Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

Sōter

  • 1 Soter

    Sōter, ēris, m., = Sôtêr.
    I.
    A savior, deliverer, preserver, a giver of health or safety is est nimirum soter, qui salutem dedit, Cic. Verr. 2, 2, 63, § 154.— Acc.:

    sotera,

    Cic. 1. 1.:

    hodieque ara in Capitolio est Jovis Soteris,

    Serv. Verg. A. 8, 652; cf. Servator.—
    II.
    In partic.
    A.
    Soter, of Jesus the Saviour, Tert. adv. Valent. 16 sq. al.—
    B.
    An epithet of Ptolemœus I., king of Egypt, Plin. 7, 56, 57, § 208.

    Lewis & Short latin dictionary > Soter

  • 2 sōtēr

        sōtēr ōris (acc. -era), m, σωτήρ, a savior, deliverer.
    * * *

    Latin-English dictionary > sōtēr

  • 3 compacticius

    compactĭcĭus or - tĭus, a, um, = compactus, agreed upon:

    soter,

    Tert. adv. Val. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > compacticius

  • 4 compactitius

    compactĭcĭus or - tĭus, a, um, = compactus, agreed upon:

    soter,

    Tert. adv. Val. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > compactitius

  • 5 Demetrius

    Dēmētrĭus, ii, m., Dêmêtrios, the name of several Greeks, among whom the most celebrated are,
    I.
    Demetrius Poliorcetes, son of Antigonus, and king of Macedonia, Cic. Off. 2, 7 fin.; Just. 15, 1 sq.; 16, 1 sq.—
    II.
    Demetrius Phalereus, a famous orator, a pupil of Theophrastus, Cic. Brut. 9; id. de Or. 2, 23; id. Or. 27 et saep.—
    III.
    Demetrius Magnes, a contemporary of Cicero, and author of a work, peri homonoias, Cic. Att. 8, 11 fin.
    IV.
    Demetrius Pharius, king of Illyria, Liv. 22, 33, 3.—
    V.
    Demetrius Soter, son of Antiochus the Great, Just. 34, 3, 8.—
    VI.
    The name of a singer, Hor. S. 1, 10, 79.—
    VII.
    A noted cynic, Tac. H. 1, 16; 4, 34; Sen. Ben. 7, 1.—
    VIII.
    A comic actor, Juv. 3, 99; Quint. 11, 3, 138.— Also,
    IX.
    The title of a comedy by Turpilius, Non. 322, 18; v. Rib. Com. Fr. p. 87 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > Demetrius

  • 6 nimirum

    nīmīrum, adv. [ni, i. q. ne mirum, v. ni, I.; lit. not wonderful; cf., less strong than mirum ni; v. ni, III. A. b; hence], to introduce an assertion as indisputable, without doubt, doubtless, indisputably, certainly, surely, truly:

    nimirum homines frigent,

    are certainly received coolly, Ter. Eun. 2, 2, 37:

    nimirum Themistocles est auctor adhibendus,

    Cic. Off. 2, 20, 71: non parva res, sed nimirum omnium maxima, id. Mur. 22, 45:

    et nimirum is princeps ex Latinis,

    id. Brut. 21, 82:

    is est nimirum Soter, qui salutem dedit,

    id. Verr. 2, 2, 63, § 154; id. Leg. 2, 1, 3; id. de Or. 1, 4, 16; id. Or. 23, 75:

    non omnia nimirum eidem di dedere,

    truly, Liv. 22, 51:

    nimirum haec illa Charybdis, etc.,

    Verg. A. 3, 558:

    cui placet alterius sua nimirum est odio sors,

    of course, Hor. Ep. 1, 14, 11.—After a question:

    sed quid id ad rem? nimirum, inquit, in eo causa consistit,

    Cic. Quint. 25, 79. —
    II.
    Freq. in an ironical sense, doubtless, to be sure, forsooth:

    aperienda nimirum nocte janua fuit,

    Liv. 40, 9:

    uni nimirum tibi recte semper erunt res,

    Hor. S. 2, 2, 106; 2, 3, 120; id. Ep. 1, 9, 1; 1, 15, 42; Juv. 2, 104; Tac. H. 1, 33:

    nimirum summi ducis est occidere Galbam,

    id. A. 2, 82.

    Lewis & Short latin dictionary > nimirum

  • 7 salus

    sălūs, ūtis (archaic gen. SALVTES, on a clay vessel, v. Ritschl de Fictilibus Litteratis, Berol, 1853, p. 18, n. 5; cf. APOLONES, from Apollo; dat. SALVTEI, Corp. Inscr. Lat. 587), f. [root sar, to guard, whence servus, servare, salvus, sollus; cf. Gr. holos, entire], a being safe and sound; a sound or whole condition, health, welfare, prosperity, preservation, safety, deliverance, etc. (very freq. and class.: cf.: valetudo, sanitas).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: Mars pater te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem valetudinemque mihi domo familiaeque nostrae, an old form of prayer in Cato, R. R. 141, 3; cf. Varr. R. R. 1, 2, 27; so,

    too, the religious formula for asking protection: quod cum salute ejus fiat,

    and may it do him good, Ter. Ad. 4, 1, 3;

    and in the same sense: bonā salute,

    Cato, R. R. 4 fin.:

    adhuc quae assolent quaeque oportet Signa esse ad salutem, omnia huic (puero recens nato) esse video,

    Ter. And. 3, 2, 2:

    aegrorum salutem ab Aesculapio datam,

    Cic. N. D. 3, 38, 91:

    qui etiam medicis suis non ad salutem, sed ad necem utatur,

    id. Har. Resp. 16, 35:

    me confectum consularibus volneribus consulari medicinā ad salutem reduceret,

    id. Red. Quir. 6, 15:

    firmā potiri salute,

    Ov. H. 20, [p. 1622] 179:

    salute nostrā atque urbe captā Domum reduco integrum omnem exercitum,

    in good health, well, Plaut. Bacch. 4, 9, 147:

    mater redit suā salute ac familiae maximā,

    in excellent health, id. Merc. 4, 5, 9:

    salute nostrum socium,

    id. Men. 1, 2, 25:

    salute horiae,

    uninjured, id. Rud. 4, 2, 5:

    in optimorum consiliis posita est civitatium salus,

    Cic. Rep. 1, 34, 51; cf.:

    tu eris unus, in quo nitatur civitatis salus,

    id. ib. 6, 12, 12;

    2, 23, 43: juris, libertatis, fortunarum suarum salus in istius damnatione consistit,

    id. Verr. 2, 2, 6, § 16:

    neque enim salus ulla rei publicae major reperiri potest, quam, etc.,

    id. ib. 2, 1, 2, § 4; Plaut. As. 3, 3, 127:

    spem teneo, salutem amisi,

    id. Merc. 3, 4, 6 sq.; id. Capt. 3, 3, 3; cf.:

    cujus aures clausae veritati sunt, hujus salus desperanda est,

    Cic. Lael. 24, 90:

    nisi quae mihi in te'st, haud tibi est in me salus,

    a means of safety, help, assistance, Plaut. Ps. 1, 1, 69:

    fer amanti ero salutem,

    id. As. 3, 3, 82; cf.:

    cum opem indigentibus salutemque ferres,

    Cic. Fin. 2, 35, 118; id. Mur. 13, 28: dicet fortasse Dignitatis halis:

    saluti, si me amas, consule,

    id. Att. 2, 19, 1:

    is est nimirum Soter, qui salutem dedit,

    has furnished safety, id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

    dare salutem, liberare periculis, etc.,

    id. de Or. 1, 8, 32:

    saluti quod tibi esse censeo, id consuadeo,

    Plaut. Merc. 1, 2, 35; so,

    saluti esse alicui,

    Cic. Rep. 1, 1, 1; id. de Or. 2, 49, 200 al.;

    for which: nosse omnia haec, salus est adulescentulis,

    Ter. Eun. 5, 4, 18:

    diffisus suae omniumque saluti,

    Caes. B. G. 6, 38:

    nec in fugā salus ulla ostendebatur,

    Liv. 30, 8:

    una est salus,

    id. 7, 35:

    una salus victis nullam sperare salutem,

    Verg. A. 2, 354; cf. id. ib. 5, 174; 6, 96; Ov. Tr. 3, 3, 4; 5, 7, 3; id. P. 3, 7, 23; 4, 14, 5; id. M. 3, 648; Luc. 2, 221. —Freq. in Plaut. as a term of endearment, my life, my love:

    quid agis, mea salus?

    Plaut. Cas. 4, 3, 3:

    o salute meā salus salubrior,

    id. Cist. 3, 13; id. Bacch. 4, 8, 38; id. Poen. 1, 2, 153; 1, 2, 176; id. Rud. 3, 3, 17. —
    B.
    In partic., a wish for one ' s welfare (expressed by word of mouth or in writing), a greeting, salute, salutation: Ly. Charmidem Lysiteles salutat. Ca. Non ego sum salutis dignus? Ly. Immo salve Callicles, Plaut. Trin. 5, 2, 29:

    venienti des salutem atque osculum,

    id. Ep. 4, 2, 2:

    quin tu primum salutem reddis quam dedi?

    id. Bacch. 2, 3, 11: Sy. Responde, quod rogo. Ba. Eho, an non prius salutas? Sy. Nulla est mihi salus dataria, id. Ps. 4, 2, 13: Pe. Salva sis. Ph. Salutem accipio mihi et meis, id. Ep. 4, 1, 21:

    advenientem peregre herum suum Salva impertit salute servus Epidicus,

    id. Ep. 1, 2, 24; cf. Ter. Eun. 2, 2, 39; for which: impertit salutem plurimam et plenissimam, Lucil. ap. Non. 472, 16:

    Terentia impertit tibi multam salutem,

    Cic. Att. 2, 12, 3:

    salutem dicere alicui,

    Plaut. Capt. 2, 3, 29:

    multam, plurimam salutem dicere alicui,

    id. Curc. 3, 51; 3, 61:

    Cicero tibi salutem plurimam dicit,

    Cic. Fam. 14, 7, 3:

    tu Atticae salutem dices,

    id. Att. 14, 19, 6;

    and so at the beginning of a letter: salutem dicit Toxilo Timarchides Et familiae omni. Si valetis gaudeo, etc.,

    Plaut. Pers. 4, 3, 32;

    usually abbreviated S. D. (salutem dicit), S. D. M. (salutem dicit multam), S. D. P. (salutem dicit plurimam), v. the superscriptions of Cicero's letters. Freq., also, elliptically, without dicit: Anacharsis Hannoni salutem,

    Cic. Tusc. 5, 32, 90 (abbreviated, e. g. Cicero Attico S., v. the letters of Cicero and Pliny):

    Dionysio plurimam salutem,

    id. Att. 4, 18, 3:

    Atticae plurimam salutem,

    id. ib. 14, 20, 5:

    salutem reddere,

    to return a greeting, Plaut. Bacch. 2, 3, 11; Liv. 9, 6, 12; Tac. A. 4, 60: salutem mittere per aliquem, to send a greeting:

    mihi dulcis salus visa est per te missa ab illā,

    Cic. Att. 16, 3, 6; Ov. H. 4, 1; 16, 1.—An unusual expression is, salutem dicere alicui, in the sense of to bid one farewell:

    ego vero multam salutem et foro dicam et curiae, vivamque tecum multum, etc.,

    Cic. Fam. 7, 32, 2:

    salute acceptā redditāque,

    Liv. 7, 5:

    salute datā redditāque,

    id. 3, 26:

    salutem tibi ab sodali nuntio,

    I bring, deliver, Plaut. Bacch. 2, 2, 10; so,

    nuntiare salutem alicui,

    id. Curc. 4, 2, 38; id. Men. prol. 1; cf.:

    salutem verbis tuis mihi nuntiarat,

    Cic. Fam. 7, 14, 1:

    salutem tibi plurimam ascribit et Tulliola, deliciae nostrae,

    adds, joins in, id. Att. 1, 5, 9; 5, 20, 9.—In a humorous equivoque: As. Salve. St. Satis mihi est tuae salutis, nihil moror, sat salveo;

    Aegrotare malim, quam esse tuā salute sanior,

    Plaut. Truc. 2, 2, 4 sq.; id. Ps. 1, 1, 41 sq.—
    C.
    Salvation, deliverance from sin and its penalties (eccl. Lat.):

    verbum salutis,

    Vulg. Act. 13, 26; id. Rom. 10, 1; 13, 11.—
    II.
    Salus, personified, a Roman divinity, whose temple stood on one of the summits of the Quirinalis (v. Salutaris):

    ego tibi nunc sum summus Juppiter, Idem ego sum Salus, Fortuna, etc.,

    Plaut. Capt. 4, 2, 84; id. As. 3, 3, 123; 3, 3, 137; id. Cist. 4, 2, 76; id. Merc. 5, 2, 26; Varr. L. L. 5, §§ 51 and 74 Müll.; Liv. 9, 43 fin.; 10, 1 fin.; 40, 37; Val. Max. 8, 14, 6:

    augurium Salutis (instituted for the welfare of the State),

    Cic. Div. 1, 47, 105; id. Leg. 2, 11, 28; Suet. Aug. 31; Tac. A. 12, 23.—In a lusus verbb., alluding to the literal meaning of the name:

    nec Salus nobis saluti jam esse, si cupiat, potest,

    Plaut. Most. 2, 1, 4:

    at vos Salus servassit,

    id. Cist. 4, 2, 76:

    neque jam Salus servare, si volt, me potest,

    id. Capt. 3, 3, 14; Ter. Ad. 4, 7, 43; cf.:

    Salus ipsa virorum fortium innocentiam tueri non potest,

    Cic. Font. 6, 11, § 21.

    Lewis & Short latin dictionary > salus

  • 8 salutare

    sălūtāris, e, adj. [salus], of or belonging to well-being, healthful, wholesome, salutary, serviceable, beneficial, advantageous (in the most general sense, while the predominant meaning of salubris, in class. lang., is healthy in a medical sense; very freq. and class.).
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    ut quae mala perniciosaque sunt, habeantur pro bonis ac salutaribus,

    Cic. Leg. 1, 16, 44:

    pro salutaribus mortifera conscribere,

    id. ib. 2, 5, 13:

    res salutares (opp. pestiferae),

    id. N. D. 2, 12, 34:

    res utiles et salutares,

    id. ib. 1, 15, 38:

    salutaris et vitalis calor,

    id. ib. 2, 10, 27:

    sine quo nihil nec laudabile nec salutare est,

    Quint. 12, 10, 79:

    tuta et salutaria capessere (opp. praecipitia),

    Tac. A. 15, 29:

    salutares litterae,

    Cic. Att. 9, 7, 2; cf.:

    Apollonides orationem salutarem habuit,

    Liv. 24, 28:

    portus eloquentiae,

    Quint. 12, 7, 4; cf. Plin. Ep. 6, 31, 17:

    salutaris ars,

    of healing, Hor. C. S. 63:

    herbae,

    Ov. R. Am. 45:

    amurca,

    Col. 6, 4, 4.—

    Rarely of persons: civis,

    Cic. Mil. 8, 20: bonus et salutaris Princeps, Tiber. ap. Suet. Tib. 29.—
    (β).
    With dat., ad, contra aliquid, etc. (the first very freq. in Cic.):

    ratio quoniam pestifera sit multis, admodum paucis salutaris,

    Cic. N. D. 3, 27, 69; Plaut. Aul. 2, 1, 26:

    hominum generi universo cultura agrorum est salutaris,

    Cic. Sen. 16, 56; id. Fam. 6, 6, 4; id. Brut. 4, 15:

    corporibus tot res, animis nulla,

    id. Tusc. 4, 27, 58:

    vox petentibus,

    Quint. 10, 7, 2; cf.:

    radicem decoctam bibere, spasticis, etc.... salutare ost,

    Plin. 21, 19, 77, § 132.—Once also in the comp.:

    nihil est nobis salutarius,

    Cic. N. D. 3, 9, 23:

    stella Jovis aut Veneris conjuncta cum Lunā ad ortus puerorum salutaris sit,

    id. Div. 1, 39, 85:

    decoctum ad dentium dolorem,

    Plin. 24, 9, 42, § 71:

    herba Britannica non nervis modo salutaris sed contra anginas quoque et contra serpentes,

    id. 25, 3, 6, § 20:

    dicunt radicem et in pestilentiā salutarem esse in cibis,

    id. 24, 16, 92, § 148. —
    (γ).
    As subst.: sălūtāre, is, n., salvation, deliverance, health (late Lat.), Vulg. Gen. 49, 18; id. Psa. 41, 5 et saep.— Plur.: bibere salutaria alicui, to drink one ' s health, App. M. 2, p. 128, 25.—
    II.
    In partic.
    A.
    As an appellative: salutaris littera, i. e. the letter A, written on the voting tablets as an abbreviation for absolvo, Cic. Mil. 6, 15 (opp. littera tristis, i. e. C, for condemno): digitus, i. e. the index-finger (perh. as used in greeting), Suet. Aug. 80; Mart. Cap. 1, § 90.—
    2.
    Subst.: sălūtāre, is, n., i. q. salus, welfare, prosperity, Vulg. Psa. 115, 13 (4) (for the Heb.).— Adj. prop.: Collis Salutaris, one of the four summits of the Quirinal (so called from the temple of Salus, which stood on it), Varr. L. L. 5, § 52 Müll.; cf. Salus, II.;

    and v. Becker, Antiq. 1, pp. 568 and 578 sq.: Salutaris porta appellata est ab aede Salutis, quae ei proxima fuit,

    Fest. p. 326 Müll.: Jovem cum Optimum et Maximum dicimus, cumque eundem Salutarem Hospitalem. Statorem: hoc intellegi volumus, salutem hominum in ejus esse tutelā (corresp. to the Gr. Zeus Sôtêr), Cic. Fin. 3, 20, 66:

    qui (Jesus) Latine dicitur salutaris sive salvator,

    Lact. 4, 12, 6.—Hence, adv.: sălūtārĭter, profitably, beneficially, salutarily:

    uti armis,

    Cic. Brut. 2, 8: se recipere, Plancus ap. Cic. Fam. 10, 23, 2:

    cogitare aliquid,

    id. ib. 10, 24, 2:

    quinque consulatus salutariter rei publicae administrati,

    Val. Max. 5, 2, 3:

    haec salutariter scripsi,

    Amm. 20, 8, 17.— Comp. and sup. of the adv., and sup. of the adj. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > salutare

  • 9 salutaris

    sălūtāris, e, adj. [salus], of or belonging to well-being, healthful, wholesome, salutary, serviceable, beneficial, advantageous (in the most general sense, while the predominant meaning of salubris, in class. lang., is healthy in a medical sense; very freq. and class.).
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    ut quae mala perniciosaque sunt, habeantur pro bonis ac salutaribus,

    Cic. Leg. 1, 16, 44:

    pro salutaribus mortifera conscribere,

    id. ib. 2, 5, 13:

    res salutares (opp. pestiferae),

    id. N. D. 2, 12, 34:

    res utiles et salutares,

    id. ib. 1, 15, 38:

    salutaris et vitalis calor,

    id. ib. 2, 10, 27:

    sine quo nihil nec laudabile nec salutare est,

    Quint. 12, 10, 79:

    tuta et salutaria capessere (opp. praecipitia),

    Tac. A. 15, 29:

    salutares litterae,

    Cic. Att. 9, 7, 2; cf.:

    Apollonides orationem salutarem habuit,

    Liv. 24, 28:

    portus eloquentiae,

    Quint. 12, 7, 4; cf. Plin. Ep. 6, 31, 17:

    salutaris ars,

    of healing, Hor. C. S. 63:

    herbae,

    Ov. R. Am. 45:

    amurca,

    Col. 6, 4, 4.—

    Rarely of persons: civis,

    Cic. Mil. 8, 20: bonus et salutaris Princeps, Tiber. ap. Suet. Tib. 29.—
    (β).
    With dat., ad, contra aliquid, etc. (the first very freq. in Cic.):

    ratio quoniam pestifera sit multis, admodum paucis salutaris,

    Cic. N. D. 3, 27, 69; Plaut. Aul. 2, 1, 26:

    hominum generi universo cultura agrorum est salutaris,

    Cic. Sen. 16, 56; id. Fam. 6, 6, 4; id. Brut. 4, 15:

    corporibus tot res, animis nulla,

    id. Tusc. 4, 27, 58:

    vox petentibus,

    Quint. 10, 7, 2; cf.:

    radicem decoctam bibere, spasticis, etc.... salutare ost,

    Plin. 21, 19, 77, § 132.—Once also in the comp.:

    nihil est nobis salutarius,

    Cic. N. D. 3, 9, 23:

    stella Jovis aut Veneris conjuncta cum Lunā ad ortus puerorum salutaris sit,

    id. Div. 1, 39, 85:

    decoctum ad dentium dolorem,

    Plin. 24, 9, 42, § 71:

    herba Britannica non nervis modo salutaris sed contra anginas quoque et contra serpentes,

    id. 25, 3, 6, § 20:

    dicunt radicem et in pestilentiā salutarem esse in cibis,

    id. 24, 16, 92, § 148. —
    (γ).
    As subst.: sălūtāre, is, n., salvation, deliverance, health (late Lat.), Vulg. Gen. 49, 18; id. Psa. 41, 5 et saep.— Plur.: bibere salutaria alicui, to drink one ' s health, App. M. 2, p. 128, 25.—
    II.
    In partic.
    A.
    As an appellative: salutaris littera, i. e. the letter A, written on the voting tablets as an abbreviation for absolvo, Cic. Mil. 6, 15 (opp. littera tristis, i. e. C, for condemno): digitus, i. e. the index-finger (perh. as used in greeting), Suet. Aug. 80; Mart. Cap. 1, § 90.—
    2.
    Subst.: sălūtāre, is, n., i. q. salus, welfare, prosperity, Vulg. Psa. 115, 13 (4) (for the Heb.).— Adj. prop.: Collis Salutaris, one of the four summits of the Quirinal (so called from the temple of Salus, which stood on it), Varr. L. L. 5, § 52 Müll.; cf. Salus, II.;

    and v. Becker, Antiq. 1, pp. 568 and 578 sq.: Salutaris porta appellata est ab aede Salutis, quae ei proxima fuit,

    Fest. p. 326 Müll.: Jovem cum Optimum et Maximum dicimus, cumque eundem Salutarem Hospitalem. Statorem: hoc intellegi volumus, salutem hominum in ejus esse tutelā (corresp. to the Gr. Zeus Sôtêr), Cic. Fin. 3, 20, 66:

    qui (Jesus) Latine dicitur salutaris sive salvator,

    Lact. 4, 12, 6.—Hence, adv.: sălūtārĭter, profitably, beneficially, salutarily:

    uti armis,

    Cic. Brut. 2, 8: se recipere, Plancus ap. Cic. Fam. 10, 23, 2:

    cogitare aliquid,

    id. ib. 10, 24, 2:

    quinque consulatus salutariter rei publicae administrati,

    Val. Max. 5, 2, 3:

    haec salutariter scripsi,

    Amm. 20, 8, 17.— Comp. and sup. of the adv., and sup. of the adj. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > salutaris

  • 10 salutariter

    sălūtāris, e, adj. [salus], of or belonging to well-being, healthful, wholesome, salutary, serviceable, beneficial, advantageous (in the most general sense, while the predominant meaning of salubris, in class. lang., is healthy in a medical sense; very freq. and class.).
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    ut quae mala perniciosaque sunt, habeantur pro bonis ac salutaribus,

    Cic. Leg. 1, 16, 44:

    pro salutaribus mortifera conscribere,

    id. ib. 2, 5, 13:

    res salutares (opp. pestiferae),

    id. N. D. 2, 12, 34:

    res utiles et salutares,

    id. ib. 1, 15, 38:

    salutaris et vitalis calor,

    id. ib. 2, 10, 27:

    sine quo nihil nec laudabile nec salutare est,

    Quint. 12, 10, 79:

    tuta et salutaria capessere (opp. praecipitia),

    Tac. A. 15, 29:

    salutares litterae,

    Cic. Att. 9, 7, 2; cf.:

    Apollonides orationem salutarem habuit,

    Liv. 24, 28:

    portus eloquentiae,

    Quint. 12, 7, 4; cf. Plin. Ep. 6, 31, 17:

    salutaris ars,

    of healing, Hor. C. S. 63:

    herbae,

    Ov. R. Am. 45:

    amurca,

    Col. 6, 4, 4.—

    Rarely of persons: civis,

    Cic. Mil. 8, 20: bonus et salutaris Princeps, Tiber. ap. Suet. Tib. 29.—
    (β).
    With dat., ad, contra aliquid, etc. (the first very freq. in Cic.):

    ratio quoniam pestifera sit multis, admodum paucis salutaris,

    Cic. N. D. 3, 27, 69; Plaut. Aul. 2, 1, 26:

    hominum generi universo cultura agrorum est salutaris,

    Cic. Sen. 16, 56; id. Fam. 6, 6, 4; id. Brut. 4, 15:

    corporibus tot res, animis nulla,

    id. Tusc. 4, 27, 58:

    vox petentibus,

    Quint. 10, 7, 2; cf.:

    radicem decoctam bibere, spasticis, etc.... salutare ost,

    Plin. 21, 19, 77, § 132.—Once also in the comp.:

    nihil est nobis salutarius,

    Cic. N. D. 3, 9, 23:

    stella Jovis aut Veneris conjuncta cum Lunā ad ortus puerorum salutaris sit,

    id. Div. 1, 39, 85:

    decoctum ad dentium dolorem,

    Plin. 24, 9, 42, § 71:

    herba Britannica non nervis modo salutaris sed contra anginas quoque et contra serpentes,

    id. 25, 3, 6, § 20:

    dicunt radicem et in pestilentiā salutarem esse in cibis,

    id. 24, 16, 92, § 148. —
    (γ).
    As subst.: sălūtāre, is, n., salvation, deliverance, health (late Lat.), Vulg. Gen. 49, 18; id. Psa. 41, 5 et saep.— Plur.: bibere salutaria alicui, to drink one ' s health, App. M. 2, p. 128, 25.—
    II.
    In partic.
    A.
    As an appellative: salutaris littera, i. e. the letter A, written on the voting tablets as an abbreviation for absolvo, Cic. Mil. 6, 15 (opp. littera tristis, i. e. C, for condemno): digitus, i. e. the index-finger (perh. as used in greeting), Suet. Aug. 80; Mart. Cap. 1, § 90.—
    2.
    Subst.: sălūtāre, is, n., i. q. salus, welfare, prosperity, Vulg. Psa. 115, 13 (4) (for the Heb.).— Adj. prop.: Collis Salutaris, one of the four summits of the Quirinal (so called from the temple of Salus, which stood on it), Varr. L. L. 5, § 52 Müll.; cf. Salus, II.;

    and v. Becker, Antiq. 1, pp. 568 and 578 sq.: Salutaris porta appellata est ab aede Salutis, quae ei proxima fuit,

    Fest. p. 326 Müll.: Jovem cum Optimum et Maximum dicimus, cumque eundem Salutarem Hospitalem. Statorem: hoc intellegi volumus, salutem hominum in ejus esse tutelā (corresp. to the Gr. Zeus Sôtêr), Cic. Fin. 3, 20, 66:

    qui (Jesus) Latine dicitur salutaris sive salvator,

    Lact. 4, 12, 6.—Hence, adv.: sălūtārĭter, profitably, beneficially, salutarily:

    uti armis,

    Cic. Brut. 2, 8: se recipere, Plancus ap. Cic. Fam. 10, 23, 2:

    cogitare aliquid,

    id. ib. 10, 24, 2:

    quinque consulatus salutariter rei publicae administrati,

    Val. Max. 5, 2, 3:

    haec salutariter scripsi,

    Amm. 20, 8, 17.— Comp. and sup. of the adv., and sup. of the adj. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > salutariter

  • 11 salvator

    salvātor, ōris, m. [id.].
    I.
    In gen., a saviour, preserver (late Lat.;

    class. servator): Cicero Soterem salvatorem noluit nominare,

    Mart. Cap. 5, § 510; Vulg. Isa. 17, 10:

    IOVI SALVATORI,

    Inscr. Grut. 19.—
    II.
    In partic., in the Vulg. and Christian fathers, as a transl. of sôtêr and Jesus (Heb.), the Saviour, Redeemer:

    Christus Jesus, id est Christus Salvator: hoc est enim Latine Jesus... Salus Latinum nomen est: salvare et salvator non fuerunt haec Latina, antequam veniret Salvator, etc.,

    Aug. Serm. 299, 6; cf. id. Trin. 13, 10 fin.; Tert. adv. Marc. 3, 18; Lact. 4, 12, 6; Prud. steph. 1, 115; Vulg. Luc. 2, 11; Sedul. 2, 155 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > salvator

  • 12 servator

    servātor, ōris, m. [id.].
    I.
    One who gives attention to any thing, a watcher, observer:

    Olympi,

    Luc. 8, 171:

    cruentus Bebrycii nemoris,

    watcher, prowler, Stat. Th. 3, 352.—
    II.
    Pregn., a preserver, deliverer, savior (the prevailing signif. of the word; class.): Ba. An tu veneficus? Co. Immo edepol vero hominum servator magis, Plaut. Ps. 3, 2, 84:

    rei publicae (opp. perditor),

    Cic. Planc. 36, 89;

    patriae,

    Liv. 6, 17; cf.:

    Romulidarum arcis servator, candidus anser,

    Lucr. 4, 683 Müll.:

    mei capitis,

    Cic. Planc. 42, 102:

    mundi,

    Prop. 4 (5), 6, 37:

    salutis,

    Ov. P. 4, 15, 41.— Absol.:

    servatorem liberatoremque acclamantibus,

    Liv. 34, 50 fin.:

    si servasti me non ideo servator es,

    Sen. Ben. 2, 18, 8; Servator, like the Gr. Sôtêr, an epithet of Jupiter, Plin. 34, 8, 19, § 74; Inscr. Grut. 18, 6.—
    B.
    With abstr. objects, an observer, fulfiller of any duty ( poet.);

    rigidi honesti,

    Luc. 2, 389; cf.

    foederis,

    Claud. B. Get. 496.

    Lewis & Short latin dictionary > servator

  • 13 Sotericianus

    Sōtērĭcĭānus, a, um [Soter], belonging to the Saviour:

    substantia,

    Tert. adv. Valent. 27.

    Lewis & Short latin dictionary > Sotericianus

См. также в других словарях:

  • Soter — (griechisch Σωτήρ Retter, Heiland) kann sich beziehen: auf einen Beinamen griechischer Götter (Asklepios, Zeus; bei Göttinnen: Soteira). auf Antiochos I. Soter, Beiname des Königs des Seleukidenreichs auf Attalos I. Soter, Beiname des Königs von… …   Deutsch Wikipedia

  • Sóter — (del idioma griego σωτήρ salvador ); se refiere al título de Salvador que se adosó al nombre de diversos gobernantes de origen griego que reinaron en el Cercano Oriente, entre el siglo IV a. C. y el siglo I, durante la época helenística …   Wikipedia Español

  • Soter — (Greek gr. σωτήρ; initial capitalised, gr. Σωτήρ; fully capitalised, gr. ΣΩΤΗΡ = saviour) has been used as: * as a title of God: Poseidon Soter * any heroized leaders of Hellenistic dynasties, see hero cult * as a title of liberators (see also… …   Wikipedia

  • Soter — Sôter Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Égypte antique Sôter est le surnom de deux rois égyptiens de la Dynastie des Ptolémées : Ptolémée Ier ; Ptolémée …   Wikipédia en Français

  • sôtêr — [sotɛʀ] adj. m. ÉTYM. XVIIIe; mot grec, « protecteur ». ❖ ♦ Hist. (Épithète de dieux et de souverains hellénistiques). || Ptolémée Ier Sôtêr, protecteur …   Encyclopédie Universelle

  • Soter [1] — Soter (gr., lat. Sospes, Servator, d.i. Retter, Erhalter), Beiname aller Götter, welche Städte u. Länder schützten, so des Zeus; dann aller Götter als Retter aus Gefahren, so des Poseidon u. der Dioskuren als Retter aus Seestürmen, des Asklepios… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Soter [2] — Soter, aus Campanien, war 168–176 (177) römischer Bischof u. soll den Märtyrertod gestorben sein …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sotēr — (griech., »Erhalter, Retter«), Beiname beschützender Götter (besonders Zeus; weibliche Form: Soteira), auch von Königen; Erlöser (vgl. Heiland) …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Soter — Sotēr (grch.), Erretter, Beiname von Göttern (Zeus) und Fürsten; dann s.v.w. Erlöser, Heiland; Soteriologīe, Lehre von Christus als dem Erlöser …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Soter, St. — Soter, St., Papst etwa 168–177 n. Chr., gebürtig aus Campanien, soll Mehres geschrieben haben, u.a. gegen die Montanisten, doch ist gar nichts von ihm erhalten. Gedächtnißtag 22. April …   Herders Conversations-Lexikon

  • Soter — SOTER, éris, Gr. Σωτὴρ, ῆρος, ein Beynamen des Jupiters, unter welchem ihn die Griechen zu Megalopolis, Pausan. Arcad. c. 30. p. 505. zu Messene, Id. Messen. c. 31. p. 275. zu Mantinea, Id. Arcad. c. 9. p. 469. zu Epidaurus, Id. Lacon. c. 23. p.… …   Gründliches mythologisches Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»