Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

607

  • 81 scelus

    scelus, eris, n. (Wz. [s]quel, biegen, krümmen, verkehrt handeln, griech. σκαλιός, krumm, σκέλος, Schenkel; abh. scëlah = nhd. scheel), die Bosheit, I) eig., subjektiv = die Verruchtheit, Ruchlosigkeit, der verbrecherische Sinn, der Frevelmut, die Bosheit, Tücke (Ggstz. pietas), Cic. Cat. 2, 25 u. 4, 20. Cic. Verr. 3, 152; 5, 106 u. 189. Cic. Sull. 16 u. 70; de rep. 3, 27. – v. der Tücke der Tiere, des Wassers usw., Plin. 25, 20. – II) meton., objektiv. A) die Bosheit = frevelhafte-, gottlose-, ruchlose-, verruchte Tat, ein mit Verachtung der Gesetze, der Religion und der eigenen Schande unternommenes Verbrechen, der Frevel, die Freveltat, Bluttat, wie Mord, Hochverrat usw., 1) eig.: scelus facere od. admittere od. committere od. edere od. concipere od. in sese concipere od. suscipere, Cic.: scelere se devincire od. se obstringere od. se alligare od. astringi, sich beladen, Cic.: in scelera simul ac dedecora prorumpere. Tac.: Piso sceleris condemnat generum suum, wegen Hochverrats, als Empörer gegen den Staat, Cic.: so auch hinc pietas (Vaterlandsliebe), hinc scelus (Hochverrat), Cic.: sc. divinum et humanum, gegen Götter u. Menschen, Liv.: sc. legatorum interfectorum, Verbrechen des Gesandtenmordes, Liv.: minister sceleris, des Mordes, Liv.: scelus est m. Infin., sc. est (civem Romanum) verberare, Cic. Verr. 5,
    ————
    170. – 2) übtr.: a) im unwilligen Gesprächston für verfluchter Streich, Unglück, quod hoc est scelus? welch hartes Los! Plaut. capt. 762: quid hoc est sceleris! Ter. eun. 326: accĭdit infandum nostrae scelus puellae, Mart. 7, 14, 1. – b) von schrecklichen Naturereignissen, Greuel, scelera naturae, wie Überschwemmungen, Erdbeben, Plin. 2, 206. – c) v. schlecht schmeckenden Dingen, sinapis scelera, greulicher, abscheulicher Senf, Plaut. Pseud. 817. – B) der verworfene-, ruchlose-, verruchte Mensch, der Schurke, das Laster, ne bestiis quae tantum scelus attigissent, immanioribus uteremur, Cic.: bes. als Schimpfwort, Schelm, Schurke, Komik. u. Apul. (s. Spengel Ter. Andr. 607): scelerum caput, Erzhalunke, Plaut. (s. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 495): mit Genet., scelus viri, Schurke (Schelm) von Kerl, Plaut.; u. so scelus artificis, Verg. (vgl. Brix Plaut. Men. 488): von männlichen Wesen mit Pronom. masc., is scelus, Plaut.: illic scelus, Ter. – ungew. Abl. sceleri, Sen. Phaed. 685.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > scelus

  • 82 speculor

    speculor, ātus sum, ārī (specio), I) intr. spähen, umherspähen, sich umsehen, auslugen, unde sedens partes speculatur in omnes, Ov. met. 1, 667. – II) tr. nach etwas umherspähen, sich umsehen, etwas auskundschaften, belauern, beobachten, ins Auge fassen, in Augenschein nehmen, loca, eine Erkundigung vornehmen, Liv.: omnia, Cic.: rostra, Cic.: alcis consilia, Sall. u. Vell.: fortunam, auf eine Wendung des Glückes lauern, Vell.: u. so fortunam seditionis alienae, Tac.: alqm, Cic.: columbam, Verg.: obitus et ortus signorum, Verg.: incendia villarum de muris, Iustin. – m. folg. ne u. Konj., speculabor, ne quis nostro consilio venator adsit, Plaut. mil. 607: m. folg. Acc. u. Infin., haud imprudenter speculatus (berechnend) neminem celerius opprimi, quam qui nihil timeret, Vell. 2, 188, 2: m. folg. indir. Fragesatz, nunc speculabor, quid ibi agatur, Plaut.: specularetur, quae fortuna esset, Liv. – absol., speculandi causā, Caes. u. Cic., speculandi gratiā, Hirt. b.G.: quod neque precibus umquam nec insidiando nec speculando assequi potui, Cic. – speculor passiv, wov. speculabitur, Boëth. inst. arithm. 2, 38. p. 134, 8 Fr.: speculatus, Boëth. inst. mus. 2, 2: speculandus, Boëth. inst. arithm. 2, 42. p. 139, 29 Fr.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > speculor

  • 83 Subballio

    Sub-ballio, ōnis, m., gleichs. Unterballio, Vizeballio, Plaut. Pseud. 607.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Subballio

  • 84 taureus

    taureus, a, um (taurus), von Stieren (Rindern), Stier-, Rinds-, vincla, lederne Riemen, Lucr. 6, 1069: terga, Rindshäute, Verg. Aen. 9, 607; u. meton. = Handpauke, Ov. fast. 4, 342. – subst., taurea, ae, f., der Ochsenziemer, Iuven. 6, 492. Tert. ad mart. 5. Vulg. 2. Mach. 7, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > taureus

  • 85 unose

    ūnōsē, Adv. (unus), gleichförmig, in einem Zuge, auf einmal, Pacuv. tr. 213. Plaut. most. 607 G. (nach Studemund im Rhein. Mus. 24, 65).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > unose

  • 86 voluto

    volūto, āvī, ātum, āre (Intens. v. volvo), wälzen, rollen, winden, drehen, herumwälzen, -rollen, -drehen, I) eig.: a) übh.: amphoras per terram, Colum.: pilas, wölgern, Plin. – refl., se v. in pulvere, Plin.: dum aper se volutat, sich sült, Phaedr. (vgl. im Bilde, ut lutulentus sus cum quovis volutari, Auct. decl. in Sall. 1, 3): iumentum ex qualibet causa se inveneris volutare, Veget. – medial volutari, sich wälzen, in luto, in pulvere, Varro: rivis et caenoso lacu, Colum.: auf einem Goldhaufen, toto corpore, Suet.: ne fluxā habenā volutetur in iactu glans, hin u. her rolle, Liv.: volutari ad pedes, sich zu Füßen werfen, zu Füßen fallen, Cornif. rhet.: in concavis partibus earum (nubium) volutatus aër, strömende Luft, Sen.: quo artius fretum volutatur, sich fortwälzt, Curt.: ita in levi tantum glacie tabidaque nive volutabantur, rutschten hin u. her, Liv. – u. so Partiz. volūtāns, refl., sich wälzend, volutans pedibus, sich zu Füßen werfend, Verg. Aen. 3, 607: por cava saxa volutans, Ov. am. 3, 6, 45: in sacco et cinere volutantes, Tert. apol. 40 extr. – b) im obszön. Sinne, volutari cum sororibus, Cic.: cum serpente, Iustin.: in domesticis germanitatis stupris, Cic.: u. Partiz. volūtāns refl., volutantes adulteri, Sen. contr. 1, 4, 3: volutans cum piscatore, Plin. 35, 140. – II) übtr.: 1) im allg.: a) aktiv, saeva feroci corde volutat somnia, hat schreckliche Träu-
    ————
    me, Sen. Herc. fur. 1083 (1088): cum inter spem metumque animum volutaret, Iul. Val. 2, 15. p. 71 (a) ed. Paris. (Kübler animo volutaret). – b) medial, volutari, sich herumwälzen, d.i. sich befinden usw., in omni genere flagitiorum, Cic.: in omni dedecore, Cornif. rhet.: gravia, in quibus volutabatur, incerta, dubia, Sen.: inter mala volutor plurima, Sen.: immunditiis tam pessimis, Augustin. – 2) insbes.: a) rollend nach u. nach verbreiten, ausbreiten, von sich geben, vocem per atria, Verg.: vocem volutant litora, geben einen Widerhall, Verg.: flamina volutant murmura, murmeln, Verg. – b) bei sich hin und her überlegen, überdenken, erwägen, condiciones cum amicis, Liv.: hanc rem in pectore, Plaut.: quid intra animum volutaverim, womit ich in meinem Geiste umgegangen bin, Tac.: haec ipse suo tristi cum corde volutat, Verg.: hoc v. in animo, Liv.: multa secum animo, Liv.: nihil umquam nisi sempiternum et divinum animo, Cic.: supremas iam curas animo, Tac.: secum matris violentiam, Tac.: m. de u. Abl., cum de consulibus in annum creandis solus mecum volutarem, Auson. grat. act. VI III. 42. p. 25, 4 Schenkl: m. folg. Fragesatz, tacitus mecum voluto, si (ob) etc., Verg. ecl. 9, 37: volutare secum, quonam modo etc., Tac. ann. 4, 12: m. folg. ut u. Konj., Severus dicitur animo volutasse, ut et hunc occideret, Spart. Carac. 11, 3. – c) beschäftigen, animum saepe iis tacitis co-
    ————
    gitationibus, Liv. 9, 17, 2: in veteribus scriptis studiose et multum volutatum esse, sich fleißig u. viel beschäftigen mit usw., Cic. de or. 3, 39; vgl. Cic. ad Q. fr. 2, 13 (11), 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > voluto

  • 87 Abanteus

    Ăbas, antis, m.=”Abas.
    I.
    The twelfth king of Argos, son of Lynceus and Hypermnestra, grandson of Danaūs, father of Acrisius, and grandfather of Perseus. His shield was gained by Æneas, Verg. A. 3, 286.—
    B.
    Hence derivv.
    1.
    Ăbantĕus, a, um, adj., pertaining to Abas, Ov. M. 15, 164.—
    2. a.
    His son Acrisius, Ov. M. 4, 607.—
    b.
    His great grandson Perseus (by Danaë, daughter of Acrisius), Ov. M. 4, 673; 5, 138 al.—
    II.
    A Centaur, son of Ixion, Ov. M. 12, 306.—
    III.
    An Ethiopian, Ov. M. 5, 126.—
    IV.
    A companion of Dionedes, Ov. M. 14, 505.—
    V.
    A companion of Æneas, Verg. A. 1, 121.—
    VI.
    A Tuscan chieftain, Verg. A. 10, 170 and 427.

    Lewis & Short latin dictionary > Abanteus

  • 88 Abantiades

    Ăbas, antis, m.=”Abas.
    I.
    The twelfth king of Argos, son of Lynceus and Hypermnestra, grandson of Danaūs, father of Acrisius, and grandfather of Perseus. His shield was gained by Æneas, Verg. A. 3, 286.—
    B.
    Hence derivv.
    1.
    Ăbantĕus, a, um, adj., pertaining to Abas, Ov. M. 15, 164.—
    2. a.
    His son Acrisius, Ov. M. 4, 607.—
    b.
    His great grandson Perseus (by Danaë, daughter of Acrisius), Ov. M. 4, 673; 5, 138 al.—
    II.
    A Centaur, son of Ixion, Ov. M. 12, 306.—
    III.
    An Ethiopian, Ov. M. 5, 126.—
    IV.
    A companion of Dionedes, Ov. M. 14, 505.—
    V.
    A companion of Æneas, Verg. A. 1, 121.—
    VI.
    A Tuscan chieftain, Verg. A. 10, 170 and 427.

    Lewis & Short latin dictionary > Abantiades

  • 89 Abas

    Ăbas, antis, m.=”Abas.
    I.
    The twelfth king of Argos, son of Lynceus and Hypermnestra, grandson of Danaūs, father of Acrisius, and grandfather of Perseus. His shield was gained by Æneas, Verg. A. 3, 286.—
    B.
    Hence derivv.
    1.
    Ăbantĕus, a, um, adj., pertaining to Abas, Ov. M. 15, 164.—
    2. a.
    His son Acrisius, Ov. M. 4, 607.—
    b.
    His great grandson Perseus (by Danaë, daughter of Acrisius), Ov. M. 4, 673; 5, 138 al.—
    II.
    A Centaur, son of Ixion, Ov. M. 12, 306.—
    III.
    An Ethiopian, Ov. M. 5, 126.—
    IV.
    A companion of Dionedes, Ov. M. 14, 505.—
    V.
    A companion of Æneas, Verg. A. 1, 121.—
    VI.
    A Tuscan chieftain, Verg. A. 10, 170 and 427.

    Lewis & Short latin dictionary > Abas

  • 90 adspiro

    a-spīro ( adsp-, Baiter, Rib., Merk., K. and H.; asp-, Kayser, Halm, Müller), āvi, ātum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr.
    A.
    To breathe or blow upon; constr. with ad, the dat., or absol.:

    ad quae (granaria) nulla aura umida ex propinquis locis adspiret,

    Varr. R. R. 1, 57:

    ut ne ad eum frigus adspiret,

    Cels. 2, 17:

    pulmones se contrahunt adspirantes,

    exhaling, Cic. N. D. 2, 55, 136:

    Lenius aspirans aură,

    Cat. 68, 64:

    amaracus illum Floribus et dulci adspirans complectitur umbrā,

    Verg. A. 1, 694: adspirant aurae in noctem, rise at or toward night, id. ib. 7, 8:

    si minuma adspirat aura,

    Plin. 13, 22, 43, § 124:

    tibia adspirat choro,

    accompanies, Hor. A. P. 204 al. —
    2.
    Trop.: alicui, to be favorable to, to favor, assist (the figure taken from a fair breeze):

    aspira mihi,

    Tib. 2, 1, 35:

    quibus aspirabat Amor,

    id. 2, 3, 71:

    adspirat primo fortuna labori,

    Verg. A. 2, 385:

    adspirate canenti,

    id. ib. 9, 525:

    di, coeptis adspirate meis,

    Ov. M. 1, 3.—Also absol.: magno se praedicat auxilio fuisse, quia paululum in rebus difficillimis aspiravit, Auct. ad Her. 4, 34 (cf. afflo).—
    B.
    To aspire to a person or thing, to desire to reach or obtain, i. e. to approach, come near (esp. with the access. idea of striving to attain to); constr. with ad, in with acc., the dat., a local adv., or absol. (class.; freq. in Cic.): qui prope ad ostium adspiraverint, Lucil. ap. Non. p. 4, 142:

    quid enim quisquam ad meam pecuniam me invito aspirat? quid accedit?

    Cic. Verr. 2, 1, 54 fin.; so id. Div. in Caecil. 5 fin.:

    tu ad eum Ciceronem numquam aspirasti,

    id. Pis. 5 fin.; so id. Fam. 7, 10:

    omnes aditus tuos interclusi, ut ad me adspirare non posses,

    id. Tusc. 5, 9, 27:

    aspirare in curiam,

    id. Verr. 2, 2, 31:

    in campum,

    id. Sull. 18, 52:

    ne non modo intrare, verum etiam adspicere aut aspirare possim,

    id. Caecin. 14; Col. 8, 14, 9:

    nec equis adspirat Achillis,

    Verg. A. 12, 352:

    sed non incendia Colchis adspirare sinit,

    Val. Fl. 7, 584.— Trop.:

    sed haec ad eam laudem, quam volumus, aspirare non possunt,

    arrive at, attain to, Cic. Or. 41, 140:

    bellicā laude aspirare ad Africanum nemo potest,

    id. Brut. 21, 84:

    haec etiam in equuleum coniciuntur, quo vita non adspirat beata,

    id. Tusc. 5, 5, 13; Gell. 14, 3, 10.—
    C.
    In gram., to give the h sound, to aspirate (cf. aspiratio, II. B.):

    consonantibus,

    Quint. 1, 5, 20:

    Graeci aspirare solent,

    id. 1, 4, 14; Nigid. ap. Gell. 13, 6, 3.—
    II.
    Act.
    A.
    To breathe or blow upon, to infuse, instil; lit. and trop. ( poet. or in post-Aug. prose):

    Juno ventos adspirat eunti,

    sends favoring winds, Verg. A. 5, 607:

    adspiravit auram quandam salutis fortuna,

    Amm. 19, 6:

    dictis divinum amorem,

    Verg. A. 8, 373:

    novam pectoribus fidem,

    Claud. Fesc. 14, 16:

    nobis tantum ingenii aspiret,

    Quint. 4, prooem. § 5.—
    * B.
    To breathe or blow upon; trop. of the sea, to wash:

    insula adspiratur freto Gallico,

    is washed, Sol. 22.

    Lewis & Short latin dictionary > adspiro

  • 91 adsto

    a-sto ( asto, Fleck., Rib., B. and K.; adsto, Ritschl, Lachm.), stĭti, no sup., 1, v. n., to stand at or near a person or thing, to stand by, stand (syn.: adsisto, adsum, faveo).
    I.
    Lit. (very freq. and class.); constr. absol., with ad, juxta, propter, in with abl., ante, coram, contra, supra, etc.; with dat., acc., and abl., and with local adv.:

    astitit illum locum, et illo, et illi, et circa illum,

    Prisc. p. 1181 P.: marinas propter plagas, Enn. ap. Fest. p. 309 Müll. (Sat. v. 41 Vahl.):

    si iste stabit, adstato simul,

    Plaut. Ps. 3. 2, 75: cum omnis multitudo adstaret, Vulg. Lev. 9, 5; ib. Psa. 2, 2; ib. Act. 22, 20:

    ante ostium,

    Plaut. Truc. 1, 2, 72; so id. Men. 4, 3, 2:

    ante aras,

    Lucr. 1, 90:

    ante oculos astare,

    Verg. A. 3, 150:

    adstare ante Dominum,

    Vulg. Tob. 12, 15; ib. Luc. 1, 19:

    intra limen adstate illic,

    Plaut. Most. 5, 1, 16:

    ut mihi confidenter contra adstitit!

    id. Capt. 3, 5, 6:

    Postquam ille hinc abiit, tu adstas solus!

    id. Ps. 1, 4, 1; so id. Bacch. 5, 2, 16; id. Stich. 3, 2, 11; id. Mil. 2, 4, 5; 2, 5, 36; id. Poen. 1, 2, 49 al.:

    adsta atque audi,

    id. Cist. 2, 3, 53; so id. Ep. 1, 1, 61; id. Most. 1, 4, 11:

    cum patre astans,

    Ter. Phorm. 4, 3, 2:

    cum Alexander in Sigeo ad Achillis tumulum astitisset,

    Cic. Arch. 10, 24:

    in eopse adstas lapide,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

    astat in conspectu meo,

    Cic. Cat. 4, 2:

    multis coram adstantibus,

    Vulg. Gen. 45, 1:

    adstat coram vobis,

    ib. Act. 4, 10:

    supra caput,

    Verg. A. 4, 702; 5, 10:

    nec opinanti Mors ad caput adstitit,

    Lucr. 3, 959:

    adstiterunt ad januam,

    Vulg. Act. 10, 17:

    adstiterunt juxta illos,

    ib. ib. 1, 10:

    qui campis adstiterant,

    Tac. A. 2, 17 Halm:

    tribunali,

    id. ib. 12, 36 fin.:

    mensae,

    Suet. Tib. 61; so Mart. 8, 56, 13:

    adstabo tibi,

    Vulg. Psa. 5, 5; ib. Act. 27, 23:

    aliquem adstare,

    Plin. Pan. 23, 2, where Keil reads astaret:

    limine divae Adstitit,

    Stat. Th. 9, 607.—
    II.
    Trop.:

    Certa quidem finis vitae mortalibus adstat,

    awaits, Lucr. 3, 1078.— Also, to stand at one's side as counsel or aid, to assist (cf.:

    assisto, adsum, etc.): Amanti supparisator, hortor, adsto, admoneo, gaudeo,

    Plaut. Am. 3, 4, 10:

    Dum adsto advocatus cuidam cognato meo,

    id. Cas. 3, 3, 4.— Poet., of an object still existing or remaining: astante ope barbaricā, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (for this Verg. has: Priami dum regna manebant, A. 2, 22).—
    III.
    Transf., to stand up, to stand upright (cf. ad, I. 1.):

    squamis astantibus,

    Verg. G. 3, 545:

    Minerva, quae est in Parthenone adstans,

    Plin. 34, 8, 19, § 54, where Jan reads stans.

    Lewis & Short latin dictionary > adsto

  • 92 agmen

    agmĕn, ĭnis, n. [as if contr. from agimen, from ago; cf.: tegimen, tegmen, from tego].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., a train, i. e. a collected multitude in motion or moving forwards; of things of any kind, but esp. (so most freq. in prose) of men or animals. —Of streams of water, motion, course, current: quod per amoenam urbem lent fluit agmine flumen, Enn. ap. Macr. S. 6, 4:

    inde super terras fluit agmine dulci,

    Lucr. 5, 272; cf. id. 6, 638; also,

    in imitation of Enn., Virg. and Val. Fl.: leni fluit agmine Thybris,

    Verg. A. 2, 782; cf. Val. Fl. 4, 721.—Of a train or succession of clouds:

    denso sunt agmine nubes,

    Lucr. 6, 100.—Of rain:

    immensum caelo venit agmen aquarum,

    body, mass, Verg. G. 1, 322 —Of atoms:

    agmine condenso naturam corporis explent,

    crowded into a compact mass, Lucr. 1, 607.—Of oars:

    agmine re morum ceieri,

    with quick plashing of oars, Verg. A. 5, 211.—Of a flock of birds: agmi ne magno. Corvorum. Verg. G. 1, 381.—Of a snake winding onwards:

    cum medii nexus extremaeque agmina caudae Solvuntur,

    Verg. G. 3, 424; cf. id. A. 2, 212.—Of clouds of dust following any thing in rapid motion, as men, animals, etc.:

    agmina cervi Pulverulenta,

    Verg. A. 4, 154.—And, as subst. concr., of birds turba Agminis aligeri, of the winged band, Verg A. 12, 249.—Of ants;

    frugilegas aspeximus agmine longo formi cas,

    Ov. M 7, 624; so id. ib. 7, 638.—Of the stars: diffugiunt stellae;

    quarum agmina cogit Lucifer,

    Ov. M. 2, 114; so id. ib. 11, 97 al.—Eap. of a company of persons, a multitude, troop, crowd, number, band:

    ut a Brundisic nsque Romam agmen perpetuum totius Italiae viderem,

    Cic. Pis. 22:

    magno senatorum agmine,

    Tac. H. 3, 55:

    ingens mulierum agmen,

    Liv. 2, 40:

    muliebre et miserabile agmen,

    Tac. A. 1, 40: numerosum agmen reorum, Plin Ep. 3, 9, and Tac. H. 4, 6: Eumenidum agmina, Verg A. 4, 469.—But particularly,
    B.
    The train, procession, march, progress of an army:

    de castris, de agminibus, etc., dicere,

    Cic. de Or. 1, 48, 210:

    ne miles gregarius in castris, neve in agmine servum aut jumentum haberet,

    Sall. J. 45, 2:

    pugnatum saepe directā acie, saepe in agminibus, saepe eruptionibus,

    Vell. 2, 47:

    effuso agmine abire,

    Liv. 44, 39:

    uno agmine victores cum victis in urbem irrupere,

    id. 2, 30;

    uno agmine persequentes,

    Vulg. Judith, 15, 4 al. —
    II.
    Transf., concr., an army, and properly considered as in motion, on the march (while exercitus is a disciplined army, and acies an army in battle-array) —As soon as the signal for marching was given, the Extraordinarii and the allies of the right wing, with their baggage, first put themselves in motion, then the legions, and last the allies of the left wing, with a part of the cavalry, which either rode behind the army, ad agmen claudendum or cogendum. to close the train, i. e. to keep it to gether or on the side in such an order (composito agmine, non itineri magis apto quam proelio) that it might be easily put into the line of battle, if the enemy ven tured to attack it; cf. Sall. J. 46, 6.—An army in close ranks was called agmen justum, Tac. H. 1, 68, or agmen pilatum, Serv. ad Verg. A. 12, 121—When there was no apprehension of the enemy, less care was taken for the protection of the army:

    agmine incauto, i. e. minus munito, ut inter pacatos, ducebat, sc. consul,

    Liv. 35, 4.—

    The order of march was, however, different, according to circumstances and the nature of the ground,

    Liv. 35, 4; 27, 28; and cf. Smith's Antiq.—Sometimes the army marched in the form of a square, agmen quadratum, with their baggage in the middle, so as to be in battle-array on meeting the enemy; hence agmen quadratum often means the same as acies triplex, an army formed in line of battle, only that the former indicates that they are on the march, and the latter that they are at rest.—Hence, like acies, with the epithet primum, the vanguard, Liv. 34, 28; Tac. Agr. 35:

    medium,

    the centre, Liv. 10, 41; Tac. H. 4, 22:

    extremum,

    Liv. 34, 28; Tac. H. 2, 100;

    or, novissimum,

    the rear, rearguard, Liv. 44, 33; so,

    extremi agminis,

    Vulg. Deut. 25, 18:

    ut inde agmine quadratc ad urbem accederet,

    marching in a square, Cic. Phil. 13, 8:

    pariter atque in conspectu hostium quadrato agmine incedere,

    Sall. J 100, 1; cf. id. ib. 46, 6, 7:

    Hannibal agmine quadrato amnem ingressus,

    Liv. 21, 5; se id. 31, 36; 37, 39:

    quadrato agmine velut in aciem irent,

    Curt. 5, 1, 19 al. —Sometimes, esp. in the poets in the plur., in gen. [p. 73] sense, = exercitus or copiae, an army, host, troops:

    huic tanto agmini dux defuit,

    Just. 12, 10:

    occidit Daci Cotisonis agmen,

    Hor. C. 3, 8, 18:

    agmina curru Proterit,

    Verg. A. 12, 329:

    barbarorum Claudius agmina diruit,

    Hor. C. 4, 14, 29; so id. S. 2, 1, 14; id. Epod. 17, 9; Ov. M. 3, 535; 5, 151, 161; 6, 423:

    Del agminum Israël,

    Vulg. 1 Reg. 17, 45:

    agmina ejus dispergam,

    ib. Ezech. 12, 14; 38, 6.—For military service, warfare:

    rudis agminum Sponsus,

    Hor. C. 3, 2, 9.—
    B.
    Trop.
    1.
    An army, troop, band, multitude:

    educenda dictio est ex hac domesticā exercitatione et umbratili medium in agmen, in pulverem, in clamorem, in castra, aciemque forensem,

    i. e. before the public, Cic. de Or. 1, 34, 157:

    e Brundisio usque Romam agmen perpetuum totius Italiae,

    an unbroken train, id. Pis. 22, 51:

    ingens mulierum agmen,

    Liv. 2, 40; 9, 17:

    agmina Eumenidum,

    Verg. A. 4, 469; 6, 572:

    agmina comitum,

    Ov. Tr. 14, 30:

    in angusto fidus comes agmine turbae,

    Tib. 1, 5, 63:

    numerosum agmen reorum,

    Plin. Ep. 3, 9:

    agmen occupationum,

    an army of, id. ib. 2, 8.—
    2.
    March, movement:

    agmina fati et volumina,

    Gell. 6, 2, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > agmen

  • 93 ardesco

    ardesco, arsi, 3, v. inch. [ardeo], to take fire, to kindle, to be inflamed (mostly poet. or in post-Aug. prose; not in Cic.; while exardesco is very freq.), lit. and trop.
    I.
    Lit.:

    ut omnia motu Percalefacta vides ardescere,

    Lucr. 6, 178:

    ardescunt caelestia templa,

    id. 6, 670:

    ne longus ardesceret axis,

    Ov. M. 1, 255; Plin. 37, 3, 12, § 51.—
    II.
    Trop., to gleam, glitter.
    A.
    Of rays of light:

    fulmineis ardescunt ignibus undae,

    Ov. M. 11, 523.—
    B.
    Of the gleaming of a sword:

    pugionem in mucronem ardescere jussit,

    Tac. A. 15, 54.—
    C.
    Most freq. of the passions, to be inflamed, become more intense, increase in violence:

    ardescere dirā cuppedine,

    Lucr. 4, 1090; so id. 5, 897:

    in iras,

    Ov. M. 5, 41 (cf. Verg. A. 7, 445: exarsit in iras, and Luc. 3, 134:

    accensus in iram): in nuptias incestas,

    Tac. A. 11, 25:

    ardescit tuendo,

    Verg. A. 1, 713:

    stimulo ardescit,

    Plin. 8, 45, 70, § 181:

    quibus haec rabies auctoribus arsit,

    Luc. 5, 359.—So, absol.:

    fremitus ardescit equorum,

    Verg. A. 11, 607:

    ardescente pugnā,

    Tac. H. 5, 18: in labiis ejus ignis ardescit, * Vulg. Prov. 16, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > ardesco

  • 94 Arruntius

    Arruntĭus, ii, m., a Roman nomen.
    I.
    L. Arruntius, consul A.U.C. 759, Tac. A. 1, 13; 3, 11; 6, 5;

    prob. the same as the historian L. Arruntius, who composed a work on the Punic Wars,

    Sen. Ep. 114, 17 sqq.—
    II.
    Arruntius, a celebrated artist under Claudius Cœsar, Plin. 29, 1, 5, § 7.—
    III.
    Arruntius Stella, a poet, Stat. S. 1, 2; Mart. 6, 21.—
    IV.
    Arruntius Caelius, a Latin grammarian, Diom. I. p. 307 P.; Prisc. III. p. 607 P.

    Lewis & Short latin dictionary > Arruntius

  • 95 aspiro

    a-spīro ( adsp-, Baiter, Rib., Merk., K. and H.; asp-, Kayser, Halm, Müller), āvi, ātum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr.
    A.
    To breathe or blow upon; constr. with ad, the dat., or absol.:

    ad quae (granaria) nulla aura umida ex propinquis locis adspiret,

    Varr. R. R. 1, 57:

    ut ne ad eum frigus adspiret,

    Cels. 2, 17:

    pulmones se contrahunt adspirantes,

    exhaling, Cic. N. D. 2, 55, 136:

    Lenius aspirans aură,

    Cat. 68, 64:

    amaracus illum Floribus et dulci adspirans complectitur umbrā,

    Verg. A. 1, 694: adspirant aurae in noctem, rise at or toward night, id. ib. 7, 8:

    si minuma adspirat aura,

    Plin. 13, 22, 43, § 124:

    tibia adspirat choro,

    accompanies, Hor. A. P. 204 al. —
    2.
    Trop.: alicui, to be favorable to, to favor, assist (the figure taken from a fair breeze):

    aspira mihi,

    Tib. 2, 1, 35:

    quibus aspirabat Amor,

    id. 2, 3, 71:

    adspirat primo fortuna labori,

    Verg. A. 2, 385:

    adspirate canenti,

    id. ib. 9, 525:

    di, coeptis adspirate meis,

    Ov. M. 1, 3.—Also absol.: magno se praedicat auxilio fuisse, quia paululum in rebus difficillimis aspiravit, Auct. ad Her. 4, 34 (cf. afflo).—
    B.
    To aspire to a person or thing, to desire to reach or obtain, i. e. to approach, come near (esp. with the access. idea of striving to attain to); constr. with ad, in with acc., the dat., a local adv., or absol. (class.; freq. in Cic.): qui prope ad ostium adspiraverint, Lucil. ap. Non. p. 4, 142:

    quid enim quisquam ad meam pecuniam me invito aspirat? quid accedit?

    Cic. Verr. 2, 1, 54 fin.; so id. Div. in Caecil. 5 fin.:

    tu ad eum Ciceronem numquam aspirasti,

    id. Pis. 5 fin.; so id. Fam. 7, 10:

    omnes aditus tuos interclusi, ut ad me adspirare non posses,

    id. Tusc. 5, 9, 27:

    aspirare in curiam,

    id. Verr. 2, 2, 31:

    in campum,

    id. Sull. 18, 52:

    ne non modo intrare, verum etiam adspicere aut aspirare possim,

    id. Caecin. 14; Col. 8, 14, 9:

    nec equis adspirat Achillis,

    Verg. A. 12, 352:

    sed non incendia Colchis adspirare sinit,

    Val. Fl. 7, 584.— Trop.:

    sed haec ad eam laudem, quam volumus, aspirare non possunt,

    arrive at, attain to, Cic. Or. 41, 140:

    bellicā laude aspirare ad Africanum nemo potest,

    id. Brut. 21, 84:

    haec etiam in equuleum coniciuntur, quo vita non adspirat beata,

    id. Tusc. 5, 5, 13; Gell. 14, 3, 10.—
    C.
    In gram., to give the h sound, to aspirate (cf. aspiratio, II. B.):

    consonantibus,

    Quint. 1, 5, 20:

    Graeci aspirare solent,

    id. 1, 4, 14; Nigid. ap. Gell. 13, 6, 3.—
    II.
    Act.
    A.
    To breathe or blow upon, to infuse, instil; lit. and trop. ( poet. or in post-Aug. prose):

    Juno ventos adspirat eunti,

    sends favoring winds, Verg. A. 5, 607:

    adspiravit auram quandam salutis fortuna,

    Amm. 19, 6:

    dictis divinum amorem,

    Verg. A. 8, 373:

    novam pectoribus fidem,

    Claud. Fesc. 14, 16:

    nobis tantum ingenii aspiret,

    Quint. 4, prooem. § 5.—
    * B.
    To breathe or blow upon; trop. of the sea, to wash:

    insula adspiratur freto Gallico,

    is washed, Sol. 22.

    Lewis & Short latin dictionary > aspiro

  • 96 asto

    a-sto ( asto, Fleck., Rib., B. and K.; adsto, Ritschl, Lachm.), stĭti, no sup., 1, v. n., to stand at or near a person or thing, to stand by, stand (syn.: adsisto, adsum, faveo).
    I.
    Lit. (very freq. and class.); constr. absol., with ad, juxta, propter, in with abl., ante, coram, contra, supra, etc.; with dat., acc., and abl., and with local adv.:

    astitit illum locum, et illo, et illi, et circa illum,

    Prisc. p. 1181 P.: marinas propter plagas, Enn. ap. Fest. p. 309 Müll. (Sat. v. 41 Vahl.):

    si iste stabit, adstato simul,

    Plaut. Ps. 3. 2, 75: cum omnis multitudo adstaret, Vulg. Lev. 9, 5; ib. Psa. 2, 2; ib. Act. 22, 20:

    ante ostium,

    Plaut. Truc. 1, 2, 72; so id. Men. 4, 3, 2:

    ante aras,

    Lucr. 1, 90:

    ante oculos astare,

    Verg. A. 3, 150:

    adstare ante Dominum,

    Vulg. Tob. 12, 15; ib. Luc. 1, 19:

    intra limen adstate illic,

    Plaut. Most. 5, 1, 16:

    ut mihi confidenter contra adstitit!

    id. Capt. 3, 5, 6:

    Postquam ille hinc abiit, tu adstas solus!

    id. Ps. 1, 4, 1; so id. Bacch. 5, 2, 16; id. Stich. 3, 2, 11; id. Mil. 2, 4, 5; 2, 5, 36; id. Poen. 1, 2, 49 al.:

    adsta atque audi,

    id. Cist. 2, 3, 53; so id. Ep. 1, 1, 61; id. Most. 1, 4, 11:

    cum patre astans,

    Ter. Phorm. 4, 3, 2:

    cum Alexander in Sigeo ad Achillis tumulum astitisset,

    Cic. Arch. 10, 24:

    in eopse adstas lapide,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

    astat in conspectu meo,

    Cic. Cat. 4, 2:

    multis coram adstantibus,

    Vulg. Gen. 45, 1:

    adstat coram vobis,

    ib. Act. 4, 10:

    supra caput,

    Verg. A. 4, 702; 5, 10:

    nec opinanti Mors ad caput adstitit,

    Lucr. 3, 959:

    adstiterunt ad januam,

    Vulg. Act. 10, 17:

    adstiterunt juxta illos,

    ib. ib. 1, 10:

    qui campis adstiterant,

    Tac. A. 2, 17 Halm:

    tribunali,

    id. ib. 12, 36 fin.:

    mensae,

    Suet. Tib. 61; so Mart. 8, 56, 13:

    adstabo tibi,

    Vulg. Psa. 5, 5; ib. Act. 27, 23:

    aliquem adstare,

    Plin. Pan. 23, 2, where Keil reads astaret:

    limine divae Adstitit,

    Stat. Th. 9, 607.—
    II.
    Trop.:

    Certa quidem finis vitae mortalibus adstat,

    awaits, Lucr. 3, 1078.— Also, to stand at one's side as counsel or aid, to assist (cf.:

    assisto, adsum, etc.): Amanti supparisator, hortor, adsto, admoneo, gaudeo,

    Plaut. Am. 3, 4, 10:

    Dum adsto advocatus cuidam cognato meo,

    id. Cas. 3, 3, 4.— Poet., of an object still existing or remaining: astante ope barbaricā, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (for this Verg. has: Priami dum regna manebant, A. 2, 22).—
    III.
    Transf., to stand up, to stand upright (cf. ad, I. 1.):

    squamis astantibus,

    Verg. G. 3, 545:

    Minerva, quae est in Parthenone adstans,

    Plin. 34, 8, 19, § 54, where Jan reads stans.

    Lewis & Short latin dictionary > asto

  • 97 audio

    audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. ( imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1:

    audibis,

    id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. aus = hous; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears [p. 202] the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. aïô, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. akouô from akroaomai, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).
    I.
    A.. In gen.
    a.
    Aliquid:

    auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc.,

    Cato, R. R. 157 fin.:

    ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba,

    Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30:

    quae vera audivi, taceo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23:

    Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum,

    id. Ad. 3, 4, 21:

    vocem,

    id. Hec. 4, 1, 2:

    vera an falsa,

    id. And. 5, 4, 19:

    mixtos vagitibus aegris Ploratus,

    Lucr. 2, 579:

    voces,

    Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18:

    strepitus,

    Verg. A. 9, 394:

    sonitum,

    Hor. C. 2, 1, 31:

    haec,

    id. ib. 3, 27, 51:

    aquas,

    Ov. Am. 3, 11, 30:

    gemitus,

    id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12:

    ut quod te audīsse dicis numquam audieris,

    Cic. de Or. 2, 70, 285:

    Nihil enim habeo praeter auditum,

    id. Off. 1, 10, 33:

    quod quisque eorum de quāque re audierit,

    Caes. B. G. 4, 5:

    Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit,

    id. ib. 3, 27:

    Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum,

    Liv. 42, 52, 10:

    quod cum audīsset Abram,

    Vulg. Gen. 14, 14:

    auditis sermonibus,

    ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib:

    Isa. 18, 3: symphoniam,

    ib. Luc. 15, 25:

    animal,

    ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
    b.
    Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
    (α).
    With ex:

    verbum ex aliquo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2:

    audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    hoc ex aliis,

    id. Att. 5, 17:

    ex obviis,

    Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.—
    (β).
    With ab:

    a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis,

    Nep. Them. 7, 2.—
    (γ).
    With de:

    equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo,

    i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.—
    (δ).
    With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. §

    636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc.,

    Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    mihi non credo, quom illaec autumare illum audio,

    Plaut. Am. 1, 1, 260:

    Audin (eum) lapidem quaeritare?

    id. Capt. 3, 4, 70:

    erilem filium ejus duxisse audio Uxorem,

    Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59:

    saepe hoc majores natu dicere audivi,

    Cic. Mur. 28:

    Gellius audierat patruom objurgare solere,

    Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562:

    audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus,

    Hor. C. 1, 2, 21 sq.:

    audire videor pios Errare per lucos,

    id. ib. 3, 4, 5. —Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. §

    607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā,

    was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.—
    (ζ).
    With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. §

    749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem?

    id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5:

    auditus est certe, dum ex eo quaerit,

    Suet. Dom. 4. —Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one:

    de psaltriā hac audivit,

    Ter. Ad. 3, 4, 5:

    illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi,

    Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.:

    aliquid in aliquem,

    to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al. —
    B.
    In conversation.
    (α).
    Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age:

    audi cetera,

    Plaut. Trin. 2, 4, 127:

    audi heus tu,

    id. ib. 4, 3, 52:

    Dorio, audi, obsecro,

    Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11;

    4, 1, 36: Quin tu audi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    quin tu hoc audi,

    Ter. And. 2, 2, 9.—
    (β).
    Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70:

    Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis?

    id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91:

    Heus, audin quid ait? Quin fugis?

    id. Capt. 3, 4, 60:

    cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito,

    Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64:

    Audin tu? Hic furti se adligat,

    id. Eun. 4, 7, 39:

    Audin quid dicam?

    id. Hec. 1, 2, 3.—
    c.
    Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.:

    audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem,

    Liv. 28, 7:

    audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum,

    Tac. A. 14, 7.—
    II.
    Esp.,
    A.
    1.. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend:

    etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem,

    Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259:

    sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent,

    Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6:

    ut legationes audiret cubans,

    Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.—
    2.
    Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under:

    te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum,

    Cic. Off. 1, 1, 1:

    Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas,

    id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4:

    Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat,

    Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.— Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3:

    ponere aliquid, ad quod audiam, volo,

    id. ib. 2, 4.—
    3.
    De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine:

    nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit,

    Cic. Fl. 39, 98:

    de capite,

    Sen. Ben. 2, 12 al. — Trop.:

    de pace,

    Liv. 27, 30:

    dolos,

    Verg. A. 6, 567:

    nequissimum servum,

    Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.—
    4.
    Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant:

    in quo di immortales meas preces audiverunt,

    Cic. Pis. 19:

    Curio ubi... neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    velut si sensisset auditas preces,

    Liv. 1, 12:

    audivit orationem eorum,

    Vulg. Psa. 105, 44:

    audisti verba oris mei,

    ib. ib. 137, 1:

    Audiat aversā non meus aure deus,

    Tib. 3, 3, 28:

    audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum,

    Verg. A. 9, 630:

    minus audientem carmina Vestam,

    Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1:

    audivit Dominus,

    Vulg. Psa. 29, 11 al. —Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer:

    puellas ter vocata audis,

    Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35:

    Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis,

    Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.:

    Audi nos, domine,

    Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8:

    semper me audis,

    ib. Joan. 11, 42.—
    B.
    Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow:

    nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio ( I grant it, well, that I agree to, that is granted):

    nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat,

    id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27:

    non audio,

    that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.—
    C.
    To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.—
    a.
    With acc.:

    tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55:

    ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    si me audiatis, priusquam dedantur, etc.,

    Liv. 9, 9:

    Non, si me satis audias, Speres etc.,

    Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48:

    patris aut matris imperium,

    Vulg. Deut. 21, 18 al. — Poet. transf. to inanimate things:

    neque audit currus habenas,

    heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: harmata peisichalina):

    nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum,

    which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382:

    teque languenti manu Non audit arcus?

    Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392.—
    b.
    With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti):

    sibi audire,

    App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one's word, to be obedient to one's word, to obey (not in Ter.):

    dicto sum audiens,

    I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89:

    qui dicto audientes in tantā re non fuisset,

    Cic. Deiot. 8, 23 ' sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88:

    quos dicto audientes jussi,

    id. ib. 5, 104.—And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf.

    Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit,

    Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat;

    si potest tibi dicto audiens esse quisquam,

    Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2:

    dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum,

    Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1:

    interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse,

    Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20;

    41, 10 al.—Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 5, 3.—
    D.
    To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. akouô; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear'st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. kalôs or kakôs akouein; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character:

    benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.),

    Ter. Phorm. prol. 20:

    tu recte vivis, si curas esse quod audis,

    Hor. Ep. 1, 16, 17:

    rexque paterque Audisti coram,

    id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3:

    Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit,

    Quint. 12, 10, 13 al. —In a play upon words: erat surdaster M. Crassus;

    sed aliud molestius quod male audiebat,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116; so,

    minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur,

    id. Verr. 2, 3, 58.—
    E.
    As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.—Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    A.
    (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)' ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279:

    cum adsensu audientium egit,

    Liv. 21, 10 al. —Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.—
    B.
    (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > audio

  • 98 Bagenni

    Vagienni ( - genni), ōrum, m., an Alpine people of Liguria, whose chief town was Augusta Vagiennorum, Plin. 3, 5, 7, §§ 47 and 49; 3, 16, 20, § 117; 3, 20, 24, § 135; called Bagenni, Sil. 8, 607.

    Lewis & Short latin dictionary > Bagenni

  • 99 bruma

    brūma, ae, f. [for brevima, breuma = brevissima:

    dicta bruma quod brevissimus tunc dies est,

    Varr. L. L. 6, § 8 Müll.: bruma a brevitate dierum dicta, Paul. ex Fest. p. 31 Müll.; cf. Isid. Orig. 5, 35, 6; Gesn. Claud. Rapt. Pros. 2, 106; Ruhnk. ad Ter. Phorm. 4, 4, 28].
    I.
    Lit., the shortest day in the year, the winter solstice, * Lucr. 5, 746; Varr. L. L. l. l.; Ter. Phorm. 4, 4, 28:

    circa brumam serendum non esse,

    Plin. 18, 24, 56, § 204 al. — Plur.:

    solis accessus discessusque solstitiis brumisque cognosci,

    Cic. N. D. 2, 7, 19; 2, 19, 50; Ov. F. 1, 163.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., the winter time, winter (mostly poet.):

    musculorum jecuscula brumā dicuntur augeri,

    Cic. Div. 2, 14, 33:

    novissimus dies brumae,

    Plin. 16, 39, 74, § 191:

    ver proterit aestas, Interitura, simul Pomifer auctumnus fruges effuderit, et mox Bruma recurrit iners,

    Hor. C. 4, 7, 12; Phaedr. 4, 23, 19:

    serite hordea campis Usque sub extremum brumae intractabilis imbrem,

    even to the last rain of rough winter, Verg. G. 1, 211; 3, 321.—So, horrida cano gelu, Verg. G. 3, 443:

    frigida,

    id. A. 2, 472:

    hiberna,

    Tib. 1, 4, 5; Ov. Ib. 37; Prop. 1, 8, 9:

    tepidae,

    Hor. C. 2, 6, 18:

    nives illinet agris,

    id. Ep. 1, 7, 10:

    per brumam,

    id. ib. 1, 11, 19:

    brumae tempore,

    Juv. 3, 102; Val. Fl. 5, 602; Stat. S. 1, 3, 89 al.—
    B.
    In the most gen. sense (pars pro toto), poet., a year; plur., Manil. 3, 607; Mart. 4, 40, 5; 10, 104, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > bruma

  • 100 candida

    candĭdus, a, um, adj. [candeo], of a shining, dazzling white, white, clear, bright (opp. niger, a glistening black; while albus is a lustreless white, opp. ater, a lustreless black; cf. Serv. ad Verg. G. 3, 82; lsid. Orig. 12, 1, 51; Doed. Syn. III. p. 193 sq.) (class., and in the poets very freq.; in Cic. rare).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    Of shining objects, bright:

    stella splendens candida,

    Plaut. Rud. prol. 3:

    sidera,

    Lucr. 5, 1209:

    luna,

    Verg. A. 7, 8:

    lux clara et candida,

    Plaut. Am. 1, 3, 49; so,

    clarā loco luce,

    Lucr. 5, 777:

    stellae,

    Hor. C. 3, 15, 6:

    color candidus Saturni,

    Plin. 2, 18, 16, § 79:

    flamma,

    Val. Fl. 8, 247:

    Taurus (the constellation),

    Verg. G. 1, 217:

    dies,

    Ov. Tr. 2, 142: aqua, Mart, 6, 42, 19: lacte, Varr. ap. Non. p. 483, 6; cf. id. ib. p. 169, 14.—
    2.
    Hence, an epithet of the gods or persons transformed to gods:

    Cupido,

    radiant, Cat. 68, 134:

    Liber,

    Tib. 3, 6, 1:

    Bassareus,

    Hor. C. 1, 18, 11 (cf. id. ib. 1, 2, 31):

    Daphnis,

    Verg. E. 5, 56 Wagn.—
    3.
    Of birds, animals, etc., white:

    anser,

    Lucr. 4, 685:

    avis,

    i. e. the stork, Verg. G. 2, 320; cf. Ov. M. 6, 96:

    ales, i. e. cygnus,

    Auct. Aetn. 88:

    candidior cygnis,

    Verg. E. 7, 38:

    aries,

    id. G. 3, 387:

    agnus,

    Tib. 2, 5, 38:

    equi,

    Tac. G. 10.—
    4.
    Of the dazzling whiteness of snow:

    altā nive candidum Soracte,

    Hor. C. 1, 9, 1; 3, 25, 10; Ov. H. 16, 250; id. M. 8, 373.—
    5.
    Of resplendent beauty of person, splendid, fair, beautiful:

    Dido,

    Verg. A. 5, 571:

    Maia,

    id. ib. 8, 138 Serv.; cf. Serv. ad Verg. E. 5, 56:

    candidus et pulcher puer,

    Hor. Ep. 2, 2, 4:

    puella,

    Cat. 35, 8; Hor. Epod. 11, 27:

    dux,

    id. ib. 3, 9:

    Lampetie,

    Ov. M. 2, 349:

    membra,

    id. ib. 2, 607:

    cutis,

    Plin. 2, 78, 80, § 189:

    pes,

    Hor. C. 4, 1, 27:

    umeri,

    id. ib. 1, 13, 9:

    bracchia,

    Prop. 2 (3), 16, 24:

    colla,

    id. 3 (4), 17, 29:

    cervix,

    Hor. C. 3, 9, 2:

    ora,

    Ov. M. 2, 861:

    sinus,

    Tib. 1, 10, 68:

    dentes,

    Cat. 39, 1 (cf. candidulus) al.—
    6.
    Of the hair, hoary, white (more poet. than canus), Plaut. Most. 5, 2, 27:

    candidior barba,

    Verg. E. 1, 29:

    crinis,

    Val. Fl. 6, 60; cf.:

    inducto candida barba gelu,

    Ov. Tr. 3, 10, 22.—
    7.
    Of trees or plants: pōpulus, the white or silver poplar, Verg. E. 9, 41:

    lilia,

    id. ib. 6, 708; Prop. 1, 20, 38; Ov. M. 4, 355:

    folium nivei ligustri,

    id. ib. 13, 789:

    piper,

    Plin. 12, 7, 14, § 26. —
    8.
    Of textile fabrics, sails, dress, etc.:

    vela,

    Cat. 64, 235:

    tentoria,

    Ov. M. 8, 43:

    vestis,

    Liv. 9, 40, 9: toga, made brilliant by fulling (cf. Liv. 4, 25, 13;

    v. candidatus),

    Plin. 7, 34, 34, § 120; cf. Titinn. ap. Non. p. 536, 23.—So Cicero's oration: In Toga Candida, v. the fragments B. and K. vol. xi. p. 20-25; and the commentary of Asconius, Orell. vol. v. 2, p. 82 sq.— Sup.:

    candidissimus color,

    Vitr. 10, 7; cf. Varr. L. L. 8, § 17 Müll.—
    B.
    Opp. niger, Lucr. 2, 733; Verg. E. 2, 16; id. G. 3, 387; Plin. 12, 10, 42, § 92.—Prov.:

    candida de nigris et de candentibus atra facere,

    to make black white, Ov. M. 11, 315; so,

    acc. to some: nigrum in candida vertere,

    Juv. 3, 30.—
    C.
    In the neutr. absol.:

    ut candido candidius non est adversum,

    Quint. 2, 17, 35; and with a gen.:

    candidum ovi,

    the white of an egg, Plin. 29, 3, 11, § 40 (twice); cf.: album ovi, under album.—
    * D.
    Poet. and causative, of the winds, making clear, cloud-dis-pelling, purifying:

    Favonii,

    Hor. C. 3, 7, 1. —
    E.
    Also poet. for candidatus (= albatus), clothed in white:

    turba,

    Tib. 2, 1, 16:

    pompa,

    Ov. F. 2, 654; 4, 906:

    Roma, i. e. Romani,

    Mart. 8, 65, 6.—
    F.
    Candida sententia = candidi lapilli, Ov. M. 15, 47; v. the pass. in connection, and cf. albus, and calculus, II. D.—
    G.
    Candidus calculus, v. calculus, II. E.— Subst.: candĭda, ae, f., a game or play exhibited by a candidate for office (late Lat.):

    edere candidam,

    Ambros. Serm. 81.—
    II.
    Trop., pure, clear, serene, clean, spotless, etc.
    A.
    Of the voice, distinct, clear, pure, silver-toned (opp. fuscus), Quint. 11, 3, 15; Plin. 28, 6, 16, § 58; perh. also Cic. N. D. 2, 58, 146 (B. and K. with MSS. canorum; cf. Orell. N cr.).—
    B.
    Of discourse, clear, perspicuous, flowing, artless, unaffected:

    elaborant alii in puro et quasi quodam candido genere dicendi,

    Cic. Or. 16, 53. candidum et lene et speciosum dicendi genus, Quint. 10, 1, 121; Gell. 16, 19, 1.—And meton. of the orator himself:

    Messala nitidus et candidus,

    Quint. 10, 1, 113:

    dulcis et candidus et fusus Herodotus,

    id. 10, 1, 73:

    candidissimum quemque et maxime expositum,

    id. 2, 5, 19.—
    C.
    Of purity of mind, character ( poet. and in post-Aug. prose), unblemished, pure, guileless, honest, upright, sincere, fair, candid, frank, open:

    judex,

    Hor. Ep. 1, 4, 1 (integer, verax, purus, sine fuco, sine fallaciā, Schol. Crucq.):

    Maecenas,

    id. Epod. 14, 5:

    Furnius,

    id. S. 1, 10, 86:

    animae,

    id. ib. 1, 5, 41:

    pectore candidus,

    Ov. P. 4, 14, 43:

    ingenium,

    Hor. Epod. 11, 11:

    habet avunculum quo nihil verius, nihil simplicius, nihil candidius novi,

    Plin. Ep. 2, 9, 4; Vell. 2, 116, 5:

    candidissimus omnium magnorum ingeniorum aestimator,

    Sen. Suas. 6, 22:

    humanitas,

    Petr. 129, 11.—
    D.
    Of conditions of life, cheerful, joyous, happy, fortunate, prosperous, lucky:

    convivia,

    joyful, Prop. 4 (5), 6, 71:

    nox,

    id. 2 (3), 15, 1:

    omina,

    id. 4 (5), 1, 67:

    fata,

    Tib. 3, 6, 30, Ov. Tr. 3, 4, 34: dies. id. ib. 2, 142:

    pax,

    Tib. 1, 10, 45:

    natalis,

    id. 1, 7, 64; Ov. Tr. 5, 5, 14.—Hence, adv.: candĭdē.
    1.
    Acc. to I., in dazzling white' vestitus, Plaut. Cas. 4, 1, 10.—
    2.
    Acc. to II., clearly, candidly, sincerely: candide et simpliciter, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; Quint. 12, 11, 8; Petr. 107, 13.—
    III.
    As adj. propr: Candidum Promontorium, in Zeugitana, now C. Bianco, Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3, § 23.

    Lewis & Short latin dictionary > candida

См. также в других словарях:

  • 607 — Cette page concerne l année 607 du calendrier julien. Pour l année 607, voir 607. Pour la voiture, voir Peugeot 607 Années : 604 605 606  607  608 609 610 Décennies  …   Wikipédia en Français

  • 607 — Portal Geschichte | Portal Biografien | Aktuelle Ereignisse | Jahreskalender ◄ | 6. Jahrhundert | 7. Jahrhundert | 8. Jahrhundert | ► ◄ | 570er | 580er | 590er | 600er | 610er | 620er | 630er | ► ◄◄ | ◄ | 603 | 604 | 605 | …   Deutsch Wikipedia

  • -607 — Cette page concerne l année 607 du calendrier julien proleptique. Années : 610 609 608   607  606 605 604 Décennies : 630 620 610   600  590 580 570 Siècles  …   Wikipédia en Français

  • 607 — ГОСТ 607{ 80} Карандаши алмазные для правки шлифовальных кругов. Технические условия ОКС: 25.100.70 КГС: Г25 Инструмент абразивный, алмазный и абразивные материалы Взамен: ГОСТ 607 75 Действие: С 01.07.81 Изменен: ИУС 10/87, 12/92 Примечание:… …   Справочник ГОСТов

  • 607 — yearbox in?= cp=6th century c=7th century cf=8th century yp1=604 yp2=605 yp3=606 year=607 ya1=608 ya2=609 ya3=610 dp3=570s dp2=580s dp1=590s d=600s dn1=610s dn2=620s dn3=630s NOTOC EventsBy PlaceEurope*Ceolwulf of Wessex fights the South… …   Wikipedia

  • 607 — Años: 604 605 606 – 607 – 608 609 610 Décadas: Años 570 Años 580 Años 590 – Años 600 – Años 610 Años 620 Años 630 Siglos: Siglo VI – …   Wikipedia Español

  • 607 a. C. — Años: 610 a. C. 609 a. C. 608 a. C. – 607 a. C. – 606 a. C. 605 a. C. 604 a. C. Décadas: Años 630 a. C. Años 620 a. C. Años 610 a. C. – Años 600 a. C. – Años 590 a. C. Años 580 a. C. Años 570 a. C. Siglos: Siglo VIII a. C. – …   Wikipedia Español

  • 607-91-0 — Myristicine Myristicine Structure chimique de la myristicine Général No CAS …   Wikipédia en Français

  • 607 (альбом) — «607» студийный альбом Plazma …   Википедия

  • 607 (disambiguation) — 607 can refer to:*607, the year. *Peugeot 607, the car …   Wikipedia

  • (607) jenny — L astéroïde (607) Jenny a été ainsi baptisé en hommage à une amie du découvreur August Kopff (1882 – 1960), dénommée Jenny Adolfine Kessler. Lien externe (en) Caractéristiques et simulation d orbite sur la page Small Body Database du JPL [java] …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»