Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

पट्टबन्ध

  • 1 कूटबन्ध


    kū́ṭa-bandha
    m. = - pāṡa Ragh. XIII, 19 ;

    (am) ind. p. Pāṇ. 3-4, 41 Kāṡ.

    Sanskrit-English dictionary > कूटबन्ध

  • 2 पट्टबन्ध


    paṭṭa-bandha
    m. orﾠ binding orﾠ crowning the head with a turban orﾠ tiara L.

    Sanskrit-English dictionary > पट्टबन्ध

  • 3 पट्टबन्धन


    paṭṭa-bandhana
    n. binding orﾠ crowning the head with a turban orﾠ tiara L.

    Sanskrit-English dictionary > पट्टबन्धन

  • 4 पृष्टबन्धु


    pṛishṭá-bandhu
    mfn. one by whom adherents orﾠ praisers are wished for (Agni) RV. III, 20, 3.

    Sanskrit-English dictionary > पृष्टबन्धु

  • 5 मकुटबन्धन


    makuṭa-bandhana
    n. N. of a temple Divyâ̱v.

    Sanskrit-English dictionary > मकुटबन्धन

  • 6 स्फुटबन्धनी


    sphuṭa-bandhanī
    v.l. for - valkalī

    Sanskrit-English dictionary > स्फुटबन्धनी

  • 7 पट्ट


    paṭṭa
    m. (fr. pattra?) a slab, tablet (for painting orﾠ writing upon) MBh. ;

    (esp.) a copper plate for inscribing royal grants orﾠ orders (cf. tāmra-);
    the flat orﾠ level surface of anything (cf. lalāṭa-, ṡilā-) MBh. Kāv. etc.;
    a bandage, ligature, strip, fillet (of cloth, leather etc.) MBh. Suṡr. ;
    a frontlet, turban (5 kinds, viz. those of kings, queens, princes, generals, andﾠ the prasāda-paṭṭas, orﾠ turban of honour;
    cf. VarBṛS. xlix),
    tiara, diadem MBh. Kāv. Rājat. (ifc. f. ā);
    cloth (= paṭa);
    coloured orﾠ fine cloth, woven silk (= kauṡeya) Kāv. Pañc. (cf. cīna-p-, paṭṭâ̱ṉṡuka etc.);
    an upper orﾠ outer garment Bhaṭṭ. ;
    a place where 4 roads meet (= catush-patha) L. ;
    Corchorus Olitorius W. ;
    = vidūshaka Gal.;
    N. of sev. men Rājat. ;
    (ī) f. a forehead ornament L. ;
    a horse's food-receptacle (= tāla-sāraka) L. ;
    a species of Lodhra L. ;
    a city, town (cf. - nivasana)
    - पट्टकर्मन्
    - पट्टकिल
    - पट्टज
    - पट्टतल्प
    - पट्टदेवी
    - पट्टदोल
    - पट्टनिवसन
    - पट्टबन्ध
    - पट्टबन्धन
    - पट्टमहादेवी
    - पट्टमहिषी
    - पट्टरङ्ग
    - पट्टरञ्जक
    - पट्टरञ्जन
    - पट्टरञ्जनक
    - पट्टराग
    - पट्टराज्ञी
    - पट्टलक्षण
    - पट्टवस्त्र
    - पट्टवासस्
    - पट्टवासिता
    - पट्टशाक
    - पट्टशाटक
    - पट्टशाला
    - पट्टसूत्र
    - पट्टस्थ

    Sanskrit-English dictionary > पट्ट

  • 8 उष्णीषः _uṣṇīṣḥ _षम् _ṣam

    उष्णीषः षम् [उष्णमीषते हिनस्ति ईष् क Tv.]
    1 Any- thing wound round the head. रक्तोष्णीषधराः स्त्रियः Rām. 6.8.6. उष्णीषबन्धस्थाने ललाटोपरि पट्टबन्धरेखा.
    -2 Hence, a turban, diadem, crownet; बलाकापाण्डुरोष्णीषम् Mk.5.19. हेमासने कृतोष्णीषमभिषिच्य नृपं व्यधात् Bm.1.678. उष्णीषेणैव शुचिना व्यभादुत्तंसधारिणा Śiva. B.21.29. and 22.8. ˚पट्ट K.16; Ratn.1.4.
    -3 A distinguishing mark.
    -4 A characteristic mark (of hair) on the head of a Buddha which indicates his future sanctity उष्णीषः स्फुट एष मूर्धनि विभात्यूर्णेयमन्तर्भुवोः Nāg.1.17.
    -5 The top of a building.

    Sanskrit-English dictionary > उष्णीषः _uṣṇīṣḥ _षम् _ṣam

  • 9 कूट _kūṭa

    कूट a.
    1 False; as in कूटाः स्युः पूर्वसाक्षिणः Y.2.8; दुस्तोषः कूटयोगिनाम् Bhāg.2.9.19.
    -2 Immovable, steady.
    -3 Despised.
    -टः, -टम् 1 Fraud, illusion, deception.
    -2 A trick, fraudulent or roguish scheme; अक्षकूटमधि- ष्ठाय हृतं दुर्योधनेन वै Mb.3.33.3.
    -3 A puzzling question, knotty or intricate point, as in कूटश्लोक, कूटान्योक्ति; वाचः कूटं तु देवर्षेः स्वयं विभमृशुर्धिया Bhāg.6.5.1.
    -4 Falsehood, untruth; oft. used in comp. with the force of an adjec- tive; ˚वचनम् false or deceitful words; ˚तुला, ˚मानम् &c.
    -5 A summit or peak of a mountain; वर्धयन्निव तत्कूटानु- द्धतैर्धातुरेणुभिः R.4.71, Me.115; Māl.5.32.
    -6 Any projection or prominence.
    -7 The bone of the forehead with its projections, the crown of the head.
    -8 A horn, सम्परेतमयःकूटैश्छिन्दन्त्युत्थितमन्यवः Bhāg.4.25.8.
    -9 End, corner; Y.3.96.
    -1 Head, chief.
    -11 A heap, mass, multitude; अभ्रकूटम् 'a heap of clouds'; so अन्नकूटम् 'a heap of food'; Mv.6.32.
    -12 A hammer, an iron mallet.
    -13 A plough-share, the body of a plough.
    -14 A trap for catching deer; नश्येदभिमृशन्सद्यो मृगः कूट- मिव स्पृशन् Mb.12.68.52.
    -15 A concealed weapon, as a dagger in a woollen case or a sword in a stick.
    -16 A water-jar.
    -17 The door of a city; निर्ययुर्भवनात्त- स्मात्कूटमुद्गरपाणयः Rām.5.42.25.
    -18 A false coin; कूटं हि निषादानामेवोपकारकं न आर्याणाम् ŚB. on MS.6.1.52.
    -टः 1 A house, dwelling.
    -2 An ox whose horns are broken.
    -3 An epithet of Agastya.
    -Comp. -अक्षः a false or loaded die; कूटाक्षोपधिदेविनः Y.2.22.
    -अगारम् an apartment on the top of a house; कूटागारैश्च संपूर्णामि- न्द्रस्येवामरावतीम् Rām.1.5.15.
    -अर्थः ambiguity of meaning. ˚भाषिता a tale, fiction.
    -उपायः a fraudulent plan, trick, stratagem.
    -कारः, -कारकः a rogue, a false witness; Ms.3.158.
    -कृत् a.
    1 cheating, deceiving.
    -2 forging a document; Y.2.7.
    -3 bribing. (-m.)
    1 a man of the writer caste (कायस्थ).
    -2 an epithet of Śiva.
    -कार्षापणः a false कार्षापण q. v.
    -कोष्ठम् a. compartment on the top of a building (Kāmikāgama 55.123-3); (कूटशाला and कूटागार are synonyms).
    -खङ्गः a sword-stick.
    -च्छद्मन् m. a cheat; पीड्यमानाः प्रजा रक्ष्याः कूटच्छद्मादिभिस्तथा Pt.1.343.
    -तुला a false pair of scales.
    -धर्म a. where falsehood is considered a duty (as a place, house, country, &c.).
    -पाकलः, -पर्वः -पूर्वः bilious fever to which elephants are subject (हस्तिवातज्वर); अचिरेण वैकृतविवर्तदारुणः कलभं कठोर इव कूट- पाकलः (अभिहन्ति Māl.1.39); (also sometimes written as कूटपालक).
    -पालकः a potter; a potter's kiln.
    -पाशः, -बन्धः a trap, snare, समाधिभीतेन किलोपनीतः पञ्चाप्सरोयौवन- कूटबन्धम् R.13.39.
    -मानम् false measure or weight.
    -मोहनः an epithet of Skanda.
    -यन्त्रम् a trap, a snare for deer, birds &c.
    -युद्धम् treacherous or unfair warfare; कूटयुद्धविधिज्ञे$पि तस्मिन्सन्मार्गयोधिनि R.17.69.
    -रचना 1 a trap laid; Pt.2.85.
    -2 artifice, trick; अतर्क्या कुट्टनीकूटरचना हि विधेरपि Ks.57.115.
    -लेखः a falsified document; कृत्वाथ कूटलेखं सा विदग्धा मह्यमर्पयत् Ks.124.197.
    -शाल्मलिः f., m.
    1 a species of the Śālmali tree.
    -2 a kind of tree with sharp thorns (regarded as one of the several instruments-- perhaps a club-with which the wicked are tortured in the world of Yama); see R.12.95 and Malli. thereon.
    -शासनम् a forged grant or decree; Ms.9.232.
    -संक्रान्तिः the passing of the sun into another zodiac when half the night is over.
    -साक्षिन् m. a false witness.
    -स्थ a.
    1 standing at the top, occupying the highest place (said of a person who stands at the head in a geneological table).
    -2 silent; not at all moving or working; Mb.12.179.6. (
    -स्थः) the Supreme Soul (immovable, unchangeable, and perpetually the same); क्षरः सर्वाणि भूतानि कूटस्थो$क्षर उच्यते Bg.6.8;12.3. (
    -स्थः, -स्थम्) a kind of perfume (Mar. नखला).
    -स्वर्णम् counterfeit gold; Y.2.297.
    -हेमन् (as above); रज्यत्तुषारद्युतिकूटहेम तत्पाण्डु जातं रजतं क्षणेन N.22.52.

    Sanskrit-English dictionary > कूट _kūṭa

  • 10 चाटुः _cāṭuḥ _टु _ṭu

    चाटुः टु n.
    1 [चट्-उण्] Pleasing or agreeable words, sweet or coaxing speech, flattery (especially of a lover to his sweet-heart); प्रियः प्रियायाः प्रकरोति चाटुम् Ṛs.6.14; विरचितचाटुवचनरचनं चरणरचितप्रणिपातम् Gīt.11; Amaru.83; Pt.1.175; Śānti.3.14; Ch. P.2; (the greater part of the 1th canto of गीतगोविन्द consists of such coaxing)
    -2 Distinct or clear speech.
    -3 Endearing words or acts; Māl.1.1.
    -Comp. -उक्तिः f.
    1 flattering or coaxing language.
    -2 service.
    -उल्लोल, -कार a. speaking agreeably or sweetly, flatterer; शिप्रावातः प्रियतम इव प्रार्थनाचाटुकारः Me.31; सो$भवद्विटबन्द्यादिचाटुकारविधेयधीः Rāj. T.5.352.
    -पटु a. skilful in using flattering or coaxing language, an accomplished flatterer.
    -बटुः a jester, buffoon.
    -लोल a. elegantly tremulous.
    -शतम् a hun- dred entreaties, repeated coaxing; पटुचाटुशतैरनुकूलम् Gīt. 2; गजपुङ्गवस्तु धीरं विलोकयति चाटुशतैश्च भुङ्क्ते Bh.2.31.

    Sanskrit-English dictionary > चाटुः _cāṭuḥ _टु _ṭu

  • 11 पट्टः _paṭṭḥ _ट्टम् _ṭṭam

    पट्टः ट्टम् 1 A slab, tablet (for writing upon), plate in general; शिलापट्टमधिशयाना Ś.3; so भालपट्ट &c.
    -2 A royal grant or edict; पटे वा ताम्रपट्टे वा स्वमुद्रोपरिचिह्नितम् । अभिलेख्यात्मनो वंश्यानात्मानं च महीपतिः ॥ Y.1.319.
    -3 A tiara, diadem; निर्वृत्तजाम्बूनदपट्टबन्धे न्यस्तं ललाटे तिलकं दधानः R.18.44; पट्टः शुभदो राज्ञां मध्ये$ष्टावङ्गुलानि विस्तीर्णः । सप्त नरेन्द्रमहिष्याः षड् युवराजस्य निर्दिष्टः ॥ चतुरङ्गुलविरुतारः पट्टः सेनापतेर्भवति मध्ये । द्वे च प्रसादपट्टः पञ्चैते कीर्तिताः पट्टाः ॥ Bṛi. S.
    -4 A strip; निर्मोकपट्टाः फणिभिर्विमुक्ताः R.16.17;
    -5 Silk; पट्टोपधानम्; K.17; Bh.3.74; so पट्टांशुकम्.
    -6 Fine or coloured cloth, cloth in general.
    -7 An upper garment; गलितमिव भुवो विलोक्य रामं धरणिधरस्तनशुक्लचीनपट्टम् Bk.1.61.
    -8 A fillet or cloth worn round the head, turban; especially, a coloured silk turban; भारः परं पट्टकिरीटजुष्ट- मप्युत्तमाङ्गं न नमेन्मुकुन्दम् Bhāg.2.3.21; त्रासार्ता ऋत्विजो$ धश्चपलगणहृतोष्णीषपट्टाः पतन्ति Ratn.1.4.
    -9 A throne.
    -1 A chair or stool.
    -11 A shield.
    -12 A grinding stone.
    -13 A place where four roads meet.
    -14 A city, town.
    -15 A bandage, ligature; बद्धेषु व्रणपट्टकेषु Ve. 5.1.
    -ट्टी 1 An ornament for the forehead.
    -2 A horse's girth.
    -Comp. -अंशुकः 1 a silk cloth.
    -2 an upper or outer garment.
    -अभिषेकः the consecration of the tiara.
    -अर्हा the principal queen.
    -उपाध्यायः a writer of royal grants and other documents.
    -कर्मकरः a weaver.
    -जम् a sort of cloth.
    -देवी, -महिषी, -राज्ञी the principal queen.
    -बन्धः, -बन्धनम् 1 wearing dress.
    -2 binding the head with a crown or turban.
    -रागः sandal.
    -वस्त्र, -वासस् a. attired in woven silk or coloured cloth; जीर्णा कन्था ततः किं सितममलवरं पट्टवस्त्रं ततः किम् Bh.3.74.
    -शाला a tent.
    -सूत्रकारः a silk-weaver.

    Sanskrit-English dictionary > पट्टः _paṭṭḥ _ट्टम् _ṭṭam

  • 12 शेखरः _śēkharḥ

    शेखरः 1 A crest, chaplet, tuft, a garland of flowers worn on the head; कपालि वा स्यादथवेन्दुशेखरम् Ku.5.78; 7.42; नवकरनिकरेण स्पष्टबन्धूकसूनस्तबकरचितमेते शेखरं विभ्रतीव Śi.11.46;4.5; मगधदेशशेखरीभूता पुष्पपुरी नाम नगरी Dk.; शीर्षे च शेखरको नित्यम् Nāg.3.2.
    -2 A diadem, crown.
    -3 A peak, summit.
    -4 The best or most dis- tinguished of a class (at the end of comp.).
    -5 A kind of Dhruva or burden of a song.
    -रम् Cloves.

    Sanskrit-English dictionary > शेखरः _śēkharḥ

  • 13 कूट


    kū́ṭa
    n. the bone of the forehead with its projections orﾠ prominences, horn RV. X, 102, 4 AV. ṠBr. AitBr. ;

    a kind of vessel orﾠ implement Kauṡ. 16 ;
    (as, am) m. n. any prominence orﾠ projection (e.g.. aṉsa-k-, akshi-k-, qq.vv.);
    summit, peak orﾠ summit of a mountain MBh. etc.;
    summit, head i.e. the highest, most excellent, first BhP. II, 9, 19 ;
    a heap, multitude (e.g.. abhra-k-, a multitude of clouds) MBh. R. BhP. ;
    part of a plough, ploughshare, body of a plough L. ;
    an iron mallet MBh. XVI, 4, 6 ;
    a trap for catching deer, concealed weapon (as a dagger in a wooden case, sword-stick, etc.) R. Pañcat. ;
    (as L. ;
    am) m. n. illusion, fraud, trick, untruth, falsehood L. ;
    a puzzling question, enigma BhP. VI, 5, 10 and 29 ;
    m. a kind of hall (= maṇḍapa) Hcat. ;
    N. of a particular constellation VarBṛ. XII, 8 and 16 ;
    a subdivision of Graha-yuddha Sūryas. ;
    a mystical N. of the letter ksha RāmatUp. ;
    N. of Agastya (cf. kuṭaja) L. ;
    of an enemy of Vishṇu R. BhP. X ;
    (as, am) m. n. uniform substance (as the etherial element, etc.) L. ;
    a water-jar Hcar. ;
    a kind of plant L. ;
    (as, ī) mf. a house, dwelling (cf. kuṭa andﾠ kuṭī) L. ;
    ( kūtá) mf (ā́)n. not horned orﾠ cornuted (as an animal with incomplete continuations of the bone of the forehead) AV. XII, 4, 3 TS. I Kāṭh. etc.. ;
    false, untrue, deceitful Mn. Yājñ. Kathās. etc.;
    base (as coins) Yājñ. II, 241 ;
    m. an ox whose horns are broken L. ;
    (am) n. counterfeited objects (of a merchant) VarBṛ. XIV, 3. ;
    - कूटकर्मन्
    - कूटकार
    - कूटकारक
    - कूटकृत्
    - कूटखड्ग
    - कूटग्रन्थ
    - कूटच्छद्मन्
    - कूटज
    - कूटतक्ष्
    - कूटता
    - कूटतापस
    - कूटतुला
    - कूटत्व
    - कूटधर्म
    - कूटपर्व
    - कूटपाकल
    - कूटपालक
    - कूटपाश
    - कूटपूरी
    - कूटपूर्व
    - कूटबन्ध
    - कूटमान
    - कूटमुद्गर
    - कूटमोहन
    - कूटयन्त्र
    - कूटयुद्ध
    - कूटयोधिन्
    - कूटरचना
    - कूटलेख
    - कूटलेख्य
    - कूटव्यवहारिन्
    - कूटशस्
    - कूटशाल्मलि
    - कूटशाल्मलिक
    - कूटशाल्मली
    - कूटशासन
    - कूटशैल
    - कूटसंक्रान्ति
    - कूटसंघटितलक्षण
    - कूटसंदोह
    - कूटसाक्षिन्
    - कूटसाक्ष्य
    - कूटस्थ
    - कूटस्वर्ण
    - कूटहेमन्
    - कूटाक्ष
    - कूटाख्यान
    - कूटागार
    - कूटायु
    - कूटार्थ
    - कूटोपाय

    Sanskrit-English dictionary > कूट

  • 14 पृष्ट


    pṛishṭá
    mfn. ( prach) asked, inquired, questioned, interrogated, demanded, wished for, desired, welcome RV. etc. etc.;

    n. a question, inquiry ĀpGṛ. Pāṇ. ;
    - पृष्टप्रतिवचन
    - पृष्टबन्धु
    - पृष्टहायन

    Sanskrit-English dictionary > पृष्ट

  • 15 मकुट


    makuṭa
    n. a crest (= mukuṭa) Divyâ̱v. ;

    - मकुटबन्धन

    Sanskrit-English dictionary > मकुट

  • 16 स्फुट


    sphuṭa
    mfn. open, opened Suṡr. BhP. ;

    expanded, blossomed, blown MBh. Uttarar. ;
    plain, distinct, manifest, evident, clear MBh. VarBṛS. etc.;
    (in astron.) apparent, real, true, correct Sūryas. ;
    spread, diffused, extensive, wide, broad Kum. Bhartṛ. Ṡiṡ. ;
    extraordinary, strange Kpr. ;
    full of, filled with, possessed by (instr. orﾠ comp.) Divyâ̱v. Lalit. ;
    white L. ;
    m. the expanded hood of a serpent L. ( alsoﾠ ā f. Pañcat.);
    N. of a man gaṇa aṡvâ̱di;
    (am) ind. distinctly, evidently, certainly Kāv. Kathās. ;
    - स्फुटकरण
    - स्फुटचन्द्रतारक
    - स्फुटचन्द्रिका
    - स्फुटज्योतिष
    - स्फुटतर
    - स्फुटता
    - स्फुटतार
    - स्फुटत्व
    - स्फुटदर्पण
    - स्फुटपुण्डरीक
    - स्फुटपौरुष
    - स्फुटफल
    - स्फुटफेनराजि
    - स्फुटबन्धनी
    - स्फुटबुद्बुद
    - स्फुटबोध
    - स्फुटरङ्गिणी
    - स्फुटवक्तृ
    - स्फुटवल्कली
    - स्फुटविवरण
    - स्फुटशब्दम्
    - स्फुटसार
    - स्फुटसिद्धान्त
    - स्फुटसूर्यगति

    Sanskrit-English dictionary > स्फुट

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»