Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

usurpare

  • 1 usurpare

    usurpare v.tr. to usurp, to encroach on (sthg.): usurpare il trono, to usurp the throne; usurpare un diritto a qlcu., to encroach on s.o.'s right; usurpare un titolo, to usurp a title.
    * * *
    [uzur'pare]
    verbo transitivo to usurp [trono, titolo]; to usurp, to encroach on [ diritti]
    * * *
    usurpare
    /uzur'pare/ [1]
    to usurp [trono, titolo]; to usurp, to encroach on [ diritti].

    Dizionario Italiano-Inglese > usurpare

  • 2 usurpare vt

    [uzur'pare]
    (trono, potere) to usurp

    Dizionario Italiano-Inglese > usurpare vt

  • 3 usurpare

    vt [uzur'pare]
    (trono, potere) to usurp

    Nuovo dizionario Italiano-Inglese > usurpare

  • 4 usurpo

    usurpo, āvi, ātum, 1, v. a. [perh. contr. from usu rapio, to seize to one's own use], to take into use; to make use of; to use, employ, apply, practise, exercise, enjoy (class.; cf. utor).
    I.
    In gen.:

    inter novam rem verbum usurpabo vetus,

    Plaut. Cist. 2, 1, 29:

    nomen tantum virtutis usurpas: quid ipsa valeat, ignoras,

    Cic. Par. 2, 17:

    at quam crebro usurpat Et consul, et Antonius!

    id. Phil. 2, 28, 70; cf.:

    praeclare est hoc usurpatum a doctissimis,

    id. Par. 5, 1, 33:

    peregrinae condicionis homines vetuit usurpare Romana nomina, duntaxat gentilicia,

    Suet. Claud. 25: o barathrum! ubi nunc es? ut ego te usurpem lubens! I would occupy thee ( cast myself into thee), Plaut. Bacch. 1, 2, 41:

    hoc genus poenae saepe in improbos cives hac in re publicā esse usurpatum recordatur,

    Cic. Cat. 4, 4, 7:

    conclusio, quā credo usuros veteres illos fuisse, si jam nota atque usurpata res esset,

    id. Or. 51, 169:

    id nunc jure imperii nostri quotannis usurpatum,

    id. Verr. 2, 5, 20, § 51; consolationes, a sapientissimis viris usurpatae, id. Fam. 5, 16, 3:

    paucas tribus ad usurpandam libertatem vocare,

    id. Agr. 2, 7, 17:

    officium, quod semper usurpavi,

    id. Lael. 2, 8:

    quis est, qui C. Fabricii, M'. Curii non um caritate aliquā benevolentiae memoriam usurpet?

    who does not cherish the memory of, id. ib. 8, 28:

    nec patrum nec avorum memoriā quemquam id jus usurpasse,

    Liv. 27, 8, 9:

    solita munia,

    Tac. H. 4, 49 fin.:

    modo comitatem et temperantiam, saepius violentiam ac libidines usurpans,

    id. A. 11, 16:

    otium post labores,

    id. ib. 14, 55:

    nec puduit has vestis usurpare etiam viros,

    Plin. 11, 23, 27, § 78:

    sibi quisque dominorum usurpat servitutem,

    Dig. 8, 6, 6, § 1.—With de:

    sed de hoc post erit usurpandum, cum de poëtis dicemus,

    Varr. L. L. 6, § 52 Müll.— Impers.: usurpatum est, it is usual, customary; with a foll. ut, Dig. 50, 13, 1, § 6: quod in quibusdam provinciis usurpatur, Co. 2, 2, 22.—
    II.
    In partic.
    A.
    Aliquid oculis, auribus, etc., to take possession or cognizance of, i. e. to perceive, observe, etc., through the senses (ante-class.):

    nec calidos aestus tuimur, nec frigora quimus Usurpare oculis,

    Lucr. 1, 301:

    advenio ex Seleuciā, Macedoniā atque Arabiā, Quas ego neque oculis neque pedibus umquam usurpavi meis,

    I have never seen nor set foot in, Plaut. Trin. 4, 2, 4:

    aliquid sensibus,

    Lucr. 4, 975:

    unde meae usurpant aures sonitum?

    Plaut. Cas. 3, 5, 9.—
    B.
    In jurid. lang., to get possession of, to acquire, obtain a thing:

    amissam possessionem ex jure civili surculo defringendo,

    Cic. de Or. 3, 28, 110:

    nec interest is qui usurpaverit (possessionem) dominus sit, necne,

    Dig. 41, 3, 5:

    mercatores, qui de fundis fiscalibus mercari consuerunt, nullam immunitatem solvendi publici vectigalis usurpare possunt,

    ib. 39, 4, 9, § 8.— Abscl.: Mucium dicere solitum, lege non isse usurpatum mulierem, quae, cum Kal. Jan. apud virum matrimonii causā esse coepisset, a. d. IIII. Kal. Jan. sequentis usurpatum isset;

    non enim posse impleri trinoctium, quod abesse a viro usurpandi causa ex XII. tabulis deberet, because, unless absent from him at least three full days of the year, she became subject to him as his wife by prescription,

    Gell. 3, 2, 12 sq. Weiss (Herz. legi: non esse usurpatam mulierem); cf. Macr. S. 1, 3, 9; Serv. ad Verg. G. 1, 31; Gai Inst. 1, 111; Gell. 18, 6, 8 sq.—
    2.
    To assume or appropriate unlawfully, to usurp (not ante-Aug.):

    civitatem Romanam usurpantes securi percussit,

    Suet. Claud. 25:

    dominium totius loci,

    Cod. Just. 8, 10, 8:

    cognomina,

    Plin. 35, 10, 36, § 71:

    illicitum collegium,

    Dig. 47, 22, 2:

    cujus jus tyranni quaque usurparunt,

    Liv. 34, 32, 2:

    alienam possessionem,

    id. 33, 40, 5:

    possessionem Armeniae,

    Tac. A. 14, 26.—
    C.
    To make use of or be acquainted with under any name, i. e. to name or call, to speak of habitually, adopt, assume in words or speech (cf. nuncupo):

    Jovem atque Junonem, reliquos, quos fratres inter se agnatosque usurpari atque appellari videmus,

    Cic. Univ. 11:

    soleo saepe ante oculos ponere idque libenter crebris usurpare sermonibus, omnis posse, etc.,

    id. Marcell. 2, 5:

    Graecum verbum usurpavi,

    id. Phil. 1, 1, 1:

    admonet saepe usurpatae Dionysi tyranni vocis, quā, etc.,

    Liv. 24, 22, 8:

    saepe eum usurpasse vocem, multo miserius seni exilium esse,

    id. 2, 40, 11:

    tabulata instituenda sunt: hoc enim nomine usurpant agricolae ramos truncosque prominentes,

    Col. 5, 6, 11:

    C. Laelius, is, qui Sapiens usurpatur,

    Cic. Off. 2, 11, 40; Vulg. Deut. 5, 11:

    cum hoc decere... quod semper usurpamus in omnibus dictis et factis..cum hoc, inquam, decere dicimus,

    speak of, insist on, Cic. Or. 22, 73.

    Lewis & Short latin dictionary > usurpo

  • 5 ūsūrpō

        ūsūrpō āvī, ātus, āre    [usus+RAP-], to seize for use, grasp for enjoyment, seize upon, take into use, make use of, use, employ, adopt, apply, practise, exercise, enjoy. hoc genus poenae saepe in improbos civīs esse usurpatum recordatur: ex tanto intervallo rem desuetam, L.: consolationes a sapientissimis viris usurpatae: ex usurpatā libertate in servitutem adserendi, i. e. after experience of liberty, L.: Curi cum caritate aliquā benevolā memoriam usurpare, cherish the memory of: ius, exercise, L.—In law, to seize, become seized, take possession, acquire, obtain: surculo defringendo, i. e. by breaking off a twig (as a symbol of ownership). — To seize wrongfully, usurp, trespass on: cuius ius tyranni quoque usurparunt, appropriated, L.: usurpandae alienae possessionis causā, L.—In language, to name, call, speak of, talk of, adopt, assume: Graecum verbum: admonet saepe usurpatae Dionysi vocis, quā, etc., L.: Laelius, is, qui Sapiens usurpatur: quae (via) antea silebatur, eadem nunc crebro usurpatur, is on everybody's tongue.
    * * *
    usurpare, usurpavi, usurpatus V
    seize upon, usurp; use

    Latin-English dictionary > ūsūrpō

  • 6 invadere

    invade
    ( occupare) occupy
    ( inondare) flood
    * * *
    invadere v.tr.
    1 to invade (anche fig.), to overrun*; (di acqua) to flood: invadere un paese, to invade a country; i turisti invasero il villaggio, tourists invaded the village; l'acqua ha invaso i campi, water has flooded the fields; in estate siamo letteralmente invasi dalle zanzare, in summer we are literally invaded by mosquitoes; la paura lo invase, fear seized him // ( sport) invadere il campo, to invade the pitch
    2 (usurpare) to encroach on (sthg.): invadere il campo di qlcu., to encroach on s.o.'s territory; invadere i diritti di qlcu., to encroach on s.o.'s rights.
    * * *
    [in'vadere]
    verbo transitivo
    1) (occupare) to invade [ luogo]
    2) (diffondersi) [animale, pianta] to overrun* [ luogo]
    3) (dilagare) [ mare] to flood [ terre]; [fumo, gas] to flow through [stanza, edificio]
    4) fig. [ gioia] to flood, to sweep* through [ cuore]; [ terrore] to overwhelm [ anima]
    5) fig. (sconfinare)

    invadere il campo di qcn. — to encroach on sb.'s territory, to impinge on sb. else's competence

    * * *
    invadere
    /in'vadere/ [58]
     1 (occupare) to invade [ luogo]
     2 (diffondersi) [animale, pianta] to overrun* [ luogo]
     3 (dilagare) [ mare] to flood [ terre]; [fumo, gas] to flow through [stanza, edificio]
     4 fig. [ gioia] to flood, to sweep* through [ cuore]; [ terrore] to overwhelm [ anima]
     5 fig. (sconfinare) invadere il campo di qcn. to encroach on sb.'s territory, to impinge on sb. else's competence.

    Dizionario Italiano-Inglese > invadere

  • 7 scettro

    scettro s.m.
    1 sceptre: scettro regale, regal sceptre; deporre lo scettro, to lay down the crown (o to abdicate); tenere lo scettro, to hold the sceptre; usurpare lo scettro, to usurp the throne
    2 (fig.) sceptre, throne; crown: un pugile che detiene lo scettro dei pesi massimi, a boxer who holds the heavyweight crown (o title).
    * * *
    ['ʃɛttro]
    sostantivo maschile sceptre BE, scepter AE

    detenere lo scettrosport to hold the title

    * * *
    scettro
    /'∫εttro/
    sostantivo m.
    sceptre BE, scepter AE; deporre lo scettro to lay down the crown; detenere lo scettro sport to hold the title.

    Dizionario Italiano-Inglese > scettro

  • 8 adhibeo

    ăd-hĭbĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a. [habeo], to hold toward or to, to turn, bring, add to; with ad, in, dat. or absol.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    cur non adhibuisti, dum istaec loquereris, tympanum,

    Plaut. Poen. 5, 5, 38:

    huc adhibete aurīs (ad ea) quae ego loquar,

    id. Ps. 1, 2, 20:

    ad mea formosos vultus adhibete carmina,

    Ov. Am. 2, 1, 37; cf. ib. 13, 15:

    manus medicas ad vulnera,

    Verg. G. 3, 455:

    odores ad deos,

    Cic. N. D. 1, 40:

    quos negat ad panem adhibere quidquam, praeter nasturtium,

    to eat with it, Cic. Tusc. 5, 34:

    alicui calcaria,

    id. Brut. 56 (cf. addere calcar, v. addo):

    manus genibus adhibet, i. e. admovet, genua amplexatur,

    Ov. M. 9, 216:

    vincula captis,

    to put them on them, id. F. 3, 293.—
    B.
    Trop.:

    metum ut mihi adhibeam,

    Plaut. Men. 5, 6, 20; cf. Quint. 1, 3, 15:

    nunc animum nobis adhibe veram ad rationem,

    Lucr. 2, 1023; Cic. Har. Resp. 10, 20:

    vacuas aurīs adhibe ad veram rationem,

    Lucr. 1, 51; cf. Ov. M. 15, 238; Verg. A. 11, 315:

    ut oratio, quae lumen adhibere rebus debet, ea obscuritatem afferat,

    Cic. de Or. 3, 13, 50:

    est ea (oratio) quidem utilior, sed raro proficit neque est ad vulgus adhibenda,

    id. Tusc. 4, 28, 60:

    adhibere cultus, honores, preces, diis immortalibus,

    id. N. D. 1, 2; cf. Tac. A. 14, 53:

    alicui voluptates,

    Cic. Mur. 35:

    consolationem,

    id. Brut. 96:

    omnes ii motus, quos orator adhibere volet judici,

    which the orator may wish to communicate to the judge, id. de Or. 2, 45 al. —Hence = addere, adjungere, to add to:

    uti quattuor initiis rerum illis quintam hanc naturam non adhiberet,

    Cic. Ac. 1, 11, 39:

    ad domesticorum majorumque morem etiam hanc a Socrate adventitiam doctrinam adhibuerunt,

    id. Rep. 3, 3.
    II.
    Esp.
    A.
    Of persons, to bring one to a place, to summon, to employ (cf. the Engl. to have one up):

    hoc temere numquam amittam ego a me, quin mihi testes adhibeam,

    Ter. Ph. 4, 5, 2; so Cic. Fin. 2, 21; Tac. A. 15, 14:

    medicum,

    Cic. Fat. 12:

    leges, ad quas (sc. defendendas) adhibemur,

    we are summoned, id. Clu. 52:

    nec, quoniam apud Graecos judices res agetur, poteris adhibere Demosthenem,

    id. Tusc. 1, 5, 10:

    adhibebitur heros,

    shall be brought upon the stage, Hor. A. P. 227:

    castris adhibere socios et foedera jungere,

    Verg. A. 8, 56:

    aliquem in partem periculi,

    Ov. M. 11, 447:

    in auxilium,

    Just. 3, 6.—
    B.
    Adhibere ad or in consilium, to send for one in order to receive counsel from him, to consult one:

    neque hos ad concilium adhibendos censeo,

    Caes. B. G. 7, 77, 3:

    in consilium,

    Plin. Ep. 6, 11, 1; so also absol.:

    a tuis reliquis non adhibemur,

    we are not consulted, Cic. Fam. 4, 7; so ib. 10, 25; 11, [p. 35] 7; id. Off. 3, 20; id. Phil. 5, 9; Caes. B. G. 1, 20; Suet. Claud. 35; cf. Cortius ad Sall. J. 113, and ad Cic. Fam. 4, 7, 15.—But sometimes adhibere in consilium = admittere in cons., to admit to a consultation. —So trop.:

    est tuum, sic agitare animo, ut non adhibeas in consilium cogitationum tuarum desperationem aut timorem,

    Cic. Fam. 6, 1.—
    C.
    Adhibere aliquem cenae, epulis, etc., to invite to a dinner, to a banquet, etc., to entertain:

    adhibete Penatīs et patrios epulis, etc.,

    Verg. A. 5, 62; so Hor. C. 4, 5, 32; Suet. Caes. 73; Aug. 74: in convivium, Nep. praef. 7.—And absol., to receive, to treat:

    quos ego universos adhiberi liberaliter dico oportere,

    Cic. Q. Fr. 1, 5:

    Quintum filium severius adhibebo,

    id. Att. 10, 12.—
    D.
    Adhibere se ad aliquid, to betake or apply one's self to a thing, i. e. to devote attention to it:

    adhibere se remotum a curis veram ad rationem,

    Lucr. 1, 44 (cf. above I. A.); and absol.: adhibere se, to appear or to behave one's self in any manner:

    permagni est hominis, sic se adhibere in tanta potestate, ut nulla alia potestas ab iis, quibus ipse praeest, desideretur,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 7.—
    E.
    Adhibere aliquid ad aliquid, alicui rei, or with in and abl., to put a thing to a determinate use, to apply, to use or employ for or in any thing definite (therefore, with intention and deliberation; on the contr., usurpare denotes merely momentary use; cf. Cic. Lael. 2, 8; and uti, use that arises from some necessity, Herz. ad Caes. B. G. 1, 20):

    adhibere omnem diligentiam ad convalescendum,

    Cic. Fam. 16, 9; cf. ib. 6; Nep. Att. 21:

    cautionem privatis rebus suis,

    Cic. Att. 1, 19:

    medicinam aegroto,

    id. ib. 16, 15:

    humatis titulum, i. e. inscriptionem addere,

    Liv. 26, 25:

    belli necessitatibus patientiam,

    id. 5, 6:

    fraudem testamento,

    Suet. Dom. 2:

    curam viis,

    id. Vesp. 5:

    fidem et diligentiam in amicorum periculis,

    Cic. Clu. 42, 118:

    misericordiam in fortunis alicujus et sapientiam in salute reip.,

    id. Rab. Perd. 2:

    flores in causis,

    id. Or. 19:

    curam in valetudine tuenda,

    Cels. 3, 18; and with de:

    curam de aliqua re,

    Cic. Fam. 2, 7, 3: modum, to set a limit to, to set bounds to:

    vitio,

    Cic. Tusc. 4, 17:

    sumptibus,

    Suet. Ner. 16: cf. id. Aug. 100; id. Tib. 34:

    voluptati,

    Quint. 9, 3, 74:

    memoriam contumeliae,

    to retain it in memory, Nep. Epam. 7.—
    F.
    Adhibere aliquid, in gen., to use, employ, exercise:

    neque quisquam parsimoniam adhibet,

    Plaut. Most. 1, 3, 79:

    fidem,

    id. Rud. 4, 3, 104:

    celeritatem,

    Cic. Fam. 10, 21, 2:

    calumniam, fraudem, dolum, id. Auct. Or. pro Dom. 14, 36: modum quemdam,

    Cic. Tusc. 4, 17, 38; Suet. Calig. 2:

    nulla arte adhibita,

    Caes. B. C. 3, 26:

    sollertiam, Tibull. 3, 4, 75: querelas,

    Plin. Ep. 1, 12:

    adhibere moram = differre,

    Pompon. Dig. 18, 6, 16.—
    G.
    In later Lat.: alicui aliquem, to bring up, quote one to another as authority for an assertion:

    is nos aquam multam ex diluta nive bibentis coërcebat, severiusque increpabat adhibebatque nobis auctoritates nobilium medicorum,

    Gell. 19, 5, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > adhibeo

  • 9 cathedra

    căthē̆dra, ae, f., = kathedra, a chair, a stool, esp. one furnished with cushions and supports for women, an arm-chair.
    I.
    In gen., Hor. S. 1, 10, 91; Phaedr. 3, 8, 4; Prop. 4 (5), 5, 37; Juv. 6, 91 al.; also, a sedan chair, Juv 1, 65; 9, 52 Rup. al.; cf. Dict. of Antiq.—
    II.
    Esp., a teacher ' s or professor ' s chair, Juv. 7, 203; Mart. 1, 77 fin. —Hence,
    B.
    Meton., the office of teacher:

    usurpare,

    Aus. Prof. 10, 1; also, of a bishop:

    tenere,

    Sid. Ep. 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > cathedra

  • 10 civitas

    cīvĭtas, ātis ( gen. plur. civitatium, Cic. Rep. 1, 34, 51; id. Leg. 2, 4, 9; Caes. B. G. 4, 3; 5, 22; Sall. C. 40, 2; Liv. 1, 17, 4; 2, 6, 5; 33, 20, 11 Drak.; 42, 30, 6; 42, 44, 1; 45, 34, 1; Vell. 2, 42, 2; Quint. 2, 16, 4 N. cr.; Suet. Tit. 8 Oud.; Cornut. ap. Charis. p. 100 P.; cf. Varr. L. L. 8, § 66; Prisc. p. 771 P.; Neue, Formenl. 1, 268), f. [civis].
    I.
    Abstr., the condition or privileges of a ( Roman) citizen, citizenship, freedom of the city (upon its conditions, v. Zimmern, Rechtsgesch. 2, § 123 sq.;

    Dict. of Antiq. p. 260 sqq.): Cato, cum esset Tusculi natus, in populi romani civitatem susceptus est: ita, cum ortu Tusculanus esset, civitate Romanus, etc.,

    Cic. Leg. 2, 2, 5:

    donare aliquem civitate,

    id. Balb. 13, 20; Suet. Caes. 24; 42; 76; id. Aug. 47; id. Tib. 51; id. Ner. 24:

    dare civitatem alicui,

    Cic. Arch. 4, 7; 5, 10; Liv. 1, 28, 7; 8, 14, 8; Suet. Aug. 40; id. Galb. 14: accipere aliquem in civitatem, [p. 347] Cic. Off. 1, 11, 35:

    adsciscere in civitatem,

    Liv. 6, 40, 4:

    ascribere aliquem in civitatem,

    Cic. Arch. 4, 6:

    aliquem foederatis civitatibus ascribere,

    id. ib. 4, 7:

    in aliis civitatibus ascriptus,

    id. ib. 5, 10:

    assequi,

    Tac. A. 11, 23:

    consequi,

    Cic. Balb. 13, 31:

    deponere,

    id. Caecin. 34, 100:

    decedere de civitate,

    id. Balb. 5, 11:

    dicare se civitati,

    id. ib. 11, 28:

    in civitatem,

    id. ib. 12, 30:

    eripere,

    id. Caecin. 34, 99:

    habere,

    id. Balb. 13, 31:

    impertiri civitatem,

    id. Arch. 5, 10:

    furari civitatem,

    id. Balb. 2, 5:

    petere,

    Suet. Caes. 8:

    Romanam assequi,

    Tac. A. 11, 23:

    adipisci,

    Suet. Aug. 40:

    Romanam usurpare,

    id. Calig. 38; id. Claud. 25:

    amittere civitatem,

    Cic. Caecin. 34, 98:

    adimere,

    id. ib.; Suet. Caes. 28:

    petere,

    id. ib. 8:

    negare,

    id. Aug. 40:

    jus civitatis,

    Cic. Caecin. 34, 98; id. Arch. 5, 11:

    recipere aliquem in civitatem,

    id. Caecin. 34, 100; id. Arch. 10,22; id. Balb. 13, 31:

    relinquere,

    id. Caecin. 34, 100:

    retinere civitatem,

    id. Balb. 12, 30:

    retinere aliquem in civitate,

    id. Lig. 11, 33:

    ademptio civitatis,

    id. Dom. 30, 78:

    commemoratio,

    id. Verr. 2, 5, 62, § 162:

    nomen,

    id. ib.:

    ereptor,

    id. Dom. 30, 81.—
    B.
    Trop.:

    ut oratio Romana plane videatur, non civitate donata,

    Quint. 8, 1, 3; cf.:

    civitate Romanā donare agricolationem,

    Col. 1, 1, 12:

    verbum hoc a te civitate donatum,

    naturalized, Gell. 19, 3, 3; Sen. Ep. 120, 4; id. Q. N. 5, 16, 4.—More freq.,
    II.
    Concr., the citizens united in a community, the body - politic, the state, and as this consists of one city and its territory, or of several cities, it differs from urbs, i.e. the compass of the dwellings of the collected citizens;

    but sometimes meton., = urbs, v. B.: concilia coetusque hominum jure sociati, quae civitates appellantur,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    tum conventicula hominum, quae postea civitates nominatae sunt, tum domicilia conjuncta, quas urbes dicimus, etc.,

    id. Sest. 42, 91; cf.: omnis populus, qui est talis coetus multitudinis, qualem exposui; omnis civitas, quae est constitutio populi;

    omnis res publica, quae populi res est, etc.,

    id. Rep. 1, 26, 41:

    quia sapiens non sum, nec haec urbs nec in eā civitas... non dubitavisset, quin et Roma urbs (esset), et eam civitas incoleret,

    id. Ac. 2, 45, 137:

    aucta civitate magnitudine urbis,

    Liv. 1, 45, 1:

    Orgetorix civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent,

    Caes. B. G. 1, 2 Oud.; so id. ib. 1, 4; 1, 19; 1, 31; cf. Sisenn. ap. Non. p. 429, 15:

    civitates aut nationes devictae,

    Cic. Off. 1, 11, 35; Sall. C. 31, 1; Liv. 21, 1, 2:

    io triumphe non semel dicemus civitas omnis,

    Hor. C. 4, 2, 51; cf. id. Epod. 16, 36 and 18:

    cum civitas in foro exspectatione erecta staret,

    Liv. 3, 47, 1; so id. 2, 37, 5; 26, 18, 6; 34, 41, 1; Tac. A. 3, 11; Suet. Calig. 6; id. Tib. 17; 42:

    civitates aut condere novas aut conservare jam conditas,

    Cic. Rep. 1, 7, 12; id. Sull. 9, 28; id. Rep. 1, 8, 13; 1, 3, 5:

    omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa est,

    Caes. B. G. 1, 12:

    quae pars civitatis Helvetiae, etc.,

    id. ib.:

    non longe a Tolosatium finibus, quae civitas est in provinciā,

    id. ib. 1, 10:

    Ubii, quorum fuit civitas ampla atque florens,

    id. ib. 4, 3:

    Rhodiorum civitas, magna atque magnifica,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 69, 3:

    Heraclea quae est civitas aequissimo jure ac foedere,

    Cic. Arch. 4, 6 et saep.:

    administrare civitatem,

    id. Off. 1, 25, 88:

    mutari civitatum status,

    id. Leg. 3, 14, 32; so,

    civitatis status,

    Quint. 6, 1, 16; 11, 1, 85:

    (legibus) solutis stare ipsa (civitas) non possit,

    id. 11, 1, 85:

    lege civitatis,

    id. 12, 10, 26; cf. id. 5, 10, 25:

    mos civitatis,

    id. 10, 1, 107; 12, 3, 7; 1, 2, 2.—Of Plato's ideal republic:

    si in illā commenticiā Platonis civitate res ageretur,

    Cic. de Or. 1, 53, 230.—
    2.
    Trop.:

    civitas caelitum,

    Plaut. Rud. prol. 2:

    ut jam universus hic mundus una civitas sit communis deorum atque hominum existimanda,

    Cic. Leg. 1, 7, 23.—
    B.
    Meton., = urbs, a city (rare and mostly post-Aug.; not in Cic. or Cæs.): civitatem incendere, Enn. ap. Non. p. 429, 5 (Trag. 382 Vahl.):

    cum errarem per totam civitatem,

    Petr. 8, 2; cf. id. 8, 141 fin.:

    Lingonum,

    Tac. H. 1, 54; 1, 64:

    ab excidio civitatis,

    id. ib. 1, 63;

    1, 69: circumjectae civitates,

    id. ib. 3, 43:

    muri civitatis,

    id. ib. 4, 65; id. A. 6, 42:

    pererrata nocturnis conversationibus,

    Sen. Ben. 6, 32, 1:

    expugnare civitatem,

    Quint. 8, 3, 67; cf.:

    expugnandae civitates,

    id. 12, 9, 2:

    plurimas per totum orbem civitates, terrae motu aut incendio afflictas restituit in melius,

    Suet. Vesp. 17; cf. id. Tit. 8; id. Tib. 84 fin.; Lact. 2, 7, 19.—
    2.
    Esp., the city, i. e. Rome and its inhabitants, Tac. H. 1, 19; 2, 92; 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > civitas

  • 11 desuesco

    dē-sŭesco, sŭēvi, sŭētum, 3, v. a. and n. (mostly poet., or in post-Aug. prose; in Cic. and Caes. not at all; cf., however, desuefacio).
    I.
    Act., to disuse, to lay aside a custom or habit, to disaccustom, to put out of use: desuevi, ne quo ad cenam iret, Titin. ap. Non. 95, 1:

    arma diu desueta,

    Verg. A. 2, 509; cf.:

    rem desuetam usurpare,

    Liv. 3, 38:

    desueta sidera cerno (i. e. quae cernere desuevi),

    Ov. M. 5, 503; cf.:

    voces jam mihi desuetae,

    id. ib. 7, 646:

    desueta verba,

    id. Tr. 5, 7, 63:

    in desuescendis morari,

    Quint. 3, 8, 70.—With inf.:

    desueto Samnite clamorem Romani exercitus pati,

    Liv. 8, 38, 10.—
    II.
    Neutr., to become unaccustomed, to disaccustom one's self; or in the perf., to be unaccustomed:

    paullatim antiquo patrum honori,

    Sil. 3, 576:

    jam desueta triumphis (i. e. bellis) agmina,

    Verg. A. 6, 815; cf. id. ib. 7, 693:

    fera rabiem desueta,

    Stat. Th. 5, 231:

    desueta corda,

    Verg. A. 1, 722.

    Lewis & Short latin dictionary > desuesco

  • 12 frigus

    frīgus, ŏris, n. [Gr. rhigos, cold, pigeô;

    the connection with Lat. rĭgeo, rĭgor, is doubtful,

    Curt. Gr. Etym. 353; Corss. Ausspr. 1, 451], cold, coldness, coolness (for syn. cf.: algor, gelu, rigor, glacies, pruina).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (class.):

    nec calor (mihi obsistet) nec frigus metuo,

    Plaut. Merc. 5, 2, 19;

    so opp. calor,

    Lucr. 2, 517; 6, 371; Cic. Univ. 14 med.; id. Rosc. Am. 45, 131; Verg. G. 2, 344; 4, 35:

    calidis torrescere flammis aut... rigere Frigore,

    Lucr. 3, 892:

    cum esset vinctus nudus in aëre, in imbri, in frigore,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 87:

    vix in ipsis tectis frigus vitatur,

    id. Fam. 16, 8, 2:

    fere matutinis temporibus frigus est,

    coolness, Cels. 2, 1; cf.:

    frigus captabis opacum,

    Verg. E. 1, 53; Hor. C. 3, 13, 10; Ov. M. 10, 129:

    quae frigore sola Dormiat,

    in the cold night, Tib. 1, 8, 39:

    cum Appius senatum coegisset, tantum fuit frigus ut coactus sit nos dimittere,

    Cic. Q. Fr. 2, 12, 1.—In plur.:

    nec frigora quimus usurpare oculis,

    Lucr. 1, 300:

    ut tectis saepti frigora caloresque pellamus,

    the cold, Cic. N. D. 2, 60, 151; cf.:

    ex verna intemperie variante calores frigoraque,

    Liv. 22, 2, 10:

    tecta quibus frigorum vis pellitur,

    Cic. Off. 2, 4, 13:

    propter frigora... frumenta in agris matura non erant,

    Caes. B. G. 1, 16, 2:

    Alpinae nives et frigora Rheni,

    Verg. E. 10, 47:

    Scythiae,

    Ov. M. 2, 224:

    Peligna,

    Hor. C. 3, 19, 8:

    matutina,

    id. S. 2, 6, 45:

    nocturna,

    Liv. 40, 22, 7:

    intolerabilia,

    id. 21, 58, 1:

    ficum frigoribus ne serito,

    in cold weather, Col. 5, 10, 9:

    quisquam picta colit Spartani frigora saxi,

    i. e. the variegated cold marble floor, Mart. 1, 56, 5; Tac. Agr. 12; id. G. 16; Suet. Aug. 81.—
    B.
    In partic. ( poet.).
    1.
    The cold of winter, winter (like calor for summer;

    v. calor): lac mihi non aestate novum, non frigore defit,

    Verg. E. 2, 22:

    ante focum, si frigus erit,

    id. ib. 5, 70:

    quae frigore sola dormiat,

    Tib. 1, 8, 39:

    per medium frigus,

    Hor. Ep. 1, 15, 5.— Plur.:

    frigoribus parto agricolae plerumque fruuntur,

    Verg. G. 1, 300:

    frigoribus mediis,

    id. E. 10, 65.—
    2.
    A chill, fever:

    tentatum frigore corpus,

    Hor. S. 1, 2, 80.—
    3.
    The coldness of death, death:

    et gelidos artus in leti frigore linquit,

    Lucr. 3, 401:

    aeternum leti,

    id. 4, 924:

    letale,

    Ov. M. 2, 611:

    supremum animae,

    Stat. S. 3, 3, 20:

    ast illi solvuntur frigore membra Vitaque cum gemitu fugit,

    Verg. A. 12, 951 (diff. from the foll.).—
    4.
    A cold shudder produced by fear:

    extemplo Aeneae solvuntur frigore membra, Ingemit, etc.,

    Verg. A. 1, 92.—
    II.
    Transf., a cold region or place:

    frigus non habitabile,

    Ov. Tr. 3, 4, 51:

    et quodcumque jacet sub urbe frigus,

    Mart. 4, 64, 14.—
    III.
    Trop. (cf. frigeo and frigidus, II.; not in Cic.).
    A.
    Coldness in action, inactivity: si Parthi vos nihil calfaciunt, nos hic frigore frigescimus, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5; Ov. F. 2, 856.—
    B.
    A cold or frigid reception of a person or thing, esp. a discourse; coolness, coldness, indifference, disfavor (perh. not ante-Aug.):

    majorum ne quis amicus Frigore te feriat,

    coolness, loss of favor, Hor. S. 2, 1, 62; cf.:

    Montanus Julius et amicitia Tiberii notus et frigore,

    Sen. Ep. 122:

    et imperitia et rusticitas et rigor et deformitas afferunt interim frigus,

    Quint. 6, 1, 37; Plin. Ep. 6, 15, 4; Quint. 5, 7, 31:

    illud quaestionum et argumentorum apud corrupta judicia frigus evitant,

    id. 2, 12, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > frigus

  • 13 hereditas

    hērēdĭtas, ātis ( gen. plur. hereditatium, Cic. Dom. 15, 35; Inscr. Orell. 107 al.;

    but usu. hereditatum,

    Cic. Verr. 2, 3, 7, § 16; id. Agr. 1, 3, 8), f. [heres], heirship, inheritance.
    I.
    Abstr.:

    hereditas est successio in universum jus, quod defunctus habebat tempore mortis,

    Dig. 50, 16, 24:

    si istiusmodi mi fundus hereditate obvenerit,

    Varr. R. R. 1, 12, 2; Plin. 17, 1, 1, § 4; cf.:

    quoniam habes istum equum, aut emeris oportet aut hereditate possideas aut, etc.... sed neque emisti, neque hereditate venit, neque, etc.,

    Cic. Inv. 1, 45, 84:

    de hereditatibus,

    Gai. Inst. 2, 99 sqq.; 3, 1 sqq.—
    II.
    Concr., an inheritance (cf. patrimonium).
    A.
    Lit.:

    hereditas est pecunia, quae morte alicujus ad quempiam pervenit jure, nec ea aut legata testamento aut possessione retenta,

    Cic. Top. 6, 29:

    si qua mihi obtigerit hereditas magna atque luculenta,

    Plaut. Truc. 2, 3, 23; cf.:

    cum ejus filio hereditas a propinquo permagna venisset,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 27:

    de hereditate ea, quae pupillo venit,

    id. Inv. 2, 21, 62:

    hereditates mihi negasti venire,

    id. Phil. 2, 16, 40:

    communem hereditatem concedere,

    id. Fl. 36, 89:

    mentio hereditatum... hereditatem adire,

    id. Phil. 2, 16, 42:

    adire hereditatem,

    id. Rosc. Com. 18, 55:

    obire,

    id. Agr. 1, 3, 8:

    cernere,

    id. Att. 11, 2, 1; id. Agr. 2, 15, 40; cf.

    cerno: capere ab aliquo,

    id. Caecin. 35, 102:

    usurpare,

    Tac. A. 2, 19 fin.:

    acquirere, repudiare, omittere,

    Dig. 24, 3, 58:

    tradere alicui,

    Cic. Off. 1, 33, 121:

    transmittere alicui,

    Plin. Ep. 8, 18, 7:

    quem nisi in via caducae hereditates retardassent,

    i. e. that fall to heirs who have children, Cic. Phil. 10, 5, 11; v. caducus.—Prov.: hereditas sine sacris, i. e. a great advantage without trouble, without expense (because the maintaining of the sacred family rites was attended with great expense), Plaut. Capt. 4, 1, 8; id. Trin. 2, 4, 83; cf. Fest. p. 290 Müll.—
    B.
    Trop.:

    a quo quidem rei familiaris ad paucos, cupiditatum ad multos improbos venit hereditas,

    Cic. Off. 2, 8, 28:

    hereditas hujus gloriae,

    id. ib. 1, 22, 78; cf.:

    optima hereditas a patribus traditur liberis omnique patrimonio praestantior gloria virtutis rerumque gestarum,

    id. ib. 1, 33, 121 fin.:

    paternae scientiae,

    Just. 36, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > hereditas

  • 14 oculus

    ŏcŭlus (sync. oclus, Prud. steph. 10, 592 dub.), i, m. [kindr. with Sanscr. akshi and aksha, from the root ītsh, videre; Gr. ossomai, osse; Goth. augō; Germ. Auge; Engl. eye], an eye.
    I.
    Lit.:

    quae (natura) primum oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit... sed lubricos oculos fecit et mobiles,

    Cic. N. D. 2, 57, 142; cf. Cels. 7, 7, 13; Plin. 11, 37, 52, § 139 sq.; Cic. de Or. 3, 59, 221:

    venusti,

    id. Tusc. 5, 16, 46:

    eminentes,

    prominent, id. Vatin. 2, 4:

    oculi tanquam speculatores,

    id. N. D. 2, 57, 140:

    acuti,

    id. Planc. 27, 69:

    maligni,

    Verg. A. 5, 654:

    minaces,

    Luc. 2, 26: oculos conicere in aliquem, to cast or fix one's eyes upon, Cic. Clu. 19, 54:

    oculos conjecit in hostem,

    Verg. A. 12, 483: adicere alicui rei, to cast one's eyes upon, glance at:

    ad eorum ne quem oculos adiciat suos,

    Plaut. As. 4, 1, 24; to covet, Cic. Verr. 2, 2, 15, § 37:

    adicere ad rem aliquam,

    id. Agr. 2, 10, 25:

    de aliquo nusquam deicere,

    to never turn one's eyes away from, to regard with fixed attention, id. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    deicere ab aliquā re,

    to turn away, id. Phil. 1, 1, 1:

    in terram figere,

    to fix one's eyes upon the ground, Tac. H. 4, 72:

    deicere in terram,

    to cast down to, Quint. 1, 11, 9:

    demittere,

    Ov. M. 15, 612:

    erigere,

    id. ib. 4, 146: attollere. Verg. A. 4, 688; Ov. M. 2, 448:

    circumferre,

    id. ib. 6, 169:

    premere,

    Verg. A. 9, 487: deponere, to fix, Hor C. 1, 36, 18:

    distorquere,

    id. S. 1, 9, 65:

    spargere,

    to direct hither and thither, Pers. 5, 33:

    oculis cernere,

    to see with one's own eyes, Nep. Timol. 2, 2:

    oculos auferre spectanti,

    to blind the eyes of an observer, to cheat him before his eyes, Liv. 6, 15 fin.: ponere sibi aliquid ante oculos. i. e. to imagine to one's self any thing, Cic. Agr. 2, 20, 53:

    proponere oculis suis aliquid,

    id. Sest. 7, 17:

    esse ante oculos,

    to be before one's eyes, id. Lael. 11, 38: res posita in oculis, and ante oculos, that lies before one's eyes, is apparent, evident:

    de rebus ante oculos positis,

    id. Ac. 1, 2, 5:

    omnia sunt enim posita ante oculos,

    id. de Or. 1, 43, 192:

    inque meis oculis candida Delos erat,

    before my eyes, Ov. H. 21, 82: vivere in oculis, habitare in oculis, to live in the sight of, in the presence of, in intercourse with:

    in maximā celebritate atque in oculis civium quondam viximus,

    Cic. Off. 3, 1, 3:

    habitavi in oculis,

    id. Planc. 27, 66; cf.:

    in foro palam Syracusis in ore atque in oculis provinciae,

    id. Verr. 2, 2, 33, § 81; Liv. 22, 12; 35, 10; Tac. H. 4, 77:

    habere in oculis,

    to keep in sight, to watch, observe, Plaut. Ps. 3, 2, 66:

    in oculis omnium submergi,

    Curt. 9, 4, 11:

    se ante oculos suos trucidari sinerent,

    Liv. 2, 6, 2; 4, 14, 5; Auct. Her. 4, 36, 48: ab oculis alicujus abire (ire), to leave one's presence:

    Abin' hinc ab oculis?

    Plaut. Trin. 4, 2, 147; id. Truc. 2, 5, 24; Sen. Ep. 36, 10; cf.:

    ab oculis recedere,

    Plin. Ep. 2, 1, 11:

    ab oculis concedere,

    Cic. Cat. 1, 7, 17:

    (angues) conspecti repente ex oculis abierunt,

    out of sight, Liv. 25, 16, 2:

    prodigii species ex oculis elapsa,

    id. 26, 19, 7:

    (avem) ablatam ex oculis,

    Tac. H. 2, 50:

    facesserent propere ex urbe ab ore atque oculis populi Romani,

    Liv. 6, 17, 8:

    sub oculis alicujus,

    before a person's eyes, in his presence, Caes. B. C. 1, 71; Vell. 2, 79, 4:

    sub oculis domini esse,

    Col. 9, 5, 2:

    quos honores sub oculis tuis gessit,

    Plin. Ep. 10, 11, 2:

    sub avi oculis necari,

    Just. 1, 4, 5; Flor. 4, 7, 8:

    hostes sub oculis erant,

    Liv. 22, 14, 3; 26, 38, 9:

    sub oculis Caesaris,

    Tac. A. 2, 35: hunc oculis suis nostrarum numquam quisquam vidit, with his own eyes, i. e. actually, in person, Ter. Eun. 4, 4, 10:

    numquam ante hunc diem meis oculis eam videram,

    id. Hec. 5, 4, 23: ad oculum, for display, to be seen:

    non ad oculum servientes,

    Vulg. Eph. 1, 18; id. Col. 3, 22.—As a term of endearment, the apple of my eye, my darling:

    ubi isti sunt quibus vos oculi estis, quibus vitae estis, quibus deliciae?

    Plaut. Ps. 1, 2, 46:

    bene vale, ocule mi!

    id. Curc. 1, 3, 47 —Hence, in a double sense:

    par oculorum in amicitiā M. Antonii triumviri,

    Suet. Rhet. 5.—The ancients swore by their eyes:

    si voltis per oculos jurare, nihilo magis facietis,

    Plaut. Men. 5, 9, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    The power of seeing, sight, vision: ut eum quoque oculum, quo bene videret, amitteret, lost, i. e. became blind, Cic. Div. 1, 24, 48:

    oculos perdere,

    id. Har. Resp. 18, 37:

    restituere alicui,

    Suet. Vesp. 7; cf.:

    oculis usurpare rem,

    i. e. see, Lucr. 1, 301.—
    2.
    A luminary, said of the sun and stars ( poet. and in post-Aug. prose): mundi oculus. i. e. the sun, Ov. M. 4, 228:

    stellarum oculi,

    Plin. 2, 5, 4, § 10.—
    3.
    A spot resembling an eye, as on a panther's hide, a peacock's tail, etc., Plin. 8, 17, 23, § 62:

    pavonum caudae,

    id. 13, 15, 30, § 96. —So arch. t. t.:

    oculus volutae,

    Vitr. 3, 5. —
    4.
    Of plants.
    a.
    An eye, bud, bourgeon: oculos imponere, i. e. to bud, inoculate, Verg. G. 2, 73:

    gemmans,

    Col. 4, 24, 16.—
    b.
    A bulb or knob on many roots, on the reed, etc.:

    harundinis,

    Cato, R. R. 6, 3; Varr. R. R. 1, 24, 3:

    seritur harundo bulbo radicis, quem alii oculum vocant,

    Plin. 17, 20, 33, § 144.—
    c.
    A plant, called also aizoum majus, Plin. 25, 13, 102, § 160. —
    II.
    Trop.
    A.
    A principal ornament: hi duo illos oculos orae maritimae effoderunt ( Corinth and Carthage), Cic. N. D. 3, 38, 91:

    ex duobus Graeciae oculis,

    i. e. Athens and Sparta, Just. 5, 8, 4.—
    B.
    The eye of the soul, the mind's eye:

    eloquentiam quam nullis nisi mentis oculis videre possumus,

    Cic. Or. 29, 101:

    acrioribus mentis oculis intueri,

    Col. 3, 8, 1:

    oculos pascere re aliquā,

    to feast one's eyes on any thing, Cic. Verr. 2, 5, 26, § 65; cf.:

    concupiscentia oculorum,

    Vulg. 1 Joh. 2, 16: fructum oculis (dat.) capere ex aliquā re, Nep. Eum. 11, 2: oculi dolent, the eyes ache, i. e. one is afflicted by something seen, Ter. Ph. 5, 8, 64; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1; cf.:

    pietas, pater, oculis dolorem prohibet,

    i. e. forbids me to take offence, Plaut. As. 5, 1, 4: in oculis, in the eye, i. e. in view, hoped or expected:

    frumenti spes, quae in oculis fuerat, utrosque frustrata pariter,

    Liv. 26, 39, 23:

    acies et arma in oculis erant,

    Curt. 3, 6, 3:

    Philotae supplicium in oculis erat,

    id. 8, 6, 21:

    esse in oculis,

    to be beloved, esteemed, Cic. Att. 6, 2, 5:

    esse in oculis multitudinis,

    id. Tusc. 2, 26, 63: ferre, gestare in oculis, to love, esteem, value:

    oderat tum, cum, etc....jam fert in oculis,

    id. Phil. 6, 4, 11:

    rex te ergo in oculis,

    Ter. Eun. 3, 1, 11: aequis oculis videre, i. e. contentedly, with satisfaction (like aequo animo), Curt. 8, 2, 9: ante oculos, in mind, in view:

    mors ante oculos debet esse,

    Sen. Ep. 12, 6; Plin. Ep. 3, 16, 6; also plain, obvious:

    simul est illud ante oculos,

    Cic. de Or. 2, 85, 349:

    sit ante oculos Nero,

    i. e. set him before you, consider him, Tac. H. 1, 16: ante oculos habere, to keep in mind (post-class.):

    habe ante oculos hanc esse terram,

    Plin. Ep. 8, 24, 4:

    mortalitatem,

    id. ib. 2, 10, 4; Just. 5, 6, 1; for which (late Lat.) prae oculis: prae oculis habere terrorem futuri judicii, Greg. M. Ep. 2, 48;

    3, 27 al.: nec jam fas ullum prae oculis habent,

    Amm. 30, 4, 18: ob oculos versari, to be before the mind, etc.:

    mors (ei) ob oculos versatur,

    Cic. Rab. Post. 14, 39; Liv. 28, 19, 14; cf.:

    usu versatur ante oculos vobis Glaucia,

    Cic. Rosc. Am. 35, 98; id. Fin. 2, 22, 75; 5, 1, 3; id. Dom. 55, 141; Liv. 34, 36, 6: ponere aliquid ante oculos, to call up in mind, imagine, etc.:

    eā (translatione) utimur rei ante oculos ponendae causā,

    Auct. Her. 4, 34, 45:

    ora eorum ponite vobis ante oculos,

    Cic. Phil. 13, 2, 4:

    calamitatem Cottae sibi ante oculos ponunt,

    Caes. B. G. 6, 37:

    exsilium Cn. Marci sibi proponunt ante oculos,

    Liv. 2, 54, 6:

    conjurationem ante oculos ponere,

    id. 24, 24, 8:

    studia eorum vobis ante oculos proponere,

    Auct. Her. 4, 36, 48;

    rarely: constituere sibi aliquid ante oculos,

    Cic. Cael. 32, 79; Aug. Serm. 233, 3: ante oculos ponere (proponere), with ellips. of dat. of person, Cic. Marc. 2, 5; id. Deiot. 7, 20; id. Phil. 2, 45, 115; 11, 3, 7; id. N. D. 1, 41, 114:

    nec a re publicā deiciebam oculos,

    id. Phil. 1, 1, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > oculus

  • 15 spargo

    1.
    spargo, si, sum, 3 (old inf. spargier, Hor. C. 4, 11, 8), v. a. [Sanscr. root sparç, to touch, sprinkle; M. H. Germ. Sprengen; cf. Gr. speirô], to strew, throw here and there, cast, hurl, or throw about, scatter; to bestrew; to sprinkle, spatter, wet; to bespatter, bedew, moisten, etc. (freq. and class.; syn. sero).
    I.
    Lit., in gen.:

    semen,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    semina,

    id. Div. 1, 3, 6; Quint. 1, 3, 5; 2, 9, 3; Ov. M. 5, 647:

    humi, mortalia semina, dentes,

    id. ib. 3, 105:

    per humum, nova semina, dentes,

    id. ib. 4, 573:

    vipereos dentes in agros,

    id. ib. 7, 122:

    nummos populo de Rostris,

    Cic. Phil. 3, 6, 16:

    venena,

    id. Cat. 2, 10, 23:

    nuces,

    Verg. E. 8, 30:

    flores,

    id. A. 6, 884; Hor. Ep. 1, 5, 14:

    rosas,

    id. C. 3, 19, 22:

    frondes,

    id. ib. 3, 18, 14: hastati spargunt hastas, cast or hurl about, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 287 Vahl.): hastas, id. ap. Macr. 6, 4:

    tela,

    Verg. A. 12, 51; Ov. M. 12, 600:

    harenam pedibus,

    Verg. E. 3, 87; id. A. 9, 629 et saep.— Absol.: sagittarius cum funditore utrimque spargunt, hurl, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1.—
    B.
    Esp., of liquids, to sprinkle, scatter:

    umorem passim toto terrarum in orbi,

    Lucr. 6, 629:

    cruorem,

    id. 2, 195:

    per totam domum aquas,

    Hor. Epod. 5, 26 et saep.—
    II.
    Transf., to bestrew, strew, scatter upon:

    spargite humum foliis,

    bestrew, strew, Verg. E. 5, 40; so,

    virgulta fimo pingui,

    id. G. 2, 347:

    molā caput salsā,

    Hor. S. 2, 3, 200:

    gruem sale multo,

    id. ib. 2, 8, 87:

    (jus) croco,

    id. ib. 2, 4, 68:

    umerum capillis,

    id. C. 3, 20, 14:

    tempora canis,

    Ov. M. 8, 567 al. —
    2.
    To besprinkle, sprinkle, moisten, wet, etc.: saxa spargens tabo, sanie et sanguine atro, sprinkling, wetting, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107; id. Pis. 19, 43 (Trag. v. 414 Vahl.):

    aras sanguine multo quadrupedum,

    Lucr. 5, 1202:

    aram immolato agno,

    Hor. C. 4, 11, 8:

    ora genasque lacrimis,

    Lucr. 2, 977:

    debitā lacrimā favillam amici,

    Hor. C. 2, 6, 23:

    corpus fluviali lymphā,

    Verg. A. 4, 635:

    proximos umore oris,

    Quint. 11, 3, 56 et saep.:

    anguis aureis maculis sparsus,

    sprinkled over, spotted, flecked, Liv. 41, 21, 13:

    sparsā, non convolutā canitie,

    Plin. 36, 7, 11, § 55:

    capreoli sparsis etiam nunc pellibus albo,

    Verg. E. 2, 41:

    tectum nitidius, aure aut coloribus sparsum,

    covered over, Sen. Ben. 4, 6, 2; cf.:

    priscis sparsa tabellis Livia Porticus,

    Ov. A. A. 1, 71: sparso ore, adunco naso, with a spotty or freckled face, * Ter. Heaut. 5, 5, 18.— Absol.: exi, Dave, Age, sparge: mundum esse hoc vestibulum volo, sprinkle, * Plaut. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 4: verrite aedes, spargite, Titin. ap. Charis. p. 183 P. (Com. Rel. p. 130 Rib.):

    qui verrunt, qui spargunt,

    Cic. Par. 5, 2, 37.—
    B.
    To scatter, separate, disperse, divide, spread out (mostly poet. and in post-Aug. prose for the class. dispergere, dissipare):

    omnibus a rebus... Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora,

    Lucr. 6, 922:

    res sparsas et vage disjectas diligenter eligere,

    Auct. Her. 4, 2, 3:

    (aper) spargit canes,

    Ov. M. 8, 343:

    corpora,

    id. ib. 7, 442:

    sparsus silebo,

    Sen. Herc. Oet. 1394:

    sparsam tempestate classem vidit,

    Liv. 37, 13:

    sparsi per vias speculatores,

    id. 9, 23:

    exercitum spargi per provincias,

    Tac. H. 3, 46 fin.:

    (natura) sparsit haec (cornua) in ramos,

    Plin. 11, 37, 45, § 123:

    fulgentes radios in orbem (gemma),

    id. 37, 10, 67, § 181:

    (Sicoris) Spargitur in sulcos,

    Luc. 4, 142:

    spargas tua prodigus,

    you dissipate, squander, waste, Hor. Ep. 2, 2, 195: stare et spargere sese hastis, scatter, disperse, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 154 Vahl.):

    se in fugam passim spargere, Liv 33, 15, 15: saepe solet scintilla suos se spargere in ignes (shortly before, dissilire and dividi),

    Lucr. 4, 606:

    Rhenus ab septentrione in lacus, ab occidente in amnem Mosam se spargit,

    Plin. 4, 15, 29, § 101:

    magnum ab Argis Alciden,

    to separate, part, Val. Fl. 5, 488:

    sparsis consumptisque fratribus bello intestinae discordiae,

    Just. 27, 3, 1.—
    III.
    Trop.
    A.
    In gen., to distribute, spread abroad, spread, extend:

    animos in corpora humana,

    Cic. Sen. 21, 77:

    omnia spargere ac disseminare,

    id. Arch. 12, 30:

    sparserat Argolicas nomen vaga Fama per urbes Theseos,

    Ov. M. 8, 267:

    genera enim tractamus in species multas sese spargentia,

    Plin. 21, 8, 22, § 45:

    spargit legiones, nova cottidie bello semina ministrat,

    Tac. H. 2, 76:

    vestigia fugae,

    Curt. 5, 13, 18.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, to intersperse, interpose, insert a word or words; of a report or rumor, to spread or noise abroad, to circulate, report (so perh. not ante-Aug.;

    syn. dissemino): cum vigilans Quartae esto partis Ulixes Audieris heres: Ergo nunc Dama sodalis Nusquam est? etc.... Sparge subinde,

    break in with, Hor. S. 2, 5, 103; cf.

    ' libris actorum spargere gaudes Argumenta viri,

    Juv. 9, 84; Quint. 8, 3, 53:

    spargere voces In vulgum ambiguas,

    Verg. A. 2, 98:

    suspitiones,

    Quint. 7, 2, 12:

    in parentes crimina,

    id. 9, 2, 80:

    fama spargitur,

    Stat. Th. 9, 33.— Pass. impers., with obj.-clause:

    spargebatur insuper, Albinum insigne regis et Jubae nomen usurpare,

    Tac. H. 2, 58 fin.
    2.
    Pregn., of time:

    satis multum temporis sparsimus,

    wasted, consumed aimlessly, Sen. Ep. 19, 1.—Hence, sparsus, a, um, P. a., spread open or out:

    sparsior racemus,

    Plin. 16, 34, 62, § 146: uberior Nilo, generoso sparsior istro, Ven. Vit. S. Mart. 1, 129.
    2.
    spargo, ĭnis, f. [1. spargo], a sprinkling, spray: salis, Ven. Ep. ad Felic. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > spargo

  • 16 vitiosa

    vĭtĭōsus, a, um, adj. [vitium], full of faults or defects, faulty, defective, bad, corrupt, etc.
    I.
    Lit. (very rare):

    pecus (with morbosum),

    Varr. R. R. 2, 1, 21:

    locus (corporis pecudum),

    i. e. diseased, Col. 7, 5, 6:

    nux,

    Plaut. Mil. 2, 3, 45.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    exemplum,

    Auct. Her. 2, 29, 46:

    suffragium,

    Cic. Leg. 3, 15, 34:

    vitiosissimus orator,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    antiquarii,

    Suet. Aug. 86:

    consul,

    chosen contrary to the auspices, Cic. Phil. 2, 33, 84; cf.: quaeque augur injusta nefasta vitiosa dira deixerit, inrita infectaque sunto, XII. Tab ap. Cic. Leg. 2, 8, 21.— Subst.: vĭtĭōsa, ōrum, n., misfortune, ruin:

    sinistra dum non exquirimus, in dira et in vitiosa incurrimus,

    Cic. Div. 1, 16, 29.—
    B.
    In partic., morally faulty, wicked, depraved, vicious, Cato ap. Gell. 11, 2, 2: si quem conventum velit, Vel vitiosum, vel sine vitio;

    vel probum vel improbum,

    Plaut. Curc. 4, 1, 8:

    si qui audierunt philosophos, vitiosi essent discessuri,

    Cic. N. D. 3, 31, 77:

    vitiosa et flagitiosa vita,

    id. Fin. 2, 28, 93:

    vitiosas partes rei publicae exsecare,

    id. Att. 2, 1, 7.— Comp.:

    progenies vitiosior,

    Hor. C. 3, 6, 48.— Sup.:

    inter summam vitiorum dissimulationem vitiosissimus,

    Vell. 2, 97, 1.— Hence, adv.: vĭtĭōsē, faultily, defectivelay, badly, corruptly.
    1.
    Prop.:

    vitiose se habet membrum tumidum,

    Cic. Tusc. 3, 9, 19.—
    2.
    Trop.:

    ferre res bonas (sc. leges),

    Cic. Phil. 5, 4, 10: concludere (opp. recte), [p. 2000] id. Ac. 2, 30, 98.— Sup.:

    usurpare,

    Col. 4, 24, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > vitiosa

  • 17 vitiosus

    vĭtĭōsus, a, um, adj. [vitium], full of faults or defects, faulty, defective, bad, corrupt, etc.
    I.
    Lit. (very rare):

    pecus (with morbosum),

    Varr. R. R. 2, 1, 21:

    locus (corporis pecudum),

    i. e. diseased, Col. 7, 5, 6:

    nux,

    Plaut. Mil. 2, 3, 45.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    exemplum,

    Auct. Her. 2, 29, 46:

    suffragium,

    Cic. Leg. 3, 15, 34:

    vitiosissimus orator,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    antiquarii,

    Suet. Aug. 86:

    consul,

    chosen contrary to the auspices, Cic. Phil. 2, 33, 84; cf.: quaeque augur injusta nefasta vitiosa dira deixerit, inrita infectaque sunto, XII. Tab ap. Cic. Leg. 2, 8, 21.— Subst.: vĭtĭōsa, ōrum, n., misfortune, ruin:

    sinistra dum non exquirimus, in dira et in vitiosa incurrimus,

    Cic. Div. 1, 16, 29.—
    B.
    In partic., morally faulty, wicked, depraved, vicious, Cato ap. Gell. 11, 2, 2: si quem conventum velit, Vel vitiosum, vel sine vitio;

    vel probum vel improbum,

    Plaut. Curc. 4, 1, 8:

    si qui audierunt philosophos, vitiosi essent discessuri,

    Cic. N. D. 3, 31, 77:

    vitiosa et flagitiosa vita,

    id. Fin. 2, 28, 93:

    vitiosas partes rei publicae exsecare,

    id. Att. 2, 1, 7.— Comp.:

    progenies vitiosior,

    Hor. C. 3, 6, 48.— Sup.:

    inter summam vitiorum dissimulationem vitiosissimus,

    Vell. 2, 97, 1.— Hence, adv.: vĭtĭōsē, faultily, defectivelay, badly, corruptly.
    1.
    Prop.:

    vitiose se habet membrum tumidum,

    Cic. Tusc. 3, 9, 19.—
    2.
    Trop.:

    ferre res bonas (sc. leges),

    Cic. Phil. 5, 4, 10: concludere (opp. recte), [p. 2000] id. Ac. 2, 30, 98.— Sup.:

    usurpare,

    Col. 4, 24, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > vitiosus

  • 18 χρυσάρματος

    χρῡσάρματος, -ον
    1 with golden chariot

    χρυσάρματος Μήνα O. 3.19

    χρυσαρμάτου Κάστορος P. 5.9

    ὦ χρυσάρματοι Αἰακίδαι (τίμιοι κατὰ τὰ ἅρματα Σ.) I. 6.19 cf. Σ, P. 2.inscr., καταφέρεσθαι τὸν Πίνδαρον εἰς τὸ τὰς Θήβας χρυσαρμάτους προσαγορεύειν (ad βρισαρμάτοις Δ. 2. 26 spectare putat Snell: potuit poeta singularem numerum usurpare, nott. Turyn) fr. 323.

    Lexicon to Pindar > χρυσάρματος

  • 19 τζάγγη

    τζάγγη, , a kind of
    A shoe, misi.. zancas de nostris Parthicas paria tria, Gallienus ap. Trebell.Claud.17; usum tzangarum.. intra urbem.. nemini liceat usurpare, Cod.Theod.14.10.2.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > τζάγγη

См. также в других словарях:

  • usurpare — /uzur pare/ v. tr. [dal lat. usurpare usare (pretendere, appropriarsi) illegalmente , comp. di usū rapere far proprio con l uso ]. 1. [fare proprio con la violenza o con la frode: u. un trono, il potere ] ▶◀ appropriarsi (di), impadronirsi (di),… …   Enciclopedia Italiana

  • usurpare — u·sur·pà·re v.tr. 1. CO appropriarsi con l inganno, la violenza di un bene, di un diritto altrui: usurpare le ricchezze dello stato, il potere | estens., ricoprire indegnamente una carica, fregiarsi senza merito di un titolo: usurpare il trono,… …   Dizionario italiano

  • usurpare — {{hw}}{{usurpare}}{{/hw}}v. tr. 1 Fare indebitamente proprio, spec. con la violenza o con l inganno, un bene legittimamente spettante ad altri: usurpare un diritto, il trono. 2 (est.) Godere, usare od occupare senza merito o indegnamente:… …   Enciclopedia di italiano

  • usurpare — v. tr. 1. appropriarsi ingiustamente, sottrarre (con inganno, con forza), carpire, prendere, occupare, invadere, portare via, rapinare, impadronirsi 2. (est.) godere indegnamente, arrogarsi CONTR. conquistare, guadagnare, meritare. SFUMATURE ►… …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • usurper — [ yzyrpe ] v. <conjug. : 1> • 1340; lat. usurpare 1 ♦ V. tr. S approprier sans droit, par la violence ou la fraude (un pouvoir, une dignité, un bien). ⇒ s arroger, s attribuer, s emparer. Usurper un pouvoir, un titre, un nom, des honneurs.… …   Encyclopédie Universelle

  • uzurpa — UZURPÁ, uzúrp, vb. I. tranz. A şi însuşi în mod fraudulos un bun, un drept, o calitate etc. – Din fr. usurper, lat. usurpare. Trimis de ana zecheru, 26.06.2002. Sursa: DEX 98  UZURPÁ vb. 1. (înv. şi reg.) a săpa, ( …   Dicționar Român

  • usurpar — (Del lat. usurpare.) ► verbo transitivo 1 DERECHO Apoderarse de una propiedad o derecho que por ley pertenece a otra persona, en general con violencia. 2 Quitar a una persona su cargo o su empleo y usar de ellos como si fueran propios. * * *… …   Enciclopedia Universal

  • Usurpation — unberechtigter Eingriff; widerrechtliche Aneignung; rechtswidrige Besitzergreifung; widerrechtliche Besitzergreifung; Besitznahme * * * Usur|pa|ti|on 〈f. 20; geh.〉 gewaltsame Aneignung, gewaltsame Machtergreifung, Besitzergreifung [<lat.… …   Universal-Lexikon

  • usurpar — Se conjuga como: amar Infinitivo: Gerundio: Participio: usurpar usurpando usurpado     Indicativo   presente imperfecto pretérito futuro condicional yo tú él, ella, Ud. nosotros vosotros ellos, ellas, Uds. usurpo usurpas usurpa usurpamos usurpáis …   Wordreference Spanish Conjugations Dictionary

  • Usurp — U*surp , v. t. [imp. & p. p. {Usurped}; p. pr. & vb. n. {Usurping}.] [L. usurpare, usurpatum, to make use of, enjoy, get possession of, usurp; the first part of usurpare is akin to usus use (see {Use}, n.): cf. F. usurper.] To seize, and hold in… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Usurped — Usurp U*surp , v. t. [imp. & p. p. {Usurped}; p. pr. & vb. n. {Usurping}.] [L. usurpare, usurpatum, to make use of, enjoy, get possession of, usurp; the first part of usurpare is akin to usus use (see {Use}, n.): cf. F. usurper.] To seize, and… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»