-
21 inquino
āvī, ātum, āre1) красить, окрашивать ( vellus murice M); обмазывать, покрывать ( parietem aliquā re Vtr)2) пачкать, измазывать (vestem, pallium Pl); осквернять ( basiis olidissimis Pt)3) позорить, порочить, чернить, бесславить, пятнать (famam alicujus L; splendorem honestatis C; victoriam crudelitate L)4) портить, ухудшать ( tempus aureum aere H). — см. тж. inquinatus -
22 intertexo
inter-texo, texuī, textum, ere2) переплетать, расшить ( vestem auro V), -
23 laboro
labōro, āvī, ātum, āre [ labor II ]1) работать, трудиться, стараться (pro aliquā re C; de aliquā re C)l. alicui C — трудиться для кого-л.in medio clivo l. Pt — пройти лишь половину (горного) склона2) быть занятым, заниматься (in aliquid L, Sen, Q; in aliquā re C); добиваться, домогаться, стремиться ( ut aliquid fiat C)3) быть озабоченным, заботиться, беспокоиться ( alienis malis C)nihil laboro, quis hoc fecerit C — мне всё равно, кто это сделал4) быть в беде, испытывать затруднения (milites laborant Cs etc.; subvenire C или succurrere laborantibus Cs)mundi moles laboret O — (было предсказано, что) мироздание рухнет6) терпеть, мучиться, страдать (l. ex aere alieno Cs; l. a re frumentariā Cs; l. pedibus и ex pedibus C; morbo C; multis vitiis L)l. utero H, O — испытывать родовые муки7) болеть, хворать ( sine febri C)8) приготовлять, изготовлять, вырабатывать ( pensa noctibus hibernis Prp); производить ( frumenta T)vestem auro l. V — расшивать (отделывать) одежду золотом -
24 lacero
āvī, ātum, āre [ lacer ]1) раздирать, рвать, разрывать, терзать (vestem O; corpora C etc.); ломать, разбивать, сокрушать, разрушать (cornua H; pontem L; naves O etc.); разрезать, делить (anserem, obsonium Pt); расчленять, дробить ( orationem Q)2) бранить, чернить, ругать (aliquem maledictis Sl, carmina alicujus O); порочить, позорить (famam alicujus L, T; patriam scelere C)3) расстраивать, разорять (rem publicam C, Sl)4) мучить ( intolerabili dolore lacerari C); коверкать, уродовать ( cantica alicujus Pt)5) расточать, мотать (bona patria Sl; rem suam Pl) -
25 mordeo
momordī (memordī Pl, AG), morsum, ēre1) кусать, грызть (canes mordent C, QC; m. frenos Tib)m. humum V (arēnas O) ore — пасть на поле сражения, погибнуть в бою2) жалить ( pulex mordet M)3) есть, пожирать ( pabŭla dente O); обгладывать ( vitem V); проедать ( aliquid de patrimonio suo AG)4) захватывать, вцепляться ( fibula mordet vestem O)hoc tene, hoc morde Sen — твёрдо помни следующее6) врезываться ( vomer mordet terram PM); размывать, омывать ( amnis mordet rura H)7) жечь (folia mordentes, sc. urtīcae PM); обжигать ( frigora mordent H)8) мучить, терзать, донимать ( paupertas mordet C)9) язвить, уязвлять, задевать, глубоко оскорблять, огорчать (aliquem dictis O; epistulae tuae me mordent C) -
26 muto
I mūto, āvī, ātum, āre [из *. movĭto от moveo ]1) отодвигать, удалять, оттеснять (aliquem finibus L; aliquid loco H); изгонять ( aliquem civitate C); пересаживать ( arbores V)m. locum, se m. или pass. mutari — уходить, удаляться, отходить ( aliquā re H)2) менять ( principem T); променять (bellum pace Sl; incerta pro certis Sl); сменять ( jumenta Cs)m. aliquid cum aliquā re C, Sl — обменять что-л. на что-л.m. aliquid aere Col — продавать что-л. за деньгиres inter se m. Sl — вести меновую торговлюmerces m. V — обменивать (продавать) товары, торговатьmutato nomine de te fabula narratur H — если заменить имя, то (окажется, что) в басне речь идёт о тебеm. locum (solum, terram) C, Sl, H, L etc. — переезжать, переселяться, преим. (тж. exsilio domos m. V) отправляться в изгнание3) разнообразить ( orationem C)4) сбрасывать ( personam PJ)m. vestimenta (vestem) Ter, Vr, L, C etc. — переодеваться, преим. надевать траур5) изменять, менять (leges C; colorem H, Q etc.)m. quadrata rotundis погов. H — заменять квадратное круглым, т. е. (постоянно) переделывать всё зановоcroceo m. vellera luto V — выкрасить шерсть в шафранно-жёлтый цветfidem m. Ter — нарушить клятву, не сдержать словаm. calores Prp — изменить прежней любви6) (тж. pass. mutari) превращаться, изменяться (fortuna mutatur Sl; mores mutaverunt L; odor nihil mutavit L)mutari in aliquid O — превращаться (переходить) во что-л.non mutat, si (etsi, quod, an)... Dig — ничего не меняется оттого, что...7) превращать, преображать (aliquem и aliquid in aliquid O, PM)faciem или vultum mutatus C etc. — переменившийся в лицеmutatus ab aliquo V — отличный от кого-л., не схожий с кем-л.m. aliquem ad misericordiam L — вызвать в ком-л. сострадание8) улучшать, исправлять (factum Ter; hoc incommodum potest mutari Cs)9) (тж. m. in pejus Q) ухудшатьm. figuram Pt — портитьсяres mutatae H — несчастье, бедаm. militiam Dig — быть смещённым на низшую (военную) должностьII mūto, ōnis m.LM, H membrum virile -
27 pono
pōno, posuī (posīvī), positum, ere1)а) класть (aliquid in mensā Naev; finem vitae T)p. aliquid in manu Pt — вручать что-л. кому-л.se p. toro O — возлечь на ложеб) ставить, размещать ( sellam in foro C); выстраивать ( pedĭtes post equĭtes L); разбивать, располагать (castra in colle Cs; Roma in montibus posita C)p. aliquid in conspectu и ante oculos C — показать что-л. воочию (наглядно)в) ставить на стол, подавать (pocula V, QC); запечатлевать ( oscula in labellis Prp)2) бросать, кидать ( aliquid in flammam O); бросать, опускать ( ancoras L)3) сажать ( arborera H); сеять ( semina V)4) хоронить ( aliquem tumulo O)5) вкладывать, помещать ( pecuniam in praedio C)6) употреблять, использовать, распоряжаться (p. otia recte H); обращать, прилагать ( omnem curam in salute patriae C)7) складывать, сдавать на хранение ( testamentum in aerario Cs)8) делать ставку, ставить ( в игре или пари) ( aliquid Pl)9) назначать, устанавливать, обещать (praemium Sl, L)10) издавать ( leges C); придавать, давать (nomen alicui C etc.); определять ( alicui poenam C)p. de quo quis audire vellet C — предложить тему, которую желательно было бы сделать предметом лекции11) укладывать, приводить в порядок, причёсывать (comas, capillos O)12) приставлять ( scalas Cs)14) возлагать, надевать ( coronam in caput AG — ср. 19.)15)а) жертвовать, посвящать богам (ex praedā tripodem Delphis Nep)se p. totum in aliquā re C — целиком отдаться чему-лб) приносить, давать ( vota Prp)16) расставлять, располагать, дислоцировать ( duas legiones in aliquā regione Cs); выставлять ( vigilias Sl); приставлять ( alicui custodem C); помещать, переносить ( aliquem in caelo Just); переводить ( aliquem Thebis H); назначать ( Numĭdis imperatorem Sl)17)а) воздвигать (alicujus slatuam Nep; templa Jovi V); строить, устраивать (insidias contra aliquem C, Cs); основывать, сооружать, строить (aram L; urbem V)Tibur Argeo positum colono H — Тибур, заложенный аргосскими поселенцами18) изображать ( aliquem coloribus H); изваять ( Venĕrem marmoream H)19) сбрасывать с себя, скидывать, снимать (vestem C; coronam luctus gratiā C — ср. 14.; praetextam puerīlem T); откладывать ( librum de manibus C)20)а) обрезывать ( ungues H); сбривать ( barbam Su); терять ( vires V); ронять ( frondes V); складывать (arma C etc.); откладывать в сторону ( iracunda fulmina H); отбрасывать прочь (curas L etc.; metum O)nomine triumviri posito T — сложив с себя звание триумвираб) утрачивать, отдавать (vitam C etc.; spem Pl); заканчивать, прекращать ( bellum Sl)21) производить на свет, рожать ( utĕri onus O)22) успокаивать, унимать (magnos morūs Prp; freta H); униматься, утихать (venti ponunt V, O, AG)23)а) возлагать ( omnem spem in aliquā re Cs); полагать, считать, рассматривать (aliquem primum Nep; aliquid in mălis C)p. aliquid inter munĕra naturae J — относить что-л. к числу даров природыб) (пред)полагать (hoc posito atque concesso C)в) подвергать (aliquid in dubio L; caput periculo Pl); вменять ( aliquid in laude alicujus C); включать ( aliquem inter vatum choros H); утверждать, высказывать ( aliquid pro certo Cs)г) выдвигать (quaestionem L, Ph, Sen)aliquem in suspicione p. C — навлечь подозрение на кого-л -
28 rejicio
rē-jicio, jēci, jectum, ere [re + jacio ]1)а) бросать назад, обратно ( lapides in hostem Cs); закидывать назад (vestem de corpore O; r. manūs ad или post tergum C, PM); сбрасывать ( amictum ex umeris V)fatigata membra r. QC — опуститься в изнеможенииб) med.-pass.2) извергать (sanguinem ore PM; vinum Su)3) гнать назад, отгонять ( capellas a flumine V)4) отбрасывать, отражать (copias in oppidum Cs; hostem ab Antiochiā C); давать отпор (r. audaciam alicujus C)6) отвращать, отворачивать ( oculos V)7) отклонять, отвлекать ( aliquem a libris C)8) отказываться, отклонять от себя, не принимать, отвергать (donum, munus, disputationem C); юр. делать отвод, отводить ( judĭces C)9) отправлять, отсылать (aliquem in illum locum C; r. militem in postremam aciem L; aliquem ad ipsam epistulam C)10) возлагать, поручать, переносить ( rem ad novos consules L)11) направлятьlegatos ad senatum r. L — предложить послам обратиться к сенатуhuc se r. Balbus ap. C — вплотную заняться этим вопросом12) откладывать, отсрочивать ( aliquid in aliud tempus C) -
29 resarcio
re-sarcio, sarsī, sartum, īre1) чинить, исправлять (tecta L; vestem Ter)2) возмещать, пополнять (detrimentum brevi tempore Cs; damnum liberalitate Su) -
30 rescindo
re-scindo, scidī, scissum, ere1) вновь разрывать, вскрывать ( ulcus ferro V); растравлять, бередить (vulnus H, O; cicatrīcem H; luctum O); нарушать, расстраивать ( gratiam H); разламывать, разрушать, сносить (pontem, vallum Cs; tecta domosque Fl); срывать ( vestem e membris Tib); прокладывать силой, пробивать (viam Lcr; locum firmatum C)2) отменять, уничтожать, объявлять недействительным (judicia, testamentum, praetūram C)r. quod sit factum legibus Ter — отменить то, что установлено законами -
31 resolvo
re-solvo, solvī, solūtum, ere1) развязывать ( nodum CC); распускать (vestem, capillos O); снимать ( periscelides Pt); распрягать ( equos O); освобождать ( aliquem catenis O)luctantem animam nexosque artus r. V — освободить борющуюся душу от оков тела ( об умирающем)2) открывать (ora V; fauces in haec verba O); вскрывать (venas T; epistulam C); проламывать ( muros ariĕte Sil)3) разгонять, рассеивать (nebulas O; tenebras V; curas V; tristitiam PM)4) распутывать, разъяснять (dolos, sc. Labyrinthi V)5) растворять, расплавлять (nivem O; aurum L)6) разрыхлять, вскапывать ( terram Col)7) расслаблять, изнеживать ( corpus somno O); парализовать ( membrum resolutum CC); ослаблять, разрушать ( disciplinam militarem T)8) отменять, уничтожать ( vectigalia T); прекращать ( litem lite H): нарушать ( jura pudoris V)9) распрямлять ( terga V)10) обратно выплачивать, платить (pecuniam Pl, Cato, Dig)11) отменять, расторгать ( transactio resoluta Dig). — см. тж. resolutus -
32 scindo
scidī (арх. scicidī), scissum, ere1) разрывать, раздирать (vestem L, Prp; epistulam C; tunĭca scissa Pt); распускать, приводить в беспорядок, растрёпывать, рвать ( crines V); расцарапывать ( genas Lcn); раскалывать (quercum cuneis V; scissa robora Pt): рассекать ( aquas O); бороздить, прорезать ( frontem cicatricibus Pt); прорывать ( agmen T); сносить, разрушать (pontem Pl, Lact; vallum Cs; Pergamum Pl); разрезывать (aves in frusta Sen; aprum Pt); разделять (amnis in partes scinditur O; in duas factiones scindi T)2) прерывать ( verba fletu O); пресекать, мешать, нарушать ( actionem PJ)3) прокладывать ( viam V); пробираться, проходить (s. silvam T); рыть, взрывать ( humum M)4) терзать, мучить ( curae scindunt aliquem Lcr)5) бередить, растравлять ( dolorem C) -
33 sepono
sē-pōno, posuī, positum, ere1) класть в сторону, откладывать (s. et recondere aliquid C); резервировать, выделять (pecuniam in и ad aliquid L, Su)2) предназначать ( sibi tempus ad aliquid C); отводить ( locum alicui rei T); завещать ( vestem alicui Ph); отделять ( aliquid ab aliquā re C); отбирать ( unam de mille sagittis O)3) различать, отличать ( aliquid aliquā re H)4) удалять, отстранять ( aliquem Su): изгонять ( aliquem a domo suā T); ссылать ( aliquem in civitatem Massiliensem T); ставить вне, изымать (aliquid extra certamen s. L); отгонять ( graves curas O). — см. тж. sepositus -
34 sterno
strāvī, strātum, ere1) стлать, расстилать, распростирать ( vestem O); раскладывать, раскидывать, разбрасывать ( corpora passim L); рассыпать ( arenam O); настилать ( pontes super assĕres QC)s. corpus L, se s. или sterni V etc. — растянуться (всем телом), ложитьсяstratus humi J — стелющийся по земле или L, O etc. поверженный на землю, лежащий (распростёртый) на землеmembra (acc. graec.) stratus H — растянувшись (всем) теломsomno se s. V или sterni L — ложиться спатьstratus ad pedes alicui C — припавший к чьим-л. ногам2) устилать, усыпать ( nemus foliis H); усаживать, отделывать, украшать ( triclinium argento Eutr)3) покрывать, застилать ( lectulos pelliculis C); перекрывать ( naves pontibus T); приготовлять, стлать ( lecti strati Pt); покрывать попоной, седлать ( equi strati L)4) мостить ( emporium lapĭde L)viam per mare s. Lcr — проложить морской путь5) делать ровным, выравнивать ( iter alicui Sil)6) валить, срубать ( silvas dolabris Col); рушить, разрушать (muros ariĕte L; Trojam a culmine V)7) (тж. s. caede, morte или leto V) повергать на землю, бить, убивать (aliquem jaculo Lcn; pecus ferro H; sterni vulnere V)8) поражать, повергать в уныние (corda V; afflicti et strati C); губить ( aliquem exitio gravi H) -
35 subnecto
sub-necto, nexuī, nexum, ere1) подвязывать (velum antennis—dat. O); подбирать, застёгивать ( fibula vestem subnectit V); подпоясывать, прикреплять ( cingula mammae V); скреплять, убирать ( crines auro V)2) присоединять, добавлять ( fabulam Just) -
36 succingo
cīnxī, cīnctum, ere [ sub + cingo ]1) подпоясывать, подбирать (вверх)succincta vestem (acc. graec.) ritu Dianae O — (нимфа), подпоясав (подобрав) платье по примеру Дианыsuccincta comas (acc. graec.) pinus O — сосна с высоко подобранной хвоей, т. е. голоствольная2)а) препоясывать (succinctus pugione C, pharetrā V, cingulo Pt); опоясывать3) вооружать, снабжать ( scientiā Q); укреплять ( animum aliquā re Pt). — см. тж. succinctus -
37 succutio
cussī, cussum, ere [ sub + quatio ]1) встряхивать, подбрасывать2) перен. потрясать, расстраивать (vultus tristitiae salĕbrā succussus VM); волновать ( vestem carneam Aug) -
38 superjacio
super-jacio, jēcī, jectum, ere2) бросать сверху, набрасывать, накидывать ( vestem O)se rogo s. VM — броситься в костёр3) насыпать, возводить ( aggerem Su)4) переступать, переливатьсяs. augendo fidem L — переходить пределы правдоподобия, т. е. чрезмерно раздувать, преувеличиватьaequor superjectum (sc. terris) H — разлившееся море5) превысить, превзойти или побороть ( aliquem Sen) -
39 sustineo
sus-tineo, tinuī, tentum, ēre [ teneo ]1)а) поддерживать (amicum fortunā C; quos fortuna premit Lcn; aliquo auxilio sustineri Sen); служить опорой, подпиратьaēr volatūs alĭtum sustinet C — воздух поддерживает полёт пернатых, т. е. служит опорой при полётеб) держать ( aliquid manu O)2) удерживать, подхватывать ( labentem C)se s. (a lapsu) Cs, L — удержаться от падения, устоять на ногах3)а) выдерживать, нести (onus H; aliquid dentibus Pt)bovem vivum umeris s. C — носить живого быка на спинеб) носить на себе ( vestem O)4) выносить, терпеть ( perpetuum dolorem C); нести, оплачивать ( sumptum litis Dig); переносить (poenam C; aestatem Hirt)5) брать на себя, выполнятьhonorem s. Sl — занимать постpersonam s. C — выполнять рольThaĭda s. J — играть роль Таидыpersonam alicujus s. Dig — выступать чьим-л. представителемs. munus in re publicā C — нести (выполнять) государственную повинность6) содержать, питать, кормить ( nepotes V)7) поддерживать, (с)охранять, оберегать ( civitatis dignitatem C)s. animos pugnantium L — поддерживать бодрость (в) сражающихся8) выдерживать, держаться, не уступатьs. res gravissimas C — справиться (совладать) с труднейшими деламиsustinebunt se tot senatoribus non credidisse? C — хватит ли у них решимости не поверить стольким сенаторам?s. impĕtum hostis Cs — устоять против натиска неприятеляexercitus s. non potuit Cs — войско не смогло держатьсяnec ultra sustinuēre (= sustinuerunt) certamen Galli, quin terga verterent L — галлы не смогли дольше выдержать боя и обратились в бегствоs. aliquem rogantem Brutus ap. C — не уступать чьим-л. просьбамsenatus querentes eos non sustinuit L — сенат не устоял против их просьб, т. е. уступил их просьбам9) задерживать, сдерживать, останавливать (equos C, Cs; exercitum Cs)s. dextram alicujus ab aliquā re V — отводить чью-л. руку от чего-л.undam de flumine cavis palmis s. V — зачерпнуть пригоршней воду из рекиs. signa L — остановиться с войскомs. remos C — перестать грестиs. impetum irae Sen — подавить приступ гневаse s. ab aliquā re C — воздержаться от чего-л.10) задерживать, откладывать, затягивать ( aliquid in noctem L и ad noctem Cs)s. bellum consilio L — преднамеренно затянуть войнуs. extremum diem fati O — оттягивать (отдалять) день (своей) кончины -
40 tero
trīvī, trītum, ere1)а) тереть ( oculos Ter); растирать (aliquid in mortario PM; piper molā Pt); молотить ( frumentum H); толочь, молоть ( aliquid in farīnam PM); обтачивать, вытачивать ( radios rotis V)б) стирать ( adamanta O); притуплять ( ferrum O); выскабливать, тереть, чистить ( crura pumĭce O); натирать (до боли, до мозолей, до ран) (colla bovis O; manum labōre V)t. labellum calămo V — играть на свирелиcalcem calce t. V — догонять, настигатьt. metam Prp — задевать мету (на гонках), т. е. приходить к финишу, достигать целив) перерабатывать, переваривать ( cibum in ventre CC)2) часто употреблять, протирать, изнашивать (purpuram L; vestem H); часто пользоваться, постоянно иметь в руках ( librum M)3) топтать, протаптывать, ходить или ездить(viam) Appiam t. H — ездить по Аппиевой дорогеnulla via humano trita pede Tib — дорога, по которой не ступала нога человека4) делать общеупотребительным, повседневным ( verbum C)5) без пользы расточать, тратить зря (aetatem in aliquā re C; t. otia V); истреблять, изнурять, истощать ( plebem in armis L)6) попирать, оскорблять ( majestatem deorum Cld)7) Pl, Prp, Pt = futuo. — см. тж. tritus
См. также в других словарях:
Vestem — Original name in latin Vetem Name in other language State code RO Continent/City Europe/Bucharest longitude 45.71752 latitude 24.23958 altitude 383 Population 1715 Date 2013 04 20 … Cities with a population over 1000 database
CLAVARE Vestem purpura — idem quod oculare est; πορφυρῶσαι in Glossis: h. e. notis, signisque exornare. Variis enim figuris, quâ rotundis, quâ quadratis, Veter. luxuria lusit in vestibus aurô purpurâve illudendis; quarum quae rotundae erant et in circulum flexae, plumas… … Hofmann J. Lexicon universale
induere sibi vestem — index clothe Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… … Hofmann J. Lexicon universale
BOMBYLIUS seu BOMBYX quoque — BOMBYLIUS, seu BOMBYX quoque Graece Βομβυλιὸς, e genere vesparum seu apum, ceram facere dicitur Plinio l. 11. c. 22. qui eam male confundit cum bombyce, quae ex etucarum genere est et bombycinum a se gignit. Bombyx enim, quae ceram facit, telam… … Hofmann J. Lexicon universale
COA bombyx — texebat aliter et minus subtilem texturam dabat, quam Assyria: unde mulieres ex Assyrio bombycino gerebant vestes, viri ex Coo tautum, Plin. l. 11. c. 23. Proin Coa vestis, quâ denudabantur mulieres, non ex eo dicta, si Plinio credimus, quod e… … Hofmann J. Lexicon universale
MENANDER — I. MENANDER Archon Athenis, Olymp. 99. an. 3. II. MENANDER Atheniensis, fil. Diophyti, discipulus Theophrasti, natus Olymp. 109, novae comoediae Comicus, strabus fuit, mente acutus, amore in mulieres insanus. Scripsit fabulas 80. et epistolam… … Hofmann J. Lexicon universale
PERICLYSIS — Graece Περίκλυσις, ora vel extremitas vestis et veli et cuiuslibet rei, apud Anastasium in Leone IV. Fecit vero in eadem basilica ad splendorem sacri Altaris, vestem holosericam habentem Periclysim de chrysoclavo, h. e. περιῤῥοὴν et… … Hofmann J. Lexicon universale
PONERE — apud Statium, Theb. l. 2. v. 82. Qualia per Rhodopen rapido convivia coetu Bistones, aut mediae ponunt convallibus Ossae: conviviorum et mensarum verbum est. Hinc mox, v. 88. festasque reponere mensas. Hae enim ablatiles erant Veteribus, nec… … Hofmann J. Lexicon universale
SERICA Vestis — bombycum opus, in omni Anni tempore, usum habet. In astu magno, ob levitatem, accommodatissima rafetata: in minori, ormesina. Hieme conducunt felpa et velutum: quorum utrumque pondere suô et villis calefacit. Vere et Autumnô laudatur rasa, quae… … Hofmann J. Lexicon universale
SORDIDA Vestis — candidae opponitur, apud Livium Dec. 5. l 5. Legati Rhodiorum, cum primo in veste candida visi essent, quod et gratulantes decebat. Et paulo post, Etsi sordidam vestem habuissent, lugentium Persei casum praebere speciem poterunt. Infra, Extemplo… … Hofmann J. Lexicon universale