Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

terreō

  • 1 terreō

        terreō uī, itus, ēre    [2 TER-], to frighten, affright, put in fear, cause to dread, alarm, terrify, scare, dismay: vi: ultro succlamationibus, L.: nec me ista terrent: suae malae cogitationes terrent: multum ad terrendos nostros valuit clamor, Cs.: metu, L.: Territus hoste novo, O.: maxime territi, ne opprimerentur, apprehensive, L.: Terruit gentīs, ne rediret Saeculum Pyrrhae, H.: territus animi, L.— To drive away by terror, frighten off, scare away: profugam per totum orbem, O.: volucres (harundo), H.: Terret ambustus Phaethon avaras Spes, H.— To deter by terror, scare, frighten: ut, quo minus libere hostes insequerentur, terreret, Cs.: memoria exempli terrebat, ne rem committerent eo, L.
    * * *
    terrere, terrui, territus V
    frighten, scare, terrify, deter

    Latin-English dictionary > terreō

  • 2 terreo

    terrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a. [Sanscr. root tras-, trasāmi, tremble; Gr. treô], to frighten, [p. 1861] affright, put in fear or dread, to alarm, terrify.
    I.
    Lit. (class. and very freq.):

    nec me ista terrent,

    Cic. Fam. 2, 16, 4:

    adversarios,

    id. de Or. 1, 20, 90:

    qui urbem totam... caede incendiisque terreret,

    id. Har. Resp. 4, 6:

    eum hominem istis mortis aut exsilii minis,

    id. Par. 2, 17:

    suae malae cogitationes terrent,

    id. Rosc. Am. 24, 67:

    maris subita tempestas terret navigantes,

    id. Tusc. 3, 22, 52:

    milites... alii se abdere, pars territos confirmare,

    Sall. J. 38, 5:

    multum ad terrendos nostros valuit clamor,

    Caes. B. G. 7, 84:

    mortis metu territi,

    Curt. 6, 7, 10; 9, 4, 16:

    aliquem proscriptionis denuntiatione,

    Cic. Planc. 35, 87:

    metu poenāque,

    id. Rep. 5, 4, 6:

    ut in scenā videtis homines consceleratos impulsu deorum terreri Furiarum taedis ardentibus,

    id. Pis. 20, 46:

    terrere metu,

    Liv. 36, 6, 10:

    territus hoste novo,

    Ov. M. 3, 115. — With ne and subj.:

    Samnites maxime territi, ne ab altero exercitu integro intactoque fessi opprimerentur,

    Liv. 10, 14, 20:

    terruit urbem, Terruit gentes, grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

    Hor. C. 1, 2, 4 sq. —With gen.:

    territus animi,

    Sall. H. Fragm. 4, 50 Dietsch; Liv. 7, 34, 4.— Absol.:

    ut ultro territuri succlamationibus, concurrunt,

    Liv. 28, 26, 12.—
    II.
    Transf.
    A.
    To drive away by terror, to frighten or scare away ( poet.):

    profugam per totum terruit orbem,

    Ov. M. 1, 727:

    fures vel falce vel inguine,

    id. ib. 14, 640; cf.:

    has (Nymphas) pastor fugatas terruit,

    id. ib. 14, 518:

    volucres (harundo),

    Hor. S. 1, 8, 7:

    saepe etiam audacem fugat hoc terretque poëtam,

    id. Ep. 2, 1, 182:

    terret ambustus Phaethon avaras Spes,

    id. C. 4, 11, 25.—
    B.
    To deter by terror, to scare, frighten from any action:

    aliquem metu gravioris servitii a repetendā libertate,

    Sall. H. 1, 41, 6 Dietsch:

    ut, si nostros loco depulsos vidisset, quo minus libere hostes insequerentur, terreret,

    Caes. B. G. 7, 49.—With ne, Tac. H. 2, 63; 3, 42:

    memoria pessimi proximo bello exempli terrebat, ne rem committerent eo,

    Liv. 2, 45, 1:

    praesentiā tuā, ne auderent transitum, terruisti, Auct. Pan. ap. Constant. 22: non territus ire,

    Manil. 5, 576:

    inimicos loqui terrent amplitudine potestatis,

    Amm. 27, 7, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > terreo

  • 3 terreo

    to frighten, terrify, scare away, deter.

    Latin-English dictionary of medieval > terreo

  • 4 abs-terreō

        abs-terreō ruī, ritus, ēre,    to frighten off, drive away: canis a corio numquam absterrebitur, H.: ipsā solitudine absterriti, L. — Fig., to deter (by fear): Chremetem, T.: homines a pecuniis capiendis: teneros animos vitiis, H.

    Latin-English dictionary > abs-terreō

  • 5 con-terreō

        con-terreō uī, itus, ēre,    to terrify, frighten, subdue by terror: loquacitatem voltu: aspectu conterritus, V.: ingenium eo facto, L.: rex periculo conterritus, L.: Campanos, ne bellum Romani inciperent, L.: pulsu pedum conterrita tellus, V.

    Latin-English dictionary > con-terreō

  • 6 dē-terreō

        dē-terreō uī, itus, ēre,    to frighten off, deter, discourage, prevent, hinder: reliquos magnitudine poenae, Cs.: testīs verbis: pavidam ense, O.: deterritis tribunis, L.: in deterrendā liberalitate. adulescentīs a dicendi studio: a proposito, Cs.: ab persequendo hostīs, S.: a turpi meretricis amore, H.: Stoicos de sententiā: reges proelio deterrentur, S.: Silvestrīs homines Caedibus, H.: hominem verbis, ne auctionetur: multitudinem, ne frumentum conferant, Cs.: Suessiones quin cum his consentirent, Cs.: sapientem quo minus rei p. consulat: eius libidines commemorare pudore deterreor: agere metu deterrebar.—To avert, keep off: ut vis a censoribus nullius auctoritate deterreri quiverit, L.: nefas, O.—To repress, control: (iras) neque Deterret ensis, H.

    Latin-English dictionary > dē-terreō

  • 7 ex-terreō

        ex-terreō uī, itus, ēre,    to strike with terror, frighten, affright: praeter modum exterreri: urbem nuntius exterruit, Ta.: voltu legiones, Ta.: propriā exterrita voce est, i. e. lost her voice through fright, O.: Improvisa species exterret utrumque, H. — P. perf., terrified, dismayed, panic-struck: repentino periculo, Cs.: hostium incursu, Cs.: monstris, V.: timuitque exterrita pennis Ales, fluttered in terror, V.: (anguis) exterritus aestu, made wild, V.: amnis, V.

    Latin-English dictionary > ex-terreō

  • 8 per-terreō

        per-terreō —, itus, ēre,    to frighten thoroughly, terrify: hunc, T.: alios magnitudine poenarum, Cs.: metu perterriti: caede viri perterrita agmina, V.: malefici conscientiā perterritus.

    Latin-English dictionary > per-terreō

  • 9 prō-terreō

        prō-terreō uī, itus, ēre,    to frighten off, scare away, drive away, affright, terrify: filium hinc, T.: Aulesten Adverso equo, V.: patriā proterritus: proterritis hostibus, Cs.

    Latin-English dictionary > prō-terreō

  • 10 terrificus

        terrificus adj.    [terreo+2 FAC-], causing terror, frightful, terrible: Caesaries, O.: vates, V.
    * * *
    terrifica, terrificum ADJ
    terrifying, awe inspiring

    Latin-English dictionary > terrificus

  • 11 territō

        territō —, —, āre, freq.    [terreo], to put in terror, frighten, affright, alarm, terrify: horum supplicio dubitantes territant, Cs.: urbīs, V.: (adulescentem) minis, L.: ita me miseram territas, T.
    * * *
    territare, territavi, territatus V
    intimidate; keep on frightening

    Latin-English dictionary > territō

  • 12 territus

        territus     P of terreo.

    Latin-English dictionary > territus

  • 13 -ne

    1.
    (old forms nei and ni; v. the foll.), adv. and conj., the primitive Latin negative particle, no, not; whereas the negative particle non is a derivative (v. non init.) [prob. of pronominal origin; cf. the Anglo-Saxon na and ne (Engl. no), whence naht (Engl. not) is derived; Sanscr. na, not].
    I.
    Adv., with a single word of a proposition (in early Latin): NE MINVS TRINVM NOVNDINVM, not less than, etc., S. C. de Bacch.; cf. with DVM NE MINVS SENATORIBVS C. ADESENT, twice in the same S. C.;

    and in the form ni: DVM NI MINVS VIGINTI ADSIENT,

    Inscr. Grut. 207, 3. So too:

    DVM NE AMPLIOREM MODVM PRATORVM HABEANT QVAM, etc.,

    Inscr. Orell. 3121 (Sententia de finibus inter Genuates et Viturios regundis lata A. U. C. 637). So, ne minores (verres) quam semestres, Varr. R. R. 2, 4, 21. In the time of Plautus the usage was unsettled, non and ne being used indifferently for simple negation; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 105; Brix ad Plaut. Trin. 1156.—
    2.
    To this is allied the adverbial use of ne in all periods of the language.
    a.
    Ne... quidem, applies the negation with emphasis to the word between them, not even:

    ne sues quidem id velint, non modo ipse,

    Cic. Tusc. 1, 38, 92:

    ne in oppidis quidem... ne in fanis quidem,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 2:

    Philippus non item: itaque ne nos quidem,

    id. Att. 14, 12, 2:

    nulla ne minima quidem aura fluctus commovente,

    id. Tusc. 5, 6, 16:

    non potest dici satis, ne cogitari quidem, quantum, etc.,

    id. Mil. 29, 78:

    vita beata, quam ne in deo quidem esse censes, nisi, etc.,

    id. N. D. 1, 24, 67:

    ut in foro et in judicio... ne non timere quidem sine aliquo timore possimus,

    id. Mil. 1, 2:

    ne tondere quidem Vellera possunt,

    Verg. G. 3, 561;

    so after a negative, repeating it with emphasis: non enim praetereundum est ne id quidem,

    Cic. Verr. 2, 1, 60, § 155:

    nulla species ne excogitari quidem potest ornatior,

    id. de Or. 3, 45, 179:

    non praetermittam ne illud quidem,

    id. Q. Fr. 2, 5, 2:

    Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse,

    id. ib. 2, 16, 5:

    numquam illum ne minima quidem re offendi,

    id. Lael. 27, 103; Liv. 28, 42, 16; but when ne... quidem precedes, the negative of the principal verb is omitted:

    sine quā ne intellegi quidem ulla virtus potest,

    Cic. Tusc. 2, 13, 31:

    neque enim ipsius quidem regis abhorrebat animus,

    Liv. 29, 12, 10: ne quidem (with no intervening word), not even (late Lat.), Gai Inst. 1, 67; id. ib. 3, 93.—
    b.
    In composition, to make an absolute negation of the principal idea. So in neque and nequiquam; also in nescio and nevolo; and in nefas, nefandus, nepus (for non purus), nequeo, neuter, neutiquam; in nemo, nego, nihil, nullus, numquam, and nusquam; and, lastly, with a paragogic c before o: necopinans and neglego; negotium (i. e. nec-lego; nec-otium). —
    B.
    With a proposition (in all periods of the language, and exclusively),
    1.
    In imperative sentences, to signify that something must not be done.
    (α).
    With imper.: SI HOMINEM FVLMEN IOVIS OCCISIT, NE SVPRA GENVA TOLLITOR, let him not be raised, Leg. Reg.: HOMINEM MORTVVM IN VRBE NE SEPELITO NEVE VRITO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23; cf.: MVLIERES GENAS NE RADVNTO NEVE LESSVM FVNERIS ERGO HABENTO, ib.: SI NOLET, ARCERAM NE STERNITO, let him not spread, he need not spread, ib. (cf. Gell. 20, 1, 25):

    VECTIGAL INVITEI DARE NEI DEBENTO,

    Inscr. Orell. 3121; cf.

    art. ni, II.: abi, ne jura: satis credo,

    Plaut. Pers. 4, 3, 20; 4, 5, 5:

    ah, ne saevi tantopere,

    Ter. And. 5, 2, 27:

    impius ne audeto placare donis iram deorum,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    ne, pueri, ne tanta animis assuescite bella,

    Verg. A. 6, 832.—
    (β).
    With subj.:

    ne me moveatis,

    Plaut. Mil. 4, 9, 1:

    si certum est facere, facias: verum ne post conferas Culpam in me,

    Ter. Eun. 2, 3, 96:

    si denique veritas extorquebit, ne repugnetis,

    Cic. Clu. 2, 6:

    ne pudori Sit tibi Musa lyrae sollers,

    Hor. A. P. 406.—
    2.
    In wishes and asseverations: ne id Juppiter Opt. Max. sineret, etc., might Jupiter forbid it! etc., Liv. 4, 2; cf.:

    ne istuc Juppiter Opt. Max. sirit, etc.,

    id. 28, 28.—With utinam: utinam ne in nemore Pelio securibus Caesa accedisset abiegna ad terram trabes, would that not, Enn. ap. Cic. Top. 16, 61 (Trag. v. 280 Vahl.): utinam ne umquam, Mede Colchis cupido corde pedem extulisses, Enn ap. Non. 297, 18 (Trag. v. 311 ib.):

    illud utinam ne vere scriberem!

    Cic. Fam. 5, 17, 3; v. utinam.—With si:

    ne vivam, si scio,

    may I not live, may I die, if I know, Cic. Att. 4, 16, 8:

    sed ne vivam, si tibi concedo,

    id. Fam. 7, 23, 19:

    ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio,

    id. ib. 16, 13, 1.—
    3.
    In concessive and restrictive clauses (conceived as softened commands; cf. II. init.).
    (α).
    In concessions, nemo is, inquies, umquam fuit. Ne fuerit:

    ego enim, etc.,

    there may not have been; suppose there was not, Cic. Or. 29, 101; cf.:

    pugnes omnino, sed cum adversario facili. Ne sit sane: videri certe potest,

    id. Ac. 2, 26, 85; 2, 32, 102:

    ne sit sane summum malum dolor: malum certe est,

    id. Tusc. 2, 5, 14:

    ne sint in senectute vires: ne postulantur quidem vires a senectute,

    id. Sen. 11, 34:

    ne sit igitur sol, ne luna, ne stellae, quoniam nihil esse potest, nisi quod attigimus aut vidimus,

    id. N. D. 1, 31, 88; Liv. 31, 7:

    nec porro malum, quo aut oppressus jaceas, aut, ne opprimare, mente vix constes?

    though you be not crushed; supposing you are not crushed, Cic. Tusc. 4, 17, 39.—
    (β).
    In restrictive clauses:

    sint sane liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes in furibus aerarii, ne illi sanguinem nostrum largiantur, etc.,

    only let them not; if they only will not, Sall. C. 52, 12. So, dum ne, dummodo ne, modo ne, and dum quidem ne; v. dum and modo: me vero nihil istorum ne juvenem quidem movit umquam: ne nunc senem, much less now I am old = nedum, Cic. Fam. 9, 26, 2; cf.:

    vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

    Plaut. Am. 1, 1, 174: scuta si homines inviti dant, etsi ad salutem communem dari sentiunt: ne quem putetis sine maximo dolore argentum caelatum domo protulisse, much less can you suppose, etc., Cic. Verr. 2, 4, 23, § 52; Liv. 3, 52.—
    4.
    In clauses which denote a purpose or result.
    a.
    Ut ne, that not, lest, so that not (very rare after the August. period; in Livy only in a few doubtful passages; in Cæsar, Seneca, and Tacitus not at all; v. under II.): quos ego ope meā Pro incertis certos... Dimitto, ut ne res temere tractent turbidas, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag v. 189 Vahl.): vestem ut ne inquinet, Plaut. Capt. 2, 2, 17. pergunt turbare usque, ut ne quid possit conquiescere, id. Most. 5, 1, 12:

    haec mihi nunc cura est maxima, ut ne cui meae Longinquitas aetatis obstet,

    Ter. Hec. 4, 2, 19:

    ego, pol, te ulciscar, ut ne impune nos illuseris,

    id. Eun. 5, 4, 19:

    excitandam esse animadversionem et diligentiam, ut ne quid inconsiderate negligenterque agamus,

    Cic. Off. 1, 29, 103:

    equidem soleo dare operam, ut de suā quisque re me ipse doceat, et, ut ne quis alius assit, quo, etc.,

    id. de Or. 2, 24, 102.—
    b.
    Ut... ne separated:

    quam plurimis de rebus ad me velim scribas, ut prorsus ne quid ignorem,

    Cic. Att. 3, 10, 3:

    ut causae communi salutique ne deessent,

    id. Verr. 2, 4, 63, § 140:

    lata lex est, ne auspicia valerent, ut omnibus fastis diebus legem ferri liceret: ut lex Aelia, lex Fufia ne valeret,

    id. Sest. 15, 33; id. N. D. 1, 7, 17:

    vos orant atque obsecrant, judices, ut in actore causae suae deligendo vestrum judicium ab suo judicio ne discrepet,

    id. Div. in Caecil. 4, 14.—
    c.
    Qui ne, quo ne, and quomodo ne (ante- and post-class. for ut ne):

    ego id agam, mihi qui ne detur,

    Ter. And. 2, 1, 35:

    moxque ad aram, quo ne hostis dolum persentisceret, aversusque a duce assistit,

    Dict. Cret. 4, 11: quaeritis maximis sumptibus faciendis, quomodo ne tributa conferatis, Gr. hôs mê, Rutil. Lup. 1, 9.
    II.
    In the several uses of the adv. ne, described above, the transition to its use to connect clauses is clearly seen (v. esp. I. B. 3. and 4.). In intentional clauses, and after verbs of fearing and avoiding, ne becomes a conjunction.
    A.
    In intentional clauses for ut ne, that not, lest: nolite, hospites, ad me adire: ilico isti! Ne contagio mea bonis umbrave obsit, approach me not; let not my presence harm you, i. e. lest my presence should harm you, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 (Trag. v. 405 Vahl.):

    omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt... ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,

    Cic. Rep. 1, 1, 1; 1, 7, 12; 1, 5, 9:

    Caesarem complexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret,

    Caes. B. G. 1, 20.—Esp. after verbs expressing forethought, care, etc.:

    vide sis, ne quid imprudens ruas,

    Ter. Heaut. 2, 3, 128:

    considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

    Cic. Fam. 15, 14, 4:

    Cocceius, vide, ne frustretur,

    Cic. Att. 12, 18, 3 et saep.—
    B.
    After verbs signifying to fear, frighten, etc. (esp. metuo, timeo, vereor, horreo, paveo, terreo, conterreo; also, timor est, metus est, spes est, periculum est), to express the wish that something may not take place; represented in English by that (because in English the particle depends on the idea of fearing, not of wishing):

    metuo et timeo, ne hoc tandem propalam flat,

    that it will be discovered, Plaut. Mil. 4, 8, 38:

    timeo ne malefacta mea sint inventa omnia,

    id. Truc. 4, 2, 61:

    vereor ne quid Andria apportet mali,

    Ter. And. 1, 1, 46:

    metuebat ne indicarent,

    Cic. Mil. 21, 57:

    mater cruciatur et sollicita est, ne filium spoliatum omni dignitate conspiciat,

    id. Mur. 41, 88:

    hic ne quid mihi prorogetur, horreo,

    id. Att. 5, 21, 3:

    id paves, ne ducas tu illam, tu autem ut ducas,

    Ter. And. 2, 2, 12:

    esse metus coepit, ne, etc.,

    Ov. M. 7, 715:

    terruit gentīs, grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

    Hor. C. 1, 2, 5:

    non periclumst, nequid recte monstres,

    Plaut. Ps. 1, 3, 55:

    pavor ceperat milites, ne mortiferum esset vulnus,

    Liv. 24, 42 —
    b.
    When the dependent clause is negative, with non or nihil, that not:

    vereor ne exercitum firmum habere non possit,

    Cic. Att. 7, 12, 2:

    unum vereor ne senatus Pompeium nolit dimittere,

    id. ib. 5, 18, 1:

    timeo ne non impetrem,

    id. ib. 9, 6, 6; id. Tusc. 1, 31, 76.—
    c.
    With the negative before the verb:

    non vereor, ne quid temere facias,

    Cic. Fam. 2, 7, 1; 2, 1, 4:

    timere non debeo, ne non iste illā cruce dignus judicetur,

    id. Verr. 2, 5, 67, § 171.—
    C.
    After verbs signifying to avoid, warn, hinder, forbid, refuse (caveo, impedio, resisto, interdico, refuto, rarely veto), instead of the simple object, that not, lest:

    qui cavet, ne decipiatur, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 2, 5:

    cavete, judices, ne nova proscriptio instaurata esse videatur,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Fam. 3, 12, 4;

    v. caveo: casus quidam ne facerem impedivit,

    Cic. Fat. 1, 1:

    unus ne caperetur urbs causa fuit,

    Liv. 34, 39. [p. 1194]
    2.
    - (also apocopated n' and only n), interrog. and enclit. part. [weakened from nē]. It simply inquires, without implying either that a negative or an affirmative reply is expected (cf. num, nonne), and emphasizes the word to which it is joined;

    which is always, in classic Latin, the first word of the clause (ante- class. after other words: sine dote uxoremne?

    Plaut. Trin. 2, 2, 94; 1, 2, 141; id. As. 5, 2, 78; id. Mil. 3, 1, 92). In direct questions it is translated by giving an interrogative form to the sentence; in indirect interrogations by whether.
    (α).
    In direct interrogations, with indic.:

    meministine me in senatu dicere? etc.,

    Cic. Cat. 1, 3, 7:

    potestne rerum major esse dissensio?

    id. Fin. 3, 13, 44:

    tune id veritus es?

    id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    jamne vides, belua, jamne sentis? etc.,

    id. Pis. 1, 1:

    quid, si etiam falsum illud omnino est? tamenne ista tam absurda defendes?

    id. N. D. 1, 29, 81; cf. id. Rosc. Am. 15, 44:

    quiane auxilio juvat ante levatos?

    Verg. A. 4, 538:

    tun' te audes Sosiam esse dicere?

    Plaut. Am. 1, 1, 217:

    valuistin?

    id. Trin. 1, 2, 12.—After an elided s:

    satin habes, si feminarum nulla'st: quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11:

    pergin autem?

    id. ib. 1, 3, 41:

    vin commutemus?

    id. Trin. 1, 2, 21 al. —
    (β).
    Esp. with rel. pron.; ellipt.: quemne ego servavi? i. e. do you mean the one whom? etc., Plaut. Mil. 1, 1, 13: quodne vobis placeat, displiceat mihi? can it be that what pleases? etc., id. ib. 3, 1, 19; id. Merc. 3, 3, 12; id. Am. 2, 2, 65;

    so quin for quine,

    id. Trin. 2, 2, 79 Brix ad loc.; id. Bacch. 2, 3, 98; id. Most. 3, 2, 50 al.—So with ut and si:

    utine adveniens vomitum excutias mulieri?

    Plaut. Merc. 3, 3, 15; id. Rud. 4, 4, 19:

    sin, saluti quod tibi esse censeo, id. consuadeo,

    id. Merc. 1, 2, 32.—
    (γ).
    In indirect interrogations, with subj., whether:

    ut videamus, satisne ista sit justa defectio,

    Cic. Ac. 1, 12, 43:

    Publilius iturusne sit in Africam et quando, ex Aledio scire poteris,

    id. Att. 12, 24, 1:

    videto vasa, multane sient,

    Cato, R. R. 1:

    quem imitari possimusne, ipse liber erit indicio,

    Varr. L. L. 7, § 4 Müll.; cf. id. ib. 10, § 9.—
    (δ).
    Sometimes affixed to an interrogative pronoun, Plaut. Cist. 4, 1, 2:

    quone malo mentem concussa? Timore deorum,

    Hor. S. 2, 3, 295; cf.:

    uterne Ad casus dubios fidet sibi certius?

    id. ib. 2, 2, 107; and:

    illa rogare: Quantane?

    id. ib. 2, 3, 317.—
    (ε).
    -ne is sometimes used for nonne, where an affirmative reply is expected:

    misine ego ad te epistulam?

    Plaut. Bacch. 3, 6, 22; id. Trin. 1, 2, 92; 99; id. Most. 2, 1, 15:

    rectene interpretor sententiam tuam,

    Cic. Tusc. 3, 17, 37; id. Fin. 2, 32, 104.—
    (ζ).
    Rarely = num:

    potestne virtus servire?

    Cic. de Or. 1, 52, 226:

    potesne dicere?

    id. Tusc. 1, 27, 67; id. Sen. 16, 56.—
    b.
    With an, annon, or anne, in the second interrogation, v. an.—With necne, v. neque.—Sometimes pleonastic with utrum, followed by an (mostly anteclass.):

    est etiam illa distinctio, utrum illudne non videatur aegre ferendum... an, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    sed utrum strictimne attonsurum dicam esse an per pectinem, nescio,

    Plaut. Capt. 2, 2, 18 Brix ad loc.; id. Most. 3, 1, 151; id. Bacch. 1, 1, 42; cf. Madv. Gram. § 452, obs. 1.—Sometimes, in the second interrogation, ne for an (mostly poet.):

    Smyrna quid et Colophon? Majora minorane fama?

    Hor. Ep. 1, 11, 3:

    ut in incerto fuerit, vicissent victine essent,

    Liv. 5, 28, 5:

    cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret,

    Nep. Iphicr. 3, 4.
    3.
    , interj. (incorrectly written nae), = nai, nê, truly, verily, really, indeed (only joined with pers. pron. ego, tu, and with the demonstratives ille, iste, hic, and their advv.; in class, prose usually with a conditional clause).
    I.
    In gen.:

    ne ego homo infelix fui, Qui non alas intervelli,

    Plaut. Am. 1, 1, 169; cf.:

    ne ego haud paulo hunc animum malim quam, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 42, 99:

    ne ego, inquam, si ita est, velim tibi eum placere quam maxime,

    id. Brut. 71, 249. So, ne tu, etc., id. Phil. 2, 2, 3; Ter. Eun. 2, 2, 54; Liv. 26, 6, 15: ne ille, Naev. ap. Non. 73, 18 (Trag. Rel. p. 9 v. 40 Rib.); Plaut. Ps. 3, 1, 3; Cic. Cat. 2, 3, 6:

    ne iste,

    Ter. And. 2, 1, 24; id. Heaut. 4, 1, 8 al.—
    II.
    Connected with other affirmative particles, as hercle, edepol, mecastor, medius fidius:

    ne tu hercle,

    Plaut. As. 2, 4, 6; id. Curc. 1, 3, 38: ne ille hercle, id. Bacch. 2, 3, 76:

    edepol ne ego,

    id. Men. 5, 5, 10:

    edepol ne tu,

    id. ib. 1, 2, 50:

    ne ista edepol,

    id. Am. 2, 2, 213:

    ne istuc mecastor,

    id. Men. 5, 1, 34 (729 Ritschl):

    ne ille, medius fidius,

    Cic. Tusc. 1, 30, 74; cf.:

    medius fidius ne tu,

    id. Att. 4, 4, 6, § 2.— Rarely with a pron. poss.:

    edepol ne meam operam, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 1. (All passages in which ne stands in classic prose without a pronoun are probably corrupt; cf. Haase in Reisig's Vorles. p. 379 sq.; v. Liv. 26, 31, 10; 34, 4, 16 Weissenb.)

    Lewis & Short latin dictionary > -ne

  • 14 absterreo

    abs-terrĕo, ui, ĭtum, 2, v. a., to drive away by terrifying, to frighten away, to deter (by fear):

    patrem,

    Plaut. Most. 2, 1, 74; so Ter. Andr. 3, 1, 14:

    neminem a congressu meo neque janitor meus neque somnus absterruit,

    Cic. Planc. 27:

    homines a pecuniis capiendis,

    id. Verr. 2, 2, 58; so Hor. S. 2, 5, 83; Liv. 5, 41; Suet. Caes. 20 al.—With de:

    ut de frumento anseres absterreret,

    Plaut. Truc. 2, 1, 41.—With simple abl.: lenonem aedibus, Titin. ap. Non. 95, 1:

    teneros animos vitiis,

    Hor. S. 1, 4, 128; so Tac. A. 12, 45 al.—
    II.
    Transf. with an abstract object, to take away, remove, withdraw:

    pabula amoris sibi,

    Lucr. 4, 1064:

    satum genitalem cuiquam,

    id. 4, 1233:

    auctum,

    id. 5, 846.

    Lewis & Short latin dictionary > absterreo

  • 15 adtono

    at-tŏno (better than adt-), ŭi, ĭtum, 1, v. a., to thunder at; hence, to stun, stupefy (a poet. word of the Aug. per.; most frequent as P. a.; syn.: percello, perturbo, terreo): altitudo attonat, Maecen. ap. Sen. Ep. 19:

    quis furor vestras attonuit mentes!

    Ov. M. 3, 532; id. H. 4, 50.—Hence, attŏnĭtus ( adt-), a, um, P. a., thundered at; hence trop. as in Gr. embrontêtheis, embrontêtos.
    A.
    Thunderstruck, stunned, terrified, stupefied, astonished, amazed, confounded:

    attonitus est stupefactus. Nam proprie attonitus dicitur, cui casus vicini fulminis et sonitus tonitruum dant stuporem,

    Serv. ad Verg. A. 3, 172:

    quo fragore edito concidunt homines, exanimantur, quidam vero vivi stupent, et in totum sibi excidunt, quos vocamus attonitos, quorum mentes sonus ille caelestis loco pepulit,

    Sen. Q. N. 2, 27:

    aures,

    Curt. 8, 4, 2; Petr. 101:

    talibus attonitus visis ac voce deorum,

    Verg. A. 3, 172:

    attonitus tanto miserarum turbine rerum,

    Ov. M. 7, 614; 4, 802; 8, 777; 9, 409 and 574; 11, 127; 8, 681 al.: alii novitate ac miraculo attoniti, Liv 1, 47; 2, 12; 5, 46; 3, 68 fin.; 7, 36; 30, 30; 39, 15;

    44, 10: subitae rei miraculo attoniti,

    Tac. H. 4, 49; so id. ib. 2, 42; 3, 13. —With de:

    mentis de lodice parandā Attonitae,

    crazed, bewildered about getting a bed-blanket, Juv. 7, 67.—Also without an abl.:

    Attonitae manibusque uterum celare volenti, Ov M. 2, 463: mater... Attonitae diu similis fuit,

    id. ib. 5, 510; 6, 600;

    12, 498: ut integris corporibus attoniti conciderent,

    Liv. 10, 29:

    attoniti vultus,

    Tac. H. 1, 40:

    circumspectare inter se attoniti,

    id. ib. 2, 29:

    attonitis etiam victoribus,

    id. ib. 4, 72:

    attonitā magis quam quietā contione,

    id. A. 1, 39:

    attonitis jam omnibus,

    Suet. Caes. 28; id. Claud. 38; id. Dom. 17:

    attonitos habes oculos,

    Vulg. Job, 15, 12; ib. Prov 16, 30.— Poet., with gen.:

    attonitus serpentis equus,

    Sil. 6, 231.—Also poet. transf. to inanimate things:

    neque enim ante dehiscent Attonitae magna ora domūs,

    Verg. A. 6, 53 (but acc. to Serv. in an act. sense, syn. with attonitos facientes, stupendae, stunning, terrifying, as pallida senectus, etc.):

    mensa,

    Val. Fl. 1, 45:

    arces,

    Sil. 4, 7 Drak.:

    quorundam persuasiones,

    Plin. 29, 1, 8, § 28. —
    B.
    Seized with inspiration, smitten with prophetic fury, inspired, frantic:

    attonitae Baccho matres,

    Verg. A. 7, 580:

    Bacchus attonitae tribuit vexilla catervae,

    Stat. S. 5, 1, 116: Vates, * Hor. C. 3, 19, 14.—
    * Adv.: attŏnĭtē, frantically, etc.:

    Britannia hodieque eum attonite celebrat etc.,

    Plin. 30, 1, 4, § 13 (Jan, attonita).

    Lewis & Short latin dictionary > adtono

  • 16 attono

    at-tŏno (better than adt-), ŭi, ĭtum, 1, v. a., to thunder at; hence, to stun, stupefy (a poet. word of the Aug. per.; most frequent as P. a.; syn.: percello, perturbo, terreo): altitudo attonat, Maecen. ap. Sen. Ep. 19:

    quis furor vestras attonuit mentes!

    Ov. M. 3, 532; id. H. 4, 50.—Hence, attŏnĭtus ( adt-), a, um, P. a., thundered at; hence trop. as in Gr. embrontêtheis, embrontêtos.
    A.
    Thunderstruck, stunned, terrified, stupefied, astonished, amazed, confounded:

    attonitus est stupefactus. Nam proprie attonitus dicitur, cui casus vicini fulminis et sonitus tonitruum dant stuporem,

    Serv. ad Verg. A. 3, 172:

    quo fragore edito concidunt homines, exanimantur, quidam vero vivi stupent, et in totum sibi excidunt, quos vocamus attonitos, quorum mentes sonus ille caelestis loco pepulit,

    Sen. Q. N. 2, 27:

    aures,

    Curt. 8, 4, 2; Petr. 101:

    talibus attonitus visis ac voce deorum,

    Verg. A. 3, 172:

    attonitus tanto miserarum turbine rerum,

    Ov. M. 7, 614; 4, 802; 8, 777; 9, 409 and 574; 11, 127; 8, 681 al.: alii novitate ac miraculo attoniti, Liv 1, 47; 2, 12; 5, 46; 3, 68 fin.; 7, 36; 30, 30; 39, 15;

    44, 10: subitae rei miraculo attoniti,

    Tac. H. 4, 49; so id. ib. 2, 42; 3, 13. —With de:

    mentis de lodice parandā Attonitae,

    crazed, bewildered about getting a bed-blanket, Juv. 7, 67.—Also without an abl.:

    Attonitae manibusque uterum celare volenti, Ov M. 2, 463: mater... Attonitae diu similis fuit,

    id. ib. 5, 510; 6, 600;

    12, 498: ut integris corporibus attoniti conciderent,

    Liv. 10, 29:

    attoniti vultus,

    Tac. H. 1, 40:

    circumspectare inter se attoniti,

    id. ib. 2, 29:

    attonitis etiam victoribus,

    id. ib. 4, 72:

    attonitā magis quam quietā contione,

    id. A. 1, 39:

    attonitis jam omnibus,

    Suet. Caes. 28; id. Claud. 38; id. Dom. 17:

    attonitos habes oculos,

    Vulg. Job, 15, 12; ib. Prov 16, 30.— Poet., with gen.:

    attonitus serpentis equus,

    Sil. 6, 231.—Also poet. transf. to inanimate things:

    neque enim ante dehiscent Attonitae magna ora domūs,

    Verg. A. 6, 53 (but acc. to Serv. in an act. sense, syn. with attonitos facientes, stupendae, stunning, terrifying, as pallida senectus, etc.):

    mensa,

    Val. Fl. 1, 45:

    arces,

    Sil. 4, 7 Drak.:

    quorundam persuasiones,

    Plin. 29, 1, 8, § 28. —
    B.
    Seized with inspiration, smitten with prophetic fury, inspired, frantic:

    attonitae Baccho matres,

    Verg. A. 7, 580:

    Bacchus attonitae tribuit vexilla catervae,

    Stat. S. 5, 1, 116: Vates, * Hor. C. 3, 19, 14.—
    * Adv.: attŏnĭtē, frantically, etc.:

    Britannia hodieque eum attonite celebrat etc.,

    Plin. 30, 1, 4, § 13 (Jan, attonita).

    Lewis & Short latin dictionary > attono

  • 17 conterreo

    con-terrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a., to terrify greatly, to frighten (not freq. before the Aug. per.; esp. freq. in Livy); constr. with abl. or absol.
    (α).
    With abl.: pectora vulgi metu, * Lucr. 2, 623: loquacitatem nostram vultu ipso aspectuque, * Cic. de Or. 1, 49, 214; cf. Verg. A. 3, 597:

    cervum subito vocibus venantum,

    Phaedr. 1, 12, 7:

    atrox ingenium eo facto (opp. accendere),

    Liv. 3, 11, 9; cf.:

    animos eā re (opp. irritare),

    id. 40, 39, 2:

    eos seditioso clamore,

    id. 2, 39, 9:

    periculo,

    id. 2, 12, 12:

    atrocitate poenae,

    Suet. Dom. 11.—
    (β).
    Without abl.:

    qui praeter Nioben unam conterruit omnes,

    Ov. M. 6, 287:

    insolitos ejus tumultus equos,

    Liv. 10, 28, 9:

    major solito apparatus praecipue conterruit Campanos, ne ab obsidione Capuae bellum ejus anni Romani inciperent,

    id. 24, 12, 1; Suet. Ner. 6; 49 al.

    Lewis & Short latin dictionary > conterreo

  • 18 deterreo

    dē-terrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a.
    I.
    To frighten from any thing; to deter, discourage from, prevent, hinder (class.).—Constr.
    (α).
    (Aliquem) ab aliqua re:

    homines adolescentes a dicendi studio,

    Cic. de Or. 1, 25, 117:

    sanos homines a scribendo,

    id. Brut. 75 fin.; cf. id. Or. 1 fin.:

    te a dimicatione (opp. ad certam laudem adhortor),

    id. Fam. 1, 7, 5:

    eum ab instituto consilio,

    Caes. B. G. 5, 4; cf.:

    a proposito,

    id. B. C. 3, 100, 3:

    animos a cupiditate,

    Liv. 22, 42:

    ferociores annos a licentia,

    Quint. 2, 2, 3 et saep.— Without acc.:

    a turpi meretricis amore,

    Hor. S. 1, 4, 112.—
    (β).
    (Aliquem) de aliqua re:

    de agro hunc senem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 159:

    Stoicos de sententia,

    Cic. Div. 2, 39, 81: me de statu meo, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11 fin.
    (γ).
    (Aliquem) ne, quin, quominus:

    (poetam) maledictis, ne scribat,

    Ter. Ph. prol. 3; Cic. Quint. 4, 16; Caes. B. G. 1, 17, 2; 1, 31, 16 al. (but different is Suet. Ner. 47: deterritum putant, ne discerperetur). —Without acc.:

    haud ferro deterrere potes, ne me amet,

    Plaut. Truc. 5, 37.—With quin:

    quin loquar haec... numquam me potes deterrere,

    id. Am. 2, 1, 10; id. Mil. 2, 4, 16; Caes. B. G. 2, 3 fin.—Pass., Tib. 1, 3, 13; cf.: me homo nemo deterruerit, quin ea sit in his aedibus, i. e. shall make me believe but that, etc., Plaut. Mil. 2, 3, 61.— With quominus:

    neque te deterreo, quominus id disputes,

    Cic. Att. 11, 8; id. Tusc. 1, 38; Liv. 26, 48 al.—
    (δ).
    With aliquem and an inf. (very rarely):

    nefarias ejus libidines commemorare pudore deterreor,

    Cic. Verr. 1, 5, 14; id. ib. 1, 9, 24.—
    (ε).
    Aliquem aliqua re (very rarely):

    silvestres homines caedibus et victu foedo,

    Hor. A. P. 392; cf. Sall. J. 98, 5.—
    (ζ).
    With simple acc.:

    reliquos magnitudine poenae,

    Caes. B. C. 3, 8, 3:

    pavidam ense (with repellere),

    Ov. M. 14, 296:

    deterritis tribunis,

    Liv. 10, 9:

    Caesar coercendum atque deterrendum Dumnorigem statuebat,

    Caes. B. G. 5, 7: in deterrenda liberalitate, Cic. Off. 2, 18, 63.—
    (η).
    Absol.:

    advorsor sedulo et deterreo,

    Ter. Ad. 1, 2, 64; Cic. Leg. 2, 4, 8; Suet. Caes. 70 al.—
    II.
    In Augustan authors, sometimes with an inanimate object, like defendere, prohibere, etc., to avert, keep off:

    vim a censoribus,

    Liv. 4, 24 fin.:

    d. nefas et inhibere bipennem,

    Ov. M. 8, 767.

    Lewis & Short latin dictionary > deterreo

  • 19 exterreo

    ex-terrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a., to strike with terror, to frighten, affright (class.; in Cic. and Caes. only in the pass.): talia commemorat lacrimans, exterrita somno, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 37 ed. Vahl.); cf.:

    quo aspectu exterrita clamorem sustulit,

    Cic. Div. 1, 36, 79; and:

    improvisa simul species exterret utrumque,

    Hor. Ep. 1, 6, 11 (K. and H.; but acc. to Jacobs, externat, i. e. exsternat;

    see exsterno): repentino periculo exterriti,

    Caes. B. C. 1, 75, 3:

    repentino hostium incursu,

    id. ib. 1, 41, 4:

    vehementius exterreri,

    id. ib. 2, 4, 4:

    praeter modum exterreri,

    Cic. Off. 2, 10, 37:

    legiones exterruit vultu,

    Tac. A. 1, 42:

    vi ac minis alares exterruit,

    id. ib. 15, 11:

    novitate,

    Lucr. 2, 1040:

    timuitque exterrita pennis Ales,

    Verg. A. 5, 505.— Poet.:

    (anguis) exterritus aestu,

    roused up, made wild. Verg. G. 3, 434; cf.:

    exterritus Aruns laetitia mixtoque metu,

    id. ib. 11, 806.

    Lewis & Short latin dictionary > exterreo

  • 20 n'

    1.
    (old forms nei and ni; v. the foll.), adv. and conj., the primitive Latin negative particle, no, not; whereas the negative particle non is a derivative (v. non init.) [prob. of pronominal origin; cf. the Anglo-Saxon na and ne (Engl. no), whence naht (Engl. not) is derived; Sanscr. na, not].
    I.
    Adv., with a single word of a proposition (in early Latin): NE MINVS TRINVM NOVNDINVM, not less than, etc., S. C. de Bacch.; cf. with DVM NE MINVS SENATORIBVS C. ADESENT, twice in the same S. C.;

    and in the form ni: DVM NI MINVS VIGINTI ADSIENT,

    Inscr. Grut. 207, 3. So too:

    DVM NE AMPLIOREM MODVM PRATORVM HABEANT QVAM, etc.,

    Inscr. Orell. 3121 (Sententia de finibus inter Genuates et Viturios regundis lata A. U. C. 637). So, ne minores (verres) quam semestres, Varr. R. R. 2, 4, 21. In the time of Plautus the usage was unsettled, non and ne being used indifferently for simple negation; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 105; Brix ad Plaut. Trin. 1156.—
    2.
    To this is allied the adverbial use of ne in all periods of the language.
    a.
    Ne... quidem, applies the negation with emphasis to the word between them, not even:

    ne sues quidem id velint, non modo ipse,

    Cic. Tusc. 1, 38, 92:

    ne in oppidis quidem... ne in fanis quidem,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 2:

    Philippus non item: itaque ne nos quidem,

    id. Att. 14, 12, 2:

    nulla ne minima quidem aura fluctus commovente,

    id. Tusc. 5, 6, 16:

    non potest dici satis, ne cogitari quidem, quantum, etc.,

    id. Mil. 29, 78:

    vita beata, quam ne in deo quidem esse censes, nisi, etc.,

    id. N. D. 1, 24, 67:

    ut in foro et in judicio... ne non timere quidem sine aliquo timore possimus,

    id. Mil. 1, 2:

    ne tondere quidem Vellera possunt,

    Verg. G. 3, 561;

    so after a negative, repeating it with emphasis: non enim praetereundum est ne id quidem,

    Cic. Verr. 2, 1, 60, § 155:

    nulla species ne excogitari quidem potest ornatior,

    id. de Or. 3, 45, 179:

    non praetermittam ne illud quidem,

    id. Q. Fr. 2, 5, 2:

    Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse,

    id. ib. 2, 16, 5:

    numquam illum ne minima quidem re offendi,

    id. Lael. 27, 103; Liv. 28, 42, 16; but when ne... quidem precedes, the negative of the principal verb is omitted:

    sine quā ne intellegi quidem ulla virtus potest,

    Cic. Tusc. 2, 13, 31:

    neque enim ipsius quidem regis abhorrebat animus,

    Liv. 29, 12, 10: ne quidem (with no intervening word), not even (late Lat.), Gai Inst. 1, 67; id. ib. 3, 93.—
    b.
    In composition, to make an absolute negation of the principal idea. So in neque and nequiquam; also in nescio and nevolo; and in nefas, nefandus, nepus (for non purus), nequeo, neuter, neutiquam; in nemo, nego, nihil, nullus, numquam, and nusquam; and, lastly, with a paragogic c before o: necopinans and neglego; negotium (i. e. nec-lego; nec-otium). —
    B.
    With a proposition (in all periods of the language, and exclusively),
    1.
    In imperative sentences, to signify that something must not be done.
    (α).
    With imper.: SI HOMINEM FVLMEN IOVIS OCCISIT, NE SVPRA GENVA TOLLITOR, let him not be raised, Leg. Reg.: HOMINEM MORTVVM IN VRBE NE SEPELITO NEVE VRITO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23; cf.: MVLIERES GENAS NE RADVNTO NEVE LESSVM FVNERIS ERGO HABENTO, ib.: SI NOLET, ARCERAM NE STERNITO, let him not spread, he need not spread, ib. (cf. Gell. 20, 1, 25):

    VECTIGAL INVITEI DARE NEI DEBENTO,

    Inscr. Orell. 3121; cf.

    art. ni, II.: abi, ne jura: satis credo,

    Plaut. Pers. 4, 3, 20; 4, 5, 5:

    ah, ne saevi tantopere,

    Ter. And. 5, 2, 27:

    impius ne audeto placare donis iram deorum,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    ne, pueri, ne tanta animis assuescite bella,

    Verg. A. 6, 832.—
    (β).
    With subj.:

    ne me moveatis,

    Plaut. Mil. 4, 9, 1:

    si certum est facere, facias: verum ne post conferas Culpam in me,

    Ter. Eun. 2, 3, 96:

    si denique veritas extorquebit, ne repugnetis,

    Cic. Clu. 2, 6:

    ne pudori Sit tibi Musa lyrae sollers,

    Hor. A. P. 406.—
    2.
    In wishes and asseverations: ne id Juppiter Opt. Max. sineret, etc., might Jupiter forbid it! etc., Liv. 4, 2; cf.:

    ne istuc Juppiter Opt. Max. sirit, etc.,

    id. 28, 28.—With utinam: utinam ne in nemore Pelio securibus Caesa accedisset abiegna ad terram trabes, would that not, Enn. ap. Cic. Top. 16, 61 (Trag. v. 280 Vahl.): utinam ne umquam, Mede Colchis cupido corde pedem extulisses, Enn ap. Non. 297, 18 (Trag. v. 311 ib.):

    illud utinam ne vere scriberem!

    Cic. Fam. 5, 17, 3; v. utinam.—With si:

    ne vivam, si scio,

    may I not live, may I die, if I know, Cic. Att. 4, 16, 8:

    sed ne vivam, si tibi concedo,

    id. Fam. 7, 23, 19:

    ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio,

    id. ib. 16, 13, 1.—
    3.
    In concessive and restrictive clauses (conceived as softened commands; cf. II. init.).
    (α).
    In concessions, nemo is, inquies, umquam fuit. Ne fuerit:

    ego enim, etc.,

    there may not have been; suppose there was not, Cic. Or. 29, 101; cf.:

    pugnes omnino, sed cum adversario facili. Ne sit sane: videri certe potest,

    id. Ac. 2, 26, 85; 2, 32, 102:

    ne sit sane summum malum dolor: malum certe est,

    id. Tusc. 2, 5, 14:

    ne sint in senectute vires: ne postulantur quidem vires a senectute,

    id. Sen. 11, 34:

    ne sit igitur sol, ne luna, ne stellae, quoniam nihil esse potest, nisi quod attigimus aut vidimus,

    id. N. D. 1, 31, 88; Liv. 31, 7:

    nec porro malum, quo aut oppressus jaceas, aut, ne opprimare, mente vix constes?

    though you be not crushed; supposing you are not crushed, Cic. Tusc. 4, 17, 39.—
    (β).
    In restrictive clauses:

    sint sane liberales ex sociorum fortunis, sint misericordes in furibus aerarii, ne illi sanguinem nostrum largiantur, etc.,

    only let them not; if they only will not, Sall. C. 52, 12. So, dum ne, dummodo ne, modo ne, and dum quidem ne; v. dum and modo: me vero nihil istorum ne juvenem quidem movit umquam: ne nunc senem, much less now I am old = nedum, Cic. Fam. 9, 26, 2; cf.:

    vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

    Plaut. Am. 1, 1, 174: scuta si homines inviti dant, etsi ad salutem communem dari sentiunt: ne quem putetis sine maximo dolore argentum caelatum domo protulisse, much less can you suppose, etc., Cic. Verr. 2, 4, 23, § 52; Liv. 3, 52.—
    4.
    In clauses which denote a purpose or result.
    a.
    Ut ne, that not, lest, so that not (very rare after the August. period; in Livy only in a few doubtful passages; in Cæsar, Seneca, and Tacitus not at all; v. under II.): quos ego ope meā Pro incertis certos... Dimitto, ut ne res temere tractent turbidas, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag v. 189 Vahl.): vestem ut ne inquinet, Plaut. Capt. 2, 2, 17. pergunt turbare usque, ut ne quid possit conquiescere, id. Most. 5, 1, 12:

    haec mihi nunc cura est maxima, ut ne cui meae Longinquitas aetatis obstet,

    Ter. Hec. 4, 2, 19:

    ego, pol, te ulciscar, ut ne impune nos illuseris,

    id. Eun. 5, 4, 19:

    excitandam esse animadversionem et diligentiam, ut ne quid inconsiderate negligenterque agamus,

    Cic. Off. 1, 29, 103:

    equidem soleo dare operam, ut de suā quisque re me ipse doceat, et, ut ne quis alius assit, quo, etc.,

    id. de Or. 2, 24, 102.—
    b.
    Ut... ne separated:

    quam plurimis de rebus ad me velim scribas, ut prorsus ne quid ignorem,

    Cic. Att. 3, 10, 3:

    ut causae communi salutique ne deessent,

    id. Verr. 2, 4, 63, § 140:

    lata lex est, ne auspicia valerent, ut omnibus fastis diebus legem ferri liceret: ut lex Aelia, lex Fufia ne valeret,

    id. Sest. 15, 33; id. N. D. 1, 7, 17:

    vos orant atque obsecrant, judices, ut in actore causae suae deligendo vestrum judicium ab suo judicio ne discrepet,

    id. Div. in Caecil. 4, 14.—
    c.
    Qui ne, quo ne, and quomodo ne (ante- and post-class. for ut ne):

    ego id agam, mihi qui ne detur,

    Ter. And. 2, 1, 35:

    moxque ad aram, quo ne hostis dolum persentisceret, aversusque a duce assistit,

    Dict. Cret. 4, 11: quaeritis maximis sumptibus faciendis, quomodo ne tributa conferatis, Gr. hôs mê, Rutil. Lup. 1, 9.
    II.
    In the several uses of the adv. ne, described above, the transition to its use to connect clauses is clearly seen (v. esp. I. B. 3. and 4.). In intentional clauses, and after verbs of fearing and avoiding, ne becomes a conjunction.
    A.
    In intentional clauses for ut ne, that not, lest: nolite, hospites, ad me adire: ilico isti! Ne contagio mea bonis umbrave obsit, approach me not; let not my presence harm you, i. e. lest my presence should harm you, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 (Trag. v. 405 Vahl.):

    omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt... ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,

    Cic. Rep. 1, 1, 1; 1, 7, 12; 1, 5, 9:

    Caesarem complexus obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret,

    Caes. B. G. 1, 20.—Esp. after verbs expressing forethought, care, etc.:

    vide sis, ne quid imprudens ruas,

    Ter. Heaut. 2, 3, 128:

    considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

    Cic. Fam. 15, 14, 4:

    Cocceius, vide, ne frustretur,

    Cic. Att. 12, 18, 3 et saep.—
    B.
    After verbs signifying to fear, frighten, etc. (esp. metuo, timeo, vereor, horreo, paveo, terreo, conterreo; also, timor est, metus est, spes est, periculum est), to express the wish that something may not take place; represented in English by that (because in English the particle depends on the idea of fearing, not of wishing):

    metuo et timeo, ne hoc tandem propalam flat,

    that it will be discovered, Plaut. Mil. 4, 8, 38:

    timeo ne malefacta mea sint inventa omnia,

    id. Truc. 4, 2, 61:

    vereor ne quid Andria apportet mali,

    Ter. And. 1, 1, 46:

    metuebat ne indicarent,

    Cic. Mil. 21, 57:

    mater cruciatur et sollicita est, ne filium spoliatum omni dignitate conspiciat,

    id. Mur. 41, 88:

    hic ne quid mihi prorogetur, horreo,

    id. Att. 5, 21, 3:

    id paves, ne ducas tu illam, tu autem ut ducas,

    Ter. And. 2, 2, 12:

    esse metus coepit, ne, etc.,

    Ov. M. 7, 715:

    terruit gentīs, grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

    Hor. C. 1, 2, 5:

    non periclumst, nequid recte monstres,

    Plaut. Ps. 1, 3, 55:

    pavor ceperat milites, ne mortiferum esset vulnus,

    Liv. 24, 42 —
    b.
    When the dependent clause is negative, with non or nihil, that not:

    vereor ne exercitum firmum habere non possit,

    Cic. Att. 7, 12, 2:

    unum vereor ne senatus Pompeium nolit dimittere,

    id. ib. 5, 18, 1:

    timeo ne non impetrem,

    id. ib. 9, 6, 6; id. Tusc. 1, 31, 76.—
    c.
    With the negative before the verb:

    non vereor, ne quid temere facias,

    Cic. Fam. 2, 7, 1; 2, 1, 4:

    timere non debeo, ne non iste illā cruce dignus judicetur,

    id. Verr. 2, 5, 67, § 171.—
    C.
    After verbs signifying to avoid, warn, hinder, forbid, refuse (caveo, impedio, resisto, interdico, refuto, rarely veto), instead of the simple object, that not, lest:

    qui cavet, ne decipiatur, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 2, 5:

    cavete, judices, ne nova proscriptio instaurata esse videatur,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Fam. 3, 12, 4;

    v. caveo: casus quidam ne facerem impedivit,

    Cic. Fat. 1, 1:

    unus ne caperetur urbs causa fuit,

    Liv. 34, 39. [p. 1194]
    2.
    - (also apocopated n' and only n), interrog. and enclit. part. [weakened from nē]. It simply inquires, without implying either that a negative or an affirmative reply is expected (cf. num, nonne), and emphasizes the word to which it is joined;

    which is always, in classic Latin, the first word of the clause (ante- class. after other words: sine dote uxoremne?

    Plaut. Trin. 2, 2, 94; 1, 2, 141; id. As. 5, 2, 78; id. Mil. 3, 1, 92). In direct questions it is translated by giving an interrogative form to the sentence; in indirect interrogations by whether.
    (α).
    In direct interrogations, with indic.:

    meministine me in senatu dicere? etc.,

    Cic. Cat. 1, 3, 7:

    potestne rerum major esse dissensio?

    id. Fin. 3, 13, 44:

    tune id veritus es?

    id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    jamne vides, belua, jamne sentis? etc.,

    id. Pis. 1, 1:

    quid, si etiam falsum illud omnino est? tamenne ista tam absurda defendes?

    id. N. D. 1, 29, 81; cf. id. Rosc. Am. 15, 44:

    quiane auxilio juvat ante levatos?

    Verg. A. 4, 538:

    tun' te audes Sosiam esse dicere?

    Plaut. Am. 1, 1, 217:

    valuistin?

    id. Trin. 1, 2, 12.—After an elided s:

    satin habes, si feminarum nulla'st: quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11:

    pergin autem?

    id. ib. 1, 3, 41:

    vin commutemus?

    id. Trin. 1, 2, 21 al. —
    (β).
    Esp. with rel. pron.; ellipt.: quemne ego servavi? i. e. do you mean the one whom? etc., Plaut. Mil. 1, 1, 13: quodne vobis placeat, displiceat mihi? can it be that what pleases? etc., id. ib. 3, 1, 19; id. Merc. 3, 3, 12; id. Am. 2, 2, 65;

    so quin for quine,

    id. Trin. 2, 2, 79 Brix ad loc.; id. Bacch. 2, 3, 98; id. Most. 3, 2, 50 al.—So with ut and si:

    utine adveniens vomitum excutias mulieri?

    Plaut. Merc. 3, 3, 15; id. Rud. 4, 4, 19:

    sin, saluti quod tibi esse censeo, id. consuadeo,

    id. Merc. 1, 2, 32.—
    (γ).
    In indirect interrogations, with subj., whether:

    ut videamus, satisne ista sit justa defectio,

    Cic. Ac. 1, 12, 43:

    Publilius iturusne sit in Africam et quando, ex Aledio scire poteris,

    id. Att. 12, 24, 1:

    videto vasa, multane sient,

    Cato, R. R. 1:

    quem imitari possimusne, ipse liber erit indicio,

    Varr. L. L. 7, § 4 Müll.; cf. id. ib. 10, § 9.—
    (δ).
    Sometimes affixed to an interrogative pronoun, Plaut. Cist. 4, 1, 2:

    quone malo mentem concussa? Timore deorum,

    Hor. S. 2, 3, 295; cf.:

    uterne Ad casus dubios fidet sibi certius?

    id. ib. 2, 2, 107; and:

    illa rogare: Quantane?

    id. ib. 2, 3, 317.—
    (ε).
    -ne is sometimes used for nonne, where an affirmative reply is expected:

    misine ego ad te epistulam?

    Plaut. Bacch. 3, 6, 22; id. Trin. 1, 2, 92; 99; id. Most. 2, 1, 15:

    rectene interpretor sententiam tuam,

    Cic. Tusc. 3, 17, 37; id. Fin. 2, 32, 104.—
    (ζ).
    Rarely = num:

    potestne virtus servire?

    Cic. de Or. 1, 52, 226:

    potesne dicere?

    id. Tusc. 1, 27, 67; id. Sen. 16, 56.—
    b.
    With an, annon, or anne, in the second interrogation, v. an.—With necne, v. neque.—Sometimes pleonastic with utrum, followed by an (mostly anteclass.):

    est etiam illa distinctio, utrum illudne non videatur aegre ferendum... an, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    sed utrum strictimne attonsurum dicam esse an per pectinem, nescio,

    Plaut. Capt. 2, 2, 18 Brix ad loc.; id. Most. 3, 1, 151; id. Bacch. 1, 1, 42; cf. Madv. Gram. § 452, obs. 1.—Sometimes, in the second interrogation, ne for an (mostly poet.):

    Smyrna quid et Colophon? Majora minorane fama?

    Hor. Ep. 1, 11, 3:

    ut in incerto fuerit, vicissent victine essent,

    Liv. 5, 28, 5:

    cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret,

    Nep. Iphicr. 3, 4.
    3.
    , interj. (incorrectly written nae), = nai, nê, truly, verily, really, indeed (only joined with pers. pron. ego, tu, and with the demonstratives ille, iste, hic, and their advv.; in class, prose usually with a conditional clause).
    I.
    In gen.:

    ne ego homo infelix fui, Qui non alas intervelli,

    Plaut. Am. 1, 1, 169; cf.:

    ne ego haud paulo hunc animum malim quam, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 42, 99:

    ne ego, inquam, si ita est, velim tibi eum placere quam maxime,

    id. Brut. 71, 249. So, ne tu, etc., id. Phil. 2, 2, 3; Ter. Eun. 2, 2, 54; Liv. 26, 6, 15: ne ille, Naev. ap. Non. 73, 18 (Trag. Rel. p. 9 v. 40 Rib.); Plaut. Ps. 3, 1, 3; Cic. Cat. 2, 3, 6:

    ne iste,

    Ter. And. 2, 1, 24; id. Heaut. 4, 1, 8 al.—
    II.
    Connected with other affirmative particles, as hercle, edepol, mecastor, medius fidius:

    ne tu hercle,

    Plaut. As. 2, 4, 6; id. Curc. 1, 3, 38: ne ille hercle, id. Bacch. 2, 3, 76:

    edepol ne ego,

    id. Men. 5, 5, 10:

    edepol ne tu,

    id. ib. 1, 2, 50:

    ne ista edepol,

    id. Am. 2, 2, 213:

    ne istuc mecastor,

    id. Men. 5, 1, 34 (729 Ritschl):

    ne ille, medius fidius,

    Cic. Tusc. 1, 30, 74; cf.:

    medius fidius ne tu,

    id. Att. 4, 4, 6, § 2.— Rarely with a pron. poss.:

    edepol ne meam operam, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 1. (All passages in which ne stands in classic prose without a pronoun are probably corrupt; cf. Haase in Reisig's Vorles. p. 379 sq.; v. Liv. 26, 31, 10; 34, 4, 16 Weissenb.)

    Lewis & Short latin dictionary > n'

См. также в других словарях:

  • térreo — térreo, a adjetivo 1. Uso/registro: elevado. De la tierra o que tiene alguna característica de la tierra: Los campesinos tienen un color térreo. Su carácter es como su paisaje, seco y térreo …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • terreo — / tɛr:eo/ agg. [dal lat. terreus, der. di terra terra ]. 1. (non com.) [di terra, che contiene terra]. 2. (fig.) [spec. di colorito della pelle, che è giallo livido, quasi grigio, per spavento o per malattia: era t. ; si fece t. ] ▶◀ cadaverico,… …   Enciclopedia Italiana

  • térreo — adj. 1. Relativo à terra; terroso. 2. Terrestre. 3. Ao rés do chão …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • térreo — térreo, a (Del lat. terrĕus). 1. adj. De tierra. 2. Parecido a ella …   Diccionario de la lengua española

  • térreo — (Del lat. terreus.) ► adjetivo De la tierra o que tiene alguna de sus propiedades: ■ color térreo. * * * térreo, a (del lat. «terrĕus») adj. De [o como de] tierra: ‘Color térreo’. * * * térreo, a. (Del lat. terrĕus). adj. De tierra. || 2.… …   Enciclopedia Universal

  • terreo — tèr·re·o agg. 1. CO spec. con riferimento al volto, che ha l aspetto e il colore giallo bruno della terra: avere il viso terreo, la faccia terreo, diventò terreo per lo spavento 2. BU di terra, che contiene terra {{line}} {{/line}} DATA: sec. XIV …   Dizionario italiano

  • térreo — {{#}}{{LM SynT38589}}{{〓}} {{CLAVE T37653}}{{\}}{{CLAVE}}{{/}}{{\}}SINÓNIMOS Y ANTÓNIMOS:{{/}} {{[}}térreo{{]}}, {{[}}térrea{{]}} {{《}}▍ adj.{{》}} = terroso • terrizo {{#}}{{LM T37653}}{{〓}} {{SynT38589}}{{\}}SINÓNIMOS Y ANTÓNIMOS{{/}}… …   Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos

  • Térreo — Se ha sugerido que este artículo o sección sea fusionado con elementos del grupo 13 (discusión). Una vez que hayas realizado la fusión de artículos, pide la fusión de historiales aquí. Grupo 3 …   Wikipedia Español

  • terreo — {{hw}}{{terreo}}{{/hw}}agg. (raro) Che è fatto di terra | Che ha la natura, l aspetto della terra | Colorito –t, giallo olivastro …   Enciclopedia di italiano

  • terreo — pl.m. terrei sing.f. terrea pl.f. terree …   Dizionario dei sinonimi e contrari

  • térreo — Sinónimos: ■ terroso, terrizo …   Diccionario de sinónimos y antónimos

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»