Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

item

  • 61 conposite

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conposite

  • 62 conpositum

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conpositum

  • 63 contio

    contĭo (less correctly concĭo), ōnis, f. [contr. from conventio, for which COVENTIO is written in S. C. Bacch.; v. conventio, and cf. Varr. L. L. 6, § 43 Müll.; Paul. ex Fest. p. 38, 4, and p. 113, 10 Müll.], a meeting, assembly that is called together by a magistrate or priest (cf.: contio significat conventum, non tamen alium quam eum qui a magistratu vel a sacerdote publico per praeconem convocatur, Paul. ex Fest. p. 38, 4; cf. contionor—In good prose).
    I.
    Prop.:

    advocat contionem, habet orationem talem consul,

    Cic. Sest. 12, 28; so,

    advocare contionem,

    id. Verr. 2, 3, 80, § 185; Sall. C. 57, 5; id. J. 33, 3; Liv. 8, 31, 1; Suet. Claud. 22 et saep.:

    advocare contionem populi,

    Sall. J. 84, 5:

    militum,

    Caes. B. C. 2, 32:

    advocare populum in contionem,

    Liv. 42, 33, 2:

    ad contionem advocavit,

    id. 4, 1, 6:

    plebem ad contionem vocare,

    id. 2, 2, 4; cf. Suet. Calig. 48:

    me in vestram contionem evocaverunt,

    Cic. Agr. 3, 4, 16:

    convocatis ad contionem militibus,

    Suet. Caes. 66:

    contionem habere,

    to hold a meeting, Liv. 29, 21, 7 (cf.:

    contionem habere, II. infra): in contione dicere,

    Cic. Or. 63, 213 sq.; of. id. ib. 50, 168; and id. de Or. 2, 59, 242:

    in contionem populi prodire,

    Nep. Them. 1, 3: quae ego de te in senatu egerim, quae in contionibus dixerim, Cic. Fam. 5, 2, 4; cf.

    so in opp. to the Senate,

    Tac. A. 4, 40 fin.:

    laudare aliquem pro contione,

    before the people, Sall. J. 8, 2; Liv. 7, 7, 3; 7, 10, 14 al.; Quint. 2, 4, 33; 4, 4, 8 al.:

    nunc in mille curias contionesque dispersam et dissipatam esse rempublicam,

    Liv. 2, 28, 4; 2, 23, 5:

    contio conventusque,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 110:

    contio, quae ex imperitissimis constat,

    id. Lael. 25, 95:

    togata et urbana,

    Liv. 45, 37, 8:

    turbulentae,

    Quint. 5, 13, 39; cf.:

    in illis fluctibus contionum,

    id. 8, 6, 48; and:

    contionum procellae,

    id. 8, 6, 7:

    stabant pro contione legiones destrictis gladiis,

    in the manner of an assembly, Tac. A. 1, 44 Draeg. ad loc.—
    II.
    Meton., a discourse, oration before a public assembly:

    legi contionem tuam,

    Cic. Fam. 9, 14, 7; cf.:

    audiri jam et legi novas contiones,

    Tac. A. 5, 4 fin.:

    habere contionem... quā in oratione,

    Cic. Agr. 2, 1, 1; so,

    contionis habendae potestas,

    id. Fam. 5, 2, 7; Liv. 24, 22, 1:

    contionem apud milites habuit,

    Caes. B. C. 3, 73; so Liv. 44, 1, 9; cf. also id. 27, 13, 1; Caes. B. C. 2, 18:

    habuit super eā re contionem,

    Suet. Caes. 5:

    in contione contra Catilinam,

    Quint. 5, 11, 42:

    funebres tristes atque summissae,

    id. 11, 3, 153:

    ut Cicero dicit contra contionem Metelli,

    id. 9, 3, 50; cf. Gell. 18, 7, 7; and the few fragments of this oration of Cic. in Orell. IV. 2, p. 455 sq.; Quint. 12, 10, 70; cf. id. 3, 8, 65; 3, 8, 67.—Of the orations reported in a history:

    ille (sc. Thucydides) contionibus melior, hic (sc. Herodotus) sermonibus,

    Quint. 10, 1, 73; cf. id. 9, 4, 18; Plin. Ep. 1, 16, 4.—
    B.
    A place for speaking, a tribune, rostrum; mostly in the phrases in contionem ascendere or escendere:

    cum magistratum inieris et in contionem ascenderis,

    Cic. Fin. 2, 22, 74; id. Att. 4, 2, 3:

    in contionem escendit,

    Liv. 2, 7, 7 Weissenb. ad loc.; 3, 49, 4;

    5, 50, 8: Perseus in contionem processit Philippum secum filium habens,

    id. 44, 45, 8; cf.: contionem tria significare: locum suggestumque unde verba fierent,... coetum populi adsistentis, item orationem ipsam, Verr. Fl. ap. Gell. 18, 7, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > contio

  • 64 dedecet

    dē-dĕcet, cuit, 2, v. impers. (very rarely pers., v. infra, II.), it is unseemly, unsuitable, unbecoming:

    decere quasi aptum esse consentaneumque tempori et personae, etc.... contraque item dedecere,

    Cic. Or. 22, 74.—
    I.
    Prop. (class.; usually connected with a negation), construed like decet (q. v.), with nom. or inf. rei, and with acc. pers. or absol.
    a. (α).
    Neque te ministrum dedecet myrtus neque me sub arta vite bibentem, Hor. Od. 1, 38, 7:

    me usus precum,

    Ov. M. 6, 689:

    nihil se,

    id. Rem. Am. 410. In plur.:

    nec dominam motae dedecuere comae,

    Ov. Am. 1, 7, 12; 3, 15, 4.—
    (β).
    Ut, si quid dedeceat, vitemus, Cic. Off. 1, 41:

    vox,

    Quint. 11, 3, 104.—
    b. (α).
    Oratorem irasci minime decet, simulare non dedecet, Cic. Tusc. 4, 25; Ov. A. A. 2, 530:

    togam removeri,

    Quint. 11, 3, 124.—
    (β).
    (Togae) extremam oram rejecisse non dedecet, Quint. 11, 3, 140; Hor. Od. 2, 12, 17.—
    c.
    Ut iis, quae habent, modice et scienter utantur, et ut ne dedeceat, Cic. de Or. 1, 29, 132. —
    II.
    By poet. license person. as a v. a., to dishonor, neglect a thing:

    si non dedecui tua jussa,

    Stat. Th. 10, 340:

    Atticus Claudiorum imagines dedecere videbatur,

    Tac. A. 2, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > dedecet

  • 65 demonstro

    dē-monstro, āvi, ātum, 1 ( arch. inf. pass.:

    demonstrarier,

    Ter. Ph. 2, 1, 76), v. a., to point out, as with the finger; to indicate, designate, show (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (cf.: indico, significo, ostendo): ubi habitet (mihi) demonstrarier (volo—with commonstrarier), Ter. l. l.; cf.:

    itinera ipsa ita putavi esse demonstranda, ut commonstrarem tantum viam, et ut fieri solet, digitum ad fontes intenderem,

    Cic. de Or. 1, 46 fin.:

    non ea figura, quae digito demonstrari potest,

    id. Rep. 6, 24; so,

    too, aliquid digito,

    Quint. 6, 3, 38:

    aliquem averso pollice,

    id. 11, 3, 104:

    aliquid nutu vel manu,

    id. 1, 5, 36:

    eum volo mihi demonstretis hominem,

    Plaut. Poen. 3, 2, 16:

    thesaurum mi in hisce aedibus,

    id. Trin. 1, 2, 113:

    itinera cum cura,

    Liv. 23, 33:

    unum ex iis,

    Suet. Aug. 94 et saep.:

    ut ante demonstrabant, quid ubique esset... item nunc, quid undique oblatum sit, ostendunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 59: demonstres ubi sint tuae tenebrae, Catull. 55, 2.— Absol.: histrio ita demonstraverat ( had gesticulated), ut bibentem natantemque faceret, Suet. Ner. 39.—
    2.
    Poet. of a subject not personal:

    demonstrant astra salebras,

    Prop. 3, 16, 15 (4, 15, 15 M.).—
    B.
    Esp., jurid. t. t.: fines, to point out the boundaries, i.e. to deliver a piece of land to the purchaser, Cic. pro Tull. § 17; Dig. 18, 1, 18; 21, 2, 45.—
    C.
    Pregn., to guide by pointing out the way:

    si equus ille decessit qui demonstrabat quadrigam,

    Dig. 31, 1, 65, § 1.—
    II.
    Trop., to designate, indicate, by speech or writing; to show, prove, demonstrate; to represent, describe; also simply to mention (in this signif. often in Caes. —for syn. cf.: monstro, commonstro, comprobo, probo, declaro).
    (α).
    With acc.:

    Spurinna quidem cum ei rem demonstrassem et vitam tuam superiorem exposuissem, magnum periculum summae reipublicae demonstrabat, nisi, etc.,

    Cic. Fam. 9, 24;

    so with docere,

    id. Verr. 2, 2, 50;

    with ostendere,

    id. Att. 1, 1, 4; Quint. 5, 12, 15 et saep.:

    istius cupiditatem minasque demonstrat,

    Cic. Verr. 2, 4, 39 fin.:

    si tibi nemo responsurus esset, tamen ipsam causam demonstrare non posses,

    id. Div. in Caecil. 13, 43:

    modum formamque (sc. navium),

    Caes. B. G. 5, 1:

    re demonstrata,

    id. ib. 5, 38; cf.:

    quibus demonstratis,

    Quint. 5, 1, 3:

    aliquid scripto,

    id. 1, 5, 32 et saep.:

    ad ea castra, quae supra demonstravimus, contendit,

    Caes. B. G. 7, 83 fin.; 5, 49; so with the pron. relat., id. B. C. 3, 84, 3; 3, 89, 3:

    hujus Hercyniae silvae, quae supra demonstrata est, latitudo, etc.,

    id. B. G. 6, 25; cf. in pass. id. B. C. 1, 81, 2; 63 fin. —With double acc.:

    quam virtutem quartam elocutionis Cicero demonstrat,

    Quint. 11, 1, 1.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    mihi Fabius demonstravit, te id cogitasse facere,

    Cic. Fam. 3, 3, 2; id. Inv. 1, 31:

    demonstrant sibi praeter agri solum nihil esse reliqui,

    Caes. B. G. 1, 11, 5; 2, 17, 2; 7, 41, 2 (with exponunt); 7, 43, 2 et saep.— Pass. with nom. and inf.:

    altera parte imbecillitas, inopia fuisse demonstrabitur,

    Auct. Her. 2, 4, 7:

    si eo ipse in genere, quo arguatur, integer ante fuisse demonstrabitur,

    Cic. Inv. 1, 11, 36; Hyg. Astr. 2, 14; 2, 21.—
    (γ).
    With a relative clause:

    quanta praedae faciendae facultas daretur, si, etc.,

    Caes. B. G. 4, 34 fin.; Quint. 2, 4, 3; Plin. 25, 13, 106, § 169.—
    (δ).
    Absol.:

    cum esset Caesar in citeriore Gallia in hibernis, ita uti supra demonstravimus,

    Caes. B. G. 2, 1:

    ut supra demonstravimus,

    id. ib. 5, 3;

    5, 19 al.: ut ante demonstravimus,

    id. ib. 2, 22;

    ita ut antea demonstravimus,

    id. ib. 7, 46;

    and simply ut demonstravimus,

    id. ib. 6, 35; id. B. C. 3, 66, 2 al.—
    (ε).
    In attraction:

    cum essent in quibus demonstravi augustiis,

    Caes. B. C. 3, 15, 6:

    circiter DC ejus generis, cujus supra demonstravimus naves,

    id. B. G. 5, 2, 2.—
    b.
    Of an inanimate subject:

    quae hoc demonstrare videantur,

    Cic. Verr. 2, 2, 63:

    quod proximus demonstrabit liber,

    Quint. 1, 10, 49:

    littera causam,

    Tib. 3, 2, 27:

    laus ac vituperatio quale sit quidque demonstrat,

    id. 3, 4, 14 al. —
    c.
    Pass. impers.:

    naves XVIII., de quibus supra demonstratum est,

    Caes. B. G. 4, 28; id. B. C. 1, 56, 2:

    erant, ut supra demonstratum est, legiones Afranii tres,

    id. ib. 1, 39; 2, 34;

    and without supra,

    id. ib. 3, 62:

    quem a Pompeio missum in Hispaniam demonstratum est,

    id. ib. 1, 38; so with an acc. and inf., id. ib. 2, 28;

    2, 42, 5: ad flumen Axonam contenderunt, quod esse post nostra castra demonstratum est,

    id. B. G. 2, 9, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > demonstro

  • 66 devoro

    dē-vŏro, āvi, ātum, 1, v. a., to swallow, swallow down, gulp down, devour (class.; esp. freq. in transf. signif.—for syn. cf.: edo, comedo, vescor, pascor, mando).
    I.
    Lit., of the physical act:

    id quod devoratur,

    Cic. N. D. 2, 54, 135:

    ovum gallinaceum integrum,

    Cato R. R. 71: laseris paululum, [p. 567] Cels. 4, 4, 4:

    salivam suam,

    id. 2, 6, 98;

    lapides,

    Plin. 8, 10, 10, § 29:

    succum,

    id. 20, 23, 98, § 260:

    fumum,

    id. 26, 6, 16, § 30 et saep.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of inanimate subjects, to swallow up, ingulf, absorb:

    devorer telluris hiatu,

    Ov. H. 3, 63:

    terra devoravit montem,

    Plin. 2, 91, 93, § 205:

    vel me Charybdis devoret,

    Ov. Tr. 5, 2, 74:

    terras devorant aquae,

    Plin. 31, 1, 1, § 2:

    sol aquas devorans,

    id. 20 prooem. §

    1: ne rotae devorarentur (viarum mollitudine),

    Vitr. 10, 6.—
    B.
    To seize upon greedily or hastily, to swallow eagerly, to devour: meretricem ego item esse reor, mare ut est;

    quod des, devorat,

    Plaut. Truc. 2, 7, 16:

    spe et opinione praedam,

    Cic. Verr. 2, 1, 51; cf.:

    spe devoratum lucrum,

    id. Fl. 24; and:

    regis hereditatem spe,

    id. Att. 1, 16, 10:

    aliquid oculis,

    Just. 21, 5, 6; cf.:

    spectat oculis devorantibus draucos,

    Mart. 1, 97; cf. infra III. B.—
    C.
    To swallow down, repress, suppress, check: verborum pars devorari solet, to be swallowed, i. e. only half pronounced, Quint. 11, 3, 33; so, verba, Sen. de Ira, 3, 14 fin.; cf.

    lacrimas,

    i. e. to repress, Ov. F. 4, 845; id. M. 13, 540:

    gemitus,

    Sen. Ep. 66 med.
    D.
    Of property, to consume, to waste, = exhaurire:

    omnem pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 3, 76; id. Phil. 13, 2, 3; id. Pis. 21.—And with a pers. object: Si. Jamne illum comesurus es? Ba. Dum recens est, Dum datur, dum calet, devorari decet, Plaut. Ps. 4, 7, 26; id. As. 2, 2, 71; cf.: ut hominem devorari, cujus patrimonium consumitur, Quint. 8, 6, 25.—
    2.
    Trop., to consume, destroy:

    devorent vos arma vestra,

    Just. 14, 4, 14; cf.:

    aquilarum pinnae reliquarum alitum pinnas devorant,

    Plin. 10, 3, 4, § 15:

    vox devoratur,

    i. e. is swallowed up, lost, id. 11, 51, 112, § 270: devoravi nomen imprudens, swallowed, i. e. I have lost, utterly forgotten, Plaut. Trin. 4, 2, 63: devorato pudore, Ap. M. 9, p. 225.—
    III.
    Trop.
    A.
    To swallow any thing unpleasant, i. e to bear patiently, to endure:

    hominum ineptias ac stultitias,

    Cic. Brut. 67, 236; so,

    molestiam paucorum dierum,

    id. Phil. 6, 6, 17:

    taedium illud,

    Quint. 11, 2, 41: bilem et dolorem, Tert. Res. carn. 54.—
    B.
    To accept eagerly, enjoy:

    quid tibi faciam qui illos libros devorasti,

    Cic. Att. 7, 3, 2:

    os impiorum devorat iniquitatem,

    Vulg. Prov. 19, 28:

    auscultate et mea dicta devorate,

    Plaut. As. 3, 3, 59; cf.:

    orationem dulcem (aures),

    id. Poen. 5, 2, 9:

    verbum ipsum (voluptatis),

    id. Sest. 10, 23.—
    C.
    ejus oratio, nimia religione attenuata, a multitudine et a foro devorabatur, qs. swallowed but not digested (i. e. heard without being understood), Cic. Brut. 82, 283.

    Lewis & Short latin dictionary > devoro

  • 67 erga

    ergā, praep. [syncop. for e-regā, from ex and root rag-, to reach upward, be upright; cf. ergo, v. Corss. Ausspr. 1, 448 sqq.], over against, opposite to (cf.: adversus, versus, contra, e regione, e contrario).
    I.
    Lit., of locality (ante- and post-classical and rare):

    quae med erga aedes habet,

    i. e. opposite me, Plaut. Truc. 2, 4, 55 (al. modo erga):

    erga regiam,

    App. Dogm. Plat. p. 9, 21.—
    II.
    Trop.: aliquem, more rarely aliquid, of feelings and conduct towards a person.
    A.
    Of friendly feelings, etc. (so mostly in class. lang.):

    erga et in hoc differunt: fere enim erga ad affectum refertur, quasi erga illum benignus: in ad simultatem, quasi in illum sum saevus,

    Charis. p. 208 P.; cf. Prisc. p. 989: ut eodem modo erga amicum affecti simus, [p. 655] quo erga nosmet ipsos... ut nostra in amicos benevolentia illorum erga nos benevolentiae pariter respondeat, Cic. Lael. 16; cf. id. Fin. 1, 20, 68; Plaut. Capt. 2, 3, 47; id. Trin. 3, 1, 18:

    erga aliquem benevolus,

    id. Capt. 2, 2, 100; cf. id. Mil. 4, 6, 15; id. Rud. 5, 3, 33; Cic. de Or. 2, 43, 182; 2, 49, 201; Plaut. Am. 5, 1, 49; id. Cist. 1, 1, 111; cf. Cic. Fam. 1, 9:

    divina bonitas erga homines,

    id. N. D. 2, 23, 60:

    perpetua erga populum Romanum fides,

    Caes. B. G. 5, 44, 4; cf. id. B. C. 1, 84, 3; 2, 17, 2 et saep.:

    te oro per mei te erga bonitatem patris,

    Plaut. Capt. 2, 1, 48; so,

    te erga,

    Ter. Heaut. 2, 3, 24:

    med erga,

    Plaut. Capt. 2, 3, 56:

    se erga,

    Ter. Heaut. 1, 2, 15:

    amicum erga,

    Plaut. Trin. 5, 2, 4; cf.

    the following.—Relating to things: cum in universam rem publicam, tum etiam erga meam salutem fide ac benevolentia singulari,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; cf. id. Att. 8, 3, 2; Plin. Pan. 50, 4; Tac. A. 4, 20 al.—
    B.
    Of unfriendly feelings, for the usual contra or adversus, against:

    ne malus item erga me sit, ut illum erga fuit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 4; id. Aul. 4, 10, 62; id. Cas. 3, 4, 27; Ter. Hec. 3, 5, 36; Nep. Alcib. 4, 4:

    odium, quod erga regem susceperant,

    id. Dat. 10 fin.; id. Ham. 4 fin.; id. Hann. 1 fin.; Tac. H. 2, 99; 4, 49; id. A. 2, 2; cf.

    transp.: med erga,

    Plaut. As. 1, 1, 5; id. Capt. 2, 3, 56; id. Ep. 3, 3, 9.—Relating to things:

    res secundae valent commutare naturam, et raro quisquam erga bona sua satis cautus est,

    against his own advantage, Curt. 10, 1, 40.—
    III.
    In post-Aug. authors (esp. in Tacitus) in gen. of every kind of mental relation to a person or thing, to, towards, in respect to:

    anxii erga Sejanum, cujus durior congressus,

    Tac. A. 4, 74:

    erga Germanicos exercitus laudes gratesque,

    id. H. 2, 55 fin.; id. A. 11, 25 fin.:

    prisco erga duces honore,

    id. ib. 3, 74 fin.; cf. Plin. Pan. 55, 3:

    suprema erga memoriam filii sui munera,

    Tac. A. 3, 2; id. H. 1, 20:

    atrociore semper fama erga dominantium exitus,

    id. A. 4, 11; Amm. 16, 10; v. Hand Turs. II. pp. 437-440.

    Lewis & Short latin dictionary > erga

  • 68 et

    ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.
    I.
    In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:

    ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,

    Cic. Lael. 1, 1:

    de quo praeclare et multa praecipiuntur,

    id. Or. 21, 70:

    qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,

    id. Fam. 4, 6; cf.:

    major (frater) et qui prius imperitarat,

    Liv. 21, 31:

    haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:

    salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,

    Cato, R. R. 9:

    optime vero, frater: et fleri sic decet,

    Cic. Leg. 2, 3 fin.:

    qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,

    id. Ac. 2, 42 et saep.
    II.
    In partic.
    A.
    To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:

    te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,

    Cic. Mil. 25, 67:

    at laudat, et saepe, virtutem,

    id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:

    id, et facile, effici posse,

    Nep. Milt. 3, 4:

    errabas, Verres, et vehementer errabas,

    Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;

    so with a repetition of the same word: hostis et hostis,

    id. ib. 2, 2, 21, §

    51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,

    id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:

    haec nostra ut exigua et minima contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:

    nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,

    id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:

    si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,

    id. Fin. 2, 21, 69:

    omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,

    id. Ac. 2, 42:

    Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,

    Just. 29, 3, 7:

    studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,

    Cic. Tusc. 5, 4, 10:

    valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,

    id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:

    et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,

    Cic. Fin. 1, 12, 42. —
    B.
    To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:

    nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:

    omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,

    Cic. Brut. 11, 43; cf.:

    nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,

    Ter. Ad. 5, 8, 34:

    Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,

    Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:

    haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,

    Caes. B. G. 1, 37, 1:

    similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:

    neu simili forma et quom, etc.,

    Lucr. 2, 416 and 420:

    nec ratione alia, et cum,

    id. 1, 280:

    non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,

    than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:

    aliter doctos (loqui) et indoctos?

    Cic. Fin. 5, 29 fin.
    C.
    To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:

    dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,

    Verg. A. 2, 376:

    dixit (dixerat), et,

    id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:

    nec plura effatus et,

    Verg. A. 8, 443:

    sic fatus et,

    Stat. Th. 12, 773:

    nec longum tempus et ingens exiit arbos,

    Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:

    vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,

    Verg. A. 3, 9; so,

    vix... et,

    id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:

    vixdum... et,

    Liv. 43, 4, 10; cf.

    also: simul haec effatur, et, etc.,

    Luc. 6, 246.—
    D.
    After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:

    dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,

    Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;

    et mihi vivam Quod superest aevi,

    Hor. Ep. 1, 18, 107.—
    E.
    To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):

    eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,

    Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—
    F.
    With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:

    multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,

    id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:

    et erat, ut retuli, clementior,

    Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

    Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,

    Verg. E. 2, 44 et saep.:

    estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,

    Ter. Eun. 5, 6, 4;

    with certe,

    id. Ad. 1, 1, 53;

    with hercle,

    Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—
    G.
    To subjoin an emphatic question or exclamation:

    et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?

    Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:

    et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:

    et quisquam dubitabit quin, etc.,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—
    H.
    To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;

    Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,

    Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;

    for which: salve et tu,

    Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:

    haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,

    id. Rosc. Am. 33, 92; cf.

    ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,

    id. Part. 26:

    et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!

    Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:

    nihil verius. Probe et ille,

    Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,

    et ille,

    id. ib. 3, 13 fin.:

    et ipse,

    id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:

    simul et ille,

    Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:

    simul et iste,

    id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:

    et nunc ego amore pereo,

    Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,

    et nunc,

    id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;

    for which: nunc et,

    Hor. C. 1, 4, 11; cf.:

    nonnumquam et,

    Caes. B. G. 1, 15, 3:

    sunt et,

    Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:

    meruit et,

    Suet. Caes. 3 et saep.:

    quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 24: so,

    nam et,

    Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:

    at et,

    Cic. Tusc. 3, 3:

    sed et,

    id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;

    and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),

    Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:

    et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,

    Sen. Ep. 54, 3:

    ergo et,

    Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:

    itaque et,

    id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—
    I.
    When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:

    hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:

    et audax et malus,

    id. ib. 4, 9, 25:

    eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,

    id. Cist. 1, 1, 59:

    ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,

    id. Q. Fr. 3, 9 fin.:

    non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,

    id. Top. 13 et saep. More than twice:

    quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,

    Cic. Rosc. Am. 5 fin.;

    so three times,

    id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;

    six times,

    Cic. Fam. 13, 25;

    ten times,

    id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:

    nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,

    Cic. Fam. 13, 22;

    with atque,

    id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;

    freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?

    Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:

    id et singulis universisque semper honori fuisse,

    Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:

    homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—
    2.
    Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4 fin.:

    ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,

    id. Att. 12, 33:

    cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,

    id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:

    quia et consul aberat... nec, etc.,

    Liv. 22, 8 et saep.:

    nec miror et gaudeo,

    Cic. Fam. 10, 1 fin.:

    nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,

    Just. 8, 6 fin.:

    id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,

    Cic. Att. 2, 4 fin.:

    locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,

    Varr. R. R. 3, 14.—

    Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,

    Suet. Aug. 66.—
    K.
    Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:

    omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,

    Cic. Ac. 1, 4, 16:

    et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,

    id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540.

    Lewis & Short latin dictionary > et

  • 69 explico

    ex-plĭco, āvi and ŭi (the latter first in Verg. G. 2, 280; afterwards freq.; Hor. C. 3, 29, 16; 4, 9, 44; id. S. 2, 2, 125; Liv. 7, 23, 6 et saep.; cf. Gell. 1, 7, 20), ātum or ĭtum (Cic. uses mostly atum, Caes. atum and itum; cf.

    explicaturos,

    Caes. B. C. 1, 78, 4;

    with explicitis,

    id. ib. 3, 75, 2;

    and, explicitius,

    id. ib. 1, 78, 2; upon these forms v. Neue, Formenl. 2, pp. 479 sq., 550 sq.), 1, v. a., to unfold, uncoil, unroll, unfurl, spread out, loosen, undo (class.; esp. freq. in the trop. sense; syn.: expedio, extrico, enodo, enucleo; explano, expono, interpretor).
    I.
    Lit.:

    velum,

    Plaut. Mil. 4, 8, 7:

    non explicata veste neque proposito argento, etc.,

    spread out, Cic. de Or. 1, 35, 161:

    volumen,

    to open, id. Rosc. Am. 35, 101:

    suas pennas (ales),

    Ov. Am. 2, 6, 55:

    plenas plagas,

    Mart. 1, 56, 8:

    perturbatum et confusum agmen,

    to put in order, Hirt. B. G. 8, 14, 2:

    capillum pectine,

    Varr. L. L. 5, § 129 Müll.:

    fusos,

    to unwind, Mart. 4, 54, 10:

    frontem sollicitam,

    to free from wrinkles, to smooth, Hor. C. 3, 29, 16;

    for which: explicare seria contractae frontis,

    id. S. 2, 2, 125; cf.

    mare,

    i. e. to calm, Sen. Herc. Oet. 455:

    si ex his te laqueis exueris ac te aliqua via ac ratione explicaris,

    hast extricated, freed thyself, Cic. Verr. 2, 5, 58, § 151:

    se (ex funibus ancorarum),

    Dig. 9, 2, 29:

    inimicae et oves, difficile se (apibus) e lanis earum explicantibus,

    Plin. 11, 18, 19, § 62:

    se explicat angustum,

    Juv. 12, 55.—
    B.
    Transf., to spread out, stretch out, extend, deploy, display:

    aciem,

    Liv. 7, 23, 6; 40, 4, 4; 40, 5, 26 al.; cf.

    ordinem,

    id. 2, 46, 3:

    agmen,

    id. 10, 20, 3:

    cohortes (longa legio),

    Verg. G. 2, 280:

    se turmatim (equites),

    Caes. B. C. 3, 93, 3; cf.

    mid.: priusquam plane legiones explicari et consistere possent,

    id. ib. 2, 26, 4; and:

    ut ordo omnium navium explicari posset,

    Liv. 37, 23, 10:

    per obstantis catervas Explicuit sua victor arma,

    Hor. C. 4, 9, 44:

    atria, congestos satis explicatura clientes,

    Stat. Th. 1, 146:

    ut forum laxaremus et usque ad atrium Libertatis explicaremus,

    extend, Cic. Att. 4, 16, 14; cf.:

    unde pons in oppidum pertinens explicatur,

    Sall. H. 3, 20:

    orbes (serpens),

    Ov. M. 15, 720:

    frondes omnes (pampinus),

    Verg. G. 2, 335:

    se (montes),

    Plin. 5, 29, 31, § 118:

    arida ligna in flammas (ignis),

    Lucr. 2, 882:

    convivium,

    i. e. to set out richly, to furnish, Mart. 1, 100, 13:

    explicavi meam rem post illa lucro,

    i. e. amplified, enlarged, Plaut. Poen. 3, 5, 5.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (very seldom):

    explica atque excute intelligentiam tuam, ut videas quae sit, etc.,

    display, Cic. Off. 3, 20, 81: Siciliam multis undique cinctam periculis explicavit, has set at large, set free (qs. released from toils, snares), id. de Imp. Pomp. 11, 30; cf.:

    quemadmodum se explicent dicendo,

    id. Fl. 4, 10: da operam, ut te explices, huc quam primum venias, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, D. 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    To disentangle, set in order, arrange, regulate, settle, adjust any thing complicated or difficult:

    pulcre ego hanc explicatam tibi rem dabo,

    Plaut. Ps. 4, 1, 20:

    peto a te, ut ejus negotia explices et expedias,

    Cic. Fam. 13, 26, 2:

    negotia,

    id. Att. 5, 12, 3; cf. id. ib. 16, 3, 5:

    belli rationem,

    id. Prov. Cons. 14, 35; cf.:

    rationem salutis,

    id. Fam. 6, 1, 2:

    rem frumentariam,

    Hirt. B. G. 8, 4 fin.: si Faberius nobis nomen illud explicat, noli quaerere, quanti, settles, i. e. pays that item, Cic. Att. 13, 29, 2:

    Faberianum,

    id. ib. § 3; cf.:

    si qui debitores, quia non possint explicare pecuniam, differant solutionem,

    Dig. 42, 1, 31:

    consilium,

    Caes. B. C. 1, 78, 4; cf.:

    his explicitis rebus,

    id. ib. 3, 75, 2: subvenire tempestati quavis ratione sapientis est;

    eoque magis, si plus adipiscare re explicatā boni, quam addubitatā mali,

    Cic. Off. 1, 24, 83:

    ea, quae per defunctum inchoata sunt, per heredem explicari debent,

    Dig. 27, 7, 1:

    transii ad elegos: hos quoque feliciter explicui,

    Plin. Ep. 7, 4, 7 (cf. under
    ):

    iter commode explicui, excepto quod, etc.

    ,

    Plin. Ep. 8, 1, 1:

    fugam,

    Phaedr. 4, 7, 15:

    nihilo plus explicet ac si Insanire paret, etc.,

    will make no more out of it, Hor. S. 2, 3, 270.—
    2.
    Of speech, to develop, unfold, set forth, exhibit, treat, state: vitam alterius totam explicare, Civ. Div. in Caecil. 8, 27:

    perfice, ut Crassus haec, quae coartavit et peranguste refersit in oratione sua, dilatet nobis atque explicet,

    id. de Or. 1, 35, 163:

    explicando excutiendoque verbo,

    id. Part. Or. 36, 124:

    aliquid expedite,

    id. Brut. 67, 237:

    aliquid apertissime planissimeque,

    id. Verr. 2, 2, 64, § 156:

    aliquid definitione,

    id. Fin. 3, 10, 33:

    funera fando,

    Verg. A. 2, 362:

    philosophiam,

    Cic. Div. 2, 2, 6; cf.:

    philosophiam diligentissime Graecis litteris,

    id. Ac. 1, 2, 4:

    summorum oratorum Graecas orationes,

    id. de Or. 1, 34, 155:

    geometricum quiddam aut physicum aut dialecticum (corresp. to expedire),

    id. Div. 2, 59, 122:

    non de aegritudine solum, sed de omni animi perturbatione explicabo,

    id. Tusc. 3, 6, 13:

    de scorpionibus et catapultis,

    Vitr. 10, 22:

    ut explicemus, quae sint materiae, etc.,

    Quint. 10, 5, 1.— Pass. impers.:

    quae vero auxilia sunt capitis, eo loco explicitum est,

    Cels. 4, 2.—Hence,
    1.
    explĭcātus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., spread out:

    Capua planissimo in loco explicata,

    Cic. Agr. 2, 35, 96:

    vallis,

    Pall. Aug. 11, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Well ordered, regular:

    in causa facili atque explicata,

    Cic. Planc. 2, 5.—
    2.
    Plain, clear:

    nisi explicata solutione non sum discessurus,

    Cic. Att. 15, 20, 4.— Comp.:

    litterae tuae, quibus nihil potest esse explicatius, nihil perfectius,

    Cic. Att. 9, 7, 2.— Sup.:

    explicatissima responsa,

    Aug. Ep. 34 fin.
    3.
    Assured, certain:

    nec habet explicatam aut exploratam rationem salutis suae,

    Cic. Fam. 6, 1, 2.—
    * Adv.: explĭ-cāte, plainly, clearly:

    qui distincte, qui explicate, qui abundanter et rebus et verbis dicunt,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.— Comp.:

    explicatius,

    August. Civ. D. 19, 4.—
    2.
    explĭ-cĭtus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 1.), lit., disentangled, i. e. free from obstacles, easy:

    in his erat angustiis res: sed ex propositis consiliis duobus explicitius videbatur, Ilerdam reverti,

    Caes. B. C. 1, 78, 2.
    explĭcit, in late Lat., at the end of a book, is prob. an abbreviation of explicitus (est liber), the book is ended (acc. to signif. II. B. 1.); cf.:

    explicitum nobis usque ad sua cornua librum refers,

    Mart. 11, 107, 1: solemus completis opusculis ad distinctionem rei alterius sequentis medium interponere Explicit aut Feliciter aut aliquid istius modi, Hier. Ep. 28, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > explico

  • 70 familia

    fămĭlĭa, ae (with pater, mater, filius, and filia, the class. gen. sing. is usually in the archaic form familias; familiae also occurs, v. infra; gen.:

    familiai,

    Plaut. Am. 1, 1, 203; with the plur. of these words both the sing. and plur. of familia are used:

    patres familias, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; id. Verr. 2, 3, 51, § 120 al.:

    patres familiarum,

    Cic. Att. 7, 14, 2; Sall. C. 43, 2; 51, 9, v. infra II. A. b.—On the form patribus familiis for familiae, patrum familiarum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 79, § 183; id. Rosc. Am. 16, 48, v. Neue, Formenl. 1, p. 7), f. [famulus], the slaves in a household, a household establishment, family servants, domestics (not = family, i. e. wife and children, domus, or mei, tui, sui, etc., but v. II. A. 3 infra):

    nescio quid male factum a nostra hic familia est... ita senex talos elidi jussit conservis meis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 11; 17; id. Trin. 2, 1, 28; id. Am. 4, 3, 10:

    neque enim dubium est, quin, si ad rem judicandum verbo ducimur, non re, familiam intelligamus, quae constet ex servis pluribus, quin unus homo familia non sit: verbum certe hoc non modo postulat, sed etiam cogit,

    Cic. Caecin. 19, 55; cf. Dig. 50, 16, 40, § 3; App. Mag. p. 304:

    vilicus familiam exerceat,

    Cato, R. R. 5, 2:

    familiae male ne sit,

    id. ib.:

    te familiae interdicere, ut uni dicto audiens esset,

    Cic. Rep. 1, 39:

    qui emeret eam familiam a Catone,

    id. Q. Fr. 2, 6, 5:

    cum insimularetur familia societatis ejus,

    id. Brut. 22, 85:

    conjugum et liberorum et familiarum suarum causa,

    id. N. D. 2, 63, 157:

    Petreius armat familiam,

    Caes. B. C. 1, 75, 2: alienae se familiae venali immiscuisse, Quint. 7, 2, 26:

    Aesopus domino solus cum esset familia,

    formed the entire establishment, Phaedr. 3, 19, 1.—Of the serfs belonging to a temple:

    illi Larini in Martis familia numerantur,

    Cic. Clu. 15, 43; cf. of the serfs, vassals of Orgetorix:

    die constituta causae dictionis Orgetorix ad judicium omnem suam familiam, ad hominum milia decem undique coëgit,

    Caes. B. G. 1, 4, 2.
    II.
    Transf.
    A.
    With the idea of house predominating.
    1.
    In gen., a house and all belonging to it, a family estate, family property, fortune: familiae appellatio varie accepta est: nam et in res et in personas deducitur;

    in res, ut puta in lege XII. tab. his verbis: AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO,

    Dig. 50, 16, 195; so,

    SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Legg. Mosaic. et Roman. tit. 16, § 4 (cf. agnatus): idcirco qui, quibus verbis erctum cieri oporteat, nesciat, idem erciscundae familiae causam agere non possit,

    Cic. de Or. 1, 56, 237; so,

    arbitrum familiae erciscundae postulavit,

    id. Caecin. 7, 19; cf.:

    familiae erciscundae,

    Dig. 10, tit. 2:

    decem dierum vix mihi est familia,

    means of support, Ter. Heaut. 5, 1, 36 Ruhnk.—
    b.
    Paterfamilias, materfamilias, etc., or paterfamiliae, materfamiliae, filiusfamilias, etc. (also written separately: pater familiae, mater familiae, etc.), the master of a house in respect to ownership, the proprietor of an estate, head of a family; the mistress of a house, matron; a son or daughter under the father's power, a minor: paterfamilias appellatur, qui in domo dominium habet, recteque hoc nomine appellatur, quamvis filium non habeat;

    non enim solam personam ejus, sed et jus demonstramus. Denique et pupillum patremfamilias appellamus,

    Dig. 50, 16, 195; cf. Sandars ad Just. Inst. 1, 8 prooem.—
    (α).
    Form familias:

    paterfamilias ubi ad villam venit,

    Cato, R. R. 2, 1:

    paterfamilias,

    Cic. Quint. 3, 11; id. Fragm. ap. Non. 497, 19 (Rep. 5, 3 ed. Mos.); Sen. Ben. 4, 27 fin.; Nep. Att. 4; 13 al.; cf., in gen., of a plain, ordinary citizen:

    sicut unus paterfamilias his de rebus loquor,

    id. de Or. 1, 29, 132; 1, 34, 159.—In plur.:

    patresfamilias, qui liberos habent, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; 16, 48; id. Verr. 2, 3, 79, § 183 al.:

    (Demaratus) cum de matrefamilias Tarquiniensi duo filios procreavisset,

    Cic. Rep. 2, 19:

    materfamilias,

    id. Cael. 13, 32: id. Top. 3, 14; Dig. 50, 16, 46 al.—In plur.:

    uxoris duae formae: una matrumfamilias, etc.,

    Cic. Top. 3, 14; id. Fam. 5, 10, 1; id. Verr. 2, 1, 24, § 62 al.—

    In an inverted order: familias matres,

    Arn. 4, 152:

    illum filium familias patre parco ac tenaci habere tuis copiis devinctum non potes,

    Cic. Cael. 15, 36:

    filiusfamilias,

    Dig. 14, 6, 1 sq. al.:

    tu filiafamilias locupletibus filiis ultro contulisti,

    Sen. Cons. ad Helv. 14.—
    (β).
    Form familiae:

    ex Amerina disciplina patrisfamiliae rusticani,

    Cic. Rosc. Am. 41, 120; so,

    pater familiae,

    Caes. B. G. 6, 19, 3; Liv. 1, 45, 4; Sen. Ep. 47 med.; Tac. Or. 22 al.: familiae mater, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll.—In plur.:

    pauci milites patresque familiae,

    Caes. B. C. 2, 44, 1; Gracch. ap. Charis. p. 83 P.: Liv. 5, 30 fin.:

    matrem familiae tuam purpureum amiculum habere non sines?

    Liv. 34, 7, 3:

    mater familiae,

    id. 39, 53, 3; Tert. Verg. Vel. 11.— In plur.: matresfamiliae, Varr. ap. Charis. p. 83 P.; Caes. B. G. 1, 50, 4; 7, 26, 3; 7, 47, 5; id. B. C. 2, 4, 3.—
    (γ).
    In gen. plur.: civium Romanorum quidam sunt patresfamiliarum, alii filiifamiliarum, quaedam matresfamiliarum, quaedam filiaefamiliarum. Patresfamiliarum sunt, qui sunt suae potestatis, sive puberes sive impuberes;

    simili modo matresfamiliarum, filii vero et filiaefamiliarum, qui sunt in aliena potestate,

    Dig. 1, 6, 4: patresfamiliarum, Sisenn. ap. Varr. L. L. 8, § 73 Müll.; Suet. Calig. 26 fin.:

    matresfamiliarum,

    Sall. C. 51, 9:

    filiifamiliarum,

    id. ib. 43, 2; Tac. A. 3, 8; 11, 13:

    filiaefamiliarum,

    Dig. 14, 6, 9, § 2:

    patrumfamiliarum,

    ib. 50, 16, 195.—
    2.
    In respect to relationship, a family, as part of a gens:

    addere nostrae lepidam famam familiae,

    Plaut. Trin. 2, 2, 98:

    sororem despondere in fortem familiam,

    id. ib. 5, 2, 9: item appellatur familia plurium personarum, quae ab ejusdem ultimi genitoris sanguine proficiscuntur, sicuti dicimus familiam Juliam. Mulier autem familiae [p. 724] suae et caput et finis est, Dig. 50, 16, 195 fin.:

    qua in familia laus aliqua forte floruerit, hanc fere, qui sunt ejusdem stirpis, cupidissime persequuntur,

    Cic. Rab. Post. 1, 2: EX EA FAMILIA... IN EAM FAMILIAM, Fragm. XII. Tab. ap. Dig. 50, 16, 195:

    commune dedecus familiae, cognationis, nominis,

    Cic. Clu. 6, 16:

    Laeliorum et Muciorum familiae,

    id. Brut. 72, 252; id. Off. 2, 12 fin.:

    nobilissima in familia natus,

    id. Rep. 1, 19:

    ex familia vetere et illustri,

    id. Mur. 8, 17:

    primus in eam familiam attulit consulatum,

    id. Phil. 9, 2, 4:

    hospes familiae vestrae,

    id. Lael. 11, 37:

    Sulla gentis patriciae nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignavia,

    Sall. J. 95, 3 et saep.—
    b.
    Transf.:

    libros, qui falso viderentur inscripti, tamquam subditicios, summovere familiā, permiserunt sibi,

    Quint. 1, 4, 3.—
    3.
    In gen., a family, the members of a household, = domus (rare):

    salutem dicit Toxilo Timarchides et familiae omni,

    Plaut. Pers. 4, 3, 32:

    si haec non nubat, fame familia pereat,

    id. Cist. 1, 1, 46:

    ne pateretur Philippi domus et familiae inimicissimos stirpem interimere,

    Nep. Eum. 6, 3.—
    B.
    A company, sect, school, troop (rare but class.):

    cum universi in te impetum fecissent, tum singulae familiae litem tibi intenderent,

    Cic. de Or. 1, 10 42:

    familia tota Peripateticorum,

    id. Div. 2, 1, 3; cf.:

    Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia,

    id. Fin. 4, 18, 49:

    familiae dissentientes inter se,

    id. de Or. 3, 16, 21:

    familia gladiatorum... familia Fausti,

    id. Sull. 19, 54:

    lanistarum,

    Suet. Aug. 42: tironum, a company of young soldiers, Cod. Th. 10, 1; Amm. 20, 4 med.—A troop or company of players, Plaut. Men. prol. 74.—
    2.
    Ducere familiam, in gen., to lead a company, i. e. to be at the head, be the first:

    Lucius quidem, frater ejus, familiam ducit,

    Cic. Phil. 5, 11, 30; cf.:

    accedit etiam, quod familiam ducit in jure civili, singularis memoria summa scientia,

    id. Fam. 7, 5, 3:

    gravissima illa vestra sententia, quae familiam ducit,

    id. Fin. 4, 16, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > familia

  • 71 fero

    fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

    tetuli,

    Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

    tetulit,

    Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

    tetulerunt,

    Lucr. 6, § 672:

    tetulissem,

    Ter. And. 4, 5, 13:

    tetulisse,

    Plaut. Rud. 4, 1, 2:

    tetulero,

    id. Cist. 3, 19:

    tetulerit,

    id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

    Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

    quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

    id. Heaut. 1, 1, 17:

    numerus eorum, qui arma ferre possent,

    Caes. B. G. 1, 29, 1:

    arma et vallum,

    Hor. Epod. 9, 13:

    sacra Junonis,

    id. S. 1, 3, 11:

    cadaver nudis humeris (heres),

    id. ib. 2, 5, 86:

    argentum ad aliquem,

    Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

    symbolum filio,

    id. Bacch. 2, 3, 30:

    olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

    vina et unguenta et flores,

    Hor. C. 2, 3, 14:

    discerpta ferentes Memora gruis,

    id. S. 2, 8, 86; cf.:

    talos, nucesque sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 172:

    in Capitolium faces,

    Cic. Lael. 11, 37:

    iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    lectica in Capitolium latus est,

    Suet. Claud. 2:

    circa judices latus (puer),

    Quint. 6, 1, 47:

    prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

    Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

    natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

    Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

    ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

    i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.
    (α).
    Act.:

    ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

    Lucr. 4, 422 sq.:

    ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

    to send up, id. 3, 432; cf.:

    vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

    id. 1, 725; and:

    caelo supinas si tuleris manus,

    raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

    te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

    id. ib. 2, 7, 16; cf.:

    ire, pedes quocumque ferent,

    id. Epod. 16, 21; and:

    me per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. C. 3, 29, 64:

    signa ferre,

    to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

    pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

    have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

    pedem,

    Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

    gressum,

    to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

    agiles gressus,

    Sil. 3, 180:

    vagos gradus,

    Ov. M. 7, 185:

    vestigia,

    Sil. 9, 101:

    vagos cursus,

    id. 9, 243.— Absol.:

    quo ventus ferebat,

    bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

    interim, si feret flatus, danda sunt vela,

    Quint. 10, 3, 7:

    itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

    led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

    pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

    Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

    in silvam ligna ferre,

    to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—
    (β).
    With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

    cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

    to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

    id. Rep. 1, 4:

    hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

    Verg. A. 2, 672; 11, 779:

    grassatorum plurimi palam se ferebant,

    Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

    ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

    i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

    ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

    proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

    alii aliam in partem perterriti ferebantur,

    betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

    (fera) supra venabula fertur,

    rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

    huc juvenis nota fertur regione viarum,

    proceeds, id. ib. 11, 530:

    densos fertur moribundus in hostes,

    rushes, id. ib. 2, 511:

    quocumque feremur, danda vela sunt,

    Cic. Or. 23, 75; cf.:

    non alto semper feremur,

    Quint. 12, 10, 37:

    ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200:

    non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

    fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

    (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

    move, Lucr. 4, 195; cf.:

    quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

    id. 4, 745; cf.:

    tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

    Cic. Rep. 6, 17 fin.:

    Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

    flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

    ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

    ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

    Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

    Nep. Dat. 4 fin.
    2.
    To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    Verg. A. 2, 374:

    postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

    snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—
    3.
    To bear, produce, yield:

    plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

    Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

    quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quem (florem) ferunt terrae solutae,

    Hor. C. 1, 4, 10:

    quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

    id. ib. 3, 24, 13:

    angulus iste feret piper et thus,

    id. Ep. 1, 14, 23:

    (olea) fructum ramis pluribus feret,

    Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

    ferundo arbor peribit,

    Cato, R. R. 6, 2.—
    4.
    Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

    ignorans nurum ventrem ferre,

    Liv. 1, 34, 3;

    of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

    Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

    cervi octonis mensibus ferunt partus,

    Plin. 8, 32, 50, § 112:

    nec te conceptam saeva leaena tulit,

    Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

    quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

    i. e. had borne, Sil. 7, 666.—
    5.
    To offer as an oblation:

    liba et Mopsopio dulcia melle feram,

    Tib. 1, 7, 54; so,

    liba,

    id. 1, 10, 23:

    lancesque et liba Baccho,

    Verg. G. 2, 394:

    tura superis, altaribus,

    Ov. M. 11, 577.—
    6.
    To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

    quod posces, feres,

    Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

    id optatum feres,

    Ter. Eun. 5, 8, 27:

    fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

    Cic. Planc. 38, 92:

    partem praedae,

    id. Rosc. Am. 37, 107:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105:

    coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

    Hor. Ep. 1, 17, 44.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bear, carry, bring:

    satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

    bears, contains, Lucr. 6, 663;

    veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

    which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

    scripta vetustatem si modo nostra ferent,

    will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

    nomen alicujus,

    to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    nomen,

    Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

    cognomen,

    id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

    ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

    of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

    Archimimus personam ejus ferens,

    personating, Suet. Vesp. 19; cf.

    also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

    Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    alicui opem auxiliumque ferre,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    auxilium alicui,

    Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

    opem alicui,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

    subsidium alicui,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    condicionem,

    to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

    Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

    offered, Liv. 2, 40, 5:

    si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

    will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

    ea vox audita laborum Prima tulit finem,

    id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

    animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

    Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

    nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

    Cic. de Or. 1, 30, 135:

    exstincti ad caelum gloria fertur,

    Lucr. 6, 8; cf.:

    laudibus aliquem in caelum ferre,

    to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

    eam pugnam miris laudibus,

    Liv. 7, 10, 14; cf.:

    saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

    wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    Liv. 4, 5, 6:

    ferre in majus vero incertas res fama solet,

    id. 21, 32, 7:

    crudelitate et scelere ferri,

    to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

    praeceps amentia ferebare,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

    ferri avaritia,

    id. Quint. 11, 38:

    orator suo jam impetu fertur,

    Quint. 12 praef. §

    3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97; cf.:

    (eloquentia) feratur non semitis sed campis,

    Quint. 5, 14, 31:

    oratio, quae ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112; cf.:

    quae (historia) currere debet ac ferri,

    id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

    quo cujusque animus fert, eo discedunt,

    Sall. J. 54, 4; cf.:

    milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

    Liv. 25, 21, 5; and:

    qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

    id. 40, 4, 14:

    si maxime animus ferat,

    Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

    also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

    Stat. Th. 4, 753.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

    omnia fert aetas, animum quoque,

    Verg. E. 9, 51:

    postquam te fata tulerunt,

    id. ib. 5, 34:

    invida Domitium fata tulere sibi,

    Anthol. Lat. 4, 123, 8;

    like efferre,

    to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—
    3.
    (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

    haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

    Cic. Brut. 12, 45:

    aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

    Hor. C. 3, 6, 46:

    Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

    id. ib. 1, 12, 42.—
    4.
    (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

    Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

    Cic. Brut. 49, 183:

    palmam,

    to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

    victoriam ex inermi,

    to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

    gratiam et gloriam annonae levatae,

    id. 4, 12, 8:

    maximam laudem inter suos,

    Caes. B. G. 6, 21, 4:

    centuriam, tribus,

    i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

    suffragia,

    Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

    responsum ab aliquo,

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    repulsam a populo,

    Cic. Tusc. 5, 19, 54:

    repulsam,

    id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

    Gai. Inst. 3, 8:

    singulas portiones,

    id. ib. 3, 16; 61.—
    5.
    To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
    a.
    To bear in any manner.
    (α).
    With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

    Cic. de Sen. 1, 2:

    aegre ferre repulsam consulatus,

    id. Tusc. 4, 17, 40:

    hoc moderatiore animo ferre,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    aliquid toleranter,

    id. ib. 4, 6, 2:

    clementer,

    id. Att. 6, 1, 3:

    quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

    ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

    Hor. Ep. 1, 8, 17.—
    (β).
    With an object-clause:

    ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

    take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

    id. Phil. 10, 7, 15.—
    (γ).
    With de:

    de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

    Cic. Att. 4, 6, 1:

    quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

    id. ib. 5, 2, 3:

    numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

    id. ib. 6, 8, 3.—
    (δ).
    Absol.:

    sin aliter acciderit, humaniter feremus,

    Cic. Att. 1, 2, 1:

    si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

    id. ib. 15, 26, 4.—
    b. (α).
    With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

    id. Phil. 10, 10, 21:

    cogitandi non ferebat laborem,

    id. Brut. 77, 268:

    unum impetum nostrorum,

    Caes. B. G. 3, 19, 3:

    vultum atque aciem oculorum,

    id. ib. 1, 39, 1:

    cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

    to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

    vultum,

    Hor. S. 1, 6, 121:

    multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

    id. A. P. 413:

    spectatoris fastidia,

    id. Ep. 2, 1, 215:

    fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

    Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

    quem ferret, si parentem non ferret suum?

    brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

    optimates quis ferat, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 33:

    vereor, ut jam nos ferat quisquam,

    Quint. 8, 3, 25:

    an laturi sint Romani talem regem,

    id. 7, 1, 24:

    quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

    id. 8, 5, 8.—
    (β).
    With an object-clause:

    ferunt aures hominum, illa... laudari,

    Cic. de Or. 2, 84, 344:

    non feret assiduas potiori te dare noctes,

    Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

    illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

    Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

    servo nubere nympha tuli,

    Ov. H. 5, 12; cf.:

    alios vinci potuisse ferendum est,

    id. M. 12, 555. —
    (γ).
    With quod:

    quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

    Ov. M. 5, 520:

    illud non ferendum, quod, etc.,

    Quint. 11, 3, 131. —
    6.
    With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

    eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    laetitiam apertissime tulimus omnes,

    id. Att. 14, 13, 2:

    neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

    id. Clu. 19, 54:

    haud clam tulit iram adversus praetorem,

    Liv. 31, 47, 4; cf.:

    tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

    id. 5, 28, 1.—
    b.
    Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

    cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

    Cic. N. D. 1, 5, 12:

    noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

    id. ib. 2, 18, 47:

    non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    hanc virtutem prae se ferunt,

    Quint. 2, 13, 11:

    liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

    id. 12, 11, 21:

    magnum animum (verba),

    id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

    (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

    Quint. 11, 3, 148:

    oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

    id. 10, 1, 11.—
    7.
    Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

    haec omnibus ferebat sermonibus,

    Caes. B. C. 2, 17, 2:

    alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

    Liv. 33, 32, 3:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    id. 4, 5, 6:

    patres ita fama ferebant, quod, etc.,

    id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt,

    Plaut. Trin. 1, 2, 149:

    famam,

    id. Pers. 3, 1, 23:

    fama eadem tulit,

    Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

    nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

    talk about, id. ib. 16, 2:

    inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

    Plaut. Pers. 3, 1, 23:

    quod fers, cedo,

    tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

    nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

    Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

    cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

    Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

    1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

    Lucr. 3, 42:

    Prognen ita velle ferebat,

    Ov. M. 6, 470; 14, 527:

    ipsi territos se ferebant,

    Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

    mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

    Verg. A. 6, 503:

    commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

    Tac. A. 6, 47 (53).—
    b.
    Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

    quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2:

    fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

    id. ib. 2, 19:

    quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

    id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

    homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

    Cic. de Or. 1, 11, 45:

    Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

    Lucr. 5, 14:

    in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

    id. 6, 755:

    is Amulium regem interemisse fertur,

    Cic. Rep. 2, 3:

    qui in contione dixisse fertur,

    id. ib. 2, 10 fin.:

    quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

    Verg. A. 1, 15:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

    si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

    Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—
    c.
    To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

    hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

    Caes. B. G. 6, 17, 1:

    ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

    Liv. 1, 42, 4:

    qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

    set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

    avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

    boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

    qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

    Suet. Vesp. 23:

    ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

    Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

    cetera, quae sub nomine meo feruntur,

    id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

    multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6:

    qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

    Nep. Att. 1, 3.—
    8.
    Polit. and jurid. t. t.
    a.
    Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

    ferunt suffragia,

    Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34; cf.:

    de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

    so of the voting of judges,

    id. Clu. 26, 72;

    of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—
    b.
    Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

    perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

    Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

    quae lex paucis his annis lata esset,

    id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

    familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

    id. Par. 4, 32:

    Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

    id. Sull. 23, 65:

    rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

    id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

    nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

    proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

    ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

    quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    nihil de judicio ferebat,

    id. Sull. 22, 63:

    cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

    id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

    lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

    Liv. 23, 14, 2. —
    c.
    Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

    quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

    se iterum ac saepius judicem illi ferre,

    Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—
    9.
    Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

    quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

    i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—
    10.
    Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

    ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

    Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

    gravioribus verbis uti, quam natura fert,

    id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

    quamdiu voluntas Apronii tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    ut aetas illa fert,

    as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

    ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5:

    quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

    id. Pis. 2, 5:

    si ita commodum vestrum fert,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    prout Thermitani hominis facultates ferebant,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    si vestra voluntas feret,

    if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

    according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

    ut mea fert opinio,

    according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

    Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    id. Rep. 6, 18.— Impers.:

    sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

    Tac. A. 3, 15; so,

    si ita ferret,

    id. H. 2, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > fero

  • 72 fivere

    fivere item (apud Catonem) pro figere, Paul. ex Fest. p. 92, 8 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > fivere

  • 73 forma

    forma, ae, f. [Sanscr. dhar-, dhar-āmi, bear; dhar-i-man, figure; Gr. thra- in thrênus, thronos; cf. Lat. frētus, frēnum, fortis, etc.], form, in the most comprehensive sense of the word, contour, figure, shape, appearance (syn.: species, frons, facies, vultus; figura).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: Ha. Earum nutrix, qua sit facie, mihi expedi. Mi. Statura haud magna, corpore aquilo. Ha. Ipsa ea'st. Mi. Specie venusta, ore parvo, atque oculis pernigris. Ha. Formam quidem hercle verbis depinxti mihi, Plaut. Poen. 5, 2, 154; cf.:

    quia semper eorum suppeditabatur facies et forma manebat,

    Lucr. 5, 1175:

    corporis nostri partes totaque figura et forma et statura, quam apta ad naturam sit, apparet,

    Cic. Fin. 5, 12, 35; cf. Auct. Her. 4, 47, 60:

    si omnium animantium formam vincit hominis figura, etc.,

    Cic. N. D. 1, 18, 48:

    forma ac species liberalis,

    id. Cael. 3, 6; cf. id. N. D. 1, 14, 37; 1, 27, 76 sqq.; id. Verr. 2, 4, 58, § 129; id. N. D. 1, 10, 26: aspicite, o cives, senis Enni imagini' formam, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 15, 34 (Epigr. 1 ed. Vahl.):

    hoc dico, non ab hominibus formae figuram venisse ad deos... Non ergo illorum humana forma, sed nostra divina dicenda est, etc.,

    id. N. D. 1, 32, 90:

    formaï servare figuram,

    Lucr. 4, 69; cf.:

    Homeri picturam, non poesin videmus. Quae regio, quae species formaque pugnae, qui motus hominum non ita expictus est, ut, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 39, 114 (v. Moser ad h. l.):

    eximia forma pueri,

    id. ib. 5, 21, 61:

    virgines formā excellente,

    Liv. 1, 9, 11:

    formā praestante puellae,

    Ov. H. 3, 35:

    forma viros neglecta decet,

    id. A. A. 1, 509; cf.:

    ut excellentem muliebris formae pulchritudinem muta in sese imago contineret,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    illa aetate venerabilis, haec formae pulchrituline,

    Curt. 3, 11, 24:

    virginem adultam, formā excellentem,

    Liv. 3, 44, 4:

    virginem maxime formā notam,

    id. 4, 9, 4:

    una et viginti formae litterarum,

    Cic. N. D. 2, 37, 93:

    solis,

    Lucr. 5, 571:

    muralium falcium,

    Caes. B. G. 3, 14, 5:

    lanceae novae formae,

    Suet. Dom. 10:

    nova aedificiorum Urbis,

    id. Ner. 16:

    porticus,

    Plin. Ep. 9, 39, 5:

    forma et situs agri,

    Hor. Ep. 1, 16, 4:

    eādem cerā aliae atque aliae formae duci solent,

    Quint. 10, 5, 9:

    geometricae formae,

    Cic. Rep. 1, 17; cf. id. de Or. 1, 42, 187:

    cum sit geometria divisa in numeros atque formas,

    Quint. 1, 10, 35; cf.

    also: Archimedes intentus formis, quas in pulvere descripserat,

    Liv. 25, 31, 9:

    dimidia circuli,

    Plin. 2, 59, 60, § 150:

    clarissimorum virorum formae,

    figures, images, Cic. Mil. 32, 86:

    ille artifex, cum faceret Jovis formam aut Minervae, etc.,

    id. Or. 2, 9:

    igneae formae,

    i. e. fiery bodies, id. N. D. 2, 40, 101:

    inque tori formam molles sternentur arenae,

    in the shape, form, Ov. Am. 2, 11, 47:

    (sacellum) crudis laterculis ad formam camini,

    Plin. 30, 7, 20, § 63:

    ut haec mulier praeter formam nihil ad similitudinem hominis reservarit,

    Cic. Clu. 70, 199.—In poet. circumlocution with gen.: astra tenent caeleste solum formaeque deorum, the forms of gods, for gods, Ov. M. 1, 73:

    formae ferarum,

    id. ib. 2, 78:

    ursi ac formae magnorum luporum,

    Verg. A. 7, 18:

    formae ingentis leo,

    of great size, Just. 15, 4, 17; Tac. A. 4, 72.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., a fine form, beauty:

    di tibi formam, di tibi divitias dederant,

    Hor. Ep. 1, 4, 6; cf.:

    et genus et formam regina pecunia donat,

    id. ib. 1, 6, 37:

    movit Ajacem forma captivae Tecmessae,

    id. C. 2, 4, 6; Quint. 2, 5, 12:

    neque, ut laudanda, quae pecuniam suam pluribus largitur, ita quae formam,

    id. 5, 11, 26; 5, 12, 17.—Prov.:

    forma bonum fragile est,

    Ov. A. A. 2, 113.—
    2.
    An outline, plan, design (of an architect, etc.):

    cum formam videro, quale aedificium futurum sit, scire possum,

    Cic. Fam. 2, 8, 1: domus erit egregia;

    magis enim cerni jam poterat, quam quantum ex forma judicabamus,

    id. Q. Fr. 2, 5, 3 (2, 6, 2):

    qua ludum gladiatorium aedificaturus erat,

    Suet. Caes. 31.—
    3.
    A model after which any thing is made, a pattern, stamp, last (of a shoemaker), etc.:

    utendum plane sermone, ut numo, cui publica forma est,

    Quint. 1, 6, 3:

    denarius formae publicae,

    Sen. Ben. 5, 29; cf.: formas quasdam nostrae pecuniae agnoscunt, Tac. G. 5:

    formas binarias, ternarias et quaternarias, et denarias etiam resolvi praecepit neque in usu cujusquam versari,

    stamped money, coins, Lampr. Alex. Sev. 39; cf. Curt. 5, 2, 11:

    si scalpra et formas non sutor (emat),

    Hor. S. 2, 3, 106; cf.:

    forma calcei,

    Dig. 9, 2, 5, § 3.—
    4.
    A mould which gives form to something:

    (caseus) vel manu figuratur vel buxeis formis exprimitur,

    Col. 7, 8 fin.:

    formae in quibus aera funduntur,

    Plin. 36, 22, 49, § 168; hence, a frame, case, enclosure:

    opus tectorium propter excellentiam picturae ligneis formis inclusum,

    id. 35, 14, 49, § 173:

    formas rivorum perforare,

    i. e. the conduits, pipes, Front. Aquaed. 75:

    aquaeductus,

    Dig. 7, 1, 27.—Hence,
    b.
    Transf., the aqueduct itself, Front. Aquaed. 126.—
    5.
    A rescript, formulary (post-class., whereas the dimin. formula is predominant in this signif.):

    ex eorum (amicorum) sententia formas composuit,

    Capitol. Anton. 6; so Cod. Just. 1, 2, 20.—
    6.
    Item forma appellatur puls miliacea ex melle, Paul. ex Fest. p. 83 Müll.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., shape, form, nature, manner, kind:

    ad me quasi formam communium temporum et totius rei publicae misisti expressam,

    Cic. Fam. 3, 11, 4; cf.:

    formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides,

    id. Off. 1, 5, 14:

    innumerabiles quasi formae figuraeque dicendi,

    id. Or. 3, 9, 34:

    cum, quae forma et quasi naturalis nota cujusque sit, describitur, ut, si quaeratur avari species, seditiosi, gloriosi,

    id. de Or. 3, 29, 115; cf.:

    quae sit in ea species et forma et notio viri boni,

    id. Off. 3, 20, 81:

    forma ingenii,

    id. Brut. 85, 294:

    rei publicae,

    id. Fam. 2, 8, 1; cf.:

    exemplar formaque rei publicae,

    id. Rep. 2, 11:

    forma et species et origo tyranni,

    id. ib. 2, 29:

    forma rerum publicarum,

    id. Tusc. 2, 15, 36; cf. id. Rep. 1, 34 fin.:

    officii,

    id. Off. 1, 29, 103:

    propositi,

    Vell. 1, 16:

    sollicitudinum,

    Tac. A. 4, 60:

    formam vitae inire,

    id. ib. 1, 74:

    secundum vulgarem formam juris,

    Dig. 30, 1, 111:

    scelerum formae,

    Verg. A. 6, 626:

    poenae,

    id. ib. 615.—
    B.
    In partic.
    1.
    In philos. lang., like species, a sort, kind: nolim, ne si Latine quidem dici possit, specierum et speciebus dicere; et saepe his casibus utendum est: at formis et formarum velim... Genus et formam definiunt hoc modo: genus est notio ad plures differentias pertinens;

    forma est notio, cujus differentia ad caput generis et quasi fontem referri potest. Formae igitur sunt hae, in quas genus sine ullius praetermissione dividitur, ut si quis jus in legem, morem, aequitatem dividat, etc.,

    Cic. Top. 7, 31; cf.:

    genus et species, quam eandem formam Cicero vocat,

    Quint. 5, 10, 62: a forma generis, quam interdum, quo planius accipiatur, partem licet nominare, hoc modo, etc.... Genus enim est uxor;

    ejus duae formae: una matrumfamilias, altera earum, quae tantummodo uxores habentur,

    Cic. Top. 4, 14:

    quod haec (partitio) sit totius in partes, illa (divisio) generis in formas,

    Quint. 5, 10, 63:

    duae formae matrimoniorum,

    id. 5, 10, 62.—
    2.
    In gram.
    a.
    The grammatical quality, condition of a word:

    in quo animadvertito, natura quadruplicem esse formam, ad quam in declinando accommodari debeant verba, etc.,

    Varr. L. L. 9, § 37 sq.; 101 sq. Müll.; Quint. 10, 1, 10.—
    b.
    The grammatical form of a word:

    utrum in secunda forma verbum temporale habeat in extrema syllaba AS an IS, ad discernendas dissimilitudines interest,

    Varr. L. L. 9, § 109 Müll.:

    aeditimus ea forma dictum, qua finitimus,

    Gell. 12, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > forma

  • 74 fortesco

    fortesco, ĕre, v. inch. n. [fortis], to become brave:

    item notavimus, quod fortescere posuit (Laevius) pro fortem fieri,

    Gell. 19, 7, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > fortesco

  • 75 fortis

    fortis (archaic form FORCTIS, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. sanates, p. 348 Müll.; cf. Paul. ex Fest. p. 84; and perh. also in the form FORCTUS; v. id. s. v. horctum, p. 102; cf. Müll. ad Fest. p. 320, b), e, adj. [Sanscr. dhar-; v. forma, firmus], strong, powerful.
    I.
    Physically (rare;

    syn.: firmus, strenuus, incolumis, animosus): ecquid fortis visa est (mulier),

    powerful, Plaut. Mil. 4, 3, 13:

    set Bacchis etiam fortis tibi vissast?

    id. Bacch. 2, 2, 38: sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, nunc senio confectus quiescit, a powerful horse, Enn. ap. Cic. de Sen. 5, 14 (Ann. v. 441 ed. Vahl.); so,

    equus,

    Lucr. 3, 8; 764; 4, 987; Verg. A. 11, 705.— Poet. transf.:

    aquarum,

    Lucr. 6, 530:

    terrae pingue solum... Fortes invortant tauri,

    Verg. G. 1, 65:

    contingat modo te filiamque tuam fortes invenire,

    i. e. hearty, well, Plin. Ep. 4, 1 fin.; 4, 21, 4; 6, 4, 3:

    antecedebat testudo pedum LX., facta item ex fortissimis lignis,

    Caes. B. C. 2, 2, 4; so,

    ligna fortissima,

    Veg. 1, 24 fin.:

    invalidissimum urso caput, quod leoni fortissimum,

    Plin. 8, 36, 54, § 130:

    fortiores stomachi,

    id. 32, 7, 26, § 80:

    plantae fortiores fient,

    Pall. Febr. 24, 7:

    fortiorem illum (pontem) tueri, Auct. B. Alex. 19, 2: castra,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    aratra,

    Plin. Ep. 5, 6, 10:

    fortiora remedia,

    Tac. A. 1, 29:

    humeri,

    Val. Fl. 1, 434:

    vincula,

    Sen. Hippol. 34: sol (with medius), powerful, i. e. fierce, hot, id. Med. 588:

    fortiora ad hiemes frumenta, legumina in cibo,

    Plin. 18, 7, 10, § 60:

    (vites) contra pruinas fortissimae,

    id. 14, 2, 4, § 23.—
    II.
    Mentally, strong, powerful, vigorous, firm, steadfast, stout, courageous, brave, manly, etc., answering to the Gr. andreios (very freq. in all periods and sorts of composition).
    A.
    Of human beings: fortis et constantis est, non perturbari in rebus asperis nec tumultuantem de gradu deici, ut dicitur;

    sed praesenti animo uti et consilio, nec a ratione discedere,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    temperantia libidinem (aspernatur), ignaviam fortitudo: itaque videas rebus injustis justos maxime dolere, imbellibus fortes,

    id. Lael. 13, 47:

    gladiatores fortes et animosos et se acriter ipsos morti offerentes servare cupimus,

    id. Mil. 34, 92:

    rebus angustis animosus atque Fortis appare,

    Hor. C. 2, 10, 22:

    viri fortes et magnanimi,

    Cic. Off. 1, 19, 63:

    vir fortis et acris animi magnique,

    id. Sest. 20, 45:

    boni et fortes et magno animo praediti,

    id. Rep. 1, 5; 1, 3:

    sapientissimi et fortissimi,

    id. ib. 2, 34:

    vir liber ac fortis,

    id. ib. 2, 19:

    horum omnium fortissimi sunt Belgae,

    Caes. B. G. 1, 1, 3:

    fortissimus vir,

    id. ib. 2, 25, 1; 2, 33, 4;

    3, 20, 2: hunc liberta securi Divisit medium, fortissima Tyndaridarum,

    Hor. S. 1, 1, 100:

    vis recte vivere? quis non? Si virtus hoc una potest dare, fortis omissis Hoc age deliciis,

    id. Ep 1, 6, 30:

    seu quis capit acria fortis Pocula,

    id. S. 2, 6, 69: cavit, ne umquam infamiae ea res sibi esset, ut virum fortem decet, an honorable or worthy man, Ter. And. 2, 6, 13; cf.: FORCTIS frugi et bonus, sive validus, Paul. ex Fest. p. 84 Müll.; and:

    HORCTUM et FORCTUM pro bono dicebant,

    id. p. 102:

    ego hoc nequeo mirari satis, Eum sororem despondisse suam in tam fortem familiam... Familiam optimam occupavit,

    so respectable, honorable a family, Plaut. Trin. 5, 2, 9;

    (cf. bonus): vir ad pericula fortis,

    Cic. Font. 15, 33:

    nondum erant tam fortes ad sanguinem civilem,

    Liv. 7, 40, 2:

    vir contra audaciam fortissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85: vidi in dolore podagrae hospitem meum fortiorem, id. Fragm. ap. Non. 527, 33:

    imperator in proeliis strenuus et fortis,

    Quint. 12, 3, 5:

    virum fortem ac strenuum scio dixisse, etc.,

    Sall. C. 51, 16:

    si fortes fueritis in eo, quem nemo sit ausus defendere,

    if you had proceeded with vigor, energy, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 3.— Poet., with dat.:

    fugacibus,

    Ov. M. 10, 543; and with inf.:

    fortis et asperas Tractare serpentes,

    Hor. C. 1, 37, 26:

    contemnere honores,

    id. S. 2, 7, 86:

    aurum spernere fortior Quam cogere,

    id. C. 3, 3, 50; Stat. Th. 10, 906.—Prov.:

    fortes fortuna adjuvat,

    fortune favors the brave, Ter. Phorm. 1, 4, 26; cf.:

    fortes enim non modo fortuna adjuvat, ut est in vetere proverbio, sed multo magis ratio,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11: audendum est;

    fortes adjuvat ipsa Venus,

    Tib. 1, 2, 16: fortibus est fortuna viris data, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 262 ed. Vahl.;

    for which: audentes fortuna iuvat,

    Verg. A. 10, 284; and:

    audentes deus ipse juvat,

    Ov. M. 10, 586); cf. also elliptically: sedulo, inquam, faciam: sed fortuna fortes;

    quare conare, quaeso,

    Cic. Fin. 3, 4, 16; id. Fam. 7, 25.—
    B.
    Of animals (rare):

    fortes ad opera boves,

    Col. 6, 1, 2:

    bestiae et fortiora animalia,

    Lact. 6, 10, 13.—
    C.
    Of inanim. and abstr. things:

    ex quo fit, ut animosior senectus sit quam adolescentia et fortior,

    Cic. de Sen. 22, 72:

    fortibus oculis,

    with eyes sparkling with courage, id. Att. 15, 11, 1:

    fortissimo et maximo animo ferre,

    id. Fam. 6, 13 fin.:

    animus,

    Hor. S. 2, 5, 20:

    pectus,

    id. Epod. 1, 14; id. S. 2, 2, 136:

    fortissimo quodam animi impetu,

    Cic. de Or. 3, 8, 31:

    acerrima et fortissima populi Romani libertatis recuperandae cupiditas,

    id. Phil. 12, 3, 7:

    in re publica forte factum,

    id. Att. 8, 14, 2:

    ut nullum paulo fortius factum latere posset,

    Caes. B. G. 3, 14, 8:

    fortia facta,

    Sall. C. 59, 6; id. J. 53, 8; Liv. 26, 39, 3; Curt. 7, 2, 38:

    opera,

    service, Liv. 40, 36, 11:

    consilia,

    id. 9, 11, 4; 25, 31, 6; Cic. Sest. 23, 57; Tac. H. 3, 67:

    solatia,

    id. A. 4, 8:

    nulla poterat esse fortior contra dolorem et mortem disciplina,

    Cic. Tusc. 2, 17, 41:

    acerrimae ac fortissimae sententiae,

    id. Cat. 3, 6, 13:

    oratio fortis et virilis,

    id. de Or. 1, 54, 231; cf.:

    genus dicendi forte, vehemens,

    id. ib. 3, 9, 32:

    non semper fortis oratio quaeritur, sed saepe placida, summissa, lenis,

    id. ib. 2, 43, 183:

    placidis miscentem fortia dictis,

    Ov. M. 4, 652:

    verba,

    Prop. 1, 5, 14.—Hence, adv.: fortĭter.
    1.
    (Acc. to I.) Strongly, powerfully, vigorously (rare):

    astringere,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 25:

    verberare virgis uvas,

    Pall. Oct. 19.— Comp.:

    sublatis fortius manibus,

    Petr. 9:

    fortius attrahere lora,

    Ov. R. Am. 398:

    ardere,

    id. M. 6, 708.— Sup.:

    fortissime urgentes,

    Plin. 9, 8, 9, § 32:

    rigorem fortissime servat ulmus,

    id. 16, 40, 77, § 210. —
    2.
    (Acc. to II.) Strongly, powerfully, boldly, intrepidly, valiantly, bravely, manfully (very freq. in all periods and kinds of composition):

    quae (vincla, verbera, etc.) tulisse illum fortiter et patienter ferunt,

    Cic. Phil. 11, 3, 7; cf.:

    fortiter et sapienter ferre,

    id. Att. 14, 13, 3:

    fortiter excellenterque gesta,

    id. Off. 1, 18, 61:

    facere quippiam (with animose),

    id. Phil. 4, 2, 6:

    repudiare aliquid (with constanter),

    id. Prov. Cons. 17, 41:

    bellum gerere,

    id. Fl. 39, 98; cf.:

    sustinere impetum hostium,

    Caes. B. G. 2, 11, 4:

    perire,

    Hor. S. 2, 3, 42:

    absumptis rebus maternis atque paternis,

    manfully made away with, id. Ep. 1, 15, 27.— Comp.:

    pugnare,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    evellere spinas animo an agro,

    Hor. Ep. 1, 14, 4:

    et melius secat res,

    id. S. 1, 10, 15.— Sup.:

    Dolabella injuriam facere fortissime perseverat,

    Cic. Quint. 8, 31:

    restitit hosti,

    Caes. B. G. 4, 12, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > fortis

  • 76 fructus

    1.
    fructus, a, um, Part., from fruor.
    2.
    fructus, ūs (archaic gen. sing. fructuis, Varr. ap. Non. 492, 14; id. R. R. 1, 2, 19; cf. Gell. 4, 16:

    fructi,

    Cato, R. R. 4; Ter. Ad. 5, 4, 16; Turp. ap. Non. 491, 7), m. [fruor], an enjoying, enjoyment.
    I.
    In abstracto.
    A.
    Lit. (perh. only ante- and post-class.): Ol. Mea est haec. St. Scio; sed meus fructus est prior, i. e. use and enjoyment, for ususfructus (q. v. under usus), Plaut. Cas. 4, 4, 16; Dig. 7, 8, 14.—
    B.
    Trop. (class. but rare):

    hoc tam singulare vestrum beneficium ad animi mei fructum atque laetitiam duco esse permagnum,

    for my mental enjoyment, Cic. Agr. 2, 2, 5: qui propter odium fructum oculis (dat.) ex ejus casu capere vellent, to feast their eyes on, Nep. Eum. 11 (cf.:

    spectatumne huc, ut rem fruendam oculis, sociorum caedes venimus?

    Liv. 22, 14, 4).—Far more freq.,
    II.
    Transf., concr., the enjoyment that proceeds from a thing, proceeds, produce, product, fruit, profit, income (very freq. and class.; in sing. and plur.; cf.: fruges, fetus, frumentum).
    A.
    Lit.: quod earum rerum videa tur ei levis fructus, exiguus usus, incertus dominatus, etc., Cic. Rep. 1, 17; cf.:

    pecudes partim esse ad usum hominum, partim ad fructum, partim ad vescendum procreatas,

    id. Leg. 1, 8, 25; Varr. R. R. 1, 37, 4; cf.

    also ususfructus, under usus: frugum fructuumque reliquorum perceptio,

    Cic. Off. 2, 3, 12:

    fructum ex aliqua re percipere or capere,

    id. ib. 2, 4, 14:

    quoniam fructum arbitror esse fundi eum, qui ex eo satus nascitur utilis ad aliquam rem, etc.,

    Varr. R. R. 1, 23, 1:

    ruri si recte habitaveris, fructi plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2; cf.:

    in quos sumptus abeunt fructus praediorum?

    Cic. Att. 11, 2, 2:

    praediorum,

    id. Cat. 2, 8, 18:

    arbusta vineaeque et consita omnia magis amoenis quam necessariis fructibus,

    fruits, Liv. 22, 15, 2:

    (vacca) a bima aut trima fructum ferre incipit,

    Varr. R. R. 2, 1, 13:

    gallinarum fructus erant ova et pulli,

    id. ib. 3, 3, 6:

    quae (oves) neque ali neque ullum fructum edere ex se sine cultu hominum possent,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    non serendis, non percipiendis, non condendis fructibus,

    id. de Sen. 7, 24; cf.:

    ver ostendit futuros fructus: reliqua tempora demetendis fructibus et percipiendis accommodata sunt,

    id. ib. 19, 70:

    comportare et condere fructus,

    id. Agr. 2, 32 fin.:

    apibus fructum restituo suum,

    Phaedr. 3, 13, 15:

    in fructibus arborum,

    Quint. 8, 5, 26:

    fructum ferre,

    id. 8, 3, 10:

    graves fructu vites,

    id. 8, 3, 8: Heracleotae et Bragyletae, qui item debent, aut pecuniam solvant aut fructibus suis satisfaciant, satisfy him with their proceeds, Cic Fam. 13, 56, 2:

    Asia multos annos vobis fructum Mithridatico bello non tulit,

    id. Agr. 2, 30, 83; cf. id. ib. 2, 29, 81:

    M. Crassus negabat ullam satis magnam pecuniam esse ei... cujus fructibus exercitum alere non posset,

    i. e. revenue, income, id. Off. 1, 8, 25:

    aurum ex fructu metallorum coacervatum,

    Liv. 45, 40, 2:

    in tantas brevi creverant opes, seu maritimis seu terrestribus fructibus,

    id. 21, 7, 3; cf.:

    fuerat ei magno fructui mare,

    id. 34, 36, 3:

    qua re saepe totius anni fructus uno rumore periculi amittitur,

    Cic. de Imp. Pomp. 6, 15:

    an partus ancillae in fructu sit habendus,

    id. Fin. 1, 4, 12:

    putatisne vos illis rebus frui posse nisi eos, qui vobis fructui (al. fructuosi) sunt, conservaveritis,

    id. de Imp. Pomp. 6, 16.—
    B.
    Trop., fruit, consequence, effect, result, return, reward, success:

    ego fructus ex re publica non laetos et uberes, sed magna acerbitate permixtos tuli,

    Cic. Planc. 38, 92; cf.:

    fructum pietatis suae ex aliquo ferre,

    id. Sest. 31, 68:

    ex otio fructus capere,

    id. Rep. 1, 4; cf.:

    ex accusatione Aquilii diligentiae fructum ceperat,

    id. Brut. 62, 222:

    alicujus amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    honeste acta superior aetas fructus auctoritatis capit ipsa extremos,

    id. de Sen. 18, 62:

    modestiae fructum aliquem percipere,

    id. Sull. 1, 1:

    gloria est fructus verae virtutis honestissimus,

    id. Pis. 24, 57:

    laboris,

    Quint. 6 praef. §

    2: studiorum,

    id. 8 praef. § 26; 10, 3, 2; 10, 7, 1; cf.

    also: ex re decerpere fructus (with plus mali haurire),

    Hor. S. 1, 2, 79:

    divitiarum fructus in copia est,

    the enjoyment derived from riches, Cic. Par. 6, 2, 47:

    vestrum beneficium, ad animi mei fructum atque laetitiam permagnum,

    id. Agr. 2, 5:

    Theophrastus talium sumptuum facultatem fructum divitiarum putat. Mihi autem ille fructus liberalitatis, multo et major videtur et certior,

    id. Off. 2, 16, 56:

    pecuniae fructus maximus,

    id. ib. 2, 18, 64:

    animi fructus, qui in te videndo est,

    id. Fam. 15, 14, 3:

    vitae fructus,

    id. Cat. 3, 12, 28; id. Mur. 23, 47; cf.:

    omnem fructum vitae superioris perdidissent,

    id. Div. 2, 9, 24:

    quin spe posteritatis fructuque ducatur,

    id. Rab. Perd. 10, 29:

    voluptatum,

    id. Lael. 23, 87:

    jucunditatis,

    id. Mur. 19, 40:

    graviore sono tibi Musa loquetur Nostra, dabunt cum maturos mihi tempora fructus,

    Verg. Cul. 9.

    Lewis & Short latin dictionary > fructus

  • 77 furto

    furtum, i, n. [fur], theft, robbery (class. and freq.; syn.: latrocinium, raptum).
    I.
    Lit.: fures privatorum furtorum in nervo atque in compedibus aetatem agunt: fures publici in auro atque in purpura, Cato ap. Gell. 11, 18, 18: SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, SI IM OCCISIT IVRE CAESVS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4:

    verba sunt Sabini... Qui alienam rem adtrectavit, cum id se invito domino facere judicare deberet, furti tenetur. Item alio capite: Qui alienum tacens lucri faciendi causa sustulit, furti obstringitur, sive scit cujus sit, sive nescit,

    Gell. 11, 18, 20 sq.; cf. Gai Inst. 3, 195; 197; Just. Inst. 4, 1, 1:

    furtum facere (alicui),

    Plaut. Rud. 4, 3, 15; 18:

    Strato domi furtum fecit,

    Cic. Clu. 64, 179; Quint. 3, 6, 49; 5, 10, 16; Dig. 47, 2, 69 et saep.:

    furti se et illum astringere,

    Plaut. Rud. 4, 7, 34; cf.:

    furti se alligare,

    Ter. Eun. 4, 7, 39:

    in furto comprehensus,

    Caes. B. G. 6, 16 fin.:

    furti teneri,

    Dig. 47, 2, 78:

    furti agere, ib.: furti condemnare,

    Gell. 11, 18, 24:

    furti reus,

    Quint. 4, 2, 51; 7, 2, 29 et saep.:

    furtum erat apertum: cujus rei furtum factum erat?

    Cic. Rosc. Com. 9, 26 sq.:

    ubi oves furto periere,

    Hor. Ep. 1, 7, 86:

    callidum (Mercurium), quicquid placuit, jocoso Condere furto,

    id. C. 1, 10, 8.—
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., a stolen thing:

    quae (furta) sine portorio Syracusis erant exportata,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 171:

    quid est turpius ingenuo quam in conventu maximo cogi furtum reddere,

    id. ib. 2, 2, 24, §

    58: dum (puer) furta ligurrit,

    Hor. S. 2, 4, 79.—
    B.
    A secret action, crafty deceit, trick, artifice, stratagem (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    In gen.: etiam si, quid scribas, non habebis, scribito tamen, ne furtum cessationis quaesivisse videaris, a secret excuse, pretext, Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 26, 2:

    nec obsides, pignus futuros furto et fraude agendae rei, posceret,

    Liv. 43, 10, 3; cf.:

    haud furto melior, sed fortibus armis,

    Verg. A. 10, 735:

    furto, non proelio opus esse,

    Curt. 4, 13; 4, 4, 15; cf.

    also: furtum armorum,

    Sil. 17, 91:

    (fugam) abscondere furto,

    Verg. A. 4, 337:

    furto laetatus inani,

    id. ib. 6, 568:

    nec semel ergo mihi furtum fecisse licebit?

    i. e. to eat in secret, Mart. 5, 50, 5.— In plur.:

    furtis incautum decipit hostem,

    Ov. M. 13, 104: furta belli, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 11, 515; and ap. Non. 310, 15 (Hist. 1, 86 Dietsch); Verg. A. 11, 515.— Hence,
    b.
    furtō, adv., i. q. furtim, by stealth, secretly, = lathra:

    non ego sum furto tibi cognita,

    Ov. H. 6, 43: obsides Porsenae dedistis;

    furto eos subduxistis,

    Liv. 9, 11, 6:

    (hyaenae) gravidae latebras petunt et parere furto cupiunt,

    Plin. 8, 30, 46, § 108.
    2.
    In partic., stolen or secret love, intrigue (mostly in plur.):

    plurima furta Jovis,

    Cat. 68, 136 and 140; so in plur., Tib. 1, 2, 34; Prop. 2, 30 (3, 28), 28; Verg. G. 4, 346; Ov. M. 1, 606; 3, 7; 9, 558 al.:

    hoc certe conjux furtum mea nesciat,

    Ov. M. 2, 423; so in sing., id. ib. 1, 623; 3, 266; Verg. A. 6, 24; Sil. 7, 487; 13, 615 al.

    Lewis & Short latin dictionary > furto

  • 78 furtum

    furtum, i, n. [fur], theft, robbery (class. and freq.; syn.: latrocinium, raptum).
    I.
    Lit.: fures privatorum furtorum in nervo atque in compedibus aetatem agunt: fures publici in auro atque in purpura, Cato ap. Gell. 11, 18, 18: SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, SI IM OCCISIT IVRE CAESVS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4:

    verba sunt Sabini... Qui alienam rem adtrectavit, cum id se invito domino facere judicare deberet, furti tenetur. Item alio capite: Qui alienum tacens lucri faciendi causa sustulit, furti obstringitur, sive scit cujus sit, sive nescit,

    Gell. 11, 18, 20 sq.; cf. Gai Inst. 3, 195; 197; Just. Inst. 4, 1, 1:

    furtum facere (alicui),

    Plaut. Rud. 4, 3, 15; 18:

    Strato domi furtum fecit,

    Cic. Clu. 64, 179; Quint. 3, 6, 49; 5, 10, 16; Dig. 47, 2, 69 et saep.:

    furti se et illum astringere,

    Plaut. Rud. 4, 7, 34; cf.:

    furti se alligare,

    Ter. Eun. 4, 7, 39:

    in furto comprehensus,

    Caes. B. G. 6, 16 fin.:

    furti teneri,

    Dig. 47, 2, 78:

    furti agere, ib.: furti condemnare,

    Gell. 11, 18, 24:

    furti reus,

    Quint. 4, 2, 51; 7, 2, 29 et saep.:

    furtum erat apertum: cujus rei furtum factum erat?

    Cic. Rosc. Com. 9, 26 sq.:

    ubi oves furto periere,

    Hor. Ep. 1, 7, 86:

    callidum (Mercurium), quicquid placuit, jocoso Condere furto,

    id. C. 1, 10, 8.—
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., a stolen thing:

    quae (furta) sine portorio Syracusis erant exportata,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 171:

    quid est turpius ingenuo quam in conventu maximo cogi furtum reddere,

    id. ib. 2, 2, 24, §

    58: dum (puer) furta ligurrit,

    Hor. S. 2, 4, 79.—
    B.
    A secret action, crafty deceit, trick, artifice, stratagem (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    In gen.: etiam si, quid scribas, non habebis, scribito tamen, ne furtum cessationis quaesivisse videaris, a secret excuse, pretext, Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 26, 2:

    nec obsides, pignus futuros furto et fraude agendae rei, posceret,

    Liv. 43, 10, 3; cf.:

    haud furto melior, sed fortibus armis,

    Verg. A. 10, 735:

    furto, non proelio opus esse,

    Curt. 4, 13; 4, 4, 15; cf.

    also: furtum armorum,

    Sil. 17, 91:

    (fugam) abscondere furto,

    Verg. A. 4, 337:

    furto laetatus inani,

    id. ib. 6, 568:

    nec semel ergo mihi furtum fecisse licebit?

    i. e. to eat in secret, Mart. 5, 50, 5.— In plur.:

    furtis incautum decipit hostem,

    Ov. M. 13, 104: furta belli, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 11, 515; and ap. Non. 310, 15 (Hist. 1, 86 Dietsch); Verg. A. 11, 515.— Hence,
    b.
    furtō, adv., i. q. furtim, by stealth, secretly, = lathra:

    non ego sum furto tibi cognita,

    Ov. H. 6, 43: obsides Porsenae dedistis;

    furto eos subduxistis,

    Liv. 9, 11, 6:

    (hyaenae) gravidae latebras petunt et parere furto cupiunt,

    Plin. 8, 30, 46, § 108.
    2.
    In partic., stolen or secret love, intrigue (mostly in plur.):

    plurima furta Jovis,

    Cat. 68, 136 and 140; so in plur., Tib. 1, 2, 34; Prop. 2, 30 (3, 28), 28; Verg. G. 4, 346; Ov. M. 1, 606; 3, 7; 9, 558 al.:

    hoc certe conjux furtum mea nesciat,

    Ov. M. 2, 423; so in sing., id. ib. 1, 623; 3, 266; Verg. A. 6, 24; Sil. 7, 487; 13, 615 al.

    Lewis & Short latin dictionary > furtum

  • 79 globus

    glŏbus, i, m. [kindr. with glomus], a round body, a ball, sphere, globe.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus (sic enim sphairan interpretari placet), ex planis autem circulus aut orbis, qui kuklos Graece dicitur, Cic. N. D. 2, 18, 47:

    ille globus, quae terra dicitur,

    id. Rep. 6, 15:

    terrae,

    id. Tusc. 1, 28, 68; cf.

    stellarum,

    id. Rep. 6, 16; 6, 17:

    solis et lunae,

    Lucr. 5, 472; cf.

    lunae,

    id. 5, 69:

    cum caelum discessisse visum est atque in eo animadversi globi,

    fire-balls, Cic. Div. 1, 43, 97:

    in fundas visci indebant grandiculos globos,

    Plaut. Poen. 2, 35: cordis, poet. for cor, Lucr. 4, 119:

    farinae,

    Varr. L. L. 5, § 107 Müll.; v. in the foll.—
    B.
    In partic.
    1.
    A dumpling:

    a globo farinae dilatato item in oleo cocti dicti globi,

    Varr. L. L. 5, § 107 Müll.; Cato, R. R. 79.—
    2.
    In milit. lang., a close order of battle, a knot, troop, band, company, Cato ap. Fest. s. v. serra, p. 344 b. Müll.:

    cum globo juvenum,

    Liv. 1, 6, 7; 1, 12, 9:

    emissi militum globi turbam disjecere,

    Tac. A. 14, 61; 4, 50; 12, 43; 15, 60; Sil. 7, 53.—
    II.
    Transf., a globular mass, a ball, globe of things collected together (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cicero nor Cæsar): flammarumque globos liquefactaque volvere saxa, globes or masses of flame, Verg. G. 1, 473:

    sanguinis,

    Ov. M. 12, 238:

    nubium,

    Luc. 4, 74; Tac. A. 2, 23:

    telorum,

    Val. Fl. 6, 381. — A throng, crowd, body, or mass of people:

    extrema contio et circa Fabium globus increpabant inclementem dictatorem,

    Liv. 8, 32, 13:

    circa eum aliquot hominum, ne forte violaretur, constitisset globus,

    id. 2, 29, 2:

    cum repelleretur adsertor virginis a globo mulierum,

    id. 3, 47, 8:

    aditum senatus globus togatorum obsederat,

    Tac. A. 16, 27:

    magno semper electorum juvenum globo circumdari,

    id. G. 13;

    and with a contemptuous secondary notion: si quem ex illo globo nobilitatis ad hoc negotium mittatis,

    from that noble clique, Sall. J. 85, 10 Kritz.:

    conjurationis,

    Vell. 2, 58, 2; cf.

    consensionis,

    Nep. Att. 8, 4:

    Jehu,

    Vulg. 4 Reg. 9, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > globus

  • 80 Gradivus

    Grādīvus (once Grădīvus, Ov. M. 6, 427), i, m. [perh. from gradior, he who steps forth, marches out], a surname of Mars:

    (Numa) Salios item duodecim Marti Gradivo legit,

    Liv. 1, 20, 4:

    rex Gradive,

    Verg. A. 10, 542:

    Nymphas venerabar agrestes Gradivumque patrem,

    id. ib. 3, 35:

    Homericus,

    Juv. 13, 113:

    jure venis, Gradive,

    Ov. F. 2, 861; Juv. 2, 128; so absol.:

    Gradivus,

    id. ib. 3, 677; 5, 556; id. M. 14, 820; 15, 863.

    Lewis & Short latin dictionary > Gradivus

См. также в других словарях:

  • item — item …   Dictionnaire des rimes

  • item — i‧tem [ˈaɪtəm] noun [countable] 1. a single thing, especially something that is for sale: • The CD used to be considered a luxury item. • stores selling non food items 2. ACCOUNTING a piece of information written in a set of accounts …   Financial and business terms

  • Item — may refer to:* Item, entry in a list, or one object in a collection of objects. * Item, the name of a town in Abia State of Nigeria. * Collector s item, an object or item of any kind that has become valuable * Configuration item, form the basis… …   Wikipedia

  • ITeM — stands for the Instituto del Tercer Mundo (or, the Third World Institute) which is based in Montevideo, the capital of Uruguay.Focus on informationIt focuses on information, communication and education activities on an international level,… …   Wikipedia

  • item — item, detail, particular are comparable when meaning one of the things, either separate and distinct or considered so, which constitute a whole. Item applies mainly to each thing that is put down in a list (as of things needed, things to be done …   New Dictionary of Synonyms

  • Item — bezeichnet: Item (Partikel), veraltete satzverknüpfende Partikel Elemente in einer Aufzählung bei der Datenerhebung eines von mehreren Merkmalen einer Untersuchungseinheit, siehe statistische Variable Psychologische Diagnostik: einzelne Testfrage …   Deutsch Wikipedia

  • ITEM — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom …   Wikipédia en Français

  • item — i tem, n. [From {Item}, adv.] [1913 Webster] 1. An article; a separate particular in an account; as, the items in a bill; he picked up four items at the drug store. [1913 Webster +PJC] 2. A hint; an innuendo. [Obs.] [1913 Webster] A secret item… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • item — / ī təm/ n 1: a distinct part in an enumeration, account, or series 2: a financial instrument (as a check or draft) Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • item — late 14c. (adv.) moreover, in addition, from L. item (adv.) likewise, just so, moreover, used to introduce a new fact or statement, probably from ita thus, id it (see ID (Cf. id)) + adv. ending tem (Cf. idem the same ). Thus a statement or maxim… …   Etymology dictionary

  • item — item·iza·tion; item·ize; item; sub·item; item·iz·er; …   English syllables

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»