Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

(dissipare)

  • 1 dissipare

    dissolve
    ( sperperare) squander
    * * *
    dissipare v.tr.
    1 ( disperdere) to disperse, to dispel: dissipare nubi, foschia, un dubbio, dei timori, to dispel clouds, mist, a doubt, fears
    2 ( scialacquare) to dissipate, to waste, to squander: dissipare tutto il proprio denaro, to squander all one's money; dissipare le proprie sostanze, to squander one's property.
    dissiparsi v.intr.pron. to be dispelled, to be dispersed; ( sparire) to disappear, to vanish: le nubi si dissipano, the clouds are dispersing (o vanishing); i suoi sospetti non si dissiparono, his suspicions were not dispelled.
    * * *
    [dissi'pare]
    1. vt
    1) (disperdere: nubi, nebbia) to disperse, (fig : dubbi, timori) to dispel
    2) (sprecare) to squander
    (nubi) to disperse, (nebbia) to clear, lift, (dubbi, timori) to vanish, disappear
    * * *
    [dissi'pare] 1.
    verbo transitivo
    1) (disperdere) to dispel, to dissipate form. [ nebbia]
    2) fig. (fugare) to quieten, to dissipate form., to dispel [dubbio, paura]; to remove, to quieten, to dissipate form. [ sospetto]
    3) (dilapidare) to dissipate form. [ patrimonio]
    2.
    verbo pronominale dissiparsi
    1) (scomparire) [ nebbia] to disperse
    2) fig. [dubbio, sospetto] to dissipate
    * * *
    dissipare
    /dissi'pare/ [1]
     1 (disperdere) to dispel, to dissipate form. [ nebbia]
     2 fig. (fugare) to quieten, to dissipate form., to dispel [dubbio, paura]; to remove, to quieten, to dissipate form. [ sospetto]
     3 (dilapidare) to dissipate form. [ patrimonio]
    II dissiparsi verbo pronominale
     1 (scomparire) [ nebbia] to disperse
     2 fig. [dubbio, sospetto] to dissipate.

    Dizionario Italiano-Inglese > dissipare

  • 2 dissipare

    [dissi'pare]
    1. vt
    1) (disperdere: nubi, nebbia) to disperse, (fig : dubbi, timori) to dispel
    2) (sprecare) to squander
    (nubi) to disperse, (nebbia) to clear, lift, (dubbi, timori) to vanish, disappear

    Nuovo dizionario Italiano-Inglese > dissipare

  • 3 dissipo

    dissipare, dissipavi, dissipatus V
    scatter, disperse, dissipate, squander; destroy completely; circulate

    Latin-English dictionary > dissipo

  • 4 consumare

    acqua, gas use, consume
    ( logorare) wear out
    ( mangiare) eat, consume
    ( bere) drink
    * * *
    consumare1 v.tr.
    1 to consume; ( logorare) to use up, to consume; ( vestiario) to wear* out, to wear* down, to wear* away; ( corrodere) to eat* away: consumare le scarpe, to wear out one's shoes; consumare le provviste, to exhaust the supplies; il fuoco consumò ogni cosa, the fire burnt up everything; la ruggine aveva consumato il vecchio cancello, the old gate had been eaten away by rust; consumare le proprie energie, to use up one's energy; consumarsi gli occhi davanti al computer, to wear one's eyes out at the computer
    2 ( dissipare) to waste, to go* through: consumare il denaro, to waste (o squander) one's money; consumò tutto lo stipendio in una settimana, he went through his wages in a week; consumò tre anni in un'inutile ricerca, he wasted three years in fruitless research
    3 ( utilizzare) to consume, to use: la tua auto consuma molta benzina, consuma molto, your car gets through (o burns) a lot of petrol; caldaia che consuma molto carbone, boiler that consumes a lot of coal; lampada che consuma molto olio, lamp that burns a great deal of oil; il nostro paese consuma parecchia energia elettrica, our country consumes a lot of electric power
    4 ( mangiare) to eat*; ( bere) to drink*: nella nostra famiglia consumiamo poca carne, we don't eat much meat in our family; consumare un pasto, to eat (o to have) a meal; si fermò nel bar senza consumare, he stayed in the bar without drinking anything.
    consumarsi v.intr.pron. to consume; to run* out; ( di combustibili) to burn* out; ( di vestiario) to wear* out: la candela si è consumata completamente, the candle has burnt out; le mie scarpe si sono consumate, my shoes have worn out; le pile si sono consumate, the batteries have run out
    v.rifl. ( struggersi) to waste away (with sthg.); ( nel dolore) to pine away (with sthg.); ( tormentarsi) to worry oneself (about s.o., sthg.): consumare dal dolore, to pine away with grief; consumare in lacrime, to cry one's heart out.
    consumare2 v.tr. ( portare a compimento) to commit, to carry out, to consumate: consumare un delitto, to commit a crime // consumare il matrimonio, to consumate a marriage.
    * * *
    [konsu'mare]
    1. vt
    1) (logorare: scarpe, vestiti) to wear out
    2) (cibo) to consume, (sogg : malattia, passione) to consume, devour

    desidera consumare i pasti in camera? (in albergo) would you like to have your meals brought up to your room?

    3) (usare: acqua, luce, benzina) to use, (finire) to use up
    4) (Dir : matrimonio) to consummate
    (vestiario) to wear (out), (candela) to burn down, (penna, pennarello) to run dry, (persona: per malattia) to waste away
    * * *
    I 1. [konsu'mare]
    verbo transitivo
    1) (logorare) to wear* out [vestito, scarpe, oggetto]
    2) fig. [ malattia] to consume [ persona]; (esaurire) [ persona] to spend* [ forze]; (dissipare) [ persona] to waste [tempo, vita]
    3) (utilizzare) to consume [prodotto, energia]; [motore, macchina] to consume, to use (up) [carburante, olio]; (esaurire) to get* through, to use up [ scorte]
    4) (mangiare) to consume, to eat* [carne, formaggio]; (bere) to consume, to drink* [alcol, caffè]

    "da -rsi preferibilmente entro il 2005" — "best before 2005"

    2.
    verbo pronominale consumarsi
    1) (logorarsi) [vestito, scarpe] to wear* (out); [tacco, scalino] to wear* down
    2) (esaurirsi) [ candela] to burn* down
    3) fig.

    - rsi nel dolore — [ persona] to pine away

    II [konsu'mare]
    verbo transitivo lett. to commit [ delitto]; to consummate [ matrimonio]
    * * *
    consumare1
    /konsu'mare/ [1]
     1 (logorare) to wear* out [vestito, scarpe, oggetto]
     2 fig. [ malattia] to consume [ persona]; (esaurire) [ persona] to spend* [ forze]; (dissipare) [ persona] to waste [tempo, vita]
     3 (utilizzare) to consume [prodotto, energia]; [motore, macchina] to consume, to use (up) [carburante, olio]; (esaurire) to get* through, to use up [ scorte]; consumare poca benzina to be economical on petrol
     4 (mangiare) to consume, to eat* [carne, formaggio]; (bere) to consume, to drink* [alcol, caffè]; consumare un pasto to eat a meal; "da -rsi preferibilmente entro il 2005" "best before 2005"
    II consumarsi verbo pronominale
     1 (logorarsi) [vestito, scarpe] to wear* (out); [tacco, scalino] to wear* down
     2 (esaurirsi) [ candela] to burn* down
     3 fig. - rsi nel dolore [ persona] to pine away.
    ————————
    consumare2
    /konsu'mare/ [1]
    lett. to commit [ delitto]; to consummate [ matrimonio].

    Dizionario Italiano-Inglese > consumare

  • 5 cacciare

    hunt
    ( scacciare) drive out
    ( ficcare) shove
    cacciare ( via) chase away
    * * *
    cacciare v.tr.
    1 ( di animali) to hunt, to prey on: il leone caccia la gazzella, the lion preys on the gazelle
    2 ( di uomini) to hunt; ( uccelli) to shoot*: ama cacciare, he likes hunting; è cacciato dalla polizia, he's being hunted by the police
    3 (mar. mil.) to chase
    4 ( scacciare) to drive* out, to expel, to throw* out, to chase (away): lo cacciò di casa, she threw him out of the house; riuscì a cacciarglielo dalla mente, he succeeded in driving it out of his head; cacciare un ragazzo da scuola, to expel a boy from school
    5 (fam.) ( ficcare, mettere) to drive* in, to thrust: cacciare il naso negli affari altrui, to poke one's nose into other people's business; cacciarsi qlco. in testa, to get sthg. into one's head // si cacciò addosso una maglietta e un paio di jeans e uscì, he pulled (o threw) on a shirt and a pair of jeans and left
    6 (fam.) ( mettere) to put*, to stick*, to stuff: dove ho cacciato il mio ombrello?, where did I put my umbrella?
    7 ( emettere) to utter, to let* out; cacciare un grido, to let out a cry
    8 (fam.) ( tirare fuori) to take* out.
    cacciarsi v.rifl.
    1 ( ficcarsi) to plunge: cacciare tra la folla, to plunge into the crowd; cacciare in un pasticcio, to get oneself into a mess
    2 ( andare a finire) to get* (in) to: dove ti sei cacciato?, where have you got to?
    * * *
    [kat'tʃare]
    1. vt
    1) Sport to hunt, (con fucile) to shoot, hunt
    2)

    (mandar via: persona) cacciare qn di casa/dal paese/dalla scuola — to throw sb out of the house/the country/school, (nemico) to drive away, (tristezza, malinconia, dubbio) to chase away

    se continua così, lo cacceranno dalla squadra — if he goes on like this, they'll throw him out of the team

    3)

    (fam : mettere) cacciare qn in prigione — to throw sb into prison

    cacciarsi qc in testa (cappello) to pull sth on, (idea) to get sth into one's head

    4)

    (fam : emettere) cacciare un grido — to let out a cry o yell

    5)

    (fam : estrarre) cacciare fuori — to pull out

    caccia fuori i soldi! — pay up!, cough up!

    1) (fam : nascondersi) to hide o.s.
    2)

    (fam : mettersi) cacciarsi nei guai o in un bel pasticcio — to get into a lot of trouble

    * * *
    [kat'tʃare] 1.
    verbo transitivo
    1) (dare la caccia) [animale, persona] to hunt, to chase [ preda]
    2) (allontanare) [ persona] to chase (away) [visitatori, animale]; to turn away [ mendicante]; (espellere) to drive* out, to expel, to hound out [ intruso]; (licenziare) to sack, to give* [sb.] the sack [ lavoratore]

    cacciare qcn. di casa — to turn sb. out (into the street)

    3) (dissipare) to dispel, to remove [dubbio, paure]
    4) colloq. (mettere)

    cacciare qcs. in testa a qcn. — fig. to din o drill sth. into sb.

    cacciare il naso in qcs. — fig. to poke o stick one's nose into sth., to pry into sth

    5) colloq. (coinvolgere)

    cacciare qcn. nei guai — to get sb. into trouble o into a scrape

    6) colloq. (emettere) to utter, to let* out [ urlo]
    7) colloq. (tirare fuori)

    cacciare (fuori) — to fish out [ soldi]

    2.
    verbo pronominale cacciarsi col loq

    - rsi le mani in tascato stick o stuff one's hands in one's pockets

    - rsi in — to let oneself in for [problema, guai]

    * * *
    cacciare
    /kat't∫are/ [1]
     1 (dare la caccia) [animale, persona] to hunt, to chase [ preda]
     2 (allontanare) [ persona] to chase (away) [visitatori, animale]; to turn away [ mendicante]; (espellere) to drive* out, to expel, to hound out [ intruso]; (licenziare) to sack, to give* [sb.] the sack [ lavoratore]; cacciare qcn. di casa to turn sb. out (into the street)
     3 (dissipare) to dispel, to remove [dubbio, paure]; cacciare un'idea dalla mente to banish a thought from one's mind
     4 colloq. (mettere) cacciare la roba in valigia to stuff the clothes into a suitcase; cacciare qcs. in testa a qcn. fig. to din o drill sth. into sb.; cacciare il naso in qcs. fig. to poke o stick one's nose into sth., to pry into sth.
     5 colloq. (coinvolgere) cacciare qcn. nei guai to get sb. into trouble o into a scrape
     6 colloq. (emettere) to utter, to let* out [ urlo]
     7 colloq. (tirare fuori) cacciare (fuori) to fish out [ soldi]
    II cacciarsi verbo pronominale
     col loq.
     1 (ficcarsi) - rsi in un angolo to get into a corner; - rsi le mani in tasca to stick o stuff one's hands in one's pockets; - rsi in to let oneself in for [problema, guai]; - rsi in testa di to fasten on the idea of
     2 (andare a finire) dove si sono cacciati i miei occhiali? where did my glasses get to?

    Dizionario Italiano-Inglese > cacciare

  • 6 dissipato

    dissipato agg. dissipated, dissolute: condurre una vita dissipata, to lead a dissipated life.
    * * *
    [dissi'pato] 1. 2.
    aggettivo [persona, comportamento, vita] dissipated; [ uso] uneconomical
    * * *
    dissipato
    /dissi'pato/
     →  dissipare
     [persona, comportamento, vita] dissipated; [ uso] uneconomical.

    Dizionario Italiano-Inglese > dissipato

  • 7 prūdēns

        prūdēns entis, adj. with comp. and sup.    [for providens], foreseeing, foreknowing: quos prudentīs possumus dicere, id est providentīs: satisque prudens oti vitia negotio discuti, aware, Cu.— Knowing, skilled, skilful, experienced, versed, practised: ceterarum rerum: rei militaris, N.: locorum, L.: animus rerum, H.: adulandi gens prudentissima, Iu.: in iure civili: prudens anus Novemdialīs dissipare pulveres, H.— With knowledge, deliberate: quos prudens praetereo, H.: amore ardeo, et prudens sciens, Vivus vidensque pereo, T.: sic ego prudens et sciens ad pestem ante oculos positam sum profectus.— Knowing, wise, discreet, prudent, sagacious, sensible, intelligent, clever, judicious: tribunus plebis: prudentissimus senex: Octavio ingenio prudentior: vir ad consilia: Illa deam longo prudens sermone tenebat, O.: malim videri nimis timidus quam parum prudens, circumspect: prudentissimum (consilium), N.
    * * *
    prudentis (gen.), prudentior -or -us, prudentissimus -a -um ADJ
    aware, skilled; sensible, prudent; farseeing; experienced

    Latin-English dictionary > prūdēns

  • 8 dubbio

    (pl -bbi) 1. adj doubtful
    ( equivoco) dubious
    2. m doubt
    essere in dubbio fra hesitate between
    senza dubbio undoubtedly, without a doubt
    * * *
    dubbio1 s.m.
    1 doubt, uncertainty: senza dubbio, no doubt (o without doubt o undoubtedly); è fuor di dubbio che..., it is beyond doubt that...; non c'è dubbio che tu abbia buone intenzioni, no doubt you mean well; ho i miei dubbi, I have my doubts; non ho alcun dubbio sulla tua onestà, I have no doubts about (o as to) your honesty; dissipare, chiarire un dubbio, to remove (o to dispel), to clear up a doubt; essere in dubbio sul da farsi, to be in doubt (o to be doubtful o to be uncertain) (about) what to do; sono in dubbio se chiamarlo o scrivergli, I'm not sure whether to call him or to write to him; la sua rielezione è in dubbio, his reelection is doubtful; nel dubbio ti conviene partire subito, if you aren't sure you should leave straight away; rimanere nel dubbio, to remain in doubt; voglio sapere tutto piuttosto che rimanere nel dubbio, I want to find out everything rather than remain in doubt (o in uncertainty); lasciare in dubbio, to leave doubtful; mettere in dubbio, to (call into) question; metto in dubbio la sua buona fede, I question his good faith; metto in dubbio le sue parole, I challenge what he says; mi viene un dubbio, I'm not sure (o I'm wondering); nutrire dubbi in merito a qlco., to have one's doubts about sthg.; sollevare un dubbio, to raise a doubt
    2 ( sospetto) misgiving, suspicion, apprehension, doubt: avevo il dubbio che l'avesse rubato, I suspected that she had stolen it; ho il dubbio che tu non sia sincero, I question (o doubt) your sincerity; ho molti dubbi su di lui, I have many misgivings about him.
    dubbio2 agg.
    1 ( incerto) doubtful, uncertain: il risultato è ancora dubbio, the result is still in doubt (o uncertain) // di dubbio gusto, in doubtful taste; una battuta di dubbio gusto, a joke in doubtful taste
    2 ( ambiguo) ambiguous, unreliable; ( sospetto) dubious, doubtful: un amico dubbio, a dubious friend; parole dubbie, ambiguous words; è un caso dubbio, it's a problematic (o doubtful) case; una persona di dubbia fama, a person of dubious reputation; sguardo dubbio, sinister look.
    * * *
    ['dubbjo] dubbio -bia, -bi, -bie
    1. sm

    mettere in dubbio(affermazione, buona fede) to doubt, question, (esito, successo) to put in doubt

    avere il dubbio che — to suspect (that), be afraid that

    essere in dubbio (risultato) to be doubtful o uncertain

    senza dubbio — doubtless, no doubt, undoubtedly

    2. agg
    1) (incerto: gen) doubtful, (avvenire) uncertain
    2) (equivoco, discutibile: qualità, gusto) dubious, questionable
    * * *
    1.
    pl. -bi, - bie ['dubbjo, bi, bje] aggettivo
    1) (poco certo) [ risultato] doubtful; [ successo] uncertain
    2) (ambiguo) [significato, risposta] ambiguous
    3) (inattendibile) [ autenticità] questionable

    essere dubbio — [ onestà] to be in doubt

    4) (discutibile) [persona, reputazione] dubious; [ affare] shady
    2.
    sostantivo maschile
    1) (incertezza) doubt

    senza dubbiono o without doubt

    senza alcun dubbio — beyond (all) doubt, without (a) doubt

    lasciare qcn. nel dubbio — to leave sb. in a state of uncertainty

    mettere in dubbio qcs. — to put sth. in doubt, to cast doubt on sth., to doubt sth.

    essere in dubbio — [ persona] to be doubtful, to have misgivings ( riguardo, in merito a about); [ risultato] to be in doubt

    nel dubbioif o when in doubt

    nel dubbio, ho preferito non dire nulla — not being sure I preferred not to say anything

    2) (sospetto) doubt

    avere o nutrire -bi su to have one's doubts about; ho dei o i miei -bi! — I have my doubts

    3) filos. relig. doubt
    * * *
    dubbio
    pl. -bi, - bie /'dubbjo, bi, bje/
     1 (poco certo) [ risultato] doubtful; [ successo] uncertain
     2 (ambiguo) [ significato, risposta] ambiguous
     3 (inattendibile) [ autenticità] questionable; essere dubbio [ onestà] to be in doubt
     4 (discutibile) [ persona, reputazione] dubious; [ affare] shady; scherzo di dubbio gusto joke in rather bad taste
     1 (incertezza) doubt; senza dubbio no o without doubt; senza alcun dubbio beyond (all) doubt, without (a) doubt; non avere -bi (che) to have no doubt (that); lasciare qcn. nel dubbio to leave sb. in a state of uncertainty; mettere in dubbio qcs. to put sth. in doubt, to cast doubt on sth., to doubt sth.; essere in dubbio [ persona] to be doubtful, to have misgivings ( riguardo, in merito a about); [ risultato] to be in doubt; nel dubbio if o when in doubt; nel dubbio, ho preferito non dire nulla not being sure I preferred not to say anything
     2 (sospetto) doubt; avere o nutrire -bi su to have one's doubts about; ho dei o i miei -bi! I have my doubts
     3 filos. relig. doubt.

    Dizionario Italiano-Inglese > dubbio

  • 9 incertezza

    f uncertainty
    * * *
    1 uncertainty, doubt, dubiousness, unreliability: l'incertezza della notizia, the doubtful nature (o the unreliability) of the news; l'incertezza dell'esito, the uncertainty of the result; dissipare ogni incertezza, to remove all uncertainty; (econ.) incertezza del mercato, uncertainty of the market; essere nell'incertezza, to be in a state of uncertainty (o to be undecided); nell'incertezza preferisco non partire, with all this uncertainty I prefer not to leave; tenere qlcu. nell'incertezza, to keep s.o. in suspense
    2 (indecisione) indecision, perplexity; (esitazione) uncertainty, hesitation: rispose con molta incertezza, he answered very hesitantly; dopo un momento di incertezza mi disse di sì, after a moment's hesitation, he said yes
    3 (estens.) (goffaggine) awkwardness, clumsiness.
    * * *
    [intʃer'tettsa]
    sostantivo femminile
    1) (mancanza di fondamento) doubtfulness, dubiousness
    2) (indecisione) uncertainty

    essere, vivere nell'incertezza — to be, live in a state of uncertainty

    * * *
    incertezza
    /int∫er'tettsa/
    sostantivo f.
     1 (mancanza di fondamento) doubtfulness, dubiousness
     2 (indecisione) uncertainty; essere, vivere nell'incertezza to be, live in a state of uncertainty.

    Dizionario Italiano-Inglese > incertezza

  • 10 inquietudine

    f anxiety
    * * *
    1 (agitazione) restlessness, fidget, agitation
    2 (preoccupazione) anxiety, uneasiness, worry: stato d'inquietudine, state of anxiety (o anxious state of mind); dissipare le inquietudini di qlcu., to set s.o.'s mind at ease; nutrire delle vive inquietudini per qlcu., to be extremely anxious (o worried) about s.o.
    * * *
    [inkwje'tudine]
    sostantivo femminile
    1) (irrequietezza) restlessness, unrest
    2) (preoccupazione) worry U, concern, anxiety
    * * *
    inquietudine
    /inkwje'tudine/
    sostantivo f.
     1 (irrequietezza) restlessness, unrest
     2 (preoccupazione) worry U, concern, anxiety.

    Dizionario Italiano-Inglese > inquietudine

  • 11 risolvere

    solve
    ( decidere) resolve
    * * *
    risolvere v.tr.
    1 to solve, to work out; to resolve: (mat.) risolvere un problema, un'equazione, to solve a problem, an equation; risolvere un indovinello, to solve (o to work out) a riddle; non è un problema facile da risolvere, it's not an easy problem to solve; il commissario ha risolto il caso, the inspector solved the case; risolvere un dubbio, una difficoltà, to resolve a doubt, a difficulty
    2 ( definire, comporre) to settle, to resolve: risolvere una questione, to settle a question; risolvere una lite familiare, to settle a family dispute; risolvere una vertenza, to resolve a dispute
    3 ( decidere) to resolve, to decide: risolse di farlo lui stesso, he resolved (o decided) that he would do it (o to do it) himself; risolsi di partire, I resolved (o I decided) to leave
    4 (dir.) ( rescindere) to rescind, to annul, to cancel: risolvere un contratto, to rescind (o to annul) a contract; risolvere un rapporto di lavoro, to terminate an employment
    5 ( dissipare) to disperse: risolvere la nebbia, il fumo, to disperse the fog, the smoke
    6 (chim.) to resolve, to break* down, to reduce: risolvere un composto nei suoi elementi, to break a compound down into (o to reduce a compound to) its elements
    7 (med.) to resolve: risolvere un ascesso, to resolve an abscess.
    risolversi v.intr.pron.
    1 ( decidersi) to decide; to make* up one's mind: non so risolvermi, I cannot make up my mind; si risolse a farlo, he resolved to do it
    2 ( tramutarsi) to change into (sthg.), to turn into (sthg.): la nebbia si risolse in pioggia, the fog turned into rain; fortunatamente l'uragano si risolse in un violento temporale, fortunately the hurricane turned into a violent storm; tutto si risolse in bene, in male, everything turned out well, badly; tutto si risolse in nulla, it all came to nothing (o fizzled out)
    3 ( di malattia) to clear up: non è niente di grave, si risolverà in pochi giorni, it's nothing serious, it will clear up in a few days.
    * * *
    1. [ri'sɔlvere]
    vb irreg vt
    1) (problema) Mat to solve, work out, (mistero, indovinello) to solve, (difficoltà, faccenda, controversia) to resolve, sort out
    2) (decidere) to decide, resolve
    3) (Dir : contratto) to annul, cancel
    4) Chim to break down

    risolversi in bene — to end well, turn out well

    3) (malattia) to clear up
    * * *
    [ri'sɔlvere] 1.
    verbo transitivo
    1) (trovare la soluzione a) to solve, to clear up, to work out, to sort out [mistero, problema]; to solve [indovinello, equazione]
    2) (appianare) to resolve, to settle [conflitto, contraddizione]
    3) chim. fis. to resolve (in into)
    4) dir. to rescind, to cancel [ contratto]
    2.
    verbo pronominale risolversi
    1) (concludersi) to turn in(to) [disastro, farsa]; to end in [ fiasco]
    2) (decidersi) to decide ( a fare to do), to resolve ( a fare on doing)
    3) med. [ infezione] to clear up
    * * *
    risolvere
    /ri'sɔlvere/ [22]
     1 (trovare la soluzione a) to solve, to clear up, to work out, to sort out [mistero, problema]; to solve [indovinello, equazione]; risolvere la faccenda to smooth things over
     2 (appianare) to resolve, to settle [conflitto, contraddizione]
     3 chim. fis. to resolve (in into)
     4 dir. to rescind, to cancel [ contratto]
    II risolversi verbo pronominale
     1 (concludersi) to turn in(to) [disastro, farsa]; to end in [ fiasco]; - rsi in nulla to come to naught
     2 (decidersi) to decide ( a fare to do), to resolve ( a fare on doing)
     3 med. [ infezione] to clear up.

    Dizionario Italiano-Inglese > risolvere

  • 12 ara

    āra, ae, f. (Osc. form aasa; Umbr. asa: PELLEX. ASAM. IVNONIS. NE. TAGITO., Lex Numae ap. Gell. 4, 3, 3; cf. Serv. ad Verg. A. 4, 219; Macr. S. 3, 2) [perh. Sanscr. ās, Gr. hêmai, Dor. hêsmai = to sit, as the seat or resting-place of the victim or offering; v. Curt. p. 381 sq.], an altar.
    I.
    Lit.: Jovis aram sanguine turpari, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 35, 85 (Trag. v. 125 Vahl.):

    Inde ignem in aram, ut Ephesiae Dianae laeta laudes,

    Plaut. Mil. 2, 5, 1:

    omnīs accedere ad aras... aras sanguine multo Spargere,

    Lucr. 5, 1199 sq.; so id. 1, 84:

    turicremas aras,

    id. 2, 353 (adopted by Verg. A. 4, 453);

    2, 417: multo sanguine maesti Conspergunt aras adolentque altaria donis,

    id. 4, 1237 al.:

    ara Aio Loquenti consecrata,

    Cic. Div. 1, 45, 101:

    ara condita atque dicata,

    Liv. 1, 7; cf. Suet. Claud. 2:

    ara sacrata,

    Liv. 40, 22; cf. Suet. Tib. 14:

    exstruere,

    id. Aug. 15; so Vulg. 4 Reg. 21, 4:

    construere,

    ib. 2 Par. 33, 3:

    facere,

    ib. ib. 33, 15:

    erigere,

    ib. Num. 23, 4:

    aedificare,

    ib. 3 Reg. 14, 23:

    ponere,

    ib. ib. 16, 32:

    destruere,

    ib. Exod. 34, 13, and ib. Jud. 6, 25:

    subvertere,

    ib. Deut. 7, 5:

    dissipare,

    ib. ib. 12, 3:

    suffodere,

    ib. Jud. 31, 32:

    demolire,

    ib. Ezech. 6, 4:

    depopulari, ib. Osee, 10, 2: interibunt arae vestrae,

    ib. Ezech. 6, 6 et saep.—Altars were erected not only in the temples, but also in the streets and highways, in the open air, Plaut. Aul. 4, 1, 20.—Esp. were altars erected in the courts of houses (impluvia), for the family gods (Penates), while the household gods (Lares) received offerings upon a small hearth (focus) in the family hall (atrium); hence, arae et foci, meton. for home, or hearth and home, and pro aris et focis pugnare, to fight for altars and fires, for one's dearest possessions:

    urbem, agrum, aras, focos seque dedere,

    Plaut. Am. 1, 1, 71:

    te amicum Deiotari regis arae focique viderunt,

    Cic. Deiot. 3:

    de vestris conjugibus ac liberis, de aris ac focis, decernite,

    id. Cat. 4, 11, 24; id. Sest. 42:

    nos domicilia, sedesque populi Romani, Penates, aras, focos, sepulcra majorum defendimus,

    id. Phil. 8, 3:

    patriae, parentibus, aris atque focis bellum parare,

    Sall. C. 52, 3:

    pro patriā, pro liberis, pro aris atque focis suis cernere,

    id. ib. 59, 5:

    sibi pro aris focisque et deūm templis ac solo, in quo nati essent, dimicandum fore,

    Liv. 5, 30 et saep.—Criminals fled to the altars for protection, Don. ad Ter. Heaut. 5, 2, 22:

    interim hanc aram occupabo,

    Plaut. Most. 5, 1, 45:

    Priamum cum in aram confugisset, hostilis manus interemit,

    Cic. Tusc. 1, 35, 85:

    eo ille confugit in arāque consedit,

    Nep. Paus. 4, 4:

    Veneris sanctae considam vinctus ad aras: haec supplicibus favet,

    Tib. 4, 13, 23.—Hence, trop., protection, refuge, shelter:

    tamquam in aram confugitis ad deum,

    Cic. N. D. 3, 10, 25:

    ad aram legum confugere,

    id. Verr. 2, 2, 3:

    hic portus, haec ara sociorum,

    id. ib. 2, 5, 48; Ov. Tr. 4, 5, 2; 5, 6, 14; id. H. 1, 110; id. P. 2, 8, 68.—One who took an oath was accustomed to lay hold of the altar, in confirmation of it, Plaut. Rud. 5, 2, 46:

    qui si aram tenens juraret, crederet nemo,

    Cic. Fl. 36, 90; Nep. Hann. 2, 4 (cf. Liv. 21, 1):

    tango aras, medios ignes et numina testor,

    Verg. A. 12, 201; 4, 219: ara sepulcri, a funeral pile, regarded as an altar, Verg. A. 6, 177; Sil. 15, 388.—
    II.
    Meton.
    A.
    The Altar, a constellation in the southern sky, Gr. Thutêrion (Arat. 403 al.): Aram, quam flatu permulcet spiritus austri, poët. ap. Cic. N. D. 2, 44, 114; so Cic. Arat. 202; 213 Orell.; Hyg. Astr. 2, 39, and id. ib. 3, 38:

    pressa,

    i. e. low in the south, Ov. M. 2, 139. —
    B.
    Arae, The Altars.
    a.
    Rocky cliffs in the Mediterranean Sea, between Sicily Sardinia and Africa, so called from their shape, Varr. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 108;

    Quadrig. Ann. ib.: saxa vocant Itali, mediis quae in fluctibus, Aras,

    Verg. A. 1, 109.—
    b.
    Arae Philaenorum, v. Philaeni.—
    III.
    Transf., in gen., a monument of stone:

    ara virtutis,

    Cic. Phil. 14, 13:

    Lunensis ara,

    of Lunensian marble, Suet. Ner. 50 fin. —Also [p. 150] a tombstone:

    ARAM D. S. P. R. (de suā pecuniā restituit),

    Inscr. Orell. 4521; so ib. 4522; 4826.

    Lewis & Short latin dictionary > ara

  • 13 conficio

    confĭcĭo, fēci, fectum, 3 ( perf. subj. confexim, Plaut. Truc. 4, 4, 39; in pass., besides the regular form conficior, freq., but not in Cic., in acc. with fīo, fieri:

    confit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 7; Lucr. 4, 291; Col. 2, 15, 1; Plin. 6, 23, 26, § 103; 31, 7, 40, § 83; Macr. S. 1, 14, 13; id. Somn. Scip. 2, 3; 1, 2:

    confiunt,

    Lucr. 4, 738; Arn. 7, 219:

    confiat,

    Col. 1, 8, 12; Lucr. 4, 929 Lachm.: confiant, Imp. Leo, Cod. 2, 7, 11: confieret, Balb. ap. Cic. Att. 8, 15, A, 3; 9, 7, A, 1; Liv. 5, 50, 7:

    confierent,

    Suet. Caes. 20; Arn. 2, 73:

    confieri,

    Lucr. 2, 1069; 5, 889; Caes. B. G. 7, 58; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1; Verg. A. 4, 116; v. Forbig. ad loc.; Tac. A. 15, 59; cf. Neue, Formenl. II. p. 611), v. a. [facio].
    I.
    To make a thing completely ready, to make, prepare, bring about, complete, accomplish, execute, etc. (except in Quint., freq. in all periods and species of composition).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    nisi cottidiano sesquiopus confeceris,

    Plaut. Capt. 3, 5, 67; cf.

    pensum,

    id. Merc. 2, 3, 81; id. Pers. 2, 4, 1:

    eme lanam, unde pallium conficiatur,

    id. Mil. 3, 1, 93; cf.:

    anulum, pallium, soccos suā manu,

    Cic. de Or. 3, 32, 127:

    vestem,

    id. Verr. 2, 4, 26, § 59; Suet. Aug. 73:

    ligna ad fornacem,

    to make ready, prepare for, Cato, R. R. 16; cf.:

    conficere atque contexere villos ovium,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    aurum et argentum,

    Plin. 35, 12, 45, § 157:

    frumenta (with molere),

    id. 7, 56, 57, § 191:

    tabulas litteris Graecis,

    to write, draw up, Caes. B. G. 1, 29; [p. 413] cf.:

    libros Graeco sermone,

    to compose, write, Nep. Hann. 13, 2;

    and librum Graece,

    id. Att. 18, 6:

    tabulas,

    Cic. Verr. 2, 1, 23, § 60:

    orationes,

    Nep. Cato, 3, 3:

    illam partem superiorem orationis,

    Cic. de Or. 2, 28, 121:

    nuptias,

    Ter. Heaut. 5, 1, 22; Suet. Claud. 26:

    bellum,

    Caes. B. G. 1, 54; Sall. C. 51, 5; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 3; Liv. 21, 40, 11; so,

    duella,

    Hor. Ep. 2, 1, 254 al.; cf.

    proelium,

    Sall. C. 61, 1:

    tantum facinus,

    Cic. Rosc. Am. 28, 76; cf.

    caedem,

    Nep. Dion, 10, 1:

    legitima quaedam,

    id. Phoc. 4, 2:

    residua diurni actus,

    Suet. Aug. 78:

    mandata,

    Cic. Planc. 11, 28; id. Phil. 9, 3, 6; id. Q. Fr. 2, 12 (14), 3; Sall. J. 12, 4:

    omnibus rebus magnā curā, multā operā et labore confectis,

    Cic. Att. 16, 16, B, 8:

    ad eas res conficiendas biennium sibi satis esse ducere,

    Caes. B. G. 1, 3:

    negotium,

    id. B. C. 1, 29; Cic. Att. 1, 16, 5:

    quibus rebus confectis,

    Sall. C. 46, 1; Nep. Pelop. 3, 3; Caes. B. G. 1, 13:

    confecto legationis officio,

    id. B. C. 3, 103.—
    2.
    Esp.
    a.
    In the lang. of business, to settle, close a bargain, finish, etc.; absol.:

    tu cum Apellā Chio confice de columnis,

    Cic. Att. 12, 19, 1:

    quod si mihi permisisses, confecissem cum coheredibus,

    id. Fam. 7, 2, 1:

    de Acutiliano negotio quod mihi mandaras... confeceram,

    id. Att. 1, 5, 4.—
    b.
    Of space or distance traversed, to pass over, accomplish, traverse, go over, make, accomplish:

    iter,

    Cic. Att. 4, 14, 2; Caes. B. G. 2, 12; Nep. Ages. 4, 4 al.; cf.:

    tertiam partem itineris,

    id. Eum. 8, 6; and poet.:

    nos immensum spatiis confecimus aequor,

    Verg. G. 2, 541:

    cursum,

    Cic. Att. 5, 12, 1; Verg. A. 5, 362:

    cursum vitae,

    Cic. Tusc. 3, 1, 2:

    cursus annuos conficit sol,

    id. N. D. 1, 31, 87; 2, 20, 52:

    longam viam,

    id. Sen. 2, 6:

    celeritate incredibili longissimas vias,

    Suet. Caes. 57.—Rarely of space occupied:

    tecta facturi, ut mille passuum conficiatur,

    Cic. Att. 4, 16, 8 (14).—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to produce, cause, make, bring about, effect:

    sollicitudines mihi,

    Ter. And. 4, 1, 26:

    geminas nuptias,

    id. ib. 4, 1, 50; cf.:

    aliquid mali gnato,

    id. Heaut. 5, 3, 1:

    pacem,

    id. ib. 5, 2, 45:

    motus animorum,

    Cic. de Or. 2, 79, 324.—With two accs.:

    animum auditoris mitem et misericordem,

    Cic. Inv. 1, 55, 106:

    reditum alicui,

    to procure, id. Fam. 9, 13, 4.—Also absol., to be efficient, to accomplish a direct result, be an active cause (philos. t. t.):

    aliae causae ipsae conficiunt, aliae vim aliquam ad conficiendum afferunt,

    Cic. Part. Or. 26, 93.—
    2.
    Of time, to complete, finish, end, spend, pass:

    cum sexaginta annos confecerit,

    Cic. Tusc. 1, 38, 92:

    centum annos,

    id. Or. 52, 176:

    diem,

    Plaut. Trin. 3, 3, 78:

    tum denique judicetur beatusne fuerit, cum extremum vitae diem morte confecerit,

    Cic. Fin. 3, 22, 76:

    annuum tempus,

    id. Att. 15, 15, 4:

    omnem vitae suae cursum in labore corporis atque in animi contentione (just before: ut in amore et voluptatibus adulescentiam suam collocaret),

    id. Cael. 17, 39:

    annuum munus,

    id. Fam. 2, 12, 1:

    biennium,

    id. Quint. 12, 40:

    suas horas (somnus),

    Sil. 4, 89:

    aequinoctium,

    Col. 2, 8, 2; cf.

    brumam,

    id. 9, 14, 12; Plin. 18, 26, 63, § 232:

    commissum ac profligatum bellum,

    Liv. 8, 25, 5; Flor. 2, 15, 2.—
    3.
    In philos. lang., to bring forward as proved, to show, deduce:

    conclusio est, quae ex eis quae ante dicta sunt, conficit, quid necessario consequatur,

    Auct. Her. 4, 30, 41 fin.; Cic. Inv. 1, 31, 53; hence, conficior, to follow logically (from something), to be deduced; with ex:

    cum id perspicuum sit, quod conficiatur ex ratiocinatione,

    Cic. Inv. 1, 40, 72; so Quint. 5, 14, 9; 5, 14, 22; 9, 4, 69; and absol., Cic. Inv. 1, 47, 87 al.—
    II.
    Transf., to diminish, lessen, weaken an object; to sweep away, destroy, kill, wear out, consume.
    A.
    Prop.:

    dentes intimi escas conficiunt,

    grind, Cic. N. D. 2, 54, 134; so Liv. 2, 32, 10; Plin. 11, 37, 61, § 160; cf.

    cibos,

    to digest, Cic. N. D. 2, 55, 137; Plin. 11, 37, 68, § 180 al.:

    ignes Conficerent vulgo silvas, arbusta cremarent,

    Lucr. 1, 905; cf.:

    conficere, omnia igni, frigore,

    id. 1, 536:

    patrimonium suum (corresp. with dissipare),

    Cic. Fl. 36, 90:

    sapiens si fame ipse conficiatur... vir bonus, ne ipse frigore conficiatur, etc.,

    id. Off. 3, 6, 29.—With acc. and inf.:

    ipse conficior venisse tempus cum possim, etc.,

    Cic. Att. 10, 18, 3:

    nihil est opere et manu factum, quod non conficiat et consumat vetustas,

    id. Marcell. 4, 11: quae vetustas est, quae vim divinam conficere possit? id. Div. 2, 57, 117.—In part. perf.: sicut fortis equus... senio confectu' quiescit, impaired, weakened, Enn. ap. Cic. Sen. 5, 14;

    and so very freq.: confectus senectute,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    aetate,

    Sall. J. 9, 4; Cat. 68, 119:

    aevo,

    Verg. A. 11, 85:

    senectā, Ov M. 6, 37: cum corporis morbo tum animi dolore,

    Cic. Mur. 40, 86; cf. id. Fin. 1, 12, 41; id. Att. 11, 11, 1:

    multis gravibusque vulneribus,

    Caes. B. G. 2, 25; 3, 5; Sall. J. 60, 7:

    curā,

    Ter. And. 2, 1, 4:

    dolore,

    Cat. 65, 1.—Without abl.:

    ut fessos confectosque aggrediantur,

    exhausted, Liv. 1, 23, 9; cf.:

    confectus et saucius,

    Cic. Cat. 2, 11, 24:

    artus,

    Lucr. 3, 947:

    ego te hic hac offatim conficiam,

    to cut in pieces, Plaut. Truc. 2, 7, 52:

    Athenienses,

    to subdue, Nep. Lys. 1, 1; so,

    provinciam,

    Cic. Inv. 2, 37, 111; Liv. 26, 21, 2; 28, 28, 7; 40, 28, 8; 41, 12, 3; cf. Cic. Imp. Pomp. 10, 28; Liv. 27, 5, 3; 40, 35, 4:

    duos hostium exercitus,

    id. 2, 40, 13:

    me (sica illa) paene confecit,

    killed, Cic. Mil. 14, 37:

    alterum Curiatium,

    Liv. 1, 25, 10; cf.

    saucium,

    id. 42, 16, 1:

    Caligulam vulneribus triginta,

    Suet. Calig. 58:

    maximam vim serpentium (ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101;

    so of the killing of animals,

    Suet. Claud. 21; id. Dom. 19; Lampr. Com. 13 al.; cf. confector, II.;

    and in mal. part.,

    Suet. Ner. 29 (v. the passage in its connection).—
    B.
    Trop.:

    conficere aliquem verbis,

    Plaut. Ps. 1, 5, 49:

    (captivos) omnibus notis ignominiisque,

    Liv. 22, 61, 9:

    lectio non cruda sed multa iteratione mollita et velut confecta,

    Quint. 10, 1, 19:

    sidus confectum,

    its influence has ceased, it has set, Plin. 16, 23, 36, § 87; 18, 25, 57, § 207.—
    III.
    In gen., to prepare, provide, procure, to bring together, = colligo:

    virginem, Quam amabat, eam confeci sine molestiā,

    Ter. Eun. 5, 4, 6 Ruhnk.; so,

    centurias,

    to secure their votes, Q. Cic. Pet. Cons. 5, 18; cf.:

    suam tribum necessariis suis,

    Cic. Planc. 18, 45:

    hortos mihi,

    id. Att. 12, 37, 2:

    bibliothecam,

    id. ib. 1, 7 fin.:

    exercitum difficili rei publicae tempore,

    id. Imp. Pomp. 21, 61:

    exercitus maximos,

    id. Att. 8, 11, 2; cf.:

    armata milia centum,

    Caes. B. G. 2, 4:

    (serpentum) magnam multitudinem (just before, colligere),

    Nep. Hann. 10, 5:

    erat ei de ratiunculā apud me pauxillulum nummorum, id ut conficerem: confeci,

    Ter. Phorm. 1, 1, 4:

    permagnam pecuniam ex illā re,

    Cic. Verr. 2, 1, 52, § 138; cf.:

    conficiendae pecuniae rationes,

    id. Fl. 9, 20.—Hence, confĭcĭ-ens, entis, P. a. (acc. to I.), effecting, causing, producing, efficient (rare, and only in Cic.):

    causae,

    Cic. Part. Or. 26, 93: corporis bonorum conficientia (tha tôn agathôn poiêtika), productive of physical good, id. Fin. 5, 27, 81 Madv.:

    civitas conficientissima litterarum,

    very carefully noting down every thing, id. Fl. 19, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > conficio

  • 14 contraho

    con-trăho, xi, ctum, 3, v. a., to draw or bring several objects together, to collect, assemble (freq. and class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (syn. colligo;

    opp. dissipo): quae in rerum naturā constarent quaeque moverentur, ea contrahere amicitiam, dissipare discordiam,

    Cic. Lael. 7, 24:

    cohortes ex finitimis regionibus,

    Caes. B. C. 1, 15:

    exercitum in unum locum,

    id. B. G. 1, 34; cf.:

    omnes copias Luceriam,

    Cic. Att. 8, 1, 2; and:

    omnia in unum locum,

    id. ib. 8, 11, B, 3:

    omnes copias eo,

    Nep. Ages. 3, 1:

    navibus circiter LXXX. coactis, contractisque,

    Caes. B. G. 4, 22; cf.:

    magnam classem,

    Nep. Con. 4, 4:

    naves,

    Suet. Calig. 19:

    agrestes,

    Ov. F. 4, 811:

    captivos,

    Liv. 37, 44, 3:

    utrumque ad colloquium,

    id. 28, 18, 2:

    undique libros,

    Suet. Aug. 31; cf.

    exemplaria,

    id. Gram. 24:

    muscas in manu,

    Plin. 12, 25, 54, § 122; cf.

    serpentes,

    id. 28, 9, 42, § 151: ii, qui in idem (collegium) contracti fuerint, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 34 (43), 1—
    B.
    Trop.
    1.
    To bring about, carry into effect, accomplish, execute, get, contract, occasion, cause, produce, make, etc. (very freq.):

    amicitiam,

    Cic. Lael. 14, 48:

    vinculum amicitiae,

    Val. Max. 4, 7 init.:

    aliquid litigii,

    Plaut. Cas. 3, 2, 31; cf.

    lites,

    id. Capt. prol. 63: qui hoc [p. 458] mihi contraxit, id. Cas. 3, 2, 21; cf.:

    negotium mihi,

    Cic. Cat. 4, 5, 9; and:

    numinis iram mihi (arte),

    Ov. M. 2, 660:

    bellum Saguntinis,

    Liv. 24, 42, 11:

    aliquid damni,

    Cic. Fin. 5, 30, 91:

    molestias,

    id. Fam. 2, 16, 5; cf. Sall. H. 2, 41, 8 Dietsch:

    aes alienum,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    causam certaminis,

    Liv. 22, 28, 4; cf.

    certamen,

    id. 23, 26, 11; 25, 34, 10 al.:

    necessitates ad bellum,

    id. 44, 27, 12:

    culpam,

    to incur, Cic. Att. 11, 24, 1 al.:

    cruditatem,

    Quint. 7, 3, 38; cf. id. 2, 10, 6:

    morbum,

    Plin. 30, 8, 21, § 65:

    pestilentiam,

    id. 36, 27, 69, § 202:

    saginam corporis,

    Just. 21, 2:

    causam valetudinis ex profluvio alvi,

    Suet. Aug. 97 fin. et saep.: porca contracta, owed, due, sc. for the expiation of a crime, Cic. Leg. 2, 22, 57 fin.
    2.
    In the lang. of business, t. t., to make a contract, conclude a bargain, to contract:

    rationem, rem cum illo,

    Cic. Clu. 14, 41; cf. id. Off. 1, 17, 53; id. Sull. 20, 56; id. Att. 7, 7, 7:

    in tribuendo suum cuique et rerum contractarum fide,

    id. Off. 1, 5, 14:

    ex rebus contrahendis,

    id. ib. 3, 15, 61:

    in contrahendis negotiis,

    id. ib. 2, 11, 40:

    adfinitas inter Caesarem et Pompeium contracta nuptiis,

    Vell. 2, 44, 3 et saep.—
    b.
    Transf. beyond the sphere of business:

    cum aliquo,

    to have intercourse with, to associate with, Cic. Off. 1, 2, 4:

    nihil cum populo,

    id. Tusc. 5, 36, 105.—
    II.
    In partic., with the prevailing idea of shortening or diminishing by drawing together (cf.: cogo, colligo, etc.), to draw close or together, to draw in, contract, shorten, narrow, lessen, abridge, diminish (freq. and class.; opp. porrigo, dilato, tendo).
    A.
    Lit.:

    animal omne membra quocumque volt flectit, contorquet, porrigit, contrahit,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    pulmones tum se contrahunt adspirantes, tum intrante spiritu dilatant,

    id. N. D. 2, 55, 136:

    contractum aliquo morbo bovis cor,

    id. Div. 2, 16, 37; cf.:

    se millepeda tactu,

    Plin. 29, 6, 39, § 136:

    bina cornua (opp. protendere),

    id. 9, 32, 51, § 101: collum. Cic. Tusc. 2, 17, 41;

    opp. tendere,

    Quint. 11, 3, 82:

    frontem,

    to wrinkle, contract, Cic. Clu. 26, 72; Hor. S. 2, 2, 125:

    supercilia (opp. deducere),

    Quint. 11, 3, 79:

    medium digitum in pollicem,

    id. 11, 3, 92; cf.:

    contractum genibus tangas caput,

    Hor. S. 2, 7, 61:

    gravissimo frigore solus atque contractus vigilabit in lectulo,

    Hier. Ep. 53:

    castra,

    Caes. B. G. 7, 40:

    vela,

    Hor. C. 2, 10, 23; Quint. 12, prooem. § 4; cf. Cic. Att. 1, 16, 2:

    orbem (lunae),

    Ov. M. 15, 198:

    umbras,

    id. ib. 3, 144:

    orationem (with summittere),

    Quint. 11, 1, 45; cf. id. 12, 11, 16:

    tempora dicendi,

    id. 6, 5, 4 et saep.:

    lac,

    to curdle, coagulate, Plin. 23, 7, 63, § 117.—Of bees:

    contracto frigore pigrae ( = contractae frigore pigro),

    Verg. G. 4, 259; cf.:

    pigrum est enim contractumque frigus,

    Sen. Ira, 2, 19, 2:

    horrida tempestas contraxit caelum,

    narrows, Hor. Epod. 13, 1:

    vulnera,

    Plin. 24, 8, 33, § 48; cf.

    cicatrices,

    id. 12, 17, 38, § 77:

    ventrem,

    to stop, check, Cels. 4, 19; cf.

    alvum,

    id. ib.:

    vomitiones,

    Plin. 20, 2, 6, § 11.—
    2.
    Esp., archit. t. t., to narrow, make smaller or tapering:

    columnam,

    Vitr. 4, 3, 4; cf. id. 3, 3, 12; 4, 7, 2:

    pyramis XXIV. gradibus in metae cacumen se contrahens,

    Plin. 36, 5, 4, § 31.—
    B.
    Trop., to draw in, lessen, check, restrain ( = certis limitibus quasi coartare et circumscribere;

    opp. remittere, diffundere): cui non animus formidine divum contrahitur?

    Lucr. 5, 1219; cf.:

    te rogo, ne contrahas ac demittas animum,

    do not suffer your spirits to droop, Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4; and:

    animos varietas sonorum (opp. remittere),

    id. Leg. 2, 15, 38: terram quasi tristitiā (sol;

    opp. laetificas),

    id. N. D. 2, 40, 102:

    ut et bonis amici quasi diffundantur et incommodis contrahantur,

    are made sad, id. Lael. 13, 48 (cf. id. Tusc. 4, 6, 14):

    ex quibus intellegitur, appetitus omnes contrahendos sedandosque,

    id. Off. 1, 29, 103; cf.

    cupidmem,

    Hor. C. 3, 16, 39 et saep. —Hence, contractus, a, um, P. a. (acc. to II.), drawn together into a narrow space, i. e. compressed, contracted, close, short, narrow, abridged, restricted, limited, etc.
    A.
    Lit.:

    tanto contractioribus ultimis digitis,

    Quint. 11, 3, 95:

    nares contractiores habent introitus,

    Cic. N. D. 2, 57, 145:

    contractior ignis,

    smaller, Lucr. 5, 569:

    aequora,

    Hor. C. 3, 1, 33; cf.

    freta,

    Ov. F. 6, 495:

    locus (with exiguus),

    Verg. G. 4, 295:

    Nilus contractior et exilior,

    Plin. Pan. 30, 3: contractiora spatia ordinum, Col. 5, 5, 3.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of language, etc.:

    et brevis ambitus verborum,

    Cic. Brut. 44, 162; cf.:

    contractior oratio,

    id. ib. 31, 120:

    propositum dicendi (opp. uberius),

    Quint. 11, 1, 32:

    summissā atque contractā voce (opp. erectā et concitatā),

    id. 11, 3, 175; so,

    vox,

    id. 11, 3, 64: parvum opusculum lucubratum his jam contractioribus noctibus, Cic. Par. prooem. § 5.—
    2.
    In gen.:

    quae studia in his jam aetatibus nostris contractiora esse debent,

    Cic. Cael. 31, 76:

    paupertas,

    stinted, Hor. Ep. 1, 5, 20 (cf.:

    angusta pauperies,

    id. C. 3, 2, 1);

    in the same sense transf. to the person: ad mare descendet vates tuus et sibi parcet Contractusque leget,

    retired, solitary, id. ib. 1, 7, 12; cf.

    homo,

    Verg. M. 78.— Adv.: contractē, on a contracted scale; only in comp.:

    assuescamus. servis paucioribus serviri, habitare contractius,

    Sen. Tranq. 9, 3; Lact. 2, 8, 39 al.

    Lewis & Short latin dictionary > contraho

  • 15 convenio

    con-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( fut. convenibo, Plaut. Cas. 3, 2, 18), v. n. and a.
    I.
    To come together, meet together, assemble (class. and freq.).
    A.
    In gen.:

    milites, qui ex provinciā convenerant,

    Caes. B. G. 1, 8:

    omnes... eo convenerant,

    id. ib. 3, 16:

    totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

    id. ib. 1, 30:

    quanto multitudo hominum ad hoc judicium,

    Cic. Rosc. Am. 5, 11:

    amici privatique hospites ad eum defendendum convenerunt,

    Nep. Timoth. 4, 2:

    ad clamorem hominum,

    Caes. B. G. 4, 37:

    ad delectationem,

    Quint. 3, 4, 6:

    Pericles, cum haberet collegam Sophoclem, iique de communi officio convenissent,

    id. Off. 1, 40, 144:

    nunc ita convenimus, ut possemus dicere, etc.,

    id. Phil. 3, 2, 5:

    quoniam convenimus ambo,

    Verg. E. 5, 1; id. A. 1, 361 al.—With the place to or at which, usu. designated by in and acc.:

    mei capitis servandi causā Romam Italia tota convenit,

    Cic. Pis. 15, 34; id. Div. 2, 23, 50:

    unum in locum omnes,

    Caes. B. G. 4, 19:

    in coetus scholarum,

    Quint. 2, 9, 2:

    in consilium frequentes,

    Cic. Verr. 2, 2, 29, § 71:

    reguli in unum convenere,

    Sall. J. 11, 2:

    tribuni plebis non desistebant clam inter se convenire,

    Cic. Agr. 2, 5, 12:

    et ex proximis hibernis et a Caesare conventura subsidia,

    Caes. B. G. 5, 28 fin.: convenientis manus dissipare, Auct. B. G. 8, 6.—Rarely with in and abl., or with advv. of place (mostly post-Aug.):

    uno in loco omnes adversariorum copiae convenissent,

    Cic. Div. 2, 24, 52 B. and K.; cf.: quanta illic multitudo convenisse dicebatur, id. Verr. 2, 2, 66, § 160 B. and K. (al. illuc):

    in coloniā Agrippiensi in domum privatam conveniunt,

    Tac. H. 4, 55.—
    2.
    Transf., of inanim. and abstr. subjects:

    munera multa huc ab amatoribus,

    Plaut. Ps. 1, 2, 44:

    huc convenit utrumque bivium,

    Plin. 6, 28, 32, § 144; cf.:

    oppi dum in quo omnis negotiatio ejus (Arabiae) convenit,

    id. 6, 28, 32, § 157:

    cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videntur,

    Cic. Rosc. Am. 22, 62; so id. ad Q. Fr. 1, 4, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Publicist. t. t. of civil communities which belong in jurisdiction to some chief city:

    ex his civitatibus, quae in id forum convenirent,

    Cic. Verr. 2, 2, 15, § 38:

    Carthaginem conveniunt populi LXV.,

    Plin. 3, 3, 4, § 25; cf.:

    ibi Aethiopicae convenere naves,

    id. 5, 28, 29, § 105.—
    2.
    Jurid. t. t.:

    in manum, of a woman who in marriage (by usus, confarreatio, or coëmptio, q. v.) comes into the hands (manus) of her husband,

    Cic. Fl. 34, 84; id. Top. 3, 14; Quint. 5, 10, 62; Gai Inst. 3, 84:

    viro in manum,

    Cic. Top. 4, 23:

    in manum flaminis,

    Tac. A. 4, 16 et saep.—

    In the same sense: in matrimonium alicujus,

    Dig. 45, 1, 121, § 1:

    in matrimonium cum viro,

    to marry, Gell. 18, 6, 8; or, in nuptias, Cod. Th. 3, 7, 11.—
    3.
    Act., to go to one to speak to him, make a request of him, etc., to address, accost, meet, visit:

    haut multos homines nunc videre et convenire quam te mavellem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 16; id. Pers. 5, 2, 74 al.; Ter. And. 1, 3, 22:

    (Helvetii) cum eum (sc. Caesarem) in itinere convenissent,

    Caes. B. G. 1, 27:

    adversarios ejus,

    Nep. Dion, 8, 3:

    illum Atilium,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    neminem conveni—convenio autem cottidie plurimos—quin omnes, etc.,

    id. Fam. 9, 14, 1:

    Bruti pueri Laodiceae me convenerunt,

    id. ib. 3, 7, 1.— Pass.:

    Balbus tantis pedum doloribus afficitur, ut se conveniri nolit,

    Cic. Fam. 6, 19, 2:

    nec eum (Lentulum) a minore Balbo conventum,

    id. Att. 9, 6, 1:

    quod conveniundi patris me tempus capere jubebat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9; Cic. Fam. 1, 8, 7; Nep. Dion, 9, 3 al. — Absol.:

    aditum petentibus conveniendi non dabat,

    Nep. Paus. 3, 3.—
    b.
    Jurid. t. t., to meet one judicially, to sue, bring an action against, summon before a tribunal:

    ut heredes ex stipulatu conveniri possint,

    Dig. 10, 2, 20; 50, 1, 17:

    de peculio,

    Paul. Sent. 2, 31:

    pro parte dimidiā,

    Dig. 17, 1, 59 et saep.—Also with abstr. objects:

    dolum aut culpam eorum,

    Dig. 26, 7, 38:

    nomen,

    ib. 42, 1, 15.
    II.
    Pregn.
    A.
    To come together, to unite, join, combine, couple (cf. coëo, II.).
    1.
    Lit., so mostly of the coition of animals, Lucr. 2, 922; Plin. 11, 24, 29, § 85; App. M. 6, p. 177, 38 al.—Of the union of atoms:

    Tandem conveniant ea (primordia) quae convecta repente Magnarum rerum fiunt exordia,

    Lucr. 5, 429.—
    2.
    Trop.
    a.
    With personal subject, to agree with in wishes, decisions, etc., to accord, harmonize (rare;

    late Lat.),

    Hyg. Astr. 2, 4; Dig. 9, 2, 27, § 29; Paul. Sent. 1, 1, § 5 (but in Plaut. Ps. 1, 5, the v. 130 is spurious; v. Ritschl, prol. ad Trin. p. 131).—Far more freq.,
    b.
    Res convenit or impers. convenit, it is agreed upon, or there is unanimity in respect to something, the matter is decided.
    (α).
    Res convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, or absol.:

    cum his mihi nec locus nec sermo convenit,

    Plaut. Ps. 4, 7, 10:

    haec fratri mecum non conveniunt neque placent,

    Ter. Ad. 1, 1, 34:

    de dote mecum conveniri nil potest,

    Plaut. Trin. 2, 4, 168:

    hoc mihi cum tuo fratre convenit,

    Cic. Fin. 5, 29, 87; Liv. 2, 39, 8; Quint. 3, 6, 91:

    pax, quae cum T. Quinctio convenisset,

    Liv. 34, 43, 2; cf.:

    pax convenit,

    Sall. J. 38 fin.; Liv. 1, 3, 5; 30, 43, 8:

    in eas condiciones cum pax conveniret,

    id. 29, 12, 14 al.; and:

    cum imperatoribus Romanis pacem conventam fuisse,

    Sall. J. 112, 2:

    ratio accepti atque expensi inter nos,

    Plaut. Most. 1, 3, 146:

    eo signo quod convenerat revocantur,

    Caes. B. C. 1, 28:

    quod tempus inter eos committendi proelii convenerat,

    id. B. G. 2, 19:

    neminem voluerunt majores nostri esse judicem, nisi qui inter adversarios convenisset,

    Cic. Clu. 43, 120; so,

    judex inter eos,

    Val. Max. 2, 8, 2:

    posse rem convenire... si posset inter eos aliquid convenire,

    Cic. Leg. 1, 20, 53:

    dum rem conventuram putamus,

    id. Att. 9, 6, 2:

    si in eo manerent, quod convenisset,

    Caes. B. G. 1, 36: [p. 463] in colloquium convenit;

    condiciones non convenerunt,

    Nep. Hann. 6, 2; cf. Liv. 30, 40, 14; 38, 11, 1 al.:

    postquam ardentia vidit castra magister equitum (id convenerat signum),

    id. 9, 23, 15:

    signum,

    Suet. Oth. 6:

    omnia conventura,

    Sall. J. 83, 2.— Pass.:

    pacem conventam frustra fuisse,

    Sall. J. 112, 2:

    quibus conventis,

    Liv. 30, 43, 7.—
    (β).
    Convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, with ut, the acc. and inf., with de and abl., or absol.:

    mihi cum Deiotaro convenit, ut, etc.,

    Cic. Att. 6, 1, 14:

    idne agebas, ut tibi cum sceleratis, an ut cum bonis civibus conveniret?

    id. Lig. 6, 18:

    quicum optime convenisset,

    id. Verr. 2, 4, 66, § 147:

    nunc ita convenit inter me atque hunc, ut, etc.,

    Plaut. Capt. 2. 3, 19:

    non modo inter Patres, sed ne inter consules quidem ipsos satis conveniebat,

    Liv. 2, 23, 14:

    conveniat mihi tecum necesse est, ipsum fecisse, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 29, 79; Sen. Ben. 7, 4, 5; id. Brev. Vit. 7, 3:

    inter omnis vero convenit, Sibyllam ad Tarquinium Superbum tris libros attulisse,

    Plin. 13, 13, 27, § 88; cf. Suet. Vesp. 25: convenit, jam inde per consules reliqua belli perfecta, it is generally asserted, homologeitai, Liv. 9, 16, 1; cf. Suet. Claud. 44 et saep.:

    cum de facto convenit, et quaeritur, etc.,

    Cic. Inv. 1, 8, 11; id. Fin. 4, 26, 72:

    de duobus minus convenit,

    Liv. 2, 33, 2; Quint. 1, 4, 17; Col. 2, 9 init.; Sen. Clem. 2, 7, 4; Gell. 2, 22, 2:

    quamquam de hoc parum convenit,

    Quint. 5, 10, 2:

    quaedam sunt, de quibus inter omnes convenit,

    id. 2, 12, 2; 4, 5, 28; Cic. N. D. 2, 4, 9; Liv. 42, 25, 11; Sen. Q. N. 2, 12, 2; Plin. Pan. 29, 5:

    ubi de pace non convenit, signa cecinere,

    Flor. 2, 6, 59 al.:

    convenit, victi utri sint eo proelio, Urbem, agrum, etc.... seque uti dederent,

    Plaut. Am. 1, 1, 70:

    convenerat, ne interloquereris,

    Sen. Clem. 1, 9, 9; cf.:

    quibus consulibus interierit non convenit,

    Nep. Hann. 13, 1:

    pacto convenit, etc.,

    Liv. 24, 6, 7; Plaut. Aul. 2, 2, 80:

    omnis exercitus, uti convenerat. Numidiā deductus, etc.,

    Sall. J. 39, 4:

    Patres igitur jurati (ita enim convenerat),

    Liv. 30, 40, 12:

    pro argento si aurum dare mallent, darent convenit,

    id. 38, 11, 8.—
    B.
    To fit with, in, or to something, to suit, be adapted to.
    1.
    Lit. (rare):

    quae (cupa) inter orbes conveniat... quae (fistula) in columellam conveniat,

    Cato, R. R. 21, 1:

    conveniebatne in vaginam tuam machaera militis?

    Plaut. Ps. 4, 7, 85:

    si cothurni laus illa esset, ad pedem apte convenire,

    Cic. Fin. 3, 14, 46.—More freq.,
    2.
    Transf.: res convenit, or impers. convenit, the thing (or it) is fit, becoming, seemly, suitable, appropriate, proper, serviceable for something, it becomes, = consentit, congruit.
    a.
    Res convenit, constr. with in or ad aliquid, cum aliquā re, the dat., acc., acc. and inf., or absol.
    (α).
    In or ad aliquid:

    ceterae vites in quemvis agrum conveniunt,

    Cato, R. R. 6 fin.; cf. Varr. R. R. 1, 19, 1:

    quid minus in hunc ordinem convenit? etc.,

    Cic. Phil. 9, 4, 8:

    convenire quae vitia in quemvis videntur potius, etc.,

    id. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 23, 65:

    hoc in te unum,

    id. N. D. 2, 29, 74 Orell. N. cr. nullam contumeliam jacere potueris, quae non ad maximam partem civium conveniret, id. Sull. 7, 23.—
    (β).
    Cum aliquā re:

    haec tua deliberatio non mihi convenire visa est cum oratione Largi,

    Cic. Fam. 6, 8, 2; so id. Fin. 3, 22, 73 al.—
    (γ).
    With dat.:

    num videntur convenire haec nuptiis?

    Ter. And. 2, 2, 29; so Cic. Prov. Cons. 17, 41; id. Fin. 3, 22, 74; Sall. J. 85, 40; Quint. 6, 3, 25; Suet. Galb. 14 et saep.—
    (δ).
    With acc.:

    itidem ut tempus anni, aetatem aliam aliud factum convenit,

    Plaut. Merc. 5, 4, 24 dub. (Lachm. ap. Lucr. p. 64, conj. condecet).—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    hoc non convenit, me... agrum habere,

    Plaut. Trin. 3, 2, 55; so Prop. 2, 1, 41.—
    (ζ).
    With in and abl.:

    nihil autem minus in perfecto duce quam festinationem... convenire arbitrabatur,

    Suet. Aug. 25.—
    (η).
    Absol.: hanc mi expetivi, contigit;

    conveniunt mores, etc.,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    nomen non convenit,

    id. ib. 5, 4, 39; id. Phorm. 1, 2, 3 (cf. impers.: rationes conferatis; adsidunt;

    subducunt: ad nummum convenit,

    Cic. Att. 5, 21, 12):

    non bene conveniunt, nec in unā sede morantur Majestas et amor,

    Ov. M. 2, 846:

    medius ille orationis modus maxime convenit,

    Quint. 6, 2, 19 et saep.—
    b.
    Convenit, impers., constr. with a clause as subject (so esp. freq. in Lucr. and the elder Pliny).
    (α).
    Haud convenit, unā ire cum amicā imperatorem in viā, Ter. Eun. 3, 2, 41:

    convenit illud in his rebus obsignatum habere, Lucr 2, 582: per se sibi vivere,

    id. 3, 685:

    dicere causas leti,

    id. 6, 708 et saep.:

    quo maxime contendi conveniat,

    Caes. B. G. 7, 85, 2:

    convenit Evandri victos discedere ad urbem,

    Verg. A. 12, 184; so Hor. A. P. 226; Vell. 1, 3, 2; Quint. 7, 3, 9; Plin. 18, 13, 33, § 126; cf. id. 33, 1, 5, § 15 Sillig.—
    (β).
    With ut:

    quī enim convenit, ut? etc.,

    Cic. Phil. 7, 2, 4 (al. evenit):

    si tibi curae Quantae conveniat Munatius,

    Hor. Ep. 1, 3, 31; cf. Quint. 8, 6, 63. —To express assent:

    convenit,

    well, it is agreed, Plaut. Cas. 2, 3, 54.—Hence,
    1.
    convĕnĭens, entis, P. a.
    A.
    (Acc. to II. A. 2.) Agreeing, consistent, accordant, harmonious (syn.:

    consentiens, concors, congruens): bene convenientes propinqui,

    Cic. Off. 1, 17, 58; cf.:

    convenientes optime propinqui cognatique,

    id. Rosc. Am. 34, 96; Suet. Tib. 7:

    recta et convenientia et constantia natura desiderat,

    Cic. Off. 3, 8, 35:

    conveniens et conjuncta constantia inter augures,

    id. Div. 2, 39, 82:

    motus,

    Lucr. 1, 1029; cf.:

    inter se motus,

    id. 2, 941.—More frequently,
    B.
    (Acc. to II. B. 2.) Fitting to something, appropriate to, meet, fit, suitable, = congruens; constr. with cum, the dat., ad aliquid, inter se, in and acc. or abl., or absol.
    (α).
    With cum (rare): motus oris conveniens cum ipsius verbi demonstratione, Nigid. ap. Gell. 10, 4, 4:

    dies conveniens cum populi vultu,

    Ov. P. 2, 1, 28.—
    (β).
    With dat. (very freq.):

    nihil in hac praeclarā epistulā scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis ejus reperietis,

    Cic. Fin. 2, 31, 99; Quint. 3, 11, 20; 6, 3, 102 al.; Suet. Tib. 50; Hor. A. P. 316; Ov. P. 3, 9, 36 et saep.:

    aut sibi convenientia finge,

    Hor. A. P. 119; cf. Quint. 11, 1, 11:

    bono civi convenientissimum credidi amplecti, etc.,

    Plin. Ep. 3, 18, 1:

    disciplina convenientissima,

    Vell. 1, 6, 3.—
    (γ).
    Ad aliquid (rare):

    nihil est tam conveniens ad res vel secundas vel adversas,

    Cic. Lael. 5, 17:

    sonus ad formam tauri,

    Ov. Ib. 436.—
    (δ).
    In aliquid (very rare):

    forma in illam conveniens amplitudinem,

    Vell. 2, 29, 2.—
    (ε).
    In aliquā re:

    gratulatio conveniens in eā victoriā,

    Liv. 45, 19, 3.—
    (ζ).
    Inter se (rare):

    in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

    Cic. Off. 1, 40, 144:

    inter se motus,

    Lucr. 2, 941.—
    (η).
    Absol. (rare):

    quod sit aptum atque conveniens,

    Quint. 5, 10, 123:

    toga,

    fitting, fitting close, Ov. A. A. 1, 514:

    nihil convenientius ducens, quam, etc.,

    Suet. Aug. 10.—
    b.
    Conveniens est = convenit, consentaneum est, it is fit, proper, becoming, suitable (post-Aug. and rare; cf.

    congruens): convenientius est dici,

    Plin. 34, 7, 16, § 35.— Sup., Plin. Pan. 87, 1; id. Ep. 10, 3 (20), 2.— Adv.: convĕnĭen-ter, fitly, suitably, conformably, consistently (syn.. congruenter, constanter; class.;

    most freq. in Cic.): convenienter cum naturā vivere (with congruere),

    Cic. Tusc. 5, 28, 82:

    convenienter naturae vivere (with congruenter),

    id. Fin. 3, 7, 26; cf. id. Off. 3, 3, 13 al.; Hor. Ep. 1, 10, 12:

    convenienter sibi dicere (with constanter),

    Cic. Tusc. 5, 9, 26; Ov. A. A. 3, 546:

    convenienter ad praesentem fortunae statum loqui,

    Liv. 23, 5, 4.— Sup., Aug. Civ. Dei, 18, 44.—
    2.
    con-ventum, i, n. (acc. to II. A. 2.), an agreement, compact, covenant, convention, accord (in good prose):

    facere promissa, stare conventis, reddere deposita,

    Cic. Off. 3, 25, 95; 1, 10, 32; id. Part. Or. 37, 130; Liv. 29, 24, 3; Sil. 1, 10 al.—As a jurid. expression, very freq. in the connection pactum conventum (for which the MSS. sometimes, perh. through interpolation, give pactum et conventum), Cic. Part. Or. 37, 130; id. de Or. 2, 24, 100; id. Caecin. 18, 51; id. Att. 6, 3, 1; Juv. 6, 25; v. pactum.

    Lewis & Short latin dictionary > convenio

  • 16 dispergo

    di-spergo, in late Lat. and sometimes in MSS. of the older authors written di-spargo (cf. aspergo and conspergo), si, sum, 3, v. a., to scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and class., esp. in the part. perf.).
    I.
    Lit.:

    per agros passim dispergit corpus,

    Cic. Poet. N. D. 3, 26, 67; cf. per hypallagen:

    membrorum collectio dispersa (coupled with dissipare),

    id. de Imp. Pomp. 9, 22 (but in Lucr. 3, 988, the right reading is:

    dispessis membris, not dispersis, v. dispando): cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit?

    id. Ac. 2, 38, 120:

    nubes dispergunt venti,

    Lucr. 5, 254:

    an tibi jam mavis cerebrum dispergam hic?

    Ter. Ad. 5, 2, 7; for which: ut cerebro dispergat viam, besprinkle, id. ib. 3, 2, 19:

    caprae dispergunt se, contra oves so congregant et condensant in locum unum,

    Varr. R. R. 2, 3, 9; cf.:

    comites dispersi,

    Lucr. 4, 576; so the mid.:

    dispersi, of persons,

    Cic. Fl. 13, 30; id. Sest. 42, 91;

    and esp. freq. of soldiers,

    Caes. B. G. 1, 40, 8; 3, 28, 3; id. B. C. 1, 44, 1; 2, 38, 5 et saep.; Sall. J. 98, 4, et saep.; cf.:

    dispersi a suis pars cedere, etc.,

    id. ib. 51, 1; and in the verb. fin. act.:

    quae (duo milia evocatorum) tota acie disperserat,

    had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4:

    fimum,

    Plin. 18, 23, 53, § 193:

    vitem traducibus dispergere atque disrarare,

    Col. 5, 6, 36: lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25:

    color dispergitur omnis,

    Lucr. 2, 831 (not disperditur, v. Lachm. ad h. l.):

    ubi brachia et crura inaequaliter dispergit,

    i. e. moves at random, Cels. 2, 6:

    Mesopotamia vicatim dispersa,

    i. e. divided, Plin. 6, 26, 30, § 117:

    magna pars Judaeae vicis dispergitur,

    Tac. H. 5, 8 et saep.— Poet.:

    aries dispergit saxa (with effundere muros),

    Luc. 1, 384 Cort.:

    dispersa capillos,

    id. 10, 84:

    quo latior (res) est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit,

    Lucr. 2, 1135; so with in and acc., id. 1, 309; Caes. B. G. 6, 34, 1; Plin. 11, 37, 89, § 220:

    tripartitum exercitum plures in manus,

    Tac. A. 3, 74 al.:

    aër dispargitur ad partis minutas corporis,

    Lucr. 4, 895.
    II.
    Trop.:

    in praesentia tantummodo numeros et modos et partes argumentandi confuse et permixte dispersimus: post descripte... ex hac copia digeremus,

    Cic. Inv. 1, 30, 49; cf. id. de Or. 1, 42, 187; 191; Quint. 9, 3, 39:

    bellum tam longe lateque dispersum,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    in re dispersa atque infinita,

    Q. Cic. Pet. Cons. 1:

    plebis vis soluta atque dispersa in multitudine,

    Sall. J. 41, 6:

    rumorem,

    Tac. A. 4, 24:

    falsos rumores,

    id. H. 2, 96; and with acc. and inf.:

    volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptionem,

    had given out, id. ib. 2, 1:

    membratim oportebit partis rei gestae dispergere in causam,

    Cic. Inv. 1, 21, 30:

    vitam in auras,

    Verg. A. 11, 617; cf.:

    partem voti in auras,

    id. ib. 795.— Hence, adv. in two forms:
    1.
    dispersē, dispersedly, here and there (very rare):

    disperse et diffuse dictae res,

    Cic. Inv. 1, 52, 98:

    multis in locis dicta,

    id. Verr. 2, 4, 52, § 116. —
    2.
    dispersim, Varr. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13; Suet. Caes. 80.

    Lewis & Short latin dictionary > dispergo

  • 17 dispersim

    di-spergo, in late Lat. and sometimes in MSS. of the older authors written di-spargo (cf. aspergo and conspergo), si, sum, 3, v. a., to scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and class., esp. in the part. perf.).
    I.
    Lit.:

    per agros passim dispergit corpus,

    Cic. Poet. N. D. 3, 26, 67; cf. per hypallagen:

    membrorum collectio dispersa (coupled with dissipare),

    id. de Imp. Pomp. 9, 22 (but in Lucr. 3, 988, the right reading is:

    dispessis membris, not dispersis, v. dispando): cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit?

    id. Ac. 2, 38, 120:

    nubes dispergunt venti,

    Lucr. 5, 254:

    an tibi jam mavis cerebrum dispergam hic?

    Ter. Ad. 5, 2, 7; for which: ut cerebro dispergat viam, besprinkle, id. ib. 3, 2, 19:

    caprae dispergunt se, contra oves so congregant et condensant in locum unum,

    Varr. R. R. 2, 3, 9; cf.:

    comites dispersi,

    Lucr. 4, 576; so the mid.:

    dispersi, of persons,

    Cic. Fl. 13, 30; id. Sest. 42, 91;

    and esp. freq. of soldiers,

    Caes. B. G. 1, 40, 8; 3, 28, 3; id. B. C. 1, 44, 1; 2, 38, 5 et saep.; Sall. J. 98, 4, et saep.; cf.:

    dispersi a suis pars cedere, etc.,

    id. ib. 51, 1; and in the verb. fin. act.:

    quae (duo milia evocatorum) tota acie disperserat,

    had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4:

    fimum,

    Plin. 18, 23, 53, § 193:

    vitem traducibus dispergere atque disrarare,

    Col. 5, 6, 36: lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25:

    color dispergitur omnis,

    Lucr. 2, 831 (not disperditur, v. Lachm. ad h. l.):

    ubi brachia et crura inaequaliter dispergit,

    i. e. moves at random, Cels. 2, 6:

    Mesopotamia vicatim dispersa,

    i. e. divided, Plin. 6, 26, 30, § 117:

    magna pars Judaeae vicis dispergitur,

    Tac. H. 5, 8 et saep.— Poet.:

    aries dispergit saxa (with effundere muros),

    Luc. 1, 384 Cort.:

    dispersa capillos,

    id. 10, 84:

    quo latior (res) est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit,

    Lucr. 2, 1135; so with in and acc., id. 1, 309; Caes. B. G. 6, 34, 1; Plin. 11, 37, 89, § 220:

    tripartitum exercitum plures in manus,

    Tac. A. 3, 74 al.:

    aër dispargitur ad partis minutas corporis,

    Lucr. 4, 895.
    II.
    Trop.:

    in praesentia tantummodo numeros et modos et partes argumentandi confuse et permixte dispersimus: post descripte... ex hac copia digeremus,

    Cic. Inv. 1, 30, 49; cf. id. de Or. 1, 42, 187; 191; Quint. 9, 3, 39:

    bellum tam longe lateque dispersum,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    in re dispersa atque infinita,

    Q. Cic. Pet. Cons. 1:

    plebis vis soluta atque dispersa in multitudine,

    Sall. J. 41, 6:

    rumorem,

    Tac. A. 4, 24:

    falsos rumores,

    id. H. 2, 96; and with acc. and inf.:

    volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptionem,

    had given out, id. ib. 2, 1:

    membratim oportebit partis rei gestae dispergere in causam,

    Cic. Inv. 1, 21, 30:

    vitam in auras,

    Verg. A. 11, 617; cf.:

    partem voti in auras,

    id. ib. 795.— Hence, adv. in two forms:
    1.
    dispersē, dispersedly, here and there (very rare):

    disperse et diffuse dictae res,

    Cic. Inv. 1, 52, 98:

    multis in locis dicta,

    id. Verr. 2, 4, 52, § 116. —
    2.
    dispersim, Varr. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13; Suet. Caes. 80.

    Lewis & Short latin dictionary > dispersim

  • 18 dissipo

    dis-sĭpo, or, acc. to many MSS., dis-sŭpo, āvi, ātum ( part. perf. in the tmesis:

    disque supatis,

    Lucr. 1, 651), 1, v. a. [SUPO = jacio, v. the art. ‡ supat; hence, i. q. disicio], to spread abroad, scatter, disperse (very freq. and class., esp. in Cic.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    claras scintillas dissupat ignis,

    Lucr. 6, 163; cf. id. 6, 181:

    ignis totis se passim dissipavit castris,

    Liv. 30, 5:

    (Medea dicitur) in fuga fratris sui membra in iis locis, qua se parens persequeretur, dissipavisse,

    Cic. de Imp. Pomp. 9, 22; cf.:

    ossa Quirini,

    Hor. Epod. 16, 14:

    qui dissipatos homines congregavit et ad societatem vitae convocavit,

    Cic. Tusc. 1, 25, 62; cf.:

    dispersi ac dissipati discedunt,

    Caes. B. G. 5, 58, 3; 2, 24, 4; id. B. C. 1, 55, 1 et saep.:

    dissupat in corpus sese cibus omne animantum,

    Lucr. 1, 350; cf.:

    piceum venenum per ossa,

    Ov. M. 2, 801; Cic. Div. 1, 34 fin. —Mid.:

    hostes dispersi dissipantur in finitimas civitates,

    Hirt. B. G. 8, 5 fin. Herz.; cf. Liv. 2, 28.—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to disperse, rout, scatter, put to flight:

    phalangem (for which, shortly after, disjecerunt),

    Liv. 44, 41:

    ordines pugnantium,

    id. 6, 12 fin.; Front. Strat. 2, 2, 11:

    aciem,

    id. ib. 2, 1, 14:

    hostes,

    Cic. Fam. 2, 10, 3: classem, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14:

    in fugam,

    Liv. 8, 39, 8; cf Flor. 4, 11, 6:

    omnes copias,

    id. 3, 5, 11:

    praesidia,

    id. 4, 9, 4 et saep.—Hence poet.:

    aper dissipat canes,

    Ov. F. 2, 231; id. M. 8, 343.—
    b.
    Transf., of abstract subjects:

    dissipata fuga,

    Liv. 28, 20; 38, 27; cf.:

    collectis ex dissipato cursu militibus,

    id. 2, 59; 9:

    respublica dispersa et dissipata,

    dissolved, id. 2, 28.—
    2.
    Medic. t. t., like discutere, to disperse, dissipate, discuss morbid matter:

    humorem,

    Cels. 5, 28, 7:

    suppurationem,

    Scrib. Comp. 263.—
    3.
    Pregn., to demolish, overthrow, destroy; to squander, dissipate:

    statuam deturbant, affligunt, comminuunt, dissipant,

    Cic. Pis. 38, 93; cf.

    turres,

    Vitr. 1, 5; Cic. Rep. 3, 33:

    ignis cuncta disturbat et dissipat,

    id. N. D. 2, 15, 41:

    alii animum statim dissipari alii diu permanere censent,

    id. Tusc. 1, 9, 18; cf. id. ib. 1, 11, 24:

    a majoribus possessiones relictas disperdere et dissipare,

    id. Agr. 1, 1, 2; cf.:

    rem familiarem,

    id. Fam. 4, 7, 5: patrimonium, Crassus in Cic. de Or. 2, 55:

    avitas opes per luxum,

    Tac. A. 13, 34:

    reliquias reip.,

    Cic. Phil. 2, 3, 6:

    terram,

    Vulg. Ezech. 30, 12 et saep.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to disperse, spread abroad, circulate, disseminate, scatter:

    omnia fere, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa et dissipata quondam fuerunt,

    Cic. de Or. 1, 42:

    facilius est enim apta dissolvere quam dissipata conectere,

    id. Or. 71, 235;

    so of discourse,

    unconnected, ill-arranged, id. ib. 65 fin.; 70, 233;

    and transf. to the speaker: (Curio) cum tardus in cogitando, tum in instruendo dissipatus fuit,

    id. Brut. 59 fin.:

    famam istam fascium dissipaverunt,

    they have spread abroad, published, id. Phil. 14, 6, 15; cf. Suet. Galb. 19; and with acc. and inf.:

    cum homines lauti et urbani sermones hujusmodi dissipassent, me magna pecunia a vera accusatione esse deductum,

    id. Verr. 2, 1, 6 fin.; id. Fl. 6, 14; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1 fin.; Suet. Vesp. 6:

    dissipatum passim bellum,

    Liv. 28, 3.—
    B.
    In partic. (acc. to I. B. 3.):

    dissipat Evius curas edaces,

    drives away, Hor. C. 2, 11, 17:

    amplexus,

    disturbs, interrupts, Stat. S. 3, 2, 57.

    Lewis & Short latin dictionary > dissipo

  • 19 jurisprudens

    prūdens, entis, adj. [contr. from providens].
    I.
    Foreseeing, foreknowing (very rare); constr. with an objective clause, or absol.:

    ille contra urinam spargit, prudens, hanc quoque leoni exitialem,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    quos prudentis possumus dicere, id est providentis,

    Cic. Div. 1, 49, 111: de futuro satis callidus satisque prudens, Ps.-Sall. ap. Cic. init.
    II.
    Transf.
    A.
    Knowing, skilled, experienced, versed, practised in a thing (class.; syn.: peritus, consultus); constr. with gen. or in; poet. and post-Aug. also with inf.
    (α).
    With gen.:

    ceterarum rerum pater familias et prudens et attentus,

    Cic. Quint. 3, 11:

    belli prudentes, Sall. Ep. Mith. (H. 4, 61, 16 Dietsch): rei militaris,

    Nep. Con. 1, 2:

    locorum,

    Liv. 34, 28 fin.:

    animus rerum prudens,

    Hor. C. 4, 9, 35:

    artis,

    Ov. H. 5, 150:

    animorum provinciae prudens,

    Tac. Agr. 19:

    doli prudens,

    id. H. 2, 25:

    agricolationis,

    Col. 2, 2, 15.— Comp.:

    prudentiores rerum rusticarum,

    Col. 4, 2, 1; so,

    earum rerum,

    Gell. 14, 2, 4.— Sup.:

    adulandi gens prudentissima,

    Juv. 3, 86.—
    (β).
    With in:

    prudens in jure civili,

    Cic. Lael. 2, 6.—
    (γ).
    With inf. or acc. and inf.:

    nec pauperum prudens anus Novemdialis dissipare pulveres,

    Hor. Epod. 17, 47:

    prudens otii vitia negotio discuti,

    Curt. 7, 1, 4:-ob ea se peti prudens, Plin. 8, 31, 49, § 111:

    sciens prudensque se praegnantem non esse,

    Dig. 25, 6, 1, § 2.—
    2.
    In partic.
    a.
    Juris prudens, also prudens alone (like juris peritus), skilled or learned in the law; as subst.: jūrisprūdens, ntis, m., one learned in the law, a lawyer, jurist, jurisconsult (only post-class.), Dig. 38, 15, 2 fin.; 1, 2, 2; 1, 1, 7; 40, 7, 30; Just. Inst. 1, 2.—
    b.
    Like sciens, knowing, wise, discreet, prudent; usually connected with sciens: prudens animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. 150, 8 (Ann. v. 216 Vahl.):

    quos prudens praetereo,

    Hor. S. 1, 10, 88; 2, 5, 58 (cf.:

    imprudens praeteriisse videris,

    Cic. Brut. 77, 269):

    ibis sub furcam prudens,

    Hor. S. 2, 7, 66:

    nequidquam deus abscidit Prudens Oceano terras,

    id. C. 1, 3, 22; 3, 29, 29; Ov. M. 3, 364:

    an prudens imprudensve rupisset,

    Gell. 20, 1, 34.—With sciens: amore ardeo:

    et prudens, sciens, Vivus vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 27:

    ut in fabulis Amphiaraus sic ego prudens et sciens ad pestem ante oculos positam sum profectus,

    Cic. Fam. 6, 6, 6; Cael. ap. Cic. Att. 10, 9, A, 5; Suet. Ner. 2 fin.
    B.
    In gen., sagacious, sensible, intelligent, clever, judicious, etc. (very freq.):

    vir naturā peracutus et prudens,

    Cic. Or. 5, 18:

    quis P. Octavio ingenio prudentior, jure peritior,

    id. Clu. 38, 107:

    prudentem et, ut ita dicam, catum,

    id. Leg. 1, 16, 45:

    in existimando admodum prudens,

    id. Brut. 68, 239; cf.:

    prudentissimi in disserendo,

    id. ib. 31, 118:

    virum ad consilia prudentem,

    id. Font. 15, 43:

    quo nemo prudentior,

    id. Lael. 1, 5:

    homines amicissimi ac prudentissimi,

    id. Rep. 1, 46, 10:

    vir bonus et prudens,

    Hor. Ep. 1, 16, 32; cf. id. A. P. 445:

    si divitiae prudentem reddere possent,

    id. Ep. 2, 2, 155:

    prudentior ille consilio, hic animo magnificentior,

    Just. 9, 8, 13.—With adverb. acc.:

    prudens alia,

    Amm. 15, 13, 2.—Of abstract things:

    prudens, temperata, fortis, justa ratio,

    Cic. Fin. 5, 21, 58:

    prudens animi sententia,

    Ov. H. 21, 137: consilium, quod si non fuerit prudens, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, A, 1; Ov. M. 13, 433:

    prudentissimum consilium,

    Nep. Eum. 3, 4; Hirt. B. Alex. 24. —
    C.
    Cautious, circumspect (very rare):

    malebant me nimium timidum quam satis prudentem existimari,

    Cic. Fam. 4, 14, 2.— Hence, adv.: prūdenter, sagaciously, intelligently, discreetly, wisely, skilfully, learnedly, prudently, etc.: loqui, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 255 Vahl.):

    facere,

    Cic. Fin. 5, 6, 15; cf. id. Rep. 3, 9, 16:

    rationem excogitare,

    id. ib. 2, 12, 23:

    multa ab eo prudenter disputata,

    id. Lael. 1, 1:

    multa provisa prudenter,

    id. ib. 2, 6.— Comp., Aug. in Suet. Tib. 21; Quint. 9, 2, 44.— Sup.:

    defendere,

    Cic. Div. 2, 72, 150:

    scribere,

    id. Att. 13, 1, 1; Val. Max. 3, 3, 4 ext. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > jurisprudens

  • 20 prudens

    prūdens, entis, adj. [contr. from providens].
    I.
    Foreseeing, foreknowing (very rare); constr. with an objective clause, or absol.:

    ille contra urinam spargit, prudens, hanc quoque leoni exitialem,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    quos prudentis possumus dicere, id est providentis,

    Cic. Div. 1, 49, 111: de futuro satis callidus satisque prudens, Ps.-Sall. ap. Cic. init.
    II.
    Transf.
    A.
    Knowing, skilled, experienced, versed, practised in a thing (class.; syn.: peritus, consultus); constr. with gen. or in; poet. and post-Aug. also with inf.
    (α).
    With gen.:

    ceterarum rerum pater familias et prudens et attentus,

    Cic. Quint. 3, 11:

    belli prudentes, Sall. Ep. Mith. (H. 4, 61, 16 Dietsch): rei militaris,

    Nep. Con. 1, 2:

    locorum,

    Liv. 34, 28 fin.:

    animus rerum prudens,

    Hor. C. 4, 9, 35:

    artis,

    Ov. H. 5, 150:

    animorum provinciae prudens,

    Tac. Agr. 19:

    doli prudens,

    id. H. 2, 25:

    agricolationis,

    Col. 2, 2, 15.— Comp.:

    prudentiores rerum rusticarum,

    Col. 4, 2, 1; so,

    earum rerum,

    Gell. 14, 2, 4.— Sup.:

    adulandi gens prudentissima,

    Juv. 3, 86.—
    (β).
    With in:

    prudens in jure civili,

    Cic. Lael. 2, 6.—
    (γ).
    With inf. or acc. and inf.:

    nec pauperum prudens anus Novemdialis dissipare pulveres,

    Hor. Epod. 17, 47:

    prudens otii vitia negotio discuti,

    Curt. 7, 1, 4:-ob ea se peti prudens, Plin. 8, 31, 49, § 111:

    sciens prudensque se praegnantem non esse,

    Dig. 25, 6, 1, § 2.—
    2.
    In partic.
    a.
    Juris prudens, also prudens alone (like juris peritus), skilled or learned in the law; as subst.: jūrisprūdens, ntis, m., one learned in the law, a lawyer, jurist, jurisconsult (only post-class.), Dig. 38, 15, 2 fin.; 1, 2, 2; 1, 1, 7; 40, 7, 30; Just. Inst. 1, 2.—
    b.
    Like sciens, knowing, wise, discreet, prudent; usually connected with sciens: prudens animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. 150, 8 (Ann. v. 216 Vahl.):

    quos prudens praetereo,

    Hor. S. 1, 10, 88; 2, 5, 58 (cf.:

    imprudens praeteriisse videris,

    Cic. Brut. 77, 269):

    ibis sub furcam prudens,

    Hor. S. 2, 7, 66:

    nequidquam deus abscidit Prudens Oceano terras,

    id. C. 1, 3, 22; 3, 29, 29; Ov. M. 3, 364:

    an prudens imprudensve rupisset,

    Gell. 20, 1, 34.—With sciens: amore ardeo:

    et prudens, sciens, Vivus vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 27:

    ut in fabulis Amphiaraus sic ego prudens et sciens ad pestem ante oculos positam sum profectus,

    Cic. Fam. 6, 6, 6; Cael. ap. Cic. Att. 10, 9, A, 5; Suet. Ner. 2 fin.
    B.
    In gen., sagacious, sensible, intelligent, clever, judicious, etc. (very freq.):

    vir naturā peracutus et prudens,

    Cic. Or. 5, 18:

    quis P. Octavio ingenio prudentior, jure peritior,

    id. Clu. 38, 107:

    prudentem et, ut ita dicam, catum,

    id. Leg. 1, 16, 45:

    in existimando admodum prudens,

    id. Brut. 68, 239; cf.:

    prudentissimi in disserendo,

    id. ib. 31, 118:

    virum ad consilia prudentem,

    id. Font. 15, 43:

    quo nemo prudentior,

    id. Lael. 1, 5:

    homines amicissimi ac prudentissimi,

    id. Rep. 1, 46, 10:

    vir bonus et prudens,

    Hor. Ep. 1, 16, 32; cf. id. A. P. 445:

    si divitiae prudentem reddere possent,

    id. Ep. 2, 2, 155:

    prudentior ille consilio, hic animo magnificentior,

    Just. 9, 8, 13.—With adverb. acc.:

    prudens alia,

    Amm. 15, 13, 2.—Of abstract things:

    prudens, temperata, fortis, justa ratio,

    Cic. Fin. 5, 21, 58:

    prudens animi sententia,

    Ov. H. 21, 137: consilium, quod si non fuerit prudens, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, A, 1; Ov. M. 13, 433:

    prudentissimum consilium,

    Nep. Eum. 3, 4; Hirt. B. Alex. 24. —
    C.
    Cautious, circumspect (very rare):

    malebant me nimium timidum quam satis prudentem existimari,

    Cic. Fam. 4, 14, 2.— Hence, adv.: prūdenter, sagaciously, intelligently, discreetly, wisely, skilfully, learnedly, prudently, etc.: loqui, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 255 Vahl.):

    facere,

    Cic. Fin. 5, 6, 15; cf. id. Rep. 3, 9, 16:

    rationem excogitare,

    id. ib. 2, 12, 23:

    multa ab eo prudenter disputata,

    id. Lael. 1, 1:

    multa provisa prudenter,

    id. ib. 2, 6.— Comp., Aug. in Suet. Tib. 21; Quint. 9, 2, 44.— Sup.:

    defendere,

    Cic. Div. 2, 72, 150:

    scribere,

    id. Att. 13, 1, 1; Val. Max. 3, 3, 4 ext. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > prudens

См. также в других словарях:

  • dissipare — [dal lat. dissipare, dissupare ] (io dìssipo, ecc.). ■ v. tr. 1. a. [fare svanire, anche fig.: il vento ha dissipato le nubi ; d. ogni dubbio ] ▶◀ allontanare, dileguare, disperdere, dissolvere, fugare. ◀▶ accumulare, addensare. b. [riferito a… …   Enciclopedia Italiana

  • dissipare — index dispel, disperse (scatter), dissipate (spread out) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • dissipare — dis·si·pà·re v.tr. (io dìssipo) CO 1. disperdere in direzioni diverse; far svanire, dissolvere: il sole dissipa la foschia | anche fig.: dissipare i timori, i sospetti Sinonimi: disperdere, dissolvere, fugare, scacciare. 2. fig., sprecare,… …   Dizionario italiano

  • dissipare — {{hw}}{{dissipare}}{{/hw}}A v. tr.  (io dissipo ) 1 Dissolvere, disperdere: dissipare la nebbia. 2 Ridurre a nulla sperperando o scialacquando: dissipare i propri beni; SIN. Dilapidare, scialacquare, sperperare. 3 Sciupare inutilmente: dissipare… …   Enciclopedia di italiano

  • dissipare — A v. tr. 1. (anche fig.) dissolvere, disperdere, disseminare, sparpagliare, far dileguare, far svanire CONTR. accumulare, addensare, condensare, infittire 2. (di denaro, di patrimonio e sim.) dilapidare, scialacquare, sperperare, scialare,… …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • COMAM dissipare — apud Senec. Troadib. actu 3. v. 468. ubi de Astyanacte, Cervice fusam dissipans latâ comam: Iactare est. Natura enim hoc affert, ut homines comati levi motu et iactatione cervicis crinem inaequaliter circumfusum et aliqua in parte conglobatum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Maritus potest perdere, dissipare, abuti — The husband can lose, squander and waste. Garrozi v Dastas, 204 US 64, 81, 51 L Ed 369, 379, 27 S Ct 224 …   Ballentine's law dictionary

  • dissiper — [ disipe ] v. tr. <conjug. : 1> • 1170; lat. dissipare « disperser, détruire » 1 ♦ Anéantir en dispersant. Le soleil dissipe les nuages, les brouillards, les ténèbres, la nuit. ⇒ chasser. Pronom. La brume se dissipe. ⇒ disparaître. Parfum… …   Encyclopédie Universelle

  • disipar — (Del lat. dissipare, desparramar.) ► verbo transitivo/ pronominal 1 Desaparecer o hacer desaparecer una cosa material o inmaterial gradualmente: ■ las nubes se disiparon cuando terminó de llover; sus sueños de grandeza se disiparon. ► verbo… …   Enciclopedia Universal

  • sciupare — [prob. lat. exsipare, affine a dissipare, con diverso pref.]. ■ v. tr. 1. [ridurre in cattive condizioni, spec. con riferimento a carta o stoffa: attento a non s. i libri ; s. un vestito ] ▶◀ (region.) ciancicare, gualcire, (non com.)… …   Enciclopedia Italiana

  • dissipieren — dis|si|pie|ren 〈V. tr.; hat; Phys.; Kyb.〉 zerstreuen, streuen, umwandeln [<lat. dissipare „auseinanderwerfen, zerstreuen“] * * * dis|si|pie|ren <sw. V.; hat [1: lat. dissipare] (Fachspr.): 1. zerstreuen. 2. umwandeln …   Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»