Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to+go+out

  • 41 extrudo

    ex-trūdo, si, sum, 3, v. a., to thrust out or forth, to drive out, drive away (class.; syn. eicio).
    I.
    Lit.:

    me ex aedibus,

    Plaut. Aul. 1, 1, 5;

    for which: me aedibus,

    id. ib. 31:

    me foras,

    id. Truc. 1, 1, 68; Ter. Eun. 4, 5, 11:

    a latebris suis extrusi hostes,

    Tac. Agr. 33:

    te in viam, simulac perpaululum gustaris, extrudam et eiciam,

    will drive out, Cic. de Or. 2, 58, 234; cf. id. Fam. 14, 6; id. Att. 16, 2, 4:

    is tamquam extruderetur a senatu in Macedoniam,

    id. Phil. 10, 5, 10. — Absol.:

    illam extrudet cum hanc ducet domum,

    Plaut. Cist. 2, 1, 63.—
    B.
    Transf., with inanimate objects:

    (ventus) extrudit saxa,

    Lucr. 6, 692: extruso mari aggere ac molibus, kept out, * Caes. B. G. 3, 12, 3:

    Euboea ad meridiem promontorium Geraeston et Capharea extrudit,

    sends out, shoots out, Mel. 2, 7, 9:

    merces,

    to put off, to sell, Hor. Ep. 2, 2, 11.—
    * II.
    Trop., to crowd out:

    rerum novitate extrusa vetustas,

    Lucr. 3, 964.

    Lewis & Short latin dictionary > extrudo

  • 42 extundo

    ex-tundo, tŭdi, tūsum, 3, v. a., to beat out, strike out, force out (mostly poet. and post-Aug.; not in Cic. or Caes.).
    I.
    Lit.:

    calcibus frontem extudit,

    Phaedr. 1, 21, 9; cf. Sen. Contr. 5, 33, 2:

    frequens tussis sanguinem quoque extundit,

    Cels. 4, 4, 5.—
    II.
    Trop.:

    priusquam id extudi, cum illi subblandiebar,

    squeezed out, extorted, Plaut. Most. 1, 3, 64; cf.:

    ea demum extudit magis convicio quam precibus vel auctoritate,

    Suet. Vesp. 2:

    quis nobis extudit hanc artem?

    struck out, found out, devised, Verg. G. 4, 315:

    eloquentiam,

    Gell. 17, 20, 4:

    vitae mortalis honorem,

    Verg. G. 4, 328:

    perseveranti postulatione extuderunt, ut, etc.,

    Val. Max. 5, 2, 10; so with ut, id. 1, 4, 4: alios (discentes) continuatio extundit, in aliis plus impetus facit, hammers out, forms (the figure being taken from a sculptor), Quint. 1, 3, 6:

    hic exsultantis Salios... et lapsa ancilia caelo extuderat,

    embossed, fashioned in relief, Verg. A. 8, 665: cum labor extuderit fastidia, has driven off (= cum vi excusserit, removerit), Hor. S. 2, 2, 14:

    unum librum extudit et elucubravit,

    elaborated, Tac. Or. 9.

    Lewis & Short latin dictionary > extundo

  • 43 locatum

    lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,

    locassint,

    Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equites pro cornibus,

    Quint. 2, 13, 3:

    crates adversas locari jubet,

    Caes. B. C. 3, 46:

    milites super vallum in munimentis,

    Sall. J. 100:

    cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    fundamenta (urbis),

    Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:

    gramineoque viros locat ipse sedili,

    id. ib. 8, 176:

    vicos,

    Tac. G. 16:

    stipendium et commeatum,

    Sall. J. 90.—
    B.
    In partic.
    1.
    Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):

    virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,

    Plaut. Aul. 2, 2, 15:

    in matrimonium,

    id. Trin. 3, 3, 52:

    aliquam in luculentam familiam,

    id. Cist. 3, 2, 18:

    nuptum virginem adulescenti,

    Ter. Phorm. 5, 1, 25.—
    2.
    To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):

    vectigalia,

    Cic. Agr. 1, 3, 7:

    portorium,

    id. Inv. 1, 30, 47:

    agrum frumento,

    Liv. 27, 3:

    praedia non nummo sed partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    tabernas civitatibus ad stationem,

    Suet. Ner. 37.—
    b.
    To give out on contract, to contract for having a thing done:

    tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,

    Plaut. Aul. 3, 6, 30:

    impero, ut tu me quoivis castrandum loces,

    id. ib. 2, 2, 73:

    ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,

    id. As. 2, 4, 37:

    ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,

    id. Trin. 4, 2, 2:

    statuam faciendam,

    Cic. Phil. 9, 7, 16:

    funera,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 120:

    majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,

    id. ib. 2, 1, 59, §

    154: statuas demoliendas,

    id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:

    Junoni templum (sc. exstruendum),

    Liv. 5, 23:

    vestimenta exercitui (sc. facienda),

    id. 27, 10:

    ingentesque locat Caesonia Rhenos,

    Pers. 6, 47.—
    c.
    Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:

    quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,

    Plaut. Rud. 2, 6, 51:

    operam suam ad aliquam rem,

    id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:

    vocem,

    i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:

    locare noctes, of courtesans,

    Ov. Am. 1, 10, 30.—
    d.
    To lend:

    ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3.—
    e.
    To quarter, establish in quarters:

    cohortes novis hibernaculis,

    Tac. A. 14, 38.—
    3.
    Of money, to invest, place:

    nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?

    Plaut. Most. 1, 3, 144.—
    4.
    To put or lend out money on interest:

    locare argenti nemini nummum queo,

    Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:

    disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,

    Cic. Rosc. Com. 10, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to place, put, set, lay, fix:

    metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,

    Plaut. Rud. 2, 5, 17:

    num tu pudicae quoipiam insidias locas?

    id. Curc. 1, 1, 25:

    vitam in tam clara luce locavit,

    Lucr. 5, 12:

    inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    aliquem in amplissimo gradu dignitatis,

    id. Mur. 14, 30:

    civitas in Catonis et Bruti fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,

    id. Fam. 2, 6, 3:

    eo loco locati sumus, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 40:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,

    id. ib. 27, 104:

    res certis in personis ac temporibus locata,

    id. de Or. 1, 31, 138:

    prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,

    consists in, id. Off. 3, 17, 71:

    beneficium apud gratos,

    to confer upon, Liv. 7, 20.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;

    datam pulcre locas,

    Plaut. Am. 1, 1, 122:

    beneficia apud gratos,

    Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—
    C.
    Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > locatum

  • 44 locatus

    lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,

    locassint,

    Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equites pro cornibus,

    Quint. 2, 13, 3:

    crates adversas locari jubet,

    Caes. B. C. 3, 46:

    milites super vallum in munimentis,

    Sall. J. 100:

    cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    fundamenta (urbis),

    Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:

    gramineoque viros locat ipse sedili,

    id. ib. 8, 176:

    vicos,

    Tac. G. 16:

    stipendium et commeatum,

    Sall. J. 90.—
    B.
    In partic.
    1.
    Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):

    virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,

    Plaut. Aul. 2, 2, 15:

    in matrimonium,

    id. Trin. 3, 3, 52:

    aliquam in luculentam familiam,

    id. Cist. 3, 2, 18:

    nuptum virginem adulescenti,

    Ter. Phorm. 5, 1, 25.—
    2.
    To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):

    vectigalia,

    Cic. Agr. 1, 3, 7:

    portorium,

    id. Inv. 1, 30, 47:

    agrum frumento,

    Liv. 27, 3:

    praedia non nummo sed partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    tabernas civitatibus ad stationem,

    Suet. Ner. 37.—
    b.
    To give out on contract, to contract for having a thing done:

    tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,

    Plaut. Aul. 3, 6, 30:

    impero, ut tu me quoivis castrandum loces,

    id. ib. 2, 2, 73:

    ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,

    id. As. 2, 4, 37:

    ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,

    id. Trin. 4, 2, 2:

    statuam faciendam,

    Cic. Phil. 9, 7, 16:

    funera,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 120:

    majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,

    id. ib. 2, 1, 59, §

    154: statuas demoliendas,

    id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:

    Junoni templum (sc. exstruendum),

    Liv. 5, 23:

    vestimenta exercitui (sc. facienda),

    id. 27, 10:

    ingentesque locat Caesonia Rhenos,

    Pers. 6, 47.—
    c.
    Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:

    quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,

    Plaut. Rud. 2, 6, 51:

    operam suam ad aliquam rem,

    id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:

    vocem,

    i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:

    locare noctes, of courtesans,

    Ov. Am. 1, 10, 30.—
    d.
    To lend:

    ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3.—
    e.
    To quarter, establish in quarters:

    cohortes novis hibernaculis,

    Tac. A. 14, 38.—
    3.
    Of money, to invest, place:

    nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?

    Plaut. Most. 1, 3, 144.—
    4.
    To put or lend out money on interest:

    locare argenti nemini nummum queo,

    Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:

    disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,

    Cic. Rosc. Com. 10, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to place, put, set, lay, fix:

    metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,

    Plaut. Rud. 2, 5, 17:

    num tu pudicae quoipiam insidias locas?

    id. Curc. 1, 1, 25:

    vitam in tam clara luce locavit,

    Lucr. 5, 12:

    inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    aliquem in amplissimo gradu dignitatis,

    id. Mur. 14, 30:

    civitas in Catonis et Bruti fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,

    id. Fam. 2, 6, 3:

    eo loco locati sumus, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 40:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,

    id. ib. 27, 104:

    res certis in personis ac temporibus locata,

    id. de Or. 1, 31, 138:

    prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,

    consists in, id. Off. 3, 17, 71:

    beneficium apud gratos,

    to confer upon, Liv. 7, 20.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;

    datam pulcre locas,

    Plaut. Am. 1, 1, 122:

    beneficia apud gratos,

    Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—
    C.
    Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > locatus

  • 45 loco

    lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,

    locassint,

    Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equites pro cornibus,

    Quint. 2, 13, 3:

    crates adversas locari jubet,

    Caes. B. C. 3, 46:

    milites super vallum in munimentis,

    Sall. J. 100:

    cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    fundamenta (urbis),

    Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:

    gramineoque viros locat ipse sedili,

    id. ib. 8, 176:

    vicos,

    Tac. G. 16:

    stipendium et commeatum,

    Sall. J. 90.—
    B.
    In partic.
    1.
    Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):

    virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,

    Plaut. Aul. 2, 2, 15:

    in matrimonium,

    id. Trin. 3, 3, 52:

    aliquam in luculentam familiam,

    id. Cist. 3, 2, 18:

    nuptum virginem adulescenti,

    Ter. Phorm. 5, 1, 25.—
    2.
    To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):

    vectigalia,

    Cic. Agr. 1, 3, 7:

    portorium,

    id. Inv. 1, 30, 47:

    agrum frumento,

    Liv. 27, 3:

    praedia non nummo sed partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    tabernas civitatibus ad stationem,

    Suet. Ner. 37.—
    b.
    To give out on contract, to contract for having a thing done:

    tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,

    Plaut. Aul. 3, 6, 30:

    impero, ut tu me quoivis castrandum loces,

    id. ib. 2, 2, 73:

    ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,

    id. As. 2, 4, 37:

    ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,

    id. Trin. 4, 2, 2:

    statuam faciendam,

    Cic. Phil. 9, 7, 16:

    funera,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 120:

    majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,

    id. ib. 2, 1, 59, §

    154: statuas demoliendas,

    id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:

    Junoni templum (sc. exstruendum),

    Liv. 5, 23:

    vestimenta exercitui (sc. facienda),

    id. 27, 10:

    ingentesque locat Caesonia Rhenos,

    Pers. 6, 47.—
    c.
    Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:

    quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,

    Plaut. Rud. 2, 6, 51:

    operam suam ad aliquam rem,

    id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:

    vocem,

    i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:

    locare noctes, of courtesans,

    Ov. Am. 1, 10, 30.—
    d.
    To lend:

    ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3.—
    e.
    To quarter, establish in quarters:

    cohortes novis hibernaculis,

    Tac. A. 14, 38.—
    3.
    Of money, to invest, place:

    nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?

    Plaut. Most. 1, 3, 144.—
    4.
    To put or lend out money on interest:

    locare argenti nemini nummum queo,

    Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:

    disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,

    Cic. Rosc. Com. 10, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to place, put, set, lay, fix:

    metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,

    Plaut. Rud. 2, 5, 17:

    num tu pudicae quoipiam insidias locas?

    id. Curc. 1, 1, 25:

    vitam in tam clara luce locavit,

    Lucr. 5, 12:

    inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    aliquem in amplissimo gradu dignitatis,

    id. Mur. 14, 30:

    civitas in Catonis et Bruti fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,

    id. Fam. 2, 6, 3:

    eo loco locati sumus, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 40:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,

    id. ib. 27, 104:

    res certis in personis ac temporibus locata,

    id. de Or. 1, 31, 138:

    prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,

    consists in, id. Off. 3, 17, 71:

    beneficium apud gratos,

    to confer upon, Liv. 7, 20.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;

    datam pulcre locas,

    Plaut. Am. 1, 1, 122:

    beneficia apud gratos,

    Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—
    C.
    Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > loco

  • 46 ā

       ā    (before consonants), ab (before vowels, h, and some consonants, esp. l, n, r, s), abs (usu. only before t and q, esp. freq. before the pron. te), old af, praep. with abl., denoting separation or departure (opp. ad).    I. Lit., in space, from, away from, out of.    A. With motion: ab urbe proficisci, Cs.: a supero mari Flaminia (est via), leads: Nunc quidem paululum, inquit, a sole, a little out of the sun: usque a mari supero Romam proficisci, all the way from; with names of cities and small islands, or with domo, home (for the simple abl; of motion, away from, not out of, a place); hence, of raising a siege, of the march of soldiers, the setting out of a fleet, etc.: oppidum ab Aeneā fugiente a Troiā conditum: ab Alesiā, Cs.: profectus ab Orico cum classe, Cs.; with names of persons or with pronouns: cum a vobis discessero: videat forte hic te a patre aliquis exiens, i. e. from his house, T.; (praegn.): a rege munera repudiare, from, sent by, N.—    B. Without motion.    1. Of separation or distance: abesse a domo paulisper maluit: tum Brutus ab Romā aberat, S.: hic locus aequo fere spatio ab castris Ariovisti et Caesaris aberat, Cs.: a foro longe abesse: procul a castris hostes in collibus constiterunt, Cs.: cum esset bellum tam prope a Siciliā; so with numerals to express distance: ex eo loco ab milibus passuum octo, eight miles distant, Cs.: ab milibus passuum minus duobus castra posuerunt, less than two miles off, Cs.; so rarely with substantives: quod tanta machinatio ab tanto spatio instrueretur, so far away, Cs.—    2. To denote a side or direction, etc., at, on, in: ab sinistrā parte nudatis castris, on the left, Cs.: ab eā parte, quā, etc., on that side, S.: Gallia Celtica attingit ab Sequanis flumen Rhenum, on the side of the Sequani, i. e. their country, Cs.: ab decumanā portā castra munita, at the main entrance, Cs.: crepuit hinc a Glycerio ostium, of the house of G., T.: (cornua) ab labris argento circumcludunt, on the edges, Cs.; hence, a fronte, in the van; a latere, on the flank; a tergo, in the rear, behind; a dextro cornu, on the right wing; a medio spatio, half way.—    II. Fig.    A. Of time.    1. Of a point of time, after: Caesar ab decimae legionis cohortatione ad dextrum cornu profectus, immediately after, Cs.: ab eo magistratu, after this office, S.: recens a volnere Dido, fresh from her wound, V.: in Italiam perventum est quinto mense a Carthagine, i. e. after leaving, L.: ab his, i. e. after these words, hereupon, O.: ab simili <*>ade domo profugus, i. e. after and in consequence of, L.—    2. Of a period of time, from, since, after: ab hora tertiā bibebatur, from the third hour: ab Sullā et Pompeio consulibus, since the consulship of: ab incenso Capitolio illum esse vigesumum annum, since, S.: augures omnes usque ab Romulo, since the time of: iam inde ab infelici pugnā ceciderant animi, from (and in consequence of), L.; hence, ab initio, a principio, a primo, at, in, or from the beginning, at first: ab integro, anew, afresh: ab... ad, from (a time)... to: cum ab horā septimā ad vesperum pugnatum sit, Cs.; with nouns or adjectives denoting a time of life: iam inde a pueritiā, T.: a pueritiā: a pueris: iam inde ab incunabulis, L.: a parvo, from a little child, or childhood, L.: ab parvulis, Cs.—    B. In other relations.    1. To denote separation, deterring, intermitting, distinction, difference, etc., from: quo discessum animi a corpore putent esse mortem: propius abesse ab ortu: alter ab illo, next after him, V.: Aiax, heros ab Achille secundus, next in rank to, H.: impotentia animi a temperantiā dissidens: alieno a te animo fuit, estranged; so with adjj. denoting free, strange, pure, etc.: res familiaris casta a cruore civili: purum ab humano cultu solum, L.: (opoidum) vacuum ab defensoribus, Cs.: alqm pudicum servare ab omni facto, etc., II.; with substt.: impunitas ab iudicio: ab armis quies dabatur, L.; or verbs: haec a custodiis loca vacabant, Cs.—    2. To denote the agent, by: qui (Mars) saepe spoliantem iam evertit et perculit ab abiecto, by the agency of: Laudari me abs te, a laudato viro: si quid ei a Caesare gravius accidisset, at Caesar's hands, Cs.: vetus umor ab igne percaluit solis, under, O.: a populo P. imperia perferre, Cs.: equo lassus ab indomito, H.: volgo occidebantur: per quos et a quibus? by whose hands and upon whose orders? factus ab arte decor, artificial, O.: destitutus ab spe, L.; (for the sake of the metre): correptus ab ignibus, O.; (poet. with abl. of means or instr.): intumuit venter ab undā, O.—Ab with abl. of agent for the dat., to avoid ambiguity, or for emphasis: quibus (civibus) est a vobis consulendum: te a me nostrae consuetudinis monendum esse puto.—    3. To denote source, origin, extraction, from, of: Turnus ab Ariciā, L.: si ego me a M. Tullio esse dicerem: oriundi ab Sabinis, L.: dulces a fontibus undae, V.—With verbs of expecting, fearing, hoping (cf. a parte), from, on the part of: a quo quidem genere, iudices, ego numquam timui: nec ab Romanis vobis ulla est spes, you can expect nothing from the Romans, L.; (ellipt.): haec a servorum bello pericula, threatened by: quem metus a praetore Romano stimulabat, fear of what the praetor might do, L.—With verbs of paying, etc., solvere, persolvere, dare (pecuniam) ab aliquo, to pay through, by a draft on, etc.: se praetor dedit, a quaestore numeravit, quaestor a mensā publicā, by an order on the quaestor: ei legat pecuniam a filio, to be paid by his son: scribe decem (milia) a Nerio, pay by a draft on Nerius, H.; cognoscere ab aliquā re, to know or learn by means of something (but ab aliquo, from some one): id se a Gallicis armis atque insignibus cognovisse, Cs.; in giving an etymology: id ab re... interregnum appellatum, L.—Rarely with verbs of beginning and repeating: coepere a fame mala, L.: a se suisque orsus, Ta.—    4. With verbs of freeing from, defending, protecting, from, against: ut a proeliis quietem habuerant, L.: provincia a calamitate est defendenda: sustinere se a lapsu, L.—    5. With verbs and adjectives, to define the respect in which, in relation to, with regard to, in respect to, on the part of: orba ab optimatibus contio: mons vastus ab naturā et humano cultu, S.: ne ab re sint omissiores, too neglectful of money or property, T.: posse a facundiā, in the matter of eloquence, T.; cf. with laborare, for the simple abl, in, for want of: laborare ab re frumentariā, Cs.—    6. In stating a motive, from, out of, on account of, in consequence of: patres ab honore appellati, L.: inops tum urbs ab longinquā obsidione, L.—    7. Indicating a part of the whole, of, out of: scuto ab novissimis uni militi detracto, Cs.: a quibus (captivis) ad Senatum missus (Regulus).—    8. Marking that to which anything belongs: qui sunt ab eā disciplinā: nostri illi a Platone et Aristotele aiunt.—    9. Of a side or party: vide ne hoc totum sit a me, makes for my view: vir ab innocentiā clementissimus, in favor of.—10. In late prose, of an office: ab epistulis, a secretary, Ta. Note. Ab is not repeated with a following pron interrog. or relat.: Arsinoën, Stratum, Naupactum... fateris ab hostibus esse captas. Quibus autem hostibus? Nempe iis, quos, etc. It is often separated from the word which it governs: a nullius umquam me tempore aut commodo: a minus bono, S.: a satis miti principio, L.—The poets join a and que, making āque; but in good prose que is annexed to the following abl. (a meque, abs teque, etc.): aque Chao, V.: aque mero, O.—In composition, ab- stands before vowels, and h, b, d, i consonant, l, n, r, s; abs- before c, q, t; b is dropped, leaving as- before p; ā- is found in āfuī, āfore ( inf fut. of absum); and au- in auferō, aufugiō.
    * * *
    I
    Ah!; (distress/regret/pity, appeal/entreaty, surprise/joy, objection/contempt)
    II
    by (agent), from (departure, cause, remote origin/time); after (reference)
    III
    ante, abb. a.

    in calendar expression a. d. = ante diem -- before the day

    Latin-English dictionary > ā

  • 47

           praep., with abl. — Of separation, in space, from, away from, down from, out of: de finibus suis exire, Cs.: decedere de provinciā: qui de castris processerant, S.: ferrum de manibus extorsimus: de muro se deiecerunt, Cs.: de iugis, quae ceperant, funduntur, L. — Fig., from, away from, out of: exire de vitā: de priscis Latinis capta oppida, L.: de sententiā deiectus.—In time, of immediate sequence, after, directly after: statim de auctione: diem de die prospectans, day after day, L.—Of duration, during, in the course of, at, by: de nocte: multā de nocte, late at night: de mediā nocte, Cs.: de tertiā vigiliā, in the third night-watch, Cs.: adparare de die convivium, in open day, T.: mediā de luce, H.: navigare de mense Decembri, in December. — Of origin or source, of, from, from among, out of, proceeding from, derived from: caupo de viā Latinā: nescio qui de circo maximo: homo de scholā: aliquis de ponte, i. e. a beggar, Iu.: Priami de stirpe, V.: recita de epistulā reliqua: hoc audivi de patre: discere id de me, T.—Of the whole, of, from, from among, out of: hominem misi de comitibus meis: percussus ab uno de illis: quemvis de iis qui essent idonei: accusator de plebe: unus de legatis: partem solido demere de die, H.: expers partis de nostris bonis, T.: si quae sunt de eodem genere: cetera de genere hoc, H.—Of material, of, out of, from: solido de marmore templum, V.: de templo carcerem fieri: de scurrā divitem fieri posse: fies de rhetore consul, Iu. — Esp., of a fund out of which costs are taken: potat, ole<*> unguenta, de meo, T.: de suo: stipendium de publico statuit, L.: non solum de die, sed etiam in diem vivere, on the day's resources.—Of cause, for, on account of, by reason of, because of, from, through, by: quā de causā, Cs.: certis de causis: de quo nomine ad arbitrum adisti: de gestu intellego quid respondeas: incessit passu de volnere tardo, O.: de Atticae febriculā valde dolui.—Of measure or standard, according to, after, in accordance with: De eius consilio velle se facere, T.: de amicorum sententiā Romam confugit: de more vetusto rapuere faces, V.—Of relation, of, about, concerning, in respect to: multa narrare de Laelio. senatus de bello accepit, learned of, S.: Consilium summis de rebus habere, V.: legati de pace ad Caesarem venerant, Cs.: de bene vivendo disputare: de me experior, in my own case.—In gen., in reference to, with respect to, concerning, in the matter of: non est de veneno celata mater: Aeduis de iniuriis satisfacere, for, Cs.: quid de his fieri placeat, S.: concessum ab nobilitate de consule plebeio, L.: ut sciam quid de nobis futurum sit: de argento somnium, as for the money, T.: de benevolentiā, primum, etc.: de Samnitibus triumphare, over. — In adverbial expressions, de integro, anew, afresh, once more: ratio de integro ineunda est mihi, T.: de integro funus iam sepulto filio facere.—De improviso, unexpectedly: ubi de inprovisost interventum mulieri, T.: de improviso venire, Cs.—De transverso, unexpectedly: de traverso L. Caesar ut veniam ad se rogat.
    * * *
    down/away from, from, off; about, of, concerning; according to; with regard to

    Latin-English dictionary >

  • 48 effundō (ecf-)

        effundō (ecf-) fūdī, fūsus, ere    [ex + fundo], to pour out, pour forth, shed, spread abroad: lacrimas: fletūs, V.: pro re p. sanguinem: flumen in Propontidem se effundit, L.: Nos effusi lacrimis, V.— To pour out, pour forth, drive out, cast out, send forth: telorum vis ingens effusa est, L.: Ascanio auxilium castris apertis, for Ascanius, V. — To hurl headlong, throw down, prostrate: equus consulem effudit, L.: effusus eques, V.: ipsum portis sub altis, V.—Of a multitude, to pour out, spread abroad: sese multitudo ad cognoscendum effudit (sc. ex urbe), thronged, Cs.: omnibus portis ad opem ferendam effundi, L.: effuso exercitu, scattered, S.: quae via Teucros effundat in aequum, i. e. by what way can they be forced, V.— To bring forth, produce abundantly: herbas: Auctumnus fruges effuderit, H.— To lavish, squander, waste: patrimonium per luxuriam: sumptūs: Effusus labor, wasted, V. — To empty, exhaust, discharge: mare neque effunditur: carcerem in forum: saccos nummorum, H. — Fig., to pour out, express freely, expend, vent, exhaust: vobis omnia, quae sentiebam: talīs voces, V.: carmina, O.: vox in turbam effunditur: questūs in aëra, O.: furorem in alqm: omne odium in auxili spem, L.: quarrtumcumque virium habuit, L.: virīs in uno, O.— To give up, let go, abandon, resign: gratiam hominis: animam, V.: manibus omnīs effundit habenas, V.—With se, to abandon oneself, give up, yield, indulge: se in aliquā libidine. — P. pass., abandoned, given up: milites in licentiam effusi, L.: in nos suavissime effusus (Pompeius), without reserve: in adulationem, Ta.

    Latin-English dictionary > effundō (ecf-)

  • 49 ēligō

        ēligō lēgī, lēctus, ere    [ex + 1 lego], to pluck out, root out: stirpes trunco everso eligendae sunt: herbas, Cu.—Fig., to root out: superstitionis stirpes.— To pick out, choose, elect, select, single out: iudices ex civitatibus: quemvis mediā turbā, H.: formas quasdam nostrae pecuniae, have a preference for, Ta.: a multis commodissimum quodque, from many authors: equos numero omni, V.: feras, Ta.: ad minima malorum eligenda: urbi condendae locum, L.: utrum velis factum esse necne: fictum Esse Iovem malis, an, etc., O.: haud semper errat fama, aliquando et elegit, i. e. makes a true selection, Ta.
    * * *
    eligere, elegi, electus V
    pick out, choose

    Latin-English dictionary > ēligō

  • 50 exigō

        exigō ēgī, āctus, ere    [ex + ago], to drive out, push forth, thrust out, take out, expel: reges ex civitate: hostem e campo, L.: post reges exactos: easdem (uxores), divorce, T.: suam (uxorem), turn out of the house: exigit Hebrus aquas, pours into the sea, O.: exactum ensem Fregit, by the thrust, O.: ensem per medium iuvenem, V.: (hasta) Cervice exacta est, passed through, O.— To drive away, hiss off (the stage): (fabulae) exigendae vobis, T. — To require, enforce, exact, demand, collect: ad pecunias exigendas legatos misimus: acerbissime pecuniae exigebantur: nomina sua: peditum numerum a civitatibus, Cs.: viam, demand the construction of: auspiciorum adhuc fides exigitur, further confirmation, Ta.— To export: agrorum fructūs, L.— To set right: ad perpendiculum columnas, set precisely upright.—Fig., to require, demand, claim, exact, insist: magis quam rogare: a teste veritatem: ius iurandum, L.: Has exegit gloria poenas, has cost, Iu.: de volnere poenas, O.: a violatoribus piacula, L.: ex te ut responderes: id ipsum, ut pereat, O.: a quoquam ne peieret, Iu.: in exigendo non acerbus.—Of time, to lead, spend, pass, complete, finish, close: cum maerore graviorem vitam, S.: exactā aetate mori, after a long life: hanc saepe exactā aetate usurpasse vocem, in old age, L.: per exactos annos, at the end of every year, H.: tribus exactis ubi quarta accesserit aestas, V.: spatiis exegit quattuor annum, O.— To conduct, superintend: aedīs privatas velut publicum opus, L.— To bring to an end, conclude, finish, complete: monumentum, H.: opus, O.: His demum exactis, V.— To determine, ascertain, find out: sociisque exacta referre, discoveries, V.: Non prius exactā ratione saporum, before he has ascertained, H.: non tamen exactum, quid agat, O.— To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider: ad vestras leges, quae Lacedaemone fiunt, estimate by the standard of, etc., L.: cultu ad luxuriam exacto, directed, Cu.: ad caelestia ritūs humanos, O.— To consider, deliberate on, take counsel upon: tempus secum, V.: talia secum, O.: non satis exactum, quid agam.
    * * *
    exigere, exegi, exactus V
    drive out, expel; finish; examine, weigh

    Latin-English dictionary > exigō

  • 51 ex-pellō

        ex-pellō pulī, pulsus, ere,    to drive out, drive away, thrust out, eject, expel: plebem ex agris: dominum de praedio: navīs ab litore in altum, L.: agris expulsi, Cs.: finibus expulsus patriis, V.: me civitate: potestate expulsi, N.: Conlatinum, banish: portā Esquilinā pecus, drive out, L.: sagittam arcu, shoot, O.: genis oculos, O.: se in auras (pondus), forced itself out, O.: ex matrimonio filiam: te, disown, T.: expulsa filia, rejected (as a wife): expellere tendunt, dislodge (in battle), V.: segetem ab radicibus, V.: Naturam furcā, H. —Fig., to force out, drive out, drive away, expel, banish, remove: alqm vitā: per volnera animam, O.: morbum helleboro, H.: somnum, V.: beneficiorum memoriam, Cs.

    Latin-English dictionary > ex-pellō

  • 52 legō

        legō lēgī, lēctus, ere    [1 LEG-], to bring together, gather, collect: herbas collibus, O.: mala, nuces, V.: spolia caesorum, L.: quos (asparagos), Iu.: homini mortuo ossa: ficus apta legi, to be plucked, O.: Parcae fila legunt, i. e. spin out, V.: Ore legam (extremum halitum), receive the last breath, i. e. give a parting kiss, V.: Umida vela, to furl, V.: tenerā vela manu, O.— To take, carry off, steal: sacra divum, H.— To go over, traverse, pass, wander through: saltūs, O.: pontum Pone legit, sails through, V.: Aequora Afra, O.: presso vestigia gressu, track, O.: tortos orbīs, wander through, V.— To sail by, skirt, coast along: Inarimen Prochytenque, O.: navibus oram Italiae, L.; cf. primi litoris oram, i. e. of my theme, V.— To choose, pick out, single out, select, elect, appoint: iudices: condiciones: civīs in patres, L.: viros ad bella, O.: geminas de classe biremīs, V.: legit virum vir, man singles out man (in battle), V.: omnīs longo ordine Adversos legere, pass in review, V.—Esp., of the censors: in senatu legendo, making up the roll of the senate.—Fig., to read, peruse, scan: legi ipse animoque notavi, O.: libros: acta maiorum, S.: liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter: Ore legar populi, O.: sepulcra, epitaphs: ut scriptum legimus, find written: relatum legere, quis docuerit, etc., N.: nec Cynicos nec Stoica dogmata, Iu.— To read out, read aloud, recite: convocatis auditoribus volumen: Obturem impune legentibus aurīs, H.: alqm occidit legendo, with recitation, H.: acta, the news of the day, Iu.
    * * *
    I
    legare, legavi, legatus V
    bequeath, will; entrust, send as an envoy, choose as a deputy
    II
    legere, legi, lectus V
    read; gather, collect (cremated bones); furl (sail), weigh (anchor); pick out

    Latin-English dictionary > legō

  • 53 mittō

        mittō mīsī (mīstī, for mīsistī, Ct.), missus, ere    [MIT-], to cause to go, let go, send, send off, despatch: ad Troiam ob defendendam Graeciam, Enn. ap. C.: alquem ad hoc negotium, S.: illum pro consule mittere: legatos de deditione ad eum, Cs.: Tanaim neci, V.: in possessionem, put in possession: filium foras ad propinquum mittit ad cenam, sends out: sub iugum, send under the yoke, Cs.: sub iugo, L.: legatos qui dicerent, esse, etc., Cs.: miserunt qui emerent, etc.: legatos rogatum auxilium, Cs.: Delphos consultum, N.: legati missi postulantes, etc., L.: Eurypylum scitantem oracula Mittimus, V.: in Oceanum me quaerere gemmas, Pr.: misit orare, ut venirem, T.— To send word, announce, tell, report, advise, send orders: tibi salutem, send greeting, O.: nuntios ad eum, velle, etc., S.: legatos ad me, se venturum, send me word that: ad conlegam mittit, opus esse exercitu, L.: in Siciliam misit, ut equitatus mitteretur, Cs.: Curio misi, ut medico honos haberetur: mitti ad principes placuit, ut secernerent se ab Etruscis, L.— To send as a compliment, dedicate, inscribe: liber ab eo ad Balbum missus: librum ad te de senectute.— To send, yield, produce, furnish, export: India mittit ebur, V.: (Padus) electra nuribus mittit gestanda Latinis, O.— To dismiss, forget, put away: odium, L.: levīs spes, H.: missam iram facere, T.: certamen, end, V.—In speaking, to pass over, pass by, dismiss, omit, give over, cease, forbear: mitte id quod scio, dic quod rogo, never mind what, etc., T.: mitto proelia: mitto ea, quae, etc., V.: mitte sectari, etc., do not, H.: Cetera mitte loqui, H.: illud dicere: pro nobis mitte precari, O.: mitto, quid tum sit actum: mitto, quod fueris, etc.: mitto de amissā maximā parte exercitūs (sc. dicere): missos facere quaestūs trienni. — To let go, let loose, quit, release, dismiss: carceribus missi currūs, H.: cutem, H.: mitte me, let me alone, T.: nos missos face, have done with us, T.: missus abibis, scot-free, H.: misso senatu, Cs.: ex oppido mitti, be let out, Cs.: missum fieri, be set at liberty, N.: amicos in negotium, to set up in business: sub titulum lares, put a bill on the house, i. e. offer for sale, O.: in consilium, i. e. send the judges to make their verdict: se in foedera, enter into, V.: me in iambos, drive, H.: missos faciant honores, renounce.—To let out, put forth, send out, emit: sanguinem provinciae, bleed, i. e. exhaust: serpens sibila misit, O.: vocem pro me nemo mittit, speaks a word: vocem liberam, speak with freedom, L.: Thyesteas preces, H.: Afranianos sui timoris signa misisse, showed signs of fear, Cs. — To send, throw, hurl, cast, launch: tanta caelo missa vis aquae, S.: pila, Cs.: fulmina, H.: se saxo ab alto, cast down, O.: se in aquas, O.: retia misit, cast, Iu.: talos in phimum, H.: panem cani, Ph.: panem, throw away, Cs.: aquas, sprinkle, O.: rosa missa, let fall, O.— To attend, guide, escort: (animas) sub Tartara, V.
    * * *
    I
    mittere, additional forms V
    send, throw, hurl, cast; let out, release, dismiss; disregard
    II
    mittere, misi, missus V
    send, throw, hurl, cast; let out, release, dismiss; disregard

    Latin-English dictionary > mittō

  • 54 porrigō

        porrigō ( plur 2d pers. porgite, V.: p. praes. porgens, C.), rēxī, rēctus, ere    [por (i. e. pro)+rego], to stretch out, spread out, put forth, reach out, extend: aciem latius, S.: animal membra porrigit: crus, L.: caelo bracchia, O.: expressa psephismata porrigendā manu, by raising hands: per tota novem cui iugera corpus Porrigitur, extends, V.: brumalīs horas, lengthen, O.— To lay at length, stretch out: in spatium ingens ruentem porrexit hostem, L.— To hold forth, reach out, extend, offer, present, hand: mihi dextram: gladium nobis ad hominem occidendum: mihi forsan, tibi quod negarit, Porriget hora, H.—Prov.: maritali porrigere ora capistro, present his head to the marriage halter, Iu.—With manūs, to reach after, strive for, seek to obtain: ad pecora nostra avaras manūs, Cu.: pecunia deesse coepit, neque quo manūs porrigeret suppetebat, N.—With se, to extend, reach, grow: Quis gradus ulterior, tua quo se porrigat ira, Restat? O.— To prolong, extend: syllabam, O.
    * * *
    porrigere, porrexi, porrectus V
    stretch out, extend

    Latin-English dictionary > porrigō

  • 55 prōiciō

        prōiciō iēcī, iectus, ere    [pro+iacio], to throw forth, cast before, throw out, throw down, throw: Tu (canis) Proiectum odoraris cibum, thrown to you, H.: aquilam intra vallum, Cs.: infantem provectum in mare proiecerunt, carried out to sea and threw overboard, L.: geminos cestūs in medium, V.— To throw away, cast out, cast off, let go, abandon: omnibus proiectis fugae consilium capere, Cs.: tela manu, V.: tribunos insepultos, L.: qui servos proicere aurum iussit, H.— To throw forward, hold out, extend: hastam, N.: scutum, hold in front, L.: proiecto pede laevo, V.: quo tectum proiceretur, was extended.—With pron reflex., to throw oneself, fall prostrate: vos ad pedes leonis: sese Caesari ad pedes, Cs.: ad genua se Marcelli, L.: se super exanimum amicum, V.: semet in flumen, Cu.— To cast out, expel, exile, banish: tantam pestem: inmeritum ab urbe, O.—Fig., to throw away, give up, yield, resign, sacrifice, reject: pro his libertatem: patriam virtutem, Cs.: ampullas et sesquipedalia verba, H.: pudorem, O.: animas, killed themselves, V.— To neglect, desert, abandon: pati fortunam paratos proiecit ille, Cs. — To throw, hurry, precipitate: in miserias proiectus sum, S.: in aperta pericula civīs, V.: vitam suam in periculum: se in hoc iudicium, thrust themselves: monent, ne me proiciam, act precipitately: in muliebrīs se fletūs, abandon themselves to, L.; cf. quae libido non se proripiet ac proiciet occultatione propositā, i. e. run riot.—To put off, delay: ultra quinquennium proici, Ta.
    * * *
    proicere, projeci, projectus V TRANS
    throw down, throw out; abandon; throw away

    Latin-English dictionary > prōiciō

  • 56 prōmō

        prōmō prōmpsī, prōmptus, ere    [pro+emo], to take out, give out, bring forth, produce: iubeo promi utrosque (scyphos): signa ex aerario prompta, L.: medicamenta de narthecio: vina dolio, H.: pugionem vaginā, Ta.: Sol, diem qui Promis et celas, H.: laetique cavo se robore promunt, come forth, V.—Fig., to bring forth, produce, bring forward, express: loci, e quibus argumenta promuntur: quae acta essent promendo, L.: Digna geri in scaenam, H.: nunc illas promite vires, V.: sententiam, Ta.: odium, let loose, Ta.: plura adversus alqm, Ta.— To bring to light, exalt: insignem attenuat deus, Obscura promens, H.
    * * *
    I
    promere, prompsi, promptus V
    take/bring out/forth; bring into view; bring out/display on the stage
    II
    promere, promsi, promptus V
    take/bring out/forth; bring into view; bring out/display on the stage

    Latin-English dictionary > prōmō

  • 57 prōspiciō

        prōspiciō ēxī, ectus, ere    [SPEC-], to look forward, look into the distance, have a view, look out, look, see: parum prospiciunt oculi, do not see well, T.: ex superioribus locis in urbem, Cs.: multum, have an extensive prospect: per umbram, V.—Of places: domus prospicit agros, overlooks, H.: freta prospiciens Tmolus, O.— To see afar, discern, descry, espy, make out, observe: domum suam: campos longe, V.: ex speculis hostium classem, L.: ex edito monte cuncta, Cu.: cum litora fervere late Prospiceres, V.— To look out, watch, be on the watch: ab ianuā, N.: Pavorem simulans (feles) prospicit toto die, Ph.—Fig., to look to beforehand, see to, exercise foresight, look out for, take care of, provide for: Malo nos prospicere quam ulcisci, take precautions, T.: prospicite atque consulite: longe in posterum: prospicite, ut videantur, etc.: statuebat prospiciendum, ne, etc., Cs.: ego iam prospiciam mihi, T.: consulite vobis, prospicite patriae.— To foresee: alias animo procellas: multum in posterum: ex imbri soles, V.: animo prospicere, quibus de rebus auditurus sis.— To look out for, provide, procure: sedem senectuti, L.: Nisi si prospectum interea aliquid est, desertae vivimus, T.: ad ferramenta prospicienda.
    * * *
    prospicere, prospexi, prospectus V
    foresee; see far off; watch for, provide for, look out for

    Latin-English dictionary > prōspiciō

  • 58 cado

    cădo, cĕcĭdi, cāsum, 3 ( part. pres. gen. plur. cadentūm, Verg. A. 10, 674; 12, 410), v. n. [cf. Sanscr. çad-, to fall away].
    I.
    Lit.
    A.
    In an extended sense, to be driven or carried by one ' s weight from a higher to a lower point, to fall down, be precipitated, sink down, go down, sink, fall (so mostly poet.; in prose, in place of it, the compounds decĭdo, occĭdo, excĭdo, etc.; cf. also ruo, labor;

    opp. surgo, sto): tum arbores in te cadent,

    Plaut. Men. 2, 3, 25: (aves) praecipites cadunt in terram aut in aquam, fall headlong to the earth or into the water, Lucr. 6, 745; cf. id. 6, 828;

    imitated by Verg.: (apes) praecipites cadunt,

    Verg. G. 4, 80:

    nimbus, Ut picis e caelo demissum flumen, in undas Sic cadit, etc.,

    Lucr. 6, 258:

    cadit in terras vis flammea,

    id. 2, 215; so with in, id. 2, 209; 4, 1282; 6, 1006; 6, 1125; Prop. 4 (5), 4, 64:

    in patrios pedes,

    Ov. F. 2, 832.—With a different meaning:

    omnes plerumque cadunt in vulnus,

    in the direction of, towards their wound, Lucr. 4, 1049; cf.:

    prolapsa in vulnus moribunda cecidit,

    Liv. 1, 58, 11:

    cadit in vultus,

    Ov. M. 5, 292:

    in pectus,

    id. ib. 4, 579.—Less freq. with ad:

    ad terras,

    Plin. 2, 97, 99, § 216:

    ad terram,

    Quint. 5, 10, 84.—The place from which is designated by ab, ex, de:

    a summo cadere,

    Plaut. Mil. 4, 4, 15:

    a mento cadit manus,

    Ov. F. 3, 20:

    aves ab alto,

    Plin. 10, 38, 54, § 112:

    ut cadat (avis) e regione loci,

    Lucr. 6, 824:

    ex arbore,

    Plin. 17, 20, 34, § 148; Dig. 50, 16, 30, § 4; 18, 1, 80, § 2:

    cecidisse de equo dicitur,

    Cic. Clu. 62, 175:

    cadere de equo,

    Plaut. Mil. 3, 1, 125 (for which Cæsar, Nepos, and Pliny employ decidere):

    de manibus arma cecidissent,

    Cic. Phil. 14, 7, 21; cf.:

    de manibus civium delapsa arma ipsa ceciderunt,

    id. Off. 1, 22, 77:

    cadunt altis de montibus umbrae,

    Verg. E. 1, 84:

    de caelo,

    Lucr. 5, 791; Ov. M. 2, 322:

    de matre (i. e. nasci),

    Claud. in Rufin. 1, 92.—With per:

    per inane profundum,

    Lucr. 2, 222:

    per aquas,

    id. 2, 230:

    per salebras altaque saxa,

    Mart. 11, 91; cf.:

    imbre per indignas usque cadente genas,

    Ov. Tr. 1, 3, 18.—With the adverb altius: altius atque cadant summotis nubibus imbres, and poured forth from a greater height, etc., Verg. E. 6, 38.—And absol.:

    folia nunc cadunt,

    Plaut. Men. 2, 3, 24; Ter. Ad. 1, 1, 12; Lucr. 6, 297:

    ut pluere in multis regionibus et cadere imbres,

    id. 6, 415:

    cadens nix,

    id. 3, 21; 3, 402:

    velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12: quaeque ita concus [p. 259] sa est, ut jam casura putetur, Ov. P. 2, 3, 59:

    cadentem Sustinuisse,

    id. M. 8, 148:

    saepius, of epileptics,

    Plin. Val. 12, 58:

    casuri, si leviter excutiantur, flosculi,

    Quint. 12, 10, 73.—
    2.
    Esp.
    a.
    Of heavenly bodies, to decline, set (opp. orior), Ov. F. 1, 295:

    oceani finem juxta solemque cadentem,

    Verg. A. 4, 480; 8, 59; Tac. G. 45:

    soli subjecta cadenti arva,

    Avien. Descr. Orb. 273; cf. Tac. Agr. 12:

    quā (nocte) tristis Orion cadit,

    Hor. Epod. 10, 10:

    Arcturus cadens,

    id. C. 3, 1, 27.—
    b.
    To separate from something by falling, to fall off or away, fall out, to drop off, be shed, etc.:

    nam tum dentes mihi cadebant primulum,

    Plaut. Men. 5, 9, 57:

    dentes cadere imperat aetas,

    Lucr. 5, 671; Sen. Ep. 12, 3; 83, 3:

    pueri qui primus ceciderit dens,

    Plin. 28, 4, 9, § 41:

    barba,

    Verg. E. 1, 29:

    quam multa in silvis autumni frigore primo Lapsa cadunt folia,

    id. A. 6, 310; cf. Cat. 11, 22; Hor. A. P. 61:

    lanigeris gregibus Sponte suā lanae cadunt,

    Ov. M. 7, 541:

    saetae,

    id. ib. 14, 303:

    quadrupedibus pilum cadere,

    Plin. 11, 39, 94, § 231:

    poma,

    Ov. M. 7, 586:

    cecidere manu quas legerat, herbae,

    id. ib. 14, 350:

    elapsae manibus cecidere tabellae,

    id. ib. 9, 571:

    et colus et fusus digitis cecidere remissis,

    id. ib. 4, 229.—
    c.
    Of a stream, to fall, empty itself:

    amnis Aretho cadit in sinum maris,

    Liv. 38, 4, 3; 38, 13, 6; 44, 31, 4:

    flumina in pontum cadent,

    Sen. Med. 406:

    flumina in Hebrum cadentia,

    Plin. 4, 11, 18, § 50:

    tandem in alterum amnem cadit,

    Curt. 6, 4, 6.—
    d.
    Of dice, to be thrown or cast; to turn up:

    illud, quod cecidit forte,

    Ter. Ad. 4, 7, 23 sq.; Liv. 2, 12, 16.—
    e.
    Alicui (alicujus) ad pedes, to fall at one ' s feet in supplication, etc. (post-class. for abicio, proicio), Sen. Contr. 1, 1, 19; Eutr. 4, 7; Aug. Serm. 143, 4; Vulg. Joan. 11, 32 al.—
    f.
    Super collum allcujus, to embrace (late Lat.), Vulg. Luc. 15, 20.—
    B.
    In a more restricted sense.
    1.
    To fall, to fall down, drop, fall to, be precipitated, etc.; to sink down, to sink, settle (the usual class. signif. in prose and poetry):

    cadere in plano,

    Ov. Tr. 3, 4, 17 sq.:

    deorsum,

    Plaut. Rud. 1, 2, 89:

    uspiam,

    Ter. Ad. 1, 1, 12:

    Brutus, velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12; cf. id. 5, 21, 16; 1, 58, 12:

    dum timent, ne aliquando cadant, semper jacent,

    Quint. 8, 5, 32:

    sinistrā manu sinum ad ima crura deduxit (Caesar), quo honestius caderet,

    Suet. Caes. 82:

    cadere supinus,

    id. Aug. 43 fin.:

    in pectus pronus,

    Ov. M. 4, 579:

    cadunt toti montes,

    Lucr. 6, 546:

    radicitus exturbata (pinus) prona cadit,

    Cat. 64, 109:

    concussae cadunt urbes,

    Lucr. 5, 1236:

    casura moenia Troum,

    Ov. M. 13, 375; id. H. 13, 71:

    multaque praeterea ceciderunt moenia magnis motibus in terris,

    Lucr. 6, 588: languescunt omnia membra;

    bracchia palpebraeque cadunt,

    their arms and eyelids fall, id. 4, 953; 3, 596; so,

    ceciderunt artus,

    id. 3, 453:

    sed tibi tamen oculi, voltus, verba cecidissent,

    Cic. Dom. 52, 133; cf.:

    oculos vigiliā fatigatos cadentesque in opere detineo,

    Sen. Ep. 8, 1:

    patriae cecidere manus,

    Verg. A. 6, 33:

    cur facunda parum decoro Inter verba cadit lingua silentio?

    Hor. C. 4, 1, 36:

    cecidere illis animique manusque,

    Ov. M. 7, 347; Val. Fl. 1, 300; cf. II. F. infra.—
    2.
    In a pregn. signif. (as in most langg., to fall in battle, to die), to fall so as to be unable to rise, to fall dead, to fall, die (opp. vivere), Prop. 2 (3), 28, 42 (usu. of those who die in battle;

    hence most freq. in the histt.): hostes crebri cadunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 79 sq.:

    aut in acie cadendum fuit aut in aliquas insidias incidendum,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; Curt. 4, 1, 28; Ov. M. 7, 142:

    ut cum dignitate potius cadamus quam cum ignominiā serviamus,

    Cic. Phil. 3, 14, 35:

    pauci de nostris cadunt,

    Caes. B. G. 1, 15; id. B. C. 3, 53:

    optimus quisque cadere aut sauciari,

    Sall. J. 92, 8; so id. C. 60, 6; id. J. 54, 10; Nep. Paus. 1, 2; id. Thras. 2, 7; id. Dat. 1, 2; 6, 1; 8, 3; Liv. 10, 35, 15 and 19; 21, 7, 10; 23, 21, 7; 29, 14, 8; Tac. G. 33; Hor. Ep. 1, 12, 27; Ov. M. 7, 142:

    per acies,

    Tac. A. 1, 2:

    pro patriā,

    Quint. 2, 15, 29:

    ante diem,

    Verg. A. 4, 620:

    bipenni,

    Ov. M. 12, 611:

    ense,

    Val. Fl. 1, 812.—Not in battle:

    inque pio cadit officio,

    Ov. M. 6, 250.—With abl. of means or instrument:

    suoque Marte (i. e. suā manu) cadunt,

    Ov. M. 3, 123; cf. Tac. A. 3, 42 fin.:

    suā manu cecidit,

    fell by his own hand, id. ib. 15, 71:

    exitu voluntario,

    id. H. 1, 40:

    muliebri fraude cadere,

    id. A. 2, 71: cecidere justā Morte Centauri, cecidit tremendae Flamma Chimaerae, Hor. C. 4, 2, 14 sq.:

    manu femineā,

    Sen. Herc. Oet. 1179:

    femineo Marte,

    Ov. M. 12, 610.—With abl. of agent with ab:

    torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,

    should be slain by, Ov. H. 9, 36; so id. M. 5, 192; Suet. Oth. 5:

    a centurione volneribus adversis tamquam in pugnā,

    Tac. A. 16, 9.—And without ab:

    barbarae postquam cecidere turmae Thessalo victore,

    Hor. C. 2, 4, 9; imitated by Claudian, IV. Cons. Hon. 89; Grat. Cyn. 315.—
    b.
    Of victims, to be slain or offered, to be sacrificed, to fall ( poet.):

    multa tibi ante aras nostrā cadet hostia dextrā,

    Verg. A. 1, 334:

    si tener pleno cadit haedus anno,

    Hor. C. 3, 18, 5; Tib. 1, 1, 23; 4, 1, 15; Ov. M. 7, 162; 13, 615; id. F. 4, 653.—
    3.
    In mal. part., = succumbo, to yield to, Plaut. Pers. 4, 4, 104; Tib. 4, 10, 2; Sen. Contr. 1, 3, 7.—
    4.
    Matre cadens, just born ( poet.), Val. Fl. 1, 355; cf. of the custom of laying the new-born child at the father's feet: tellure cadens. Stat. S. 1, 2, 209; 5, 5, 69.
    II.
    Trop.
    A.
    To come or fall under, to fall, to be subject or exposed to something (more rare than its compound incidere, but class.); constr. usually with sub or in, sometimes with ad:

    sub sensus cadere nostros,

    i. e. to be perceived by the senses, Lucr. 1, 448:

    sub sensum,

    Cic. Inv. 1, 30, 48: in cernendi sensum. id. Tim. 3:

    sub oculos,

    id. Or. 3, 9:

    in conspectum,

    to become visible, id. Tusc. 1, 22, 50:

    sub aurium mensuram,

    id. Or. 20, 67:

    sponte suā (genus humanum) cecidit sub leges artaque jura,

    subjected itself to law and the force of right, Lucr. 5, 1146; so id. 3, 848:

    ad servitia,

    Liv. 1, 40, 3:

    utrorum ad regna,

    Lucr. 3, 836; so,

    sub imperium dicionemque Romanorum,

    Cic. Font. 5, 12 (1, 2):

    in potestatem unius,

    id. Att. 8, 3, 2:

    in cogitationem,

    to suggest itself to the thoughts, id. N. D. 1, 9, 21:

    in hominum disceptationem,

    id. de Or. 2, 2, 5:

    in deliberationem,

    id. Off. 1, 3, 9:

    in offensionem alicujus,

    id. N. D. 1, 30, 85:

    in morbum,

    id. Tusc. 1, 32, 79:

    in suspitionem alicujus,

    Nep. Paus. 2, 6:

    in calumniam,

    Quint. 9, 4, 57:

    abrupte cadere in narrationem,

    id. 4, 1, 79:

    in peccatum,

    Aug. in Psa. 65, 13.—
    B.
    In gen.: in or sub aliquem or aliquid, to belong to any object, to be in accordance with, agree with, refer to, be suitable to, to fit, suit, become (so esp. freq. in philos. and rhet. lang.):

    non cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspitio,

    Cic. Sull. 27, 75:

    cadit ergo in bonum virum mentiri, emolumenti sui causā?

    id. Off. 3, 20, 81; so id. Cael. 29, 69; id. Har. Resp. 26, 56:

    haec Academica... in personas non cadebant,

    id. Att. 13, 19, 5:

    qui pedes in orationem non cadere quī possunt?

    id. Or. 56, 188:

    neque in unam formam cadunt omnia,

    id. ib. 11, 37; 57, 191; 27, 95; id. de Or. 3, 47, 182; Quint. 3, 7, 6; 4, 2, 37; 4, 2, 93; 6, prooem. § 5; 7, 2, 30 and 31; Plin. 35, 10, 36, § 82:

    heu, cadit in quemquam tantum scelus?

    Verg. E. 9, 17; Cic. Or. 27, 95; 11, 37; Quint. 3, 5, 16; 3, 6, 91; 5, 10, 30; 6, 3, 52; 7, 2, 31; 9, 1, 7;

    9, 3, 92: hoc quoque in rerum naturam cadit, ut, etc.,

    id. 2, 17, 32:

    in iis rebus, quae sub eandem rationem cadunt,

    Cic. Inv. 1, 30, 47; Quint. 8, 3, 56.—
    C.
    To fall upon a definite time (rare):

    considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

    Cic. Fam. 15, 14, 4:

    in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum, etc.,

    id. Rep. 2, 10, 18.—Hence, in mercantile lang., of payments, to fall due: in eam diem cadere ( were due) nummos, qui a Quinto debentur, Cic. Att. 15, 20, 4.—
    D.
    (Acc. to I. 1. e.) Alicui, to fall to one (as by lot), fall to one ' s lot, happen to one, befall; and absol. (for accidere), to happen, come to pass, occur, result, turn out, fall out (esp. in an unexpected manner; cf. accido; very freq. in prose and poetry).
    1.
    Alicui:

    nihil ipsis jure incommodi cadere possit,

    Cic. Quint. 16, 51:

    hoc cecidit mihi peropportune, quod, etc.,

    id. de Or. 2, 4, 15; id. Att. 3, 1:

    insperanti mihi, cecidit, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 21, 96; id. Att. 8, 3, 6; id. Mil. 30, 81:

    mihi omnia semper honesta et jucunda ceciderunt,

    id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    sunt, quibus ad portas cecidit custodia sorti,

    Verg. G. 4, 165:

    haec aliis maledicta cadant,

    Tib. 1, 6, 85:

    neu tibi pro vano verba benigna cadunt,

    Prop. 1, 10, 24:

    ut illis... voluptas cadat dura inter saepe pericla,

    Hor. S. 1, 2, 40: verba cadentia, uttered at random, id. Ep. 1, 18, 12.—
    2.
    Ab sol., Afran. ap. Charis. p. 195 P.;

    Cic. Leg.2, 13, 33: verebar quorsum id casurum esset,

    how it would turn out, id. Att. 3, 24:

    aliorsum vota ceciderunt,

    Flor. 2, 4, 5:

    cum aliter res cecidisset ac putasses,

    had turned out differently from what was expected, Cic. Fam. 5, 19, 1:

    sane ita cadebat ut vellem,

    id. Att. 3, 7, 1; id. Div. 2, 52, 107; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3; Cic. Verr. 1, 2, 5; Caes. B. C. 3, 73, Nep. Milt. 2, 5 Dähne:

    cum, quae tum maxime acciderant, casura praemonens, a furioso incepto eos deterreret,

    Liv. 36, 34, 3; 22, 40, 3; 35, 13, 9; 38, 46, 6; Plin. Pan. 31, 1; Tac. A. 2, 80; 6, 8; Suet. Tib. 14 al.; Verg. A. 2, 709:

    ut omnia fortiter fiant, feliciter cadant,

    Sen. Suas. 2, p. 14:

    multa. fortuito in melius casura,

    Tac. A. 2, 77.—With adj.:

    si non omnia caderent secunda,

    Caes. B. C. 3, 73:

    vota cadunt, i.e. rata sunt,

    are fulfilled, realized, Tib. 2, 2, 17 (diff. from Prop. 1, 17, 4; v. under F.).—
    3.
    With in and acc.: nimia illa libertas et populis et privatis in nimiam servitutem cadit (cf. metaballei), Cic. Rep. 1, 44, 68.—Esp.: in (ad) irritum or cassum, to be frustrated, fail, be or remain fruitless:

    omnia in cassum cadunt,

    Plaut. Poen. 1, 2, 147; Lucr. 2, 1166:

    ad irritum cadens spes,

    Liv. 2, 6, 1; so Tac. H. 3, 26:

    in irritum,

    id. A. 15, 39; cf. with irritus, adj.:

    ut irrita promissa ejus caderent,

    Liv. 2, 31, 5:

    haud irritae cecidere minae,

    id. 6, 35, 10.—
    E.
    To fall, to become less (in strength, power, worth, etc.), to decrease, diminish, lessen:

    cadunt vires,

    Lucr. 5, 410:

    mercenarii milites pretia militiae casura in pace aegre ferebant,

    Liv. 34, 36, 7.—More freq. in an extended signif. (acc. to I. B. 2.),
    F. 1.
    In gen.: pellis item cecidit, vestis contempta ferina. declined in value, Lucr. 5, 1417:

    turpius est enim privatim cadere (i. e. fortunis everti) quam publice,

    Cic. Att. 16, 15, 6; so id. Fam. 6, 10, 2:

    atque ea quidem tua laus pariter cum re publicā cecidit,

    id. Off. 2, 13, 45:

    tanta civitas, si cadet,

    id. Har. Resp. 20, 42:

    huc cecidisse Germanici exercitus gloriam, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 13:

    non tibi ingredienti fines ira cecidit?

    Liv. 2, 40, 7; Pers. 5, 91:

    amicitia nec debilitari animos aut cadere patitur,

    Cic. Lael. 7, 23:

    animus,

    to fail, Liv. 1, 11, 3; Ov. M. 11, 537; cf. id. ib. 7, 347:

    non debemus ita cadere animis, etc.,

    to lose courage, be disheartened, Cic. Fam. 6, 1, 4:

    tam graviter,

    id. Off. 1, 21, 73; cf. Sen. Ep. 8, 3.—Esp., to fail in speaking:

    magnus orator est... minimeque in lubrico versabitur, et si semel constiterit numquam cadet,

    Cic. Or. 28, 98:

    alte enim cadere non potest,

    id. ib. —So in the lang. of the jurists, causā or formulā, to lose one ' s cause or suit:

    causā cadere,

    Cic. Inv. 2, 19, 57; so id. de Or. 1, 36, 166 sq.; id. Fam. 7, 14, 1; Quint. 7, 3, 17; Luc. 2, 554; Suet. Calig. 39:

    formulā cadere,

    Sen. Ep. 48, 10; Quint. 3, 6, 69.—With in:

    ita quemquam cadere in judicio, ut, etc.,

    Cic. Mur. 28, 58.—Also absol.:

    cadere,

    Tac. H. 4, 6; and:

    criminibus repetundarum,

    id. ib. 1, 77:

    conjurationis crimine,

    id. A. 6, 14:

    ut cecidit Fortuna Phrygum,

    Ov. M. 13, 435:

    omniaque ingrato litore vota cadunt, i. e. irrita sunt,

    remain unfulfilled, unaccomplished, Prop. 1, 17, 4 (diff. from Tib. 2, 2, 17; v. above, D. 2.); cf.:

    at mea nocturno verba cadunt zephyro,

    Prop. 1, 16, 34:

    multa renascentur, quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula,

    to fall into disuse, grow out of date, Hor. A. P. 70 —Hence of theatrical representations, to fall through, to fail, be condemned (opp. stare, to win applause;

    the fig. derived from combatants): securus cadat an recto stet fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176.— Impers.. periculum est, ne cadatur, Aug. Don. Persev. 1.—
    2.
    Esp. of the wind (opp. surgo), to abate, subside, die away, etc.:

    cadit Eurus et umida surgunt Nubila,

    Ov. M. 8, 2:

    ventus premente nebulā cecidit,

    Liv. 29, 27, 10:

    cadente jam Euro,

    id. 25, 27, 11:

    venti vis omnis cecidit,

    id. 26, 39, 8:

    ubi primum aquilones ceciderunt,

    id. 36, 43, 11; cf.:

    sic cunctus pelagi cecidit fragor,

    Verg. A. 1, 154:

    ventosi ceciderunt murmuris aurae,

    id. E. 9, 58; id. G. 1, 354 Serv. and Wagn.—
    G.
    Rhet. and gram. t. t. of words, syllables, clauses, etc., to be terminated, end, close:

    verba melius in syllabas longiores cadunt,

    Cic. Or. 57, 194; 67, 223: qua (littera [p. 260] sc. m) nullum Graece verbum cadit, Quint. 12, 10, 31:

    plerique censent cadere tantum numerose oportere terminarique sententiam,

    Cic. Or. 59, 199; so id. Brut. 8, 34:

    apto cadens oratio,

    Quint. 9, 4, 32:

    numerus opportune cadens,

    id. 9, 4, 27:

    ultima syllaba in gravem vel duas graves cadit semper,

    id. 12, 10, 33 Spald.: similiter cadentia = omoioptôta, the ending of words with the same cases or verbal forms, diff. from similiter desinentia = omoioteleuta, similar endings of any kind, Cic. de Or. 3, 54, 206; id. Or. 34, 135; Auct. Her. 4, 20, 28; Quint. 9, 4, 42; cf. id. 9, 4, 18; 9, 3, 78; 9, 3, 79; 1, 7, 23; Aquil. Rom. Figur. §§ 25 and 26.

    Lewis & Short latin dictionary > cado

  • 59 egredior

    ē-grĕdĭor, gressus, 3 ( inf. egredier, Plaut. Poen. 3, 4, 32), v. dep. n. and a.
    I.
    Neutr., to go or come out, come forth (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen., with e or ex:

    foras e fano,

    Plaut. Rud. 2, 3, 4; cf.:

    e fano huc,

    id. ib. 3, 2, 49:

    e cubiculo,

    Cic. Rep. 1, 12:

    ex oppido,

    Caes. B. G. 2, 13, 2; 7, 11, 7:

    ex suis finibus,

    id. ib. 6, 31, 4:

    ex castris,

    id. ib. 6, 36, 2:

    e curia,

    Liv. 2, 48; 7, 31 et saep.—With a or ab:

    ab sese,

    Plaut. Truc. 4, 3, 78; id. Epid. 3, 2, 44; Ter. And. 1, 3, 21; id. Ph. 5, 1, 5; Suet. Claud. 23; cf.:

    a nobis foras,

    Ter. Heaut. 3, 2, 50. —With simple abl.:

    domo,

    Plaut. Aul. 1, 2, 1:

    portă,

    Cic. Tusc. 1, 7; Caes. B. G. 7, 28, 3; Liv. 9, 16:

    Romă,

    Cic. Quint. 6, 24; Hor. S. 1, 5, 1; cf. Suet. Aug. 53; id. Tib. 40:

    tabernaculo,

    id. Aug. 91:

    triclinio,

    id. Calig. 36 et saep.; cf.:

    domo foras,

    Plaut. Merc. 4, 6, 5.—With adv.:

    hinc,

    Plaut. Men. 2, 2, 74:

    intus,

    id. Pers. 2, 4, 30:

    unde,

    Caes. B. G. 5, 37, 4 et saep.— Absol.:

    placide egredere,

    Plaut. Curc. 1, 3, 1; so id. Cas. 3, 2, 6; id. Mil. 2, 6, 59; id. Poen. 3, 2, 36 sq. et saep.:

    foras,

    Plaut. Am. 5, 1, 27; id. Curc. 4, 1, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Mil. 4, 1, 40; 4, 5, 16 et saep.:

    obviam,

    Liv. 9, 16:

    per medias hostium stationes,

    id. 5, 46; cf. poet.:

    per Veneris res,

    Lucr. 2, 437:

    extra munitiones,

    Caes. B. G. 6, 35, 9; 6, 36, 1; id. B. C. 3, 65, 4:

    extra fines, terminos, cancellos,

    Cic. Quint. 10, 35 sq.:

    extra portam,

    Liv. 3, 68; cf.: ad portam, i. e. out to the gate. id. [p. 634] 33, 47 fin.:

    in vadum,

    id. 8, 24 et saep.—
    b.
    In an upward direction, to go up, climb, mount, ascend:

    scalis egressi,

    Sall. J. 60, 6 Kritz.; cf.:

    ad summum montis,

    id. ib. 93, 2:

    in tumulum,

    Liv. 26, 44:

    in altitudinem,

    id. 40, 22:

    in vallum,

    Tac. H. 3, 29:

    in tectum,

    id. ib. 3, 71:

    in moenia,

    id. ib. 4, 29:

    in sublime (liquor),

    Plin. 2, 42, 42, § 111:

    altius,

    Ov. M. 2, 136.—
    2.
    In partic.
    a.
    Milit. t. t.
    (α).
    To step out, leave:

    ne quispiam ordine egrederetur,

    Sall. J. 45, 2.—
    (β).
    To move out, march out:

    e castris,

    Caes. B. G. 7, 36, 7; 7, 58, 2 al.:

    castris,

    id. ib. 2, 11, 1; Sall. J. 91, 3.— Absol., Caes. B. C. 3, 77, 1; Sall. J. 91, 2; 106, 4; cf.

    also: in pacata,

    Liv. 10, 32:

    ad proelium,

    Caes. B. C. 2, 35, 5:

    ad oppugnandum,

    Sall. J. 59, 1.—
    b.
    Naut. t. t.
    (α).
    (Ex) navi or absol., to disembark from a vessel, to land:

    ex navi,

    Cic. Vatin. 5, 12; Caes. B. G. 4, 26, 2; id. B. C. 3, 106, 4:

    navi,

    id. B. G. 4, 21, 9; Liv. 45, 13; cf.

    ratibus,

    Ov. M. 8, 153; and absol., Caes. B. G. 4, 23, 4; Liv. 1, 1; Ov. H. 21, 91; cf.:

    in terram,

    Cic. Verr. 2, 5, 51; Front. Strat. 2, 5, 44:

    in litus,

    id. ib. 1, 5, 7.—
    (β).
    E portu, or absol., to set sail, Cic. Att. 6, 8, 4; Quint. 10, 7, 23; Ov. Tr. 1, 10, 6.—
    B.
    Trop. in speaking, to digress, depart, deviate, wander (rarely):

    a proposito ornandi causa,

    Cic. Brut. 21, 82; cf.:

    ex quibus,

    Quint. 3, 9, 4.— Absol., Quint. 4, 3, 15:

    extra praescriptum,

    id. 1, 1, 27.
    II.
    Act., to go beyond, to pass out of, to leave (freq. in the historians, partic. since the Aug. per.; not ante-class., nor in Cic.).
    A.
    Lit.:

    fines,

    Caes. B. G. 1, 44, 7:

    munitiones nostras,

    id. B. C. 3, 52 fin.:

    flumen Mulucham,

    Sall. J. 110 fin.:

    urbem,

    Liv. 1, 29 fin.; 3, 57 fin.; 22, 55 fin. al.:

    tecta,

    Plin. Ep. 6, 20, 8:

    tentoria,

    Tac. A. 1, 30; Luc. 5, 510 et saep.:

    navem,

    Front. Strat. 1, 12, 1 Oud. N. cr.:

    portum (navis),

    Quint. 4, 1, 61. —
    B.
    Trop., to overstep, surpass, exceed:

    per omnia fortunam hominis egressus,

    Vell. 2, 40, 2; so,

    vetus familia neque tamen praeturam egressa,

    yet had attained no higher honor than, Tac. A. 3, 30:

    quintum annum,

    Quint. 6 prooem. §

    6: modum,

    id. 8, 6, 16; 9, 4, 146; Tac. A. 13, 2:

    sexum,

    id. ib. 16, 10 fin.:

    clementiam majorum suasque leges,

    id. ib. 3, 24:

    relationem,

    id. ib. 2, 38:

    medios metus,

    Val. Fl. 2, 277 et saep.:

    tecta altitudinem moenium egressa,

    Tac. H. 3, 30 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > egredior

  • 60 emitto

    ē-mitto, mīsi, missum, 3, v. a., to send out, send forth, to let out, let go (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quibuscum tamquam e carceribus emissus sis,

    Cic. Lael. 27, 101; cf.:

    aperiam carceres et equos emittere incipiam,

    Varr. R. R. 2, 7, 1:

    ex porta ludis cum emissu'st lepus,

    Plaut. Pers. 3, 3, 31:

    aliquem e carcere,

    Cic. Planc. 12 fin.:

    aliquem ex vinculis,

    Plaut. Capt. 2, 3, 48; Cic. Tusc. 1, 31:

    aliquem e custodia,

    id. ib. 1, 49, 118 (cf. Nep. Cim. 1).—As milit. t. t., to send out against the enemy:

    essedarios ex silvis,

    Caes. B. G. 5, 19, 2; cf.:

    equitibus emissis,

    id. ib. 5, 26, 3:

    Caesar omnibus portis eruptione facta equitatuque emisso hostes in fugam dat,

    id. ib. 5, 51, 5;

    5, 58, 4 et saep.: aliquem de carcere,

    Cic. Verr. 2, 5, 9; cf.:

    Licinium fugere conantem de manibus,

    id. Cael. 28; Liv. 21, 48;

    for which: Hannibalem e manibus,

    id. 22, 3;

    and merely manibus,

    id. 44, 36:

    aliquem noctu per vallum,

    Caes. B. C. 1, 76, 4:

    aliquem pabulatum,

    id. ib. 1, 81, 4; cf. id. ib. 3, 76, 1:

    aliquem sub jugum,

    Liv. 9, 6 fin. et saep.:

    ut abs te non emissus ex urbe, sed immissus in urbem esse videatur,

    sent out, turned out, Cic. Cat. 1, 11; cf. id. Rep. 4, 5 fin.:

    scutum manu,

    to throw away, throw aside, Caes. B. G. 1, 25, 4:

    pila,

    to throw, hurl, cast, discharge, id. ib. 2, 23, 1; Liv. 9, 13; 32, 17 et saep.; cf.:

    hastam in fines eorum,

    Liv. 1, 32:

    aquam ex lacu Albano,

    to let off, id. 5, 15; cf.:

    aquam impetu,

    Suet. Claud. 32:

    lacus Velinus, a Curio emissus,

    Cic. Att. 4, 15, 5; Suet. Caes. 44:

    flumen per prona montis,

    Curt. 7, 11:

    sanguinem de aure,

    to let, Col. 6, 14, 3; cf.:

    sanguinem venis,

    Plin. 25, 5, 23, § 56:

    ova,

    to lay, id. 11, 24, 29, § 85:

    folia,

    to put forth, produce, id. 18, 20, 49, § 182; cf.

    transf.: ulmi emittuntur in ramos,

    id. 17, 12, 18, § 90:

    librum de arte aleam ludendi,

    to put forth, publish, Suet. Claud. 33; cf.:

    aliquid dignum nostro nomine emittere,

    Cic. Fam. 7, 33:

    fulmina,

    id. Div. 2, 19 fin.:

    sonitum ex alto,

    Lucr. 4, 694; cf.:

    vocem caelo,

    Liv. 5, 51:

    sonitum linguae,

    Lucr. 5, 1044:

    vocem,

    to utter, id. 4, 548; 5, 1088; Liv. 1, 54 et saep.:

    flatum crepitumque ventris,

    Suet. Claud. 32 fin.: animam, to expire, Nep. Epam. 9, 3:

    spiritum,

    Vulg. Matt. 27, 50:

    si nubium conflictu ardor expressus se emiserit, id esse fulmen,

    has broken forth, burst forth, Cic. Div. 2, 19, 44.—
    B.
    In partic.: manu emittere aliquem for the usu. manu mittere aliquem, to release a person from one's potestas, to set free, emancipate (anteclass. and since the Aug. per.), Plaut. Capt. 3, 5, 55; id. Men. 5, 8, 52; id. Rud. 4, 6, 14 et saep.; Ter. Ph. 5, 5, 2; Liv. 24, 18, 12; Suet. Vit. 6; Tac. A. 15, 19; Macr. S. 1, 11;

    so without manu,

    Plaut. Ps. 4, 2, 37; Ter. Ad. 5, 9, 19; cf.

    of a debtor: libra et aere liberatum emittit,

    Liv. 6, 14, 5.
    II.
    Trop., to let forth, let go, send out:

    manibus manifesta suis emittere quoquam,

    to let slip from our hands that which is evident, Lucr. 4, 504; cf.:

    emissa de manibus res est,

    Liv. 37, 12:

    cum illud facetum dictum emissum haerere debeat (a fig. borrowed from missive weapons),

    Cic. de Or. 2, 54, 219; cf.:

    et semel emissum volat irrevocabile verbum,

    Hor. Ep. 1, 18, 71:

    argumenta,

    Cic. de Or. 2, 53, 214; and:

    maledictum,

    id. Planc. 23 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > emitto

См. также в других словарях:

  • Out of Line Music — Out of Line Music  немецкий звукозаписывающий лейбл, который выпускает различные музыкальные стили, включая электро, EBM, синти поп. Содержание 1 Группы 2 Дискография …   Википедия

  • Out — (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.] In its… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out at — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out from — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out in — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out of — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out of cess — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out of character — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out of conceit with — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out of date — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Out of door — Out Out (out), adv. [OE. out, ut, oute, ute, AS. [=u]t, and [=u]te, [=u]tan, fr. [=u]t; akin to D. uit, OS. [=u]t, G. aus, OHG. [=u]z, Icel. [=u]t, Sw. ut, Dan. ud, Goth. ut, Skr. ud. [root]198. Cf. {About}, {But}, prep., {Carouse}, {Utter}, a.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»