-
61 узэщIакIуэ
-
62 фIей
1. грязный/ Къабзагъэ зимыIэ.Лъэгу фIей. Напэ фIыцIэ.2. переносное нечестный, безнравственный/ ГуемыIугъэ, пудыныгъэ зыбгъэдэлъ.Гурылъ фIей. ЦIыху фIей.ФIейм иуэн испачкаться (об одежде, вещах).* ЩIалэ цIыкIум щыгъыну щыгъыр фIейм иуат. Черк. фольк. Iуэху фIей см. Iуэху. -
63 хуэжану
нареч. расторопно, с охотой/ Iуэху гуэрым жану хущыту.* ЛIыфIри и Iуэху хуэжану ежьэжащ. фольк. -
64 хуэIэуэлъэуэн
(хуоIэуэлъауэ) неперех. гл. переносное выполнять какие-л. домашние работы кому-л., для кого-л. (в помощь кому-л.)/ Унагъуэ Iуэху, пщIантIэ Iуэху зыгуэрым хуэщIэн.* ЛIыжь гумызагъэр къуэ нэхъыщIэм деж кIуэурэ тIэкIу хуэIэуэлъауэрт, Iэбжэнабжэхэм кIэлъыплът. Къэб. -
65 хуежьэн
(хуожьэ) неперех. гл. 1. начать делать что-л., приступить к чему-л., приняться за что-л./ Зыгуэр ублэн егъэжьэн (Iуэху гуэр).* Къуажэр къыщикIухьым, зыгуэр лажьэу пщIантIэм дэту илъагъум, Наурыз дыхьэрти дэIэпыкъуу хуежьэрт. КI. Т., Акъ. З.2. попытаться, попробовать (что-л. делать)/ Мурад щIын, яужь ихьэн (Iуэху гуэрым).ЩIалэ цIыкIуитIым шыр къагъэтэджыну хуежьаи, арщхьэкIэ зыри яхуещIакъым. Ж. Б.3. настать, наступить (напр. о холодах, сумерках и т. п.)/ ЩIидзэн.Нэху щыуэ хуежьащ. -
66 хьэиху-бжэхуэщI
устар. слуга для всяких поручений/ Iуэху пыухыкIа зи пщэ дэмылъ IуэхутхьэбзащIэ.* ИкъукIэ ахъшэ куэд текIуадэрт.. Iуэху щIэн щIагъуи зылъымыс хьэиху-бжэхуэщI куэдыр хуэпэнымрэ гъэшхэнымрэ. Ижь. д. и ист. -
67 щхьэгъэпцIэж
самообман/ Зыщымыгугъыпхъэу, къемыхъулIэну зи яужь ихьа (Iуэху).Iуэху щхьэгъэпцIэж. -
68 щыгъэтын
/ Щытын псалъэм и каузативщ.II (щегъэт) перех. гл. перестать, прекратить делать что-л./ Псалъэмакъ е Iуэху зыхэт гуэр гъэувыIэн.Псалъэр щыгъэтын. Iуэху мыхъумыщIэр щыгъэтын. -
69 щIэчэжын
(щIечэж) перех. гл. кубано-зеленчукские остыть, охладеть, потерять интерес к делу/ Iуэху гуэр Iэпэдэгъэлэл щIыжын, Iуэху гуэрым емыгугъуж хъун.ФIыуэ лажьэу щытати, щIичэжащ. -
70 щIын
(ещI) перех. гл. сделать что-л./ Зыгуэрым уелэжьурэ узыхуей щытыкIэр егъэгъуэтын, зыгуэр ухуэн, зэгъэпэщын.Унэ щIын. Iэзэу щIын.Ауан щIын см. ауан. Белджылы щIын см. белджылы. Бий щIын см. бий. Благъэ щIын см. благъэ II. Бын щIын см. бын. Бысым щIын см. бысым. {И} гуапэ щIын см. гуапэ. Гуэбэн щIын см. гуэбэн. Губгъэн щIын см. губгъэн. Гукъанэ щIын см. гукъанэ. ГукъэкI щIын см. гукъэкI. Гукъеуэ щIын см. гукъеуэ. Гукъыдэж щIын см. гукъыдэж. Гупыж щIын см. гупыж. Гурыщхъуэ щIын см. гурыщхъуэ. Гъэр щIын см. гъэр. Дэлъху щIын см. дэлъху. Делэ щIын см. делэ. ДжэгупIэ щIын см. джэгупIэ. Джэгу щIын см. джэгу. ЕмыкIу щIын см. емыкIу. Есэп щIын см. есэп. {И} жагъуэ щIын см. жагъуэ. Жэщ щIын см. жэщ. Зэхэзещхъуэн щIын см. зэхэзещхъуэн. Зэхэзехуэ щIын см. зэхэзехуэ. Ислъэмей щIын см. ислъэмей. КуцI щIын см. куцI. КIэбгъу щIын см. кIэбгъу. КIыхьлIыхь щIын см. кIыхьлIыхь. Къабыл щIын см. къабыл. Къуэш щIын см. къуэш. Лы щIын см. лы. Лъагъуныгъэ щIын см. лъагъуныгъэ. ЛIы щIын см. лIы. МафIэ щIын см. мафIэ. Мурад щIын см. мурад. МыцIыху щIын см. мыцIыху. Нащхьэ щIын см. нащхьэ. НэджэIуджэ щIын см. нэджэIуджэ. Нэмыс щIын см. нэмыс. Нэрыгъ щIын см. нэрыгъ. Нэщхъ щIын см. нэщхъ. Ныбжьэгъу щIын см. ныбжьэгъу. Ныкъуэкъуэгъу щIын см. ныкъуэкъуэгъу. Нысэ щIын см. нысэ. Пэшэгъу щIын см. пэшэгъу. Псалъэмакъ щIын см. псалъэмакъ. Пхъэр щIын см. пхъэр. Пхъу щIын см. пхъу. Пшэр щIын см. пшэр. Сэтей щIын см. сэтей. Таучэл щIын см. таучэл. ТегушхуэгъуафIэ щIын см. тегушхуэгъуафIэ. ТегъэщIапIэ щIын см. тегъэщIапIэ. Тхьэлъанэ щIын см. тхьэлъанэ. Уэд щIын см. уэд. Унафэ щIын см. унафэ. Фыз щIын см. фыз. ФIэгъэнапIэ щIын см. фIэгъэнапIэ. {И} фIэщ щIын см. фIэщ. ФIыщIэ щIын см. фIыщIэ. Хэз щIын см. хэз. Хэплъыхь щIын см. хэплъыхь. ХэщIапIэ щIын см. хэщIапIэ. ХэIущIыIу щIын см. хэIущIыIу. Хьэбэсабэ щIын см. хьэбэсабэ. Хьэдагъэ щIын см. хьэдагъэ. Хьэрэм щIын см. хьэрэм II. ХьэIупс щIын см. хьэIупс. Хьисэп щIын см. хьисэп. ХъымпIар (мы)щIын см. хъымпIар. Цыщтеуд щIын см. цыщтеуд. ЦIыху щIын см. цIыху. Шэджэгъуашхэ щIын см. шэджэгъуашхэ. Шэджагъуэ щIын см. шэджагъуэ. Шэч щIын см. шэч. ШкIащIэ увыкIэ щIын см. шкIащIэ. Шыпхъу щIын см. шыпхъу. Щхьэр щIын см. щхьэ. Щхьэусыгъуэ щIын см. щхьэусыгъуэ. Iэ щIын см. Iэ. Iэпэгъу щIын см. Iэпэгъу. Iэпэдэгъэлэл щIын см. Iэпэдэгъэлэл. IэпэешэкI щIын см. IэпэешэкI. Iэрыубыд щIын см. Iэрыубыд. IэштIым щIын см. IэштIым. IэщIыб щIын см. IэщIыб. Iуэху щIын см. Iуэху. Iумпэм щIын см. Iумпэм. IумпIафIэ щIын см. IумпIафIэ. IупщIэ щIын см. IупщIэ II. -
71 Iэтын
(еIэт) перех. гл. 1. поднять, поднимать что-л./ Дэхьеин.Iэр Iэтын.2. поднимать, ставить крышу/ Унащхьэ телъхьэн.3. переносное вдохновлять кого- л., поддержать кого-что-л./ Зыгуэр Iуэху гуэрхэм тегъэгушхуэн, хуэунэтIын, Iуэху гуэр дэIыгъын.ГуфIэгъуэр Iэтын. -
72 IуэхутхьэбзащIэ
1. слуга/ Зыгуэрым Iуэху хуэзыщIэу лажьэ, зыгуэрым и лэжьакIуэ.* ХьэтIохъущокъуэм и IуэхутхьэбзащIэр.. Къундетхэ я деж игъакIуэу шхынрэ фадэрэ къригъэхьыну жриIащ. Н. Ш.2. человек, выполняющий какое-л. поручение/ Зы Iуэху гуэр зэфIэзыгъэкI, ипщэ къыдалъхьэр зыгъэзащIэ цIыху.IуэхутхьэбзащIэ гъэкIуэн послать кого-л. куда-л. с каким-л. поручением.* Хьэдагъэм здамышэн щхьэкIэ ар {Мэлычыпхъу} IуэхутхьэбзащIэ ягъакIуэ я гъунэгъум деж лъэIуакIуэ. Нарт. IуэхутхьэбзащIэ хъун стать чьим-л. помощником. -
73 грязный
-ая, -ое
1. фIей, ятIэ; грязная дорога гъуэгу ятIэ; грязные руки Iэ фIей
2. перен. Iуэху фIей зезыхьэ, грязное дело Iуэху фIей -
74 действовать
I, несов.
1. лэжьэн, Iуэху щIэн; машина хорошо действует машинэр фIыуэ мэлажьэ
2. хэтын, лэжьэн; действовать сообща с кем-л. зыгуэрым Iуэху дэлэжьын (Iуэхум дыхэтын)
3. щыIэн, зекIуэн, къару иIэн, мыкIуэдын; этот закон еще действует мы законыр иджыри зокIуэ
4. на кого-что хыхьэн; мои слова на него не действуют си псалъэхэр абы хыхьэркъым: действовать на нервы зэгуэгъэпын -
75 кровный
-ая, -ое
1. лъыкIэ къыгухьэ, Iыхьлы; кровный брат лъыкIэ къыгухьэ къуэш; кровная сестра лъыкIэ къыгухьэ шыпхъу
2. перен. езым и щхьэкIэ пэгъунэгъу Iуэху; кровное дело езым и щхьэкIэ и Iуэху; кровная месть лъыщIэж (ласэм щыIа хабзэжь мыхъумыщIэхэм щыщщ: Iыхьлы яукIам ар зыукIар яукIыжын хуейуэ игъэдурысу) -
76 невмешательство
с. II Iуэху хэмылъхьэныгъэ, хэмыIэбэныгъэ; невмешательство во внутренние дела других государств нэгъуэщI къэралхэм я Iуэху хэмыIэбэныгъэ -
77 отношение
с. II
1. мн. нет хущытыкIэ, зэхущытыкIэ; хорошее отношение хущытыкIэфI; небрежное отношение к делу емыгугъу хущытыкIэ Iуэхум хуиIэн
2. мн. нет Iуэху; я к этому не имею никакого отношения сэ абы Iуэху лъэпкъ хузиIэкъым
3. мн. зэхущытыкIэхэр; дружеские отношения ныбжьэгъугъэ зэхущытыкIэхэр; быть в хороших отношениях зэхущытыкIэфI зэхуиIэн
◊ во всех отношениях сыт и щIыскIи, сыт и лъэныкъуэкIи; в отношении чего-л. зыгуэрым и IуэхукIэ -
78 постановка
ж. I
1. мн. нет гъэувын (спектакль) Iуэху гуэрым и къызэгъэпэщыкIэ, Iуэху зэтегъэувэкIэ
2. правильная постановка голоса тэмэму макъым и гъэувыкIэ -
79 предложение
I II Iуэху къыхэлъхьэныгъэ; обсудить предложение Iуэху къыхалъхьам тепсэлъыхьын
II с. II (грам.) псалъэуха; главное предложение псалъэуха нэхъышхьэ -
80 продолжительный
-ая, -ое кIыхь, куэдрэ екIуэкI (Iуэху); долго продолжавшееся дело куэдрэ екIуэкI Iуэху
Страницы