Jahn Cic. or. 174): oratione et versu promptissimus, Spart. Hadr. 15, 10. – c) ein Gebet, bes. das Vaterunser, Tertull. u.a. Eccl. – d) zur Kaiserzeit = ein kaiserl. Schreiben, Reskript, Erlaß u. dgl., Tac. u. Suet.

    lateinisch-deutsches > oratio

  • 2 oratio

    ōrātio, ōnis, f. (ōro), I) das Reden, die Sprache, als Gabe, seine Gedanken u. Empfindungen durch Worte auszudrücken, A) im allg.: quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes, Cic. de off. 1, 50. – B) insbes.: 1) (= lingua) die einem Volke eigentümliche Sprache, oratio Latina, Gell. 10, 22, 3: or. Graeca, Gell. 11, 1. § 1; 18, 10. § 11. – 2) prägn.: a) der rednerische Ausdruck, Latina, Cic. de off. 1, 2: utriusque orationis facultas, Fertigkeit in beiden Arten des Ausdrucks (näml. des rhetor. u. philos.), Cic. de off. 1, 1. – b) die Beredsamkeit, Rednergabe, elatio atque altitudo orationis suae, Cic.: satis in eo fuit orationis, Cic.: vincas oratione Regulos, Mart. – c) die Art der Beredsamkeit, die Redeweise, sed et huius (Demosthenis) oratio in philosophiam tralata pugnacior, ut ita dicam, videtur et illorum (Aristotelis, Theophrasti) in iudicia pacatior, Cic. Brut. 121. – II) meton., die Rede, Sprache = die Aussage, der Ausdruck, die Darstellung, die Äußerung, die Worte jmds., A) im allg.: haec oratio, Ter. u. Cic.: oratio abhorrens (nicht passend) a persona gravissimi hominis, Cic.: oratio Aetnensium, Siculorum, aratorum, von den usw., Cic.: honesta oratio est, das ließe sich recht gut hören, das klingt ganz gut, Ter. u. Cic.: in qua oratio (der Redestoff, die Worte) deesse nemini possit, Cic.: orationem bonorum imitari, Cic.: non ita
    ————
    sunt dissimili argumento, sed tamen dissimili oratione sunt factae (fabulae) ac stilo, Ter.: quam orationem habuerit tecum, was er mit dir gesprochen hat, Cic.: tecum mihi instituenda est oratio, ich habe noch ein Wort mit dir zu sprechen, Cic.: apud quem (Platonem) saepe haec oratio usurpata est (häufig die Behauptung ausgesprochen wird), ut nihil praeter virtutem diceretur bonum, Cic.: erit ergo rebus ipsis par et aequalis oratio, Cic.: iam vero virtuti Cn. Pompei quae potest oratio par (entsprechender, erschöpfender Ausdruck) inveniri? Cic. – im Zshg. zuw. = Einrede, ista oratio, Cic. de imp. Pomp. 52: illorum oratio, qui dissentiunt, ibid. 68. – u. = Entschuldigungsrede, Entschuldigung, perceptā oratione eorum, Caes. b. G. 5, 1, 8. – B) insbes.: a) eine nach den Vorschriften der Redekunst u. für einen öffentlichen Vortrag ausgearbeitete Rede, ein Vortrag, orationes iudiciorum, gerichtliche R., Cic.: M. Caesaris, Suet.: or. Q. Metelli de prole augenda, Suet.: oratio Neronis, quā in Vindicem perorabat, Suet.: m. obj. Genet., oratio falsae legationis, über usw., Cic.: or. plebi acceptior, Liv.: or. accurata, Cic., accuratior, Liv.: acris et vehemens, Liv.: contumeliosa, Cic.: contentiosa et pugnax, Plin. ep.: continens, Cic., continua, Sen. u. Tac.: extemporalis, Quint.: erudita (Ggstz. popularis), Cic.: festiva, Cic.: florida, Quint.: inelaborata, Sen.: longa, Cic.: luculenta, Sall.: magni-
    ————
    fica, Tac. u. Plin. ep.: non valde nitens, non plane horrida, Cic.: de horridis rebus nitida est oratio tua, Cic.: or. nuda et rudis (nüchterne u. ungekünstelte), Cic.: or. ad tempus (nach den Verhältnissen) parata, Liv.: perpetua, Cic. u. (Ggstz. concisa) Quint.: polita, Cic.: popularis (Ggstz. erudita), Cic.: orationes populares, Liv.: or. praeparata (im voraus entworfene), Liv.: or. summissa et infracta (demütige u. mutlose), Liv.: or. subita et fortuita (aus dem Stegreif gehaltene u. durch Zufall veranlaßte), Ggstz. commentatio et cogitatio, Cic. – oratio honorifica in alqm, Cic.: orationes criminosae in patres, Liv.: orationes et pro se et pro aliis et in alios, Liv. – adhibere orationem ad alqm, eine Ansprache an jmd. richten, Cic.: adhibere orationem ad singulas perturbationes, gegen die einz. L. anwenden, Cic.: si temporum potius quam maiestatis memor adhibeatur oratio, eine mehr der Zeit als der Hoheit angemessene Rede angewendet werde, Cic.: nec ab officio vestro nec ab ipsa causa P. Sestii abhorrebit (wird unangemessen sein) oratio mea, Cic.: si quid in nostra oratione claudicat, sentit (vulgus), Cic.: comparare ad id longam orationem, Cic.: componere orationem, Liv., alci reo orationem, Quint.: nullo modo possum omnia istius facta aut memoriā consequi aut oratione complecti, Cic.: ita compresseram (hielt so verborgen) orationem, ut numquam emanaturam putarem, Cic.: convertere orationes
    ————
    e Graeco, Cic.: sed nescio, quo pacto ab amicitiis perfectorum hominum, id est sapientium, ad leves amicitias defluxit oratio, Cic.: iam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur, Cic.: dicere orationem de scripto, vom Konzept halten, Cic.: ediscere orationem, Cic.: exprimere oratione mores alcis, Cic.: exstat eius (Appii) oratio, Cic.: Catonis oratio scripta exstat Originum quinto libro inclusa, Liv.: facere ac polire orationem, Cic.: facere orationem pro P. Sextio (v. Cicero), Gell.: habere orationem in senatu, Cic., in agrestium conventu, Cic., apud imperitam multitudinem, Cic.: habere orationem de optimo civitatis statu, Cic.: habere orationem super ea re, Tac.: habere orationem adversus alqm, Hieron.: oratione ultro citro habitā, durch Hinüber- u. Herüberreden, Liv.: incipere orationem de alqa re, Tac.: includere alqd orationi suae, Cic.: magnā spe ingredior in reliquam orationem, schreite ich zu dem übrigen Teile der R., Cic.: ingressus in eam orationem, Caes.: quorum mediam orationem interrumpunt subito undique tela immissa, Caes.: oratio mea interrumpitur interpellatione alcis, Cic.: mittere orationes ad senatum, Suet.: proferre (ins Publikum bringen) orationem, Cic.: recitare orationem, Cic.: pleraeque scribuntur orationes habitae iam, non ut habeantur, Cic.: serere populares orationes, Liv.: mihi haec oratio suscepta non de te est, sed de genere toto,
    ————
    mein Vortrag hat es nicht mit dir zu tun, sondern mit usw., Cic.: oratio turget, Cornif. rhet.: sed antequam ad eam orationem venio, quae etc., zu dem Teile der Rede, Cic.: in extrema oratione nostra, im letzten Teil unserer R., Cic. – prägn., Gegenstand der Rede, Thema, huius orationis difficilius est exitum quam principium invenire, Cic. de imp. Pomp. 3. – b) die Prosa, aber nur im Ggstz. zur Poesie, vollst. oratio soluta (Ggstz. oratio poëtica, Varro LL. 6, 97: Ggstz. versus, Varro r. r. 1, 1, 9), saepissime et in poëmatis et in oratione peccatur, Cic. or. 70 (u. so im Ggstz. zu poëma, versus oft bei Cic., s. Jahn Cic. or. 174): oratione et versu promptissimus, Spart. Hadr. 15, 10. – c) ein Gebet, bes. das Vaterunser, Tertull. u.a. Eccl. – d) zur Kaiserzeit = ein kaiserl. Schreiben, Reskript, Erlaß u. dgl., Tac. u. Suet.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > oratio

  • 3 oratio

    I.
    In gen., the connection of words to express thought:

    non est autem in verbo modus hic, sed in oratione, id est, in continuatione verborum,

    Cic. 3, 42, 167.
    1.
    Speech, the power or faculty of speech, the habit or use of language:

    quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes,

    Cic. Off. 1, 16, 50:

    natura vi rationis hominem conciliat homini et ad orationis et ad vitae societatem,

    id. ib. 1, 4, 12.—
    2.
    Speech, language, utterance; opp. to fact, action, etc.:

    lenitudo orationis, mollitudo corporis,

    Cic. Tusc. 5, 16, 46:

    idque videns Epicurus re tollit, oratione relinquit deos,

    id. N. D. 1, 44, 123:

    qui sunt leves locutores... eorum orationem bene existimatum est in ore nasci, non in pectore,

    Gell. 1, 15, 1:

    nam quid te igitur rettulit beneficum esse oratione, si ad rem auxilium emortuum est,

    Plaut. Ep. 1, 2, 19:

    ut in vitā, sic in oratione, nihil est difficilius quam quid deceat videre,

    Cic. Or. 21, 70: qualis homo ipse esset, talem ejus esse orationem;

    orationi autem facta similia, factis vitam,

    id. Tusc. 5, 16, 47:

    partes igitur orationis secundum dialecticos duae, nomen et verbum,

    parts of speech, Prisc. 2, 4, 15.—
    3.
    Hence, a mode of speaking; a kind, manner, style of speech; language:

    quin tu istanc orationem hinc veterem atque antiquam amoves. Nam proletario sermone nunc utere,

    Plaut. Mil. 3, 1, 155: nam opulenti cum loquuntur pariter atque ignobiles, eadem dicta eademque oratio aequa non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3: quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit, id. ap. Non. p. 512, 8:

    aliam nunc mihi orationem despoliato praedicas,

    Plaut. As. 1, 3, 52: Creta est profecto horum hominum oratio, quam orationem [p. 1275] hanc aures dulce devorant, id. Poen. 5, 2, 9:

    (Andria et Perinthia) non ita sunt dissimili argumento, sed tamen Dissimili oratione,

    Ter. And. prol. 11.—Esp. (in gram.): oratio obliqua, indirect speech, the use of dependent clauses in citing the language of others:

    quam (orationem) obliquam Pompeius Trogus exposuit (opp. to conciones directae),

    Just. 38, 3, 11.—Hence,
    4.
    Mode of speech, language, use of language, style:

    mollis est enim oratio philosophorum,

    Cic. Or. 19, 64:

    (fabulae) tenui oratione et scripturā levi,

    Ter. Phorm. prol. 5:

    ut Stoicorum est astrictior oratio aliquantoque contractior, quam aures populi requirunt, sic illorum (Peripateticorum) liberior et latior, quam patitur consuetudo judiciorum et fori,

    Cic. Brut. 31, 120:

    orationem Latinam efficies profecto legendis nostris pleniorem,

    id. Off. 1, 1, 2; cf. id. ib. 1, 1, 1.—
    5.
    Esp., the language of any people or nation:

    Timaeus in historiis quas oratione Graecā composuit,

    Gell. 11, 1, 1:

    semper cum Graecis Latina (exempla) conjunxi... ut par sis in utriusque orationis facultate,

    Cic. Off. 1, 1, 1.—
    II.
    In partic., formal language, artificial discourse, set speech (opp. to sermo, ordinary speech, conversational language):

    mollis est oratio philosophorum et umbratilis, nec verbis instructa popularibus nec vincta numeris, sed soluta liberius: itaque sermo potiusquam oratio dicitur. Quamquam enim omnis locutio oratio est, tamen unius oratoris locutio hoc proprio dignata nomine est,

    Cic. Or. 19, 64; cf.:

    et quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis, contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus, sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur, sequatur etiam convivia,

    id. Off. 1, 37, 132.—Hence,
    B.
    A set speech, harangue, discourse, oration:

    (oratio) ut gravis, ut suavis, ut erudita sit, ut liberalis, ut polita, ut sensus, ut doloris habeat quantum opus sit, non est singulorum articulorum: in toto spectantur haec corpore, etc.,

    Cic. de Or. 3, 25, 96; cf.

    the context: illam orationem disertam sibi et oratoriam videri, fortem et virilem non videri,

    id. ib. 1, 54, 231:

    hanc habere orationem mecum principio institit,

    Ter. Hec. 3, 3, 21:

    pleraeque scribuntur orationes habitae jam, non ut habeantur,

    Cic. Brut. 24, 91:

    non est haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

    id. Mur. 29, 61:

    ignarus faciundae ac poliendae orationis,

    id. de Or. 1, 14, 63:

    in orationibus hisce ipsis judiciorum, contionum, senatus,

    id. ib. 1, 16, 73:

    quanta illa, di immortales, fuit gravitas, quanta in oratione majestas! sed adfuistis, et est in manibus oratio,

    id. Lael. 25, 96:

    qui orationem adversus rem publicam habuissent, eorum bona in publicum adducebat,

    Caes. B. C. 2, 18, 5:

    ab adulescentiā confecit orationes,

    Nep. Cat. 3, 3:

    Catonis aliae acerbae orationes extant, etc.,

    Liv. 39, 42, 6:

    oratio plebi acceptior,

    id. 3, 69:

    accurata et polita,

    Cic. Brut. 95, 326:

    longa,

    Liv. 34, 5:

    acris et vehemens,

    Quint. 5, 13, 25:

    admirabilis,

    Cic. de Or. 3, 25, 94:

    angusta et concisa, opp. collata et diffusa,

    id. Or. 56, 187:

    aspera, tristis, horrida, neque perfecta neque conclusa, opp. laevis et structa et terminata,

    id. ib. 5, 20:

    circumcisa et brevis,

    Plin. Ep. 1, 20, 4:

    rotunda et undique circumcisa,

    Quint. 8, 5, 27:

    cohaerens,

    Cic. de Or. 3, 44, 173:

    concinna,

    id. ib. 3, 25, 98:

    stabilis, opp. volubilis,

    id. Or. 56, 187.—
    III.
    Transf.
    A.
    The power of oratory, eloquence:

    tantam vim habet illa, quae recte a bono poëtā dicta est, flexamina atque omnium regina rerum oratio, ut non modo inclinantem excipere aut stantem inclinare, sed etiam adversantem ac repugnantem ut imperator fortis ac bonus capere possit,

    Cic. de Or. 2, 44, 187:

    satis in eo fuisse orationis atque ingenii,

    id. Brut. 45, 165:

    non enim verendum est ne te in tam bonā causā deficiat oratio,

    Lact. 2, 3.—
    B.
    Prose (opp. to poetry):

    et in poëmatis et in oratione,

    Cic. Or. 21, 70.—
    C.
    (In gram.) A sentence, a clause expressing a complete sense:

    oratio est ordinatio dictionum congrua sententiam perfectam demonstrans,

    Prisc. 2, 4, 15:

    oratio dicitur liber rhetoricus, necnon unaquaeque dictio hoc saepe nomine nuncupatur cum plenam ostendit sententiam,

    id. ib.: defectio litterae, et syllabae, et dictionis, et orationis, id. 17, 1, 5.—
    D.
    (Under the empire.) An imperial message, rescript:

    orationes ad senatum missae,

    Suet. Ner. 15:

    oratio principis per quaestorem ejus audita est,

    Tac. A. 16, 27:

    orationesque in senatu recitaret etiam quaestoris vice,

    Suet. Tit. 6; cf. id. Aug. 65.—
    E.
    A prayer, an address to the Deity (eccl. Lat.):

    respice ad orationem servi tui,

    Vulg. 3 Reg. 8, 28:

    per orationes Dominum rogantes,

    id. 2 Macc. 10, 16:

    pernoctans in oratione Dei,

    id. Luc. 6, 12.—Also absol., prayer, the habit or practice of prayer:

    perseverantes in oratione,

    Vulg. Act. 1, 14:

    orationi instate,

    id. Col. 4, 2; cf. Gell. 13, 22, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > oratio

  • 4 oratio

    ōrātĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] parole; langage, langue, idiome. [st2]2 [-] élocution, diction, éloquence, style. [st2]3 [-] discours, harangue. [st2]4 [-] prose. [st2]5 [-] lettre, mémoire, rescrit.    - prima oratio: le commencement du discours, l’exorde.    - habere orationem: prononcer un discours.
    * * *
    ōrātĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] parole; langage, langue, idiome. [st2]2 [-] élocution, diction, éloquence, style. [st2]3 [-] discours, harangue. [st2]4 [-] prose. [st2]5 [-] lettre, mémoire, rescrit.    - prima oratio: le commencement du discours, l’exorde.    - habere orationem: prononcer un discours.
    * * *
        Oratio, orationis, Verbale. Cic. Parolle, Langage.
    \
        Quod si sciret, esset alia oratio. Plaut. Il diroit bien autre chose.
    \
        Metuo, in monendo ne mihi defuat oratio. Plaut. Que parolle ne me defaille.
    \
        Meministin'olim vt fuerit vestra oratio, In re incipiunda ad defendendam noxiam? Terent. Ne te souvient il du propos que tu me teins quand, etc.
    \
        Magna laus et honesta oratio. Cic. C'est un faict qui a merité grande louange, et est honnestement parlé à toy.
    \
        Orationis satis est: sequere me, ac tace. Plau. C'est assez dict, ou quaqueté.
    \
        Oratione beneficus. Plaut. Liberal de parolle, Grand prometteur.
    \
        Orationem sperat inuenisse se, Qua differat te. Terent. Quelque harangue.
    \
        Orationem tibi para aduorsum senem. Plaut. Pense que c'est que tu luy pourras respondre, Appreste ta response.
    \
        Oratio haec me miseram exanimauit metu. Terent. Ceste parolle ou propos.
    \
        Quid volt sibi Syre haec oratio? Terent. Que veuls tu dire par ces parolles?
    \
        Oratio ad populum. Harangue, Oraison.
    \
        Oratio in Senatu. Plaidoyé.
    \
        Secunda. Sallust. Favorable.
    \
        Vibrans oratio. Cic. Esclatant, Pindarisant. B.
    \
        Habere orationem contra aliquem. Quintil. Faire une harangue et oraison contre aucun.
    \
        Multam de aliqua re habere orationem. Cic. Parler long temps de quelque chose.

    Dictionarium latinogallicum > oratio

  • 5 ōrātiō

        ōrātiō ōnis, f    [oro], a speaking, speech, discourse, language, faculty of speech, use of language: rationis et orationis expertes: Epicurus re tollit, oratione relinquit deos.—A mode of speaking, manner of speech, language, style, expression: Dissimili oratione sunt factae (fabulae), T.: mollis: oratio Latina plenior: utriusque orationis facultas, i. e. in both rhetorical and philosophical discourse. —A set speech, harangue, discourse, oration: Hanc habere orationem mecum, T.: multā oratione consumptā, S.: pleraeque scribuntur orationes habitae iam, non ut habeantur: oratione longā nihil opus fuisse: orationem adversus rem p. habere, Cs.: confecit orationes, N.: plebi acceptior, L.: cohaerens: illorum, qui dissentiunt, objection.—A subject, theme: huius orationis difficilius est exitum quam principium invenire.—The power of oratory, eloquence: omnium regina rerum oratio, Pac. ap. C. — Prose: et in poëmatis et in oratione: numeri, quibus etiam in oratione uteremur.—An imperial message, rescript: Principis, Ta.
    * * *
    speech, oration; eloquence; prayer

    Latin-English dictionary > ōrātiō

  • 6 oratio

    oratio oratio, onis f красноречие

    Латинско-русский словарь > oratio

  • 7 oratio

    oratio oratio, onis f речь

    Латинско-русский словарь > oratio

  • 8 oratio

    ōrātio, ōnis f. [ oro ]
    2) речь, язык (o. Latīna AG)
    (тж. genus orationis C, Q) манера изъясняться, стиль, слог (qualis homo, talis ejus est o. Q); специальный язык (o. philosophorum C)
    utriusque orationis facultas C — умение пользоваться обоими (основными) стилями (философским и риторическим)
    3) (тж. o. soluta Vr) прозаическая речь, проза (et in poēmătis, et in oratione C; seu oratione, seu versibus Ap)
    4) материал речи, тема, предмет (o. deest C)
    5) высказывание, выражение, утверждение, слова
    6) доклад, обращение, выступление, речь
    o. in aliquem C, L — речь против кого-л.
    o. pro aliquo C, L — речь в защиту кого-л.
    7) красноречие, дар слова ( satis in eo est orationis C)
    8) императорский указ, рескрипт T, Su

    Латинско-русский словарь > oratio

  • 9 ORATIO

    Латинские философские термины > ORATIO

  • 10 oratio

    1) a) слова (1. 28 § 1. 1. 124 D. 50, 16. 1. 96 D. 50, 17);

    b) речь, составленная по правилам искусства: or. Ciceronis (1. 2 § 46 D. 1, 2).

    2) письмо императора к сенату, предложение, которое император делал сенату по поводу сенатского постановления (1. 3 C. 1, 14);

    or. divi Hadriani (1. 22 D. 5, 3. 1. 1 § 2 D. 49, 2);

    divorum fratrum (1. 19 § 1 D. 26, 2);

    Marci (1. 1 pr. 1. 2 D. 2, 12. 1. 8 pr. D. 2, 15. 1. 16 pr. 67 § 3 D. 23, 2. 1. 9 D. 38, 17. 1. 1 § 3 D. 40, 15. 1. 56 D. 42, 1. 1. 6 § 2 D. 42, 2. 1. 17 C. 5, 62. 1. 11 C. 6, 35);

    Antonini et Commodi (1. 16 D. 23, 1. inser. 1. 60 D. 23, 2);

    Pertinacis (§ 7 I. 2, 17);

    Severi (1. 1 D. 27, 9. 1. 9 C. 5, 71. 1. 32 D. 24, 1).

    3) просьба, представленная импераmopy (1. 16 C. Th. 13, 5). 4) молитва (Iul. ep. nov. 6 § 27).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > oratio

  • 11 oratio

    speech, address, oration.

    Latin-English dictionary of medieval > oratio

  • 12 oratio

    , onis f
      речь
      ♦ orationem habere произносить речь

    Dictionary Latin-Russian new > oratio

  • 13 Oratio pro domo sua

    Речь в защиту своего дома.
    Если г-н Симон утверждает, что он поднял голос в защиту борцов за имперскую конституцию, то это лишь благочестивый обман. Борцы за имперскую конституцию не нуждались в его "голосе права". Они сами защищали себя лучше и энергичнее. Но г-н Симон должен прикрыться ими, чтобы замаскировать тот факт, что в интересах скомпрометированных во всех отношениях франкфуртцев, в интересах тех, кто сфабриковал имперскую конституцию, в своих собственных интересах он считает необходимым произнести некую oratio pro domo. (К. Маркс и Ф. Энгельс, Рецензии из "Neue Rheinische Zeitung".)
    Не забудьте, что русский самоубийца нисколько не похож на европейского или азиатского; и указать это различие верным, художественным образом - вещь дельная; потому что она прибавляет один документ к разработке человеческой физиономии - а в сущности вся поэзия, начиная с эпопеи и кончая водевилями, другого предмета не имеет. Уф! Скажете Вы, какая oratio pro domo sua. (И. С. Тургенев - С. К. Брюлловой, 4.(16.)I 1877.)
    Кузен не дилетант в философии, как довольно брюзгливо утверждали на днях; он скорее великий философ, он здесь родной сын философии, и когда на нее напали непримиримые враги, нашему Виктору Кузену пришлось произнести свою oratio pro domo. (Генрих Гейне, Лютеция (добавление).)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Oratio pro domo sua

  • 14 ORATIO (DISCOURSE, LANGUAGE, ORATION)

    речь (от oris ratio); акт размышления в речи; речь, обладающая субъектностью, смыслоразделительной функцией и смысловым единством; стоит в тесной связи с идеей творения и интенции, присущей субъекту как его активное начало и полагавшей акт обозначения и его результат - значение внутри обозначаемого. Это - не диахронический процесс звуковой последовательности, а синхронический процесс выявления смыслов, требующий по меньшей мере двух участников речевого акта - говорящего и слушающего, вопрошающего и отвечающего, чтобы быть вместе и понятым и услышанным. Обращенность к другому участнику речевого процесса (имманентный план бытия) предполагала одновременную обращенность к трансцендентному источнику слова - Богу, потому речь, произносимая при «Боге свидетеле» всегда предполагалась как жертвенная речь. По Петру Абеляру, «относительно имени „речь" существует большая разноголосица, поскольку речь рассматривается как количество. Одни утверждают, что под этим именем имеется в виду напряжение голоса при любом произнесении, как простого звука, так и сложного, как обозначающего что-то, так и не обозначающего ничего. Другие полагают, что оно относится только к сложным и обозначающим звукам, к таким как „человек бежит" и т. д... Находятся и такие, кто относит имена всех звуков как к субстанции, так и к количеству и принимают то непреходящее „речь, произнесенная голосом", т. е. что она - звук, выделяя это среди многих других имеющихся обозначений речи... У греков имя „речь" употребляется в трех значениях: как звучащая речь (vocalis oratio), которая произносится; как реальная (realis oratio), которая записана; и как интеллектуальная (intellectualis oratio), которая порождается самим словом. И мы приняли бы такого рода двоякий смысл - либо по отношению к имени „речь", либо по отношению к прочим именам звуков, но это никоим образом не касается свойства того, что мы пытаемся продемонстрировать... единой речью... могут называться те высказывания, которые произносятся непрерывно одним и тем же человеком... Речь становится значащей после произнесения всех ее частей... И пусть душа слушателя не успокоится, пока не умолкнет язык говорящего... Когда мы говорим, что произнесенная речь что-то обозначает, то мы не хотим, чтобы это было понято так, будто мы приписываем тому, чего нет, некую форму, которую мы называем значением, но скорее понимание, извлеченное из произнесенной речи, мы воспринимаем как концепт в душе слушателя» (Петр Абеляр. Диалектика // Петр Абеляр. Тео-логические трактаты. С. 116-118, 121). Речь как «многосмысленное высказывание» (там же. С. 120).

     

    Латинский словарь средневековых философских терминов > ORATIO (DISCOURSE, LANGUAGE, ORATION)

  • 15 Oratio pedestris

    "Пешая речь", прозаическая речь (в отличие от поэтической, стихотворной).
    Как я ни шпорил своего Пегаса (не собаку мою, которая так называется, а Аполлонова коня) - ни с места! Нечего делать, приходится прибегнуть к oratio pedestris. (И. С. Тургенев - А. А. Фету.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Oratio pedestris

  • 16 Oratio pro aris et focis

    Речь в защиту алтарей и очагов.
    Земное существование заблуждения скомпрометировано, раз опровергнута его небесная oratio pro aris et focis. Человек, который в фантастической действительности неба искал некое сверхчеловеческое существо, а нашел лишь отражение себя самого, не пожелает больше находить только видимость самого себя там, где он ищет и должен искать свою истинную действительность. (К. Маркс, К критике гегелевской философии права. Введение.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Oratio pro aris et focis

  • 17 Talis hominibus fuit oratio, qualis vita

    Такова была речь людей, какова была их жизнь.
    Сенека, "Письма", CXIV, 1.
    Первое правило этой науки должно быть: живи, как пишешь, а пиши, как живешь. Talis hominibus fuit oratio, qualis vita. Иначе все отголоски лиры твоей будут фальшивы. (К. Н. Батюшков, Нечто о поэте и поэзии.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Talis hominibus fuit oratio, qualis vita

  • 18 prosa oratio

    prōsa ōrātĭo, and prōsa, v. 2. prorsus, II.

    Lewis & Short latin dictionary > prosa oratio

  • 19 "Пешая речь"

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > "Пешая речь"

  • 20 Прозаическая речь

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Прозаическая речь

См. также в других словарях:

  • ORATIO — in Communione Romana licentia exeundi est, apud Monachos, quae dari consuevit oratione seu benedictione Prioris. Beda in Vita S. Cuthberti c. 36. Dixerat haec, et datâ oratione ac benedictione, suam mansionem introierunt, Graecis eâdem notine… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Oratio —    • Oratio,          предложение императора сенату, которое докладывал обыкновенно квестор (называется epistula и libellus) и по обсуждении которого сенат постановлял SCons. T. к. предложения императора всегда были принимаемы, то oratio значило… …   Реальный словарь классических древностей

  • Oratĭo — (lat.), 1) Rede; 2) Ausdruck; so: O. directa (directe Rede), Rede eines Andern, welche mit dessen eigenen Worten wiedergegeben wird (z.B. er sprach: ich trage das Meinige bei mir); int Gegensatz von O. oblīqua (indirecte Rede), welche… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Oratio — (lat.), Rede; auch soviel wie Gebet, daher O. dominica, »Gebet des Herrn«, das Vaterunser; O. pro domo, »Rede für das Haus«, d.h. für das eigne Interesse (s. Pro domo) …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Oratio — Oratĭo (lat.), Rede; O. directa und O. oblīqua, direkte und indirekte Rede (s. Direkt). O. pro domo, Rede für das eigene Haus, für die eigenen Interessen; O. Dominĭca, Gebet des Herrn, das Vaterunser …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Oratio — Oratio, lat., Oration, Rede, Sprechweise, Gebet. Orator, Redner; Oratorik, Redekunst; oratorisch, rednerisch …   Herders Conversations-Lexikon

  • oratio — index language, speech Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • oratio —    (s.f.) Produzione di un discorso. orazione, sermone, oratio soluta, oratio concisa, oratio perpetua.    pendens o. pendens oratio …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • Oratio — Ora|tio die; , ...ones [...ne:s] <aus (kirchen)lat. oratio, Gen. orationes »Gebet«, eigtl. »Rede«, zu orare, vgl. ↑Orans> lat. Form von ↑Oration; Oratio dominica [ ...ka]: Gebet des Herrn, Vaterunser …   Das große Fremdwörterbuch

  • ORATIO Sacerdotis Summi in Vet. Test. ad Deum — die Propitiationum, utrâque manu hirco impositâ, haec legitur in Ioma c. 6. fol. 66. Rogo te, Domine, peccârunt, inique egerunt, praevaricati sunt coram te populus tuus domus Israel. Quaeso, Domine, expia nunc peccata, iniquitates et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ORATIO Soluta — metricâ posterior est. Et quidem Pherecydem Atheniensem prosas Orationes condere primum instituisse, Plin. l. 7. c. 56. scribit, quem primum Historiae auctorem alii faciunt: De eodem Strabo, ubi disputat, Poeticam compositionem prosâ oratione… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»