-
1 कूटरचना
kū́ṭa-racanāf. artifice, trick Kathās. LVII, 115 ;
a laid trap Pañcat.
-
2 कूट _kūṭa
कूट a.1 False; as in कूटाः स्युः पूर्वसाक्षिणः Y.2.8; दुस्तोषः कूटयोगिनाम् Bhāg.2.9.19.-2 Immovable, steady.-3 Despised.-टः, -टम् 1 Fraud, illusion, deception.-2 A trick, fraudulent or roguish scheme; अक्षकूटमधि- ष्ठाय हृतं दुर्योधनेन वै Mb.3.33.3.-3 A puzzling question, knotty or intricate point, as in कूटश्लोक, कूटान्योक्ति; वाचः कूटं तु देवर्षेः स्वयं विभमृशुर्धिया Bhāg.6.5.1.-4 Falsehood, untruth; oft. used in comp. with the force of an adjec- tive; ˚वचनम् false or deceitful words; ˚तुला, ˚मानम् &c.-5 A summit or peak of a mountain; वर्धयन्निव तत्कूटानु- द्धतैर्धातुरेणुभिः R.4.71, Me.115; Māl.5.32.-6 Any projection or prominence.-7 The bone of the forehead with its projections, the crown of the head.-8 A horn, सम्परेतमयःकूटैश्छिन्दन्त्युत्थितमन्यवः Bhāg.4.25.8.-9 End, corner; Y.3.96.-1 Head, chief.-11 A heap, mass, multitude; अभ्रकूटम् 'a heap of clouds'; so अन्नकूटम् 'a heap of food'; Mv.6.32.-12 A hammer, an iron mallet.-13 A plough-share, the body of a plough.-14 A trap for catching deer; नश्येदभिमृशन्सद्यो मृगः कूट- मिव स्पृशन् Mb.12.68.52.-15 A concealed weapon, as a dagger in a woollen case or a sword in a stick.-16 A water-jar.-17 The door of a city; निर्ययुर्भवनात्त- स्मात्कूटमुद्गरपाणयः Rām.5.42.25.-18 A false coin; कूटं हि निषादानामेवोपकारकं न आर्याणाम् ŚB. on MS.6.1.52.-टः 1 A house, dwelling.-2 An ox whose horns are broken.-3 An epithet of Agastya.-Comp. -अक्षः a false or loaded die; कूटाक्षोपधिदेविनः Y.2.22.-अगारम् an apartment on the top of a house; कूटागारैश्च संपूर्णामि- न्द्रस्येवामरावतीम् Rām.1.5.15.-अर्थः ambiguity of meaning. ˚भाषिता a tale, fiction.-उपायः a fraudulent plan, trick, stratagem.-कारः, -कारकः a rogue, a false witness; Ms.3.158.-कृत् a.1 cheating, deceiving.-2 forging a document; Y.2.7.-3 bribing. (-m.)1 a man of the writer caste (कायस्थ).-2 an epithet of Śiva.-कार्षापणः a false कार्षापण q. v.-कोष्ठम् a. compartment on the top of a building (Kāmikāgama 55.123-3); (कूटशाला and कूटागार are synonyms).-खङ्गः a sword-stick.-च्छद्मन् m. a cheat; पीड्यमानाः प्रजा रक्ष्याः कूटच्छद्मादिभिस्तथा Pt.1.343.-तुला a false pair of scales.-धर्म a. where falsehood is considered a duty (as a place, house, country, &c.).-पाकलः, -पर्वः -पूर्वः bilious fever to which elephants are subject (हस्तिवातज्वर); अचिरेण वैकृतविवर्तदारुणः कलभं कठोर इव कूट- पाकलः (अभिहन्ति Māl.1.39); (also sometimes written as कूटपालक).-पालकः a potter; a potter's kiln.-पाशः, -बन्धः a trap, snare, समाधिभीतेन किलोपनीतः पञ्चाप्सरोयौवन- कूटबन्धम् R.13.39.-मानम् false measure or weight.-मोहनः an epithet of Skanda.-यन्त्रम् a trap, a snare for deer, birds &c.-युद्धम् treacherous or unfair warfare; कूटयुद्धविधिज्ञे$पि तस्मिन्सन्मार्गयोधिनि R.17.69.-रचना 1 a trap laid; Pt.2.85.-2 artifice, trick; अतर्क्या कुट्टनीकूटरचना हि विधेरपि Ks.57.115.-लेखः a falsified document; कृत्वाथ कूटलेखं सा विदग्धा मह्यमर्पयत् Ks.124.197.-शाल्मलिः f., m.1 a species of the Śālmali tree.-2 a kind of tree with sharp thorns (regarded as one of the several instruments-- perhaps a club-with which the wicked are tortured in the world of Yama); see R.12.95 and Malli. thereon.-शासनम् a forged grant or decree; Ms.9.232.-संक्रान्तिः the passing of the sun into another zodiac when half the night is over.-साक्षिन् m. a false witness.-स्थ a.1 standing at the top, occupying the highest place (said of a person who stands at the head in a geneological table).-2 silent; not at all moving or working; Mb.12.179.6. (-स्थः) the Supreme Soul (immovable, unchangeable, and perpetually the same); क्षरः सर्वाणि भूतानि कूटस्थो$क्षर उच्यते Bg.6.8;12.3. (-स्थः, -स्थम्) a kind of perfume (Mar. नखला).-स्वर्णम् counterfeit gold; Y.2.297.-हेमन् (as above); रज्यत्तुषारद्युतिकूटहेम तत्पाण्डु जातं रजतं क्षणेन N.22.52. -
3 कूट
kū́ṭan. the bone of the forehead with its projections orﾠ prominences, horn RV. X, 102, 4 AV. ṠBr. AitBr. ;
a kind of vessel orﾠ implement Kauṡ. 16 ;
(as, am) m. n. any prominence orﾠ projection (e.g.. aṉsa-k-, akshi-k-, qq.vv.);
summit, peak orﾠ summit of a mountain MBh. etc.;
summit, head i.e. the highest, most excellent, first BhP. II, 9, 19 ;
a heap, multitude (e.g.. abhra-k-, a multitude of clouds) MBh. R. BhP. ;
part of a plough, ploughshare, body of a plough L. ;
an iron mallet MBh. XVI, 4, 6 ;
a trap for catching deer, concealed weapon (as a dagger in a wooden case, sword-stick, etc.) R. Pañcat. ;
(as L. ;
am) m. n. illusion, fraud, trick, untruth, falsehood L. ;
a puzzling question, enigma BhP. VI, 5, 10 and 29 ;
m. a kind of hall (= maṇḍapa) Hcat. ;
N. of a particular constellation VarBṛ. XII, 8 and 16 ;
a subdivision of Graha-yuddha Sūryas. ;
a mystical N. of the letter ksha RāmatUp. ;
N. of Agastya (cf. kuṭaja) L. ;
of an enemy of Vishṇu R. BhP. X ;
(as, am) m. n. uniform substance (as the etherial element, etc.) L. ;
a water-jar Hcar. ;
a kind of plant L. ;
(as, ī) mf. a house, dwelling (cf. kuṭa andﾠ kuṭī) L. ;
( kūtá) mf (ā́)n. not horned orﾠ cornuted (as an animal with incomplete continuations of the bone of the forehead) AV. XII, 4, 3 TS. I Kāṭh. etc.. ;
false, untrue, deceitful Mn. Yājñ. Kathās. etc.;
base (as coins) Yājñ. II, 241 ;
m. an ox whose horns are broken L. ;
(am) n. counterfeited objects (of a merchant) VarBṛ. XIV, 3. ;
- कूटकर्मन्
- कूटकार
- कूटकारक
- कूटकृत्
- कूटखड्ग
- कूटग्रन्थ
- कूटच्छद्मन्
- कूटज
- कूटतक्ष्
- कूटता
- कूटतापस
- कूटतुला
- कूटत्व
- कूटधर्म
- कूटपर्व
- कूटपाकल
- कूटपालक
- कूटपाश
- कूटपूरी
- कूटपूर्व
- कूटबन्ध
- कूटमान
- कूटमुद्गर
- कूटमोहन
- कूटयन्त्र
- कूटयुद्ध
- कूटयोधिन्
- कूटरचना
- कूटलेख
- कूटलेख्य
- कूटव्यवहारिन्
- कूटशस्
- कूटशाल्मलि
- कूटशाल्मलिक
- कूटशाल्मली
- कूटशासन
- कूटशैल
- कूटसंक्रान्ति
- कूटसंघटितलक्षण
- कूटसंदोह
- कूटसाक्षिन्
- कूटसाक्ष्य
- कूटस्थ
- कूटस्वर्ण
- कूटहेमन्
- कूटाक्ष
- कूटाख्यान
- कूटागार
- कूटायु
- कूटार्थ
- कूटोपाय
См. также в других словарях:
kū́ṭa-racanā — कूटरचना … Indonesian dictionary
