Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

vicis

  • 1 vicis

    vĭcis (as a gen.; the nom. does not occur), vicem, vice; in plur., vices (nom. and acc.) and vicibus (dat. and abl.), f. [cf. Gr. eikô, to yield; root Wik-; v. Curt. Gr. Etym. p. 135], change, interchange, alternation, alternate or reciprocal succession, vicissitude (the gen. not ante-Aug.; the other cases class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; for which, in class. prose, vicissitudo).
    (α).
    Sing.: ignotus juvenum coetus alternā vice Inibat alacris, Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 151 Vahl.):

    hac vice sermonum,

    conversation, Verg. A. 6, 535:

    vice sermonis,

    Ov. Tr. 4, 4, 79; cf. in the foll. b:

    deus haec fortasse benigna Reducet in sedem vice,

    Hor. Epod. 13, 8:

    solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni,

    id. C. 1, 4, 1:

    commoti Patres vice fortunarum humanarum,

    Liv. 7, 31, 6: dum Nox vicem peragit, performs the exchange, i. e. alternales with day, Ov. M. 4, 218:

    ridica contingens vitem mutuā vice sustinetur et sustinet,

    Col. 4, 16:

    versā vice,

    reversely, Dig. 43, 29, 3; App. Dogm. Plat. p. 32, 6; id. Flor. p. 363; Just. 6, 5, 11 al.—
    (β).
    Plur.:

    plerumque gratae divitibus vices Mundaeque parvo sub Lare pauperum Cenae,

    Hor. C. 3, 29, 13:

    et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices,

    Quint. 9, 2, 14:

    loquendi,

    id. 6, 4, 11; Ov. P. 2, 10, 35:

    ipsius lectionis taedium vicibus levatur,

    Quint. 1, 12, 4:

    habet has vices condicio mortalium, ut adversa ex secundis, ex adversis secunda nascantur,

    Plin. Pan. 5 fin.:

    spatium diei noctis excipiunt vices,

    Phaedr. 2, 8, 10:

    haec quoque non perstant... Quasque vices peragant... docebo,

    what vicissitudes they undergo, Ov. M. 15, 238:

    mutat terra vices,

    renews her changes, Hor. C. 4, 7, 3:

    perque vicis modo Persephone! modo Filia! clamat,

    alternately, Ov. F. 4, 483; so,

    per vicis,

    id. M. 4, 40; Plin. 8, 7, 7, § 23:

    per vices annorum,

    i. e. every other year, id. 12, 14, 30, § 54:

    cur vicibus factis convivia ineant,

    alternately, by turns, Ov. F. 4, 353.—
    2.
    Adverb.: in vicem (also freq. one word, invĭcem; and less freq. vicem, in vices, or per vices), by turns, alternately, one after the other, mutually, reciprocally.
    a.
    In vicem: bibenda aqua: postero die etiam vinum: deinde in vicem alternis diebus modo aqua modo vinum, Cels. 3, 2 med.:

    reliqui, qui domi manserunt, se atque alios alunt: hi rursus in vicem anno post in armis sunt,

    Caes. B. G. 4, 1:

    propter vicinitatem simul eramus invicem,

    Cic. Att. 5, 10, 5; Quint. 11, 3, 168:

    multis invicem casibus victi victoresque,

    Liv. 2, 44, 12:

    non comisantium in vicem more jam diu vivimus inter nos,

    id. 40, 9, 8 Weissenb. ad loc.:

    in vicem inter se gratantes,

    id. 9, 43, 17:

    inque vicem tua me, te mea forma capit,

    Ov. H. 17, 180; id. M. 6, 631; 8, 473; Verg. G. 3, 188; Hor. S. 1, 3, 141 al.—
    b.
    Vicem:

    ut unus fasces haberet, et hoc insigne regium suam cujusque vicem, per omnes iret,

    Liv. 3, 36, 3; cf. id. 1, 9, 15.—
    c.
    In vices ( poet. and in post-Aug. prose):

    inque vices illum tectos qui laesit amores, Laedit amore pari,

    Ov. M. 4, 191; 12, 161; Tac. G. 26 Halm.—
    d.
    Per vices (post-Aug. and very rare):

    quod ipsum imperari per vices optimum est,

    Quint. 2, 4, 6 Halm.—
    B.
    In partic.
    1.
    A time, turn (late Lat.; cf. Orell. ad Hor. C. 4, 14, 13):

    ager tertiā vice arabitur,

    Pall. 10, 1:

    tribus per diem vicibus,

    id. 1, 3 fin.; cf.:

    tesserulas in medium vice suā quisque jaciebamus,

    Gell. 18, 13, 1:

    vice quādam,

    once, Sid. Ep. 7, 1; Aus. Pan. Grat. Aug. 4.—
    2.
    Reciprocal behavior or conduct, i. e. return, requital, reciprocal service, recompense, remuneration, retaliation (rare but class.):

    recito praedicationem amplissimi beneficii, vicem officii praesentis,

    Cic. Sest. 4, 10:

    tanto proclivius est injuriae quam beneficio vicem exsolvere,

    Tac. H. 4, 3; Prop. 1, 13, 10:

    redde vicem meritis,

    Ov. Am. 1, 6, 23:

    non poteris ipsa referre vicem,

    id. A. A. 1, 370; cf.:

    dejecit acer plus vice simplici (i. e. non tantam solum cladem illis intulit quantam ipsi dederant, sed duplum, Schol.),

    Hor. C. 4, 14, 13 Orell. ad loc.— Plur.:

    spernentem sperne, sequenti Redde vices,

    Ov. M. 14, 36:

    neque est ullus affectus... qui magis vices exigat,

    Plin. Pan. 85, 3.—
    3.
    The changes of fate, fate, hap, lot, condition, fortune, misfortune:

    mihi uni necesse erit et meam et aliorum vicem pertimescere?

    Cic. Dom. 4, 8:

    indignando et ipse vicem ejus,

    Liv. 40, 23, 1:

    tacite gementes tristem fortunae vicem,

    Phaedr. 5, 1, 6; cf.:

    vicem suam conquestus est,

    Suet. Aug. 66:

    convertere humanam vicem,

    Hor. Epod. 5, 88:

    publicā vice commoveri,

    Quint. 11, 1, 42; cf. id. 4, 1, 33.— Plur.:

    fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

    Hor. C. 1, 28, 32:

    testor in occasu vestro nec tela nec ullas Vitavisse vices Danaūm,

    dangers, contests, Verg. A. 2, 433.—
    II.
    Transf., the position, place, room, stead, post, office, duty of one person or thing as assumed by another (the usual signif. of the word):

    heredum causa justissima est: nulla est enim persona, quae ad vicem ejus, qui e vitā emigrarit, propius accedat,

    Cic. Leg. 2, 19, 48:

    ego succedens in vicem imperii tui,

    Liv. 38, 48, 7:

    ipse in locum vicemque consulis provolat,

    id. 3, 18, 9:

    postquam (Juppiter) te dedit, qui erga omne humanum genus vice suā fungereris,

    stand in the place of, represent, Plin. Pan. 80, 6:

    fungar vice cotis,

    Hor. A. P. 304:

    per speciem alienae fungendae vicis opes suas firmavit,

    Liv. 1, 41, 6:

    ne sacra regiae vicis desererentur,

    id. 1, 20, 2:

    vestramque meamque vicem explete,

    Tac. A. 4, 8 fin.:

    cujus... ego vicem debeo inplere,

    Plin. Ep. 6, 6, 6:

    (Manus) adverbiorum atque pronominum obtinent vicem,

    Quint. 11, 3, 87:

    in ordine vicis suae,

    Vulg. Luc. 1, 8.— Plur.: non ad suum pertinere officium rati, quando divisae professionum vices essent, Quint. Inst. prooem. § 4.—
    2.
    Adverb.
    a.
    Vicem, with the gen. or a pers. pron., in the place of, instead of, on account of, for, for the sake of:

    eri vicem meamque,

    Plaut. Capt. 3, 3, 11:

    qui hodie sese excruciari meam vicem possit pati,

    id. Most. 2, 1, 8; cf. id. ib. 5, 2, 24:

    vos respondetote istinc istarum vicem,

    id. Rud. 3, 5, 34:

    tuam vicem saepe doleo,

    Cic. Fam. 12, 23, 3:

    suam vicem indignantem magistratu abisse,

    Liv. 2, 31, 11: remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascaris. id. 34, 32, 6:

    sollicito consuli... eorum vicem quos, etc.,

    id. 44, 3, 5:

    rex, vicem eorum quos ad tam manifestum periculum miserat,

    Curt. 7, 11, 20:

    maestus non suam vicem, sed propter, etc.,

    id. 7, 2, 5: cum Pompeius aedem Victoriae dedicaturus foret, cujus gradus vicem theatri essent, Tiro Tull. ap. [p. 1987] Gell. 10, 1, 7:

    quoniam res familiaris obsidis vicem esse apud rempublicam videbatur,

    Gell. 16, 10, 11.—
    (β).
    Sometimes in a more general sense, after the manner of, like:

    Sardanapali vicem in suo lectulo mori,

    Cic. Att. 10, 8, 7: ceteri vicem pecorum obtruncabantur, Sall. Fragm. ap. Non. p. 497, 26; cf. the foll.—
    b.
    Vice, instead of, for, on account of:

    in pane salis vice utuntur nitro,

    Plin. 31, 10, 46, § 115:

    temonis vice trahitur,

    Col. 6, 2, 7:

    murum urbi cocto latere circumdedit, harenae vice bitumine interstrato,

    Just. 1, 2, 7:

    exanimes vice unius,

    Liv. 1, 25, 6:

    senatus vice populi,

    Just. Inst. 1, 2, 5.—
    (β).
    In a more general sense (cf. the preced. numbers), after the manner of, like:

    jactari se passa fluctu algae vice,

    Plin. 9, 45, 68, § 147:

    moveri periclitantium vice possumus,

    Quint. 6, 2, 35:

    diebus ac noctibus vice mundi circumagi,

    Suet. Ner. 31:

    quaeque dixerat, oracli vice accipiens,

    Tac. A. 6, 21 fin.:

    ut deorum vice mortuos honorarent,

    like gods, Lact. 4, 28 fin.:

    vice navium,

    App. de Deo Socr. p. 47, 22:

    vice pecudum occidi,

    Lact. 5, 10, 6:

    vice imbellium proculcati,

    Dict. Cret. 3, 24.—
    c.
    In vicem, instead of, for, in place of:

    potest malleolus protinus in vicem viviradicis conseri,

    Col. 3, 14, 3:

    defatigatis in vicem integri succedunt,

    Caes. B. G. 7, 85:

    in omnium vicem regni unius insatiabilis amor Successit,

    Liv. 40, 8, 18:

    missis in vicem eorum quinque milibus sociorum,

    id. 31, 11, 3; Col. 5, 6, 1; so dat. vici, Quint. Decl. 6, 4.—
    d.
    Ad vicem, instead of, for:

    ad tegularum et imbricum vicem,

    Plin. 36, 22, 44, § 159:

    ad vicem solis cinis calidus subjectus,

    Pall. 4, 10 fin.; 3, 28;

    very rarely, ad invicem,

    Veg. Vet. 2, 7 fin.
    (β).
    In a more general sense (cf. in the preced. numbers a. and b.), after the manner of, like:

    majores natu a majoribus colebantur ad deum prope ad parentum vicem,

    Gell. 2, 15, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > vicis

  • 2 vicis

    vicis, f. - (gén. de vix ou de vicis; au sing. acc. vicem, abl. vice ; au plur.: vices, vicibus): [st2]1 [-] tour, succession, alternative, retour (des choses). [st2]2 [-] changement, mutation; retour du sort, vicissitudes du sort, sort, destin. [st2]3 [-] échange, réciprocité. [st2]4 [-] tour, roulement, lieu, place (en se mettant à la place de). [st2]5 [-] charge, office, fonction, rôle.    - vicem alicujus: comme qqn, à la manière de qqn.    - Sardanapalli vicem mori, Cic. Att, 10, 8: mourrir comme Sardanapale.    - vice pecudum occidi, Lact. 5, 10, 6: être tué comme des bêtes.    - in vicem alicujus: au lieu de qqn, à la place de qqn.    - in vicem (invicem): - [abcl]a - à tour de rôle. - [abcl]b - l'un l'autre, mutuellement.    - defatigatis in vicem integri succedunt, Caes. B. G. 7, 85: des troupes fraîches remplacent les soldats qui sont fatigués.    - per vices: tour à tour.    - reddere (referre) vicem: rendre la pareille.    - fungi vice alicujus: remplacer qqn.    - suam cujusque vicem: chacun à son tour.    - vice salis: en guise de sel, à la place du sel.    - responde fratris vice: réponds à la place de ton frère.    - versā vice: inversement, vice versa.    - hi anno post in vicem sub armis sunt: l'année suivante, ils sont à leur tour sous les armes.    - spatium diei noctis excipiunt vices, Phaedr. 2, 8, 9: [le tour de la nuit succède à la durée du jour] = la nuit succède au jour.    - ipse in locum vicemque consulis provolat, Liv. 3, 18, 9: lui-même s'élance pour remplacer le consul.    - tuam vicem doleo: je te plains, je plains ton sort (je souffre à ta place, je souffre pour toi).    - tuam vicem saepe doleo, quod nullam partem per aetatem sanae et savae rei publicae gustare potuisti, Cic. Fam. 12, 23: souvent je déplore ton sort car durant ta vie tu n'as pas pu goûter un peu de vie politique saine et sans danger.
    * * *
    vicis, f. - (gén. de vix ou de vicis; au sing. acc. vicem, abl. vice ; au plur.: vices, vicibus): [st2]1 [-] tour, succession, alternative, retour (des choses). [st2]2 [-] changement, mutation; retour du sort, vicissitudes du sort, sort, destin. [st2]3 [-] échange, réciprocité. [st2]4 [-] tour, roulement, lieu, place (en se mettant à la place de). [st2]5 [-] charge, office, fonction, rôle.    - vicem alicujus: comme qqn, à la manière de qqn.    - Sardanapalli vicem mori, Cic. Att, 10, 8: mourrir comme Sardanapale.    - vice pecudum occidi, Lact. 5, 10, 6: être tué comme des bêtes.    - in vicem alicujus: au lieu de qqn, à la place de qqn.    - in vicem (invicem): - [abcl]a - à tour de rôle. - [abcl]b - l'un l'autre, mutuellement.    - defatigatis in vicem integri succedunt, Caes. B. G. 7, 85: des troupes fraîches remplacent les soldats qui sont fatigués.    - per vices: tour à tour.    - reddere (referre) vicem: rendre la pareille.    - fungi vice alicujus: remplacer qqn.    - suam cujusque vicem: chacun à son tour.    - vice salis: en guise de sel, à la place du sel.    - responde fratris vice: réponds à la place de ton frère.    - versā vice: inversement, vice versa.    - hi anno post in vicem sub armis sunt: l'année suivante, ils sont à leur tour sous les armes.    - spatium diei noctis excipiunt vices, Phaedr. 2, 8, 9: [le tour de la nuit succède à la durée du jour] = la nuit succède au jour.    - ipse in locum vicemque consulis provolat, Liv. 3, 18, 9: lui-même s'élance pour remplacer le consul.    - tuam vicem doleo: je te plains, je plains ton sort (je souffre à ta place, je souffre pour toi).    - tuam vicem saepe doleo, quod nullam partem per aetatem sanae et savae rei publicae gustare potuisti, Cic. Fam. 12, 23: souvent je déplore ton sort car durant ta vie tu n'as pas pu goûter un peu de vie politique saine et sans danger.
    * * *
        Vicibus reticere. Plin. Par tournees, Chascun sa fois, L'un apres l'autre, Alternativement, Chascun sa route.
    \
        Belli vices. Stat. Les fortunes de guerre.
    \
        Colloquii vices. Ouid. Pourparlement.
    \
        Nihil est in opere naturae quod non aliquas vices feriarum velit. Plin. Qui ne se vueille reposer par fois.
    \
        Annus et inversas duxerit ante vices. Propert. L'an renversera et changera son ordre et ses saisons qui ordinairement s'entresuyvent tout à tour, premier que je desiste de t'aimer.
    \
        Benigna vice. Horat. Par bonne et utile mutation et changement.
    \
        Grata vice. Horat. Par aggreable vicissitude et changement.
    \
        Stata vice Oceanus exaestuans inuehi coepit. Curtius. Par sa reciprocation et vicissitude ordinaire.
    \
        Sua vice. Curtius. A son tour, A sa route, A sa fois.
    \
        Suam cuiusque vicem. Liuius. Chascun sa fois, ou son tour, Par tournees, Chascun sa route.
    \
        Alternare vices. Ouid. Changer alternativement.
    \
        Disponere varias vices operum. Tibul. Les diversitez et varietez.
    \
        Exercere vices. Virgil. Faire à nostre tour ce qui nous est enjoinct.
    \
        Fertque refertque vices incerta fors. Lucan. Fortune tourne et change tantost prosperité en adversité, tantost adversité en prosperité.
    \
        Implere destinatas vices. Curtius. Accomplir ce qui nous est ordonné et enjoinct.
    \
        Mutat terra vices. Horat. La terre n'est pas tousjours d'une sorte.
    \
        Seruare vices. Virgil. Faire le guet à son tour.
    \
        Sortiri vices. Virgil. Ordonner à un chascun d'une multitude ce qu'il doibt faire.
    \
        Variare vices. Virgil. S'exercer à faire tantost une chose, tantost une autre, S'en aller dormir tandis que les autres font le guet, et puis revenir faire le guet tandis que les autres vont dormir, et ainsi continuer par tournee, Faire quelque chose tour à tour.
    \
        - sic fata deum rex Sortitur, voluitque vices. Virgil. Dieu ordonne et dispose ainsi la mutation de toutes choses.
    \
        Alternis vicibus. Seneca. Par alternatives reciprocations de mer qui se font maintenant en avant, maintenant en arriere.
    \
        Vicibus. Plin. Chascun sa fois.
    \
        Vice versa. Vlpianus. Au contraire.
    \
        Hac sermonum vice. Virgil. Durant ce colloque et devis.
    \
        Vicibus annorum. Colum. Par annees interposees, Par alternations et changements, Par intermissions d'annees.
    \
        Sacra regiae vicis. Liu. Sacrifices appartenants à l'office du Roy.
    \
        Vtar vice cotis. Horat. Je feray l'office d'une queux, Je feray comme la queux qui scait bien faire tailler un cousteau, mais elle mesme ne scauroit tailler.
    \
        Vituli marini pinnis quibus in mari vtuntur, humi quoque vice pedum serpunt. Plin. Au lieu de pieds.
    \
        Bos in AEgypto etiam numinis vice colitur. Plin. Pour et au lieu de Dieu, ou Comme Dieu.
    \
        In vicem viuiradicis conseri. Colum. Au lieu.
    \
        Fungi aliena vice. Liu. Faire l'office d'autruy.
    \
        Fungi vicibus alicuius. Propert. Faire ce qu'un autre debvroit faire.
    \
        Saepe etiam quod falso creditum est, veri vicem obtinuit. Curtius. A esté tenu pour veritable.
    \
        Praestare vicem alterius. Ouidius. Servir de ce de quoy un autre debvroit servir et fournir.
    \
        Reddere vicem lunae. Plin. Servir de lune, Esclairer ou luire comme la lune.
    \
        Eum remittat huc nostrum amborum vicem. Plaut. En la place de nous deux.
    \
        Vos respondetote istarum vicem. Plaut. Pour elles.
    \
        Vice alicuius solicitus. Curt. Pour le danger où il le voit estre.
    \
        Meam vicem solicitus videbatur. Liu. Pour moy.
    \
        Vicem solis supplet. Plin. iunior. Il sert de soleil.
    \
        Nostram vicem vltus est ipse per sese. Cic. En lieu de nous, Il s'est puni soymesme en lieu d'estre puni de nous, Il nous a de soy vengez luymesme, et prins la vengeance au lieu de nous.
    \
        Vices vitare. Virgil. Combat auquel on s'entredonne des coups.
    \
        Sardanapali vice, in suo lectulo mori. Cic. En la maniere, ou ainsi que feit Sardanapalus.
    \
        Carinae vice inuersae. Plin. En la facon d'une carine.
    \
        Vice mundi circunagi. Sueton. Tourner comme le monde ou le ciel.
    \
        Menedemi vicem miseret me. Terent. J'ay pitié de l'infortune et adversité de Menedemus.
    \
        Stupentes Tribunos et suam iam vicem magis anxios, quam eius cui auxilium ab se petebatur, liberauit. Liu. Pour euls, ou pour le danger où ils se veoyent.
    \
        Vicem suam conqueritur. Sueton. Il dit qu'il est bien malheureux. B.
    \
        Ipsius vicem minime dolemus. Cic. Je ne suis point marri de son infortune et dommage, ou de son mal, ou de son inconvenient, Je ne m'en donne point de melancholie.
    \
        Vicem nostram dolere. Cic. Estre marri de nostre fortune.
    \
        Ne vicem nostram irascaris. Liu. Ne sois point marri de nostre fortune.
    \
        Moestus suam vicem. Curtius. Triste à cause de son inconvenient et infortune.
    \
        Vices. Horatius. Punition qu'un malfaicteur recoit pour son mal faict.
    \
        Reddam vicem, si reposces. Plin. iunior. La pareille.
    \
        Multarum miseras exigit vna vices. Propert. Une femme te donne la peine que tu as donné à moult d'autres.
    \
        Plus simplici vice. Horatius. Plus qu'autant, Deux fois autant, Au double.

    Dictionarium latinogallicum > vicis

  • 3 (vicis)

        (vicis) only gen. vicis, acc. vicem, abl. vice, plur nom. vicēs, acc. vicīs or vicēs, dat. and abl. vicibus, f    [3 VIC-], change, interchange, alternation, succession, vicissitude: Hac vice sermonum, conversation, V.: vice sermonis, O.: Solvitur hiems gratā vice veris et Favoni, H.: commoti Patres vice fortunarum humanarum, L.: Dum Nox vicem peragit, i. e. alternates with day, O.: Plerumque gratae divitibus vices, H.: haec quas vices peragant docebo, what vicissitudes, O.: Mutat terra vices, renews her changes, H.: Per vicīs, alternately, O.: agri in vices occupantur, Ta.: vicibus factis inire convivia, by turns, O.— Acc adverb.: suam cuiusque vicem, in each one's turn, L.: cum suam vicem functus officio sit, in his turn, L.—A return, requital, equivalent, recompense, remuneration, retaliation: Redde vicem meritis, O.: arces Deiecit plus vice simplici, H.—A lot, fate, hap, condition, fortune, misfortune: et meam et aliorum vicem pertimescere: indignando vicem eius, L.: Convertere humanam vicem, H.: vices superbae, H. —A position, place, room, stead, post, office, duty, part: ad vicem eius, qui e vitā emigrarit, accedere: succedens in vicem imperii tui, L.: fungar vice cotis, H.: sacra regiae vicis, i. e. of the royal office, L.: missis in vicem eorum quinque milibus sociorum, L.—Acc., with a gen. or pers. pron., in the place of, instead of, on account of, for, for the sake of: tuam vicem sacpe doleo: remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascaris, L.: rex, vicem eorum quos miserat, etc., Cu.: Sardanapali vicem in suo lectulo mori, i. e. like.—Abl., instead of, for, on account of: exanimes vice unius, L.

    Latin-English dictionary > (vicis)

  • 4 vicis

    vicis (als Genet.; Nom. kommt nicht vor), vicem, vice; Plur. vicēs (Nom. u. Akk.) u. vicibus (Dat. u. Abl.), f. (vgl. ahd. wëhsal, Wechsel, Austausch), der Wechsel, die Abwechselung, Wechselseitigkeit, I) eig.: A) im allg.: 1) übh.: vice fortunarum humanarum, Liv.: mutuā vice, Colum.: versā vice, umgekehrt, Sen. poët., Iustin, u.a.: hāc vice sermonum, Wechselgespräch, Verg.: solvitur acris hiems gratā vice veris et favoni, Hor.: deus haec fortasse benignā reducet in sedem vice, Hor.: nox peragit vicem, vollbringt den Wechsel, d.i. wechselt mit dem Tage, Ov. – Plur., gratae divitibas vices, Hor.: et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices, Quint.: lectionis taedium vicibus levatur, Quint.: habet has vices condicio mortalium, Plin.: per vices annorum, ein Jahr um das andere, Plin.: mutat terra vices, erneut den Wechsel, wechselt mit neuen Gestalten, Hor.: peragere vices, Wechsel erleiden, Ov.: cur vicibus factis convivia ineant, abwechselnd, Ov. – 2) adv., a) per vices, abwechselnd, clamare, Ov.: subire, Plin. – b) in vicem (in einem Worte invicem), seltener bl. vicem, in vices, zur-, in Abwechselung, abwechselnd, wechselweise, einer um den anderen, gegenseitig, α) in vicem: hi rursus in vicem anno post in armis sunt, Caes.: missis in vicem earum (legionum) quinque milibus sociorum, Liv.: multis in vicem casibus victi victoresque, Liv.: inque vicem tua me, te mea forma capit, Ov. – β) vicem: ut unus fasces haberet et hoc insigne regium suam cuiusque vicem per omnes iret, Liv. 3, 36, 3. – γ) in vices: agri pro numero cultorum ab universis in vices occupantur, Tac.: inque vices illum tectos qui laesit amores, laedit amore pari, Ov.: inque vices equitant, Iuven.

    B) insbes.: 1) die Entgegnung, Erwiderung, Gegenleistung, der Gegendienst, die Vergeltung (griech). ἀμοιβή, ἀντίποινα), recito... vicem officii praesentis, Cic.: tanto proclivius est iniuriae quam officio civem exsolvere, Tac.: redde vicem meritis, Ov.: referre vicem, Gleiches mit Gleichem vergelten, Ov. u.a.: so auch reddere vicem, Plin. ep. u. Treb. Poll. – Plur., qui magis vices exigat, Plin. pan.: multarum miseras exiget una vices, Prop.: sequenti redde vices, Ov.: vices superbae te maneant ipsum, Vergeltung des Übermutes (= die der Üb. über dich bringt), Hor. – bes. im Acc. u. Abl. bei Adjj. der Gemütsbewegung, sollicitus meam vicem, Liv.: solliciti vicem imperatoris, Liv.: anxius od. maestus suam vicem, Liv. u. Curt.: exanimes vice unius, Liv.: vice eorum sollicitus, Curt. Vgl. Fabri u. Weißenb. Liv. 21, 34, 5. Mützell Curt. 7, 11 (43), 20. – 2) der Wechsel des Schicksals, das Schicksal, Los, vicem suam conquestus est, Suet.: tacite gementes tristem fortunae vicem, Phaedr.: convertere humanam vicem, Hor. – 3) der Wechsel des Kampfes, die Kampfgefahr, der Kampf, vicis meritique labore aequato, Sil. – Plur., vitare vices Danaûm, Verg.

    II) übtr., die Seite, der Platz, die Stelle, Rolle, das Geschäft, Amt, a) übh.: heredum causa iustissima est; nulla est enim persona, quae ad vicem eius, qui e vita emigrarit, propius accedat, Cic.: fungi vice suā (lovis) erga omne humanum genus, seine Stelle (als Regierer der Welt) vertreten, Plin. pan.: fungi cotis vice, Hor.: ne sacra regiae vicis desererentur, Liv.: vestram meamque vicem explete, Tac.: vicem aerarii praestare, die Stelle des Är. vertreten, Sall. fr.: ut assuetam fortius praestes vicem (Amt), Phaedr.: adverbiorum obtinere vicem, Quint. – Plur., quando divisae professionum vices essent, Quint. – b) adv., vicem, vice, in vicem, ad vicem, anstatt, für, wegen, nach Art von, gleich wie, α) vicem (s. Brix Plaut. capt. 394): male occĭdo eri vicem meamque, Plaut.: in qua re tuam vicem saepe doleo, Cic.: et nostram et illorum vicem, Plaut.: ne nostram vicem irascaris, Liv.: cogor vestram omnium vicem unus consulere, für euch alle allein zu sorgen, Liv.: Sardanapali vicem in suo lectulo mori, wie Sardanapal, Cic.: ceteri vicem pecorum obtruncabantur, Sall. fr. – β) vice: in pane salis vice utuntur nitro, Plin.: temonis vice trahitur, Plin.: quaeque dixerat, oracli vice accipiens, wie ein O., Tac.: diebus ac noctibus vice mundi circumagi, Suet.: moveri periclitantium vice, Quint.: vice pecorum interficiuntur, Dict. – γ) in vicem: defatigatis in vicem integri succedunt, an ihre Stelle, Caes.: potest malleolus protinus in vicem viviradicis conseri, Colum. – δ) ad vicem: ad tegularum imbricumque vicem, Plin.: ad parentum vicem, gleich den Eltern, Gell.: ad vicem obsidis teneri, Aur. Vict.

    lateinisch-deutsches > vicis

  • 5 vicis

    vicis (als Genet.; Nom. kommt nicht vor), vicem, vice; Plur. vicēs (Nom. u. Akk.) u. vicibus (Dat. u. Abl.), f. (vgl. ahd. wëhsal, Wechsel, Austausch), der Wechsel, die Abwechselung, Wechselseitigkeit, I) eig.: A) im allg.: 1) übh.: vice fortunarum humanarum, Liv.: mutuā vice, Colum.: versā vice, umgekehrt, Sen. poët., Iustin, u.a.: hāc vice sermonum, Wechselgespräch, Verg.: solvitur acris hiems gratā vice veris et favoni, Hor.: deus haec fortasse benignā reducet in sedem vice, Hor.: nox peragit vicem, vollbringt den Wechsel, d.i. wechselt mit dem Tage, Ov. – Plur., gratae divitibas vices, Hor.: et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices, Quint.: lectionis taedium vicibus levatur, Quint.: habet has vices condicio mortalium, Plin.: per vices annorum, ein Jahr um das andere, Plin.: mutat terra vices, erneut den Wechsel, wechselt mit neuen Gestalten, Hor.: peragere vices, Wechsel erleiden, Ov.: cur vicibus factis convivia ineant, abwechselnd, Ov. – 2) adv., a) per vices, abwechselnd, clamare, Ov.: subire, Plin. – b) in vicem (in einem Worte invicem), seltener bl. vicem, in vices, zur-, in Abwechselung, abwechselnd, wechselweise, einer um den anderen, gegenseitig, α) in vicem: hi rursus in vicem anno post in armis sunt, Caes.: missis in vicem earum (legionum) quinque milibus sociorum, Liv.: multis in
    ————
    vicem casibus victi victoresque, Liv.: inque vicem tua me, te mea forma capit, Ov. – β) vicem: ut unus fasces haberet et hoc insigne regium suam cuiusque vicem per omnes iret, Liv. 3, 36, 3. – γ) in vices: agri pro numero cultorum ab universis in vices occupantur, Tac.: inque vices illum tectos qui laesit amores, laedit amore pari, Ov.: inque vices equitant, Iuven.
    B) insbes.: 1) die Entgegnung, Erwiderung, Gegenleistung, der Gegendienst, die Vergeltung (griech). ἀμοιβή, ἀντίποινα), recito... vicem officii praesentis, Cic.: tanto proclivius est iniuriae quam officio civem exsolvere, Tac.: redde vicem meritis, Ov.: referre vicem, Gleiches mit Gleichem vergelten, Ov. u.a.: so auch reddere vicem, Plin. ep. u. Treb. Poll. – Plur., qui magis vices exigat, Plin. pan.: multarum miseras exiget una vices, Prop.: sequenti redde vices, Ov.: vices superbae te maneant ipsum, Vergeltung des Übermutes (= die der Üb. über dich bringt), Hor. – bes. im Acc. u. Abl. bei Adjj. der Gemütsbewegung, sollicitus meam vicem, Liv.: solliciti vicem imperatoris, Liv.: anxius od. maestus suam vicem, Liv. u. Curt.: exanimes vice unius, Liv.: vice eorum sollicitus, Curt. Vgl. Fabri u. Weißenb. Liv. 21, 34, 5. Mützell Curt. 7, 11 (43), 20. – 2) der Wechsel des Schicksals, das Schicksal, Los, vicem suam conquestus est, Suet.: tacite gementes tristem fortunae vicem, Phaedr.: convertere humanam vicem, Hor. – 3) der
    ————
    Wechsel des Kampfes, die Kampfgefahr, der Kampf, vicis meritique labore aequato, Sil. – Plur., vitare vices Danaûm, Verg.
    II) übtr., die Seite, der Platz, die Stelle, Rolle, das Geschäft, Amt, a) übh.: heredum causa iustissima est; nulla est enim persona, quae ad vicem eius, qui e vita emigrarit, propius accedat, Cic.: fungi vice suā (lovis) erga omne humanum genus, seine Stelle (als Regierer der Welt) vertreten, Plin. pan.: fungi cotis vice, Hor.: ne sacra regiae vicis desererentur, Liv.: vestram meamque vicem explete, Tac.: vicem aerarii praestare, die Stelle des Är. vertreten, Sall. fr.: ut assuetam fortius praestes vicem (Amt), Phaedr.: adverbiorum obtinere vicem, Quint. – Plur., quando divisae professionum vices essent, Quint. – b) adv., vicem, vice, in vicem, ad vicem, anstatt, für, wegen, nach Art von, gleich wie, α) vicem (s. Brix Plaut. capt. 394): male occĭdo eri vicem meamque, Plaut.: in qua re tuam vicem saepe doleo, Cic.: et nostram et illorum vicem, Plaut.: ne nostram vicem irascaris, Liv.: cogor vestram omnium vicem unus consulere, für euch alle allein zu sorgen, Liv.: Sardanapali vicem in suo lectulo mori, wie Sardanapal, Cic.: ceteri vicem pecorum obtruncabantur, Sall. fr. – β) vice: in pane salis vice utuntur nitro, Plin.: temonis vice trahitur, Plin.: quaeque dixerat, oracli vice accipiens, wie ein O., Tac.: diebus ac noctibus vice mundi circumagi,
    ————
    Suet.: moveri periclitantium vice, Quint.: vice pecorum interficiuntur, Dict. – γ) in vicem: defatigatis in vicem integri succedunt, an ihre Stelle, Caes.: potest malleolus protinus in vicem viviradicis conseri, Colum. – δ) ad vicem: ad tegularum imbricumque vicem, Plin.: ad parentum vicem, gleich den Eltern, Gell.: ad vicem obsidis teneri, Aur. Vict.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vicis

  • 6 vicis

    (gen.) (acc. em, abl. e; pl. nom. и acc. ēs, dat. и abl. ĭbus; остальные падежи неупотр.) f.
    1) смена, перемена, следование, чередование
    vices loquendi Q — разговор, беседа, диалог
    vices vitae Ap — сменяющие друг друга периоды жизни, этапы существования
    numerorum vices Ap — чередования чисел; т. е. разные числовые комбинации
    vices mutare H (peragere O) — претерпевать изменения, (из)меняться, чередоваться
    nox perăgit vicem O — ночь сменяет (день), т. е. наступает ночь
    alternā vice Col, PM, PJ (alternis vicibus Sen, PJ) или per (in T, O) vices O, PM или vicibus factis O — посменно, по очереди, попеременно, в свою очередь, чередуясь
    (suis) vicibus PM etc. — в определённой последовательности, определённым образом чередуясь
    versā vice и vice versā SenT, AG, Just etc.наоборот
    2) превратность судьбы, судьба, удел, участь, pl. превратности, опасности
    3) место, пост
    (suc)cedere in vicem L или accedere ad vicem alicujus C — вступать на чьё-л. место, замещать кого-л.
    vicem alicujus rei praestare O или obtinere Q — служить вместо чего-л. или занимать чьё-л. место
    4) задание, обязанность, функция, служба, роль
    sacra regiae vicis deserere L — пренебрегать обрядами, выполнение которых было возложено на царей
    vice alicujus fungi PJ — выполнять чью-л. роль, делать чьё-л. дело
    5) возмещение, воздаяние, отплата ( alicujus rei L); возмездие ( injuriae T)
    vicem (или vices) alicui reddere O (referre O; exsolvere T) — воздавать равным за равное
    reddĭtā alicui vice Pt — отплатив кому-л. ( за обиду)
    plus vice simplici H — больше, чем простая отплата
    reddere vicem merĭtis O — отблагодарить за услуги. — см. vicem и invicem

    Латинско-русский словарь > vicis

  • 7 vicis

    1) место (1. 195 § 2 D. 50, 16. 1. 9 pr. D. 2, 14. 1. 16 D. 2, 1. 1. 12 D. 1, 18. 1. 1 § 4 D. 32. 1. 13 C. 2, 27. 1. 4 C, 9, 20. 1. 5 C. 8, 48. 1. 51 § 1 D. 3, 3. 1. 11 pr. D. 46, 2. 1. 13 § 14 D. 39, 2. 1. 22 D. 46, 1. 1. 3 § 17 D. 38, 2. 1. 34 pr. D. 35, 1. 1. 34 D. 22, 1. 1. 1 pr. D. 44, 4. 1. 37 § 4 D. 38, 1. 1. 2 pr. D. 33, 4. 1. 3 D. 29, 1. 1. 4 C. 1, 18). 2) перемена, смена, vices temporum (1. 2 pr. D. 7, 4);

    per vices, по очереди (1. 3 § 15 D. 50, 4);

    per tres vices, трижды (1. 13 § 2 C. 3, 1);

    vice mutua: a) взаимно (1. 77 § 30 D. 31);

    b) с другой стороны, напротив (1. 76 § 1 D. 31);

    c) в обмен (1. 25 D. 19, 5);

    versa vice, в противном случае (1. 33 § 1 D. 24, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > vicis

  • 8 vicis

    (gen.) N F
    turn, change, succession; exchange, interchange, repayment; plight, lot

    Latin-English dictionary > vicis

  • 9 vicis

    (gen.) (acc.-em, abl.-e; pl. nom. и acc.-es, dat. и abl. –ibus; ост, падежи не употребл,)
      перемена, превращение, очередь; судьба, участь

    Dictionary Latin-Russian new > vicis

  • 10 vicissim

    [ vicis ]
    1) по очереди, посменно, вперемежку
    v. dormire et vigilare PM — то спать, то бодрствовать
    hilaritas et v. tristitia C — веселье и, вперемежку с ним, печаль
    2) в свою очередь, со своей стороны, взаимно
    hanc veniam petimusque damusque v. H — этого разрешения мы просим и (сами), в свою очередь, даём его
    3) снова, опять
    terra florērc, deinde v. horrēre potest C — земля может цвести, а затем вновь замерзать

    Латинско-русский словарь > vicissim

  • 11 vix

    [st1]1 [-] vix, adv.: - [abcl][b]a - avec peine, difficilement, péniblement. - [abcl]b - à peine (quand il s'agit du temps).[/b]    - vix teneor quin rideam: j'ai peine à me retenir de rire.    - vix renforcé par aegre, vix (répété), saltem.    - vix aegreque (vix vixque): à grand-peine, bien péniblement, bien difficilement.    - vix aegreque amatorculos invenimus, Plaut.: nous avons bien de la peine à trouver de petits amoureux.    - illud vix saltem praecipiendum videtur, Quint. 6, 4, 15: il est à peu près superflu de recommander.    - vix... cum (et)...: à peine... que...    - vix ea dixerat cum: à peine avait-il dit ces mots que...    - vix... avec ellipse du corrélatif: cum, et.    - vix proram attigerat, rumpit Saturnia funem, Virg. En. 10, 659: à peine a-t-il atteint la proue que la Saturnienne rompt l'amarre.    - vix tandem sensi stolidus! Ter. And. 3, 1, 12: tout de même enfin j'ai ouvert les yeux!    - vix dum → vixdum. [st1]2 [-] vix (inusité), vicis, f. Prisc. → vicis.
    * * *
    [st1]1 [-] vix, adv.: - [abcl][b]a - avec peine, difficilement, péniblement. - [abcl]b - à peine (quand il s'agit du temps).[/b]    - vix teneor quin rideam: j'ai peine à me retenir de rire.    - vix renforcé par aegre, vix (répété), saltem.    - vix aegreque (vix vixque): à grand-peine, bien péniblement, bien difficilement.    - vix aegreque amatorculos invenimus, Plaut.: nous avons bien de la peine à trouver de petits amoureux.    - illud vix saltem praecipiendum videtur, Quint. 6, 4, 15: il est à peu près superflu de recommander.    - vix... cum (et)...: à peine... que...    - vix ea dixerat cum: à peine avait-il dit ces mots que...    - vix... avec ellipse du corrélatif: cum, et.    - vix proram attigerat, rumpit Saturnia funem, Virg. En. 10, 659: à peine a-t-il atteint la proue que la Saturnienne rompt l'amarre.    - vix tandem sensi stolidus! Ter. And. 3, 1, 12: tout de même enfin j'ai ouvert les yeux!    - vix dum → vixdum. [st1]2 [-] vix (inusité), vicis, f. Prisc. → vicis.
    * * *
        Vix, Aduerbium. Cic. A grand peine.
    \
        Vix aegre amatorculos inuenimus. Plaut. Encore à grand peine.
    \
        Vixdum dimidium dixeram, intellexerat. Terent. A grand peine avoye je dict la moitié que, etc.
    \
        Vixdum epistolam tuam legeram, quum ad me Curtius venit. Cic. A grand peine desja avoye je leu, etc.
    \
        Vix e conspectu Siculae telluris in altum Vela dabant laeti. Virgil. Incontinent que, A grand peine estoyent ils partis.
    \
        Vix ita tamen viuimus. Plaut. Encore à grand peine.
    \
        Vix est, vt, etc. Africanus. A grand peine peult il estre que, etc.

    Dictionarium latinogallicum > vix

  • 12 habito

    habito, āvī, ātum, āre (Frequ. v. habeo), I) tr.: A) oft etwas haben, zu haben pflegen, epicrocum, comas, Varro b. Non. 318, 25 u. 27. – B) bewohnen, urbes, Verg.: Gelonon, urbem ligneam, Mela: oppidum Uscudamam, Eutr.: casas, Verg. – im Passiv = bewohnt werden, zum Wohnsitze dienen, vix pars dimidia (urbis) habitabatur, Liv.: colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime, Cic.: arx procul iis, quae habitabantur, Liv.: Scythiae confinis est regio habitaturque pluribus ac frequentibus vicis, Curt.: nobis habitabitur orbis ultimus, Ov.: Alpes quidem habitari, coli, Liv.: raris habitata mapalia tectis, Verg.: agellus habitatus quinque focis, Hor.: campi olim uberes magnisque urbibus habitati, Tac.: vestigia habitati quondam soli, Plin.: quae sit tellus habitanda (sibi) requirit, Ov. – II) intr.: A) irgendwo sich befinden ( wie habeo), dah. wohnen, hodieque ibi, Liv.: alibi, Liv.: unā (zusammen), Fronto: peregre, Liv.: interius (mehr im Innern des Landes), Mela: pagatim, Liv.: laxius, contractius, Sen.: bene (bequem), Nep.: anguste, Val. Max.: iunctis liminibus, Ps. Quint. decl.: ad od. (gew.) apud alqm, bei jmd., in jmds. Hause, Cic.: cum alqo, mit jmd. zusammen, Cic.: habito triginta milibus (aeris), die Miete kostet mich 30000 Asse, Cic.: nunc si quis tanti (für diesen Preis) habitat, Vell.: populus habitat duabus urbibus, Liv.: h. locis pestilentibus, Varro: Athenis, Nep.: Romae, Capuae, Liv.: iuxta forum, intra Palatium, Suet.: secundum montem, Plin.: sub tegulis, Suet.: sub his tectis habitavere securi, Sen.: h. ad litora, Verg.: circum Aternum, Varro LL.: in casis et tuguriis, Varro: in Co insula, Quint.: primo in Subura modicis aedibus, post autem pontificatum maximum in Sacra via domo publicā, Suet.: in via (an der Landstraße, Ggstz, devium esse), Cic.: in montibus vicatim, Liv.: gratis in alieno, Cic. – Passiv unpers., habitari, ait Xenocrates, in luna (es gebe Bewohner auf dem Monde), Cic.: ibi habitabatur frequenter, die Gegend war sehr stark bewohnt, Liv.: quibus (vicis) frequenter habitabatur, die stark bewohnt waren, Liv. – absol., posse nos habitare sine marmorario ac fabro, Sen.: Argos habitatum (um da zu wohnen) abire, Nep. – Partiz. subst., habitantes, die Bewohner, Einwohner, Ov. met. 14, 90 (wo Genet. Plur. habitantum): oppidum valetudine habitantium infame, Mela 1, 16, 1 (1. § 83): habitantes Lilybaei (zu L.), Liv. 29, 26, 7: ad occasum habitantes (Ggstz. orientis incolae), Plin. 2, 180. – bilbl., ingenium Galbae male habitat, wohnt in einer schlechten Hülle, Macr.: metus habitat in vita beata, Cic.: animus cum curis habitans, Cic. – B) übtr.: a) wo heimisch sein = immer wo sein od. bleiben, in foro, Cic.: in culina, immer in der K. stecken, Petron.: in oculis, immer vor Augen sein, Cic.: quorum in vultu habitant oculi mei, Cic.: tecum habita, wir »kehre bei dir ein« = untersuche dich selbst, Pers.: peregrinatus est eius animus in nequitia, non habitavit, Val. Max. 6, 9. ext. 1. – b) bei einer Sache bleiben = sie fast einzig betreiben, sich fast immer damit beschäftigen, sie zu seinem Hauptstudium machen, in hac una ratione tractanda, Cic.: in eo genere rerum, Cic. – c) bei einer Sache im Reden sich aufhalten, ibi commorer, ibi habitem, ibi haeream, hier verweile ich, darauf baue ich, daran halte ich fest, Cic.: quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis? seinen eigenen Grund u. Boden behaupten u. benutzen, Cic.

    lateinisch-deutsches > habito

  • 13 invicem

    invicem u. getrennt in vicem (in u. vicis), I) adv., wechselweise, A) abwechselnd, zur Abwechselung, hi rursus inv. anno post in armis sunt; illi domi remanent, Caes.: multis inv. casibus victi victoresque, Liv.: nec (servitum) invicem his aut illis, sed interdum utrisque simul, Liv.: inv. modo aqua, modo vinum bibendum est, Cels. – B) übtr., a) = wechselseitig, his inv. sermonibus nox traducta est, Liv. – b) gegenseitig, α) = abwechselnd einer dem od. den anderen, einander, flagitia inv. obiectavere, Tac. – β) gleichzeitig einer dem od. den anderen, einander, untereinander, miteinander, inv. diligere, Plin. ep. u.a.: idem estis inv., quod fuistis, seid ein., was ihr (euch) gewesen seid, Plin. pan. – haec pugnare inv. (mitein. im Widerspruch stehen) ostendit, Quint. – salutare inv., Phaedr.: vitabundi inv., Tac. – inv. se occīdere, Aur. Vict. u. Eutr.: inv. se obtrectare, Tac. dial.: inv. se anteponere, Tac. – inv. inter se gratantes, Liv. 9, 43, 17. – c) auf beiden Seiten, multae inv. clades, Tac.: alitum cantus canumque latratus inv. audiuntur, auf beiden Ufern, Plin. – d) auf der anderen Seite, umgekehrt, inv. moechos anus flebis, Hor.: non praedo nec populationum inv. ultor, der erwidernde Rächer, Liv. – dah. e) dagegen, requiescat Italia, uratur inv. Africa, Liv.: habes res urbanas; inv. rusticas scribe, Plin. ep. – II) subst.: ad invicem mit Genet. = anstatt (klass. in vicem, s. vicis), Veget. u. Eccl. – u. ab invicem, umgekehrt, dagegen, Eccl.: u. so per invicem u. sub invicem, Eccl.

    lateinisch-deutsches > invicem

  • 14 habito

    hăbĭto, āre, āvi, ātum [habeo] - tr. et intr. - - tr. - [st1]1 [-] avoir souvent.    - Varr. d. Non. 318, 25 ; 318, 27. [st1]2 [-] habiter, occuper.    - habitare urbes, Virg. En. 3, 106: habiter des villes. --- cf. Virg. En. 8, 352 ; B. 2, 29, etc. ; Tac. Agr. 11.    - colitur ea pars et habitatur frequentissime, Cic. Verr. 4, 119: cette partie de la ville est très fréquentée et a de très nombreux habitants.    - arx procul iis quae habitabantur, Liv. 24, 3, 2: la citadelle éloignée des parties habitées.    - regio habitatur plurimis vicis, Curt. 8, 2, 14: la région est occupée par des bourgs nombreux. - intr. - [st1]3 [-] habiter.    - habitare in Sicilia: habiter en Sicile.    - habitare Lilybaei: habiter à Lilybée.    - habitare sub terra: habiter sous terre.    - habitare apud aliquem: habiter chez qqn.    - habitare in via: habiter sur la route (au bord de...).    - cf. Cic. Verr. 3, 95 ; 4, 38 ; Nat. 2, 95 ; Ac. 2, 115 ; Phil. 2, 106.    - animus habitat in oculis, Plin. 11, 37, 54, § 145: l'âme a sa demeure dans les yeux.    - habitare vallibus imis, Virg. En. 3, 110: habiter au fond des vallées. --- cf. Virg. 6, 673 ; Prop. 2, 16, 20.    - métaph. animus cum his habitans curis, Cic. Tusc. 5, 69: l'âme habitant avec ces soucis. --- cf. Cic. Fin. 2, 92.    - passif impers. habitari ait in luna, Cic. Ac. 2, 123: il prétend que la lune est habitée. --- cf. Cic. Rep. 6, 20 ; Liv. 2, 62, 4.    - triginta milibus habitare, Cic. Cael. 17: avoir un loyer de trente mille sesterces.    - melius habitare, Cic. Nat. 1, 22: avoir un plus beau logement.    - habitare bene, Nep. Att. 13, 1: être bien logé.    - habitantes: les habitants. --- cf. Ov. M. 14, 90 (habitantum) ; Plin. 2, 180 ; Liv. 29, 26, 7 (habitantium). [st1]4 [-] habiter, se cantonner.    - habitare in foro, in rostris, Cic. Mur. 21; Br. 305: ne pas bouger du forum, de la tribune aux harangues. --- cf. Cic. de Or. 1, 264.    - fautores Antoni, quorum in vultu habitant oculi mei, Cic. Phil. 12, 1, 2: les partisans d'Antoine, dont mes yeux ne quittent pas le visage.    - Theophrastus habitavit in eo genere rerum, Cic. Leg. 3, 14: Théophraste se cantonna dans ces questions.    - habitarunt in hac una ratione tractanda, Cic. de Or. 2, 160: ils se sont cantonnés dans cette unique étude.    - eorum in vultu habitant oculi mei, Cic. Phil. 12, 3: mes yeux ne quittent pas leur visage. [st1]5 [-] s'arrêter, s'attarder sur une chose. --- Cic. Or. 50.
    * * *
    hăbĭto, āre, āvi, ātum [habeo] - tr. et intr. - - tr. - [st1]1 [-] avoir souvent.    - Varr. d. Non. 318, 25 ; 318, 27. [st1]2 [-] habiter, occuper.    - habitare urbes, Virg. En. 3, 106: habiter des villes. --- cf. Virg. En. 8, 352 ; B. 2, 29, etc. ; Tac. Agr. 11.    - colitur ea pars et habitatur frequentissime, Cic. Verr. 4, 119: cette partie de la ville est très fréquentée et a de très nombreux habitants.    - arx procul iis quae habitabantur, Liv. 24, 3, 2: la citadelle éloignée des parties habitées.    - regio habitatur plurimis vicis, Curt. 8, 2, 14: la région est occupée par des bourgs nombreux. - intr. - [st1]3 [-] habiter.    - habitare in Sicilia: habiter en Sicile.    - habitare Lilybaei: habiter à Lilybée.    - habitare sub terra: habiter sous terre.    - habitare apud aliquem: habiter chez qqn.    - habitare in via: habiter sur la route (au bord de...).    - cf. Cic. Verr. 3, 95 ; 4, 38 ; Nat. 2, 95 ; Ac. 2, 115 ; Phil. 2, 106.    - animus habitat in oculis, Plin. 11, 37, 54, § 145: l'âme a sa demeure dans les yeux.    - habitare vallibus imis, Virg. En. 3, 110: habiter au fond des vallées. --- cf. Virg. 6, 673 ; Prop. 2, 16, 20.    - métaph. animus cum his habitans curis, Cic. Tusc. 5, 69: l'âme habitant avec ces soucis. --- cf. Cic. Fin. 2, 92.    - passif impers. habitari ait in luna, Cic. Ac. 2, 123: il prétend que la lune est habitée. --- cf. Cic. Rep. 6, 20 ; Liv. 2, 62, 4.    - triginta milibus habitare, Cic. Cael. 17: avoir un loyer de trente mille sesterces.    - melius habitare, Cic. Nat. 1, 22: avoir un plus beau logement.    - habitare bene, Nep. Att. 13, 1: être bien logé.    - habitantes: les habitants. --- cf. Ov. M. 14, 90 (habitantum) ; Plin. 2, 180 ; Liv. 29, 26, 7 (habitantium). [st1]4 [-] habiter, se cantonner.    - habitare in foro, in rostris, Cic. Mur. 21; Br. 305: ne pas bouger du forum, de la tribune aux harangues. --- cf. Cic. de Or. 1, 264.    - fautores Antoni, quorum in vultu habitant oculi mei, Cic. Phil. 12, 1, 2: les partisans d'Antoine, dont mes yeux ne quittent pas le visage.    - Theophrastus habitavit in eo genere rerum, Cic. Leg. 3, 14: Théophraste se cantonna dans ces questions.    - habitarunt in hac una ratione tractanda, Cic. de Or. 2, 160: ils se sont cantonnés dans cette unique étude.    - eorum in vultu habitant oculi mei, Cic. Phil. 12, 3: mes yeux ne quittent pas leur visage. [st1]5 [-] s'arrêter, s'attarder sur une chose. --- Cic. Or. 50.
    * * *
        Habito, habitas, pen. cor. habitare, Frequentatiuum. Demeurer ou habiter en quelque lieu.
    \
        Commorandi natura diuersorium nobis, non habitandi dedit. Cic. Pour loger, non point pour demeurer.
    \
        Grauiter increpuit tanti Censorem habitare. Plin. De demeurer en maison si chere.
    \
        Triginta millibus dixistis eum habitare. Cic. Que son logis où il demouroit avoit cousté trente mil.
    \
        Habitare bene. Cic. Estre bien logé, Avoir bonne maison.
    \
        Quorum in vultu habitant oculi mei. Cic. De dessus lesquels mes yeulx ne bougent, La contenance desquels mes yeulx guettent ordinairement, et n'en departent.
    \
        Habitare in rostris dicebatur. Cic. Qui ordinairement faisoit concions au peuple et harangues.
    \
        Qui in foro habitarunt. Cic. Qui n'ont faict autre chose que hanter les plaidoyers et jugements.
    \
        Moenia habitantur Graiis. Virgil. Sont habitez par les Grecs.
    \
        Tecum habita. Persius. Regarde toy toymesme.

    Dictionarium latinogallicum > habito

  • 15 habito

    habito, āvī, ātum, āre (Frequ. v. habeo), I) tr.: A) oft etwas haben, zu haben pflegen, epicrocum, comas, Varro b. Non. 318, 25 u. 27. – B) bewohnen, urbes, Verg.: Gelonon, urbem ligneam, Mela: oppidum Uscudamam, Eutr.: casas, Verg. – im Passiv = bewohnt werden, zum Wohnsitze dienen, vix pars dimidia (urbis) habitabatur, Liv.: colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime, Cic.: arx procul iis, quae habitabantur, Liv.: Scythiae confinis est regio habitaturque pluribus ac frequentibus vicis, Curt.: nobis habitabitur orbis ultimus, Ov.: Alpes quidem habitari, coli, Liv.: raris habitata mapalia tectis, Verg.: agellus habitatus quinque focis, Hor.: campi olim uberes magnisque urbibus habitati, Tac.: vestigia habitati quondam soli, Plin.: quae sit tellus habitanda (sibi) requirit, Ov. – II) intr.: A) irgendwo sich befinden ( wie habeo), dah. wohnen, hodieque ibi, Liv.: alibi, Liv.: unā (zusammen), Fronto: peregre, Liv.: interius (mehr im Innern des Landes), Mela: pagatim, Liv.: laxius, contractius, Sen.: bene (bequem), Nep.: anguste, Val. Max.: iunctis liminibus, Ps. Quint. decl.: ad od. (gew.) apud alqm, bei jmd., in jmds. Hause, Cic.: cum alqo, mit jmd. zusammen, Cic.: habito triginta milibus (aeris), die Miete kostet mich 30000 Asse, Cic.: nunc si quis tanti (für diesen Preis) habitat, Vell.: populus habitat duabus urbibus, Liv.: h. locis
    ————
    pestilentibus, Varro: Athenis, Nep.: Romae, Capuae, Liv.: iuxta forum, intra Palatium, Suet.: secundum montem, Plin.: sub tegulis, Suet.: sub his tectis habitavere securi, Sen.: h. ad litora, Verg.: circum Aternum, Varro LL.: in casis et tuguriis, Varro: in Co insula, Quint.: primo in Subura modicis aedibus, post autem pontificatum maximum in Sacra via domo publicā, Suet.: in via (an der Landstraße, Ggstz, devium esse), Cic.: in montibus vicatim, Liv.: gratis in alieno, Cic. – Passiv unpers., habitari, ait Xenocrates, in luna (es gebe Bewohner auf dem Monde), Cic.: ibi habitabatur frequenter, die Gegend war sehr stark bewohnt, Liv.: quibus (vicis) frequenter habitabatur, die stark bewohnt waren, Liv. – absol., posse nos habitare sine marmorario ac fabro, Sen.: Argos habitatum (um da zu wohnen) abire, Nep. – Partiz. subst., habitantes, die Bewohner, Einwohner, Ov. met. 14, 90 (wo Genet. Plur. habitantum): oppidum valetudine habitantium infame, Mela 1, 16, 1 (1. § 83): habitantes Lilybaei (zu L.), Liv. 29, 26, 7: ad occasum habitantes (Ggstz. orientis incolae), Plin. 2, 180. – bilbl., ingenium Galbae male habitat, wohnt in einer schlechten Hülle, Macr.: metus habitat in vita beata, Cic.: animus cum curis habitans, Cic. – B) übtr.: a) wo heimisch sein = immer wo sein od. bleiben, in foro, Cic.: in culina, immer in der K. stecken, Petron.: in oculis, immer vor Augen sein, Cic.: quo-
    ————
    rum in vultu habitant oculi mei, Cic.: tecum habita, wir »kehre bei dir ein« = untersuche dich selbst, Pers.: peregrinatus est eius animus in nequitia, non habitavit, Val. Max. 6, 9. ext. 1. – b) bei einer Sache bleiben = sie fast einzig betreiben, sich fast immer damit beschäftigen, sie zu seinem Hauptstudium machen, in hac una ratione tractanda, Cic.: in eo genere rerum, Cic. – c) bei einer Sache im Reden sich aufhalten, ibi commorer, ibi habitem, ibi haeream, hier verweile ich, darauf baue ich, daran halte ich fest, Cic.: quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis? seinen eigenen Grund u. Boden behaupten u. benutzen, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > habito

  • 16 invicem

    invicem u. getrennt in vicem (in u. vicis), I) adv., wechselweise, A) abwechselnd, zur Abwechselung, hi rursus inv. anno post in armis sunt; illi domi remanent, Caes.: multis inv. casibus victi victoresque, Liv.: nec (servitum) invicem his aut illis, sed interdum utrisque simul, Liv.: inv. modo aqua, modo vinum bibendum est, Cels. – B) übtr., a) = wechselseitig, his inv. sermonibus nox traducta est, Liv. – b) gegenseitig, α) = abwechselnd einer dem od. den anderen, einander, flagitia inv. obiectavere, Tac. – β) gleichzeitig einer dem od. den anderen, einander, untereinander, miteinander, inv. diligere, Plin. ep. u.a.: idem estis inv., quod fuistis, seid ein., was ihr (euch) gewesen seid, Plin. pan. – haec pugnare inv. (mitein. im Widerspruch stehen) ostendit, Quint. – salutare inv., Phaedr.: vitabundi inv., Tac. – inv. se occīdere, Aur. Vict. u. Eutr.: inv. se obtrectare, Tac. dial.: inv. se anteponere, Tac. – inv. inter se gratantes, Liv. 9, 43, 17. – c) auf beiden Seiten, multae inv. clades, Tac.: alitum cantus canumque latratus inv. audiuntur, auf beiden Ufern, Plin. – d) auf der anderen Seite, umgekehrt, inv. moechos anus flebis, Hor.: non praedo nec populationum inv. ultor, der erwidernde Rächer, Liv. – dah. e) dagegen, requiescat Italia, uratur inv. Africa, Liv.: habes res urbanas; inv. rusticas scribe, Plin. ep. – II) subst.: ad invicem mit
    ————
    Genet. = anstatt (klass. in vicem, s. vicis), Veget. u. Eccl. – u. ab invicem, umgekehrt, dagegen, Eccl.: u. so per invicem u. sub invicem, Eccl.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > invicem

  • 17 adigo

    ad-igo, ēgī, āctum, ere
    1) пригонять (oves huc Pl; pecus a vicis adactum Cs)
    2) приводить (quis deus Italiam vos adigit? V)
    dum adiguntur naves T — пока приводились корабли, т. е. в ожидании флота
    arbitrum (= ad arbitrum) a. aliquem C — приводить кого-л. на третейский суд
    a. aliquem (ad) jus jurandum C, Cs, Sl etc. или jure jurando L — приводить кого-л. к присяге
    in verba alicujus jus jurandum a. Cs или только in verba a. L, PJ, T — заставить кого-л. торжественно поклясться перед кем-л.
    in faciem prorae pinus adacta Prp — сосна, которой придана форма корабельного носа
    4) подводить, придвигать ( turris adacta quodam loco Cs)
    6) заставлять, вынуждать ( aliquem haec limina tendere V)
    7) приводить, доводить (ad insaniam Ter; in furorem Lact)
    8) вгонять, вбивать, вколачивать (tigna fistucis Cs; clavum in arborem, но cuneum arbori PM)
    9) вонзать (ensem in pectus V; ferrum in viscera Sen)
    10) наносить, причинять ( vulnus alicui T)

    Латинско-русский словарь > adigo

  • 18 invicem

    in-vicem (тж. раздельно) adv. [ vicis ]
    1) попеременно, поочерёдно, вперемежку
    Etrusci i. victi victoresque fuerunt L — этруски были (попеременно) то побеждёнными, то победителями
    2) взаимно, друг друга, друг с другом (flagitia objectare T; diligere PJ; se obtrectare T)
    si quid volueris i., faciam Sen — если пожелаешь чего-л. взамен, сделаю
    4) напротив, с другой стороны (requiescat Italia, evastetur i. Africa L); со своей стороны
    habes res urbanas, i. rusticas scribe PJ — я написал тебе о городских делах, ты же напиши о том, что делается в деревне
    ad i. Veg, Ecclвместо

    Латинско-русский словарь > invicem

  • 19 vicarius

    I vicārius, a, um [ vicis ]
    замещающий, заменяющий
    II vicārius, ī m.
    v. alieni juris C — представитель чьих-л. прав, т. е. доверенный
    2) помощник раба, раб раба (jam nolo v. esse M)
    3) заместитель praefecti praetorio, наместник, викарий (v. Hispaniarum CJ)

    Латинско-русский словарь > vicarius

  • 20 vicem

    (vice) adv. [acc. к vicis ]
    1) из-за, по причине, по поводу, вследствие ( alicujus L)
    v. alicujus L etc. — из-за кого-л.
    2) (тж. ad v.) наподобие, подобно, как
    v. oraculi accipere aliquid T — принять что-л. словно оракул
    3)
    v. или in (ad) v. (тж. invĭcem) — вместо
    aedes Victoriae cujus gradūs v. theatri erant AG — храм Победы, лестница которого служила сценой

    Латинско-русский словарь > vicem

См. также в других словарях:

  • vicis — vicìs sf. (4) Brs, (2) Prk žr. vicė 1: Su vìcims susegam tvorą Dov. Blindinės vicys geros stogams ir krežiams, karklinės yr griaudžios Šts …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • vicis et venellis mundandis — /vaysas et vanelas mandaendas/ An ancient writ against the mayor or bailiff of a town, etc., for the clean keeping of their streets and lanes …   Black's law dictionary

  • RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • vez — (Del lat. vicis.) ► sustantivo femenino 1 Cada realización de un suceso o de una acción en momentos y circunstancias diferentes: ■ la primera vez que hablé en público fue terrible. IRREG. plural veces 2 Momento determinado en que se ejecuta una… …   Enciclopedia Universal

  • vice- — ► prefijo Componente de palabra procedente del lat. vice, que significa sustituto o representante: ■ vicecónsul; viceministro. SINÓNIMO [viz ] [vi ] * * * vice (del lat. «vice», de «vicis») Prefijo que se aplica al nombre de algún cargo para… …   Enciclopedia Universal

  • Vikar — Kaplan; Pastor; Pfarrer; Pfaffe (umgangssprachlich); Geistlicher; Seelsorger; Priester; Kleriker * * * Vi|kar 〈[ vi ] m. 1〉 1. 〈kath. Kirche〉 Geistlicher ohne s …   Universal-Lexikon

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Consistori de Barcelona — The Consistori (de la Gaya Sciència) de Barcelona (Catalan: [kunsisˈtɔɾi ðə βərsəˈɫonə], Occitan: [kunsisˈtɔɾi ðe βarseˈlonɔ]; Academy of the Gay Science of Barcelona ) was a literary academy founded in Barcelona by John the Hunter,… …   Wikipedia

  • Ramón Moix — Terenci Moix Terenci Moix, (Pseudonyme de Ramón Moix) (Barcelone, 5 janvier 1942 Barcelone, 2 avril 2003) était un écrivain catalan d expression catalane et castillane. Écrivain et cinéphile, il devient un des écrivains de la littérature… …   Wikipédia en Français

  • Terenci Moix — Terenci Moix[1], pseudonyme de Ramon Moix i Meseguer (Barcelone, 5 janvier 1942 Barcelone, 2 avril 2003) était un écrivain catalan d expression catalane et castillane. Yann Moix et Alexandre Moix, sont des cousins de Terenci Moix. Écrivain et… …   Wikipédia en Français

  • Terenci Moix — Terenci Moix, seudónimo de Ramón Moix i Messeguer (Barcelona, 5 de enero de 1942 Barcelona, 2 de abril de 2003) fue un escritor español que escribía en catalán y castellano. Contenido 1 Biografía 2 Premios …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»