-
1 ἐπεί
ἐπεί, Conjunction, da, quum; ursprünglich nur Zeitpartikel, sodann auch Causalpartikel. Die beiden Bedeutungen lassen sich übrigens nicht scharf sondern, so daß an vielen Stellen ἐπεί grade wie eben das Lat. quum und das Deutsche »da« sowohl causal als temporal aufgefaßt werden kann. Entstanden ist ἐπεί, wie schon die Alten sahen, aus ἐπί und εἰ, indem das εἰ den betreffenden Zeitpunkt bezeichnete, das ἐπί den engen und unmittelbaren Zusammenhang zwischen dem Inhalte des Satzes mit ἐπεί und dem des zugehörigen Hauptsatzes. – 1) ἐπεί als Zeitpartikel: – a) meist auf die Frage » wann«, nach dem Zusammenhange zu übersetzen durch da, als, wie, nachdem, sobald, sobald als, sobald wie, dann wann u. s. w. – b) nicht selten auf die Frage » seit wann«, nach dem Zusammenhange zu übersetzen durch sei idem, von dem Augenblickean, wo u. s. w. Odyss. 16, 24 οὔ σ' ἔτ' ἔγωγε ὄψεσϑαι ἐφάμην, ἐπεὶ ᾤχεο νηὶ Πύλονδε; 1, 2 ὃς μάλα πολλὰ πλάγχϑη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεϑρον ἔπερσεν; vgl. Sengebusch Aristonic. p. 6; die ohne Beweis gegebene Darstellung in Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 151 ist irrig, und namentlich müßte es daselbst anstatt »Id extricamus ex Epim. Hom. p. »161« vielmehr heißen, Id non extricamus ex Epim. »Hom. p. 1616. Δέκατον μὲν ἔτος τόδ' ἐπεὶ Μενέλαος καὶ Ἀγαμέμνων ἦραν, das zehnte Jahr, seitdem, Aesch. Ag. 40; ἐπεὶ δὲ φροῦδός ἐστιν Ἀργείων στρατὸς – οὐδὲν οἶδ' ὑπέρτερον, seit aber das Heer fort ist, Soph. Ant. 15; vgl. Eur. I. T. 247 u. Porson zu Med. 138; häufig bei Her., bes. in der Vrbdg ἐπεί τε, so ἐπεί τε Πέρσαι ἔχουσι τὸ κράτος, ἔστι τοῦ βασιλῆος 3, 117; ἐγὼ δὲ ἐπεί τε παρέλαβον τὸν ϑρόνον τοῦτο ἐφρόντιζον 7, 81; selten in attischer Prosa, wie Thuc. ἔτη τριακόσια ἐπεὶ διέβησαν 6, 2. – Wenn von der Zukunft oder von der Gegenwart die Rede ist, wird das temporale ἐπεί oft mit dem conjunctiv. conditional. verbunden, wenn von der Vergangenheit die Rede ist, oft mit dem optativ. iterativ.; s. das Genauere über den optativ. iterativ. oben s. v. Ἄν S. 152. 172, über den conjunctiv. conditional. daselbst S. 156, u. vgl. ἐπάν (ἐπήν). Der conjunctiv. conditional. bei ἐπεί z. B. Odyss. 11, 221. 14, 153. 17, 23 Iliad. 6, 412. 15, 363 Hymn. Hom. Apoll. 158 Soph. Ant. 1025 O. C. 1225. Der Cptativ. iterativ. bei ἐπεί z. B. Iliad. 24, 14 Thuc. 8, 38 Xen. An. 1, 5, 2. 4, 2, 28 Cyr. 1, 6, 34 Soph. Tr. 93. – Der indirecte optativ. (s. oben s. v. Ἄν S. 172) bei ἐπεί z. B. Xen. Cyr. 1, 4, 21 An. 5, 6, 30. – Der indicativ. bei ἐπεί in der indirecten Rede z. B. Soph. Phil. 346. – Der infinitiv. mit und ohne ἄν bei ἐπεί in der indirecten Rede z. B. Herodot. 2, 32. 4, 10 Thucyd. 2, 93 Plat. Phaed. 109 e Xen. An. 5, 7, 18. – Der optativ. potential. bei ἐπεί Aristoph. Eq. 1056, vgl. oben s. v. Ἄν S. 163. – Verstärkt wird das temporale ἐπεί durch τάχιστα, »sobald als – auf der Stelle«, »von dem ersten Augenblick an, »wo«; dabei steht τάχιστα gewöhnlich nicht unmittelbar neben ἐπεί, s. z. B. Xen. An. 7, 2, 6 Ἀρίσταρχος δ' ἐπεὶ ἦλϑε τάχιστα. Aehnlich ist die Verbindung von (τὸ) πρῶτον und (τὰ) πρῶτα mit ἐπεί, z. B. Iliad. 12, 420 ἐπεὶ τὰ πρῶτα πέλασϑεν, vgl. 1, 6 ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε. – 21 übertr. auf ein Causalverhältniß, da das der Zeit nach Vorangehende auch häufig den Grund od. die Veranlassung zum Folgenden enthält, da, weil, Hom. u. Folgde überall; auch mit praes. u. fut., z. B. ἐπεὶ δέος παλαιόν σοι φρενῶν ἀνϑίσταται, λέξον Aesch. Pers. 689. – Wie es Il. 6, 333 heißt ἐπεί με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας, τοὔνεκά τοι ἐρέω, so steht es auch ohne letztern Zusatz im Anfang der Rede oft absolut, Ἕκτορ, ἐπεί με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας – αἰεί τοι κραδίη πέλεκυς ὥς ἐστιν ἀτειρής, 3, 59, wo man »so sage ich dir« ergänzen kann; vgl. 6, 382. 13, 775; Od. 1, 231 ξεῖν', ἐπεὶ ἂρ δὴ ταῦτά μ' ἀνείρεαι, μέλλεν μέν ποτε οἶκος ὅδ' ἀφνειὸς ἔμμεναι; auch so, daß ein längerer Zwischensatz noch vor der eigentlichen Rede eingeschaltet wird, Od. 4, 204 Il. 13, 68. Gar kein Hauptsatz folgt Odyss. 3, 103. – Oft ist es bes. nach einem längeren Vordersatze mit denn zu übersetzen, wo wir den Grund als Hauptsatz hinstellen; Il. 4, 269; οὕνεκ' ἐγὼ κούρης – ἄποινα οὐκ ἐϑέλω δέξασϑαι· ἐπεὶ πολὺ βούλομαι αὐτἡν οἴκοι ἔχειν, denn ich will lieber, 1, 112; oft ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε, denn das ziemt sich nicht; ἐπεὶ οὐδὲ μὲν οὐδὲ ἔοικεν Odyss. 21, 319; Pind. Ol. 4, 13; Aesch. Prom. 347; in Prosa oft. Es folgen in diesem Falle auf ἐπεί auch hypothetische Constructionen, wie ἐπεὶ οὔποτ' ἂν στόλον ἐπλεύσατε – εἰ μή τι κέντρον ϑεῖον ἦγ' ὑμᾶς Soph. Phil. 1026, da ihr, od. einfacher, denn ihr wäret nicht geschifft; ἐπεὶ σχολῇ γ' ἂν ἥξειν δεῠρ' ἂν ἐξηύχουν Ant. 389, wo der Satz mit εἰ fehlt; vgl. O. R. 433; ἀλλ' ἴσως οὐκ ὀλίγον ἔργον ἐστίν, ἐπεὶ πάνυ γε σαφῶς ἔχοιμι ἂν ἐπιδεῖξαι Plat. Euthyphr. 9 b; vgl. Legg. IX, 875 c; οὐ φιλόπονός ἐστιν, ἐπεὶ ἤρκει ἂν αὐτῷ, sonst würde er sich begnügen, Xen. Cyr. 2, 2, 31; σιώπησον περὶ τῶν χρησμῶν, ἐπεὶ ἐρήσομαί σε, denn sonst (wenn du nicht schweigst) werde ich dich fragen, Luc. Iup. Trag. 43. Es folgt auch der opt. potent., Soph. Ai. 899 Tr. 457; – auch der imperat., ἐπεὶ φέρ' εἰπέ Soph. O. R. 390, denn sage doch; vgl. Ar. Vesp. 73 Her. 7, 103; ἐπεὶ ἐροῦ τινα τουτωνί Plat. Gorg. 473 c; Charm. 165 e u. öfter; – ἐπεὶ ἄϑεος ὀλοίμην, φρόνησιν εἰ τάνδ' ἔχω Soph. O. R. 663. – Häufig folgt ein Fragesatz, bes. ein solcher, der nur ein anderer Ausdruck für einen negativen Satz ist; ἐπεὶ τί νῦν ἕκατι δαιμόνων κυρῶ Aesch. Ch. 212; Suppl. 325; ἐπεὶ τίς ὧδε τέκνοισιν Ζῆν' ἄβουλον εἶδεν, keiner sah den Zeus, Soph. Tr. 138; ἐπεὶ τίνα οἶκον ναίοντ' ὀνομάξομαι Pind. P. 7, 5; οὐδαμῶς γε· ἐπεὶ πῶς ἂν καλέσειας Ar. Nubb. 679; vgl. Lys. 259; ἐπεὶ σὺ δέξαι' ἂν μᾶλλον ἀδικεῖσϑαι ἢ ἀδικεῖν; Plat. Gorg. 474 b, denn du möchtest doch nicht lieber. – Οὐ γὰρ λαϑεῖν τοὺς δυναμένους ἐν ταῖς πόλεσι πράττειν· ἐπεὶ οἵ γε πολλοὶ οὐδὲν αἰσϑάνονται, obwohl die große Menge Nichts merkt, Plat. Prot. 317 a; vgl. 333 c Conv. 187 a; – ταύτῃ οὖν σε λανϑάνει –, ἐπεὶ οὐ κακῶς ἀπείκασας, übrigens, sonst, Parm. 128 e; vgl. Soph. 217 b Apol. 19 e; – μὴ νῦν ἀπολλύηται (ἡ ψυχή), ἐπεὶ σῶμά γ' ἀεὶ ἀπολλύμενον οὐδὲν παύεται, denn was den Körper betrifft, so hört er nie auf, Phaed. 91 d; vgl. Soph. 223 e. – Die Vrbdgn mit anderen Partikeln s. einzeln.
-
2 ἐπεί
A OF TIME ( ἐπειδή is more freq. in this sense in Prose), after that, since, when, from Hom. downwds.:I with Ind.,1 of a definite occurrence in past time, mostly c. [tense] aor., ἐπεί π' εὔξαντο after they had prayed, Il.1.458; afterD.
had died and A. had succeeded, X.An.1.1.3: rarely c. [tense] impf.,ἐπειδὴ εἱστιώμεθ' Ar.Nu. 1354
;ἐ. πόντον εἰσεβάλλομεν E.IT 260
;ἐ. ἠσθένει Δαρεῖος X.An.1.1.1
: c. [tense] plpf., ἐπειδὴ ἐξηπάτησθε.. after you had been deceived.., D.18.42; but generally the [tense] aor. is found, the [tense] plpf. being used only for special emphasis: c. [tense] impf. to express an action not yet complete, ἐπεὶ ὑπηντίαζεν ἡ φάλαγξ καὶ ἡ σάλπιγξ ἐφθέγξατο after the phalanx began to advance and the trumpet had sounded, X.An.6.5.27.2 with implied reference to some later time, ἐ. or ἐπειδή, = ἐξ οὗ, from the time when, since, mostly c. [tense] aor.,πολλὰ πλάγχθη, ἐ. ἔπερσε Od.1.2
; ἐπείτε παρέλαβον τὸν θρόνον, τοῦτο ἐφρόντιζον ever since I came to the throne, I had this in mind, Hdt.7.8.ά; ἐπειδήπερ ὑπέστη Th.8.68
;δέκατον μὲν ἔτος τόδ' ἐ... ἦραν A.Ag. 40
: sts. c. [tense] pres. (used in [tense] pf. sense) and [tense] pf., ἐ. δὲ φροῦδός ἐστι στρατός since the army is gone, S.Ant.15; ἐπείτε ὑπὸ τῷ Πέρσῃ εἰσί, πεπόνθασι τοιόνδε ever since they have been, now that they are.., Hdt.3.117.II with Subj., ἄν being always added in [dialect] Att. Prose, and ἄν or κε generally in Poetry: ἐπεί with ἄν becomes ἐπήν (so in Com., Ar.Lys. 1175,Av. 983), later ἐπάν (q.v.), [dialect] Ion. (vi B.C.), Hdt.3.153, al.,ἐπήν Hp.Fract.6
, al., and ἐπειδή with ἄν ἐπειδάν (q.v.); Hom. has ἐπεί κε, ἐπήν (onceἐπεὶ ἄν Il.6.412
):1 referring to future time with [tense] fut. apodosis, τέκνα ἄξομεν.. ἐπὴν πτολίεθρον ἕλωμεν when we shall have taken the city, Il.4.238;ἐ. κ' ἀπὸ λαὸς ὄληται 11.764
. cf. Od.17.23;ἐπεάν περ ἡμίονοι τέκωσι, τότε τὸ τεῖχος ἁλώσεσθαι Hdt.3.153
; ταῦτ', ἐπειδὰν περὶ τοῦ γένους εἴπω, τότ' ἐρῶ I will speak of this, when I have spoken.., D.57.16, cf. X.An.2.3.29;ἐ. ἂν σύ γε πότ μον ἐπίσπῃς Il.6.412
; χρὴ δέ, ὅταν μὲν τιθῆσθε τοὺς νόμους,.. σκοπεῖν, ἐπειδὰν δὲ θῆσθε, φυλάττειν whenever you are enacting your laws,.. and after you have enacted them.., D.21.34.2 of repeated action, with a [tense] pres. apodosis, whenever, when once,δαμνᾷ, ἐ. κε λίπῃ ὀστέα θυμός Od.11.221
, cf. Il.9.409; ἐπειδὰν ἡ ἐκφορὰ ᾖ.. ἄγουσι whenever the burial takes place they bring, Th.2.34; ἐπειδὰν κρύψωσι γῇ.. λέγει when they have covered them with earth, ibid.: sts. without ἄν or κε in Poets,ἐ. ἂρ βλέφαρ' ἀμφικαλύψῃ Od.20.86
;ἐ. δὴ τόν γε δαμάσσεται.. ὀϊστός Il.11.478
, cf. S.OC 1225 (lyr.), Ant. 1025.3 like A.1.2, δέκα ἡμερῶν ἐπειδὰν δόξῃ within ten days from the passing of the resolution, IG12.88.7.III with Opt. (without ἄν):1 referring to future time, ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς ἔλθοι, ὁρᾶν οὐδ' ἂν ἓν δύνασθαι (sc. οὐκ οἴει); after he had come into the light.., Pl.R. 516a: Hom. sts. uses ἐπήν with opt. in same sense as ἐπεί, Il.24.227, Od.2.105 (codd.), etc.2 more freq. of repeated action, with a past apodosis,ἐ. ζεύξειεν.., δησάσκετο Il.24.14
;ἐπειδὴ δέ τι ἐμφάγοιεν, ἀνίσταντο X.An.4.5.9
;ἐ. πύθοιτο, ἐπῄνει Id.Cyr.5.3.55
, cf. Th.8.38, Pl.Phd. 59d, Prt. 315b.3 in orat. obliq. after past tenses, representing a subj. in orat. rect., αὐτὸς δὲ ἐπεὶ διαβαίης, ἀπιέναι ἔφησθα (the direct form being ἐπὴν διαβῶ) X.An. 7.2.27, cf. 3.5.18, Cyr.1.4.21; after opt. in a final clause, ἐπορεύοντο,ὅπως ἐπειδὴ γένοιντο ἐπὶ τῷ ποταμῷ.. ἴοιεν Th.7.80
.4 by assimilation to opt. in principal clause,ἦ τ' ἂν.. νῦν μὲν ἀνώγοιμι πτολεμίζειν.. ἐπὴν τεισαίμεθα λώβην Il.19.208
; .5 ἐπειδάν c. opt. is f.l. in some passages of early authors, as X.Cyr.1.3.11, D.30.6 (c. ind., Plb.13.7.8): found in later Gr., Agath.2.5, al., Zos.5.18.10.IV with Inf., only in orat. obliq., ἐπειδὴ δὲ κατὰ σχολὴν σκέψασθαι, κόπτεσθαι (sc. ἔφη) Pl.R. 619c, cf.Smp. 174d, Hdt.4.10, 7.150.V with other words:1 ἐ. τάχιστα as soon as, freq. separated by a word,ἐ. ἦλθε τάχιστα,.. ἀπέδοτο X.An.7.2.6
;ἐ. δὲ τάχιστα διέβη Id.Cyr.3.3.22
;ἐ. θᾶττον Arist.Pol. 1284a40
;ἐ. εὐθέως X.HG3.2.4
;ἐ... αὐτίκα Pi.N.1.35
;ἐπειδὴ τάχιστα Pl.Prt. 310c
, D.27.16;ἐπειδὰν τάχιστα Hdt.8.144
, X.An.3.1.9; rarelyἐπειδὴ θᾶττον D.37.41
;ἐπειδὰν θᾶττον Pl.Prt. 325c
.2 with emphatic Particles, ἐπεὶ ἄρα when then, in continuing a narrative, Il.6.426; ἐπεὶ οὖν when then, in resuming a narrative, 1.57, 3.4;ἐπεὶ ὦν Hdt.3.9
;ἐπεὶ γὰρ δή Id.9.90
, etc.B CAUSAL ( ἐπεί more freq. in this sense in early Prose: ἐπειδή whereas is used in preambles of decrees, IG22.103, etc.; inasmuch as, Ev. Luc.1.1
), since, seeing that, freq. from Hom. downwards:1 with Ind. (after both present and past tenses),ἐ. οὐδὲ ἔοικε Il.1.119
, cf. 153, 278, Pi.O.4.16, X.Mem.2.3.4;ἐπειδή Th.8.80
;ἐπειδὴ οὐκ ἐθέλεις Pl.Prt. 335c
;νίκη δ' ἐπείπερ ἕσπετ', ἐμπέδως μένοι A.Ag. 854
; freq. with past tenses withἄν, ἐπεὶ οὔποτ' ἂν στόλον ἐπλεύσατ' ἄν S.Ph. 1037
;ἐπεὶ οὔ κεν ἀνιδρωτί γ' ἐτελέσθη Il.15.228
, cf. D. 18.49; οὐ γὰρ ἂν σθένοντά γε εἷλέν μ'· ἐπεὶ οὐδ' ἂν ὧδ' ἔχοντ' (sc. εἷλεν) S.Ph. 948: esp. in the sense, for otherwise.., Pi.O.9.29, S.OT 433, X.Mem.2.7.14, Herod.2.72, etc.: so c. [tense] fut., ἐξέστω δὲ μηδενὶ.. τεθῆναι.., ἐ. ἀποδώσει.. otherwise he shall pay.., Rev.Et.Anc.4.261 (near Smyrna): c. imper., ἐ. δίδαξον for teach me, S.El. 352, OC 969, cf. OT 390, Ar.V.73, Pl.Grg. 473e: with an interrog., ἐ. πῶς ἂν καλέσειας; for how would you call him? Ar.Nu. 688, cf. Pi.P.7.5, A.Ch. 214, S. Tr. 139 (lyr.);ὦ Ἀλκιβιάδη, ἐπειδὴ περὶ τίνος Ἀθηναῖοι διανοοῦνται βουλεύεσθαι, ἀνίστασαι συμβουλεύσων; Pl.Alc.1.106c
.2 c. Opt.,ἐ. ἂν μάλα τοι σχεδὸν ἔλθοι Il.9.304
, cf. S.Aj. 916; so after past tenses on the principle of orat. obliq., ἐπείπερ ἡγήσαιντο since (as they said) they believed, X.Mem.1.4.19.3 c. Inf. in orat. obliq.,ἐ. γιγνώσκειν γε αὐτά Pl.Prt. 353a
, cf. Hdt.8.111, Th.2.93.4 in elliptical expressions, ἀδύνατός [εἰμι], ἐ. ἐβουλόμην ἂν οἷός τ' εἶναι I am unable (and yet I am sorry), for I should like to have the power, Pl.Prt. 335c; so εἶμι· ἐ. καὶ ταῦτ' ἂν ἴσως οὐκ ἀηδῶς σου ἤκουον ibid. (here the sense may be given by and yet, although, cf. ib. 333c, 317a, Ap. 19e, Smp. 187a, Arist.EN 1121a19); ἐ. ὅ γε ἀποθανὼν πελάτης τις ἦν ἐμός and yet (moreover) the murdered man was my own hired man, Pl. Euthphr.4c.b sts. after a voc., where 'listen' may be supplied,Ἕκτορ, ἐ. με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας Il.3.59
, cf. 13.68, Od.3.103, 211.5 with other Particles, ἐ. ἄρα, ἐ. ἂρ δή since then, Od.17.185; ἐ. γε (ἐπεί.. γε Il.1.352
, Hes. Th. 171), more emphatic than ἐ., since indeed, E.Cyc. 181, Hipp. 955; ἐπειδή γε ib. 946, Pl.Phd. 77d, D.54.29; sts. separated,ἐπειδή.. γε S.El. 631
, Pl.Phd. 87c;ἐ. γε δή Hdt.3.9
, S.Ant. 923,ἐπειδή γε καί Th.6.18
; ἐ. ἦ since in truth,ἐ. ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστι Il.1.169
, cf. 156, Od.9.276; ἐπείπερ (ἐ... περ Il.13.447
, Od.20.181) in Trag. and Prose, A.Ag. 822, S.OC75, Pl.Phd. 114d; ἐπειδήπερ in Com. and Prose, Ar.Ach. 437, 495, Nu. 1412, Th.6.18, Pl.R. 350e; ἐ. τοι since surely, S.OC 433;ἐ. νύ τοι Il.1.416
;ἐ. τοι καί E. Med. 677
, Pl.R. 567e. [ἐ. sts. begins a verse in Hom., Il.22.379, Od. 4.13, 8.452, 21.25; sts. coalesces by synizesis with οὐ, οὐδέ, etc., S. Ph. 446, 948, etc.] -
3 ἐπεί
ἐπεί, da, quum; ursprünglich nur Zeitpartikel, sodann auch Causalpartikel. Die beiden Bedeutungen lassen sich übrigens nicht scharf sondern, so daß an vielen Stellen ἐπεί grade wie eben das Lat. quum und das Deutsche »da« sowohl causal als temporal aufgefaßt werden kann. (1) ἐπεί als Zeitpartikel: (a) meist auf die Frage »wann«, nach dem Zusammenhange zu übersetzen durch da, als, wie, nachdem, sobald, sobald als, sobald wie, dann wann u. s. w. (b) nicht selten auf die Frage »seit wann«, nach dem Zusammenhange zu übersetzen durch seit dem, von dem Augenblicke an, wo u. s. w.; Δέκατον μὲν ἔτος τόδ' ἐπεὶ Μενέλαος καὶ Ἀγαμέμνων ἦραν, das zehnte Jahr, seitdem; ἐπεὶ δὲ φροῦδός ἐστιν Ἀργείων στρατὸς οὐδὲν οἶδ' ὑπέρτερον, seit aber das Heer fort ist. Verstärkt wird das temporale ἐπεί durch τάχιστα, »sobald als auf der Stelle«, »von dem ersten Augenblick an, »wo«. (2) übertr. auf ein Causalverhältnis, da das der Zeit nach Vorangehende auch häufig den Grund od. die Veranlassung zum Folgenden enthält, da, weil. Am Anfang der Rede oft absolut, Ἕκτορ, ἐπεί με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας αἰεί τοι κραδίη πέλεκυς ὥς ἐστιν ἀτειρής, wo man »so sage ich dir« ergänzen kann. Oft ist es bes. nach einem längeren Vordersatze mit denn zu übersetzen, wo wir den Grund als Hauptsatz hinstellen; οὕνεκ' ἐγὼ κούρης ἄποινα οὐκ ἐϑέλω δέξασϑαι· ἐπεὶ πολὺ βούλομαι αὐτἡν οἴκοι ἔχειν, denn ich will lieber; oft ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε, denn das ziemt sich nicht; ἐπεὶ οὔποτ' ἂν στόλον ἐπλεύσατε εἰ μή τι κέντρον ϑεῖον ἦγ' ὑμᾶς, da ihr, od. einfacher, denn ihr wäret nicht geschifft; οὐ φιλόπονός ἐστιν, ἐπεὶ ἤρκει ἂν αὐτῷ, sonst würde er sich begnügen; σιώπησον περὶ τῶν χρησμῶν, ἐπεὶ ἐρήσομαί σε, denn sonst (wenn du nicht schweigst) werde ich dich fragen; ἐπεὶ φέρ' εἰπέ, denn sage doch. Häufig folgt ein Fragesatz, bes. ein solcher, der nur ein anderer Ausdruck für einen negativen Satz ist; ἐπεὶ τίς ὧδε τέκνοισιν Ζῆν' ἄβουλον εἶδεν, keiner sah den Zeus; ἐπεὶ σὺ δέξαι' ἂν μᾶλλον ἀδικεῖσϑαι ἢ ἀδικεῖν, denn du möchtest doch nicht lieber. Οὐ γὰρ λαϑεῖν τοὺς δυναμένους ἐν ταῖς πόλεσι πράττειν· ἐπεὶ οἵ γε πολλοὶ οὐδὲν αἰσϑάνονται, obwohl die große Menge nichts merkt; ταύτῃ οὖν σε λανϑάνει , ἐπεὶ οὐ κακῶς ἀπείκασας, übrigens, sonst; μὴ νῦν ἀπολλύηται ( ἡ ψυχή), ἐπεὶ σῶμά γ' ἀεὶ ἀπολλύμενον οὐδὲν παύεται, denn was den Körper betrifft, so hört er nie auf -
4 ὅδε
ὅδε, ἥδε, τόδε, demonstr. Pron.,A this, formed by adding the enclit. - δε to the old demonstr. Pron. ὁ, ἡ, τό, and declined like it through all cases: [dialect] Ep. dat. pl. τοῖσδεσσι, τοῖσδεσσιν, as well as τοῖσδε, Il.10.462, Od.2.47, al. ; andτοῖσδεσι 10.268
, 21.93 ;τοῖσδεσιν Democr. 175
;τοισίδε Hdt.1.32
, al.: [dialect] Aeol. gen. pl.τῶνδεων Alc.126
: Arg. gen. pl. τωνδεωνήν ( = τῶνδεων ἤν) Mnemos.57.208(vi B. C.): nom. pl. neut. ταδήν ibid., IG4.506.1 ; ταδή Sch.Ar.Ach. 744:—ὅδε, like οὗτος, is opp. ἐκεῖνος, to designate what is nearer as opp. to what is more remote ; but ὅδε refers more distinctly to what is present, to what can be seen or pointed out, though this distinction is sts. not observed, e.g.ξύμπας Ἀχαιῶν λαός, ἐν δὲ τοῖσδ' ἐγώ S.Ph. 1243
(v.l. τοῖς), cf. Ant. 449, and on the other hand, ἦ τόνδε φράζεις;—τοῦτον, ὅνπερ εἰσορᾷς Id.OT 1120
: the forms ὁδί, ἡδί, etc. [pron. full] [ῑ], are freq. in Com. and Oratt., but are not used in Trag.: the [pron. full] ῑ may be separated from the ὅδε by the adversative δέ, asτὸν μὲν.., τηνδεδί Ar.Av.18
, cf. Ec. 989.I of Place, to point out what is present or before one, Ἕκτορος ἥδε γυνή this is, or here is, the wife of Hector, Il.6.460 : very freq. in Trag.,ἀκτὴ μὲν ἥδε Λήμνου S.Ph.
I, cf.E.Tr.4, Ion5,Hel.I,HF 4,Ba.1 ; in Com., ἐγὼ σιωπῶ τῷδε; Ar.Ra. 1134, etc.; and in Prose,ὧν Θεόδωρος εἷς ὅδε Pl.Tht. 164e
; of what belongs to this world, Id.Phdr. 250a, Smp. 211c.2 with Verbs of action, = here, ἀνδρί, ὅστις ὅδε κρατέει who holds sway here, Il.5.175 ; ἔγχος μὲν τόδε κεῖται ἐπὶ χθονός here it lies, 20.345, cf. 21.533, Od.1.185, etc. ; ἥδ' ἡ κορώνη.. λέγει the crow here.., v.l. in Ar.Av.23 : freq. in Trag., esp. to indicate the entrance of a person on the stage, καὶ μὴν Ἐτεοκλῆς.. ὅδε χωρεῖ here comes.., E.Ph. 443, cf.S.OT 297, 531, 632, OC32, 549; f.l. in E.Heracl.80.3 with a pers. Pron., ὅδ' ἐγὼ.. ἤλυθον here am I come, Od.16.205 ; ἡμεῖς οἵδε περιφραζώμεθα let us here.., 1.76 ; δῶρα δ' ἐγὼν ὅδε.. παρασχέμεν here am I [ ready] to provide.., Il.19.140 : with a pr. n.,ὅδ' εἰμ' Ὀρέστης E.Or. 380
: withαὐτός, ὅδ' αὐτὸς ἐγώ Od.21.207
, 24.321.4 also with τίς and other interrog. words, τίς δ' ὅδε Ναυσικάᾳ ἕπεται; who is this following her? 6.276, cf. 1.225 ; τί κακὸν τόδε πάσχετε; what is this evil ye are suffering? 20.351 ; πρὸς ποῖον ἂν τόνδ'.. ἔπλει; S.Ph. 572, cf. 1204.5 in Trag. dialogue, ὅδε and ὅδ' ἀνήρ, = ἐγώ, Id.OT 534, 815, etc.; γυναικὸς τῆσδε, for ἐμοῦ, A.Ag. 1438 ;τῆσδέ γε ζώσης ἔτι S.Tr. 305
; so ξὺν τῇδε χερί with this hand of mine, Id.Ant.43, cf. OT 811.6 in Arist., τοδί designates a particular thing, 'such and such', ; , cf. b9 ;Καλλίᾳ κάμνοντι τηνδὶ τὴν νόσον τοδὶ συνήνεγκε Metaph. 981a8
; ; ἥδε ἡ ἰατρική, opp. αὐτὴ ἡ ἰ., Metaph. 997b30 ; τόδε τι a this, i.e. a fully specified particular, Cat. 3b10, al., cf. Gal.6.113,171 ;τόδε τι καὶ οὐσία Arist.Metaph. 1060b1
; πορευσόμεθα εἰς τήνδε τὴν πόλιν Ep. Jac.4.13.II of Time, to indicate the immediate present, , etc.: more strongly,κατ' ἦμαρ.. τὸ νῦν τόδε Id.Aj. 753
;τοῦδ' αὐτοῦ λυκάβαντος Od.14.161
; but νυκτὸς τῆσδε in the night just past, S.Aj.21 ;νυκτὶ τῇδε Id.El. 644
; so τῆσδε τῆς ὁδοῦ on this present journey, Id.OT 1478, cf. Ant. 878 (cj.) ; also ἀπόλλυμαι τάλας ἔτος τόδ' ἤδη δέκατον now for these ten years, Id.Ph. 312 ; τῶνδε τῶν ἀσκητῶν athletes of the present day, Pl.R. 403e.2 ἐς τόδε elliptic c. gen.,ἐς τόδ' ἡμέρας E.Ph. 425
;ἐς τόδε ἡλικίης Hdt.7.38
; πῶς ἐς τόδ' ἂν τόλμης ἔβη; S.OT 125.III in sentences beginning this is.., the Engl. this is freq. represented by nom. pl. neut. τάδε ; ἐπεὶ οὐκ ἔρανος τάδε γ' ἐστίν this is not an ἔρανος, Od.1.226 ; ἆρ' οὐχ ὕβρις τάδ'; is not this insolence? S.OC 883 ; of persons, Ἀπόλλων τάδ' ἦν this was A., S. OT 1329 (lyr.) ;οὐ γὰρ ἔσθ' Ἕκτωρ τάδε E.Andr. 168
;οὐκέτι Τροία τάδε Id.Tr. 100
(anap.) ;οὐ τάδε Βρόμιος Id.Cyc.63
(lyr.) ;οὐκ Ἴωνες τάδε εἰσίν Th.6.77
; τάδ' οὐχὶ Πελοπόννησος, ἀλλ' Ἰωνία Inscr. ap.Str.9.1.6.2 to indicate something immediately to come, τόδε μοι κρήηνον ἐέλδωρ (which then follows) Il.1.41, 504, cf. 455, al. ;Ἀθηναίων οἵδε ἀπέθανον IG12.943.2
: hence, in historical writers, opp. what goes before (cf. οὗτος c. 1.2),ταῦτα μὲν Λακεδαιμόνιοι λέγουσι.., τάδε δὲ ἐγὼ γράφω Hdt.6.53
;ταῦτα μὲν δὴ σὺ λέγεις· παρ' ἡμῶν δὲ ἀπάγγελλε τάδε X.An.2.1.20
, etc. ; v. οὗτος B.1.2 ; opp. ἐκεῖνος, S.El. 784 : rarely applied to different persons in the same sentence, νῦν ὅδε [La<*>us] πρὸς τῆς τύχης ὄλωλεν, οὐδὲ τοῦδ' ὕπο [ by Oedipus] Id.OT 948.3 as 'antecedent' to a defining Relat.,ὃν πόλις στήσειε, τοῦδε χρὴ κλύειν Id.Ant. 666
, cf. Tr.23, Ph.87, etc.: in Hom., in such cases, the δέ is separate, asὃς δέ κε μηρίνθοιο τύχῃ.., ὁ δ' οἴσεται ἡμιπέλεκκα Il.23.858
, cf. Od.11.148, 149, al. (but ὅδε sts. has its deictic force and the relat. clause merely explains, asνήσου τῆσδ' ἐφ' ἧς ναίει S.Ph. 613
, cf. Il.2.346, X.An.7.3.47, etc.).IV Adverbial usage of some cases:1 τῇδε,a of Place, here, on the spot, Il.12.345, Od. 6.173, etc. ; soτῶν τε ὑπὸ γῆς θεῶν καὶ τῶν τ. Pl.Lg. 958d
.2 acc. neut. τόδε with ἱκάνω, etc., hither, to this spot, Il.14.298, Od.1.409, al. ; alsoδεῦρο τόδε Il.14.309
, Od.17.444, 524.3 dat. pl. neut., τοισίδε in or with these words,τοισίδε ἀμείβεται Hdt.1.120
; τοισίδε προέχει in these respects, ib.32. -
5 οδε
ἥ-δε, τόδε, gen. τοῦδε, τῆσδε, τοῦδε pron. demonstr. (для указания ближайшего предмета, часто - самого говорящего)1) вот этот, здесь находящийся, здесь присутствующийἝκτορος ἥδε γυνή Hom. — это - жена Гектора;
ἥκω δὲ Δελφῶν τήνδε γῆν Eur. — я прибыл сюда в Дельфы;ὅδ΄ εἴμ΄ Ὀρέστης, ὃν ἱστορεῖς Eur. — вот я - тот Орест, которого ты разыскиваешь;δεῦρο τόδε Hom. — сюда именно;ἀπὸ τοῦδε и τἀπὸ τοῦδε Soph. — (от)ныне, теперь;ἐκ τοῦδε и ἐκ τῶνδε Soph. — тотчас же, сейчас же, тут же;ἐς τόδε χρόνου Soph. — до настоящего момента;ἐς τόδε τόλμης Soph. — до такой (степени) дерзости;τὰ νῦν τάδε Her. — именно теперь, в настоящий момент2) вот какой, вот что за, следующий(μέμνημαι τόδε ἔργον Hom.)
ταῦτα μὲν Λακεδαιμόνιοι λέγουσι, τάδε δὲ ἐγὼ γράφω Her. — это говорят лакедемоняне, а вот что пишу я;εἶπε τάδε Xen. — он сказал следующее;ἡμεῖς οἵδε Hom. — мы, здесь присутствующие;ποῖον ἐρεῖς τόδ΄ ἔπος ; Soph. — что это ты такое говоришь?;ἔτος τόδ΄ ἤδη δέκατον Soph. — вот уже десятый год;νυκτὸς τῆσδε и νυκτὴ τῇδε Soph. — в эту (минувшую) ночь3) вот этот самый, в смысле мойχεροῖν ταῖνδε Soph. — вот этими самыми, т.е. моими собственными руками;
ἔγχος μὲν τόδε κεῖται ἐπὴ χθονός Hom. — вот лежит мое копье на земле;νῆυς δέ μοι ἥδ΄ ἕστηκεν νόσφι πόληος Hom. — мой корабль стоит вдали от города;μετ΄ ἀνδρὸς τοῦδε Soph. — вот со мной -
6 ἤδη
ἤδη, Adv.:1 already, by this time, νὺξ ἤ. τελέθει 'tis already night, Il.7.282; ἤ. Τρώεσσιν ὀλέθρου πείρατ' ἐφῆπται ib. 402: with numerals,ἤ. γὰρ τρίτον ἔτος Od.2.89
;τρίτην ἤ. ἡμέραν Pl.Prt. 309d
;ἔτος τόδ' ἤ. δέκατον S.Ph. 312
; ἦν δ' ἦμαρ ἤ. δεύτερον ib. 354;τελοῦντες ἕκτον ἕβδομόν τ' ἤ. δρόμον Id.El. 726
;ἤ. γὰρ πολὺς ἐκτέταται χρόνος Id.Aj. 1402
.2 forthwith, immediately,φρονέω δὲ διακρινθήμεναι ἤ. Ἁργείους καὶ Τρῶας Il.3.98
;λέξον νῦν με τάχιστα, ὄφρα καὶ ἤδη.. ταρπώμεθα κοιμηθέντες Il.24.635
, cf. Od.4.294;ἤ. νῦν.. μεγάλ' εὔχεο Il.16.844
; στείχοις ἂν ἤ. S.Tr. 624; ἤδη.. στέλλεσθε; Id.Ph. 466; μετὰ τοῦτ' ἤ. Ar.Th. 655; ἤ. ποτέ now at length, Mitteis Chr.87.8 (ii A.D.); on the verso of a letter, urgent, immediate, PCair. Zen.154 (iii B.C.);ἤ. ἤ. ταχὺ ταχύ PMag.Osl.1.319
.3 opp. to the future or past, actually, now, οὐκ ὄναρ, ἀλλ' ὕπαρ ἤ. Od.20.90;τοῖς μὲν γὰρ ἤ., τοῖς δ' ἐν ὑστέρῳ χρόνῳ S.OC 614
; οἱ μὲν τάχ', οἱ δ' ἐσαῦθις, οἱ δ' ἤ. E.Supp. 551; οὐ τάχ', ἀλλ' ἤ. Ar.Ra. 527; ἡ ἤ. χάρις present favour, D.23.134;τὸ ἤ. κολάζειν X.An.7.7.24
.4 of logical proximity,ἤ. γὰρ ἂν προστίθεσθαι Pl.Tht. 201e
; τὰ ἐκ τούτων ἤ. συγκείμενα ib. 202b;πᾶς ἤ. ἂν εὕροι Id.R. 398c
;ἃν σὺ ὁμολογήσῃς, ταῦτ' ἤ. ἐστὶν αὐτὰ τἀληθῆ Id.Grg. 486e
; τοῦτο τοὔπος δεινὸν ἤ. Ar.Ach. 315; τὰ πάντα τὰ πράγματα διαφθείραντα ταῦτ' ἐστὶν ἤ. D.19.19.b καὶ ἤ. and further, as well, ἐμέ τε καὶ σὲ καὶ τἆλλ' ἤ. Pl.Tht. 159b, cf. S.E.P.1.53, 219, etc.d only then, then and not before, , Isoc. 12.25, Ep.6.9; ἐνταῦθ' ἤ. Aeschin.3.140;κακοπαθοῦντες ἤ. τῶν λόγων ἅπτονται Th.1.78
.5 with [comp] Sup., ὦ πάντων ἀνδρῶν ἤ. μάλιστα.. κτησάμενε up to this time, Hdt.8.106;μέγιστος ἤ. διάπλους Th.6.31
: with [comp] Comp.,ἤδη.. λόγου μέζων Hdt.2.148
.II joined with other words of time, ἤ. νῦν now already, Il.1.456, A.Ag. 1578; νῦν ἤ. Od.23.54, S.Ant. 801 (anap.);ἤ. ποτέ Il.1.260
, S.Aj. 1142, Ar.Nu. 346; ποτ' ἤ. A.Eu.50;ἤ. πώποτε Eup.214
, Pl.R. 493d; πάλαι ἤ. S.OC 510 (lyr.); ἤ. τότε even then, Pl.R. 417b; ἐπεὶ ἤ. Od.4.260; εἰ ἤ. Il.22.52; τὸ τηνίκ' ἤ. S.OC 440; τὸ λοιπὸν ἤ. Id.Ph. 454;ἄλλοτε ἤ. πολλάκις Pl.R. 507a
; ἤ. γε even now, D.19.52.III of place, ἀπὸ ταύτης ἤ. Αἴγυπτος after this Egypt begins, Hdt.3.5, cf. 2.15,4.99, E.Hipp. 1200;Φωκεῦσιν ἤ. ὅμορος ἡ Βοιωτία ἐστίν Th.3.95
. (In general, cf. Arist.Ph. 222b7.)------------------------------------ -
7 ἤδη
ἤδη, schon, bereits, Hom. u. Folgde; τῷ δ' ἡδη δύο μὲν γενεαὶ μερόπων ἀνϑρώπων ἐφϑίατο Il. 2, 250; ἐγγὺς γὰρ ἤδη πάνοπλος Ἀργείων στρατὸς χωρεῖ Aesch. Spt. 59; a. Tragg., wie in Prosa mit allen tempp. vrbdn; so c. inf., Soph. O. R. 1138. 1511; perf., ἐκ δὲ αἷμά μου πέπωκεν ἤδη Trach. 1045; Ai. 1381; c. fut., gleich jetzt, Od. 1, 303; ἤδη ὀλοῦμαι Soph. Phil. 1090; auch πατρὸς δ' ἀρὰ Κρόνου τότ' ἤδη παντελῶς κρανϑήσεται, Aesch. Prom. 913; Ar. Th. 673; Xen. Cyr. 8, 3, 1; Dem. 6, 28 u. A.; – oft ἤδη νῦν, schon jetzt, ἤδη τότε, schon damals; ἤδη πώποτέ του ἤκουσας; hast du schon jemals gehört? Plat. Rep. VI, 493 d (Soph. ἤδη ποτ' εἶδον ἄνδρ' ἐγὼ γλώσσῃ ϑρασύν, ich sah schon einmal, Ai. 1121, wie Il. 1, 260; auch πάλαι ἤδη, Soph. O. C. 511 Phil. 1201; ἄλλοτε ἤδη πολλάκις εἰρημένα, schon oft gesagt, ib. 507 a (vgl. Soph. El. 62 Eur. Med. 1031); neben πᾶς, wie οὐ πᾶς ἤδη ἂν εὕροι III, 398 c; Soph. 229 d. Bei Zahlwörtern, ἔτος τόδ' ἤδη δέκατον, schon das zehnte Jahr, Soph. Phil. 312, vgl. 354 Tr. 44 El. 716; δὶς ἤδη, Isocr. 8, 123 u. A. – Bei Xen. Cyr. 8, 8, 4 entsprechen sich οὐ μόνον – ἀλλ' ἤδη. – Bes. bei Imperativen, nun, je tzt, ἤδη τοίνυν καὶ σὺ κοινώνει τοῦ λόγου Plat. Crat. 434 b; ἤδη σὺ μαρτύρησον Aesch. Eum. 579; ἀπὸ νῦν με λείπετ' ἤδη Soph. Phil. 1162; ἄπιϑι ἤδη Xen. Cyr. 6, 4, 10, womit zu vergleichen κλύοις ἂν ἤδη, Soph. El. 637 Tr. 624; – τὸ λοιπὸν ἤδη, in Zukunft nun, 81. 167. 917; mit einem eigenthümilchen Ggstze, τοῖς μὲν γὰρ ἤδη, τοῖς δ' ἐν ὑστέρῳ χρόνῳ τὰ τερπνὰ πικρὰ γίγνεται O. C. 620; vgl. Eur. εὐτυχοῦσι δὲ οἱ μὲν τάχ', οἱ δ' ἐςαῦϑις, οἱ δ' ἤδη βροτῶν, Suppl. 651; Ar. οὐ τάχ' ἀλλ' ἤδη, sogleich, jetzt, ποιῶ, Ran. 527; Xen. Cyr. 4, 1, 4; αἱ ἤδη κολάσεις stehen den Drohungen entgegen, auf der Stelle vollzogene Züchtigungen, An. 7, 7, 24; vgl. τὴν ἤδη χάριν τοῦ μετὰ ταῦτα χρόνου παντὸς περὶ πλείονος ἡγεῖσϑαι, die gegenwärtigen, Dem. 23, 134. – Beim superlat., wie δή, ὡς τάχιστ' ἤδη Ar. Th. 662; vgl. Thuc. 6, 31.
См. также в других словарях:
όδε, ήδε, τόδε — (Α ὅδε, ἥδε, τόδε) (δεικτική αντωνυμία τής αρχαίας ελληνικής η οποία σχηματίστηκε με την προσθήκη τού εγκλιτικού δε στην παλαιά δεικτική αντωνυμία ὅ, ἥ, τό και κλίνεται σε όλες τις πτώσεις όπως αυτή) 1. (χρησιμοποιείται, σε αντίθεση με τις… … Dictionary of Greek