-
1 नरसारथी
නරසාරථී narasaarathii narasārathī mtrainer of men. -
2 नरसीह
නරසීහ narasiiha narasīha ma lion of man; the Buddha. -
3 नरसंघाराम
nára-saṉghâ̱rāmam. N. of a Buddh. monastery
-
4 नरसंवादसुन्दर
-
5 नरसंसर्ग
nára-saṉsargam. intercourse of men, human society MW.
-
6 नरसार
nára-sāram. sal ammoniac L.
-
7 नरसिंह
nára-siṉham. « man-lion», great warrior MBh. R. ;
N. of Vishṇu in his 4th Ava-tāra (when he was half man half lion) Kāv. Pur. ;
N. of the father of king Bhairava Cat. ;
of sev. princes andﾠ authors ( alsoﾠ - kavi, - kavi-rāja, - ṭhakkura, - dīkshita, - deva, - paṇḍita, - bhaṭṭa, - miṡra, - muni, - yati, -yatî ̱ndra, - rāja, - vājapeyin ( orﾠ -hâ̱gnicid-vāj-), - ṡāstrin, - sarasvatī, - sūri, - sena, -hâ̱cārya) Cat. ;
- kalpa m. N. of wk.;
- cūrṇa n. N. of a partic. aphrodisiac L. ;
- dvādaṡī f. N. of the 12th day in the light half of the month Phālguna (- ṡī-vrata n. a ceremony then performed
N. of wk.) Cat. ;
- nakhastotra andﾠ - pañca-ratna n. N. of Stotras;
- pārijāta m. - purāṇa n. - bhaṭṭīya n. - bhāratī-vilāsa m. - bhujaṉga m. - bhūpāla-caritra n. N. of wks.;
- yantra n. N. of a mystic. diagram Tantras. ;
- rājīya n. - harshabha-kshetra-māhātmya n. N. of wks.;
- varman m. N. of a man L. ;
- ṡāstri-prakāṡikā, f.;
- sahasra-nāman n. pl.;
- stuti f. N. of wks.
-
8 नरस्कन्ध
nára-skandham. a multitude of men L.
-
9 अन्नरस
-
10 पुनरसु
-
11 लक्ष्मीनरसिंह
lakshmī́-nara-siṉham. N. of a king Inscr. ;
of various authors Cat.
-
12 नर
náram. (cf. nṛi) a man, a male, a person (pl. men, people) TS. etc. etc.;
husband Mn. IX, 76 ;
hero VarBṛS. IV, 31 Bālar. VIII, 56 ;
a man orﾠ piece at chess orﾠ draughts etc. L. ;
the pin orﾠ gnomon of a sun-dial Sūryas. (cf. - yantra);
person, personal termination Kāṡ. on Pāṇ. 3-1, 85 (cf. purusha);
the primeval Man orﾠ eternal Spirit. pervading the universe (always associated with Nārāyaṇa, « son of the primeval man» ;
both are considered either as gods orﾠ sages andﾠ accordingly called devau, ṛishī, tāpasau etc.;
in ep. poetry they are the son, of Dharma by Mūrti orﾠ A.-hiṇsā andﾠ emanations of Vishṇu, Arjuna being identified with Nara, andﾠ Kṛishṇa with Nārāyaṇa) Mn. (cf. - sūnu) MBh. Hariv. Pur. ;
(pl.) a class of myth. beings allied to the Gandharvas andﾠ Kiṃ-naras MBh. Pur. ;
N. of a son of Manu Tāmasa BhP. ;
of a son of Viṡvāmitra Hariv. ;
of a son of Gaya andﾠ father of Virāj VP. ;
of a son of Su-dhṛiti andﾠ father of Kevala Pur. ;
of a son of Bhavan-manyu (Manyu) andﾠ father of Saṃkṛiti ib. ;
of Bhāradvāja (author of RV. VI, 35 and 36) Anukr. ;
of 2 kings of Kaṡmīra Rājat. ;
of one of the 10 horses of the Moon L. ;
(ī) f. a woman (= nārī) L. ;
n. a kind of fragrant grass
- नरकपाल
- नरकाक
- नरकीलक
- नरकेसरिन्
- नरगणपतिविजय
- नरग्राह
- नरचन्द्र
- नरचिह्न
- नरजङ्गल
- नरता
- नरत्व
- नरत्रोटकाचार्य
- नरद
- नरदत्त
- नरदन्त
- नरदेव
- नरद्विष्
- नरनगर
- नरनाथ
- नरनामन्
- नरनायक
- नरनारायण
- नरनारीविलक्षणा
- नरंधिष
- नरप
- नरपति
- नरपशु
- नरपाल
- नरपालिनी
- नरपुंगव
- नरपूतनाशान्ति
- नरप्रिय
- नरबलि
- नरब्रह्मदेव
- नरभुज्
- नरभू
- नरभूमि
- नरमांस
- नरमानिका
- नरमानिनी
- नरमाला
- नरमालिनी
- नरमूर्छन
- नरमेध
- नरमोहिनी
- नरम्मन्य
- नरयन्त्र
- नरयाण
- नरयान
- नररथ
- नरराज
- नररूप
- नरर्षब
- नरलोक
- नरवत्
- नरवर
- नरवर्मन्
- नरवाहन
- नरवाहिन्
- नरविषाण
- नरविष्वण
- नरवीर
- नरवृत्ताष्टक
- नरव्याघ्र
- नरशार्दूल
- नरशृङ्ग
- नरश्रेष्ठ
- नरसंवादसुन्दर
- नरसंसर्ग
- नरसख
- नरसंघाराम
- नरसराजीय
- नरसार
- नरसिंह
- नरस्कन्ध
- नरहय
- नरहरि
-
13 नृ _nṛ
नृ [नी-ऋन् डिच्च; cf. Uṇ.2.11.] (Nom. sing. ना, gen. pl. नृणाम् or नॄणाम्)1 A man, a person whether male or female; Ms.3.81;4.61;7.61; नॄन् प्रशंसत्यजस्रं यो घण्टाताडोरुणोदये 1.33.-2 Mankind.-3 A piece at chess.-4 The pin of a sun-dial.-5 A masculine word; संधिर्ना विग्रहो यानम् Ak.-6 A leader.-Comp. -अस्थि- मालिन् m. an epithet of Śiva.-कपालम् man's skull.-कलेवरः a dead human body.-कारः manly deed, heroism.-केसरिन् m. 'man-lion', Viṣṇu in his Nara- simha incarnation; cf. नरसिंह.-चक्षस् a. Ved.1 seeing or observing men.-2 leading or guiding men; अस्तभ्नात् सिन्धुमर्णवं नृचक्षाः Rv.3.53.9. (-m.)1 a god.-2 a demon, goblin.-जग्ध a. a man-eater;......नृजग्धो माल्यधारयः Bk.5.38.-जलम् human urine.-दुर्गः a fort protected by army on all sides; Ms.7.7.-देवः a king.-धर्मन् m. an epithet of Kubera.- नमन a. to be saluted by men (as gods).-पः [नॄन् पाति रक्षति, पा-क] a ruler of men, king, sovereign; चतुर्योजनपर्यन्तमधिकारो नृपस्य च Brav. P. (श्रीकृष्णजन्मखण्डे). ˚अंशः1 royal por- tion of revenue, i. e. a sixth, eighth &c. part of grain; काले नृपाशं विहितं ददद्भिः Bk.2.14.-2 a prince. ˚अङ्गनम् (णम्) a royal court. ˚अध्वरः N. of a sacrifice (Rājasūya) performed by an emperor or lord para- mount, in which all the offices are performed by tributary princes. ˚आत्मजः a prince, crown-prince. ˚आभीरम्, ˚मानम् music played at the royal meals. ˚आमयः consumption. ˚आसनम् 'royal-seat', a throne, the chair of state. ˚गृहम् a royal palace. ˚द्रुमः N. of some trees (Mār. बाहवा, रांजणी). ˚नीतिः f. politics, royal policy, state-craft; वेश्याङगनेव नृपनीतिरनेकरूपा Bh.2.47. ˚प्रियः the mango tree. ˚लक्ष्मन् n., लिङ्गम् a royal symbol, an emblem of royalty, any one of the royal insignia; particularly, the white umbrella. ˚लिङ्गधर a.1 assuming the insignia of royalty.-2 assuming the royal insignia (as a disguise). ˚वल्लभः1 the friend or favourite of a king.-2 a kind of mango. (-भा) a queen. ˚शासनम् a royal grant or edict. ˚संश्रय a. seeking the protection of a king. ˚सुता the musk-rat. ˚सभम्, सभा an assembly of kings.-पः, -पतिः, -पालः 1 a king; जाताभिषङ्गो नृपतिः R.2.3; विद्वत्वं च नृपत्वं च नैव तुल्यं कदाचन Subhāṣ.-2 N. of Kubera.-3 Kṣatriya. ˚पथः a royal or main road. ˚संश्रयः1 royal support; नृपसंश्रयमिष्यते जनैः Pt.-2 service of princes.-पशुः 1 a beast in the form of a man, a brute of a man; वचस्पस्याकर्ण्य श्रवणसुभगं पण्डितपतेरधुन्वन् मूर्धानं नृपशुरथवायं पशुपतिः Bv.4.38.-2 a man serving as a sacrificial victim.-पाय्यम् a large edifice, hall.-पीतिः f. Ved. protection of men.-मिथुनम् the sign Gemini (twins) of the zodiac.-मेध a human sacrifice.-यज्ञः 'the sacrifice to be offered to men', hospitality, reception of guests (one of the five daily Yajñas; see पञ्चयज्ञ).-युग्मम् = नृमिथुन q. v.-लोकः the world of mortals, the earth.-वराहः Viṣṇu in the boar-incarnation.-वाहनः an epithet of Kubera.-वाह्यम् a palanquin.-वेष्टनः N. of Śiva.-शंस a. A vile and cruel man; इतरेषु तु शिष्टेषु नृशंसानृतवादिनम् Ms.-शृङ्गम् 'man's horn'; i. e. an impossibility.-सदनम् (नृषदनम्) the hall of sacrifice.-सद् (षद्) m. the Supreme Being. -f. intellect (बुद्धि); सुरेतसादः पुनराविश्य चष्टे हंसं गृध्राणं नृषदिं गिरामिमः Bhāg. 5.8.14; -a. sitting or dwelling among men.-सिंहः, हरिः 1 'a lion-like man' a chief among men, an eminent or distinguished man.-2 Viṣṇu in his fourth incarnation; अस्त्राण्यमोघमहिमानि निरूपितानि नो पस्पृशुर्नृहरिदास- मिवासुराणि Bhāg.1.15.16; cf. नरसिंह.-3 a particular mode of sexual enjoyment. ˚चतुर्दशी fourteenth day of the bright half of Vaiśākha. ˚द्वादशी the twelfth day of the light half of Phālguna. ˚पुराणम् N. of an उपपुराण.-सेनम्, -सेना an army of men.-सोमः an illustrious man, great man; सोमोद्भवाया सरितो नृसोमः R.5.59. -
14 अधिक _adhika
अधिक a. [abbreviation of अध्यारूढ; अध्यारूढशब्दात् कन् उत्तरपदलोपश्च P.V.2.73].1 More, additional, greater (opp. ऊन or सम); तदस्मिन्नधिकम् P.V.2.45. (In comp. with numerals) plus, greater by; अष्टाधिकं शतम् 1 plus 8 = 18; चत्वारिंशतो$धिकाः = ˚चत्वारिंशाः more than 4; नवाधिकां नवतिम् R.3.69; एकाधिकं हरेज्जयेष्टः Ms.9.117.-2 (a) Surpassing in quantity, more numerous, copious, excessive, abundant; in comp. or with instr.; श्वासः प्रमाणाधिकः Ś.1.29. more than the usual measure. (b) Inordinate, grown, increased, become greater; abounding in, full of; strong in; ˚क्रोध R.12.9; वयो$धिकः Ms.4.141 senior in years; शिशुरधिकवयाः Ve.3.32. old, advanced in years; भवनेषु रसाधिकेषु v. l. (सुधारितेषु) पूर्वं Ś.7.2; करोति रागं हृदि कौतुकाधिकं K.2.; रसाधिके मनसि Śi.17.48 abounding in.-3 (a) More, greater, stronger, mightier, more violent or intense; अधिकां कुरु देवि गुरुभक्तिम् K.62; ऊनं न सत्त्वेष्वधिको बबाधे R.2.14 the stronger animal did not prey on the weaker; पुमान्पुंसो$धिके शुक्रे स्त्री भवत्यधिके स्त्रियाः Ms.3.49; अधिकं मेनिरे विष्णुम् Rām.; अधिकं मित्रम् Pt.2; यवीयान्गुणतो$धिकः Ms.11.185;9.154. (b) Superior to, better than; higher than [with abl. or in comp.); प्रमाणादधिकस्यापि मत्तदन्तिनः Pt.1.327; सेनाशते- भ्यो$धिका बुद्धिः Mu.1.27 surpassing, more than a match for &c.; विधेरधिकसंभारः R.15.62 more than what was sanctioned by rules; तपस्विभ्यो$धिको योगी Bg.6.46; ब्रह्म प्रदानेभ्यो$धिकम् Y.1.212; अश्वाधिको राजा H.3.77 strong in cavalry; धनधान्याधिको वैश्यः H.4.21 excels in, is supe- rior by reason of; लोकाधिकं तेजः Mu.4.1 superior to; sometimes with gen.; पञ्चदशानां भ्रातणामधिको गुणैः K.136.-4 Later, subsequent, further than (of time); राजन्य- बन्धोर्द्वाविंशे (केशान्तो विधीयते) वैश्यस्य द्वयधिके ततः Ms.2.65.2 years later i. e. in the 24th year; sometimes with gen.; ममाधिका वा तुल्या वा Rām.-5 Eminent, uncommon, special, peculiar (असाधारण); विद्या नाम नरस्य रूपमधिकम् Bh.2.2 superior or uncommon form or beauty; धर्मो हि तेषामधिको विशेषः H. Pr.25; इज्याध्ययनदानानि वैश्यस्य क्षत्रियस्य च । प्रतिग्रहो$धिको विप्रे याजनाध्यनापने तथा ॥ Y.1.118; some- times used in the comparative in the above senses; क्लेशो$धिकतरस्तेषाम् Bg.12.5; ˚तरमिदानीं राजते राजलक्ष्मीः V. 5.22; स्वर्गादधिकतरं निर्वृत्तिस्थानम् Ś.7.-6 Redundant, super- fluous; ˚अङ्ग having a redundant limb; नोद्वहेत्कपिलां कन्यां नाधिकाङ्गीं न रोगिणीम् Ms.3.8.-7 Intercalated, intercalary (as a month &c.)-8 Inferior, secondary.-कम् 1 Surplus, excess, more; लाभो$धिकं फलम् Ak.-2 Abun- dance, redundancy, superfluity.-3 A figure of speech equivalent to hyperbole; आश्रयाश्रयिणोरेकस्याधिक्ये$धिक- मुच्यते । किमधिकमस्य ब्रूमो महिमानं वारिधेईरिर्यत्र । अज्ञात एव शेते कुक्षौ निक्षिप्य भुवनानि ॥ अत्र आश्रयस्याधिक्यम् । युगान्तकालप्रतिसंहृता- त्मनो जगन्ति यस्यां सविकाशमासत । तनौ ममुस्तत्र न कैटभद्विपस्तपो- धनाभ्यागमसंभृता मुदः ॥ S. D; महतोर्यन्महीयांसावाश्रिताश्रययोः क्रमात् । आश्रयाश्रयिणौ स्यातां तनुत्वे$यधिकं तु तत् ॥ K. P.1. -adv.1 More, in a greater degree; स राज्यं गुरुणा दत्तं प्रतिपद्याधिकं बभौ R.4.1; shone the more; 3.18; यस्मिन्नैवा- धिकं चक्षुरारोपयति पार्थिवः Pt.1.243; oft. in comp.; इयम- धिकमनोज्ञा Ś.1.2; ˚सुरभि Me.21.-2 Exceedingly, too much.-Comp. -अङ्ग a. (-ङ्गी f.) having a redundant limb. Ms.3.8. (see above-6) (-ङ्गम्) [अधिको$ङ्गात्] a sash, girdle or belt worn over the mail coat.-अधिक a. more and more, out-doing one another.-अर्थ a. exaggerated; ˚वचनम् exaggeration, an exag- gerated statement or assertion (whether of praise or of censure); कृत्यैरधिकार्थवचने P.II,1.33; (˚नम् = स्तुति- निन्दाफलकमर्थवादवचनम्; e. g. वातच्छेद्यं तृणम् i. e. so light and weak; काकपेया नदी so deep and full).-ऋद्धि a. abun- dant, prosperous; ऋद्धिमन्तमधिकर्द्धिरुत्तरः पूर्वमुत्सवमपोहदुत्सवः R.19.5.-तिथिः, f.-दिनं, -दिवसः an intercalated day.-दन्तः = अधिदन्तः-मांसार्मन् = अधिमांस q. v.-वाक्योक्तिः f. exaggeration, hyperbole.-षाष्टिक- साप्ततिक a. containing or costing more than 6 or 7. -
15 अन्नम् _annam
अन्नम् [अद्-क्त; अनित्यनेन, अन्-नन्; according to Yāska from अद्, अद्यते अत्ति च भूतानि; or from आ-नम्, आ आभि मुख्येन ह्येतन्नतं प्रह्वीभूतं भवति भोजनाय भूतानाम्]1 Food (in general); अद्यते$त्ति च भूतानि तस्मादन्नं तदुच्यते Tait. Up.; मदो$सृङ्मांसमज्जास्थि वदन्त्यन्नं मनीषिणः Ms.3.8.182; अहमन्नं भवान् भोक्ता H.1.51. I am your prey &c.; चराणामन्नमचराः Ms.5.29.-2 Food as representing the lowest form in which the Supreme Soul is manifested, being the coarsest and last of the 5 vestures (कोश) in which the soul is clothed and passes from body to body in the long process of metempsychosis - "the nutrimentitious vesture or visible body in the world of sense" (स्थूल- शरीर called अन्नमयकोश).-3 Boiled rice; अन्नेन व्यञ्जनम् P. II.1.34.-4 Corn (bread corn); ता (आपः) अन्नम- सृजन्त तस्माद्यत्र क्व च वर्षति तदेव भूयिष्ठमन्नं भवति Ch. Up. 6.2.4.; आदित्याज्जायते वृष्टिर्वृष्टेरन्नं ततः प्रजाः Ms.3.76; कृत˚ 9.219;1.86,12.65.-5 Water.-6 Earth (पृथिव्या अन्नहेतुत्वादन्नशब्दवाच्यता).-7 N. of Viṣṇu.-न्नः The sun (स हि अन्नहेतुवृष्टिहेतुः).-Comp. -अकालः = अनाकाल q. v.-अत्तृ, -आदिन्, -आहारिन् eating food.-अद a. eating food.-2 having a good appetite (दीप्ताग्नि).(-दः) N. of Viṣṇu.-अद्यम् proper food, food in general; कुर्यादहरहः श्राद्धमन्नाद्येनोदकेन वा Ms.3.82,4.112, 11.144. अन्नाद्येन प्रजापतिः (तृप्तः) Mb.3.2.68.-आच्छा- दनम्, -वस्त्रम् food and clothing, food and raiment, the bare necessaries of life.-आयुः (अन्नायु) consisting of, living by, food; desirous of food (अन्नबन्धनः, अन्नजीवनः).-काम a. desirous of food; स इद्भोजो यो गृहवे ददात्यन्नकामाय Rv.1.117.3.-कालः hour of dinner; meal-time.-किट्टः = ˚मल q. v.-कूटः a large heap of boiled rice.-कोष्ठकः 1 a cupboard; granary.-2 Viṣṇu.-3 the sun.-गतिः f. the passage of food, gullet (cf. बहिः- स्रोतस्).-गन्धिः dysentery, diarrhoea.-ज, जात a. produced from food as the primitive substance.-जम् rice-gruel of three days.-जा f. a hickup.-जलम् food and water, bare subsistence.-तेजस् a. having the vigour caused by food.-द, -दातृ, -दायिन्, -प्रद a.1 giving food. वारिदस्तृप्तिमाप्नोति सुखमक्षय्यमन्नदः Ms.4.229.-2 epithet of Śiva.-दा N. of Durgā or Annapūrṇā.-दासः [अन्नेन पालितो दासः शाक. त.] a servant who works for food only, one who becomes a servant or slave by getting food only.-देवता the deity supposed to preside over articles of food.-दोषः 1 sin arising from eating prohibited food; Ms.5.4.-2 a defect in the food eaten; derangement of food or the humours of the body; आलस्यादन्नदोषाच्च मृत्युर्विप्राञ् जिघांसति Ms.5.4.-द्वेषः dislike of food, loss of appetite.-पतिः lord or possessor of food, epithet of Savitṛ, Agni, and Śiva. अन्नपते$न्नस्य नो देहि Tait. Saṁ.11.83;34.58.-पाकः cooking of food; digestion of food; (by the fire in the stomach).-पू a. purifying food, epithet of the Sun.-पूर्ण a. filled with, possessed of, food. (-र्णा) a form of Durgā (the goddess of plenty); ˚ईश्वरी N. of Durgā or a form of Bhairavī.-पेयम् = वाज- पेयम् q. v.-प्रलय a. being dissolved into food after death.-प्राशः, प्राशनम् the ceremony of giving a new-born child food to eat for the first time, one of the 16 Saṁs- kāras performed between the 5th and 8th month (usually in the sixth, Ms.2.34) with preliminary obla- tions to fire (Mar.उष्टावण); षष्ठे$न्नप्राशन मासि Ms.2.34; Y.1.12.-ब्रह्मन्, -आत्मन् m. Brahman as represented by food.-भक्त a. [अन्नार्थं भक्तः दासः] = अन्नदास q. v.-भुज् a. eating food, epithet of Śiva.-मय a. see below.-मलम् 1 excrement, faeces; P.VI.1.148 Sk.-2 spirituous liquor; सुरा वै मलमन्नानाम् Ms.11.93.-रक्षा precautions as to eating food.-रसः essence of food, chyle; food and drink, nutriment; नानाविधानन्नरसान् वन्यमूलफलाश्रयान् । तेभ्यो ददौ Rām.-वत् a. possessed of food; अन्नवान्त्सन् रफितायोपज- ग्मुषे Rv.1.117.2.-वस्त्रम् = ˚आच्छादनम् q. v.-विकारः. 1 transformation of food, assimilation.-2 disorder of the stomach caused by indigestion.-3 seminal discharge (of man); semen itself; cf. अन्नाद्रेतः संभवति.-विद् a. acquiring food; कार्षीवणा अन्नविदो न विद्यया Av.6.116.1.-व्यवहारः the law or custom relating to food; i. e. the custom of eating together or not with other persons.-शेषः leavings of food, offal.-संस्कारः consecration of food.-होमः a sacrifice (with 1 materials) connected with the Aśvamedha sacrifice. -
16 अन्यत्र _anyatra
अन्यत्र adv. [अन्य-त्रल्] (oft. = अन्यस्मिन् with a subst. or adj. force)1 Elsewhere, in another place (with abl.); अपत्याधिकारादन्यत्र लौकिकमपत्यमात्रं गोत्रम् P.IV.2.39 Com.; sometimes with विना; विना मलयमन्यत्र चन्दनं न प्ररोहति Pt.1.41; (with verbs of motion) to another place.-2 On another occasion, at another time than; oft. (in comp.); मधुपर्के च यज्ञे च पितुर्दैवतकर्मणि । अत्रैव पशवो हिंस्यान्नान्यत्रेत्यब्रवीन्मनुः Ms.5.41.-3 Except, without, other than; यथा फलानां जातानां नान्यत्र पतनाद्भयम् । एवं नरस्य जातस्य नान्यत्र मरणाद्भयम् ॥ Rām.2.15.17; Mv.6.8; R. 14.32; Bg.3.9; Y.1.215; अन्यत्र नैमिषेयसत्रात् V.5, Ms.4.164; oft. with the force of the nom. case; देवा अन्यत्रैवाश्विभ्यां सत्त्रं निषेदुः Kaus. Br. (अन्यत्र = अन्ये).-4 Otherwise, in another way, in the other case, in the other sense; सुराज्ञि देशे राजन्वान् स्यात्ततो$न्यत्र राजवान् Ak.; राजन्वती भूः, राजवान् अन्यत्र; चर्मण्वती नदी चर्मवती अन्यत्र P.VIII. 2.12,14 Sk.-Comp. -मनस्, -चित्त a. whose mind is directed to somthing else, inattentive. Śat. Br.14. -
17 अपराध् _aparādh
अपराध् 4, 5 P.1 To offend, wrong, sin against, commit an offence against; (with gen. or loc. of person or thing); यौवनमत्रापराध्यति Mk.9 is to blame; यस्मिन्- कस्मिन्नपि पूजार्हे$पराद्धा शकुन्तला Ś.4; अपराद्धो$स्मि तत्रभवतः कण्वस्य Ś.7; महतां यो$पराध्येत दूरस्थो$स्मीति नाश्वसेत् Pt.1.37; V.2; किं पुनरसुरावलेपेन भवतीनामपराद्धम् V.1; sometimes with dat. also; न दूये सात्वतीसूनुर्यन्मह्यमपराध्यति Śi.2.11. सति च कुल- विरोधे नापराघ्यन्ति बालाः Pañch.3.4.-2 To annoy, disturb.-3 To prohibit. -
18 अभिप्लुत _abhipluta
अभिप्लुत a.1 Overwhelmed; तमसा$भिप्लुते लोके Mb. 4.33.1.-2 Affected; रजसाभिप्लुतां नारीं नरस्य ह्युपगच्छतः Ms.4.41. -
19 अरस _arasa
अरस a.1 Sapless, not juicy, tasteless, insipid; अरसं नित्यमगन्धवच्च यत् Kaṭh.3.15.-2 Dull, flat.-3 Weak, having no strength, inefficacious. वृश्चिकस्यारसं विषमरसं वृश्चिक ते विषम् Rv.1.191.16.-4 One who has no sense of appreciation. किमस्या नाम स्यादरसपुरुषानादरशतैः । N.-5 Unhappy. कृपणं वत यज्जनः स्वयं सन्नरसो व्याधिजरा- विनाशधर्मा Bu. ch.5.12.-सः No juice, absence of juice.-Comp. -आशः 1 eating sapless food.-2 maceration of the body.-आशिन् a.1 eating sapless food.-2 macerating the body. -
20 अवतारः _avatārḥ
अवतारः [अव-तृ करणे घञ्]1 Descent, alighting; descending or going down into; (fig) accepting, resorting to पाखण्डिपथावतारः Dk.47; advent, setting in; वसन्तावतारसमये Ś.1.-2 Form, manifestation; मत्स्यादिभि- <?>वतारैरवतारवता$वसुधाम् Śaṅkara.-3 Descent of a deity upon earth, incarnation in general; को$प्येष संप्रति <?>वः पुरुषावतारः U.5.33; धर्मार्थकाममोक्षाणामवतार इवाङ्गवान् R.1.84; ऋष्यवतारो$यं नृपतिः Ks.7.18.-4 An incarna- tion of Viṣṇu; विष्णुर्येन दशावतारगहने क्षिप्तो महासंकटे Bh. 2.95. (There are ten incarnations of Viṣṇu; the following verse from Gīt. describes them; वेदानुद्धरते जगन्निवहते भूगोलमुद्विभ्रते दैत्यं दारयते बलिं छलयते क्षत्रक्षयं कुर्वते । पौलस्त्यं जयते हलं कलयते कारुण्यमातन्वते म्लेच्छान्मूर्छयते दशाकृतिकृते कृष्णाय तुभ्यं नमः ॥ मत्स्यः कूर्मो वराहश्च नरसिंहो$थ वामनः । रामो रामश्च कृष्णश्च बुद्धः कल्की च ते दश ॥ Varāh. P.-5 Any new appearance, growth, rise; नवावतारं कमलादिवोत्पलम् R. 3.36; परीवादनवावतारः 5.24; यौवनावतारे K.289; Ve.3; Śānti.2.26;3.14; Ks.8.3;-6 Any distinguished person (who, in the language of respect, is called an अवतार or incarnation of a deity).-7 Aiming at object.-8 A landing place; रुद्धे गजेन सरितः सरुषावतारे Śi.5.33.-9 A sacred bathing place.-1 Translation.-11 A pond, tank,-12 Introduction, preface.13 Crossing; ˚रं लभ् To gain one's object (with gen.).-Comp. -कथा account of an अवतार, N. of a chapter in शङ्करविजय.-मन्त्रः the prayer causing the descent of a deity.
Страницы
См. также в других словарях:
nára-sāra — नरसार … Indonesian dictionary
nára-saṉghâ̱rāma — नरसंघाराम … Indonesian dictionary
nára-saṉsarga — नरसंसर्ग … Indonesian dictionary
nára-saṉvāda-sundara — नरसंवादसुन्दर … Indonesian dictionary
nára-siṉha — नरसिंह … Indonesian dictionary
nára-skandha — नरस्कन्ध … Indonesian dictionary
Narsinghpur — Localidad de la India … Wikipedia Español
Narasimha — For other uses, see Narasimha (disambiguation). Narasimha Narasimha killing Hiranyakashipu on his lap, as Prahlada watches at the left. (18th century) Devanagari नरसिंह … Wikipedia
List of Marathi writers — This article contains a list of Marathi writers arranged in the English alphabetical order of the writers last names. (A list in Marathi of many Marathi writers and links to Wikipedia articles in Marathi concerning those writers are available in… … Wikipedia
Narsinghpur District — This article is about the district. For its eponymous headquarters, see Narsinghpur. Narsinghpur district नरसिंहपुर जिला … Wikipedia
Glossary of terms in Hinduism — The following is a glossary of terms and concepts in Hinduism. The list consists of concepts that are derived from both Hinduism and Hindu tradition, which are expressed as words in Sanskrit as well as other languages of India. The main purpose… … Wikipedia
