Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

मानवपुराण

  • 1 नवपाषाणदर्भशयनसंकल्प


    náva-pāshāṇa-darbhaṡayana-saṉkalpa
    m. N. of wk.

    Sanskrit-English dictionary > नवपाषाणदर्भशयनसंकल्प

  • 2 नवप्रसूता


    náva-prasūtā
    f. any female who has lately brought forth L.

    Sanskrit-English dictionary > नवप्रसूता

  • 3 नवप्राशन


    náva-prâ̱ṡana
    n. eating of new corn PārGṛ.

    Sanskrit-English dictionary > नवप्राशन

  • 4 दानवपूजित


    dānavá-pūjita
    mfn. worshipped by the Danu;

    m. regent of Venus Var.

    Sanskrit-English dictionary > दानवपूजित

  • 5 दानवप्रिया


    dānavá-priyā
    f. the betel plant L.

    Sanskrit-English dictionary > दानवप्रिया

  • 6 मानवपुराण


    mānavá-purāṇa
    n. N. of an Upapurāṇa.

    Sanskrit-English dictionary > मानवपुराण

  • 7 दानव


    dānavá
    m. (fr. 2. dā́u) a class of demons often identified with the Daityas orﾠ Asuras andﾠ held to be implacable enemies of the gods orﾠ Devas RV. AV. ṠBr. Mn. MBh. etc. (described as children of Danu andﾠ Kaṡyapa, sometimes reckoned as 40 in number MBh. I, 252 ;

    sometimes as 100 etc.);
    (ī) f. a female Danu;
    mf (ī)n. belonging to the Danu MBh. R. etc.
    - दानवगुरु
    - दानवपति
    - दानवपूजित
    - दानवप्रिया
    - दानववैरिन्

    Sanskrit-English dictionary > दानव

  • 8 नव


    náva
    1) mf (ā)n. (prob. fr. 1. nú) new, fresh, recent, young, modern (opp. to sana, purāṇa) RV. etc. etc. (often in comp. with a subst. e.g.. navâ̱nna cf. Pāṇ. 2-1, 49 ;

    orﾠ with a pp. in the sense of « newly, just, lately» e.g.. navôdita, below);
    m. a young monk, a novice Buddh. ;
    a crow L. ;
    a red-flowered Punar-navā L. ;
    N. of a son of Uṡīnara andﾠ Navā Hariv. ;
    of a son of Viloman VP. ;
    (ā) f. N. of a woman ( seeﾠ above) Hariv. ;
    n. new grain, Kaus. ;
    + cf. Zd. nava;
    Gk. νέος for νέγγος;
    Lat. novus;
    Lith. naújas;
    Slav. nǒvǔ;
    Goth. niujis;
    Angl. Sax. nîwe;
    High Germ. niuwi; niuwe, neu;
    Eng. new
    nava
    2) m. (2. su) praise, celebration L. ;

    3) m. (5. nu) sneezing Car. ;
    4) in tri-ṇava q.v. etc. in comp. = - van
    - नवकर्मिक
    - नवकारिका
    - नवकालक
    - नवकालिदास
    - नवकृत्
    - नवगत्
    - नवग्रह
    - नवघास
    - नवच्छात्र
    - नवज
    - नवजा
    - नवजात
    - नवज्वररिपुरस
    - नवज्वरेभसिंह
    - नवज्वार
    - नवतर
    - नवता
    - नवत्व
    - नवदल
    - नवदाव
    - नवद्वीप
    - नवनगर
    - नवनलिनदलाय
    - नवनव
    - नवनाथयोगिन्
    - नवनी
    - नवनीत
    - नवनीतक
    - नवपत्त्रिका
    - नवपरिणया
    - नवपर्णादिभक्षण
    - नवपल्लव
    - नवप्रसूता
    - नवप्राशन
    - नवफलिका
    - नवबद्ध
    - नवम
    - नवमल्लिका
    - नवमल्ली
    - नवमालिका
    - नवमालिनी
    - नवमाली
    - नवमेघ
    - नवयज्ञ
    - नवयौवण
    - नवरक्तक
    - नवरङ्ग
    - नवरजस्
    - नवराज
    - नवराष्ट्र
    - नववधू
    - नववरिका
    - नववस्त्र
    - नववास्त्व
    - नवशशिभृत्
    - नवश्राद्ध
    - नवसंघाराम
    - नवसस्य
    - नवसू
    - नवसूतिका
    - नवस्थान
    - नवस्वस्तर

    Sanskrit-English dictionary > नव

  • 9 अवपातः _avapātḥ

    अवपातः 1 Falling down; जलं कूलावपातेन प्रसन्नं कलुषायते Mk.9.24; अधश्चरणावपातम् Bh.2.31 falling down at the feet; (fig.) cringing.
    -2 Descent, descending; शस्त्रावपातः Y.2.277; कपोत˚ H.1; श्येन˚ चकिता Māl. 8.8. sudden swoop or pouncing.
    -3 A hole, pit.
    -4 Particularly, a hole or pit for catching elephants; अवपातस्तु हस्त्यर्थे गर्ते छन्ने तृणादिना Yādava; रोधांसि निघ्नन्नवपात- मग्नः करीव वन्यः परुषं ररास R.16.78. The Mātaṅgalīlā 1.1 enumerates the methods of catching elephants as follows वारीकर्म वशाविलोभनविधिभ्य चानुगत्या तथैवापातेन ततो$- वपातत इतीहेभग्रहः पञ्चधा ।

    Sanskrit-English dictionary > अवपातः _avapātḥ

  • 10 ऋश्य _ṛśya

    ऋश्य a. [ऋश्-कर्मणि-क्यप्] To be killed.
    -श्यः A white-footed antelope; ऋश्यो न तृप्यन्नवपानमा गहि Rv.8.4.1. वराहमृश्यं पृषतं महारुरुम् Rām.2.52.12.
    -श्यम् Killing, hurt, violation.
    -Comp. -केतुः, -केतनः 1 N. of Aniruddha, son of Pradyumna.
    -2 N. of the god of love.
    -दः a pit for catching antelopes.
    -पद् a. having the feet of an antelope.
    -मूकः N. of a mountain.

    Sanskrit-English dictionary > ऋश्य _ṛśya

  • 11 नव _nava

    नव a.
    1 New, fresh, young, recent; चित्तयोनिरभवत्पुनर्नवः R.19.46; एते वयं पुनर्नवीकृताः स्मः Ś.5; क्लेशः फलेन हि पुनर्नवतां विधत्ते Ku.5.86; U.1.19; R.1.83;2.47;3.53; 4.3,11; Śi.1.4; नववयसि Mu.3.3.; Śi.3.31; Ki.9.43.
    -2 Modern.
    -वः 1 A crow.
    -2 Praise.
    -3 A young monk, novice; Buddha.
    -वम् ind. Recently, newly, lately, not long ago.
    -Comp. -अङ्गी a woman. नवाङ्गी कुरङ्गी दृगङ्गीकरोतु Jagannātha.
    -अन्नम् 1 new rice or grain.
    -2 a ceremony performed on first eating the new rice.
    -अम्बु n. fresh water.
    -अहः the first day of a fort- night.
    - इतर a. old; न च योगविधेर्नवेतरः स्थिरधीरा परमात्म- दर्शनात् (विरराम); R.8.22.
    -उद्धृतम् fresh butter.
    -ऊढा, -पाणिग्रहणा 1 a newly married woman, a bride; आस्तां मानसतुष्टये सुकृतिनां नीतिर्नवोढेव वः H.1.185. Bh.1.4; नवपाणि- ग्रहणां वधूमिव (सदयं बुभुजे) R.8,7.
    -2 a kind of heroine (in dramas); "लज्जाभरपराधीनरतिर्नवोढा"; बलान्नीता पार्श्वं मुख- मनुमुखं नैव कुरुते, धुनाना मूर्धानं क्षिपति वदनं चुम्बनविधौ । हृदिन्यस्तं हस्तं क्षिपति गमनारोपितमना, नवोढा वोढारं रमयति च सन्तापयति च ॥ Ras. M.
    -कारिका, -कालिका, -फलिका 1 a woman newly married.
    -2 a woman in whom menstruation has recently commenced.
    -छात्रः a fresh student, novice, tyro.
    -द्वीपः N. of a place (modern Nuddea, at the confluence of भागीरथी and जलङ्गी).
    -नी f.
    -नीतम् fresh butter; अहो नवनीतकल्पहृदय आर्यपुत्रः M.3. दुग्धोत्थं नवनीतं तु चक्षुष्यं रक्तपित्तनुत् Āyurveda. ˚धेनुः A cow made of butter, fit to be offered to a Brahmaṇa.
    -नीतकम्, -नीतजम् 1 clarified butter.
    -2 fresh butter.
    -पाठकः a new teacher.
    -प्रसूता a woman who has lately brought forth (a child).
    -प्राशनम् eating of new rice.
    -मल्लिका, -मालिका a kind of jasmine.
    -यज्ञः an offering of the first fruits of the harvest.
    -यौवनम् fresh youth, bloom or prime of youth. (
    -ना) a young woman.
    -राजस् f. a girl who has recently menstruated.
    -वधूः, -वरिका 1 a newly-married girl.
    -2 a daughter-in-law.
    -वल्लभम् a kind of sandal.
    -वस्त्रम् new cloth.
    -शस्यम् the first fruits of the year's harvest.
    -शशिभृत् m. an epithet of Śiva; रक्षाहेतोर्नवशशिभृता वासवीनां चमूनामत्यादित्यं हुतवहमुखे संभृतं तद्धि तेजः Me.45.
    -श्राद्धम् a श्राद्ध performed on odd days after death i. e. on the third, fifth, seventh, ninth, eleventh.
    -सारः a kind of Āyurvedic decoction; नवसारो भवेच्छुद्धश्चूर्णतोयैर्विपाचितः । दोलायन्त्रेण यत्नेन भिषग्भिर्योगसिद्धये ॥ Vaidyachandrikā.
    -सूतिः f.,
    -सूतिका 1 a milch-cow.
    -2 a woman recently delivered.

    Sanskrit-English dictionary > नव _nava

  • 12 प्रथ् _prath

    प्रथ् I. 1 Ā. (प्रथते, प्रथित)
    1 To increase (wealth &c.); तत्प्रथ्यमानवपुषा व्यथितात्मभोगः Bhāg.1.16.24.
    -2 To spread abroad (as fame, rumour &c.); तथा यशो$स्य प्रथते Ms.11.15.
    -3 To become famous or celebrated; अतस्तदाख्यया तीर्थं पावनं भुवि पप्रथे R.15.11; अतो$स्मि लोके वेदे च प्रथितः पुरुषोत्तमः Bg.15.18; Śi.9.16;15.23; Ku.5.7; Me.24; R.5.65;9.76.
    -4 To appear, arise, come to light; श्रमो नु तासां मदनो नु पप्रथे Ki.8.53.
    -5 To occur (to mind). -II. 1 U. (प्रथयति-ते, प्रथित)
    1 To spread abroad, proclaim; सज्जना एव साधूनां प्रथयन्ति गुणोत्करम् Dṛi. Ś.12; Bk.17.17; जगद्भ्रमणकौतुकोच्चलितरामकीर्त्यङ्गनाप्रयाण- पटहध्वनिं प्रथयति स्म ताराध्वनिः Rāmāyaṇachampū.
    -2 To show, manifest, display, evince, indicate; परमं वपुः प्रथयतीव जयम् Ki.6.35;5.3; Śi.1.25; Ratn.4.13; Ś.3.14.
    -3 To increase, enlarge, enhance, augment, stretch; अवस्था वस्तूनि प्रथयति च संकोचयति च Bh.2.45.
    -4 To disclose.
    -5 To spread, extend.
    -6 To throw, cast.
    -7 To celebrate (प्राथयति); L. D. B.

    Sanskrit-English dictionary > प्रथ् _prath

  • 13 प्रवासिन् _pravāsin

    प्रवासिन् m. A traveller, wayfarer, sojourner; परलोक- नवप्रवासिनः प्रतिपत्स्ये पदवीमहं तव Ku.4.1.

    Sanskrit-English dictionary > प्रवासिन् _pravāsin

  • 14 प्रसूतिः _prasūtiḥ

    प्रसूतिः f.
    1 Procreation, begetting, generation.
    -2 Bringing forth, bearing, delivering, giving birth to; ऊर्ध्वं प्रसूतेश्चरितुं यतिष्ये R.14.66.
    -3 Calving.
    -4 Laying eggs; नवप्रसूतिर्वरटा तपस्विनी N.1.135.
    -5 Birth, produc- tion, generation; प्रसूतिं चकमे तस्मिंस्त्रैलोक्यप्रभवो$पि यत् R.1. 53.
    -6 Appearance, coming forth, growth (of flowers &c.); आरण्यकोपात्तफलप्रसूतिः R.5.15.
    -7 A product, production.
    -8 Offspring, progeny, issue; R.1.25,77; 2.4;5.7; प्रसूतिभाजः सर्गस्य तावेव पितरौ स्मृतौ Ku.2.7; नूनं प्रसूतिविकलेन मया प्रसिक्तं धौताश्रुशेषमुदकं पितरः पिबन्ति Ś.6. 24.
    -9 A producer, generator, procreator; न केवलानां पयसां प्रसूतिम् R.2.63.
    -1 A mother.
    -11 A cause (कारण); जगत्प्रसूतिः Ki.4.32.
    -Comp. -जम् pain resulting as a necessary consequence of birth.
    -वायुः wind produced in the womb during the pangs of travail.

    Sanskrit-English dictionary > प्रसूतिः _prasūtiḥ

  • 15 वरटः _varaṭḥ

    वरटः [वृ-अटन् Uṇ.4.86]
    1 Gander.
    -2 A kind of grain.
    -3 A kind of wasp.
    -टा, -टी 1 A goose; नवप्र- सूतिर्वरटा तपस्विनी N.1.135; कण्डूयमाना वरटा स्वचञ्चुपुटकोटिभिः । हंसं कामयमानं तु वारयेत् पक्षधूननैः ॥ Kāśikhaṇḍa.3.68.
    -2 A wasp or a variety of it; भो वयस्य, एते खलु दास्याः पुत्रा अर्थ- कल्यवर्ता वरटाभीता इव गोपालदारका अरण्ये यत्र यत्र न खाद्यन्ते तत्र तत्र गच्छन्ति Mk.1.
    -टम् A jasmine flower (कुन्दपुष्प).

    Sanskrit-English dictionary > वरटः _varaṭḥ

  • 16 विभ्रमः _vibhramḥ

    विभ्रमः 1 Roaming or wandering about.
    -2 Whirling or going round, rolling about; निवृत्तसर्वेन्द्रियवृत्तिविभ्रमः Bhāg.1.9.31.
    -3 Error, mistake, blunder.
    -4 Hury, confusion, flurry, perturbation; especially, the flurry, of mind caused by love; चित्तवृत्त्यनवस्थानं शृङ्गाराद्विभ्रमो भवेत्.
    -5 (Hence) Putting on ornaments &c. in wrong places through flurry; विभ्रमस्त्वरया$काले भूषास्थानविपर्ययः; यश्चाप्सरोविभ्रममण्डनानां संपादयित्रीं शिखरैर्बिभर्ति Ku.1.4; (see Malli. thereon).
    -6 Any amorous or sportive action, amorous paly or movement; Māl.1.26; नवप्रणयविभ्रमा- कुलितमालतीदृष्टयः 9.38.
    -7 Beauty, grace, charm; तदा तद- ङ्गस्य बिभर्ति विभ्रमम् N.15.25; U.1.2,34;6.4; Śi.6.46; 7.15;16.64; Māl.7; क्रोधं स्मितं च कुसुमाभरणादि याच्ञा तद्वर्जनं च सहसैव विमण्डनं च । आक्षिप्य कान्तवचनं लपनं सखीभि- र्निष्कारणोत्थितगतं वद विभ्रमं तत् ॥
    -8 Doubt, apprehension; आमुक्तमिव पाखण्डं यो$धर्मे धर्मविभ्रमः Bhāg.4.19.12.
    -9 Caprice, whim.
    -1 Disturbance, perturbation; ऊर्मिव्यतिकरविभ्रमप्रचण्डः Mv.6.26.
    -11 Pride; दीर्घमायुः स मे प्रादात्ततो मां विभ्रमो$स्पृशत् Rām.3.71.9.

    Sanskrit-English dictionary > विभ्रमः _vibhramḥ

  • 17 मानव


    mānavá
    mf (ī́)n. (fr. mánu) descended from orﾠ belonging to man orﾠ Manu, human RV. etc. etc.;

    favouring men RV. IX, 98, 9 ;
    m. a human being, man RV., etc. etc.;
    patr. fr. mánu (N. of Nābhā-nedishṭha, Sāryāta, Cakshus, Nahusha, Bhṛigu. Su-dyumna, Karūsha, andﾠ Deva-hūti) Br. Pur. etc.;
    N. of a cosmic period VP. ;
    pl. the children of men, mankind RV. etc. etc.;
    the races of men (of which 5 orﾠ 7 are reckoned) AV. Br. ;
    the subjects of a king Mn. R. ;
    N. of a school of the black Yajurveda Hcat. ;
    (ī) f. a daughter of man, a woman RV. etc. etc.;
    Jasminum Auriculatum L. ;
    N. of a Vidyā-devī L. ;
    of a goddess (executing the commands of the 11th Arhat of the present Avasarpiṇī) L. ;
    of a river MBh. (v.l. tānsasī);
    pl. N. of partic. verses Gaut. ;
    n. a man's length (as a measure) VarBṛS. ;
    1 partic. penance Prâyasc.;
    N. of various Sāmans ĀrshBr. ;
    of Manu's law-book Vas. ;
    of a Varsha Cat. ;
    - मानवकल्पसूत्र
    - मानवगृह्यसूत्र
    - मानवदेव
    - मानवधर्मशास्त्र
    - मानवपति
    - मानवपुराण
    - मानवराक्षस
    - मानववास्तुलक्षण
    - मानवश्रौतसूत्र
    - मानवसंहिता
    - मानवसार
    - मानवसूत्र

    Sanskrit-English dictionary > मानव

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»