-
1 अभ्यन्तरकला
-
2 उत्तरकल्प
úttara-kalpam. N. of wk.
-
3 मिथ्या _mithyā
मिथ्या ind. [मिथ्-क्यप्]1 Falsely, deceitfully, wrongly, incorrectly; oft. with the force of an adjective; मणौ महानील इति प्रभावादल्पप्रमाणे$पि यथा न मिथ्या R.18.42; यदुवाच न तन्मिथ्या 17.42; मिथ्यैव व्यसनं वदन्ति मृगयामीदृग्विनोदः कुतः Ś.2.5.-2 Invertedly, contrarily.-3 To no pur- pose, in vain, fruitlessly; मिथ्या कारयते चारैर्घोषणां राक्षसाधिपः Bk.8.44; मिथ्यैष व्यवसायस्ते प्रकृतिस्त्वां नियोक्ष्यति Bg.18.59. (मिथ्या वद्-वच् to tell a falsehood, lie. मिथ्या कृ1 to falsify.-2 to contradict. मिथ्या भू to turn out false, be false. मिथ्या ग्रह् to misunderstand, mistake.) At the beginning of comp. मिथ्या may be translated by 'false, untrue, unreal, sham, pretended, feigned' &c.-Comp. -अध्यवसितिः f. a figure of speech, an expression of the impossibility of a thing by making it depend upon an impossible contingency; किंचिन्मिथ्यात्वसिद्ध्यर्थं मिथ्या- र्थान्तरकल्पनम् । मिथ्याध्यवसितिर्वेश्यां वशयेत् खस्रजं वहन् ॥ Kuval.-अपवादः a false charge.-अभिधानम् a false assertion.-अभियोगः a false or groundless charge.-अभिशंसनम् calumny, false accusation.-अभिशापः 1 a false prediction.-2 a false or unjust claim.-आचार a.1 acting falsely.-2 hypocritical.(-रः) 1 wrong treatment (in medic.).-2 wrong or improper conduct.-3 a rogue, hypocrite; इन्द्रियार्थान् विमूढात्मा मिथ्याचारः स उच्यते Bg.3.6.-आहारः wrong diet.-उत्तरम् a false or prevaricating reply.-उपचारः 1 pretended kindness or service; मिथ्योपचारैश्च वशीकृतानां किमर्थिनां वञ्चयितव्यमस्ति H.-2 (in medic.) a wrong treatment of a malady.-कर्मन् n. a false act.-कारुणिक a. pretending to be kind; मिथ्याकारुणिको$सि निर्घृणतरस्त्वत्तः कुतो$न्यः पुमान् Pt. 5.14.-क्रोपः, -क्रोधः feigned anger.-क्रयः a false price.-ग्रहः useless obstinacy or persistence.-ग्रहः, ग्रहणम् miscon- ception, misunderstanding.-चतुर्विधम् four types of lying; मिथ्यैतन्नाभिजानामि तदा तत्र न संनिधिः । अजातश्चास्मि तत्काटे इति मिथ्याचतुर्विधम् ॥-चर्या hypocrisy.-जल्पितम् a false report or speech.-ज्ञानम् a mistake, error, misappre- hension.-दर्शनम् heresy.-दृष्टिः f. heresy, holding heretic or atheistic doctrines.-निरसनम् denial by oath.-पण्डित a. educated or learned only in appearance.-पुरुषः a man only in appearance.-प्रतिज्ञ a. false to one's promise, perfidious.-प्रत्ययः an erroneous per- ception; यो हि जनित्वा प्रध्वंसते नैतदेवमिति स मिथ्याप्रत्ययः ŚB. on MS.1.1.2.-फलम् an imaginary advantage.-मतिः f. delusion, mistake, errror.-योगः wrong use or application.-लिङ्गधर a. being anything only in appearance.-वचनम्, -वाक्यम्, -वादः an untrue speech, a falsehood, lie.-वाक्, -वादिन् a. lying, false, untruthful; मिथ्यावादिनि दूति...... K. P.-वार्ता a false report.-व्यापारः meddling with another's affairs.-वृत्त a. of vicious conduct; उद्योगं तव संप्रेक्ष्य मिध्यावृत्तं च रावणम् Rām.6.17.66.-साक्षिन् m. a false witness. -
4 समन्वयः _samanvayḥ
समन्वयः 1 Regular succession or order; अग्निः सूर्यो दिवा प्राह्णः शुक्लो राकोत्तरं स्वराट् । विश्वश्च तैजसः प्राज्ञस्तुर्य आत्मा समन्वयात् ॥ Bhāg.7.15.54.-2 Connected sequence, mutual connection, applicability (तात्पर्य); तत्तु समन्वयात् Br. Sūt. I.1.4; न च तद्गतानां पदानां ब्रह्मस्वरूपविषये निश्चिते समन्वये$र्थान्तरकल्पना युक्ता Ś. B.-3 Conjunction. -
5 अभ्यन्तर
abhy-antaramf (ā)n. interior, being inside of, included in (loc.;
gen. orﾠ in comp. <cf. gaṇâ̱bhyantara>) MBh. II, 2282, etc.. ;
initiated in, conversant with (loc.) R. Megh. ;
next, nearly related, intimate Pañcat. ;
(am) n. inner part, interior, inside, middle Ṡāk. etc.;
(generally loc.;
ifc.) interval, space of time Mṛicch. Pañcat. Hit. ;
(am) ind. (ifc.) into Kathās. etc.
- अभ्यन्तरकला
- अभ्यन्तरतस्
- अभ्यन्तरदोषकृत्
- अभ्यन्तरायाम
-
6 उत्तर
úttara1) mfn. (compar. fr. 1. ud;
opposed to adhara;
declined Gram. 238. a), upper, higher, superior (e.g.. uttaredantās, the upper teeth) RV. AV. TS. ChUp. Ragh. etc.;
northern (because the northern part of India is high) AV. Mn. Suṡr. Pañcat. etc.;
left (opposed to dakshiṇa orﾠ right, because in praying the face being turned to the east the north would be on the left hand) AV. KātyṠr. MBh. etc.;
later, following, subsequent, latter, concluding, posterior, future RV. AV. KātyṠr. MBh. Ragh. Hit. etc. (opposed to pūrva, etc. e.g.. uttaraḥkālaḥ, future time;
uttaraṉvākyam, a following speech, answer, reply;
phalamuttaram, subsequent result, future consequence;
varshôttareshu, in future years);
followed by (e.g.. smôttara mfn. followed by sma Pāṇ. 3-3, 176);
superior, chief, excellent, dominant, predominant, more powerful RV. AV. ;
gaining a cause (in law);
better, more excellent RV. ;
m. N. of a son of Virāṭa MBh. ;
of a king of the Nāgas L. ;
N. of a mountain Kathās. ;
of several men;
(ās) m. pl. N. of a school;
(ā), of. (scil. diṡ) the northern quarter, the north Kathās. etc.;
N. of each of the Nakshatras that contain the word uttara (cf. uttara-phalgunī, etc.);
N. of a daughter of Virāṭa andﾠ daughter-in-law of Arjuna MBh. ;
of a female servant Lalit. ;
(e) f. du. the second andﾠ third verse of a Tṛica ( orﾠ a stanza consisting of three verses);
(ās) f. pl. the second part of the Sāma-saṃhitā;
(am) n. upper surface orﾠ cover MBh. Ragh. Daṡ. etc.;
the north R. Dhūrtas. ;
the following member, the last part of a compound;
answer, reply Ragh. R. Prab. etc.;
(in law) a defence, rejoinder, a defensive measure;
contradiction Car. ;
(in the Mimāṇsā philosophy) the answer (the fourth member of an adhikaraṇa orﾠ case);
superiority, excellence, competency R. Pañcat. Kathās. etc.;
result, the chief orﾠ prevalent result orﾠ characteristic, what remains orﾠ is left, conclusion, remainder, excess, over andﾠ above, (often ifc. e.g.. bhayôttara, attended with danger, having danger as the result;
dharmôttara, chiefly characterized by virtue;
shashṭy-uttaraṉsahasram, one thousand with an excess of sixty, i.e. 1060;
saptôttaraṉṡatam, 107);
remainder, difference (in arithmetic);
N. of a song Yājñ. ;
N. of each of the Nakshatras that contain the word uttara;
a particular figure in rhetoric;
N. of the last book of the Rāmāyaṇa;
(am) ind. at the conclusion, at the end e.g.. bhavad-uttaram, having the word bhavat at the end;
asrôttaramīkshitā, looked at with tears at the close i.e. with a glance ending in tears;
afterwards, thereafter;
behind MBh. etc.;
in the following part (of a book);
+ cf. Gk. ὕστερος
út-tara2) mfn. crossing over;
to be crossed (cf. dur-uttara)
- उत्तरकल्प
- उत्तरकाण्ड
- उत्तरकामाख्यतन्त्र
- उत्तरकाय
- उत्तरकाल
- उत्तरकुरु
- उत्तरकोशला
- उत्तरक्रिया
- उत्तरखण्ड
- उत्तरखण्डन
- उत्तरग
- उत्तरगीता
- उत्तरग्रन्थ
- उत्तरंग
- उत्तरच्छद
- उत्तरज
- उत्तरज्या
- उत्तरज्योतिष
- उत्तरतन्त्र
- उत्तरतर
- उत्तरतस्
- उत्तरतापनीय
- उत्तरत्र
- उत्तरदन्त
- उत्तरदायक
- उत्तरदिक्स्थ
- उत्तरदिगीश
- उत्तरदिश्
- उत्तरदेश
- उत्तरद्रु
- उत्तरधर्म
- उत्तरधारय
- उत्तरधुरीण
- उत्तरधेय
- उत्तरनाभि
- उत्तरनारायण
- उत्तरपक्ष
- उत्तरपट
- उत्तरपथ
- उत्तरपथिक
- उत्तरपद
- उत्तरपदिक
- उत्तरपदकीय
- उत्तरपर्वत
- उत्तरपश्चार्ध
- उत्तरपश्चिम
- उत्तरपाद
- उत्तरपुरस्तात्
- उत्तरपुराण
- उत्तरपूर्व
- उत्तरप्रच्छद
- उत्तरप्रत्युत्तर
- उत्तरप्रोष्ठपदा
- उत्तरफल्गुनी
- उत्तरफाल्गुनी
- उत्तरबर्हिस्
- उत्तरभक्तिक
- उत्तरभद्रपदा
- उत्तरभाद्रपदा
- उत्तरभाग
- उत्तरमति
- उत्तरमन्द्रा
- उत्तरमात्र
- उत्तरमानस
- उत्तरमार्ग
- उत्तरमीमांसा
- उत्तरमूल
- उत्तरयुग
- उत्तररहित
- उत्तररामचरित
- उत्तररूप
- उत्तरलक्षण
- उत्तरलक्ष्मन्
- उत्तरलोमन्
- उत्तरवयस
- उत्तरवल्ली
- उत्तरवस्ति
- उत्तरवस्त्र
- उत्तरवादिन्
- उत्तरवासस्
- उत्तरवीथि
- उत्तरवेदि
- उत्तरशान्ति
- उत्तरशैल
- उत्तरसक्थ
- उत्तरसंज्ञित
- उत्तरसाक्षिन्
- उत्तरसाधक
- उत्तरहनु
- उत्तरांस
- उत्तरागार
- उत्तराङ्ग
- उत्तराद्रि
- उत्तराधर
- उत्तराधिकार
- उत्तराधिकारिन्
- उत्तरापथ
- उत्तराभास
- उत्तराभिमुख
- उत्तराम्नाय
- उत्तरायण
- उत्तरारणि
- उत्तरार्क
- उत्तरार्चिक
- उत्तरार्थ
- उत्तरार्ध
- उत्तरार्ध्य
- उत्तरावत्
- उत्तराशा
- उत्तराश्मन्
- उत्तराश्रमिन्
- उत्तराश्रित
- उत्तराषाढा
- उत्तरासङ्ग
- उत्तरासद्
- उत्तराह
- उत्तरेतरा
- उत्तरोत्तर
- उत्तरोत्तरिन्
- उत्तरोष्ठ
- उत्तरौष्ठ
См. также в других словарях:
abhy-antara-kalā — अभ्यन्तरकला … Indonesian dictionary
úttara-kalpa — उत्तरकल्प … Indonesian dictionary
