-
1 do
du:
1. 3rd person singular present tense - does; verb1) (used with a more important verb in questions and negative statements: Do you smoke?) 02) (used with a more important verb for emphasis; ; ðo sit down) 03) (used to avoid repeating a verb which comes immediately before: I thought she wouldn't come, but she did.) 04) (used with a more important verb after seldom, rarely and little: Little did he know what was in store for him.) 05) (to carry out or perform: What shall I do?; That was a terrible thing to do.) hacer6) (to manage to finish or complete: When you've done that, you can start on this; We did a hundred kilometres in an hour.) hacer7) (to perform an activity concerning something: to do the washing; to do the garden / the windows.) hacer8) (to be enough or suitable for a purpose: Will this piece of fish do two of us?; That'll do nicely; Do you want me to look for a blue one or will a pink one do?; Will next Saturday do for our next meeting?) servir, ir bien, ser suficiente9) (to work at or study: She's doing sums; He's at university doing science.) hacer, dedicarse, estudiar10) (to manage or prosper: How's your wife doing?; My son is doing well at school.) ir11) (to put in order or arrange: She's doing her hair.) arreglar12) (to act or behave: Why don't you do as we do?) hacer, comportarse, actuar13) (to give or show: The whole town gathered to do him honour.) hacer14) (to cause: What damage did the storm do?; It won't do him any harm.) causar, hacer15) (to see everything and visit everything in: They tried to do London in four days.) visitar
2. noun(an affair or a festivity, especially a party: The school is having a do for Christmas.) fiesta, evento- doer- doings
- done
- do-it-yourself
- to-do
- I
- he could be doing with / could do with
- do away with
- do for
- done for
- done in
- do out
- do out of
- do's and don'ts
- do without
- to do with
- what are you doing with
do vb hacerwhat are you doing? ¿qué haces?do as you are told! ¡haz lo que se te dice!how do you do? ¿cómo está usted?Con este saludo, la respuesta típica es también how do you do?to do you good sentarte bien / irte biento do well ir bien / tener éxitowhat do you do? ¿a qué te dedicas? / ¿cuál es tu trabajo?do también se emplea para formular las preguntas en presentedo you like dancing? ¿te gusta bailar?do elephants live in Asia? ¿viven los elefantes en Asia?
Multiple Entries: D.O. do do.
do sustantivo masculino ( nota) C; ( en solfeo) do, doh (BrE);
do sustantivo masculino Mús (de solfeo) doh, do (de escala diatónica) C
do bemol, C-flat
do de pecho, high C
do sostenido, C-sharp Locuciones: dar el do de pecho, to do one's very best 'do' also found in these entries: Spanish: abrochar - acomodada - acomodado - acompañar - anda - animarse - apetecer - apostarse - aprender - arte - así - atañer - atonía - atreverse - bajeza - bastar - bastante - bastarse - bien - bola - bordar - brazo - bricolaje - broma - caballo - cacharro - cada - calaña - campar - capaz - cara - cargar - cascabel - casual - cepillarse - cerrar - colada - coletilla - comer - comandita - comecome - como - componer - componenda - compromiso - común - con - contentarse - contrapelo - corpachón English: about-face - about-turn - actually - advance - again - agree - aim to - all - all-out - allow - any - approachable - approve of - as - ask - aspect - associate - attempt - attribute - authorize - bankrupt - begin - best - born - bunk - burden - business - busywork - by - C - call - can - carry-on - cast - cease - cheap - chief - choose - cleaning - clear - come through - command - commit - compel - compelling - complaint - compute - conception - condescend - conditiondotr[dʊː]■ do you smoke? ¿fumas?■ do you know Susan? ¿conoces a Susan?■ what do they want? ¿qué quieren?■ where does Neil live? ¿dónde vive Neil?■ what film did you see? ¿qué película viste?■ when did they leave? ¿cuándo se fueron?■ do come with us! ¡ánimo, vente con nosotros!■ I did post it, I swear! ¡sí que lo mandé, te lo juro!■ do you like basketball? - yes, I do ¿te gusta el baloncesto? - sí, me gusta■ did you see the film? - no, I didn't ¿viste la película? - no, no la vi■ who wears glasses? - Brian does ¿quién lleva gafas? - Brian■ who broke the vase? - I did ¿quién rompió el florero? - yo■ you don't smoke, do you? no fumas, ¿verdad?■ you like fish, don't you? a ti te gusta el pescado, ¿verdad?■ she lives in Madrid, doesn't she? vive en Madrid, ¿verdad?■ you went to their wedding, didn't you? tú fuiste a su boda, ¿verdad?■ they didn't believe you, did they? no te creyeron, ¿verdad?1 (gen) hacer■ what are you doing here? ¿qué haces aquí?■ what are you doing this weekend? ¿qué vas a hacer este fin de semana?■ whatever you do, don't drink alcohol hagas lo que hagas, no bebas alcohol■ what can I do about it? ¿qué quieres que haga yo?2 (as job) hacer, dedicarse■ what do you do (for a living)? ¿a qué te dedicas?■ what does he want to do when he leaves university? ¿a qué quiere dedicarse cuando deje la universidad?3 (carry out - job, task) hacer, realizar, llevar a cabo; (- duty) cumplir con■ I've got to do the cooking/cleaning tengo que cocinar/limpiar■ have you done your homework? ¿has hecho los deberes?4 (study) estudiar■ do you do biology at school? ¿estudias biología en el instituto?5 (solve - puzzle) solucionar; (- crossword, sum) hacer6 (produce, make - meal) preparar, hacer; (drawing, painting, translation, etc) hacer; (offer - service) servir, tener, hacer; (- discount) hacer■ does this pub do food? ¿sirven comidas en este pub?7 (attend to) atender, servir■ what can I do for you? ¿en qué le puedo servir?8 (put on, produce - play, opera, etc) presentar, dar, poner en escena; (play the part of) hacer el papel de9 (finish, complete) terminar■ have you done moaning? ¿has terminado de protestar?10 (achieve) lograr, conseguir■ he's done it! ¡lo ha conseguido!11 (travel over - distance) recorrer, hacer; (complete - journey) hacer, ir; (travel at - speed) ir a■ we did London to Nottingham in two and a half hours fuimos de Londres a Nottingham en dos horas y media12 (be sufficient for) ser suficiente; (be satisfactory for, acceptable to) ir bien a■ will 6 glasses do you? ¿será suficiente con seis vasos?■ yes, that will do me nicely sí, eso me irá perfectamente13 familiar (cheat, swindle) estafar, timar; (rob) robar; (arrest, convict) coger; (fine) encajar una multa; (serve time in prison) cumplir■ you've been done! ¡te han timado!1 (act, behave) hacer2 (progress) ir■ how are you doing? ¿qué tal vas?, ¿cómo te van las cosas?■ how are we doing for time? ¿cómo andamos de tiempo?3 (complete, finish) terminar■ have you done with the hairdryer? ¿has terminado con el secador?4 (be sufficient) bastar, ser suficiente, alcanzar■ will one slice do for you? ¿tendrás suficiente con una rebanada?■ that'll do! ¡basta!5 (be satisfactory, suitable) servir, estar bien■ well, I suppose it'll have to do bueno, supongo que tendrá que servir■ it (just/simply) won't do no puede ser■ this cushion will do as/for a pillow este cojín servirá de almohada\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLthat does it! ¡esto ya es la gota que colma el vaso!, ¡ya está bien!to be/have to do with somebody/something tener que ver con alguien/algoto do business with somebody negociar con alguiento do drugs drogarse, consumir drogasto do one's best hacer lo mejor posibleto do one's hair peinarseto do one's military service hacer el servicio militarto do one's nails arreglarse las uñasto do something again volver a hacer algoto do something for somebody (help) hacer algo por alguien 2 (flatter, suit) favorecer a alguien, quedarle bien a alguien 3 (please) atraer a alguien, decirle algo a alguienwhat's done is done a lo hecho, pechoyou've done it now ahora sí que la has hecho buena1) carry out, perform: hacer, realizar, llevar a caboshe did her best: hizo todo lo posible2) prepare: preparar, hacerdo your homework: haz tu tarea3) arrange: arreglar, peinar (el pelo)4)to do in ruin: estropear, arruinar5)to do in kill: matar, liquidar famdo vi1) : haceryou did well: hiciste bien2) fare: estar, ir, andarhow are you doing?: ¿cómo estás?, ¿cómo te va?3) finish: terminarnow I'm done: ya terminé4) serve: servir, ser suficiente, alcanzarthis will do for now: esto servirá por el momento5)to do away with abolish: abolir, suprimir6)to do away with kill: eliminar, matar7)to do by treat: tratarhe does well by her: él la trata biendo v auxdo you know her?: ¿la conoces?I don't like that: a mí no me gusta esoI do hope you'll come: espero que vengasdo you speak English? yes, I do: ¿habla inglés? síexpr.• cargarse v.• eliminar v.• liquidar v.expr.• buscarle tres pies al gato expr.• encontrarle defectos a todo expr.v.(§ p.,p.p.: did, done) = arreglar v.• desempeñar v.• ejecutar v.• hacer v.(§pres: hago, haces...) pret: hic-pp: hechofut/c: har-•)• obrar v.• resolver v.
I
1. duː, weak form dʊ, də1) hacer*are you doing anything this evening? — ¿vas a hacer algo esta noche?
to have something/nothing to do — tener* algo/no tener* nada que hacer
can I do anything to help? — ¿puedo ayudar en algo?
what have you done to your hair? — ¿qué te has hecho en el pelo?
I don't know what I'm going to do with you! — no sé qué voy a hacer contigo!; see also do with
2) ( carry out) \<\<job/task\>\> hacer*to do one's homework — hacer* los deberes
3) ( as job)what do you do? — ¿usted qué hace or a qué se dedica?
what does he do for a living? — ¿en qué trabaja?
4) (achieve, bring about)she's done it: it's a new world record — lo ha logrado: es una nueva marca mundial
he's late again: that does it! — vuelve a llegar tarde esto ya es la gota que colma el vaso!
to do something for somebody/something: that mustache really does something for him la verdad es que le queda muy bien el bigote; what has EC membership done for Greece? — ¿en qué ha beneficiado a Grecia ser miembro de la CE?
5)a) (fix, arrange, repair)b) ( clean) \<\<dishes\>\> lavar; \<\<brass/windows\>\> limpiar6) (make, produce)a) \<\<meal\>\> preparar, hacer*would you do the carrots? — ¿me preparas (or pelas etc) las zanahorias?
b) \<\<drawinganslation\>\> hacer*7) (BrE) ( offer)they do a set meal for £12 — tienen un menú de 12 libras
8) (suffice for, suit)two shirts will do me — con dos camisas me alcanza or tengo suficiente
9) ( travel)the car has only done 4,000 miles — el coche sólo tiene 4.000 millas
10)a) ( study) estudiarb) ( visit) (colloq) \<\<sights/museum\>\> visitar11) ( Theat)a) ( play role of) hacer* el papel deb) ( take part in) \<\<play\>\> actuar* enc) ( impersonate) imitar12) (colloq) ( serve in prison) cumplir13) (BrE colloq)a) (catch, prosecute) agarrarb) ( cheat) estafar, timarI've been done! — me han estafado or timado!
14) ( use) (sl)to do drugs — drogarse*, consumir drogas
15) (colloq) ( finish) terminarare o (esp BrE) have you done complaining? — ¿has terminado de quejarte?
2.
vi1) (act, behave) hacer*2) (get along, manage)how are you doing? — ¿qué tal estás or andas or te va?
how do you do? — ( as greeting) mucho gusto, encantado
how do? — (colloq & dial) ¿qué tal?
how are we doing for time/cash? — ¿cómo or qué tal vamos or andamos de tiempo/dinero?
she did well/badly in her exams — le fue bien/mal en los exámenes
to do well/badly out of something — salir* bien/mal parado de algo
3) (go on, happen) (colloq) (in -ing form)nothing doing! — ni hablar!, ni lo sueñes!
4)a) (be suitable, acceptable)look, this won't do! — mira, esto no puede ser!
it's not ideal, but it'll do — no es lo ideal, pero sirve
I'm not going to cook, bread and cheese will do for them! — no pienso cocinar, se tendrán que conformar con pan y queso
b)to do for o as something: this box will do for o as a table — esta caja nos servirá de mesa
5) ( be enough) ser* suficiente, alcanzar*, bastarone bottle will do — con una botella basta or es suficiente
6) ( finish) (in past p) terminarI'm not o (BrE) I haven't done yet! — no he terminado todavía
7)
3.
1) Sense Iv aux [El verbo auxiliar do se usa para formar el negativo (I 1) y el interrogativo (I 2), para agregar énfasis (I 3) o para sustituir a un verbo usado anteriormente (II)]2)a) (used to form negative)I do not o don't know — no sé
I did not o didn't see her — no la vi
b) (with inversion after negative adv)3)a)Ex:does this belong to you? — ¿esto es tuyo?did I frighten you? — ¿te asusté?/Ex:b)Ex:boy, do you need a bath! — Dios mío! qué falta te hace un baño!/Ex:4)a)( emphasizing)Ex:you must admit, she did look ill — tienes que reconocer que tenía mala carado be quiet! — ¿te quieres callar?/Ex:b)Ex:I haven't decided, but if I do accept... — todavía no lo he decidido, pero si aceptara.../Ex:not only does it cost more, it also... — no sólo cuesta más, sino que también...
c) ( in legal formulae)5)Ex:do you live here? - yes, I do/no, I don't — ¿vives aquí? - sí/noshe wanted to come, but he didn't — ella quería venir, pero él noshe found it in your drawer - oh, did she? — lo encontró en tu cajón - ¿ah, sí?I don't need a haircut - yes, you do! — no necesito cortarme el pelo - cómo que no!she says she understands, but she doesn't — dice que comprende, pero no es así/Ex:6)Ex:you know Bob, don't you? — conoces a Bob, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?I told you, didn't I? — te lo dije ¿no? or ¿no es cierto?/Ex:I, Charles Brown, do solemnly swear that... — yo, Charles Brown, juro solemnemente que...
•Phrasal Verbs:- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II duː1) c (party, gathering) (colloq) fiesta f, reunión f2) ( state of affairs) (colloq) (no pl)fair dos — (BrE colloq)
fair dos all round — a partes iguales para todos; (as interj) seamos justos!
3)do's and don'ts — ( rules) normas fpl
III dəʊ
I [duː] ( 3rd pers sing present does) (pt did) (pp done)1. TRANSITIVE VERB1) hacerwhat are you doing tonight? — ¿qué haces esta noche?
what's this doing on my chair? — ¿qué hace esto en mi silla?
what's to be done? — ¿qué se puede hacer?
what's the weather doing? — ¿qué tal tiempo hace?
•
to do sth again — volver a hacer algo, hacer algo de nuevoit will have to be done again — habrá que volver a hacerlo, habrá que hacerlo de nuevo
•
what's he ever done for me? — ¿qué ha hecho él por mí?what can I do for you? — ¿en qué puedo servirle?, ¿qué se le ofrece? (LAm)
could you do something for me? — ¿me podrías hacer un favor?
what are we going to do for money? — ¿de dónde vamos a sacar dinero?
the new measures will do a lot for small businesses — las nuevas medidas serán de gran ayuda para las pequeñas empresas
after the accident she couldn't do much for herself — después del accidente casi no podía valerse por sí misma
•
if you do anything to him I'll kill you — si le haces algo te matowhat's he done to his hair? — ¿qué se ha hecho en el pelo?
•
what have you done with my slippers? — ¿dónde has puesto mis zapatillas?what am I going to do with you? — ¿qué voy a hacer contigo?
what are you doing with yourself these days? — ¿qué haces ahora?
what am I going to do with myself for the rest of the day? — ¿qué puedo hacer el resto del día?
living 2., 1)she didn't know what to do with herself once the children had left home — se encontró un poco perdida cuando sus hijos se fueron de casa
2) (=carry out) [+ work, essay] hacerSome [do] + noun combinations require a more specific Spanish verb:•
he did a drawing/ portrait of her — la dibujó/retrató, hizo un dibujo/retrato de ella•
to do one's duty (by sb) — cumplir con su deber (con algn)3) (=clean)4) (=arrange, prepare) [+ vegetables] preparar; [+ room] hacer, arreglarhair 1., 1)this room needs doing — hay que hacer or arreglar esta habitación
5) (=spend) pasar6) (=finish)now you've (gone and) done it! * — ¡ahora sí que la has hecho buena! *
that's done it! * we're stuck now — ¡la hemos fastidiado! * ahora no podemos salir de aquí
that does it! * that's the last time I lend him my car — ¡es el colmo! or ¡hasta aquí hemos llegado!, es la última vez que le dejo el coche
good 2., 2)have you done moaning? * — ¿has acabado de quejarte?
7) (=offer, make available)8) (=study) [+ university course, option] hacer, estudiarI want to do Physics at university — quiero hacer or estudiar física en la universidad
to do Italian — hacer or estudiar italiano
9) (Theat) [+ play] representar, poner; [+ part] hacer10) (=mimic) [+ person] imitar11) (Aut, Rail etc) (=travel at) [+ speed] ir a; (=cover) [+ distance] cubrir12) (=attend to)proud13) * (=visit) [+ city, museum] visitar, recorrer; [+ country] visitar, viajar por14) * (=be suitable, sufficient for)will a kilo do you? — ¿le va bien un kilo?
that'll do me nicely — (=be suitable) eso me vendrá muy bien; (=suffice) con eso me basta
15) * (=cheat) estafar, timar; (=rob) robarI've been done! — ¡me han estafado or timado!
16) * (=prosecute) procesar; (=fine) multar17) * (=beat up) dar una paliza aI'll do you if I get hold of you! — ¡te voy a dar una paliza como te pille!
2. INTRANSITIVE VERB1) (=act) hacer•
you would do better to accept — sería aconsejable que aceptaras•
do as you think best — haga lo que mejor le parezca•
do as you are told! — ¡haz lo que te digo!•
she was up and doing at 6 o'clock — a las 6 de la mañana ya estaba levantada y trajinando•
you would do well to take his advice — harías bien en seguir su consejowell I, 1., 1)•
you could do a lot worse than marry her — casarte con ella no es lo peor que podrías hacer2) (=get on)•
he did badly in the exam — le fue mal en el examen•
you can do better than that — (essay, drawing) puedes hacerlo mejor; iro (=find better excuse) ¡y qué más!•
how is your father doing? — ¿cómo está tu padre?, ¿cómo le va a tu padre?how are you doing? * — ¿qué tal?, ¿cómo te va?
how did you do in the audition? — ¿qué tal or cómo te fue en la audición?
how do you do? (greeting) ¿cómo está usted?, gusto en conocerlo (LAm); (as answer) ¡mucho gusto!, ¡encantado!•
he's doing well at school — le va bien en el colegio3) (=be suitable)•
it doesn't do to upset her — cuidado con ofenderla•
will this one do? — ¿te parece bien este?will it do if I come back at eight? — ¿va bien si vuelvo a las ocho?
will tomorrow do? — ¿iría bien mañana?
it's not exactly what I wanted, but it will or it'll do — no es exactamente lo que quería pero servirá
•
that won't do, you'll have to do it again — así no está bien, tendrás que volver a hacerlomake 1., 4)•
you can't go on your own, that would never do! — no podemos consentir que vayas sola, ¡eso no puede ser!4) (=be sufficient) bastar•
three bottles of wine should do — bastará con tres botellas de vino•
will £20 do? — ¿bastarán 20 libras?, ¿tendrás bastante con 20 libras?that will do! — ¡basta ya!
5) (=happen)"could you lend me £50?" - "nothing doing!" — -¿me podrías prestar 50 libras? -¡de ninguna manera! or -¡ni hablar!
have you done? — ¿ya has terminado or acabado?
don't take it away, I've not done yet — no te lo lleves, ¡aún no he terminado or acabado!
I haven't done telling you — ¡no he terminado de contarte!
•
I've done with travelling — ya no voy a viajar más, he renunciado a los viajesI've done with all that nonsense — ya no tengo nada que ver or ya he terminado con todas esas tonterías
have you done with that book? — ¿has terminado con este libro?
7) * (=clean) hacer la limpieza (en casa)3. AUXILIARY VERBThere is no equivalent in Spanish to the use of in questions, negative statements and negative commands.do you understand? — ¿comprendes?, ¿entiendes?
where does he live? — ¿dónde vive?
didn't you like it? — ¿no te gustó?
why didn't you come? — ¿por qué no viniste?
2) (negation)I don't understand — no entiendo or comprendo
don't worry! — ¡no te preocupes!
don't you tell me what to do! — ¡no me digas lo que tengo que hacer!
do tell me! — ¡dímelo, por favor!
do sit down — siéntese, por favor, tome asiento, por favor frm
I do wish I could come with you — ¡ojalá pudiera ir contigo!
but I do like it! — ¡sí que me gusta!, ¡por supuesto que me gusta!
so you do know him! — ¡así que sí lo conoces!
rarely does it happen that... — rara vez ocurre que...
a)"did you fix the car?" - "I did" — -¿arreglaste el coche? -sí
"I love it" - "so do I" — -me encanta -a mí también
"he borrowed the car" - "oh he did, did he?" — -pidió el coche prestado -¿ah sí? ¡no me digas!
I like this colour, don't you? — me gusta este color, ¿a ti no?
"do you speak English?" - "yes, I do/no I don't" — -¿habla usted inglés? -sí, hablo inglés/no, no hablo inglés
"may I come in?" - "(please) do!" — -¿se puede pasar? -¡pasa (por favor)!
"who made this mess?" - "I did" — -¿quién lo ha desordenado todo? -fui yo
"shall I ring her again?" - "no, don't!" — -¿la llamo otra vez? -¡no, no la llames!
he lives here, doesn't he? — vive aquí, ¿verdad? or ¿no es cierto? or ¿no?
I don't know him, do I? — no lo conozco, ¿verdad?
it doesn't matter, does it? — no importa, ¿no?
she said that, did she? — ¿eso es lo que dijo?
4. NOUN1) (Brit) * (=party) fiesta f ; (=formal gathering) reunión fthey had a big do for their twenty-fifth anniversary — dieron una gran fiesta por su vigésimo quinto aniversario
2) (in phrases)•
the do's and don'ts of buying a house — lo que debe y lo que no debe hacerse al comprar una casa•
it's a poor do when... — es una vergüenza cuando...- do by- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II
[dǝʊ]N (Mus) do m* * *
I
1. [duː], weak form [dʊ, də]1) hacer*are you doing anything this evening? — ¿vas a hacer algo esta noche?
to have something/nothing to do — tener* algo/no tener* nada que hacer
can I do anything to help? — ¿puedo ayudar en algo?
what have you done to your hair? — ¿qué te has hecho en el pelo?
I don't know what I'm going to do with you! — no sé qué voy a hacer contigo!; see also do with
2) ( carry out) \<\<job/task\>\> hacer*to do one's homework — hacer* los deberes
3) ( as job)what do you do? — ¿usted qué hace or a qué se dedica?
what does he do for a living? — ¿en qué trabaja?
4) (achieve, bring about)she's done it: it's a new world record — lo ha logrado: es una nueva marca mundial
he's late again: that does it! — vuelve a llegar tarde esto ya es la gota que colma el vaso!
to do something for somebody/something: that mustache really does something for him la verdad es que le queda muy bien el bigote; what has EC membership done for Greece? — ¿en qué ha beneficiado a Grecia ser miembro de la CE?
5)a) (fix, arrange, repair)b) ( clean) \<\<dishes\>\> lavar; \<\<brass/windows\>\> limpiar6) (make, produce)a) \<\<meal\>\> preparar, hacer*would you do the carrots? — ¿me preparas (or pelas etc) las zanahorias?
b) \<\<drawing/translation\>\> hacer*7) (BrE) ( offer)they do a set meal for £12 — tienen un menú de 12 libras
8) (suffice for, suit)two shirts will do me — con dos camisas me alcanza or tengo suficiente
9) ( travel)the car has only done 4,000 miles — el coche sólo tiene 4.000 millas
10)a) ( study) estudiarb) ( visit) (colloq) \<\<sights/museum\>\> visitar11) ( Theat)a) ( play role of) hacer* el papel deb) ( take part in) \<\<play\>\> actuar* enc) ( impersonate) imitar12) (colloq) ( serve in prison) cumplir13) (BrE colloq)a) (catch, prosecute) agarrarb) ( cheat) estafar, timarI've been done! — me han estafado or timado!
14) ( use) (sl)to do drugs — drogarse*, consumir drogas
15) (colloq) ( finish) terminarare o (esp BrE) have you done complaining? — ¿has terminado de quejarte?
2.
vi1) (act, behave) hacer*2) (get along, manage)how are you doing? — ¿qué tal estás or andas or te va?
how do you do? — ( as greeting) mucho gusto, encantado
how do? — (colloq & dial) ¿qué tal?
how are we doing for time/cash? — ¿cómo or qué tal vamos or andamos de tiempo/dinero?
she did well/badly in her exams — le fue bien/mal en los exámenes
to do well/badly out of something — salir* bien/mal parado de algo
3) (go on, happen) (colloq) (in -ing form)nothing doing! — ni hablar!, ni lo sueñes!
4)a) (be suitable, acceptable)look, this won't do! — mira, esto no puede ser!
it's not ideal, but it'll do — no es lo ideal, pero sirve
I'm not going to cook, bread and cheese will do for them! — no pienso cocinar, se tendrán que conformar con pan y queso
b)to do for o as something: this box will do for o as a table — esta caja nos servirá de mesa
5) ( be enough) ser* suficiente, alcanzar*, bastarone bottle will do — con una botella basta or es suficiente
6) ( finish) (in past p) terminarI'm not o (BrE) I haven't done yet! — no he terminado todavía
7)
3.
1) Sense Iv aux [El verbo auxiliar do se usa para formar el negativo (I 1) y el interrogativo (I 2), para agregar énfasis (I 3) o para sustituir a un verbo usado anteriormente (II)]2)a) (used to form negative)I do not o don't know — no sé
I did not o didn't see her — no la vi
b) (with inversion after negative adv)3)a)Ex:does this belong to you? — ¿esto es tuyo?did I frighten you? — ¿te asusté?/Ex:b)Ex:boy, do you need a bath! — Dios mío! qué falta te hace un baño!/Ex:4)a)( emphasizing)Ex:you must admit, she did look ill — tienes que reconocer que tenía mala carado be quiet! — ¿te quieres callar?/Ex:b)Ex:I haven't decided, but if I do accept... — todavía no lo he decidido, pero si aceptara.../Ex:not only does it cost more, it also... — no sólo cuesta más, sino que también...
c) ( in legal formulae)5)Ex:do you live here? - yes, I do/no, I don't — ¿vives aquí? - sí/noshe wanted to come, but he didn't — ella quería venir, pero él noshe found it in your drawer - oh, did she? — lo encontró en tu cajón - ¿ah, sí?I don't need a haircut - yes, you do! — no necesito cortarme el pelo - cómo que no!she says she understands, but she doesn't — dice que comprende, pero no es así/Ex:6)Ex:you know Bob, don't you? — conoces a Bob, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?I told you, didn't I? — te lo dije ¿no? or ¿no es cierto?/Ex:I, Charles Brown, do solemnly swear that... — yo, Charles Brown, juro solemnemente que...
•Phrasal Verbs:- do down- do for- do in- do out- do over- do up- do with
II [duː]1) c (party, gathering) (colloq) fiesta f, reunión f2) ( state of affairs) (colloq) (no pl)fair dos — (BrE colloq)
fair dos all round — a partes iguales para todos; (as interj) seamos justos!
3)do's and don'ts — ( rules) normas fpl
III [dəʊ] -
2 to
1. tə,tu preposition1) (towards; in the direction of: I cycled to the station; The book fell to the floor; I went to the concert/lecture/play.) a, hacia2) (as far as: His story is a lie from beginning to end.) a, hasta3) (until: Did you stay to the end of the concert?) hasta4) (sometimes used to introduce the indirect object of a verb: He sent it to us; You're the only person I can talk to.) con, a5) (used in expressing various relations: Listen to me!; Did you reply to his letter?; Where's the key to this door?; He sang to (the accompaniment of) his guitar.) a, para6) (into a particular state or condition: She tore the letter to pieces.) en7) (used in expressing comparison or proportion: He's junior to me; Your skill is superior to mine; We won the match by 5 goals to 2.) a8) (showing the purpose or result of an action etc: He came quickly to my assistance; To my horror, he took a gun out of his pocket.) en; para9) (tə used before an infinitive eg after various verbs and adjectives, or in other constructions: I want to go!; He asked me to come; He worked hard to (= in order to) earn a lot of money; These buildings were designed to (= so as to) resist earthquakes; She opened her eyes to find him standing beside her; I arrived too late to see him.) para10) (used instead of a complete infinitive: He asked her to stay but she didn't want to.) (hacerlo)
2. tu: adverb1) (into a closed or almost closed position: He pulled/pushed the door to.) hasta cerrar2) (used in phrasal verbs and compounds: He came to (= regained consciousness).) a•to prep1. a2. a / hastashe works from nine to five trabaja de nueve a cinco / trabaja desde las nueve hasta las cinco3. menos4. paratotr[tʊ, ʊnstressed tə]1 (with place) a■ did you go to the bank? ¿fuiste al banco?■ A is to the north/south/east/west of B A está al norte/sur/este/oeste de B2 (towards) hacia3 (as far as, until) a, hasta■ I like all music, from Abba to ZZTop me gusta toda la música, desde Abba hasta ZZTop4 (of time) menos6 (for) de■ what's the answer to question 4? ¿cuál es la respuesta a la pregunta número 4?7 (attitude, behaviour) con, para con8 (in honour of) a9 (touching) a, contra10 (accompanied by) acompañado,-a de11 (causing something) para■ to my surprise, it was empty para mi sorpresa, estaba vacío12 (as seen by) por lo que respecta■ to a foreigner, it must seem awful para un extranjero, debe parecer terrible■ to some people he was a hero, to others a traitor para algunos era un héroe, para otros era un traidor14 (ratio) a15 (per, equivalent) a, en■ how much does your car do to the gallon? ≈ ¿cuánto gasta tu coche a los cien kilómetros?16 (according to) según■ is it to your taste? ¿es de su agrado?17 (result) a18 (in order to) para, a fin de■ would you like to dance? --I'd love to ¿te gustaría bailar? --me encantaría■ she didn't want to go, but she had to no quería ir, pero no le quedaba más remedio1 (of door) ajustada\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto and fro vaivén, ir y venir Table 1SMALLNOTA/SMALL Cuando se usa con la raíz del verbo para formar el infinitivo no se traduce/Table 1 ■ I want to help you quiero ayudarteto ['tu:] adv1) : a un estado conscienteto come to: volver en sí2)to and fro : de aquí para allá, de un lado para otroto prepto go to the doctor: ir al médicoI'm going to John's: voy a la casa de John2) toward: a, haciatwo miles to the south: dos millas hacia el sur3) on: en, sobreapply salve to the wound: póngale ungüento a la herida4) up to: hasta, ato a degree: hasta cierto gradofrom head to toe: de pies a cabezait's quarter to seven: son las siete menos cuarto6) until: a, hastafrom May to December: de mayo a diciembrethe key to the lock: la llave del candadodancing to the rhythm: bailando al compásit's similar to mine: es parecido al míothey won 4 to 2: ganaron 4 a 2made to order: hecho a la ordento my knowledge: a mi sabertwenty to the box: veinte por cajato understand: entenderto go away: irse
I tuː, weak form tə1)a) ( indicating destination) awe went to John's — fuimos a casa de John, fuimos a lo de John (RPl), fuimos donde John (esp AmL)
you can wear it to a party/the wedding — puedes ponértelo para una fiesta/la boda
b) ( indicating direction) haciac) ( indicating position) ato the left/right of something — a la izquierda/derecha de algo
2) (against, onto)3)a) ( as far as) hastab) ( until) hastac) ( indicating range)there will be 30 to 35 guests — habrá entre 30 y 35 invitados; see also from 4)
4)a) ( showing indirect object)who did you send/give it to? — ¿a quién se lo mandaste/diste?
what did you say to him/them? — ¿qué le/les dijiste?
I'll hand you over to Jane — te paso or (Esp tb) te pongo con Jane
I was singing/talking to myself — estaba cantando/hablando solo
to me, he will always be a hero — para mí, siempre será un héroe
he was very kind/rude to me — fue muy amable/grosero conmigo
b) (in toasts, dedications)to Paul with love from Jane — para Paul, con cariño de Jane
5) (indicating proportion, relation)how many ounces are there to the pound? — ¿cuántas onzas hay en una libra?
it does 30 miles to the gallon — da or rinde 30 millas por galón, consume 6.75 litros a los or por cada cien kilómetros
there's a 10 to 1 chance of... — hay una probabilidad de uno en 10 de...
that's nothing to what followed — eso no es nada comparado or en comparación con lo que vino después
6) ( concerning)what do you say to that? — ¿qué dices a eso?, ¿qué te parece (eso)?
there's nothing to it — es muy simple or sencillo
7)a) ( in accordance with)b) ( producing)to my horror/delight... — para mi horror/alegría...
c) ( indicating purpose)8) ( indicating belonging) dethe solution to the problem — la solución al or del problema
it has a nice ring/sound to it — suena bien
9) ( telling time) (BrE)ten to three — las tres menos diez, diez para las tres (AmL exc RPl)
10) ( accompanied by)they sang it to the tune of `Clementine' — lo cantaron con la melodía de `Clementine'
II tə1)a)to sing/fear/leave — cantar/temer/partir
b) ( in order to) parac) ( indicating result)he awoke to find her gone — cuando despertó, ella ya se había ido
I walked 5 miles only to be told they weren't home — caminé 5 millas para que me dijeran que no estaban en casa
d) ( without vb)2) (after adj or n)it's easy/difficult to do — es fácil/difícil de hacer
III tuː [tʊ, tuː, tǝ]1. PREPOSITIONWhen to is the second element in a phrasal verb, eg set to, heave to, look up the phrasal verb. When to is part of a set combination, eg nice to, to my mind, to all appearances, appeal to, look up the other word.1) (destination) aNote: a + el = al
it's 90 kilometres to Lima — de aquí a Lima hay 90 kilómetros, hay 90 kilómetros a Lima
to go to Paris/Spain — ir a París/España
to go to school/university — ir al colegio/a la Universidad
I liked the exhibition, I went to it twice — me gustó la exposición, fui a verla dos veces
we're going to John's/my parents' for Christmas — vamos a casa de John/mis padres por Navidad
•
have you ever been to India? — ¿has estado alguna vez en la India?•
flights to Heathrow — vuelos a or con destino a Heathrowchurch 1., 2)•
the road to Edinburgh — la carretera de Edimburgo2) (=towards) haciamove it to the left/right — muévelo hacia la izquierda/derecha
3) (=as far as) hastafrom here to London — de aquí a or hasta Londres
4) (=up to) hastato some extent — hasta cierto punto, en cierta medida
•
to this day I still don't know what he meant — aún hoy no sé lo que quiso decir•
from Monday to Friday — de lunes a viernesfrom morning to night — de la mañana a la noche, desde la mañana hasta la noche
decimal 1.•
funds to the value of... — fondos por valor de...5) (=located at) a6) (=against) contrait's a quarter to three — son las tres menos cuarto, es or (LAm) falta un cuarto para las tres
the man I sold it to or frm to whom I sold it — el hombre a quien se lo vendí
it belongs to me — me pertenece (a mí), es mío
what is that to me? — ¿y a mí qué me importa eso?
"that's strange," I said to myself — -es raro -me dije para mis adentros
9) (in dedications, greetings)greetings to all our friends! — ¡saludos a todos los amigos!
welcome to you all! — ¡bienvenidos todos!
"to P.R. Lilly" — (in book) "para P.R. Lilly"
here's to you! — ¡va por ti!, ¡por ti!
a monument to the fallen — un monumento a los caídos, un monumento en honor a los caídos
10) (in ratios, proportions) porthe odds against it happening are a million to one — las probabilidades de que eso ocurra son una entre un millón
three to the fourth, three to the power of four — (Math) tres a la cuarta potencia
11) (in comparisons) a12) (=about, concerning)what do you say to that? — ¿qué te parece (eso)?
what would you say to a beer? — ¿te parece que tomemos una cerveza?
"to repairing pipes:..." — (on bill) "reparación de las cañerías:..."
13) (=according to) segúnto my way of thinking — a mi modo de ver, según mi modo de pensar
14) (=to the accompaniment of)it is sung to the tune of "Tipperary" — se canta con la melodía de "Tipperary"
15) (=of, for) de16) (with gerund/noun)•
to look forward to doing sth — tener muchas ganas de hacer algo•
to prefer painting to drawing — preferir pintar a dibujar•
to be used to (doing) sth — estar acostumbrado a (hacer) algo•
to this end — a or con este fin•
to my enormous shame I did nothing — para gran vergüenza mía, no hice nada•
to my great surprise — con gran sorpresa por mi parte, para gran sorpresa mía2. INFINITIVE PARTICLE1) (infinitive)a)A preposition may be required with the Spanish infinitive, depending on what precedes it: look up the verb.•
she refused to listen — se negó a escuchar•
to start to cry — empezar or ponerse a llorar•
to try to do sth — tratar de hacer algo, intentar hacer algo•
to want to do sth — querer hacer algo•
I'd advise you to think this over — te aconsejaría que te pensaras bien esto•
he'd like me to give up work — le gustaría que dejase de trabajar•
we'd prefer him to go to university — preferiríamos que fuese a la universidad•
I want you to do it — quiero que lo hagasc)there was no one for me to ask, there wasn't anyone for me to ask — no había nadie a quien yo pudiese preguntar
he's not the sort or type to do that — no es de los que hacen eso
•
that book is still to be written — ese libro está todavía por escribir•
now is the time to do it — ahora es el momento de hacerlo•
and who is he to criticize? — ¿y quién es él para criticar?3) (purpose, result) paraThe particle to is not translated when it stands for the infinitive:it disappeared, never to be seen again — desapareció para siempre
we didn't want to sell it but we had to — no queríamos venderlo pero tuvimos que hacerlo or no hubo más remedio
"would you like to come to dinner?" - "I'd love to!" — -¿te gustaría venir a cenar? -¡me encantaría!
For combinations like difficult/easy/foolish/ ready/ slow to etc, look up the adjective.you may not want to do it but you ought to for the sake of your education — tal vez no quieres hacerlo pero deberías en aras de tu educación
the first/last to go — el primero/último en irse
See:EASY, DIFFICULT, IMPOSSIBLE in easyand then to be let down like that! — ¡y para que luego te decepcionen así!
and to think he didn't mean a word of it! — ¡y pensar que nada de lo que dijo era de verdad!
7)to see him now one would never think that... — al verlo or viéndolo ahora nadie creería que...
3.ADVERBto pull the door to — tirar de la puerta para cerrarla, cerrar la puerta tirando
to push the door to — empujar la puerta para cerrarla, cerrar la puerta empujando
* * *
I [tuː], weak form [tə]1)a) ( indicating destination) awe went to John's — fuimos a casa de John, fuimos a lo de John (RPl), fuimos donde John (esp AmL)
you can wear it to a party/the wedding — puedes ponértelo para una fiesta/la boda
b) ( indicating direction) haciac) ( indicating position) ato the left/right of something — a la izquierda/derecha de algo
2) (against, onto)3)a) ( as far as) hastab) ( until) hastac) ( indicating range)there will be 30 to 35 guests — habrá entre 30 y 35 invitados; see also from 4)
4)a) ( showing indirect object)who did you send/give it to? — ¿a quién se lo mandaste/diste?
what did you say to him/them? — ¿qué le/les dijiste?
I'll hand you over to Jane — te paso or (Esp tb) te pongo con Jane
I was singing/talking to myself — estaba cantando/hablando solo
to me, he will always be a hero — para mí, siempre será un héroe
he was very kind/rude to me — fue muy amable/grosero conmigo
b) (in toasts, dedications)to Paul with love from Jane — para Paul, con cariño de Jane
5) (indicating proportion, relation)how many ounces are there to the pound? — ¿cuántas onzas hay en una libra?
it does 30 miles to the gallon — da or rinde 30 millas por galón, consume 6.75 litros a los or por cada cien kilómetros
there's a 10 to 1 chance of... — hay una probabilidad de uno en 10 de...
that's nothing to what followed — eso no es nada comparado or en comparación con lo que vino después
6) ( concerning)what do you say to that? — ¿qué dices a eso?, ¿qué te parece (eso)?
there's nothing to it — es muy simple or sencillo
7)a) ( in accordance with)b) ( producing)to my horror/delight... — para mi horror/alegría...
c) ( indicating purpose)8) ( indicating belonging) dethe solution to the problem — la solución al or del problema
it has a nice ring/sound to it — suena bien
9) ( telling time) (BrE)ten to three — las tres menos diez, diez para las tres (AmL exc RPl)
10) ( accompanied by)they sang it to the tune of `Clementine' — lo cantaron con la melodía de `Clementine'
II [tə]1)a)to sing/fear/leave — cantar/temer/partir
b) ( in order to) parac) ( indicating result)he awoke to find her gone — cuando despertó, ella ya se había ido
I walked 5 miles only to be told they weren't home — caminé 5 millas para que me dijeran que no estaban en casa
d) ( without vb)2) (after adj or n)it's easy/difficult to do — es fácil/difícil de hacer
III [tuː] -
3 be
'bi: ɡi:( abbreviation) (Bachelor of Engineering; first degree in Engineering.) licenciatura en Ingenieríabe vb1. serwhat time is it? It's 3 o'clock ¿qué hora es? Son las treswho is it? It's me ¿quién es? Soy yo2. estarhow are you? I'm fine ¿cómo estás? estoy bienwhere is Pauline? ¿dónde está Pauline?how far is it? ¿a qué distancia está?what day is it today? ¿qué día es hoy? / ¿a qué día estamos?3. tenerhow old are you? I'm 16 ¿cuántos años tienes? tengo 16 años4. costar / valer / serhow much is it? ¿cuánto cuesta? / ¿cuánto vale? / ¿cuánto es?the tickets are £15 each las entradas valen 15 libras cada una5. hacer6. haberhow many children are there? ¿cuántos niños hay?Se usa también para construir el tiempo verbal llamado present continuous que indica una acción que está pasando en estos momentoswhat are you doing? ¿qué estás haciendo? / ¿qué haces?look, it's snowing mira, está nevando
be sustantivo femenino: name of the letter b, often called be largaor grande to distinguish it from v 'be' also found in these entries: Spanish: A - abasto - abate - abismo - abotargarse - abreviar - abrirse - absoluta - absoluto - abultar - abundar - aburrir - aburrirse - acabose - acariciar - acaso - acertar - achantarse - acometer - acostada - acostado - acostumbrar - acostumbrada - acostumbrado - acreditar - activa - activo - adelantar - adelantarse - adentro - adivinarse - admirarse - adolecer - aferrarse - afianzarse - aficionada - aficionado - afligirse - agonizar - agotarse - agradecer - agua - ahogarse - ahora - aire - ajo - ala - alarmarse - alcanzar - alegrarse English: aback - abate - about - absent - accordance - account for - accountable - accustom - acquaint - action - addicted - address - adequate - adjust - admit - affiliated - afford - afraid - agenda - agree - agreement - ahead - air - airsick - alert - alive - alone - along - aloof - alphabetically - always - am - ambition - amenable - amusing - anathema - annoyance - anomaly - anxious - apologetic - appal - appall - are - arm - around - arrears - as - ashamed - aspire - assertbetr[biː]intransitive verb (pres 1ª pers am, 2ª pers sing y todas del pl are, 3ª pers sing is; pt 1ª y 3ª pers sing was, 2ª pers sing y todas del pl; pp been)2 (essential quality) ser3 (nationality) ser4 (occupation) ser5 (origin) ser6 (ownership) ser7 (authorship) ser8 (composition) ser9 (use) ser10 (location) estar11 (temporary state) estar■ how are you? ¿cómo estás?12 (age) tener13 (price) costar, valer■ a single ticket is £9.50 un billete de ida cuesta £9.5014 tener■ he's hot/cold tiene calor/frío■ we're hungry/thirsty tenemos hambre/sed1 (passive) ser■ she was arrested at the border fue detenida en la frontera, la detuvieron en la frontera■ he's hated by everybody es odiado por todos, todos lo odian■ he was discharged fue dado de alta, lo dieron de alta■ the house has been sold la casa ha sido vendida, la casa se ha vendido, han vendido la casa■ thirty children were injured treinta niños fueron heridos, treinta niños resultaron heridos■ the two areas of the town are divided by a wall las dos zonas de la ciudad están divididas por un muro1 (obligation) deber, tener que1 (future)phrase there is / there are1 hay■ is there much traffic ¿hay mucho tráfico?1 había■ were there many people? ¿había mucha gente?1 habrá1 habría■ if Mike came, there would be ten of us si viniera Mike, seríamos diez\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be about to «+ inf» estar para + inf, estar a punto de + infto be or not to be ser o no serbe ['bi:] v, was ['wəz, 'wɑz] ; were ['wər] ; been ['bɪn] ; being ; am ['æm] ; is ['ɪz] ; are ['ɑr] viJosé is a doctor: José es doctorI'm Ana's sister: soy la hermana de Anathe tree is tall: el árbol es altoyou're silly!: ¡eres tonto!she's from Managua: es de Managuait's mine: es míomy mother is at home: mi madre está en casathe cups are on the table: las tazas están en la mesato be or not to be: ser, o no serI think, therefore I am: pienso, luego existohow are you?: ¿cómo estás?I'm cold: tengo fríoshe's 10 years old: tiene 10 añosthey're both sick: están enfermos los dosbe v impersit's eight o'clock: son las ochoit's Friday: hoy es viernesit's sunny: hace solit's very dark outside: está bien oscuro afuerabe v auxwhat are you doing? -I'm working: ¿qué haces? -estoy trabajandoit was finished yesterday: fue acabado ayer, se acabó ayerit was cooked in the oven: se cocinó en el hornocan she be trusted?: ¿se puede confiar en ella?you are to stay here: debes quedarte aquíhe was to come yesterday: se esperaba que viniese ayerbev.(§ p.,p.p.: was, were, been) = estar v.(§pres: estoy, estás...) pret: estuv-•)• ser v.(§pres: soy, eres, es, somos, sois, son) subj: se-imp: er-fu-•)biːˌ weak form bi
1.
2)a) (followed by an adjective)she's French/intelligent — es francesa/inteligente
he's worried/furious — está preocupado/furioso
he's blind — es or (Esp tb) está ciego
have you never had gazpacho? it's delicious! — ¿nunca has comido gazpacho? es delicioso!
the gazpacho is delicious, did you make it yourself? — el gazpacho está delicioso ¿lo hiciste tú?
she was very rude to me — estuvo or fue muy grosera conmigo
Tony is married/divorced/single — Tony está or (esp AmL) es casado/divorciado/soltero
to be married to somebody — estar* casado con alguien
3)a) (followed by a noun) ser*who was Prime Minister at the time? — ¿quién era Primer Ministro en ese momento?
it's me/Daniel — soy yo/es Daniel
if I were you, I'd stay — yo que tú or yo en tu lugar me quedaría
b) ( play the role of) hacer* de4)how are you? — ¿cómo estás?
I'm much better — estoy or me encuentro mucho mejor
she's pregnant/tired — está embarazada/cansada
I'm cold/hot/hungry/thirsty/sleepy — tengo frío/calor/hambre/sed/sueño
b) ( talking about age) tener*how old are you? — ¿cuántos años tienes?
he's a lot older/younger — es mucho mayor/menor
c) (giving cost, measurement, weight)how much is that? - that'll be $15, please — ¿cuánto es? - (son) 15 dólares, por favor
they are $15 each — cuestan or valen 15 dólares cada una
how tall/heavy is he? — ¿cuánto mide/pesa?
5)a) (exist, live)I think, therefore I am — pienso, luego existo
to let something/somebody be — dejar tranquilo or en paz algo/a alguien
b) ( in expressions of time)don't be too long — no tardes mucho, no (te) demores mucho (esp AmL)
I'm drying my hair, I won't be long — me estoy secando el pelo, enseguida estoy
how long will dinner be? — ¿cuánto falta para la cena?
c) ( take place) ser*6) (be situated, present) estar*where is the library? — ¿dónde está or queda la biblioteca?
where are you? — ¿dónde estás?
what's in that box? — ¿qué hay en esa caja?
who's in the movie? — ¿quién actúa or trabaja en la película?
how long are you in Chicago (for)? — (colloq) ¿cuánto (tiempo) te vas a quedar en Chicago ?
7) (only in perfect tenses) ( visit) estar*have you been to the exhibition yet? — ¿ya has estado en or has ido a la exposición?
2.
v impers1)a) (talking about physical conditions, circumstances)it's sunny/cold/hot — hace sol/frío/calor
it's so noisy/quiet in here! — qué ruido/silencio hay aquí!
I have enough problems as it is, without you... — yo ya tengo suficientes problemas sin que tú encima...
b) ( in expressions of time) ser*hi, Joe, it's been a long time — qué tal, Joe, tanto tiempo (sin verte)
c) ( talking about distance) estar*it's 500 miles from here to Detroit — Detroit queda or está a 500 millas de aquí
2)a) (introducing person, object) ser*it was me who told them — fui yo quien se lo dije or dijo, fui yo el que se lo dije or dijo
b) (in conditional use) ser*if it hadn't been o had it not been for Juan, we would have been killed — si no hubiera sido por Juan or de no ser por Juan, nos habríamos matado
3.
v aux1) to be -inga) ( used to describe action in progress) estar* + gerwhat was I saying? — ¿qué estaba diciendo?
she was leaving when... — se iba cuando...
how long have you been waiting? — ¿cuánto (tiempo) hace que esperas?, ¿cuánto (tiempo) llevas esperando?
b) ( with future reference)he is o will be arriving tomorrow — llega mañana
when are you seeing her? — ¿cuándo la vas a ver or la verás?
2) (in the passive voice) ser* [The passive voice, however, is less common in Spanish than it is in English]it was built in 1903 — fue construido en 1903, se construyó en 1903, lo construyeron en 1903
she was told that... — le dijeron or se le dijo que...
it is known that... — se sabe que...
3) to be to + infa) ( with future reference)if a solution is to be found... — si se quiere encontrar or si se ha de encontrar una solución...
b) ( expressing possibility)what are we to do? — ¿qué podemos hacer?
c) ( expressing obligation) deber* + inf, tener* que + inf, haber* de + inftell her she's to stay here — dile que debe quedarse or tiene que quedarse aquí, dile que se quede aquí
am I to understand that... ? — ¿debo entender que... ?
4) ( in hypotheses)what would happen if she were o was to die? — ¿qué pasaría si ella muriera?
5)she's right, isn't she? — tiene razón, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?
so that's what you think, is it? — de manera que eso es lo que piensas
are you disappointed? - yes, I am/no, I'm not — ¿estás desilusionado? - sí (, lo estoy)/no (, no lo estoy)
she was told the news, and so was he/but I wasn't — a ella le dieron la noticia, y también a él/pero a mí no
[biː] (present am, is or are pt was or were pp been)I'm surprised, are/aren't you? — estoy sorprendido, ¿y tú?/¿tú no?
1. INTRANSITIVE VERB1) (linking nouns, noun phrases, pronouns) serit's me! — ¡soy yo!
who wants to be Hamlet? — ¿quién quiere hacer de or ser Hamlet?
if I were you... — yo en tu lugar..., yo que tú... *
2) (possession) serUse [estar] with past participles used as adjectives describing the results of an action or process:it's round/enormous — es redondo/enorme
4) (changeable or temporary state) estarshe's bored/ill — está aburrida/enferma
how are you? — ¿cómo estás?, ¿qué tal estás?
how are you now? — ¿qué tal te encuentras ahora?
In certain expressions where English uses [be] + adjective to describe feelings ([be cold]/[hot]/[hungry]/[thirsty]), Spanish uses [tener] with a noun:I'm very well, thanks — estoy muy bien, gracias
I'm cold/hot — tengo frío/calor
I'm hungry/thirsty — tengo hambre/sed
afraid, sleepy, rightbe good! — ¡pórtate bien!
5) (age)"how old is she?" - "she's nine" — -¿cuántos años tiene? -tiene nueve años
6) (=take place) ser7) (=be situated) estarit's on the table — está sobre or en la mesa
where is the Town Hall? — ¿dónde está or queda el ayuntamiento?
it's 5 km to the village — el pueblo está or queda a 5 kilómetros
we've been here for ages — hace mucho tiempo que estamos aquí, llevamos aquí mucho tiempo, estamos aquí desde hace mucho tiempo
•
here you are(, take it) — aquí tienes(, tómalo)•
there's the church — ahí está la iglesiaa) (referring to weather) hacerit's hot/cold — hace calor/frío
b) (referring to time, date etc) serwake up, it's morning — despierta, es de día
what's the date (today)? — ¿qué fecha es hoy?
But note the following alternatives with [estar]:it's 3 May or the 3rd of May — es 3 de mayo
it's 3 May or the 3rd of May — estamos a 3 de mayo
c) (asking and giving opinion) seris it certain that...? — ¿es verdad or cierto que...?
is it fair that she should be punished while...? — ¿es justo que se la castigue mientras que...?
it is possible that he'll come — es posible que venga, puede (ser) que venga
it is unbelievable that... — es increíble que...
it's not clear whether... — no está claro si...
d) (emphatic) serwhy is it that she's so successful? — ¿cómo es que tiene tanto éxito?, ¿por qué tiene tanto éxito?
it was then that... — fue entonces cuando...
9) (=exist) haberthere is/are — hay
what is (there) in that room? — ¿qué hay en esa habitación?
is there anyone at home? — ¿hay alguien en casa?
there being no alternative solution... — al no haber or no habiendo otra solución...
let there be light! — ¡hágase la luz!
See:THERE IS, THERE ARE in there10) (=cost)how much was it? — ¿cuánto costó?
the book is £20 — el libro vale or cuesta 20 libras
how much is it? — ¿cuánto es?; (when paying) ¿qué le debo? frm
11) (=visit)has the postman been? — ¿ha venido el cartero?
have you ever been to Glasgow? — ¿has estado en Glasgow alguna vez?
12) (in noun compounds) futuro•
my wife to be — mi futura esposa•
been and * —you've been and done it now! — ¡buena la has hecho! *
that dog of yours has been and dug up my flowers! — ¡tu perro ha ido y me ha destrozado las flores!
•
you're busy enough as it is — estás bastante ocupado ya con lo que tienes, ya tienes suficiente trabajo•
if it hadn't been for..., if it hadn't been for you or frm had it not been for you, we would have lost — si no hubiera sido por ti or de no haber sido por ti, habríamos perdido•
let me be! — ¡déjame en paz!•
if that's what you want to do, then so be it — si eso es lo que quieres hacer, adelante•
what is it to you? * — ¿a ti qué te importa?2. AUXILIARY VERB1) (forming passive) serThe passive is not used as often in Spanish as in English, active and reflexive constructions often being preferred:it is said that... — dicen que..., se dice que...
she was killed in a car crash — murió en un accidente de coche, resultó muerta en un accidente de coche frm
what's to be done? — ¿qué hay que hacer?
•
it's a film not to be missed — es una película que no hay que perderse•
we searched everywhere for him, but he was nowhere to be seen — lo buscamos por todas partes pero no lo encontramos en ningún sitio2) (forming continuous) estarUse the present simple to talk about planned future events and the construction to talk about intention:what are you doing? — ¿qué estás haciendo?, ¿qué haces?
"it's a pity you aren't coming with us" - "but I am coming!" — -¡qué pena que no vengas con nosotros! -¡sí que voy!
will you be seeing her tomorrow? — ¿la verás or la vas a ver mañana?
will you be needing more? — ¿vas a necesitar más?
The imperfect tense can be used for continuous action in the past: for, sinceI'll be seeing you — hasta luego, nos vemos (esp LAm)
a)"he's going to complain about you" - "oh, is he?" — -va a quejarse de ti -¿ah, sí?
"I'm worried" - "so am I" — -estoy preocupado -yo también
"I'm not ready" - "neither am I" — -no estoy listo -yo tampoco
"you're tired" - "no, I'm not" — -estás cansado -no, ¡qué va!
"you're not eating enough" - "yes I am" — -no comes lo suficiente -que sí
"they're getting married" - "oh, are they?" — (showing surprise) -se casan -¿ah, sí? or -¡no me digas!
"he isn't very happy" - "oh, isn't he?" — -no está muy contento -¿ah, no?
"he's always late, isn't he?" - "yes, he is" — -siempre llega tarde, ¿verdad? -(pues) sí
"is it what you expected?" - "no, it isn't" — -¿es esto lo que esperabas? -(pues) no
"she's pretty" - "no, she isn't" — -es guapa -¡qué va!
he's handsome, isn't he? — es guapo, ¿verdad?, es guapo, ¿no?, es guapo, ¿no es cierto?
it was fun, wasn't it? — fue divertido, ¿verdad?, fue divertido, ¿no?
she wasn't happy, was she? — no era feliz, ¿verdad?
so he's back again, is he? — así que ha vuelto, ¿eh?
you're not ill, are you? — ¿no estarás enfermo?
3. MODAL VERB(with infinitive construction)1) (=must, have to)he's not to open it — no debe abrirlo, que no lo abra
I am to do it — he de hacerlo yo, soy yo el que debe hacerlo
I wasn't to tell you his name — no podía or debía decirte su nombre
2) (=should) deberam I to understand that...? — ¿debo entender que...?
she wrote "My Life", not to be confused with Bernstein's book of the same name — escribió "Mi Vida", que no debe confundirse con la obra de Bernstein que lleva el mismo título
he was to have come yesterday — tenía que or debía haber venido ayer
3) (=will)4) (=can)if it was or were to snow... — si nevase or nevara...
BEif I were to leave the job, would you replace me? — si yo dejara el puesto, ¿me sustituirías?
"Ser" or "estar"?
You can use "ser": ► when defining or identifying by linking two nouns or noun phrases:
Paris is the capital of France París es la capital de Francia
He was the most hated man in the village Era el hombre más odiado del pueblo ► to describe essential or inherent characteristics (e.g. colour, material, nationality, race, shape, size {etc}):
His mother is German Su madre es alemana
She was blonde Era rubia ► with most impersonal expressions not involving past participles:
It is important to be on time Es importante llegar a tiempo
Está claro que is an exception:
It is obvious you don't understand Está claro que no lo entiendes ► when telling the time or talking about time or age:
It is ten o'clock Son las diez
It's very late. Let's go home Es muy tarde. Vamos a casa
He lived in the country when he was young Vivió en el campo cuando era joven ► to indicate possession or duty:
It's mine Es mío
This is your responsibility Este asunto es responsabilidad tuya ► with events in the sense of "take place":
The 1992 Olympic Games were in Barcelona Los Juegos Olímpicos de 1992 fueron en Barcelona
"Where is the exam?" - "It's in Room 1" "¿Dónde es el examen?" - "Es en el Aula Número 1" NOTE: Compare this usage with that of estar (see below) to talk about location of places, objects and people.
You can use "estar": ► to talk about location of places, objects and people:
"Where is Zaragoza?" - "It's in Spain" "¿Dónde está Zaragoza?" - "Está en España"
Your glasses are on the bedside table Tus gafas están en la mesilla de noche NOTE: But use ser with events in the sense of "take place" (see above)}. ► to talk about changeable state, condition or mood:
The teacher is ill La profesora está enferma
The coffee's cold El café está frío
How happy I am! ¡Qué contento estoy! NOTE: Feliz, however, which is seen as more permanent than contento, is used mainly with ser. ► to form progressive tenses:
We're having lunch. Is it ok if I call you later? Estamos comiendo. Te llamaré luego, ¿vale?
Both "ser" and "estar" can be used with past participles ► Use ser in {passive} constructions:
This play was written by Lorca Esta obra fue escrita por Lorca
He was shot dead (by a terrorist group) Fue asesinado a tiros (por un grupo terrorista) NOTE: The passive is not used as often in Spanish as it is in English. ► Use estar with past participles to describe the {results} of a previous action or event:
We threw them away because they were broken Los tiramos a la basura porque estaban rotos
He's dead Está muerto ► Compare the use of ser + ((past participle)) which describes {action} and estar + ((past participle)) which describes {result} in the following:
The window was broken by the firemen La ventana fue rota por los bomberos
The window was broken La ventana estaba rota
It was painted around 1925 Fue pintado hacia 1925
The floor is painted a dark colour El suelo está pintado de color oscuro ► Ser and estar are both used in impersonal expressions with past participles. As above, the use of ser implies {action} while the use of estar implies {result}:
It is understood that the work was never finished Es sabido que el trabajo nunca se llegó a terminar
It is a proven fact that vaccinations save many lives Está demostrado que las vacunas salvan muchas vidas
"Ser" and "estar" with adjectives ► Some adjectives can be used with both ser and estar but the meaning changes completely depending on the verb:
He's clever Es listo
Are you ready? ¿Estás listo?
Chemistry is boring La química es aburrida
I'm bored Estoy aburrido ► Other adjectives can also be used with both verbs but the use of ser describes a {characteristic} while the use of estar implies a {change}:
He's very handsome Es muy guapo
You look great in that dress! Estás muy guapa con ese vestido
He's slim Es delgado
You're (looking) very slim ¡Estás muy delgada! For further uses and examples, see main entry* * *[biːˌ] weak form [bi]
1.
2)a) (followed by an adjective)she's French/intelligent — es francesa/inteligente
he's worried/furious — está preocupado/furioso
he's blind — es or (Esp tb) está ciego
have you never had gazpacho? it's delicious! — ¿nunca has comido gazpacho? es delicioso!
the gazpacho is delicious, did you make it yourself? — el gazpacho está delicioso ¿lo hiciste tú?
she was very rude to me — estuvo or fue muy grosera conmigo
Tony is married/divorced/single — Tony está or (esp AmL) es casado/divorciado/soltero
to be married to somebody — estar* casado con alguien
3)a) (followed by a noun) ser*who was Prime Minister at the time? — ¿quién era Primer Ministro en ese momento?
it's me/Daniel — soy yo/es Daniel
if I were you, I'd stay — yo que tú or yo en tu lugar me quedaría
b) ( play the role of) hacer* de4)how are you? — ¿cómo estás?
I'm much better — estoy or me encuentro mucho mejor
she's pregnant/tired — está embarazada/cansada
I'm cold/hot/hungry/thirsty/sleepy — tengo frío/calor/hambre/sed/sueño
b) ( talking about age) tener*how old are you? — ¿cuántos años tienes?
he's a lot older/younger — es mucho mayor/menor
c) (giving cost, measurement, weight)how much is that? - that'll be $15, please — ¿cuánto es? - (son) 15 dólares, por favor
they are $15 each — cuestan or valen 15 dólares cada una
how tall/heavy is he? — ¿cuánto mide/pesa?
5)a) (exist, live)I think, therefore I am — pienso, luego existo
to let something/somebody be — dejar tranquilo or en paz algo/a alguien
b) ( in expressions of time)don't be too long — no tardes mucho, no (te) demores mucho (esp AmL)
I'm drying my hair, I won't be long — me estoy secando el pelo, enseguida estoy
how long will dinner be? — ¿cuánto falta para la cena?
c) ( take place) ser*6) (be situated, present) estar*where is the library? — ¿dónde está or queda la biblioteca?
where are you? — ¿dónde estás?
what's in that box? — ¿qué hay en esa caja?
who's in the movie? — ¿quién actúa or trabaja en la película?
how long are you in Chicago (for)? — (colloq) ¿cuánto (tiempo) te vas a quedar en Chicago ?
7) (only in perfect tenses) ( visit) estar*have you been to the exhibition yet? — ¿ya has estado en or has ido a la exposición?
2.
v impers1)a) (talking about physical conditions, circumstances)it's sunny/cold/hot — hace sol/frío/calor
it's so noisy/quiet in here! — qué ruido/silencio hay aquí!
I have enough problems as it is, without you... — yo ya tengo suficientes problemas sin que tú encima...
b) ( in expressions of time) ser*hi, Joe, it's been a long time — qué tal, Joe, tanto tiempo (sin verte)
c) ( talking about distance) estar*it's 500 miles from here to Detroit — Detroit queda or está a 500 millas de aquí
2)a) (introducing person, object) ser*it was me who told them — fui yo quien se lo dije or dijo, fui yo el que se lo dije or dijo
b) (in conditional use) ser*if it hadn't been o had it not been for Juan, we would have been killed — si no hubiera sido por Juan or de no ser por Juan, nos habríamos matado
3.
v aux1) to be -inga) ( used to describe action in progress) estar* + gerwhat was I saying? — ¿qué estaba diciendo?
she was leaving when... — se iba cuando...
how long have you been waiting? — ¿cuánto (tiempo) hace que esperas?, ¿cuánto (tiempo) llevas esperando?
b) ( with future reference)he is o will be arriving tomorrow — llega mañana
when are you seeing her? — ¿cuándo la vas a ver or la verás?
2) (in the passive voice) ser* [The passive voice, however, is less common in Spanish than it is in English]it was built in 1903 — fue construido en 1903, se construyó en 1903, lo construyeron en 1903
she was told that... — le dijeron or se le dijo que...
it is known that... — se sabe que...
3) to be to + infa) ( with future reference)if a solution is to be found... — si se quiere encontrar or si se ha de encontrar una solución...
b) ( expressing possibility)what are we to do? — ¿qué podemos hacer?
c) ( expressing obligation) deber* + inf, tener* que + inf, haber* de + inftell her she's to stay here — dile que debe quedarse or tiene que quedarse aquí, dile que se quede aquí
am I to understand that... ? — ¿debo entender que... ?
4) ( in hypotheses)what would happen if she were o was to die? — ¿qué pasaría si ella muriera?
5)she's right, isn't she? — tiene razón, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?
so that's what you think, is it? — de manera que eso es lo que piensas
are you disappointed? - yes, I am/no, I'm not — ¿estás desilusionado? - sí (, lo estoy)/no (, no lo estoy)
she was told the news, and so was he/but I wasn't — a ella le dieron la noticia, y también a él/pero a mí no
I'm surprised, are/aren't you? — estoy sorprendido, ¿y tú?/¿tú no?
-
4 BE
'bi: ɡi:( abbreviation) (Bachelor of Engineering; first degree in Engineering.) licenciatura en Ingenieríabe vb1. serwhat time is it? It's 3 o'clock ¿qué hora es? Son las treswho is it? It's me ¿quién es? Soy yo2. estarhow are you? I'm fine ¿cómo estás? estoy bienwhere is Pauline? ¿dónde está Pauline?how far is it? ¿a qué distancia está?what day is it today? ¿qué día es hoy? / ¿a qué día estamos?3. tenerhow old are you? I'm 16 ¿cuántos años tienes? tengo 16 años4. costar / valer / serhow much is it? ¿cuánto cuesta? / ¿cuánto vale? / ¿cuánto es?the tickets are £15 each las entradas valen 15 libras cada una5. hacer6. haberhow many children are there? ¿cuántos niños hay?Se usa también para construir el tiempo verbal llamado present continuous que indica una acción que está pasando en estos momentoswhat are you doing? ¿qué estás haciendo? / ¿qué haces?look, it's snowing mira, está nevando
be sustantivo femenino: name of the letter b, often called be largaor grande to distinguish it from v 'be' also found in these entries: Spanish: A - abasto - abate - abismo - abotargarse - abreviar - abrirse - absoluta - absoluto - abultar - abundar - aburrir - aburrirse - acabose - acariciar - acaso - acertar - achantarse - acometer - acostada - acostado - acostumbrar - acostumbrada - acostumbrado - acreditar - activa - activo - adelantar - adelantarse - adentro - adivinarse - admirarse - adolecer - aferrarse - afianzarse - aficionada - aficionado - afligirse - agonizar - agotarse - agradecer - agua - ahogarse - ahora - aire - ajo - ala - alarmarse - alcanzar - alegrarse English: aback - abate - about - absent - accordance - account for - accountable - accustom - acquaint - action - addicted - address - adequate - adjust - admit - affiliated - afford - afraid - agenda - agree - agreement - ahead - air - airsick - alert - alive - alone - along - aloof - alphabetically - always - am - ambition - amenable - amusing - anathema - annoyance - anomaly - anxious - apologetic - appal - appall - are - arm - around - arrears - as - ashamed - aspire - assertbetr[biː]intransitive verb (pres 1ª pers am, 2ª pers sing y todas del pl are, 3ª pers sing is; pt 1ª y 3ª pers sing was, 2ª pers sing y todas del pl; pp been)2 (essential quality) ser3 (nationality) ser4 (occupation) ser5 (origin) ser6 (ownership) ser7 (authorship) ser8 (composition) ser9 (use) ser10 (location) estar11 (temporary state) estar■ how are you? ¿cómo estás?12 (age) tener13 (price) costar, valer■ a single ticket is £9.50 un billete de ida cuesta £9.5014 tener■ he's hot/cold tiene calor/frío■ we're hungry/thirsty tenemos hambre/sed1 (passive) ser■ she was arrested at the border fue detenida en la frontera, la detuvieron en la frontera■ he's hated by everybody es odiado por todos, todos lo odian■ he was discharged fue dado de alta, lo dieron de alta■ the house has been sold la casa ha sido vendida, la casa se ha vendido, han vendido la casa■ thirty children were injured treinta niños fueron heridos, treinta niños resultaron heridos■ the two areas of the town are divided by a wall las dos zonas de la ciudad están divididas por un muro1 (obligation) deber, tener que1 (future)phrase there is / there are1 hay■ is there much traffic ¿hay mucho tráfico?1 había■ were there many people? ¿había mucha gente?1 habrá1 habría■ if Mike came, there would be ten of us si viniera Mike, seríamos diez\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be about to «+ inf» estar para + inf, estar a punto de + infto be or not to be ser o no serbe ['bi:] v, was ['wəz, 'wɑz] ; were ['wər] ; been ['bɪn] ; being ; am ['æm] ; is ['ɪz] ; are ['ɑr] viJosé is a doctor: José es doctorI'm Ana's sister: soy la hermana de Anathe tree is tall: el árbol es altoyou're silly!: ¡eres tonto!she's from Managua: es de Managuait's mine: es míomy mother is at home: mi madre está en casathe cups are on the table: las tazas están en la mesato be or not to be: ser, o no serI think, therefore I am: pienso, luego existohow are you?: ¿cómo estás?I'm cold: tengo fríoshe's 10 years old: tiene 10 añosthey're both sick: están enfermos los dosbe v impersit's eight o'clock: son las ochoit's Friday: hoy es viernesit's sunny: hace solit's very dark outside: está bien oscuro afuerabe v auxwhat are you doing? -I'm working: ¿qué haces? -estoy trabajandoit was finished yesterday: fue acabado ayer, se acabó ayerit was cooked in the oven: se cocinó en el hornocan she be trusted?: ¿se puede confiar en ella?you are to stay here: debes quedarte aquíhe was to come yesterday: se esperaba que viniese ayerbev.(§ p.,p.p.: was, were, been) = estar v.(§pres: estoy, estás...) pret: estuv-•)• ser v.(§pres: soy, eres, es, somos, sois, son) subj: se-imp: er-fu-•)biːˌ weak form bi
1.
2)a) (followed by an adjective)she's French/intelligent — es francesa/inteligente
he's worried/furious — está preocupado/furioso
he's blind — es or (Esp tb) está ciego
have you never had gazpacho? it's delicious! — ¿nunca has comido gazpacho? es delicioso!
the gazpacho is delicious, did you make it yourself? — el gazpacho está delicioso ¿lo hiciste tú?
she was very rude to me — estuvo or fue muy grosera conmigo
Tony is married/divorced/single — Tony está or (esp AmL) es casado/divorciado/soltero
to be married to somebody — estar* casado con alguien
3)a) (followed by a noun) ser*who was Prime Minister at the time? — ¿quién era Primer Ministro en ese momento?
it's me/Daniel — soy yo/es Daniel
if I were you, I'd stay — yo que tú or yo en tu lugar me quedaría
b) ( play the role of) hacer* de4)how are you? — ¿cómo estás?
I'm much better — estoy or me encuentro mucho mejor
she's pregnant/tired — está embarazada/cansada
I'm cold/hot/hungry/thirsty/sleepy — tengo frío/calor/hambre/sed/sueño
b) ( talking about age) tener*how old are you? — ¿cuántos años tienes?
he's a lot older/younger — es mucho mayor/menor
c) (giving cost, measurement, weight)how much is that? - that'll be $15, please — ¿cuánto es? - (son) 15 dólares, por favor
they are $15 each — cuestan or valen 15 dólares cada una
how tall/heavy is he? — ¿cuánto mide/pesa?
5)a) (exist, live)I think, therefore I am — pienso, luego existo
to let something/somebody be — dejar tranquilo or en paz algo/a alguien
b) ( in expressions of time)don't be too long — no tardes mucho, no (te) demores mucho (esp AmL)
I'm drying my hair, I won't be long — me estoy secando el pelo, enseguida estoy
how long will dinner be? — ¿cuánto falta para la cena?
c) ( take place) ser*6) (be situated, present) estar*where is the library? — ¿dónde está or queda la biblioteca?
where are you? — ¿dónde estás?
what's in that box? — ¿qué hay en esa caja?
who's in the movie? — ¿quién actúa or trabaja en la película?
how long are you in Chicago (for)? — (colloq) ¿cuánto (tiempo) te vas a quedar en Chicago ?
7) (only in perfect tenses) ( visit) estar*have you been to the exhibition yet? — ¿ya has estado en or has ido a la exposición?
2.
v impers1)a) (talking about physical conditions, circumstances)it's sunny/cold/hot — hace sol/frío/calor
it's so noisy/quiet in here! — qué ruido/silencio hay aquí!
I have enough problems as it is, without you... — yo ya tengo suficientes problemas sin que tú encima...
b) ( in expressions of time) ser*hi, Joe, it's been a long time — qué tal, Joe, tanto tiempo (sin verte)
c) ( talking about distance) estar*it's 500 miles from here to Detroit — Detroit queda or está a 500 millas de aquí
2)a) (introducing person, object) ser*it was me who told them — fui yo quien se lo dije or dijo, fui yo el que se lo dije or dijo
b) (in conditional use) ser*if it hadn't been o had it not been for Juan, we would have been killed — si no hubiera sido por Juan or de no ser por Juan, nos habríamos matado
3.
v aux1) to be -inga) ( used to describe action in progress) estar* + gerwhat was I saying? — ¿qué estaba diciendo?
she was leaving when... — se iba cuando...
how long have you been waiting? — ¿cuánto (tiempo) hace que esperas?, ¿cuánto (tiempo) llevas esperando?
b) ( with future reference)he is o will be arriving tomorrow — llega mañana
when are you seeing her? — ¿cuándo la vas a ver or la verás?
2) (in the passive voice) ser* [The passive voice, however, is less common in Spanish than it is in English]it was built in 1903 — fue construido en 1903, se construyó en 1903, lo construyeron en 1903
she was told that... — le dijeron or se le dijo que...
it is known that... — se sabe que...
3) to be to + infa) ( with future reference)if a solution is to be found... — si se quiere encontrar or si se ha de encontrar una solución...
b) ( expressing possibility)what are we to do? — ¿qué podemos hacer?
c) ( expressing obligation) deber* + inf, tener* que + inf, haber* de + inftell her she's to stay here — dile que debe quedarse or tiene que quedarse aquí, dile que se quede aquí
am I to understand that... ? — ¿debo entender que... ?
4) ( in hypotheses)what would happen if she were o was to die? — ¿qué pasaría si ella muriera?
5)she's right, isn't she? — tiene razón, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?
so that's what you think, is it? — de manera que eso es lo que piensas
are you disappointed? - yes, I am/no, I'm not — ¿estás desilusionado? - sí (, lo estoy)/no (, no lo estoy)
she was told the news, and so was he/but I wasn't — a ella le dieron la noticia, y también a él/pero a mí no
I'm surprised, are/aren't you? — estoy sorprendido, ¿y tú?/¿tú no?
N ABBR(Econ) = bill of exchange L/C* * *[biːˌ] weak form [bi]
1.
2)a) (followed by an adjective)she's French/intelligent — es francesa/inteligente
he's worried/furious — está preocupado/furioso
he's blind — es or (Esp tb) está ciego
have you never had gazpacho? it's delicious! — ¿nunca has comido gazpacho? es delicioso!
the gazpacho is delicious, did you make it yourself? — el gazpacho está delicioso ¿lo hiciste tú?
she was very rude to me — estuvo or fue muy grosera conmigo
Tony is married/divorced/single — Tony está or (esp AmL) es casado/divorciado/soltero
to be married to somebody — estar* casado con alguien
3)a) (followed by a noun) ser*who was Prime Minister at the time? — ¿quién era Primer Ministro en ese momento?
it's me/Daniel — soy yo/es Daniel
if I were you, I'd stay — yo que tú or yo en tu lugar me quedaría
b) ( play the role of) hacer* de4)how are you? — ¿cómo estás?
I'm much better — estoy or me encuentro mucho mejor
she's pregnant/tired — está embarazada/cansada
I'm cold/hot/hungry/thirsty/sleepy — tengo frío/calor/hambre/sed/sueño
b) ( talking about age) tener*how old are you? — ¿cuántos años tienes?
he's a lot older/younger — es mucho mayor/menor
c) (giving cost, measurement, weight)how much is that? - that'll be $15, please — ¿cuánto es? - (son) 15 dólares, por favor
they are $15 each — cuestan or valen 15 dólares cada una
how tall/heavy is he? — ¿cuánto mide/pesa?
5)a) (exist, live)I think, therefore I am — pienso, luego existo
to let something/somebody be — dejar tranquilo or en paz algo/a alguien
b) ( in expressions of time)don't be too long — no tardes mucho, no (te) demores mucho (esp AmL)
I'm drying my hair, I won't be long — me estoy secando el pelo, enseguida estoy
how long will dinner be? — ¿cuánto falta para la cena?
c) ( take place) ser*6) (be situated, present) estar*where is the library? — ¿dónde está or queda la biblioteca?
where are you? — ¿dónde estás?
what's in that box? — ¿qué hay en esa caja?
who's in the movie? — ¿quién actúa or trabaja en la película?
how long are you in Chicago (for)? — (colloq) ¿cuánto (tiempo) te vas a quedar en Chicago ?
7) (only in perfect tenses) ( visit) estar*have you been to the exhibition yet? — ¿ya has estado en or has ido a la exposición?
2.
v impers1)a) (talking about physical conditions, circumstances)it's sunny/cold/hot — hace sol/frío/calor
it's so noisy/quiet in here! — qué ruido/silencio hay aquí!
I have enough problems as it is, without you... — yo ya tengo suficientes problemas sin que tú encima...
b) ( in expressions of time) ser*hi, Joe, it's been a long time — qué tal, Joe, tanto tiempo (sin verte)
c) ( talking about distance) estar*it's 500 miles from here to Detroit — Detroit queda or está a 500 millas de aquí
2)a) (introducing person, object) ser*it was me who told them — fui yo quien se lo dije or dijo, fui yo el que se lo dije or dijo
b) (in conditional use) ser*if it hadn't been o had it not been for Juan, we would have been killed — si no hubiera sido por Juan or de no ser por Juan, nos habríamos matado
3.
v aux1) to be -inga) ( used to describe action in progress) estar* + gerwhat was I saying? — ¿qué estaba diciendo?
she was leaving when... — se iba cuando...
how long have you been waiting? — ¿cuánto (tiempo) hace que esperas?, ¿cuánto (tiempo) llevas esperando?
b) ( with future reference)he is o will be arriving tomorrow — llega mañana
when are you seeing her? — ¿cuándo la vas a ver or la verás?
2) (in the passive voice) ser* [The passive voice, however, is less common in Spanish than it is in English]it was built in 1903 — fue construido en 1903, se construyó en 1903, lo construyeron en 1903
she was told that... — le dijeron or se le dijo que...
it is known that... — se sabe que...
3) to be to + infa) ( with future reference)if a solution is to be found... — si se quiere encontrar or si se ha de encontrar una solución...
b) ( expressing possibility)what are we to do? — ¿qué podemos hacer?
c) ( expressing obligation) deber* + inf, tener* que + inf, haber* de + inftell her she's to stay here — dile que debe quedarse or tiene que quedarse aquí, dile que se quede aquí
am I to understand that... ? — ¿debo entender que... ?
4) ( in hypotheses)what would happen if she were o was to die? — ¿qué pasaría si ella muriera?
5)she's right, isn't she? — tiene razón, ¿no? or ¿verdad? or ¿no es cierto?
so that's what you think, is it? — de manera que eso es lo que piensas
are you disappointed? - yes, I am/no, I'm not — ¿estás desilusionado? - sí (, lo estoy)/no (, no lo estoy)
she was told the news, and so was he/but I wasn't — a ella le dieron la noticia, y también a él/pero a mí no
I'm surprised, are/aren't you? — estoy sorprendido, ¿y tú?/¿tú no?
-
5 job
‹ob1) (a person's daily work or employment: She has a job as a bank-clerk; Some of the unemployed men have been out of a job for four years.) trabajo2) (a piece of work or a task: I have several jobs to do before going to bed.) tarea•- a good job
- have a job
- just the job
- make the best of a bad job
job n1. trabajo / empleowhat is your job? ¿en qué trabajas? / ¿cuál es tu trabajo?2. tarea / trabajoit's a good job... menos mal que...tr[ʤəʊb]1 Jobjob ['ʤɑb] n1) : trabajo mhe did odd jobs for her: le hizo algunos trabajos2) chore, task: tarea f, quehacer m3) employment: trabajo m, empleo m, puesto mn.• Job s.m.dʒəʊbnoun Job[dʒɒb]Job's comforter — persona que intentando consolar empeora la situación
1. N1) (=employment) trabajo m, empleo mwhat would the job involve? — ¿en qué consistiría el trabajo or empleo?
what's her job? — ¿de qué trabaja?
we shall create 1,000 new jobs — vamos a crear 1.000 puestos de trabajo más
•
he got a job as a clerk — consiguió un trabajo or empleo de oficinista•
I think he's the best man for the job — creo que es el más apropiado para el puesto•
to be in a job — tener trabajo•
to look for a job — buscar (un) trabajo or empleo•
to be out of a job — estar sin trabajo or empleoif they go bankrupt we'll all be out of a job — si se arruinan nos quedaremos todos sin trabajo or empleo
day 2.to put sb out of a job — quitar el trabajo or empleo a algn
2) (=piece of work) trabajo mit was a big job — dio mucho trabajo, era mucho trabajo
•
I'm paid by the job — me pagan a destajo•
I've got a few jobs to do — tengo algunas cosillas que hacerto do a job for sb — hacer un encargo para algn, hacer un recado a algn
can you do a job for me? — ¿te puedo hacer un encargo?, ¿te puedo encargar algo?
•
to know one's job — conocer el oficio•
you've made a good job of painting the doors — has pintado muy bien las puertas•
he's out on a job at the moment — en este momento ha salido a hacer un trabajoon the job: he fell asleep on the job — se quedó dormido trabajando
there was no formal training - they learned on the job — no se ofrecía formación específica - aprendían trabajando or sobre la marcha
to be on the job * — (=having sex) estar haciéndolo *
- fall down on the jobhatchet, nose 4., odd 3., repair I, 3.3) (Comput) trabajo m4) (=duty, responsibility)that's not my job — eso no me incumbe a mí, eso no me toca a mí
he's only doing his job — está cumpliendo con su deber, nada más
5) * (=undertaking)it's quite a job, bringing up five children — es una tarea bastante dura, criar a cinco hijos
6) * (=difficulty)to have a (hard) job doing/to do sth: we're having a hard job keeping up with the demand — nos está costando trabajo satisfacer la demanda
we had quite a job getting here! — ¡vaya que nos costó (trabajo) llegar!
7) * (=state of affairs)•
it's a good job he didn't see us — menos mal que no nos vio- make the best of a bad job- give sth up as a bad job8) * (=crime) golpe * mput-uphe was caught doing a bank job — lo cogieron or (LAm) agarraron asaltando un banco
9) (Brit)* (=thing)this machine is just the job — esta máquina nos viene que ni pintada *, esta máquina nos viene al pelo *
a holiday in Majorca would be just the job — unas vacaciones en Mallorca nos vendrían de perlas or de maravilla
10) (Brit)* (child language)2. VI1) (=do casual work) hacer trabajos temporales2) (=work as middleman)3.CPDjob action N — (US) movilización f (de trabajadores)
job advertisement N — oferta f de trabajo or empleo, anuncio m de trabajo or empleo
job analysis N — (Ind) análisis m del trabajo, análisis m ocupacional
job applicant N — solicitante mf de empleo or trabajo, aspirante mf (a un puesto)
job application N — solicitud f de trabajo or empleo
Job Centre N — = Jobcentre
job control language N — lenguaje m de control de trabajo
job creation N — creación f de empleo, creación f de puestos de trabajo
job creation scheme N — plan m de creación de puestos de trabajo, plan m de creación de nuevos empleos
job description N — descripción f del trabajo
job evaluation, job grading N — evaluación f de empleos
job holder N — empleado(-a) m / f
job hunting N — búsqueda f de trabajo, búsqueda f de empleo
to go job hunting — salir a buscar trabajo or empleo
job interview N — entrevista f de trabajo
job losses NPL — pérdida fsing de puestos de trabajo
to buy/sell sth as a job lot — comprar/vender algo en un lote
job market N — mercado m laboral
job number N — número m del trabajo
job opportunity N — oportunidad f de trabajo
job queue N — (Comput) cola f de trabajos
job requirement N — requisito m para el puesto
communication skills are a job requirement in public relations — la capacidad de comunicación es un requisito para el puesto de relaciones públicas
job satisfaction N — satisfacción f en el trabajo, satisfacción f profesional
job search N — búsqueda f de trabajo or empleo
job security N — seguridad f en el trabajo
job seeker N — demandante mf de empleo, persona f que busca trabajo
job seeker's allowance N — (Brit) prestación f por desempleo
job sharing N —
I'm interested in the possibility of job sharing — me interesaría poder compartir el empleo con otra persona
job specification N — (for post) requisitos mpl para el puesto
job vacancy N — puesto m vacante
* * *[dʒəʊb]noun JobJob's comforter — persona que intentando consolar empeora la situación
-
6 xabarciar
Xabarciar, tratar, vender, cosas de poco valor, tratantes de escasa monta. —Cundu you yera un guaxín prexenciéi 'l tibeiru que cheldarun les Xabarceires de la miou aldina con la sou pótchina Facunda ya 'l Pascualón el Xitanu, lu que non cuntaba you yera qu'al currer el tempu tamén me diba ver encibiétchau per mor de la ñecexidá en tener que faer de xabarceiru, ya nagora mesmu comu tóu nisti dicionariu xirbe d’escola, nagua mexor qu’istes estories pa comprendier con mexor vidayu les ñaturales ya ximples costumes de la Nuexa Xantiquina Tierrina, que güéi nel díe tan sous ancestrus nes manes fedientes ya utreresques de prexones tan rapiegues ya llimiagues, que l'únicu que fan ye mistificar les nuexes costumes ya Chingua, menus mal que col tempu les xeneraciones d'astures venideiras xabran poñer les couxes nel sou xeitu, pos conista esperancia trabayu you xin escanxu ya m'allegre ya enxemáu de gociu, perque you séi, ya xuru per toes mious ceyencias con tou la fuercia del miou alma, qu'angún díe non mu xeru, tous lus entroyáus trabayus fechus per lus Amigus del Bable ya de lus del Conceyu Bable, que güéi amindi me pieschen toes les portes, per el baldrayante miéu que xin me dexen xueltu, dalgún d'echus nun me valdríe amindi nin p'arrátchar el cuchu de lus bracus. Axín que ya ta tóu faláu, ya tous lus que nun s'atopen nes arrañáes pradeires del enxútchu vidayu, comprendieran, que toes istes xentaques per minde nomáes nun son namái que pioyones ou paráxitus. TRADUCCIÓN.—Cuando yo era pequeño presencié el sonado escándalo que prepararon las tratantas de mi aldea, por la causa de la su pollina Facunda y de Pascualón el Gitano, lo que no pensaba yo por aquel entonces, era que al transcurrir los años, me iba a ver envuelto por causa de la necesidad o cualquier otra razón parecida, en trabajar como tratante verdulero, frutero, xabarceiru, pero ahora mismo, y como según mi parecer todo en este diccionario ha de servir de escuela, pues nada mejor que estas historias verdaderas, para comprender con mejor entendimiento y sencillez, las naturales y simples maneras, costumbres y diversas cosas de Nuestra Santina Tierrina, pues con grande pena hoy yo estoy viendo, como sus más respetables y queridos ancestros, son manejados ultrajantemente, por personas que faltas de dignidad, amor a la Tierrina y respeto hacia sus sagrados ancestros, están dándoselas de entendidos mistificando toda la "Cultura de Asturias”, pero yo se muy bien, que con el tiempo las generaciones de astures venideras sabrán poner todas las cosas en el lugar que sabiamente les corresponde, con esta hermosa esperanza trabajo yo hoy en día con alegría y cubierto de entusiasmado gozo, porque yo sé, y juro por todas mis creencias con toda la fuerza de mi alma, que algún día y no muy lejano, todos los estercolosos trabajos sobre la materia de la LLingua D'Asturies y sus Ancestros, que fueron basurescamente hechos por los Amigos del Bable y los del Conceyu Bable, que desde siempre, pretendo decir, que desde que nacieron porque mis humildes trabajos les hicieron con afán insano intentar crecer sin tener raíces para sostener su rancuaya creencia, no hicieron otra cosa que ponerme torgas en todas las puertas, por el cobardoso miedo que tenían, pues al dejarme suelto a mí, ninguno de ellos hoy existiría, y menos me serviría ni para limpiar la cubil de los cerdos. Así que ya está dicho todo sobre este asunto de estas asociaciones de la "Trelda", y yo creo que todas las gentes que no tengan las praderas del entendimiento secas y limpias de saberes, comprenderán perfectamente, que todas estas gentes por mi nombradas nada más que son parásitos. —Esta historia que ya de seguido les voy a relatar, terminó con mis huesos en la cárcel, por haberla yo contado en un pequeño libro tal como había sucedido. La verdad que you espatuxé ya galamiéi per tous lus llugares de la miou Tierrina con mu pouca xuerti, quiciavis fora que ñaciera pa ser un esgraciaín ou que les couxes teñíen que cheldaxe axindi, güéi nel díe que ya vou pa viétchu tou contentu de ver vivíu miou vida de la maneira que lu fexe, perque xin axindi nun fora, poucu ou nagua podría cuntar de les costumes ya llingua de miou mantina Tierrina. Xin lus Roxus viexon ganáu l'engarradiétcha, que tal couxa viexen fechu senún se xebraren en tantus partíus pollíticus que nun dexaben llugar pa l'esciplina, pos tóus queríen mangoniar, escutír, ya tou 'l mamplenáu de tibeirus xabarceirus que manexaben, metantu que lus fascioxus afilaben les nabayes p'achuquinar piscuezus, falules you, que xin lus Roxus viexen ganáu, xeguramente que you nun taríe nagora fayénduyes isti dicionariu, perque xeguramente miou pá me viexe adeprendíu dalguna carreira d'inxinieru, maestru, aboguéu, etc., etc., ya me xebrarie del ñatural vivir ganándume 'l pan nes mesmes fontes ancestrales de les nuexes costumes ya llingua, que ye dou s'abaya tou 'l ancestru ximple, ñatural ya fidalgu d'Asturies, Trubiétchu de la Patria España. —Toes les prexones xebráes d'istus ñaturales y xantiquinus llugares de la miou embruxadóura ya melgueira Tierrina, nun poden querecha na fondeirá de sous raigones, nin tampoucu puén faer el munchu trabayu qu'entavía se ñecexita pa poder cheldar en bom xeitu la Nuexa Palancia, ya toa l'ancestral cultura de la Tierrina. —Existi un reflán astur que díz, que lus nenus pa que queran ben a la sou má tenen que mamar nel sou entamu fasta qu’isti d’afechu s’escose. “TERESA, LA JUSTICIA Y LOS ELEGANTES TIMADORES DE NUESTRO TIEMPO" —No son los timadores de mi tiempo, tan desgraciados y tan cándidos como lo era Pascualón el gitano, pues estos indecentes y asquerosos gitanos de hoy día, no son de la raza “calé” (pobrecitas estas humildes y desventuradas gentes, cuanto desde niño las he querido admirado, y cuantos compañeros en la vida he tenido que eran gitanos, siendo todos ellos estupendos camaradas y soberbios muchachos). —Digo que los gitanos de hoy día, son la escoria que dejo la guerra entre la raza despreciable de algunos “payos”, y a uno de ellos, le voy a retratar en estas páginas lo mejor que pueda, sin quitar, ni poner nada, simplemente voy a contar cuanto ha sucedido. —Habíame yo caído trabajando como calderero en el montaje, y rótome el cumal (la columna), quedando de resultas de este llumbazu (caída) inútil para el trabajo que profesaba, y en una situación bastante desesperada, porque las pensiones que asignan a los mutilados trabajadores españoles, son las mayores canalladas y porquerías, que no le alcanzan al desventurado lisiado, ni para comer un plato de sopas cada día. Así pues, había rótome las costillas toda mi vida trabajando para aquella miseria que me condenaba, a vivir el resto de mi existencia falto de todo, todavía para más fastidiarla, escuchando todos los días a los dirigentes de trabajo, bien con sus comedidas y estudiadas frases, que díganlas ellos y entiéndalas María Santísima, dirigiéndose al país, por el medio de la televisión, radio y prensa, que nos iban a dar tanto y cuanto. En resumen, que lo único que nos dan es una caca, tan grande tan asquerosa como ellos son. —Estaba yo de pensión por aquel entonces en casa de la señora Teresa, que era viuda de un desgraciado minero, que el pobre tuvo la triste desgracia para su esposa e hijos, de morirse en la cama abrazado por una enfermedad, y no haberlo hecho en la mina aplastado en una oscura y tenebrosa rampla por un costero, ya que si así hubiera sucedido, le quedaría a su viuda una pensión que aunque también fuese en demasía miserable, no sería tanto como la que le daban por el seguro de enfermedad, que ésta sí que no les algamía (alcanzaba) ni a ella ni a sus tres pequeños hijos, que el mayor aun no llegaba a los nueve años, ni para comer sin fartucase (hartarse), ni una vez a la semana. —Dentro de privaciones y de miserias endiabladas vivía Teresa, estirando la moleculosa pensión que no se espurría (alargaba), por ser en demasía encoyía (encogida) ya de crianza, y pensando yo que a esta triste situación que a ella acompañaba, sin galga (freno) que me detuviese en desfrenada carrera me acercaba, decidimos dedicarnos al trato, para ver si de esta forma lográbamos despegarnos de las miserias que nos rodeaban. —Creo que no hace falta decir, que la Ciencia le hizo correr al progreso con tanta prisa, que desde aquella inolvidable y lejana época de las Xabarceiras, que recorrían las aldeas, romerías y mercados, vendiendo las frutas y demás productos, que transportaban a lomos de los humildes burros, hasta nuestro tiempo, el progreso con sus ingenios modernos, mitad emparentados en el agrado del Hacedor, y la otra parte con los mismos imaginares del propio demonio, hizo a las gentes moverse con apurante desatino, y por tal suceder hoy día, las personas que pretendan dedicarse a la industria de comerciar con las frutas u otras mercancías por las ferias y mercados, no pueden hacerlo sirviéndose de un jumento como medio de transporte, ya que si tal locura hicieran, no ganarían ni para darle un mal pienso a su pollino. —Por tal lleldar (acontecer) Teresa y yo, nos decidimos hacer camino en el oficio de Zabarceirus (tratantes), por eso nos centramos en el menester de comprar una pequeña furgoneta, de ésas que suelen ser a medio uso, y que nos la dieran a plazos, ya que yo no tenía una perrina (cinco céntimos), y ella tenía que pedir prestado el dinero de la entrada que había que pagar por el vehículo, a una conocida suya que sabedora de nuestras pretensiones, habíase decidido a prestárselo. —Así pues ya con esta determinación tomada, y ya completamente decididos a ganarnos la vida en este oficio, que la verdad era el único que me quedaba a mí, ya que a pesar de aún valer para un sinfín de profesiones livianas, no podía aspirar a ellas, porque para tal menester, se necesitaba una recomendación, o ser por lo contrario hijo o pariente de algún facistón de buena marca, faceta única y sin igual, que impera desde la guerra Civil para todos los efectos en mi Patria. Por esto, a poca curiosidad que cualquiera tenga para investigar en este denigrante panorama, se darán cuenta que en todos los ministerios de la nación, desde el que más manda, hasta el conserje que le franquea la puerta, son todos fascistas, divididos en falangistas, que hermoso y Humanitario partido es éste, si sus afiliados cumplieran los Credos que tan maravillosamente creo su Fundador, y la otra parte, está compuesta por exdivisionarios, exlegionarios, excombatientes, exlicenciados de las fuerzas armadas, etc. Y si quieren ustedes encontrar algún Rojo, búsquenlo en las profesiones más bajas y avasalladas del país. Esto que les cuento señores es la pura verdad, así que consideren la libertad que tendremos, cuando detrás de cada obrero, existe un patrón que le roba, y si el trabajador protesta, entonces aparece un látigo y una pistola que le hace por la vía de la fuerza, entrar en la senda de la esclavitud. —Digo yo, que para encontrar esa furgoneta que determinado teníamos de comprar, investigamos en las páginas de anuncios de los periódicos de provincia, por si alguna venía anunciada del tamaño y condiciones que nosotros necesitábamos. Y nuestra alegría fue grande cuando observamos en uno de los diarios que la Casa de Vulcano tenía una en venta, que la vendía dando como señal una pequeña entrada, y después el resto, que se podía pagar en cómodos plazos, también estaba revisada con esmero y garantía, según las manifestaciones hechas por el propio dueño, en la propaganda que de la furgoneta había anunciado, que aseguraba que el tal vehículo, se encontraba lo mismo que si fuese nuevo. —Así pues, en los últimos días del mes de Enero, del siguiente año del primer baile que los Humanos hicieran alrededor de la Luna, ensenderámonos la Teresa y yo camino de Oviedo, ilusionados y muy gozosos dentro del ánimo que nos movía, de comprar aquel vehículo, con el que pensábamos mejorar a fuerza de trabajar arduamente nuestra situación harto deficiente. Llegamos al fin en alegrosa compañía a la Casa de Vulcano, pudimos comprobar como en el amplio escaparate de su bien saneado negocio, estaba expuesta la furgoneta limpia y reluciente, con todas las apariencias a primera vista de ser una prenda de primera mano. Sin embargo, si fuésemos capaces de leer el destino, hubiésemos observado como los faros de la hermosa furgoneta, nos parecerían ojos vivos, que nos miraban guasonamente, como si de ante mano, ya se estuvieran mofando de nuestras nobles pero ilusas pretensiones, y a fe mía que nos consideraban una xunta (yunta) de fatones (bobos) que muy pronto iban a caer en las sutiles redes de el gitano de su dueño, que era el timador más despiadado, hábil y deshumanizado, de los muchos que protegidos por la ley, comían el escaso pan del pobre en la ciudad de Oviedo. —Tras mirar un buen rato nuestro xumentu de fierru (burro de hierro) pareciéndonos cuanto más lo reparábamos más hermoso y deseable, decidimos hacer entrada al establecimiento, ya con el firme propósito de hacer nuestra aquella furgoneta, que con la necesidad que nos embargaba nos había por completo sorbido el seso. —Nada más que pusimos los pies dentro de aquella industria del timo y el atropello, presentose ante nosotros sin mediar tiempo, igual que si esperándonos estuviera, un hombre de aspecto muy agradable, que llevaba plasmado en su rostro el maravilloso don de no saber hacerle mal a nadie, por lo que a mi primera impresión yo pude apreciarle, y mirándonos con sus ojillos vivarachos, que al mismo tiempo parecían del todo inocentes, brindándonos una amplia sonrisa, que se extendía de oreja a oreja, y estaba amurallada de una dentadura tan perfecta y amarfilada, que me hizo asegurar que aquel sujeto, no tenía suyo ni un sólo diente. Digo yo que a la par que así nos saludaba, se frotaba sus finas y blancas manos con verdadera insistencia, y así con esta presentación tan capitalista, tan engañadora y confianzuda, nos preguntó con su voz exquisita y halagadora, que en nada desmerecía a sus modales: —¿En qué puedo servir a tan distinguidos señores? —Teresa que era la que llevaba la voz cantante porque era la que tenía el paperío (el dinero), ahpoyándose en el vehículo que le interesaba, díjole sonriéndose dentro de una gozosa alegría que no pasó desapercibida ante la escrutante mirada de aquel granuja de timador de los tiempos modernos: —¡Verá usted, queríamos comprar esta furgonetina, si es verdad todo lo que de ella cuenta usted en el periódico! —¡Sí, verdad es todo cuanto he dicho en el anuncio, no tengan ustedes miedo ni temor alguno al engaño, porque esta mi casa se especializa en haber sido siempre muy formal y seria! —Yo que para nada me entrometí mientras que ellos hablaban, por no cortar a la Teresa que es mujer de larga parpayuéla (muy habladora), a la par que muy enfadadiza y voluble si se le corta la palabra, y como ella era la que relativamente iba a satisfacer la entrada y hacerse responsable de la compra, pues tan sólo me limité a observarles mientras que ellos hacían el trato, y después que terminaron de ponerse de acuerdo en todo, no haciéndome ningún aprecio a mí el vendedor, y creo que hasta me había considerado según mis propias apreciaciones, hombre tranquilo y de mermados arreos, pues como cuento, después de haber cerrado el trato, el Vulcano otra vez envuelto por aquella facilona sonrisa, que en él debía de ser una de sus armas más eficientes, preguntó a la par que se frotaba sus manos lleno de un dichoso contentamiento, que le llenaba de gozo, y no tanto por el dinero que en su trato había ganado, sino por la satisfacción que deduzco sentía, cuando timaba a las gentes con su hábil y exquisita maestría: —¿Bueno... y ahora... quién es el que va a revisar esta maravilla? —¡Quiero decir...! ¿quién va a conducirla? —Yo l’acaidonaréi (conduciré), le contesté a aquel individuo del que ya no me gustaba tanto ni su presencia ni nada que de él emanase, y seguido le pregunté ya siempre dentro de la desconfianza: —¡Y ahora dígame usted! ¿Es verdad que este vehículo se encuentra en buenas condiciones? —Tenga presente y compréndame usted, que esta señora lo precisa para tratar en frutas, y no le vaya a suceder, que si desea llegar con ella dónde se propone, tenga que comprar un burro para que remolque a los dos caballos de hierro, que hacen xuntura (yunta) en la furgoneta, y que por encontrarse quemados de tanto trotar, no les quede fuerza nada más que para hacer la carrera de prueba. —Pierda usted todo cuidado, y no haga con sus ingeniosas bromas menosprecio de mis honrados intereses, que no vivo yo a cuenta de engañar a mis queridos y siempre respetados clientes. Manifestó Vulcano poniéndose muy serio, pero sin apearse en ningún momento de su sonrisa, que por ser tan permanente se hondeaba en la sospecha de ser equivocadora y seguido apuntalóse en hacer su propia propaganda de la siguiente manera: —Mire, no olvide nunca, me dijo Vulcano poniéndome cariñosamente una mano encima de mi hombro, que la Casa de Vulcano, es tan honrada como la misma Audiencia, dónde se reparte la ley castigando y persiguiendo toda trampa e injusticia, por eso yo efectúo mi trabajo, bajo la respetuosa sombra de la justicia. —¿Acaso ha pensado usted que yo soy un gitano? —¡No querido amigo, si en esa desconfianza su imaginación trabaja, siento asegurarle que se encuentra usted muy equivocado, pues todos en esta ciudad me conocen, y saben que soy un honrado industrial respetado y querido, tanto por los rectos servidores de la ley, como por todos los demás que estamos obligados a no burlarnos del eficiente sistema de la justicia, que hace que todo ciudadano se sienta protegido, tanto su integridad física, como los intereses que honradamente le pertenezcan! —Y ya por última vez les aseguro que este vehículo se encuentra en perfecto funcionamiento, y hasta puedo permitirme el lujo de decirles, que pueden viajar con esta estupenda furgoneta, sin la más mínima preocupación, y sin el menor problema posible, no sólo al más apartado rincón de Asturıas, sino hasta la alejada Barcelona, sin que este motorín, deje de funcionar ni un momento, ni se empapice (ahogue) ni una sola vez. Aseguraba Vulcano, centrándose en una encendida adulación hacía su “jumento de hierro", que tal parecía que le estuviese jurando al General Franco, que era él, el más horado y disciplinado comerciante, de toda la nación española. —Yo que ya había comprendido que aquel tipejo era una asquerosa rata que no había veneno que la matase, le dije que estaba muy bien todo cuanto había dicho, y después le pregunté, que si podíamos ir a dar una vuelta con la furgoneta, para asegurarnos, que efectivamente era el vehículo la maravilla que con tanto ardor y fuerza él nos había pintado. —¡No, hoy no puede ser! Aseguró Vulcano, y seguidamente dijo, que antes era menester de asegurarla, y abonar la entrada en el Seguro de la Patria Hispana, entidad que con buen acierto, según él, pastoreaba su negocio. —¡Así qué ahora mismo, vamos a ir la señora y yo hasta dicha agencia, para poner en orden dicho asunto, y pasado mañana ya pueden ustedes circular con el vehículo por dónde les venga en gana! “CUNDU LA TAREXA SE MEXOU DE MIEU” “CUANDO LA TERESA SE MEÓ DE MIEDO” —El sábado por la mañana que era el día señalado para recoger nuestra furgoneta, llegamos la Teresa y yo hasta los reinos de Vulcano con el ánimo plagado de alegría y embargados por una ilusión gozosa, pues íbamos a ser dueños de un vehículo, que nos permitiría sin ningún genero de dudas, llegar hasta los mercados más apartados de la Tierrina, y mejorar en el oficio de xabarceirus nuestra situación harto oprimida, tantas cuentas habíamos ya barajado y todas ellas navegantes en alegrosas ganancias, que creído nos teníamos que íbamos a ganar el oro y el moro, que incautos éramos que no nos detuvimos ni por un sólo momento en el pensar, que el que hace las cuentas adelantadas sin tener dineros para cubrirlas, por fuerza que tiene que hacerlas un par de veces, siendo la última la más válida. —Digo yo que cuando llegamos al escaparate dónde se lucía nuestra furgoneta, ya estaba al lado de ella el Vulcano, y tal a mí me pareció, que cuidaba a ésta con tanto mimo, como si fuese industriada en la herrería del mitológico dios que lleva su nombre. —Y a la par que nos saludaba con la misma sonrisa y frotamiento de manos que en anterior ocasión nos había dedicado, con su bien timbrada voz nos dijo, ocultando una guasa que no se me paso desapercibida: —¡Ya les estaba esperando señores, pues yo se muy bien por la larga experiencia que poseo en estos menesteres, que iban a ser ustedes muy puntuales, como corresponde a todas las gentes que arden dentro de los agradables deseos de hincarle el diente, a lo que de antemano han saboreado como manjar sabroso! —¡Así que aquí tienen ustedes la documentación y todos los requisitos necesarios para poder circular con la furgoneta sin que nadie les moleste. Y ahora sólo me queda desearles buena suerte, tanto en los viajes que emprendan, como en los negocios que puedan hacer, que en estos está precisamente el valer de las gentes! —Hicimos muy satisfechos y animados acomodo la Teresa y yo dentro de los dos caballos de hierro, dejando al que resultaría ser un astuto gitano, frotándose sus manos, y sonriéndose tanto para afuera como para sus podridos y asquerosos adentros, festejándose dentro del timo que terminara de hacernos. —Empezó la furgoneta a rodar dirigida por mí que no cabía en mi gozo de contento, por las calles de Oviedo abajo, con ánimo de alcanzar la carretera general y ensenderarme en la ruta de Gijón o Avilés, dónde pensado tenía probar aquella máquina, vendida por el que resultaría se el mas fino gitano, que timaba sin conciencia a las pobres gentes, sin encontrar jamás a un juez, que hiciera con él el escarmiento que años atrás había hecho Juan Antonio el falangista con Pascualín el de los enredos. —Teresa que iba sentada a mi lado, recostada cómodamente en aquel asiento, que tenía más pringue que la solapa de un mendigo a la salida de un frío invierno, me dijo endiosada de alegría por sentirse dueña de aquel maravilloso ingenio: —¡Este Vulcano tiene cara y presencia de ser una buena persona, de ser un hombre bondadoso y bueno, a par que sabe lucirse con su cautivadora sonrisa, en el agradable lugar de la educosa simpatía, la verdad que a una le presta en grande tratar con señores tan serviciales y educados. Hay que ver la finura y delicadeza que este buen señor conmigo se gastó, me trato lo mismo que si fuese una gran señora, no me cave duda que todo en él se dibuja como un caballero respetable y encantador, tan bien parecido, tan elegante, tan guapo, tan... En aquellos momentos unos empapizamientos harto sospechosos en el motor de nuestros dos caballos hízole a la Teresa hacer un descanso en el continuar ensalzando los engañosos enseñares de su hábil timador, y en la sazón que su alborozada alegría íbasele marchitando por el ya continuo pedorreo que alumbraba sin interrupción el motor, preguntóme muy apuradamente, haciendo aposiento en el lar de la nerviosa y asustadiza preocupación: —¿Per quéi demontres s’afuega la miou forgonetina que tantu se queixa Xuliu? —(¿Porqué demonios se ahoga mi furgoneta que tanto ruge Julio?). —Yo que ya sin ninguna duda empezaba a olerme el fino timo, que el cobarde y sucio Vulcano hubiera ordeñado en nuestro enflaquecido bolsillo, contestele arrugando el ceño, poniendo un gesto rabioso y despreciativo, buscando en mi imaginación con prisa, la forma de centrar en ley, aquel moderno y educado gitano de los jumentos de hierro de nuestro tiempo: —Me parece Teresa, que dentro de breves momentos, vas a ver dentro de tu cerebro, a ese encantador, respetable y guapo Vulcano, que no hace ni un minuto no tenías tu boca para aponderarle, te aseguro que le vas a ver del mismo despreciable color del diablo, y esto es así, porque esta furgoneta comienza a quejarse de una de sus muchas mortales heridas, que será con seguridad la más pronunciada de cuantas tiene. —¿Qué es lo que pretendes decirme Xuliu? Preguntó de nuevo Teresa ya ausente de toda alegría, empezando a subir la primera escalera del miedo del desespero. —La verdad Teresa, es que viajamos ajinetados encima de un montón de chatarra, por esta razón he de ir con buena cuenta hasta que de hecho me dé por sabido, qu’acaidono (que dirijo) una maquina, que ha puesto en mis manos ese desalmado de timador de Vulcano, que está predestinada sin ningún género de dudas, hacer en cualquier momento descalabros con las vidas de la inocente gente, que a cada paso cruzamos. —Ya nos hallábamos en las afueras de Oviedo, y comenzábamos a bajar una pequeña cuesta que existe a la entrada de la Corredoria, cuando un bache de los muchos que alumbrábanse por aquel entonces en la carretera, hizo que la dolorida furgoneta se bandaleara ostensiblemente, y en tal baile, abriéronse con verdadero estruendo ambas puertas, despedazándose los cristales y estropeándose en mala manera parejas portezuelas, con tal atronador ruido, que la buena Teresa encogiéndose en el asqueroso asiento, cosida por un miedo que le hizo mearse, dijo temblándole su voz que era dominada por su espantoso miedo: —¡Frena, frena en el instante Xuliu, por todos los demonios del infierno xuntus (juntos), consigue de una vez que se detenga esta asesinadora chocolatera, que bien me parece que intenciones le sobran de hacer mudanza con nuestras vidas, fayéndunus esfuechiquéus na peyeya! (haciéndonos desolladuras en el pellejo). —Hice con toda la rapidez que pude, que se detuviera aquella furgoneta tan destartalada, y al pretender asegurarla mejor con las miras de apearnos para presenciar los primeros destrozos que se rellumbraben (relucían) en aquella infernal máquina, así el freno de mano y tiré de él para colocarle en su lugar de frenada, pero no respondió a su obligación, pues rompiéndose, quedeme con la manilla entre las manos, pensando ya con toda la razón del mundo, que aquella máquina era la causante de un timo que no tenía perdón, y también poseía hechura de ser un perfecto sabotaje. —Teresa que ya se había apeado de la furgoneta movida por la rapidez que injerta el miedo, hallábase en la cuneta de la carretera hilvanada por un ataque de nervios, con sus manos puestas encima de la cabeza, centrada en el más airado desespero, envuelta en un mar de lágrimas miraba para su vehículo desilusionada y atormentada, no dando crédito a lo que presenciaba, que era a todas luces la ruina más grande que en toda su existencia le había caído encima, pero cuando me vio con aquel fino hierro en forma de manilla en mi mano, me preguntó al tenor que buscaba en su boleo un pañuelo para enxugarse (enjuagarse) las lágrimas: —¿Qué diantres de fierru ye ísi Xuliu? —(¿Qué demonios de hierro es ése Julio?). —Yo que reparaba con verdadera lástima a la Teresa, al mismo tiempo que se me escapaba la risa, y el caso no era para menos, le respondí mirando para la manilla a la par que movía la cabeza para los lados con síntomas de verdadero desprecio y asco, hacia aquel gitano timador de Vulcano: —¡Poca cosa Teresa, sólo un defecto más de los muchos que tiene este jumento de hierro que te vendió tu encantador Vulcano! ¡Vaya una rata de cábila que está hecho tu simpático timador! ¡Y ahora deja ya de chorar (llorar), y no le reclames al Cielo un favor que no ha de enviarte, y búscame con rapidez un par de cuetus (piedras), para forrar las ruedas de esta endemoniada chocolatera, con la que el tú fino señor Vulcano, por mediación de mis inocentes manos, pretendía industriar un achuquinamientu (asesinato) entre las tranquilas gentes de la ciudad de Oviedo! —Teresa atenazada por una incontrolable rabia que le raguñaba (arañaba) sus doloridas entrañas, dijo a modo de juramento clavando sus brazos palabras en el firmamento: ¡No me nomes más isi rapiegu con focicu de llabascu, non me lu nomes más, si ye que apreciesme dalgu, ya permita el Faedor que tou lu puéi y'escosá couxa fae, que lu fienda una centecha pente les pates en dos Vulcanus! —(¡No me nombres más a ese zorro con hocico de marrano, no me lo nombres más, si es que me aprecias algo, y permita el Hacedor, que todo lo puede y muy poca cosa hace, que lo parta una centella por entre sus piernas en dos Vulcanos!). —¡Nunca pensé yo que pudiese vivir en este mundo un ladrón tan desalmado y tan grande, que hace su riqueza y bienestar engañando a pobres viudas tan desventuradas como yo, que no tengo más riqueza que el Cielo sobre la cabeza y la insegura tierra bajo mis pies, y para encima de no tener nada, todavía me acompaña la triste desgracia de tener que pagar a Pilar la del Comercio las quince mil pesetas que me prestó para dar la entrada de esta endiablada furgoneta. Poco he de pedir y menos Justicia ha de haber, si a este zorrastrón, si no me devuelve los mis cuartos, no le busco una buena corripa (celda) en la cárcel. Y no sólo por el cobarde ladronizo que me hizo, sino por el pretender arrancarme la vida, y dejar a los mious protetayus fiyinus (mis pobrecitos hijos), sin el menguado pan que puedo proporcionarles y el grande cariño que por ellos siento! —No te alumbres por más tiempo en el lar del sufrimiento Teresa, pues más bien debías de ofrecerle gracias al cielo, porque permitió que nadie saliese con heridas de este descalabro. Y ahora si haces caso de lo que yo te aconseje, va tener que abonarte este despreciable de timador gitano, el dinero que le has entregado, y que se haga cargo de la furgoneta, y sino que la arregle con la decencia que encierra el caso. —Esto le decía yo a la Teresa, a la vez que valiéndome del cinto que sostenía mis pantalones, y de un precioso lazo de terciopelo que la Teresa llevaba anudado a su largo cabello, ataba entrambas portezuelas para poder salir del paso, y cuando mañosamente lo logré, díjele a la Teresa que aún seguía tan desconsolada, y lucíase aún más rabiosa que cuando nos sobrevino el accidente: —¡Güenu Teresa, deixa ya de mexaretar tal corrompináu de chárimes que v’escosásete la fuercia pel furacu lus güeyus (bueno Teresa, déjate ya de mear tantas lágrimas, que se te va a escapar la fuerza por el agujero de tus ojos), y súbete a la furgoneta que nos vamos a ir hasta Noreña a visitar el garaje de un conocido mío, para que revise a conciencia este endemoniado ingenio, y nos diga de una vez, las hendiduras que tiene ocultas esta chocolatera que nos ha vendido el timador de Vulcano. —Teresa que en esto ya se había serenado un poco, aunque todavía alumbrara algunas rebeldes lágrimas, dijo dentro de su maurera de miéu (madurera de miedo): —¡No me ofendas, no lo hagas por el amor que le tengo a la santina de Covadonga, no me tientes por el mismo hacedor que debe de estar riéndose de mi allá en su Cielo, no me empujes para que haga lo que no deseo Xuliu. Pues no me sentare dentro de esa infernal máquina de asesinar gente, ni por todo el oro que tiene el Banco de España almacenado en forma de relucientes y apetitosas barras, y mira que es abundante lo que el otro día nos enseñaron por la Televisión sus manejadores. Vete tu sólo si deseas morir donde te plazca, ya que nada más que tu pobre vida tienes que perder, pero yo tengo tres hijos inocentes y pequeninus, que cuélgame con grande fuerza de las entretelas de mis sentidos, no quiero morirme y dejarlos desamparadinos, a merced de este endemoniado mundo, que cada día me parece que tiene menos verdad y menos justicia, que cada día me parece que el pobre dentro de él, si suprimimos las calamidades y las sufriencias, tiene muy poco que hacer. ¿Qué sería de los tres pedacinos de mi corazón, si se quedaran si su madre, en la triste edad que los probitinus aun no saben de dónde comen? (EL GARAXISTA) "EL GARAJISTA" —Por muchos razonamientos que sostuve con Teresa para convencerla con el fin de que me acompañase, no llegué a persuadirla ni en lo más mínimo, pues todas mis razones nada valían, para vencer el miedo que en aquellos desventurados momentos la dominaba, y no consiguiendo ni de una forma ni otra que subiese a la furgoneta, encaminome yo sólo hacía Noreña, al cansino paso de los viejos jumentos de los antiguos gitanos, conduciendo aquel destartalado ingenio, que era en verdad un innegable peligro público. —Llegué a la postre a mi destino, y contéle sin demora cuanto me había sucedido al garajista por mí conocido. Este esperó unos momentos para que se desfatigase el cansado ahogado motor, después volviéndole a poner en marcha, escuchole atentamente el trote quejumbroso que alumbraba, y seguido dio comienzo con seguro tiento a desmontarle algunas de sus piezas, y cuando le encontró las variadas enfermedades que tenía, dijo envuelto su rostro en una sonrisa que podía tener todos los significados: —Desde luego amigo mío, no sé como has sido capaz de llegar desde Oviedo hasta aquí con esta chocolatera, suerte has tenido de no partirte la sesera por el camino. ¡Tuvo que quedarle la conciencia “si es que la tiene” a ese gitano de Vulcano harto desajustada, porque hay que tener muy poco amor hacía el prójimo, y ser un timador sin la menor entraña, para vender un coche en las condiciones que se encuentra éste. Ahora que tratándose de Vulcano no me extraña en absoluto, ya que todo el mundo sabe en Oviedo la clase de elemento que está hecho! —Ten presente, y esto que te voy a contar ya lo he discutido muchas veces con otras personas, que algunas de las desgracias que suceden en las carreteras es por culpa de estos timadores gitanos de los jumentos de hierro, que venden coches usados, que son verdaderos cacharros que ni para el desguace sirven, y lo peor de todo, es que saben hacer de la ley un pandero, y enriquecerse a cuenta de las inocentes gentes, que no comprenden en el peligro que se divierten cuando compran un vehículo usado, pero todo esto ten por seguro que algún día ha de terminarse, cuando algún juez con buen ingenio, colóqueles un anillo que encarcele ya para siempre sus astutos timos, con una nueva ley para tal menester, que todavía nadie ha creado. —Bien dices amigo mío, pues todo este ladronizo y peligro público que tenemos todos de perder en cualquier momento la pelleja en la carretera, por la causa de estos desalmados gitanos de los jumentos de hierro, silenciárase d’afechu si la ley les castigara y persiguiera con más entusiasmo. —Recuerdo que cuando yo era pequeño la ley perseguía y castigaba a los gitanos que en aquella difícil época había sin tener la más mínima consideración con ellos. Y todo era, porque aquellos gitanucos de los tiempos d’endenantes (de antes), eran pobres de toda riqueza y ciegos de toda cultura, pues aquellos desarropadinos y desventurados gitanos, por muy listos que se alumbrasen, no podían hacer grandes cosas, y por eso vivían tirados por los caminos, despreciados por las gentes y perseguidos en todo instante por una ley que no les dejaba de su mano ni a sol ni a sombra, arrastrando cansina y resignadamente sus estómagos cosidos por el hambre, enseñando un color cadavérico en sus huesudos rostros, por el que uno imaginaba a la negra hambre a la que estaban condenados siempre, luciendo sus vestiduras con tantos y dispares remiendos, que uno no lograba adivinar, cual de ellos pertenecía a la prenda original. —No podían crecer aquellos auténticos gitanos que yo he conocido nada más que en asustadizas carreras y crecidas barrigadas de frío y hambre, y algunas veces solían entrar en calor, cuando les aplicaban una supliciada albarda de vergajazos, que las autoridades les regalaban encima de sus enflaquecidos cuerpos, todo porque a lo mejor un aldeano que muy fácil fuese el mismo ladrón, daba cuenta de ellos, a las autoridades al notar que les faltaba alguna gallina, que muy fácil pudiera habérsela merendado el raposo, o ser equivocados en el trato de un jumento de los naturales, no como estos endemoniados ingenios de fierru (hierro), siendo tan entendido en estas bestias el aldeano como el gitano, y aquí si que no valía engaño, porque cada cual iba a su propia conveniencia, porque cuando un aldeano le cambiaba un burro a un gitano, es que su pollino alguna tara tenía, por esto, no he conocido nunca a un gitano que cambiase su burro con el aldeano pelo a pelo, sino que siempre le pedía encima algo, ya que estas gentes agudas y listas sabían, que la única ganancia que conseguían por lo regular en sus tratos, eran los pocos o muchos dineros que pudieran arrancarle al aldeano encima del cambio. —Poco mal podían hacer aquellas pobres y desgraciadas gentes dignas de toda compasión y lástima, y mermado mal sembraban entre las comunidades que visitaban, porque en todo tiempo vivían cultivando la más denigrante de las miserias, que por ellas se deducía el escaso timo que industriaban, pero a pesar de todo, nadie los dejaba nunca fuera de una celosa vigilancia, de lo que se saca en consecuencia que la ley en aquella difícil época estaba mucho más adelantada que hoy en día, por donde uno comprende que en nuestro país, todo ha progresado grandemente menos la asiste de la Soberana Justicia, que para castigar al pobre siempre sí está en vanguardia, pero para favorecerle siempre se encuentra de veraneo en la retaguardia del capitalista. —Y sino la prueba está bien a la vista, ya que los temidos gitanos de nuestro tiempo, no son otra cosa nada más que astutos y deshumanizados payos, que ya no llevan marcado en su rostro el ceniciento color del que navega con el hambre, sino que se pasean bien hartos y cuidados, envanecidos por su boyante posición, tanto en lo social como en lo económico, ya que gran parte de ellos, precisamente los más principales, son poseedores de una buena carrera que al final les otorgó el título con el cual se avalan en el asqueroso oficio de la explotación y el timo, que faenan a diario entre las humildes y trabajadoras gentes, bien como dirigentes de empresa, engañosos servidores de la Justicia, etc., y también estos timadores gitanos de última categoría, cuyo único representante por mí conocido es el guripa de Vulcano que ya empieza a traerme de cabeza. Pero yo te aseguro Marcelino, que si la Teresa me hace caso de lo que yo tengo barajado en mi mente, no se ha de escapar este raposo de Vulcano haciendo risa y guasa despreciativa de los honrados intereses que les roba a las personas decentes, pues en este presente acaecer se topó con un cliente, que le va hacer coscas (cosquillas) en el lugar donde no ha de nacerle la risa. —Y ahora... dime Marcelino, tu que eres un hábil veterinario en la cura y compostura de estas caballerías de hierro. ¿Cuánto puede costar arreglar esta furgoneta para que quede decentemente? —Quedose el bueno del garajista mirando unos instantes en el más completo silencio hacía el cielo, haciendo con aproximación las cuentas en su cerebro, y después dijo muy serio clavando sus inteligentes ojos encima del jumento de hierro: —Te ha de costar alrededor de unas ocho mil pesetas, tal vez sea algo más, eso depende si al desmontarla aparecen otras averías que ahora no agüeyu (no veo). Pero no pienses ni en broma que el Vulcano va hacerse cargo de esta arregladura, pues yo se que él, sabrá lavarse sus manos no queriendo pagar ni un céntimo, y es inútil que le lleves a los tribunales, ya que él es un gitano listo, que tiene buenos abogados y harán de la ley su propio juego, y estoy por apostarte que es muy capaz de timar al mismo juez en la sesión del juicio, si tiene modo de venderle uno de sus endemoniados ingenios. —Por lo que observo Marcelino, tanto tú como yo mismo coincidimos en, que la ley en nuestra Patria está al servicio del dinero, que es tanto como decir, que el que no tiene un cuarto no debe de meterse en líos por muy honrados que le parezcan, porque no ha de sacar de ellos nada más que disgustos por bien parado que salga, en fin, ya veremos haber lo que resulta de todo esto, yo ahora me voy para Oviedo, y tu no arregles este cacharro hasta que la Teresa no sostenga una conversación con el raposo del Vulcano, pues a lo mejor, este habilidoso gitano no es tan mentecato como lo hemos pintado, y puede que se compongan las cosas sin necesidad de ningún otro teatro. El garajista sonriéndose ladinamente a la vez que de mí se despedía me dijo: —¡Si tales esperanzas hacen aposento en tu imaginación, no sé lo que en verdad has aprendido tú en el mundo, tanto como por él zapatillaste, pero bueno es que sigas creyendo en la bondad de las gentes aunque tan sólo sea por breves instantes! —¡No creo yo en nada ni en nadie Marcelino, a no ser en el plato de cocido cuando tengo hambre, pero hácete buena falta a ti saber, que existe un sistema que todo el mundo receta cuando le conviene. Así por ejemplo, sabemos que Vulcano es un timador inteligente y práctico en el asunto de saber defender sus enredos e intereses, por esto se dará cuenta en el instante, de la peligrosa timadura que industrió, por tal razón procurará que no se airee su sucio negocio, para que las futuras víctimas no huyan a causa del mal olor que emana de la ladroniza industria que maneja. Por esto, muy fácil creo yo que se avenga a razones! —¡Puede que tengas razón, amigo Julio, pero yo no entraré a creer tal cosa, hasta que no lo vea con mis propios ojos! “TERESA Y VULCANO” —El lunes bien de mañana se hizo en el camino de Oviedo la envilecida Teresa, portando en su cerebro los asesoramientos que yo le había prodigado, mucho me hubiese gustado a mí entendérmelas con aquel desalmado granuja, pero como yo no había tenido tratos con él, sólo podía hacer aconsejar a la Teresa en lo que mejor pudiese. Digo que iba ésta alumbrando en sus sentidos rabiosa inquina hacía el Vulcano, pero no era la Teresa tan aunque valiente y decidida engarradietchóusa como la Manola de mi aldea, pues si así fuese, hubiese logrado más provecho que usando la política, que al fin de cuentas ésta de poco sirve cuando con ella menester es por entrambas partes defender los intereses. Llegó al fin la Teresa a la casa del Vulcano, tan dolida y gafa en su desgracia que debatíase con apremiante desatino en el atajo de prepararle un sonado escándalo, si no conseguía lo que ella consideraba justo y honrado. El caso fue que nada más que sus enrojecidos ojos encarnispados por la ira que la desacompasaba retrataron al causante de su desgracia, díjole encasquillándosele la lengua por la rabia que la dominaba: —¡Vengo a darle las gracias estafador de los infiernos por la furgoneta que me ha vendido, que tal de endemoniada se encontraba, que por eso me brindó la mayor cosecha de miedo que he tenido en toda mi existencia. Porque me he visto por unos instantes ajinetada encima de una satánica máquina, que parecíame había sido fabricada por todos los diablos del infierno juntos con el firme propósito de servirle a usted, para que por su mediación me robase mis dineros y me quitase la vida. Hay que ver la poca vergüenza que usted tiene, y la nada consideración que siente hacía las personas, para venderme un vehículo portador de la muerte, y quedarse usted tan tranquilo, como si de malo no hubiera hecho nada. —Vulcano, sin deshacer de sus labios la hipócrita sonrisa que le caracterizaba, díjole tranquilizadora y prometedoramente a la Teresa: —¡Bueno señora, no se me enfade, y céntreseme en el respeto, ya que en este civilizado lugar se consigue conmigo la razón que según me parece es lo que usted anda buscando. Y ahora cuénteme con entera tranquilidad todo cuanto le ha sucedido, que yo por adelantado le prometo arreglarle su vehículo sin cobrarle ningún dinero! —Estas palabras bien dichas y a tiempo por el ingenioso Vulcano, entrelazadas con teatrales gestos de compasión y condolencia, que con postura de consumado actor plasmaba en su rostro y movimientos aquel timador de gitano, pues como cuento, con todo este ratonil teatro logró que los encendidos ánimos de Teresa, abandonaran el envilecido aposento dónde moraban, e hicieran andadura más alegrados por el camino de la contentura, que no era otro que el haber conseguido lo que en justicia le pertenecía. Así pues ya más aplacada la encendida voz de Teresa, en el lleldar que hacía asomo en su boca una alentadora sonrisa, le dijo en el comienzo de estar de nuevo tranquila: —Tiene que perdonarme por haberle ofendido con mis insultante palabras señor Vulcano, pues yo quiero que comprenda que si usted se hallara en mi lugar, muy fácil se desarrendara como yo en tamaño desatino. Y seguidamente le explicó al Vulcano que no podía remediar que la risa aflorara con verdadera alegría, el corto y accidentado viaje que habían hecho con la furgoneta. Y al concluir la Teresa de relatarle su odisea, respondiole el Vulcano con una amabilidad,que tal parecía que alumbrábase en ser cierta: —Créame señora si le digo, que no hay sitio en mi conciencia para poder hacerle el más pequeño daño a nadie, y con toda sinceridad le prometo, que este doloroso descalabro que quizás por un error mío usted ha sufrido, yo haré que con prontitud se mude al sitio que para ambos mejor convenga. Y ahora mismo ordenaré a mis mecánicos, que sin ninguna demora vayan a recoger su vehículo a Noreña, para que le revisen y arreglen en mi garaje, que sin lugar a dudas ha de quedar mejor compuesto, y acomodárseme en un precio más justo, que si lo arreglasen en otro lugar, ya que yo no me fiaría de ningún otro garajista, supuesto que son todos tan careros como chapuceros. —Y ya no más tristezas ni penas señora, pues ninguno de estos dos sentimientos nace feliz al entendimiento, así que destierre sin demora el mal que en su espíritu se enreda, ya que muy pronto será atajado para convertirle en beneficio de su propio remedio. Y sitúese ya desde este preciso momento dentro de la placida pradera de la tranquilidad, considerando ya por adelantado solucionado a su agrado y conformidad este asunto que la atañe, y dentro de tres días puede venir a recoger su furgoneta, en la inteligencia de hallarla como si otra vez fuese hecha de nuevo. —En el día señalado por Vulcano, volví yo acompañando a Teresa a recoger su vehículo, y al lado de él como en anteriores ocasiones se encontraba Vulcano con la misma sonrisa de siempre pintada en su hocico, y frotándose sus manos como al parecer era su costumbre, dijo amablemente: —Ya tiene su vehículo compuesto señora, y muy bien ajustado que por cierto se encuentra ahora, ya que le canta su motorín, con parecido sonar al que tuvo cuando era nuevo. —Muchas gracias señor Vulcano, contestole con rapidez y alegría Teresa, lleldándose en satisfactoria dicha que retornaría a la rabia a los breves momentos. —¡No señora, no me dé usted las gracias pues para esto estamos, que no es otro menester que servir al cliente y dejarle satisfecho! —Pero ahora... y créame que lo siento con toda mi alma, tengo que comunicarle una noticia que no ha de serle en nada agradable, pero comprenda usted que por encima de todo los negocios son los negocios, y si yo no los cuido, aunque eso sí con toda honradez, creo que algún día terminaría pidiendo. —¡Dígame señor Vulcano! ¿Qué clase de contrariedad es la que me tiene que comunicar ahora? —Pregontó Teresa ya en las empinadas vías de perder de nuevo su alegría y tranquilidad, y floreciéndole en el mismo lleldar una apesadumbrada tristeza que le decía, que todo su gozo iba a ser de afechu desfechu (del todo deshecho). —Pues... verá usted señora, los mecánicos me han dicho (dio comienzo Vulcano a su charla pretendiendo muciye "ordeñarle" importancia a la cuestión), que toda la culpa de haberse estropeado la furgoneta, sólo la tiene el chofer que la conducía, que según ellos está muy deficiente en el oficio de conducir estos vehículos. Así que dentro de toda la pena que a mí me acompaña, y no crea usted que es pequeña, tengo que comunicarle que si desea llevar su vehículo, tiene que abonarme la mitad de su compostura, y si no le retira en toda esta semana del garaje, me veré obligado a cobrarle como demasía, el espacio que ocupa la furgoneta en el taller, ya que están los aparcamientos hoy día al precio que uno quiera cobrar por ellos. —Teresa tras escuchar las asquerosas e hipócritas palabras que le había sonrientemente dirigido Vulcano, comenzóle a crecer en sus entrañas la cosecha de la gafez, a parejándose en fuerza y desespero a la que ya padeciera el día que había viajado por primera vez en aquella furgoneta de todos los diablos, y conducida por este envenenador desatino, no me dejó a mí contradecirle al Vulcano la acusación que me había hecho, ya que cogiendo ella la palabra airada y medio enloquecida, hablole de la siguiente manera: —Me parece a mí condenado timador gitano de todos los infiernos, que no tiene usted de hombre, ni palabra, ni presencia, ni tampoco nada. Todo en su persona esta asquerosamente podrido, y en conjunto toda su valía como hombre, tiene menos valor para la decente Humanidad, que un repugnante pioyu (piojo), entre las uñas de una eficiente despioyadora (despiojadora). —¿Sabe usted acaso condenado ladrón y despreciable llimiagu (baboso), que destreza tiene mi chofer en este oficio para tratarle con tanto menosprecio? —¡Síii... por lo que me han dicho los mecánicos, no tiene ni idea, de lo que es manejar un vehículo! —¡Pues sepa usted asqueroso madrazas, y apestoso gusano de timador, que mi chofer, que es este muchacho que usted ve aquí, que no quiere dirigirle la palabra por no ensuciar su lengua al contacto con su mierdosa presencia, aparte de ser un conductor que en nada puede envidiar al mimísimo Fangio, es también un excelente mecánico, con ingenio suficiente de hacer que ruede un coche si preciso fuere tan sólo con la invisible fuerza que tiene el aire, y si le apuran un poco, hasta que vuele como los aviones! —¡Bueno señora, haga el favor de no ofenderme, sino quiere que llame a la autoridad para que le enseñen los modales necesarios que se necesitan para tratar con la gente. Y tenga también bien presente que yo no he ofendido a este muchacho en nada, lo que yo he dicho es que no sabe conducir como es debido un vehículo. Y no crea que me extraña, porque hoy en día, le dan el permiso de conducir a cualquiera que tenga la agudeza de entregarle solapadamente dos o tres mil pesetas al jefe de tráfico! —Y ahora ya para terminar, si no quiere pagar la compostura que se le hizo a su furgoneta, no la lleva usted de aquí bajo ningún concepto, y si cree que tiene algún derecho para formular alguna reclamación, encamínese al Seguro de la Patria Hispana, y entiéndase con ellos de la manera que mejor le cuadre, ya que esa aseguradora a mí ya me ha abonado todo el valor de la furgoneta, y a usted por si se le ha olvidado le digo, que tiene que abonar las letras de banco que ha firmado en blanco a ellos no a mí, así es que yo me lavo las manos en este asunto lo mismo que hizo el romano Pilatos en el Juicio que condenó a Cristo. —Teresa acunada por una enloquecedora rabia que la hacía temblar sacudida por los nervios emanantes de la ira, la rabia, el desprecio y el odio que sentía hacía aquel miserable, le decía mientras que yo procuraba de aquel lugar alejarla sabiendo que nada lograría resolverse: —¡Lo que tiene que lavar usted sin hacer demora es su conciencia que la tiene más negra que la boca de un sanguinario lobo, y tiene un olor más repugnante y asqueroso, que el que producen las podridas inmundicias de un apestoso estercolero. No sé como tiene valor para lucirse entre las gentes, siendo portador de ese nefastoso olor que en todo momento de usted se desprende, por el que todo el mundo puede comprender, la clase de cobardoso timador que se esconde en su enclenque cuerpo! "TERESA Y LA ASEGURADORA" —Es para mí un triste desconsuelo decir, que todo o casi todo en mi Patria lo relacionado con el comercio y otras industrias similares, es una grotesca trampa mal urdida, pero muy bien protegida por las leyes del país, que ya desde antiguo saben que todo se mueve por la fuerza de la riqueza y el poder, y entrambas cosas no están en el poder del pobre, por lo tanto este desventurado ser, por mucha razón que le acompañe siempre llevara las de perder, ¡ y sino que me lo pregunten a mí! —Así pues, que dejando la Teresa al timador de Vulcano haciendo risas y guasas de su desgracia, se dirigió con la prisa del alma que lleva caminaba el diablo, y en aquellos sus momentos tan endemoniada caminaba como el mismo satán, por mor de la condoliente desgracia que le acompañaba, al lugar donde tiene aposentadas las oficinas la Patria Hispana, y subió las escaleras de dos y sin dar ni tan siquiera cuenta, se encontró ante la presencia del señor notario, al que le explico muy desconsoladoramente el timo que en ella había realizado Vulcano, al venderle aquella furgoneta, que tenía más heridas por todas sus piezas, que el heroico Millan Astray, que fue el Fundador de la Legión Española, dónde si el Vulcano tuviese la valentía y el coraje, que por ser un despreciable cobarde le faltaba, digo que si este despreciable timador como legionario ingresase en ella, no viviría allí mucho tiempo, pues entre el “saco terrero”, y los vergajazos que los vigilantes del Pelotón de Castigo, le brindan a las gentes de su condición y calaña, terminarían con tal carroña humana en poco tiempo. —¡Hay de él si lo cogiese por su cuenta y riesgo el famoso sargento Molina, que en cierta ocasión a un legionario, por tan sólo robarle una camisa a un compañero, diole palos encima de sus costillas hasta que se le hundieron sus pecadores huesos, y después que sanó de tal descomunal paliza, colocóle encima de sus aún doloridas espaldas un saco terrero de cincuenta quilos amarrado con recias correas!, con un letrero que más o menos así decía: —¡Yo soy un ladrón, despreciadme todos por tener el oficio más asqueroso de toda la Humanidad! —Y con dos letrerinos como éste, uno en la espalda y otro en el pecho, tenía que caminar Vulcano por todas las calles de Oviedo, para que supieran toda la cuadrilla de compañeros de su calaña, que hay a fatáus (muchos) que vivían como marqueses y se las dan de personas decentes, el vergonzoso fin que tendrían si no dejaban de robar. —El tal notario que como se verá tenía las mismas nefastosas zunas de engañar a las gentes que su consorte de oficio el timador Vulcano, sonriéndose de las graciosas y muy atinadas ocurrencias de Teresa le dijo: —Tenga bien presente señora que nosotros nada tenemos que ver en este asunto, pues toda la culpa de cuanto le ha acontecido, sólo la tiene el señor Vulcano, así que si usted considera que efectivamente fue engañada como manifiesta, reclámele o denúnciele a él, y deje de molestarnos a nosotros, ya que en vez de importunarnos con esta historia sin ninguna importancia para esta sería aseguradora, mejor sintiera usted hacia nosotros un sincero y respetuoso agradecimiento que sin conocerla de nada, le hemos prestado a usted los dineros para que comprase a Vulcano ese vehículo que usted comenta, que a no ser por nuestra desinteresada y magnánima colaboración, no hubiese podido hacerlo, a no ser que se la pagase con dinero en mano. —Cuando Teresa sintió de labios del notario estas palabras le miró entre temerosa y asombrada y preguntole pensando que o había entendido mal, o desde luego se estaba volviendo loca y ya no razonaba: —¡Oígame señor! —¿Me ha dicho usted acaso que me han prestado ustedes a mí dineros sin yo saberlo? —¡Sí señora, eso mismo le he dicho, y no tiene usted de que asombrarse, ya que es una cosa común y muy corriente, nosotros simplemente le hemos abonado al señor Vulcano el valor de su furgoneta, haciendo uso de unas prestaciones modernas que dan a todo negocio un buen resultado! —Diose cuenta la Teresa por primera vez, del teje maneje nada claro que entre manos se traían el hábil timador Vulcano y la no menos honrada Aseguradora, por esto, haciendo un gran esfuerzo para remansar su alterado espíritu, le dijo al notario viviendo el mayor asombro que en toda su existencia conociera: —La verdad quisiera decir pero no sé como explicarla, porque no puedo precisar, dónde termina la mentira y comienza la verdad, porque si ésta existe, la pobre anda bien desgraciada, ya que esto que me está sucediendo a mí, que es verdad siendo mentira, paréceme a mí, que está muy fuera de toda Justicia, pero dentro de la ley que ustedes bien estudian, para robar sin el menor temor a todo pobre desgraciado. —¿Qué pretende decirme usted señora? —Preguntó el notario empezando hacer acopios de enfado. —Que si no me sucediera a mí misma, lo que con ustedes me está pasando, no creería que a nadie pudiérale acaecer tan endemoniado enredo aunque el mismo Padre Santo me jurase con la mano puesta encima de la Biblia que todo este desalmado engaño, era tan cierto como la propia Pasión del Nazareno, que el Pobre murió, para que otros listos como ustedes, hiciesen de su muerte un buen saneado negocio. —Porque tanto ustedes como éstos, tienen una forma de prestar tanto el dinero como la gloria del Cielo, que uno no se entera que la ha recibido, hasta que no le roban lo mucho o poco que posea el crédulo. —Bien comprendo ahora que hállome ahogada dentro del teatro de la discordia, y estoy enflaquecida de riquezas y seca de poderes, que el primer tejedor de la ley, fue en el mismo instante encaldador de la trampa, y en esta despreciable xaceda (cama), barajan ustedes como consumados timadores el mal que trenzada me ata. Por esto desde ahora mismo, jamás se me borrará de mi imaginación, que tanto ustedes como el zorramplón de Vulcano, son lobos de la misma camada, con diferente color, dibujadores de bien parecidos santos, pero con la misma conciencia del despreciable diablo. —Pero señora, de nuevo le vuelvo a repetir, que nada tenemos nosotros de ganancias en los tejes manejes que industria el señor Vulcano, y ahora si me quiere escuchar unos momentos, yo le explicaré con toda la claridad como funciona el honrado negocio de la Patria Hispana, para que ya de una vez y por todas, se quede convencida, y no perjudique a esta Aseguradora con su pregonar que somos tan estafadores como el señor Vulcano. Dijo el notario con seriedad y conciliadoramente. —No hace falta que desgañite su lengua en más araneras explicaciones, ya que los enredos que entrambos y dos se traen, el más fatón (tontón) de mi aldea los vería tan claros como yo los veo, si tuviese la desgracia de pasar por ellos lo mismo que yo los estoy viviendo. —Por lo que se ve, ustedes prestan dineros a quienes no saben que los han recibido, para que los timadores como el asqueroso raposo de Vulcano, hagan sus desalmados negocios y en sus ganancias tienen ustedes como compensación un rentable provecho. —Para mí el caso está tan claro, como que existe Dios y una Justicia que ninguna ley sirve con decencia, y que ustedes no respetan y tratan a la baqueta, porque no son otra cosa nada más que timadores gitanos de los tiempos modernos, que han aprendido muy bien en la universidad las leyes para después sin ninguna traba poder con satisfacción gananciosa burlarlas, aprovechándose de las enormes lagunas que en todas las leyes adolecen, dónde ustedes se refugian para efectuar los atropellos que a todas luces articuladas por la ley son legales. —El asunto es, de que Vulcano me aseguró que toda la culpa la tenían ustedes, y ustedes lavan sus sucias manos con el hipócrita de Vulcano, afirmándome que él es el único culpable, y entre dimes y diretes entrambos y dos me quieren cobrar la peseta a siete reales. Pero yo no estoy dispuesta a dejarme robar de mano de entre juntos estafadores, y por esta razón ahora mismo los voy a denunciar, haber si la ley es capaz de desenredar tanta trapecería y engaño como barajan ustedes encima de esta pobre trabajadora, que poco puede medrar si tiene que abrirse camino entre una bien organizada banda de inteligentes timadores, que ni temen a Dios ni a la ley, ni menos respetan los intereses ajenos. “TERESA Y LA POLICÍA" —Dejó Teresa al notario con su palabra bailándole en los labios y abandonó la oficina de la Patria Hispaña con tanto desprecio hacía sus representantes, como el que sentía hacía el timador Vulcano, y con este profundo y airado malestar que la embargaba, privándola de su sosiego que ya del todo nada de él quedaba, y animada siempre por su espíritu combativo, hizo su entrada en el aposento de la Policía, creyendo firmemente la pobre, que los guardias podían arreglarle en el momento aquel desaguisado que enloquecida la traía. —Dos agentes de la ley enfrascados se hallaban en la comisaría faenando por sus deberes cuando la Teresa hizo aparición ante ellos, con su rostro por completo desarmado en el descosido sufrimiento que la debatía, uno de los policías que se percató en el instante del apurante desespero que a la desventurada Teresa consumía, le dijo a la vez que se levantaba de su asiento, para rogarle gentilmente que ella se sentara, menester que no quiso hacer la Teresa porque manifestole al amable policía, que los nervios no la dejaban estarse queda, ya que entrelazábanse con tal fuerza enfurecida y desatinada en su sentimiento, que la ensenderaban en la enloquecedora postura que a todas luces enseñaba. —¡Está bien señora! Le dijo sonriéndola tranquilizadoramente el policía a la par que le rogaba, que se calmara, que se serenara, y que les contase lo que le sucedía, afirmándole que si en sus manos se encontraba el remedio, podía de antemano considerarlo satisfactoriamente resuelto. —Relató la Teresa por segunda vez en aquella trágica mañana el nefastoso timo que entre el Vulcano y la Aseguradora le habían hecho, que tal ladronizo la traían centrada, en el espineroso sufrir y parejo desarreglo. —El agente que habíala escuchado sin hacerle la más leve interrupción a su diálogo, y ayudándola con sus gestos de protección y confianza para que mejor se despachase en sus acusadores decires, cuando la Teresa terminó de contarles su desgracia, y ya teniendo creído que la policía iba a componerles las torcidas cuentas que industriaran encima de su humilde persona aquellos desalmados timadores modernos, desmoronósele en sentida desilusión tan cándida aspiración, cuando le dijo el agente compadeciéndola: —Siento mucho señora el no poder ayudarla en esta clara injusticia que estos señores le han hecho, y yo creo que de todo este sucio negocio que le han hecho, no ha de sacar usted en su provecho nada. Mi consejo es, que debe de abonarle al señor Vulcano la mitad de la arregladura del vehículo que le reclama, y no olvide nunca, y esto se lo digo yo por la mucha experiencia que en tales asuntos tengo, que todos los ricos se dan la mano, al igual que hacen todos los ladrones, ya que ellos no ignoran, que si uno de ellos se hunde, corren el peligro de ahogarse los demás por eso se protegen mutuamente, y como ellos son los que pagan y los que mandan, pues al pobre no le queda más recurso, que cerrar el pico y aguantar sin la menor protesta todo cuanto le echen. —Ahora bien, si usted no está conforme con hacer esto que le he aconsejado, entonces vaya usted a visitar a un abogado para que formule la consiguiente denuncia al juzgado, pero tenga presente, que si el juez estima que no existe tal timo, entre el juzgado y su abogado le han de cobrar más de lo que vale el vehículo, y hasta inclusive la pueden encarcelar por levantar un falso testimonio a tan respetables señores. —Teresa al escuchar estas palabras no podía a ciencia cierta pensar, que si todo aquello que le estaba sucediendo no era nada más que una endemoniada pesadilla de la cual en cualquier momento iba a despertar pudiendo recuperar en el instante su sosiego y tranquilidad, pero no, era bien cierto que estaba despierta, y que todo cuanto le estaba sucediendo era la triste, canallesca y sucia verdad que al pobre le brinda la vida, ahora se daba cuenta de que todo el entramado de la ley, no más era una vergonzosa y engañativa mentira, por esto, airada, descompuesta, envilecida y rabiosamente desatinada les dijo a los policias: —¡Díganme ustedes señores policías que misión es la que tienen que cumplir en esta mi Patria tan falta de Justicia! —¿Acaso están ustedes nada más que para perseguir y encarcelar a los pobres y desgraciadinos mineros cuando se ponen en huelga, por reclamar lo que Humanamente y en Justicia les pertenece, que no es otra cosa nada más que el fruto de su peligroso trabajo y harto enfermo, y que por hacer tal cosa ustedes les detienen, los encarcelan y les mayan (majan) a vergajazos sus cuerpos hasta arrancarles dentro de atroces sufrimientos, como hicieron una vez con mi difunto marido que a fuerza de llevar centenares de latigazos le sacaban el pellejo a tiras. Para también encarcelar a sus mujeres y cortarles el pelo al cero, como también hicieron con una vecina mía, que su pobre marido que era un santo del cielo, de resultas de una soberana paliza que le propinó la policía, dejó para siempre este podrido mundo al mismo tiempo que a su mujer cargadina de hijos la dejaba también viuda. No siendo su delito otro que haber trabajado desde su niñez en la mina, el haber querido reclamar el sudor que el patrono le robaba. ¿Ustedes que misión es la que tienen? ¡Acaso detener a los borrachos que se entarrascan (embriagan), y no porque sean beodos de profesión, sino que siendo obreros cobrando un miserable sueldo, se ven aburridos porque en sus hogares falta de todo, y entonces buscan en la bebida el olvido, porque saben que no pueden luchar contra un régimen que los oprime, con la poderosa fuerza que detrás de cada trabajador hay un policía! —Quizás hubiese seguido la enloquecida Teresa hablando largo tiempo por este camino, si uno de los policías enérgicamente no se le impusiera a la vez que amenazadoramente le decía: —¡Haga el favor señora de no dar a luz tantas insultantes tonterías, porque me parece a mi, que usted va a terminar muy mal, y tengo la impresión de que se va a quedar aquí, para ser encarcelada juzgada por ofender a la autoridad. Así que no despegue más su boca lárguese pronto antes de que me arrepienta! —No siguió hablando Teresa, no pudo seguir diciéndoles tantas cosas como ella sabía, tantas nefastosas cosas que en las cuencas mineras asturianas la policía había hecho, pero ahora lo que verdaderamente a ciencia cierta ya sabía, era que si el honrado y desventurado trabajador quería vivir con tranquilidad, debía de hacerlo siempre de rodillas. "LA TERESA Y LOS ABOGADOS" —Xebrose (marchose) la Teresa de la comisaría, y corriendo como una desesperada por las calles de Oviedo llegó hasta el Sindicato con intenciones de consultar su caso con un abogado que conocía que tenía ganada fama de ser un buen defensor del trabajador, y no un “tragón" como existen muchos en estas instituciones en otras muchas, ya que este letrado es un hombre recto (y también falangista), tan agudo e inteligente como lo fuera el propio Muñón de Diego, y por tercera vez, y comenzándole ya a enronquecérsele la voz, le relató el escabroso asunto que la traía desatinada. —El ilustre abogado del Sindicado escuchola sopesando todas sus palabras, y antes de responderle a la conclusión que había de aquel teatro sacado, le arrancó con profundidad un par de fumadas a su cigarro, y a la vez que lo estrujaba con rabia en el cenicero, dijo haciendo un marcado gesto de desprecio hacía los promotores de aquel despreciable y cobardoso timo: —¡Esto que le han hecho a usted es un timo asqueroso y despreciable, pero no se preocupe usted más, y deje ya de desesperarse, ya que toda la razón está de su parte, y a esos miserables no ha de quedarles más remedio, que componerle en condiciones las averías que tiene su furgoneta, o por lo contrario, deshacer la venta y entregarle el dinero que usted le dio como entrada! —No se puede imaginar don Pedro el bien que me hacen sus consolativas palabras, ya que he sufrido toda la mañana lo indecible en mi caminar de Herodes para Pilatos, y mis sentidos ya se me estaban avecinando con la pérdida de la razón. Y ahora pagándole lo que fuera menester, yo le ruego por la santina de Covadonga, que me ataña este asunto en el juzgado, para poder meter en el honrado riego a estos endiablados timadores. —Bien quisiera yo hacer lo que me está pidiendo, pero yo sólo puedo actuar en los menesteres que sean de tipo laboral, pero no se apene usted, porque la voy a enviar a un colega amigo mío, que sabe hilar muy derecho en estos asuntos, ya verá como le arregla esta cuestión con prontitud y a su agrado. —Más esperanzada por el motivo de las alentadoras palabras que le había dicho el abogado del Sindicato, hizo Teresa entrada en aquella su aciaga mañana en la casa del letrado a donde iba dirigida, y parecíale que su emprendedor valiente ánimo se encontraba en derechura de sosegarse, y su apagada alegría en hechura de florecer de nuevo, pues ya pensaba que su avisperoso negocio navegaba en las tranquilas aguas que le conducirían a ser resuelto en su favor. —Por esto, tras las consiguientes palabras de presentación que sostuvo con aquel nuevo abogado que visitaba, éste le mandó que se sentase, por primera vez en aquella su ajetreada mañana, acomodose en el mullido sillón la Teresa, medio rendida sofocada por la continua tensión en que había estado sometida, y el grande cansancio que sentía por tantas vueltas como había dado. Así pues empezó Teresa por cuarta vez en tan corto espacio, a poner en el oído del letrado, todo cuanto le aconteciera con el rapiegu de Vulcano, los foínus (garduños) de la Aseguradora, los llimiagus (babosos) de los policías, así como lo que hablara con el estupendo abogado del Sindicato. —No despegó su lengua aquel letrado en todo el tiempo que la Teresa invirtió en narrarle su caso, pero se observaba que hacía trabajar a su imaginación en el silencio, con las miras de encontrar en aquel entuerto el nudo dónde se encontraba atado el delito, y de cuando en cuando sacudía su cabeza y se sonreía, lo mismo que si le hiciera cierta gracia aquel descantoyamientu (descalabro), y cuando a la postre la Teresa terminó su historia, él hablando con seguridad dijo: —Está visto señora que todo este endiablado teatro que le han preparado, tiene el indecente hocico de ser un canallesco y cobardoso timo, pero no se preocupe usted ya que lleva la entera razón, y aunque la ley tiene unas lagunas abismales, no considero yo de que le puedan robar lo que es únicamente suyo. —Mire... voy ha procurar arreglarle este caso sin que usted tenga necesidad de gastar dinero, ya que por lo que observo, usted es una pobre trabajadora, y en los bolsillos de los necesitados no suelo hacer yo cobranzas de mis salarios. Verá, ahora mismo le voy a telefonear al jefe de la policía que es conocido mío, para preguntarle si este asunto se puede enjuiciar por lo criminal y elevarlo directamente ante el señor juez. —Después de conferenciar unos instantes el desinteresado abogado con el jefe de la policía, dijo con marcada satisfacción por haber hallado la solución que buscaba: —¡Bueno señora hemos tenido suerte, ya que se puede hacer lo que yo había pensado, así que vaya ahora mismo al juzgado de lo Criminal, y explíquele al señor juez todo cuanto le ha sucedido, y ya verá usted como le arregla este asunto rápidamente! “TERESA ANTE EL SEÑOR JUEZ” —En pocos minutos ganó corriendo la plaza del Ayuntamiento la esperanzada Teresa, y ágil, decidida y entusiasmada, subió con rapidez las escaleras del juzgado de primera instancia, y allí dijo que venía a visitar al señor juez, y que precisaba hacerlo sin demora, porque ya era demasiado tarde y tenía temor de no poder resolver su cuestión aquella mañana. —Uno de los chupatintas que en aquel despacho aparentemente trabajaba, si es que en verdad sabía hacer algo de provecho, dijo dirigiéndose a un compañero con marcado aire de altanería a la par que miraba a la Teresa de soslayo, como si le tomara la medida a su valía social, y de hecho ya supiera que no tenía facha ni de posición adinerada, ni de poder de ninguna clase: —¡Algunas personas cuentan que hablar con el señor juez es lo mismo que dirigirse a un verdulero, que poca preparación y cuanta ignorancia tenemos en España que hasta los mismos aldeanos que están como el mismo ganado piensan, que todos somos iguales y que un magistrado es parecido al vecino de la puerta de casa! —Pero no todos en aquella dependencia pensaban como este payaso, y como tantas y tantos payasos que pueblan arrastrándose como asquerosos reptiles, la mayor parte de las oficinas de nuestra Patria, pues una joven secretaria que allí también trabajaba, preguntole a Teresa con natural educación y pareja simpatía, el por qué precisaba ver al señor juez con tanto apremio como el que tenía, para ella comunicárselo y señalarle la visita. Y de nuevo la pobre Teresa por quinta vez tuvo necesidad de contar cuanto le había acontecido, condoliendo con su historia el ánimo de la muchacha, la cual le dijo: —¡Yo no sé señora si este caso que usted me explicó pertenece a este juzgado, bueno no obstante espere aquí un poco, que se lo voy a comunicar al señor juez haber si la puede recibir! —No debía de tener mucho trabajo en aquel tiempo de la casi finalizada mañana el señor juez, porque al corto instante sonriéndose satisfecha la buena secretaria con haber conseguido la entrevista, regresando a lado de Teresa le dijo: —Ya puede pasar usted señora, pues el señor juez la espera, hizo acto de presencia en la sala donde el repartidor de ley aguardándola estaba, y nada más que el juez la vio ante su presencia, preguntó con seriedad ajusticiadora: —¡Dígame señora! —¿Qué clase de gravedad la ha guiado ante mi presencia? —Teresa ya casi afónica del todo, y sofocada hasta lindar en el mismo ahogo, le contestó con todo el respeto y educación que poseía: —¡Perdóneme señor juez por molestarle, pero el caso es que mi abogado, me aconsejó que viniese ante su justa presencia para hacerle sabedor de la desgracia que me acompaña, que barrunto por anticipado, que ha de borrarla Su Señoría de mi triste sentimiento de un sólo plumazo! —Y seguidamente le explicó por sexta vez aquella mañana el mal que la desarrendaba, que en tan corto tiempo le había producida más sufrimiento, que los dolores que la embargaran en el haber traído al mundo tres futuros soldados para el Ejército de la Patria. —El señor juez que al parejo que la escuchaba estaba en animada conversación con unos despreciables sujetos que le acompañaban, que tuvieron la poca vergüenza de dialogar con el juez cuando la Teresa a éste hablaba, como si fuese más importante lo que trataban, que la simpleza de la pobre Teresa, que hasta aquellos momentos todavía creía en la eficiencia de la ley, cosa que a los pocos minutos despreciaría con toda su alma. Así que Teresa concluyó su narrativa sin haber sido interrumpida como al parecer tampoco escuchada, el señor juez quitándose sus lentes dijo con marcados síntomas de enojo: —¡Bueno…! ¿A mí que me cuenta usted señora? —¿Qué es lo que pretende usted...? —¿Acaso que yo ordene que le devuelvan con rapidez sus intereses que cualquiera sabe si son razonados, y que su abogado le lleve los cuartos? —Si usted en verdad quiere resolver este su asunto, haga el favor de hacer con la denuncia el debido camino, y no ensenderarse en el del atajo, y cuando el pleito llegue a mis manos, yo lo juzgare ateniéndome a las leyes, y entonces se sabrá quién es el culpable, si el denunciado ó el denunciante! —Salió Teresa del aposento del juez perdiendo ya para siempre toda creencia el la ley, que si en verdad en España algo de ella existe, cuando uno termina de dar las vueltas y revueltas que para todo proceso se necesitan, el más joven se torna viejo, y éste pasa a mejor vida. Y lo que no sabe la ley española con tanto cuento barato como se traen sus compositores que el pobre necesita presto su justicia, de lo que se saca en consecuencia que la ley, es patrimonio eminentemente propio de las clases poderosas. —Pobre Teresa, que no había tenido la suerte de toparse con un juez como el Juan Antonio de mi aldea que supo repartir la justicia entre Pascualín el de los enredos y las gafuros xabarceiras, con un juez que por experiencia sabia lo que era el trabajo, la necesidad, la justicia y la injusticia, por eso ahora Teresa caminaba con paso cansino, ya sin ninguna prisa, iba desilusionada, afligida, herida en lo más profundo de su alma, entristecida y empobrecida, observando por vez primera a un mundo que ella jamás había pensado que existía. Y así con tanta desesperación desventurada dirigíase a la casa de su abogado para contarle las enflaquecidas ganancias que sacara del repartidor de la justicia. —Y su abogado no supo decirle nada más que esto: —¡Creame señora, pues le juro que yo hice todo cuanto estaba a mi alcance por ayudarla, pero ya veo por lo que usted me cuenta que no fuimos capaces de conseguir nada, ahora no le queda más recurso que hacer esto que le digo! —¡Vaya a la casa de ese despreciable timador de Vulcano, páguele la mitad de la compostura que él le reclama por arreglarle el vehículo, de esta manera se encontrará pronto con la tranquilidad que le está haciendo falta, por otra parte ahorrará usted dinero, pues si este asunto lo llevamos hasta el final, se va a gastar usted mucho más de lo que vale el xumentu de fierru, sin tener la garantía de ganar el xuiciu, a pesar de ser usted dueña y señora de toda la verdad! —Llegó tras mucho bregar en busca de la Justicia y la razón que en aquellos tiempos no habla para los menesterosos, cuento que llegó la desdichada Teresa ante la presencia del rapiegu de Vulcanu, y cuando le empezó a hablar, lo hacía la pobre con tan afónica ronquera, que por esto el fuín de su timador sonriéndose muy satisfecho, le pregunto con marcada y despreciativa guasa. —¿Qué ye lu que l'axucéi nagora xiñora, que trái tan afogáu 'l glachu gafu ya endiañáu que nun principiu tal paicióme que querie achuquiname? —Pues me parece que viene muy mermada de voz y enflaquecida de genio. Mucho ha tenido usted que tejer y destejer, hablar, gritar, y desesperarse, para que se le hallan secado entrambas fuentes de mala leche, ya que cuando salió de aquí esta mañana después de ponerme a mi como un verdadero pingayu, todavía se le apreciaba la suficiente fuerza para poner en verdadera revolución a todas las autoridades de Oviedo, que como es muy natural la han escuchado a usted por cuento. —Pero tenga paciencia señora, que en las derrotas que hoy coseche, si sabe aprender de ellas como hicimos los demás, sacará usted las victorias de mañana, y puede que desde ahora ya jamás ponga en duda, que quienes tienen el dinero son los que mandan, y aquellos que luchan con la fuerza de la dialéctica contra el dinero, no son en verdad locos sino simplemente tontos. —Nada le contestó Teresa a los razonamientos atinados de ‘l Rapiegón del Vulcanu, sino que mirándole con endemoniado desprecio, señalada rabia y marcado odio, sacó de su bolso los dineros y al cuidado que se los ponía entre sus fuinesques manes le dijo: —Aquí tiene el importe del arreglo de mi furgonetina, y quiera el Xantiquín del Faidor que le sirva para melecinas. —Con aquella furgoneta anduvimos xabarciandu por todos los mercados de Asturias, y al final tuvimos que dejar tal oficio porque casi no ganábamos para encantexus de la dichosa furgonetina.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xabarciar
-
7 maereiru
Maereiru, maderero, persona que trabaja en la madera. Lo mismo fui maderero o serrador que viene a ser parecido. Empecé a trabajar cuando tenía doce o trece años, me recuerdo que me pagaban nueve pesetas diarias, disdi 'l albiar el díe fasta la sou tapecíe (desde que amanecía hasta que la noche llegaba), puedo asegurar que he tenido el mejor maestro xerrador d'Asturies, el más duro, el más repugnante, un hombre que durante el trabajo no hablaba nada más que de cuando se relacionara con él, no olvidare jamás que tanto a mí como a un hijo de él llamado Mual que componíamos el trío en el trabajo, nos trataba Nelín que era su padre, lo mismo que si fuésemos dos esclavos, muchas veces el condenado nus untaba 'l focicu conún faticáu d'ostiazus, ya nun yera desmediu cundu nus falagaba les mexiétches, pos apurríanus a entrambus cuaxi xempre lus mesmus ostiazus. (Nos azotaba el rostro con algunas tortas o castañazos, y no desacompasaba nunca cuando nos halagaba a ostiazos nuestras mejillas, pus nos daba casi siempre a los dos por igual los mismos tortazos). Mi vida durante varios años, hasta que me marché temporalmente de mi aldina deslizó trabajando siempre con este condenado paisano y con otros maderaros de la comarca, menos el mes de la yerbe, pues en este mes yo ganaba mucho más de yerbeiru en cualquier caseríu, que trabajando dos meses a la madera. Les voy a contar ahora un caso que nos sucedió a Muel y a mi, cuando ya éramos mozacones que ya cortexábamus. Sucedió un domingo que estábamos serrando madera en un castañéu de la nuexa aldina, seria como a las cinco de la tarde, y nosotros queríamos marchar para ir a cortejar a un pueblo de Quiros donde Muel y yo teníamos mozuca el caso fue que él nos dijo que nos dejaría marchar cuando entalleráramos una rolla que tenía un metro de batalla (grueso) en el serradero. Conformes nosotros entre los tres trabajamos en duro con palancas y tirones de arreventamiento, hasta que al fin conseguimos poner aquella enorme rolla de castaño de más de mil kilos de peso encima del aserradero lista para serrarla. Entonces él nos dijo que para cortejar no se necesitaba mucho tiempo si se sabía aprovechar, y que como todavía era céu, que íbamos a serrar un poco por la rolla, que era un trabajo que teníamos adelantado para mañana. Así pues que sin urniar pallabra (decir palabra) dimos comienzo a serrar por aquella rolla, él encima de ella y nosotros abajo y mientras que él desde arriba nos dominaba avasalladoramente y quizás riéndose para sus adentros, nosotros desde abajo muy silenciosamente a la par que trabajábamos en el durísimo trabajo de tirar por la sierra estábamos madurando la forma de deshacernos de él para poder marcharnos, porque por el sol, ya que reloj no teníamos, nos parecía que ya era. bastante tarde. Así pues, los tres estabamos unidos a la sierra, Muel y yo cogidos a la manilla de abajo y Nelín encima de la rolla asido a la manilla de arriba, cuando de golpe nosotros llancamus (plantamos) la sierra a enxecu (clavamos y ferramos de repente) a la par que tirábamos por ella con gran rapidez hacia detrás, con este movimiento rápido e inesperado, cogimos desprevenido a Nelín, que no le dio tiempo a esquivar el golpe que le venía encima, y la manilla de arriba a la cual él estaba asido no con mucha fuerza, le vino con duro golpe a machacar su frente y medio aturdido se desplomo desde lo alto de la rolla hasta el suelo del aserradero, y bien por casualidad o porque su gran agilidad lo buscara, cayo encima de su hijo Muel, al que asiendo con una mano con fuerza, con la otra de apoderó del moqueteiru (instrumento de madera para asegurar la cuña de la manilla inferior de la sierra, de casi un kilo de peso y unos treinta centímetros de largo) y con grande saña y fuerza comenzó a darle palos, y yo que sabía que pronto iba a recibir los mismos, xebreme fuyendu en aburiéxa galamiada del lleu d'echus (me marche huyendo a las carreras del lado de ellos), pero no llevaría andados unos metros cuando sentí en una pierna un golpetazo fuerte que no me privo de seguir corriendo pero cojeando lleno de dolor y con menos fuerza, ya que vi a Muel traspasarme como alma que lleva el diablo y sangrando por la cabeza. El caso fuera, que Nelín al ver como yo se le escapaba me lanzo el condenado moqueteiru con tal acierto y fuerza que me dejó algo cojo durante alguno días. Pero a pesar de estar los dos matauriáus (heridos), no dejamos de ir a cortejar, aunque teníamos que caminar más de diez kilómetros, y otros tantos de avenida, para después levantarnos antes de amanecen para serrar todo el día como esclavos de amo endemoniado.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > maereiru
-
8 DE
Del verbo dar: ( conjugate dar) \ \
dé es: \ \1ª persona singular (yo) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) imperativoMultiple Entries: dar de dé
dar ( conjugate dar) verbo transitivo 1 déme un kilo de peras can I have a kilo of pears?; See Also→ conocer verbo transitivo 3 b, entender verbo transitivo 2 ‹información/idea› to give 3 4 ( conceder) ‹prórroga/permiso› to give; nos dieron un premio we won o got a prize 5◊ ¿le diste las gracias? did you thank him?, did you say thank you?;dales saludos give/send them my regards; tuve que déle la noticia I was the one who had to break the news to himb) (señalar, indicar): me da ocupado or (Esp) comunicando the line's busy o (BrE) engaged;1 ‹ dividendos› to pay;b) (AmL) ( alcanzar hasta):◊ da 150 kilómetros por hora it can do o go 150 kilometres an hour;venía a todo lo que daba it was travelling at full speed; ponen la radio a todo lo que da they turn the radio on full blast 2 (causar, provocar) ‹placer/susto› to give; ‹ problemas› to cause; el calor le dio sueño/sed the heat made him sleepy/thirsty 1 ( presentar) ‹ concierto› to give;◊ ¿qué dan esta noche en la tele? what's on TV tonight? (colloq);¿dónde están dando esa película? where's that film showing? 2 ‹baile/banquete› to hold; ‹ discurso› (AmL) to make ver tb clase 4 ( realizar la accion que se indica) ‹ grito› to give; dame un beso give me a kiss; ver tb golpe, paseo, vuelta, etc ( considerar) dé algo/a algn por algo: ese tema lo doy por sabido I'm assuming you've already covered that topic; ¡dalo por hecho! consider it done! verbo intransitivo 1 [ventana/balcón] to look onto, give onto; [fachada/frente] to face 2 (ser suficiente, alcanzar) dé para algo/algn to be enough for sth/sb; dé de sí ‹zapatos/jersey› to stretch 3 ( arrojar un resultado): ¿cuánto da la cuenta? what does it come to?; a mí me dio 247 I made it (to be) 247 4 ( importar): ¡qué más da! what does it matter!; ¿qué más da? what difference does it make?; me da igual I don't mind 5 ( en naipes) to deal 1 ( como castigo) to smack sb; el balón dio en el poste the ball hit the post 2 (accionar, mover) déle a algo ‹a botón/tecla› to press sth; ‹ a interruptor› to flick sth; ‹a manivela/volante› to turn sth 3 ‹ solución› to hit upon, find; ‹ palabra› to come up with 4 (hablando de manías, ocurrencias) déle a algn por hacer algo ‹por pintar/cocinar› to take to doing sth;◊ le ha dado por decir que … he's started saying that …5 [sol/luz]: la luz le daba de lleno en los ojos the light was shining right in his eyes darse verbo pronominal 1 ( producirse) [ frutaigo] to grow 2 ( presentarse) [oportunidad/ocasión] to arise 3 ( resultar) (+ me/te/le etc):◊ dárselas de algo: se las da de valiente/de que sabe mucho he likes to make out he's brave/he knows a lot;dárselas de listo to act smartb) (golpearse, pegarse):se dieron contra un árbol they crashed into a tree; se dio dé un golpe en la rodilla he hit his knee ( considerarse) dése por algo: ver tb aludir a, enterado 1
de 1 preposición 1a) (pertenencia, posesión):el rey dé Francia the king of France; no es dé él it isn't his; es un amigo dé mi hijo he's a friend of my son's; un estudiante dé quinto año a fifth-year student; la tapa dé la cacerola the saucepan lid; un avión dé Mexair a Mexair plane el aeropuerto dé Barajas Barajas airport; el mes dé enero the month of January 2◊ es dé Bogotá she's/she comes from Bogotá;una carta dé Julia a letter from Julia; un amigo dé la infancia a childhood friend; la literatura dé ese período the literature of o from that period; dé aquí a tu casa from here to your houseb) (material, contenido, composición):una mesa dé caoba a mahogany table; un vaso dé agua a glass of water; un millón dé dólares a million dollarsc) (causa, modo):dé tanto gritar from shouting so much; verde dé envidia green with envy; temblando dé miedo trembling with fear; dé memoria by heart; lo tumbó dé un golpe he knocked him down with one blow rodeada dé árboles surrounded by trees 3a) (cualidades, características):objetos dé mucho valor objects of great value; ¿dé qué color lo quiere? what color do you want it?; tiene cara dé aburrido he looks bored; una botella dé un litro a liter bottle; la chica dé azul the girl in blueb) (al definir, especificar):tiene dos metros dé ancho it's two meters wide; es fácil de pronunciar it's easy to pronounce; uno dé los míos one of mine; el mayor dé los Soto the eldest of the Soto children 4a) ( con cifras):◊ pagan un interés dél 15% they pay 15% interest o interest at 15%◊ más dé £100 more than o over £100;pesa menos dé un kilo it weighs less than o under a kilo; un número mayor/menor dé 29 a number over/under 29c) ( con un superlativo):la ciudad más grande dél mundo the biggest city in the world◊ dé día/noche during the day/at night;dé madrugada early in the morning 5 hace dé rey en la obra he plays (the part of) a king in the playb) (en expresiones de estado, actividad):estamos dé fiesta we're having a partyc) (indicando uso, destino, finalidad):copas dé vino wine glasses; ropa dé cama bed clothes; dales algo dé comer give them something to eat; ¿qué hay dé postre? what's for dessert? 6 ( con sentido condicional): dé no ser así otherwise
de 2 sustantivo femenino: name of the letter d
dé see◊ dar
dar
I verbo transitivo
1 to give: dame la mano, hold my hand
2 (conceder) to give: mi padre me dio permiso, my father gave me permission
le doy toda la razón, I think he is quite right
3 (transmitir una noticia) to tell (un recado, recuerdos) to pass on, give
dar las gracias, to thank
4 (retransmitir u ofrecer un espectáculo) to show, put on
5 (organizar una fiesta) to throw, give
6 (producir lana, miel, etc) to produce, yield (fruto, flores) to bear (beneficio, interés) to give, yield
7 (causar un dolor, malestar) dar dolor de cabeza, to give a headache (un sentimiento) dar pena, to make sad
le da mucha vergüenza, he's very embarrassed
8 (proporcionar) to provide: su empresa da trabajo a cincuenta personas, his factory gives work to fifty people
9 (una conferencia, charla) to give (impartir clases) to teach (recibir una clase) to have US to take
10 (presentir) me da (en la nariz/en el corazón) que eso va a salir bien, I have a feeling that everything is going to turn out well
11 (estropear) to ruin: me dio la noche con sus ronquidos, he spoilt my sleep with his snoring
12 (abrir el paso de la luz) to switch on (del gas, agua) to turn on
13 (propinar una bofetada, un puntapié, etc) to hit, give
14 (aplicar una mano de pintura, cera) to apply, put on (un masaje, medicamento) to give
15 (considerar) dar por, to assume, consider: lo dieron por muerto, he was given up for dead
ese dinero lo puedes dar por perdido, you can consider that money lost
dar por supuesto/sabido, to take for granted, to assume
16 (la hora, un reloj) to strike: aún no habían dado las ocho, it was not yet past eight o'clock
17 (realizar la acción que implica el objeto) dar un abrazo/susto, to give a hug/fright
dar un paseo, to go for a walk
dar una voz, to give a shout
II verbo intransitivo
1 (sobrevenir) le dio un ataque de nervios, she had an attack of hysterics
2 dar de comer/cenar, to provide with lunch/dinner 3 dar a, (mirar, estar orientado a) to look out onto, to overlook (una puerta) to open onto, lead to: esa puerta da al jardín, this door leads out onto the garden 4 dar con, (una persona, objeto) to come across: no fuimos capaces de dar con la contraseña, we couldn't come up with the password
dimos con él, we found him 5 dar de sí, (una camiseta, bañador) to stretch, give 6 dar en, to hit: el sol me daba en los ojos, the sun was (shining) in my eyes 7 dar para, to be enough o sufficient for: ese dinero no me da para nada, this money isn't enough for me Locuciones: dar a alguien por: le dio por ponerse a cantar, she decided to start singing
le dio por nadar, he got it into his head to go swimming
dar a entender a alguien que..., to make sb understand that...
dar la mano a alguien, to shake hands with sb
dar para: el presupuesto no da para más, the budget will not stretch any further
dar que hablar, to set people talking
dar que pensar: el suceso dio que pensar, the incident gave people food for thought
dar a conocer, (noticia) to release
de preposición
1 (pertenencia, posesión) of
la dirección de mis padres, my parents' address
el teclado de este ordenador, this computer's keyboard
la primera página del libro, the first page of the book
2 (material) of: está hecho de madera, it's made of wood
una pajarita de papel, a paper bird (contenido) un vaso de vino, a glass of wine
3 (asunto) about, on: sabe mucho de economía, she knows a lot about economics
un curso de inglés, an English course
un libro de arte, a book on art
4 (oficio) as: estáabaja de enfermera, she is working as a nurse
5 (cualidad) una persona de carácter, a person with character
una rubia de pelo largo, a blonde with long hair
6 (procedencia) from: es de Bilbao, he is o comes from Bilbao
de Madrid a Cáceres, from Madrid to Cáceres
7 (parte) un poco de leche, a little milk
un trozo de carne, a piece of meat
8 (causa) with, because of
llorar de alegría, to cry with joy
morir de hambre, to die of hunger
9 (modo) lo bebió de un trago, she downed it in one
un gesto de satisfacción, an expression of satisfaction
10 (localización) el señor de la camisa azul, the man in the blue shirt
la casa de la esquina, the house on the corner
11 (tiempo) a las cinco de la mañana, at five in the morning
de año en año, year in year out
de día, by day
de noche, at night
de miércoles a viernes, from Wednesday to Friday
de pequeño, as a child
12 (finalidad) jornada de reflexión, eve of polling day
libro de consulta, reference book
máquina de escribir, typewriter
13 (instrumento) derribó la puerta de una patada, he kicked the door down
lo mataron de una puñalada, he was stabbed to death
14 (comparación) el discurso fue más largo de lo esperado, the speech was longer than expected (con superlativo) in
el coche más caro del mundo, the most expensive car in the world
15 (precio) for
un pantalón de dos mil pesetas, a pair of trousers costing two thousand pesetas 16 una avenida de quince kilómetros, an avenue fifteen kilometres long
una botella de litro, a litre bottle
17 (condicional) de haberlo sabido no le hubiera invitado, if I had known I wouldn't have invited him
de no ser así, if that wasn't o weren't the case
de ser cierto, if it was o were true
18 (reiteración) de puerta en puerta, from door to door
de tres en tres, in threes o three at a time 'dé' also found in these entries: Spanish: A - a. C. - a.m. - abajo - abanderada - abanderado - abandonar - abandonarse - abandono - abanico - abarrotar - abarrotada - abarrotado - abarrotería - abastecer - abastecerse - abastecimiento - abasto - abatir - abatimiento - abatirse - abdicar - abertura - abierta - abierto - abismo - ablandar - abogar - abogacía - abogada - abogado - abominar - abominable - abono - abortar - abrir - abridor - abrigo - abrupta - abrupto - absoluta - absolutamente - absoluto - abstenerse - abstención - abstinencia - abstraerse - abuelo - abuhardillada - abuhardillado English: A - A-level - a.m. - AA - abandon - ABC - ability - ablaze - aboard - about - about-face - about-turn - above - abreast - abroad - abrupt - absence - absent - absolve - absorb - abstain - abstract - abundance - abuse - AC - accepted - access road - accident - accidental - acclaim - accommodate - accommodation - accomplished - accomplishment - accordance - account - account for - accountable - accumulation - accuracy - accurate - accurately - accuse - accused - accusingly - accustom - ache - Achilles heel - aching - acid test= Delaware1.ABBR(US) = Delaware2.N ABBR(Brit) = Department of Employment* * *= Delaware -
9 in
(in(to) usually small pieces: The broken mirror lay in bits on the floor; He loves taking his car to bits.) (hecho) añicos/pedazosin prep1. enis Mary in? ¿está Mary en casa?2. por3. en / dentro deit will cost you £50 in all te costará 50 libras en totalin se traduce por otras preposiciones españolas según cada casointr[ɪn]1 (place) en, dentro de■ who's in the film? ¿quién sale en la película?2 (motion) en, a■ you're going in the wrong direction vas mal encaminado, vas en dirección equivocada3 (time - during) en, durante4 (time - within) en, dentro de5 (wearing) en, vestido,-a de6 (manner) en■ pay in cash paga en metálico, paga en efectivo7 (state, condition) en■ she's in a good/bad mood está de buen/mal humor8 (ratio, measurement, number) varias traducciones9 (form, shape) varias traducciones10 (profession) en11 (weather, light) varias traducciones■ sit in the sun/shade siéntate al sol/a la sombra■ low in calories bajo,-a en calorías■ deaf in one ear sordo,-a de un oído13 (after superlative) de14 (with pres part) al, cuando1 (motion) dentro■ come in! ¡adelante!, ¡pase!■ let me in! ¡déjame entrar!■ what time does the plane get in? ¿a qué hora aterriza el avión?3 SMALLSPORT/SMALL (ball, shuttlecock)■ the ball was in! ¡la pelota entró!, ¡la pelota fue buena!4 (tide) alto,-a5 (fashionable) de moda6 (in power) en el poder8 (on sale, obtainable) disponible■ have you got that book in? ¿tienes aquel libro?, ¿ha llegado aquel libro?9 (crops) recogido,-a1 (fashionable) de moda2 (private) particular■ is Jack in? ¿está Jack?\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be all in estar agotado,-a, estar rendido,-ato be in for something (be about to experience) estar a punto de recibir algo, estar a punto de tener algo■ you're in for it! ¡la que te espera!■ are you in for this game? ¿vas a jugar?to be in on something estar enterado,-a de algo, estar al tanto de algo■ were you in on it too? ¿también estabas enterado?to be (well) in with somebody llevarse (muy) bien con alguien, tener (mucha) confianza con alguiento have it in for somebody tenerla tomada con alguienwhat's in it for me? ¿y yo qué saco?, ¿y yo qué gano?————————intr[ɪnʧ]1 ( inch) pulgadain ['ɪn] adv1) inside: dentro, adentrolet's go in: vamos adentro2) harvested: recogidothe crops are in: las cosechas ya están recogidas3)to be in : estaris Linda in?: ¿está Linda?4)to be in : estar en poderthe Democrats are in: los demócratas están en el poder5)to be in for : ser objeto de, estar a punto dethey're in for a treat: los van a agasajarhe's in for a surprise: se va a llevar una sorpresa6)to be in on : participar en, tomar parte enin adj1) inside: interiorthe in part: la parte interior2) fashionable: de modain prepin the lake: en el lagoa pain in the leg: un dolor en la piernain the sun: al solin the rain: bajo la lluviathe best restaurant in Buenos Aires: el mejor restaurante de Buenos Aires2) into: en, ahe broke it in pieces: lo rompió en pedazosshe went in the house: se metió a la casa3) during: por, durantein the afternoon: por la tarde4) within: dentro deI'll be back in a week: vuelvo dentro de una semanain Spanish: en españolwritten in pencil: escrito con lápizin this way: de esta manerato be in luck: tener suerteto be in love: estar enamoradoto be in a hurry: tener prisain reply: en respuesta, como réplicainadj.• interior adj.adv.• adentro adv.• dentro adv.• en casa adv.prep.• a prep.• de prep.• dentro de prep.• en prep.• por prep.= Indiana[ɪn]1. PREPOSITIONWhen in is the second element in a phrasal verb, eg ask in, fill in, look in, etc, look up the verb. When it is part of a set combination, eg in the country, in ink, in danger, covered in, look up the other word.1) (in expressions of place) en; (=inside) dentro deit's in London/Scotland/Galicia — está en Londres/Escocia/Galicia
in the house — en casa; (=inside) dentro de la casa
When phrases like, are used to identify a particular group, is the usual translation:our bags were stolen, and our passports were in them — nos robaron los bolsos, y nuestros pasaportes iban dentro
the chairs in the room — las sillas de la habitación, las sillas que hay en la habitación or dentro de la habitación
•
in here/ there — aquí/allí dentroa) (=during) enin May/spring — en mayo/primavera
in the eighties/the 20th century — en los años ochenta/el siglo 20
in the morning(s)/evening(s) — por la mañana/la tarde
at four o'clock in the morning/afternoon — a las cuatro de la mañana/la tarde
b) (=for)c) (=in the space of) enI did it in 3 hours/days — lo hice en 3 horas/días
d) (=within) dentro deI'll see you in three weeks' time or in three weeks — te veré dentro de tres semanas
he'll be back in a moment/a month — volverá dentro de un momento/un mes
3) (indicating manner, medium) enin a loud/soft voice — en voz alta/baja
in Spanish/English — en español/inglés
a magnificent sculpture in marble and copper — una magnífica escultura de or en mármol y cobre
4) (=clothed in)When phrases like, are used to identify a particular person, is the usual translation: dressedthey were all in shorts — todos iban en or llevaban pantalón corto
5) (giving ratio, number)he had only a one in fifty chance of survival — solo tenía una posibilidad entre cincuenta de sobrevivir
what happened was a chance in a million — había una posibilidad entre un millón de que pasara lo que pasó
these jugs are produced in their millions — estas jarras se fabrican por millones, se fabrican millones de estas jarras
people came in their hundreds — acudieron cientos de personas, la gente acudió a centenares
6) (=among) entrethis is common in children/cats — es cosa común entre los niños/los gatos
you find this instinct in animals — este instinto se encuentra en or entre los animales, los animales poseen este instinto
they have a good leader in him — él es buen líder para ellos, en él tienen un buen líder
a condition rare in a child of that age — una dolencia extraña en or para un niño de esa edad
it's something I admire in her — es algo que admiro de or en ella
armyhe had all the qualities I was looking for in a partner — tenía todas las cualidades que yo buscaba en un compañero
9) (after superlative) dethe biggest/smallest in Europe — el más grande/pequeño de Europa
10) (with verb)in all en total in itself de por sí in that (=since) puesto que, ya quein making a fortune he lost his wife — mientras hacía fortuna, perdió su mujer
the new treatment is preferable in that... — es preferible el nuevo tratamiento puesto or ya que...
what's in it for me far 1., 1)in that, he resembles his father — en eso se parece a su padre
2. ADVERB1) to be in (=be at home) estar (en casa); (=be at work) estar; (=be gathered in) [crops, harvest] estar recogido; (=be at destination) [train, ship, plane] haber llegado; (=be alight) estar encendido, arder; (Sport) [ball, shuttlecock] entraris Mr Eccles in? — ¿está el Sr. Eccles?
he's in for tests — (in hospital) está ingresado para unas pruebas
he's in for larceny — (in prison) está encerrado por ladrón
what's he in for? — ¿de qué delito se le acusa?
when the Tories were in * — (in power) cuando los conservadores estaban en el poder
strawberries are in — es la temporada de las fresas, las fresas están en sazón
to be in and outthe fire is still in — el fuego sigue encendido or aún arde
to be in for sthdon't worry, you'll be in and out in no time — no te preocupes, saldrás enseguida
you don't know what you're in for! — ¡no sabes lo que te espera!
to be in for a competition — (=be entered) haberse inscrito en un concurso
to be in for an exam — presentarse a un examen to be in on sth (=be aware, involved)
•
to be in on the plan/secret * — estar al tanto del plan/del secretoare you in on it? — ¿estás tú metido en ello? to be well in with sb (=be friendly)
she opened the door and they all rushed in — abrió la puerta y todos entraron or se metieron corriendo
week in, week out — semana tras semana
4) (Sport)in! — ¡entró!
3. ADJECTIVE*1) (=fashionable) de modato be in — estar de moda, llevarse
short skirts were in — la falda corta estaba de moda, se llevaban las faldas cortas
she wore a very in dress — llevaba un vestido muy a la moda or de lo más moderno
2) (=exclusive)it's an in joke — es un chiste privado, es un chiste que tienen entre ellos/tenemos entre nosotros
if you're not in with the in crowd... — si no estás entre los elegidos...
4. NOUN1)the ins and outs of: the ins and outs of the problem — los pormenores del problema
dietary experts can advise on the ins and outs of dieting — los expertos en alimentación pueden dar información pormenorizada sobre las dietas
2) (US)(Pol)* * *= Indiana -
10 support
sə'po:t
1. verb1) (to bear the weight of, or hold upright, in place etc: That chair won't support him / his weight; He limped home, supported by a friend on either side of him.) aguantar, sostener2) (to give help, or approval to: He has always supported our cause; His family supported him in his decision.) apoyar, secundar, respaldar3) (to provide evidence for the truth of: New discoveries have been made that support his theory; The second witness supported the statement of the first one.) corroborar, confirmar4) (to supply with the means of living: He has a wife and four children to support.) mantener
2. noun1) (the act of supporting or state of being supported: That type of shoe doesn't give the foot much support; The plan was cancelled because of lack of support; Her job is the family's only means of support; I would like to say a word or two in support of his proposal.) apoyo, soporte2) (something that supports: One of the supports of the bridge collapsed.) soporte•- supporting
support1 n1. apoyo2. soportesupport2 vb1. sostener2. mantenerhe is the only one with a job and he supports the whole family es el único que trabaja y mantiene a toda la familia3. apoyar4. ser dewhich team do you support? ¿de qué equipo eres?tr[sə'pɔːt]1 (physical - gen) apoyo, sostén nombre masculino; (- thing worn on body) protector nombre masculino3 (moral) apoyo, respaldo4 (financial) ayuda económica, apoyo económico; (sustenance) sustento; (person) sostén nombre masculino5 (supporters) afición nombre femenino6 (evidence) pruebas nombre femenino plural■ I don't think that shelf can support so many books no creo que esa estantería aguante tantos libros2 (back, encourage) apoyar, respaldar, ayudar; (cause, motion, proposal) apoyar, estar de acuerdo con■ my parents have always supported me in everything I've done mis padres siempre me han apoyado en todo lo que he hecho■ which team do you support? ¿de qué equipo eres?4 (keep, sustain) mantener, sustentar, sostener; (feed) alimentar5 (corroborate, substantiate) confirmar, respaldar, apoyar, respaldar6 formal use (endure) soportar, tolerar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLin support (in reserve) de apoyoin support of somebody/something en apoyo de alguien/algo, a favor de alguien/algoto drum up support for somebody/something conseguir apoyo para alguien/algoto support oneself ganarse la vidasupport [sə'port] vt1) back: apoyar, respaldar2) maintain: mantener, sostener, sustentar3) prop up: sostener, apoyar, apuntalar, soportarsupport n1) : apoyo m (moral), ayuda f (económica)2) prop: soporte m, apoyo mn.• apoyo s.m.• arrimadero s.m.• arrimo s.m.• ayuda s.f.• báculo s.m.• encomienda s.f.• entibo s.m.• muleta s.f.• puntal s.m.• pábulo s.m.• respaldo s.m.• soporte s.m.• sostenimiento s.m.• sostén s.m.• suspensorio s.m.• sustento s.m.• sustentáculo s.m.v.• afianzar v.• apadrinar v.• apoyar v.• apuntalar v.• mantener v.(§pres: -tengo, -tienes...-tenemos) pret: -tuv-fut/c: -tendr-•)• respaldar v.• soportar v.• sostener v.(§pres: -tengo, -tienes...-tenemos) pret: -tuv-fut/c: -tendr-•)• sustentar v.
I sə'pɔːrt, sə'pɔːt1) ( hold up) \<\<bridge/structure\>\> sostener*the roof is supported by six columns — el tejado descansa sobre or se apoya en seis columnas
the chair couldn't support his weight — la silla no pudo aguantar or resistir su peso
2)a) (maintain, sustain) \<\<family/children\>\> mantener*, sostener*, sustentarto support oneself — ganarse la vida or (liter) el sustento
the hospital is supported entirely by private donations — el hospital está enteramente financiado por donaciones de particulares
b) ( Comput) admitir3)a) ( back) \<\<cause/motion\>\> apoyarwhich team do you support? — ¿de qué equipo eres (hincha)?
b) ( back up) apoyar4) ( corroborate) \<\<theory\>\> respaldar, confirmar, sustentar
II
1)a) c ( of structure) soporte mb) u ( physical)2)a) u ( financial) ayuda f (económica), apoyo m (económico)b) c ( person) sostén m3) u (backing, encouragement) apoyo m, respaldo mI went with her to give her (moral) support — la acompañé para que se sintiera apoyada or respaldada
4) ua) ( Mil) apoyo m, refuerzo mb) ( backup) servicio m al clientetechnical/dealer support — servicio técnico/de ventas; (before n) <package, material> adicional, suplementario
5)in support of — (as prep)
he spoke in support of the motion — habló a favor de or en apoyo de la moción
[sǝ'pɔːt]she could produce no evidence in support of her claim — no pudo presentar pruebas en apoyo de su demanda
1. N1) (for weight)a) (=object) soporte msteel supports — soportes mpl de acero
b) (=capacity to support) soporte ma good bed should provide adequate support for your back — una buena cama debe ofrecerle un soporte adecuado para su espalda
c) (Med) soporte m2) (fig)a) (=help) apoyo mI've had a lot of support from my family — mi familia me ha apoyado mucho or me ha dado mucho apoyo
•
to give sb support — dar apoyo a algn, apoyar a algn•
moral support — apoyo moralb) (=backing) apoyo mhe has given his support to the reform programme — ha apoyado or respaldado el programa de reforma, ha dado su apoyo or respaldo al programa de reforma
do I have I your support in this? — ¿puedo contar con tu apoyo para esto?
•
their capacity to act in support of their political objectives — su capacidad de actuar en pos de sus objetivos políticosfinancial support — ayuda f económica, respaldo m económico
with Government support — con la ayuda del Gobierno, respaldado por el Gobierno
d) (esp Comm) (=backup) servicio m de asistencia (al cliente)e) (Mil) apoyo mf) (=evidence)scholars have found little support for this interpretation — los académicos han encontrado pocas pruebas que apoyen or respalden esta interpretación
in support of this argument he states that... — para apoyar or respaldar este argumento aduce que...
2. VT1) (=hold up) sostenerthat chair won't support your weight — esa silla no resistirá or aguantará tu peso
raise your upper body off the ground, supporting your weight on your arms — apoyándose en los brazos levante el tronco del suelo
to support o.s. — (physically) apoyarse (on en)
2) (=help)a) (emotionally) apoyarto support o.s. — (financially) ganarse la vida
3) (=back) [+ proposal, project, person] apoyar4) (Sport) [+ team]who do you support? — ¿de qué equipo eres (hincha)?
come and support your team! — ¡ven a animar a tu equipo!
5) (=corroborate) [+ theory, view] respaldar, confirmar6) (=sustain)an environment capable of supporting human life — un medio en que existen las condiciones necesarias para que se desarrolle la vida humana
land so poor that it cannot support a small family — un terreno tan poco fértil que no puede sustentar a una familia pequeña
7) frm (=tolerate) tolerar8) (Mus) [+ band] actuar de telonero/teloneros dea good band supported by an exciting new group — un buen grupo con unos teloneros nuevos muy interesantes
9) (Cine, Theat) [+ principal actor] secundar3.CPDsupport band N — (Mus) teloneros mpl
support group N — grupo m de apoyo
a support group for victims of crime — un grupo de apoyo or una asociación de ayuda a las víctimas de la delincuencia
support hose N — medias fpl de compresión graduada
support network N — red f de apoyo
support ship N — barco m de apoyo
support stocking N — media f de compresión graduada
support tights NPL — medias fpl de compresión (graduada)
support troops NPL — tropas fpl de apoyo
* * *
I [sə'pɔːrt, sə'pɔːt]1) ( hold up) \<\<bridge/structure\>\> sostener*the roof is supported by six columns — el tejado descansa sobre or se apoya en seis columnas
the chair couldn't support his weight — la silla no pudo aguantar or resistir su peso
2)a) (maintain, sustain) \<\<family/children\>\> mantener*, sostener*, sustentarto support oneself — ganarse la vida or (liter) el sustento
the hospital is supported entirely by private donations — el hospital está enteramente financiado por donaciones de particulares
b) ( Comput) admitir3)a) ( back) \<\<cause/motion\>\> apoyarwhich team do you support? — ¿de qué equipo eres (hincha)?
b) ( back up) apoyar4) ( corroborate) \<\<theory\>\> respaldar, confirmar, sustentar
II
1)a) c ( of structure) soporte mb) u ( physical)2)a) u ( financial) ayuda f (económica), apoyo m (económico)b) c ( person) sostén m3) u (backing, encouragement) apoyo m, respaldo mI went with her to give her (moral) support — la acompañé para que se sintiera apoyada or respaldada
4) ua) ( Mil) apoyo m, refuerzo mb) ( backup) servicio m al clientetechnical/dealer support — servicio técnico/de ventas; (before n) <package, material> adicional, suplementario
5)in support of — (as prep)
he spoke in support of the motion — habló a favor de or en apoyo de la moción
-
11 who
hu:
1. pronoun((used as the subject of a verb) what person(s)(?): Who is that woman in the green hat?; Who did that?; Who won?; Do you know who all these people are?) quién, quiénes
2. relative pronoun1) ((used to refer to a person or people mentioned previously to distinguish him or them from others: used as the subject of a verb: usually replaceable by that) (the) one(s) that: The man who/that telephoned was a friend of yours; A doctor is a person who looks after people's health.)2) (used, after a comma, to introduce a further comment on a person or people: His mother, who was so proud, gave him a hug.) que•- whoever
3. pronoun1) (no matter who: Whoever rings, tell him/them I'm out.)2) ((also who ever) used in questions to express surprise etc: Whoever said that?) quienquiera que, cualquiera que•- whom
4. relative pronoun(used as the object of a verb or preposition but in everyday speech sometimes replaced by who)1) ((used to refer to a person or people mentioned previously, to distinguish him or them from others: able to be omitted or replaced by that except when following a preposition) (the) one(s) that: The man (whom/that) you mentioned is here; Today I met some friends (whom/that) I hadn't seen for ages; This is the man to whom I gave it; This is the man (whom/who/that) I gave it to.)2) (used, after a comma, to introduce a further comment on a person or people: His mother, who was so proud of him, gave him a hug.) que, quien, quienes•who pron1. quiénwho was at the party? ¿quién había en la fiesta?2. quetr['dʌbəljʊː'eɪʧ'əʊ]who ['hu:] pronwho is that?: ¿quién es ése?who did it?: ¿quién lo hizo?we know who they are: sabemos quiénes sonthe lady who lives there: la señora que vive allífor those who wait: para los que esperan, para quienes esperanpron.• cual pron.• el que pron.• que pron.• quien pron.• quién pron.noun (= World Health Organization) OMS f[huː]1. PRONwho is it? — ¿quién es?
who are they? — ¿quiénes son?
who are you looking for? — ¿a quién buscas?
who does she think she is? * — ¿quién se cree que es?
2) (in exclamations) quiénguess who! — ¡a ver si adivinas quién soy!
who should it be but Neil! — ¿a que no sabes quién era? ¡Neil!, ¡no era otro que Neil!
the girl who you spoke to has since left the company — la chica con la que or con quien or more frm con la cual hablaste ya no trabaja en la empresa
he who wishes to... — el que desee...
2.CPDWho's Who N — (=book) libro que contiene una lista de británicos famosos y destacados
WHO, WHOMtheir client list reads like a celebrity Who's Who — su lista de clientes incluye a todos los que son alguien en el mundo de la fama
In direct and indirect questions
► In direct and indirect questions as well as after expressions of (un)certainty and doubt (e.g. no sé), translate who using quién/quiénes w hen it is the subject of a verb:
Who broke the window? ¿Quién rompió la ventana?
She had no idea who her real parents were Ignoraba quiénes eran sus verdaderos padres ► When who/ whom is the object of a verb or preposition, translate using quién/quiénes p receded by personal a or another preposition as relevant:
Who(m) did you call? ¿A quién llamaste?
Who(m) is she going to marry? ¿Con quién se va a casar?
You must tell me who you are going to go out with Tienes que decirme con quién/quiénes vas a salir
In exclamations
► Translate using quién/quiénes w ith an accent as in the interrogative form:
Who would have thought it! ¡Quién lo hubiera pensado!
As relative
► When who/ whom follows the noun it refers to, the most common translation is que:
Do you recognize the three girls who have just come in? ¿Reconoces a las tres chicas que acaban de entrar?
Peter, who was at the match, has told me all about it Peter, que estuvo en el partido, me lo ha contado todo
That man (who(m)) you saw wasn't my father El hombre que viste no era mi padre NOTE: Personal a is not used before que.
"Who" as subject of a verb
► When who is the subject, que can sometimes be substituted by el cual/ la cual or quien (singular) and los cuales/ las cuales or quienes (plural). This can help avoid ambiguity:
I bumped into Ian and Sue, who had just come back from Madrid Me encontré con Ian y con Sue, la cual or quien acababa de regresar de Madrid ► Only que is possible in cases where subject who can be substituted by that, i.e. where who defines the person in question and the sentence does not make sense if you omit the who clause:
The little boy who won the cycle race is Sarah's nephew El niñito que ganó la carrera ciclista es el sobrino de Sarah
"Who(m)" as object of a verb or preposition
► When who (m) is the object of a verb, you can translate it using que as above. Alternatively, especially in formal language, use personal a + quien/ quienes or personal a + ((article)) + cual/ cuales {etc} or personal a + ((article)) + que:
The woman (who or whom) you're describing is my music teacher La señora que or a quien or a la cual or a la que describes es mi profesora de música
"Who(m)" as object of a preposition
► After prepositions, you should usually use que or cual preceded by the article or quien:
This is the girl (who or whom) I talked to you about esta es la chica de la que or de la cual or de quien te hablé For further uses and examples, see who, whom* * *noun (= World Health Organization) OMS f -
12 something
1) (a thing not known or not stated: Would you like something to eat?; I've got something to tell you.) algo2) (a thing of importance: There's something in what you say.) algo importantesomething pron algotr['sʌmɵɪŋ]1 algo■ can I ask you something? ¿puedo preguntarte una cosa?■ would you like something to drink? ¿quieres tomar algo?2 (a thing of value) algo■ at least they didn't take much, that's something al menos no se llevaron mucho, algo es algo■ something like that algo así, algo por el estilo■ do you want a sandwich or something? ¿quieres un bocadillo o algo así?■ are you drunk or something? ¿estás borracho o qué?1\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLsomething else otra cosato be something else (special) ser algo extraordinario,-asomething ['sʌmɵɪŋ] pron: algoI want something else: quiero otra cosashe's writing a novel or something: está escribiendo una novela o no sé quéadv.• algo adv.• un poco adv.n.• algo s.m.• alguna cosa s.f.pron.• algo pron.
I 'sʌmθɪŋ1) algohave something to eat/drink — come/bebe algo
do you know something? I think we're lost — ¿sabes una cosa or sabes qué? creo que nos hemos perdido
is it something I said? — ¿qué pasa? ¿qué he dicho?
it's not much, but it's something — no es mucho, pero algo es
2)have you gone mad or something? — ¿te has vuelto loco o qué?, ¿es que te has vuelto loco?
b)something like: something like 200 spectators unos 200 espectadores; he looks something like his brother — se parece algo a su hermano
c)something of — ( rather)
it came as something of a surprise — me (or nos etc) sorprendió un poco
3) ( something special)it was quite something for a woman to reach that position — era todo un logro or (fam) no era moco de pavo que una mujer alcanzara esa posición
that party was something else! — (colloq) la fiesta estuvo genial or fue demasiado! (fam)
she's quite something, isn't she? — ( in looks) está bien ¿eh?; ( in general) qué mujer (or chica etc)! ¿no?
to have (got) something — ( be talented) tener* algo; ( perceive something significant)
I think you might have something there — puede que tengas razón
II
noun (no pl)won't you have a little something (to eat/drink)? — ¿no quieres comer/beber algo?
III
adverb (colloq)['sʌmθɪŋ]my back's playing me up something chronic — la espalda me tiene...!
1. PRON1) algo•
there's something about him I don't like — hay algo que no me gusta de él•
let me ask you something — déjame hacerte una pregunta, deja que te pregunte algo•
it's come to something when you get the sack for that — ¡a lo que hemos llegado! ¡que te echen por eso!•
that has something to do with accountancy — eso tiene que ver or está relacionado con la contabilidadhe's got something to do with it — está metido or involucrado en eso
•
here's something for your trouble — † aquí tiene, por la molestia•
I think you may have something there — puede que tengas razón, puede que estés en lo cierto•
there's something in what you say — hay algo de verdad en lo que diceshe's something in the City — trabaja de algo or de no sé qué en la City
•
do you want to make something of it? — ¿quieres hacer un problema de esto?•
it's not something I approve of — no es algo que yo apruebe•
there's something odd here — aquí hay or pasa algo (raro)•
it's something of a problem — es de algún modo or en cierto modo un problema, en cierto sentido representa un problemahe's something of a musician — tiene algo de músico, tiene cierto talento para la música
I hope to see something of you — espero que nos seguiremos viendo, nos estaremos viendo, espero (LAm)
•
did you say something? — ¿dijiste algo?•
well, that's something — eso ya es algo•
will you have something to drink? — ¿quieres tomar algo?2) * (=something special or unusual)•
their win was quite something — su victoria fue extraordinaria•
that's really something! — ¡eso sí que es fenomenal or estupendo!3) (in guesses, approximations)he's called John something — se llama John no sé qué, se llama John algo
•
are you mad or something? — ¿estás loco o qué?, ¿estás loco o algo así?her name is Camilla or something — se llama Camilla o algo así, se llama algo así como Camilla, se llama Camilla o algo por el estilo
•
something or other — algo, alguna cosa2. ADV1) (=a little, somewhat)a)• there were something like 80 people there — había algo así como 80 personas allí, había como unas 80 personas allí
it's something like ten o'clock — son algo así como las diez, son las diez más o menos
it cost £100, or something like that — costó 100 libras, o algo así
he looks something like me — se parece algo or un poco a mí
now that's something like a rose! — ¡eso es lo que se llama una rosa!
now that's something like it! — ¡así es como debe ser!
b)• something over 200 — algo más de 200, un poco más de 200
2) *they pull her leg something chronic — le toman el pelo una barbaridad *, le toman el pelo que es una cosa mala *
3.N•
she has a certain something — tiene un algo, tiene un no sé qué•
it's just a little something I picked up in a sale — es una tontería que compré en las rebajaswould you like a little something before dinner? — ¿quieres tomar or picar algo antes de la cena?
* * *
I ['sʌmθɪŋ]1) algohave something to eat/drink — come/bebe algo
do you know something? I think we're lost — ¿sabes una cosa or sabes qué? creo que nos hemos perdido
is it something I said? — ¿qué pasa? ¿qué he dicho?
it's not much, but it's something — no es mucho, pero algo es
2)have you gone mad or something? — ¿te has vuelto loco o qué?, ¿es que te has vuelto loco?
b)something like: something like 200 spectators unos 200 espectadores; he looks something like his brother — se parece algo a su hermano
c)something of — ( rather)
it came as something of a surprise — me (or nos etc) sorprendió un poco
3) ( something special)it was quite something for a woman to reach that position — era todo un logro or (fam) no era moco de pavo que una mujer alcanzara esa posición
that party was something else! — (colloq) la fiesta estuvo genial or fue demasiado! (fam)
she's quite something, isn't she? — ( in looks) está bien ¿eh?; ( in general) qué mujer (or chica etc)! ¿no?
to have (got) something — ( be talented) tener* algo; ( perceive something significant)
I think you might have something there — puede que tengas razón
II
noun (no pl)won't you have a little something (to eat/drink)? — ¿no quieres comer/beber algo?
III
adverb (colloq)my back's playing me up something chronic — la espalda me tiene...!
См. также в других словарях:
con — (Del lat. cum.) ► preposición 1 Indica el modo, manera cómo se realiza una acción o el instrumento con que se ejecuta: ■ viaja con prisa; escribe con faltas de ortografía; dibuja con carboncillo. 2 Indica concurrencia, compañía o relación entre… … Enciclopedia Universal
Padre Brown — Saltar a navegación, búsqueda El padre Brown es un sacerdote católico. El Padre Brown es un personaje de ficción creado por el novelista inglés G. K. Chesterton (1874 – 1936). Es el protagonista de unas cincuenta historias cortas recopiladas… … Wikipedia Español
Padre Casares — Saltar a navegación, búsqueda Padre Casares Género Comedia País España … Wikipedia Español
Anexo:Episodios de Padre de familia — Seth MacFarlane, el creador de la serie y productor ejecutivo da su voz a diversos personajes de la serie, incluyendo a Peter, Stewie y Brian Griffin. Padre de familia es una sitcom estadounidense y animada creada por Seth MacFarlane para la… … Wikipedia Español
Episodios de Padre de familia — Anexo:Episodios de Padre de familia Saltar a navegación, búsqueda Actualmente se está emitiendo la temporada número siete en Estados Unidos. Existe un debate sobre si la temporada actual es la número ocho o nueve ya que la cuatro fue dividida en… … Wikipedia Español
El cortejo del padre de Stewie — The Courtship of Stewie s Father Episodio de Padre de Familia Título El cortejo del padre de Stewie (España y Latinoamérica) Episodio nº 16 Temporada 4 Escrito por … Wikipedia Español
Morandé con compañía — El estelar del pueblo Título Morandé con companía Género Humor y Trasnoche Presentado por Kike Morandé País de origen … Wikipedia Español
Juegos de patriotas (Padre de familia) — Patriot Games Episodio de Padre de familia Título Juegos de patriotas Episodio nº 20 Temporada 4 Escrito por Mike Henry … Wikipedia Español
Todos quieren con Marilyn — País originario Colombia Canal RCN Transmisión 14 de abril de 2004 7 de junio de 2005 N.º de episodios … Wikipedia Español
Casados con hijos (Argentina) — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar … Wikipedia Español
Ángeles con caras sucias — Angels with Dirty Faces Título Ángeles con caras sucias Ficha técnica Dirección Michael Curtiz Producción Samuel Bischoff … Wikipedia Español