-
1 धर्मसहाय
dhárma-sahāyam. a companion in religious duties Sāh.
-
2 अश्मन् _aśman
अश्मन् a. Ved. Eating or pervading; अश्मान्नाना- माधिपत्यं जगाम Av.18.4.54. m. [अश्नुते व्याप्नोति संहन्त्यनेन बा˚ मनिन् Uṇ.4.146]1 A stone; नाराचक्षेपणी- याश्मनिष्पेषोत्पतितानलम् R.4.77.-2 A hard stone, rock.-3 Flint. ततो$श्मसहिता धाराः संवृण्वन्त्यः समन्ततः Mb.3.143.19.-4 A cloud.-5 A thunderbolt.-6 A mountain.-Comp. -आस्य a. having a stone-mouth or source, flowing from a rock; अश्मास्यमवतं ब्रह्मणस्पतिः Rv.2.24.4.-उत्थम् bitumen.-कदली N. of a plant, a kind of कदली.-कुट्ट, -कुट्टक a.1 breaking anything on stones.-2 broken by a stone. (-ट्टः, -ट्टकः) a class of devotees; a वानप्रस्थ Rām.3.6.2; Y.3.49; Ms.6.17.-केतुः [अश्मेव केतुर्यस्य] N. of a plant.-गन्धा N. of a plant, cf. अश्वगन्धा.-गर्भः, -गर्भम्, -गर्भजः, -जम्, -योनिः an emerald.-गर्भजः fire produced from a flint.-गुडः -डा a kind of weapon.-घ्नः N. of a tree; (पाषाणभेद ?);-चक्र a. furnished with a disc of stone.-जः, -जम् 1 red-chalk.-2 iron.-जतु n.,-जतुकम् bitumen. (Mar. दगडफूल, शिलाजित, डांबर.)-जातिः an emerald named पन्ना.-दारणः an axe or crow for breaking stones. (-णम्) breaking stones or rocks.-दिद्यु a. one who has obtained a stony weapon having adamantine weapons or grasped weapons (व्याप्तायुध, अश्ममयायुध).-नगरम् N. of a town in which Kālakeya resided.-पुष्पम् bitumen, benzoin (शिलारस).-भालम् a mortar of stone or iron.-भिद्, -भेदः, -भेदकः the plant Coleus Scutellarioides (supposed to dissolve stone in the bladder; Mar. कोरळ).-योनिः An emerald named पन्ना.-रथः N. of a sage.-वर्षः A hail-shower. विनाश्मवर्षाशनिपातदोषैः काले च देशे प्रववर्ष देवः Bu. Ch.2.7.-व्रज a. included in rocks.-सार a. like iron or stone. अश्मसारमिदं नूनमथवाप्यजरामरम् Rām.5.26.6.(-रः, -रम्). 1 iron; अश्मसारमयं शूलम् Bhāg.8.11.3. प्राणाः सत्वरमश्म- सारकठिना गच्छन्ति गच्छन्त्वमी S. D.-2 sapphire.-3 a saw (क्रकच); दारोश्चूर्णमिवाश्मसारविहितम् Mb.12.298.45. ˚मय a. made of iron cf. Śiv. B.14.25.-हन्मन् n.1 a weapon of iron; Rv.7.14.5.-2 a stroke of the thunderbolt. -
3 समन्त _samanta
समन्त a. [सम्यक् अन्तः, स यत्र वा]1 Being on every side, universal.-2 Complete, entire.-न्तः Limit, bound- ary, term. (समन्तः, समन्तम्, समन्ततः, समन्तात् are used adver- bially in the sense of 'from every side', 'all around', 'on all sides', 'wholly', 'completely'; ततो$श्मसहिता धाराः संवृण्वन्त्यः समन्ततः Mb.3.143.19; लेलिह्यंसे ग्रसमानः समन्तात् Bg.11.3.).-Comp. -दुग्धा the plant called स्नुही q. v. (Mar. निवडुंग).-पञ्चकम् N. of the district called Kurukṣetra or of a place near it; Ve.6.-पर्यायिन् a. all- embracing.-प्रासादिक a. affording help on all sides.-भद्रः a Buddha or the Buddha.-भद्रकः a variety of a long blanket; Kau. A.2.11.-भुज् m. fire. -
4 हिरण्यम् _hiraṇyam
हिरण्यम् [हिरणमेव स्वार्थे यत्]1 Gold; Ms.2.246.-2 Any vessel of gold; मन्त्रवत् प्राशनं चास्य हिरण्यमधुसर्पिषाम् Ms.2.29 (some take in the first sense).-3 Silver; (ददौ) हिरण्यस्य सुवर्णस्य मुक्तानां विद्रुमस्य च Rām.1.74.5; Mb. 13.57.34.-4 Any precious metal.-5 Wealth, property; अपदेश्यैश्च संन्यस्य हिरण्यं तस्य तत्त्वतः Ms.8.182.-6 Semen virile.-7 A cowrie.-8 particular measure.-9 A substance.-1 The thorn-apple (धत्तूर).-ण्या One of the seven tongues of fire.-Comp. -अक्षः N. of a celebrated demon, twin brother of Hiraṇyakaśipu; अंशे हिरण्याक्षरिपोः स जाते हिरण्यनाभे तनवे नयज्ञः R.18.25. [On the strength of a boon from Brahman, he became insolent and oppressive, seized upon the earth, and carried it with him into the depths of the ocean. Viṣṇu therefore became incarnate as a boar, killed the demon and lifted up the earth.]-कक्ष a. wearing a golden girdle.-कर्तृ m. goldsmith; यथा हिरण्यकर्ता वै रूप्यमग्नौ विशोधयेत् Mb.12.28.11.- कवच a. having golden armour (said of Śiva).-कशिपुः N. of a cele- brated king of demons. [He was a son of Kaśyapa and Diti, and by virtue of a boon from Brahman, he became so powerful that he usurped the sovereignty of Indra and oppressed the three worlds. He freely blasphemed the great god and subjected his son Pra- hrāda to untold cruelties for acknowledging Viṣṇu as the Supreme deity. But he was eventually torn to pieces by Viṣṇu in the form of Narasimha; see प्रह्लाद].-कारः a goldsmith.-केशी a branch (शाखा) of Yajur- veda.-कोशः gold and silver (whether wrought or unwrought).-गर्भः 1 N. of Brahman (as born from a golden-egg).-2 N. of Viṣṇu.-3 the soul invested by the subtile body or सूक्ष्मशरीर q. v.-द a. giving or granting gold; भूमिदो भूमिमाप्नोति दीर्घमायुर्हिरण्यदः Ms.4.23. (-दः) the ocean. (-दा) the earth.-नाभः 1 the mountain Maināka.-2 N. of Viṣṇu. (-भम्) a building having three halls (towards east, west and south).-बाहुः 1 an epithet of Śiva.-2 the river Śoṇa.-बिन्दुः fire.-रेतस् m.1 fire; द्विषामसह्यः सुतरां तरूणां हिरण्यरेता इव सानिलो$भूत् R.18.25.-2 the sun.-3 N. of Śiva.-वर्चस् a. shining with golden lustre.-वर्णा a river.-वाहः 1 the river Śoṇa.-2 N. of Śiva. -
5 धर्म
dhárma1) m. (rarely n. gaṇa ardharcâ̱di;
the older form of the RV. is dhárman q.v.) that which is established orﾠ firm, steadfast decree, statute, ordinance, law;
usage, practice, customary observance orﾠ prescribed conduct, duty;
right, justice (often as a synonym of punishment);
virtue, morality, religion, religious merit, good works ( dhármeṇa orﾠ - māt ind. according to right orﾠ rule, rightly, justly, according to the nature of anything;
cf. below;
mesthita mfn. holding to the law, doing one's duty) AV. etc. etc.;
Law orﾠ Justice personified (as Indra ṠBr. etc.;
as Yama MBh. ;
as born from the right breast of Yama andﾠ father of Ṡama, Kāma andﾠ Harsha ib. ;
as Vishṇu Hariv. ;
as Prajā-pati andﾠ son-in-law of Daksha Hariv. Mn. etc.;
as one of the attendants of the Sun L. ;
as a Bull Mn. VIII, 16 ;
as a Dove Kathās. VII, 89, etc..);
the law orﾠ doctrine of Buddhism (as distinguished from the sañgha orﾠ monastic order MWB. 70);
the ethical precepts of Buddhism ( orﾠ the principal dharma called sūsra, as distinguished from the abhi-dharma orﾠ, further dharma andﾠ from the vinaya orﾠ discipline, these three constituting the canon of Southern Buddhism MWB. 61);
the law of Northern Buddhism (in 9 canonical scriptures,
viz. Prajñā-pāramitā, Gaṇḍa-vyūha, Daṡa-bhūmîṡvara, Samadhirāja, Laṇkâvatāra, Saddharma-puṇḍarika, Tathagata-guhyaka, Lalita-vistara, Suvarṇa-prabhāsa, ib. 69);
nature, character, peculiar condition orﾠ essential quality, property, mark, peculiarity (= sva-bhāva L. ;
cf. daṡa-dh-gata ṠBr. etc. etc.;
upamānôpameyayordh-, the tertium comparationis Pāṇ. 2-1, 55 Sch.);
a partic. ceremony MBh. XIV, 2623 ;
sacrifice L. ;
the ninth mansion Var. ;
an Upanishad. L. ;
associating with the virtuous L. ;
religious abstraction, devotion L. ;
= upamā L. (cf. above);
a bow Dharmaṡ. ;
a Soma-drinker L. ;
N. of the 15th Arhat of the present Ava-sarpiṇī L. ;
of a son of Anu andﾠ father of Ghṛita Hariv. ;
of a son of Gāndhāra andﾠ father of Dhṛita Pur. ;
of a son of Haihaya andﾠ father of Netra BhP. ;
of a son of Pṛithu-ṡravas andﾠ of Uṡanas ib. ;
of a son of Su-vrata VP. (cf. dharma-sūtra);
of a son of Dīrgha-tapas, Vāyup. ;
of a king of Kaṡmīra, Rāj. IV, 678 ;
of another man ib. VII, 85 ;
of a lexicographer etc. ( alsoﾠ - paṇḍita, - bhaṭṭa andﾠ - ṡāstrin) Cat. ;
+ Cf. Lat. firmus,
Lith. dermé
dharma2) Nom. P. - mati, to become, law Vop. ;
3) in comp. for - man q.v.
- धर्मकञ्चुक
- धर्मकथक
- धर्मकथा
- धर्मकरोपाध्याय
- धर्मकर्मन्
- धर्मकाङ्क्षिणी
- धर्मकाण्ड
- धर्मकाम
- धर्मकाय
- धर्मकार
- धर्मकारण
- धर्मकार्य
- धर्मकाल
- धर्मकीर्ति
- धर्मकील
- धर्मकूट
- धर्मकूप
- धर्मकृच्छ्र
- धर्मकृत्
- धर्मक्रित्य
- धर्मकेतु
- धर्मकोश
- धर्मकोष
- धर्मकोशव्याख्या
- धर्मक्रिया
- धर्मक्षेत्र
- धर्मखण्ड
- धर्मगञ्ज
- धर्मगवेष
- धर्मगहनाभ्युद्गतराज
- धर्मगुप्
- धर्मगुप्त
- धर्मगोप
- धर्मघट
- धर्मघोष
- धर्मघ्न
- धर्मचक्र
- धर्मचक्षुस्
- धर्मचन्द्र
- धर्मचर
- धर्मचरण
- धर्मचर्या
- धर्मचारिन्
- धर्मचिन्तक
- धर्मचिन्तन
- धर्मचिन्ता
- धर्मचिन्तिन्
- धर्मच्छल
- धर्मज
- धर्मजन्मन्
- धर्मञिज्ञासा
- धर्मजीवन
- धर्मज्ञ
- धर्मज्ञान
- धर्मतत्त्व
- धर्मतन्त्र
- धर्मतस्
- धर्मता
- धर्मतीर्थ
- धर्मत्याग
- धर्मत्रात
- धर्मत्व
- धर्मद
- धर्मदक्षिणा
- धर्मदत्त
- धर्मदर्शन
- धर्मदर्शिन्
- धर्मदान
- धर्मदार
- धर्मदास
- धर्मदिन्ना
- धर्मदीप
- धर्मदीपिका
- धर्मदुघा
- धर्मदृढाभेद्यसुनिलम्ब्ब
- धर्मदृश्
- धर्मदृष्टि
- धर्मदेव
- धर्मदेशक
- धर्मदेशना
- धर्मदोग्ध्री
- धर्मद्रवी
- धर्मद्रुह्
- धर्मद्रोण
- धर्मद्रोहिन्
- धर्मद्वार
- धर्मद्वेषिन्
- धर्मद्वैतनिर्णय
- धर्मधर
- धर्मधातु
- धर्मधात्री
- धर्मधारय
- धर्मधुर्य
- धर्मधृक्
- धर्मधृत्
- धर्मधेनु
- धर्मध्वज
- धर्मनद
- धर्मनन्दन
- धर्मनन्दिन्
- धर्मनाथ
- धर्मनाभ
- धर्मनाशा
- धर्मनित्य
- धर्मनिबन्ध
- धर्मनिवेश
- धर्मनिष्ठ
- धर्मनिष्पत्ति
- धर्मनेत्र
- धर्मंदद
- धर्मपञ्चविंशतिका
- धर्मपट्ट
- धर्मपट्टन
- धर्मपति
- धर्मपत्तन
- धर्मपत्त्र
- धर्मपत्नी
- धर्मपथ
- धर्मपथिन्
- धर्मपर
- धर्मपरायण
- धर्मपरिक्षा
- धर्मपर्याय
- धर्मपाठक
- धर्मपाल
- धर्मपाश
- धर्मपीठ
- धर्मपीडा
- धर्मपुत्र
- धर्मपुर
- धर्मपुरस्कार
- धर्मपुराण
- धर्मपूत
- धर्मप्रकाश
- धर्मप्रचार
- धर्मप्रतिरूपक
- धर्मप्रदीप
- धर्मप्रधान
- धर्मप्रभास
- धर्मप्रमाणपरिच्छेद
- धर्मप्रवक्त्रि
- धर्मप्रवचन
- धर्मप्रवृत्ति
- धर्मप्रश्न
- धर्मप्रस्थ
- धर्मप्रिय
- धर्मप्रेक्ष
- धर्मप्लव
- धर्मबल
- धर्मबाणिजिक
- धर्मबाह्य
- धर्मबिन्दु
- धर्मबुद्धि
- धर्मभगिनी
- धर्मभग्न
- धर्मभागिन्
- धर्मभाणक
- धर्मभिक्षुक
- धर्मभीरु
- धर्मभृत्
- धर्मभृत
- धर्मभ्रातृ
- धर्ममति
- धर्ममय
- धर्ममहामात्र
- धर्ममात्र
- धर्ममार्ग
- धर्ममित्र
- धर्ममीमांसा
- धर्ममूल
- धर्ममृज्
- धर्ममेघ
- धर्ममेरु
- धर्मयज्ञ
- धर्मयशस्
- धर्मयुक्त
- धर्मयुग
- धर्मयुज्
- धर्मयुद्ध
- धर्मयोगेश्वर
- धर्मयोनि
- धर्मरक्षिता
- धर्मरत
- धर्मरति
- धर्मरत्न
- धर्मरथ
- धर्मरसायन
- धर्मरहस्य
- धर्मराज्
- धर्मराज
- धर्मराजन्
- धर्मराजिका
- धर्मरात्री
- धर्मरुचि
- धर्मरोधिन्
- धर्मलक्षण
- धर्मलोप
- धर्मवत्
- धर्मवत्सल
- धर्मवर्तिन्
- धर्मवर्धन
- धर्मवर्मन्
- धर्मवसुप्रद
- धर्मवाचस्पति
- धर्मवाणिजक
- धर्मवाणिजिक
- धर्मवाणिज्यक
- धर्मवाद
- धर्मवासर
- धर्मवाह
- धर्मवाहन
- धर्मवाह्य
- धर्मविचार
- धर्मविजय
- धर्मविद्
- धर्मविद्या
- धर्मविधर्मन्
- धर्मविधि
- धर्मविप्लव
- धर्मविरोधवत्
- धर्मविवरण
- धर्मविव्रिति
- धर्मविवर्धन
- धर्मविवेक
- धर्मविवेचन
- धर्मवृत्ति
- धर्मवृद्ध
- धर्मवैतंसिक
- धर्मव्यतिक्रम
- धर्मव्यवस्था
- धर्मव्याध
- धर्मशरीर
- धर्मशर्मन्
- धर्मसाटप्रतिच्छन्न
- धर्मशाला
- धर्मशासन
- धर्मशास्त्र
- धर्मसास्त्रिन्
- धर्मशील
- धर्मशुद्धि
- धर्मशेरवण
- धर्मश्रेष्ठिन्
- धर्मसंयुक्त
- धर्मसंसृत
- धर्मसंहिता
- धर्मसंकथा
- धर्मसङ्ग
- धर्मसंगर
- धर्मसंगीति
- धर्मसंग्रह
- धर्मसंचय
- धर्मसंज्ञ
- धर्मसत्यव्रत
- धर्मसत्यव्रतेयु
- संतानसू
- धर्मसभा
- धर्मसमय
- धर्मसम्प्रदायदीपिका
- धर्मसहाय
- धर्मसागर
- धर्मसांकथ्य
- धर्मसाधन
- धर्मसार
- धर्मसारथि
- धर्मसावर्णि
- धर्मसावर्णिक
- धर्मसिंह
- धर्मसिन्धु
- धर्मसुत
- धर्मसुबोधिनी
- धर्मसू
- धर्मसूक्त
- धर्मसूत्र
- धर्मसेतु
- धर्मसेन
- धर्मसेवन
- धर्मस्कन्ध
- धर्मस्थ
- धर्मस्थल
- धर्मस्थविर
- धर्मस्थितिता
- धर्मस्थूणाराज
- धर्मस्मारक
- धर्मस्मृति
- धर्मस्वामिन्
- धर्महन्तृ
- धर्महानि
- धर्महीन
См. также в других словарях:
dhárma-sahāya — धर्मसहाय … Indonesian dictionary
