Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

take+in

  • 61 hauriō

        hauriō hausī, haustus (p. fut. hausūrus, V.), īre    [HAVS-], to draw up, draw out, draw: hausta aqua de puteo: palmis hausta duabus aqua, O.: aquam, H.: de dolio sibi hauriendum putet?— Prov.: tu quidem de faece hauris, i. e. draw from the dregs, i. e. take the worst.—To drain, drink up, spill, shed: totiens haustus crater, O.: spumantem pateram, V.: ad meum sanguinem hauriendum advolaverunt: cruorem, O.: hauriendus aut dandus est sanguis, L.: alveus haurit aquas, draws in, O.: inimicus et hauserit ensis (i. e. their blood), V.— To tear up, pluck out, draw out, take, swallow, devour, consume, exhaust: terra hausta, O.: pectora ferro, O.: huic gladio latus, V.: inguina ictu, L.: latus eius gladio, Cu.: lumen, pluck out, O.: cineres haustos, i. e. scraped up, O.: hausto spargit me pulvere palmis, gathered, O.: sumptum ex aerario, draw: quos (servos) lacus haurit, engulfs, Ta.: ex parvo (acervo) tantundem, etc., H.: suspiratūs, fetching a deep sigh, O.—Fig., to drink in, take eagerly, seize upon, imbibe, exhaust: oculis ignem, feast on, V.: auras, V.: lucem, enjoy the light, V.: dicta auribus, O.: oculis gaudium, L.: Pectore ignes, imbibes, O.: sol orbem Hauserat, i. e. had traversed V.: Cum haurit Corda pavor, exhausts, V.— To draw, borrow, take, drink in, derive: illa ex quo fonte hauriam: eodem fonte haurire laudes suas: (legem) ex naturā ipsā: libertatem sitiens hausit: calamitates: unde laboris Plus haurire est, H.: sine hoc animo hauri, be taken to heart, V.: meram libertatem, revel in, L.: studium philosophiae, Ta.
    * * *
    haurire, hausi, haustus V
    draw up/out; drink, swallow, drain, exhaust

    Latin-English dictionary > hauriō

  • 62 lībō

        lībō āvī, ātus, āre    [LIQV-], to take out as a sample, take a little of: quodcunque cibi digitis, O.— To take a taste of, taste, sip: iecur, L.: flumina summa, V.: vernas Pasco <*>ibatis dapibus, i. e. remnants, H.— To pour out, offer as a libation, spill, sprinkle, make a drink-offering: in mensam laticum honorem, V.: mero libans carchesia Baccho, of pure wine, V.: Oceano libemus, V.: Hoc auro (i. e. hac paterā aureā), V.: libato (i. e. postquam libatum est), V.— To besprinkle: pateris altaria, V.— To offer, dedicate, consecrate (esp. of first-fruits): certasque fruges: diis-dapes, L.: tristia dona cineri, V.: Celso lacrimas adempto, O.— To touch lightly, graze: summam celeri pede harenam, O.: oscula natae, kissed lightly, V.— To impair: virīs, L.: virginitatem, O.—Fig., to take out, cull, extract, gather, compile, collect: ex variis ingeniis excellentissima quaeque: neque ea, ut sua, possedisse, sed ut aliena libasse.
    * * *
    I
    libare, libavi, libatus V
    nibble, sip; pour in offering/a libation; impair; graze, touch, skim (over)
    II
    Libo; (Roman cognomen)

    Latin-English dictionary > lībō

  • 63 occupō

        occupō āvī, ātus, āre    [ob+CAP-], to take into possession, seize, occupy, master, win: Italiam praesidiis: opportunae ad occupandum urbes, L.: portum, H.: tyrannidem: a potentioribus regna occupabantur, chieftains were aiming at, Cs.: Occupat amplexu, clasps, O.—To occupy, cover, take up, fill: quantum loci acies occupare poterat, Cs.: urbem (sc. aedificiis), L.: caementis mare, H.— To fall upon, attack: Latagum saxo os faciemque, strikes (in) the face, V.: Occupat hos morsu, longis complexibus illos, O.: manicis iacentem, fetters while prostrate, V.: Volteium Vilia vendentem, surprise, H.—To get the start of, be before-hand with, anticipate, do first, outstrip: egressas rates, O.: bellum facere, begin the war first, L.: rapere oscula, H.— To hinder: profluvium sanguinis occupat secantes, Cu.—Fig., to seize, take possession of, fill, invade, overspread, engross: mors ipsam occupat, T.: quae (tenebrae) totam rem p. tum occuparant: timor exercitum occupavit, Cs.: oculos nox occupat, are darkened, O.: fama occupat aurīs, V.—To gain, win, acquire: militarem gloriam, Ta.: obscuri speciem, pass for reserved, H.—To take up, fill, occupy, employ: tres et sexaginta annos aeque multa volumina occupasse mihi, L.: in funambulo Animum, T.: pecuniam adulescentulo grandi fenore occupavisti, invested at high interest: occupatur animus ab iracundiā: occupatus certamine est animus, L.
    * * *
    occupare, occupavi, occupatus V
    seize; gain; overtake; capture, occupy; attack

    Latin-English dictionary > occupō

  • 64 prae-sūmō

        prae-sūmō —, ūmptus, ere,    to take before, take first: domi dapes, O.: remedia, Ta.—Fig., to anticipate, take for granted: spe bellum, i. e. anticipate victory by confidence, V.: praesumpta apud militem illius anni quies, Ta.: praesumptum habere, grates diis actas, take for granted, Ta.

    Latin-English dictionary > prae-sūmō

  • 65 sub-eō

        sub-eō iī    (-īvit, O.; -īvimus, Ta.), itus, īre, to come under, go under, enter: in nemoris latebras, O.: cum luna sub orbem solis subisset, L.: tectum, i. e. enter a house, Cs.: Triviae lucos atque aurea tecta, V.: cavum artum, H.: paludem, i. e. plunge into, O.: aquam, Cu.: si subeuntur prospera castra, Iu.—Poet., with dat: portu Chaonio, V.—To come up, advance, ascend, draw near, approach: subeunt herbae, spring up, V.: in adversos montīs, L.: testudine factā subeunt, press forward, Cs.: subeundum erat ad hostīs, L.: saxa ingerit in subeuntīs, climbing, L.: amne, i. e. sail up, Cu.: mixtum flumini subibat mare, i. e. was against them, Cu.: aciem subeuntium muros adgrediuntur, L.: subimus Inpositum saxis Auxur, H.: Umbra subit terras, comes over, O.: Fadumque Herbesumque, i. e. attack, V.—Poet., with dat: muro subibant, V.—To go under, support, take up, submit to: pars ingenti subiere feretro, i. e. carried on their shoulders, V.: Ipse subibo umeris, i. e. will take you up on, V.: currum dominae subiere leones, were harnessed to, V.: umeris parentem, V.—In order or time, to come under, come after, succeed, follow, take the place of: Pone subit coniunx, V.: subit ipse meumque Explet opus, takes my place, O.: furcas subiere columnae, took the place of, O.: subeuntes alii aliis in custodiam, relieving, L.; cf. subit esse priori Causa recens, O.—To slip under, elude: Aeneae mucronem, V.—To come stealthily, steal on, approach imperceptibly: subeunt morbi tristisque senectus, V.: subit Iumina fessa sopor, O.—Fig., to come upon, overtake: sua deinde paenitentia subiit regem, Cu.—In the mind, to come up, be thought of, enter, occur, suggest itself, recur: omnes sententiae sub acumen stili subeant necesse est: cum subeant audita et cognita nobis, O.: subiit cari genitoris imago... subiit deserta Creusa, V.: Subit, hanc arcana profana Detexisse manu, O.: dein cogitatio animum subiit, indignum esse, etc., L.: mentem subit, quo praemia facto, etc., O.: horum cogitatio subibat exercitum, Cu.—To subject oneself to, take upon oneself, undergo, submit to, sustain, accept, endure, suffer: omnes terrores: quis est non ultro subeundus dolor?: inimicitiae subeantur: maiora Verbera, H.: multitudinis inperitae iudicium esse subeundum: eorum odium: peregrinos ritūs novā subeunte fortunā, Cu.

    Latin-English dictionary > sub-eō

  • 66 conquiesco

    con-quĭesco, quĭēvi, quĭētum, 3 ( perf. sync. conquiesti, Cic. Fam. 1, 1, 1:

    conquierit,

    Cels. 6, 6, n. 34; 7, 19 fin.; inf. conquiesse, Liv. 30, 13, 12), v. n., to be wholly at rest, to rest, take rest, to repose (in good prose; most freq. in Cic., esp. in the transf. and trop. signif.).
    I.
    Lit., to rest, be at rest, to cease from exertion, to be idle or inactive, to be in repose, etc.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    videmus igitur, ut conquiescere ne infantes quidem possint,

    Cic. Fin. 5, 20, 55; id. Fam. 1, 1, 1; id. Rosc. Am. 26, 72:

    (in Tusculano) ex omnibus molestiis et laboribus,

    id. Att. 1, 5, 7:

    ante iter confectum,

    to take rest, to halt, Caes. B. C. 3, 75; Varr. R. R. 3, 9, 8:

    juvenem instigat, nec conquiescere ipsa potest,

    Liv. 1, 47, 6; 21, 10, 3; 30, 13, 12:

    qui non concoxit, ex toto conquiescere (debet), ac neque labori se, neque exercitationi, neque negotiis credere,

    Cels. 1, 2 init.
    (β).
    With ab or ex and abl.:

    ex omnibus molestiis et laboribus uno illo in loco conquiescimus,

    Cic. Att. 1, 5, 7:

    a continuis bellis,

    id. Balb. 1, 3.—
    B.
    In partic., of sleep, to take repose, take a nap:

    meridie,

    Caes. B. G. 7, 46: paulisper post cibum meridianum, * Suet. Aug. 78.—Hence, prov.:

    de istac re in oculum utrumvis conquiescito,

    i. e. you may be entirely easy, unconcerned, Plaut. Ps. 1, 1, 121 (cf. auris, I. A.).—
    2.
    To give the voice rest, pause (in speaking): no tatur enim maxime similitudo in conquiescendo, [p. 425] Cic. de Or. 3, 49, 191.—
    3.
    In gen., to pause, stop:

    illam furiam pestemque... nec conquiesse, donec ipsa manibus suis nefaria sibi arma adversus hospitem indueret,

    Liv. 30, 13, 12; cf.:

    quia tu nisi perfectā re de me non conquiesti,

    Cic. Fam. 1, 1, 1:

    profecto numquam conquiescam neque defatigabor ante, quam illorum vias percepero, etc.,

    id. de Or. 3, 36, 145.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of inanimate and abstract things as subjects, to stop, pause, rest, be quiet, to be at rest, be in repose, etc.:

    quando illius postea sica conquievit?

    Cic. Mil. 14, 37:

    navigatio mercatorum,

    is stopped, closed, id. Imp. Pomp. 6, 15:

    vectigal,

    id. Agr. 1, 7, 21:

    litterae, nisi quid novi exstiterit,

    id. Att. 12, 39 fin.:

    non manes, non stirps (ejus viri),

    Liv. 21, 10, 3:

    imbre conquiescente,

    id. 24, 47, 1:

    omnia bella jure gentium conquiescant,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    si Italia a delectu, urbs ab armis sine Milonis clade numquam esset conquietura,

    id. Mil. 25, 68:

    manes a posterorum execrationibus,

    Plin. Pan. 53 fin. —In medic. lang.:

    febris,

    Cels. 2, 8:

    inflammatio,

    id. 7, 19 fin.:

    sanguis,

    id. 5, 26, 21 al. —
    B.
    (Cf. acquiesco, II.) To enjoy entire repose, to find rest, recreation, pleasure in something.
    (α).
    Absol.:

    habebam, quo confugerem, ubi conquiescerem,

    Cic. Fam. 4, 6, 2:

    nec nocte nec interdiu virum conquiescere pati,

    Liv. 1, 47, 1:

    nec conquiescere socios vestros posse, quoad regia Pergami sit,

    be at peace, id. 42, 42, 6:

    ubi aures convicio defessae conquiescant,

    Cic. Arch. 6, 12:

    ambitio non patitur quemquam in eādem mensurā honorum conquiescere, quā, etc.,

    Sen. Ben. 2, 27, 3.—
    (β).
    With in and abl.:

    in nostris studiis libentissime conquiescimus,

    Cic. Fam. 9, 6, 5; so,

    in amore atque in adulescentiā tuā,

    id. ib. 2, 1 fin.:

    in amici mutuā benevolentiā,

    id. Lael. 6, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > conquiesco

  • 67 delibo

    dē-lībo, āvi, ātum, 1, v. a., to take off, take away a little from any thing; of food, to taste (class.).
    I.
    Lit.:

    parvam delibet ab aequore partem,

    Lucr. 6, 622:

    aliquid membrorum,

    Varr. R. R. 2, 2, 16:

    truncum,

    Col. 2, 2, 26:

    paululum carnis,

    Petr. 136, 1; cf. cenas (opp. edere), Favor. ap. Gell. 15, 8 fin.
    II.
    Trop.
    A.
    To take, enjoy, pluck, gather: flos delibatus populi Suadaeque medulla, the picked flower of the people, Enn. ap. Cic. Brut. 15, 58:

    ut omni ex genere orationem aucuper et omnes undique flosculos carpam atque delibem,

    cull, Cic. Sest. 56:

    ex universa mente divina delibatos animos habere,

    id. de Sen. 21, 78:

    novum honorem,

    to taste, enjoy, Liv. 5, 12; cf.:

    honores parcissime,

    Plin. Pan. 54, 3: oscula, Verg. A. 12, 434; Phaedr. 4, 24, 8:

    artes,

    Ov. F. 1, 169:

    omnia narratione,

    to touch upon, Quint. 4, 2, 55; cf. Plin. Pan. 38; Suet. Aug. 94: delibor, I am ripe for plucking, i. e. about to die, Vulg. 2 Tim. 4, 6. —
    B.
    To take away, detract from, diminish:

    neque úlla Res animi pacem delibat,

    Lucr. 3, 24:

    de laude jejuni hominis delibare quicquam,

    Cic. Fam. 10, 21, 2:

    aliquid de honestate,

    id. Inv. 2, 58, 174:

    de gloria sua,

    id. ib. 2, 39, 115:

    de virginitatis integritate,

    Flor. 2, 6, 40; cf.:

    castitatem virginis,

    Val. Max. 9, 1, 2 ext.:

    pudicitiam,

    Suet. Aug. 68:

    nec vitam ducendo demimus hilum Tempore de mortis nec delibare valemus,

    Lucr. 3, 1088 al. — Poet., transf.:

    Delibata deum per te tibi numina sancta Saepe oberunt,

    disparaged, Lucr. 6, 70; cf.:

    ille (Gracchus) nulla voce delibans insitam virtutem concidit tacitus,

    Auct. Her. 4, 55, 68.

    Lewis & Short latin dictionary > delibo

  • 68 duco

    dūco, xi, ctum, 3 ( imp. duc;

    but duce,

    Plaut. Ep. 3, 3, 18; id. Most. 1, 4, 11; id. Poen. 5, 4, 59; id. Rud. 2, 3, 55; id. Trin. 2, 2, 103; id. Truc. 2, 5, 26.— Perf. sync.: duxti, Varr. ap. Non. 283, 32; Cat. 91, 9; Prop. 1, 3, 27), v. a. [cf. Goth. tiuh-an; O. H. Germ. zieh-an, to draw; Germ. -zog, in Herzog, commander, duke], to lead, conduct, draw, bring forward, in all senses; very freq. passing over into the signif. of the compounds abducere, deducere, adducere, producere, etc., and of the synonyms agere, trahere, movere, etc. (very freq.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quo sequar? quo ducis nunc me?

    Plaut. Bacch. 3, 3, 2: duc hos intro, id. Am. 2, 2, 224; id. Aul. 2, 6, 13:

    duc ac demonstra mihi,

    id. Cist. 2, 3, 36:

    suas secum mulierculas sunt in castra ducturi,

    Cic. Cat. 2, 10 fin.; cf. Caes. B. G. 5, 5 fin. et saep.:

    (difficile iter) vix qua singuli carri ducerentur,

    id. ib. 1, 6, 1; cf.

    plaustra,

    Ov. Tr. 3, 10, 34: aquam ducere, Cato ap. Charis. p. 192 P.; so,

    aquam per fundum ejus,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4:

    spiritum naribus,

    Varr. R. R. 2, 3, 5: so,

    spiritum per siccas fauces,

    Sen. Ben. 3, 8; cf.:

    aërem spiritu,

    Cic. N. D. 2, 6 fin.:

    animam spiritu,

    id. ib. 2, 54, 136; and in gen.: spiritum, for to live, id. Fam. 10, 1; cf.:

    vitam et spiritum,

    id. de Imp. Pomp. 12, 33:

    tura naribus,

    to inhale, Hor. C. 4, 1, 22:

    sucos nectaris,

    to drink in full draughts, to quaff, id. ib. 3, 3, 34; cf.

    pocula,

    id. ib. 1, 17, 22; and:

    Liberum,

    id. ib. 4, 12, 14.— Poet.:

    jucunda oblivia vitae (referring to the waters of Lethe),

    Hor. S. 2, 6, 62 (cf. Verg. A. 6, 714 sq.) et saep.:

    mucronem,

    to draw from the scabbard, Verg. A. 12, 378; cf.:

    ferrum vaginā,

    Ov. F. 4, 929:

    ensem vagina,

    Sil. 8, 342;

    but: ensem duxerat faber,

    had beaten out, forged, Tib. 1, 3, 48:

    sortem,

    Cic. Div. 2, 33; Verg. A. 6, 22;

    hence, also transf. of that which is drawn by lot,

    Cic. Div. 1, 18, 34; id. Rep. 1, 34; Suet. Caes. 12; Tac. A. 1, 54; 3, 28 al.:

    pondus aratri,

    to draw, Ov. M. 7, 119:

    remos,

    to row, id. ib. 1, 294; cf. id. ib. 4, 353:

    numerosa brachia,

    in dancing, id. Am. 2, 4, 29:

    lanas,

    to spin, id. ib. 4, 34; cf.

    stamina,

    id. ib. 4, 221:

    ubera,

    to milk, id. ib. 9, 358:

    frena manu,

    to guide, govern, id. ib. 15, 518: vela, to haul (= navigare), Prop. 1, 6, 2:

    manus, of swimming,

    id. 3, 20, 2:

    ilia,

    to draw the flanks together, become broken-winded, Hor. Ep. 1, 1, 9:

    os,

    to draw awry, to make wry faces, Cic. Or. 25 fin.; Quint. 9, 3, 101; cf.

    vultum,

    Ov. M. 2, 774; id. P. 4, 8, 13; Mart. 1, 41 et saep.:

    non equus impiger Curru ducet Achaico Victorem,

    to draw along, Hor. C. 4, 3, 5; cf. id. Ep. 1, 1, 93.— Absol.:

    sibi quisque ducere, trahere, rapere,

    to take to one's self, appropriate, Sall. J. 41, 5.—
    B.
    Esp.
    1.
    To lead, conduct, as a way or road:

    via ducit (te), in urbem?

    Verg. E. 9, 1; cf. Plin. Ep. 7, 5; Verg. A. 1, 401; Ov. F. 2, 679:

    Brundisium Minuci melius via ducat an Appi,

    Hor. Ep. 1, 18, 20:

    via ad undas,

    Ov. M. 3, 602:

    via ad infernas sedes,

    id. ib. 4, 433; cf.:

    iter ad urbem,

    id. ib. 437; Curt. 3, 28, 19; Sen. Prov. 6, 7; id. Vit. Beat. 1; Plin. 18, 11, 29, § 111; Quint. 5, 9, 14; Liv. 5, 40, 8 al.—
    2.
    Se, in colloq. lang., to betake one's self, go:

    jam me ad regem recta ducam,

    Plaut. Am. 4, 3, 8; id. Aul. 4, 8, 8; id. Bacch. 4, 2, 11; Ter. Hec. 4, 1, 7: Balbus duxit se a Gadibus, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 1.—
    3.
    A legal t. t., to take, lead away, drag, carry off a person before court, to prison, to punishment, etc.: POST. DEINDE. MANVS. INIECTIO. ESTO. IN. IVS. DVCITO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; so,

    in jus,

    Liv. 2, 27:

    illos duci in carcerem jubent,

    Cic. Verr. 2, 5, 30:

    aliquem in carcerem,

    Suet. Caes. 20:

    in vincula,

    id. ib. 79:

    ad mortem,

    Cic. Cat. 1, 1, 1; Nep. Phoc. 4, 3; and absol.:

    ducite, ubi capiat, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 5, 65; Sen. de Ira, 1, 16, 14; Suet. Calig. 27; Plin. Ep. 10, 97, 3 al.: NI. IVDICATVM. FACIT. AVT. QVIS. ENDO. EM. IVRE. VINDICIT. SECVM. DVCITO. VINCITO, etc., XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45:

    decreta ejus modi: SI PETIT DUCAS. C. Fuficium duci jussit petitorem,

    to be imprisoned, Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31; so of a debtor (addictus) who is led off as a slave, Novat. ap. Cic. de Or. 2, 63, 255; Plaut. Bacch. 5, 2, 87; Cic. Fl. 20 fin.; Liv. 6, 14 sq.; cf. id. 2, 23 med.; cf.

    prov.: stultitiast venatum ducere invitas canes,

    Plaut. Stich. 1, 2, 83. —
    4.
    Uxorem, to lead a wife home, i. e. to marry:

    bona uxor si ea deducta est, etc.... Verum egon eam ducam domum, Quae, etc.?

    Plaut. Mil. 3, 1, 91:

    uxorem domum,

    id. Aul. 2, 1, 40; Ter. Ph. 2, 1, 68:

    filiam Orgetorigis in matrimonium,

    Caes. B. G. 1, 9, 3; cf. Liv. 4, 4:

    eum uxorem ducturum esse aliam,

    Plaut. Cist. 1, 1, 105:

    uxorem (or aliquam, filiam alicujus, etc.),

    id. Aul. 2, 1, 48; id. Cas. prol. 69 et saep.; Ter. And. 1, 1, 128; 2, 1, 21 et saep.; Cic. Sest. 3; Caes. B. G. 1, 53, 4; id. B. C. 3, 110, 2; Verg. E. 8, 29; Vulg. Marc. 10, 11 et saep.— Absol.:

    si tu negaris ducere,

    Ter. And. 2, 3, 5; 2, 3, 9; id. Phorm. 2, 3, 76; Liv. 4, 4 al.: jugum ducere cum infidelibus, i. e. to be yoked in marriage, Vulg. 2 Cor. 6, 14.—Rarely for nubere: si ignorans statum Erotis ut liberum duxisti, isque postea servus est judicatus, etc., Imp. Antonin. ap. Cod. Just. 5, 18, 3.—In the comic poets, of taking home prostitutes, Plaut. Most. 1, 1, 35; 4, 2, 44; id. Men. 1, 2, 15; id. Stich. 5, 4, 48; id. Truc. 3, 2, 10 et saep.—
    5.
    In milit. lang.
    a.
    Said of a commander, to lead, to cause to move, to march his army in any direction:

    locis apertis exercitum ducere,

    Caes. B. G. 1, 41, 4; cf. id. B. C. 1, 64 fin.; 1, 68, 1:

    exercitum ab Allobrogibus in Segusianos,

    id. B. G. 1, 10 fin.:

    exercitum in fines Suessionum,

    id. ib. 2, 12, 1; cf. id. ib. 4, 38, 3;

    5, 18, 1: exercitum (legiones, etc.) in Bellovacos,

    id. ib. 2, 13, 1; 5, 24, 2 et saep.; cf. Tac. A. 2, 57:

    cohortes ad eam partem munitionum, quae, etc.,

    Caes. B. C. 3, 62, 2:

    exercitum Uticam,

    id. ib. 2, 26, 1:

    reliquas copias contra Labienum,

    id. B. G. 7, 61 fin. et saep.—In pass., of the soldiers, to march, move:

    quam in partem aut quo consilio ducerentur,

    Caes. B. G. 1, 40, 2.—And in act., absol., of the general himself, to march, move (a favorite expression of Liv.;

    not in Caes. or Sall.): (Mettus) ducit, quam proxime ad hostem potest,

    Liv. 1, 23; 1, 27; 9, 35; 22, 18 et saep.—Hence,
    b.
    In gen., to lead, command an army or (more freq.) a division:

    qua in legatione duxit exercitum,

    Cic. Mur. 9, 20; so,

    exercitum,

    Nep. Eum. 13, 1; id. Epam. 7, 3:

    qui superiore anno primum pilum duxerat,

    Caes. B. G. 5, 35, 6; 6, 38, 1; id. B. C. 3, 91, 1:

    ordinem,

    id. ib. 1, 13, 4; 3, 104, 3; Suet. Vesp. 1:

    partem exercitūs,

    Sall. J. 55, 4 et saep.—Rarely, to lead a division in front, in advance:

    consuetudine sua Caesar sex legiones expeditas ducebat: post eas... inde, etc.,

    Caes. B. G. 2, 19, 2; hence also, to march in front, take the lead, said of the division that forms the van:

    pars equitum et auxiliariae cohortes ducebant, mox prima legio, etc.,

    Tac. A. 1, 51; cf. id. ib. 1, 64 fin.
    (β).
    Transf. beyond the milit. sphere, to lead, to be leader, head, chief, first in any thing:

    accedit etiam, quod familiam ducit,

    Cic. Fam. 7, 5 fin. Manut.; so,

    familiam,

    id. Phil. 5, 11, 30; id. Fin. 4, 16, 45:

    ordines,

    id. Phil. 1, 8, 20:

    classem (discipulorum),

    Quint. 1, 2, 24 Spald.:

    funus,

    Hor. Epod. 8, 12:

    toros,

    Ov. F. 6, 668 et saep.—
    c.
    To conduct as prisoners in a triumph:

    per triumphum,

    Cic. Verr. 2, 5, 26, § 67:

    in triumpho,

    Plin. 7, 43, 45, § 139, v. triumphus.—
    6.
    With the accessory idea of creation, formation, to produce, form, construct, make, fashion, shape, dispose (cf.:

    struo, pono, condo, fundo): parietem per vestibulum alicujus,

    to erect, Cic. Mil. 27 fin.; cf.

    muros,

    Hor. C. 4, 6, 23:

    vallum ex castris ad aquam,

    Caes. B. C. 1, 73, 2:

    fossam,

    id. B. G. 7, 72, 1; 7, 73, 2:

    arcum,

    Ov. M. 3, 160:

    lateres de terra,

    Vitr. 2, 3:

    vivos vultus de marmore (with excudere spirantia aera),

    Verg. A. 6, 849; cf. id. ib. 7, 634; Hor. Ep. 2, 1, 240; Varr. ap. Non. 283, 32; Plin. 7, 37, 38, § 125; Quint. 10, 3, 18 Spald.; Juv. 7, 237; hence, poet. also:

    epos,

    Hor. S. 1, 10, 44:

    carmen,

    Ov. Tr. 1, 11, 18; 3, 14, 32:

    versus,

    id. ib. 5, 12, 63 et saep.:

    liniam ex colore,

    Plin. 35, 10, 36, § 81; Quint. 2, 6, 2; cf.

    orbem,

    id. 11, 3, 118:

    alvum,

    to bring forth by clysters, Cels. 2, 12; 4, 4 et saep.: alapam alicui, qs. to fetch one a box on the ear, Phaedr. 5, 3, 2; cf.

    colaphum,

    Quint. 6, 3, 83 Spald.:

    pugnum,

    Dig. 47, 10, 4 et saep.;

    so esp. of processions, dances, etc.: funus,

    Cic. Quint. 15 fin.; Ov. M. 14, 746; Verg. G. 4, 256; cf.

    exsequias,

    Plin. 8, 42, 64, § 154:

    pompam,

    Ov. H. 12, 152; id. F. 6, 405; id. M. 13, 699:

    choros,

    Tib. 2, 1, 56; Hor. C. 1, 4, 5; 4, 7, 6 et saep.; cf.

    choreas,

    Ov. M. 8, 582; 14, 520.—
    7.
    To receive, admit, take any thing (not ante-Aug.):

    cicatricem,

    Ov. Tr. 3, 11, 66; Liv. 29, 32, 12:

    rimam,

    Ov. M. 4, 65:

    situm,

    to grow rusty, Quint. 1, 2, 18:

    formam,

    Ov. M. 1, 402:

    colorem,

    id. ib. 3, 485; cf.

    pallorem,

    to grow pale, id. ib. 8, 760:

    nomina,

    Hor. C. 3, 27, 76:

    notam,

    id. ib. 4, 2, 59 et saep.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to lead, guide, draw, conduct:

    progredimur quo ducit quemque voluntas,

    Lucr. 2, 258; cf. Hor. Ep. 1, 3, 27; 1, 6, 57:

    ad strepitum citharae cessatum ducere curam,

    id. ib. 1, 2, 31:

    Liber vota bonos ducit ad exitus,

    id. C. 4, 8, 34; cf. Quint. 12, 1, 26:

    per quaedam parva sane ducant (futurum oratorem),

    id. 1, 10, 5; cf. id. 1, 1, 27; 1, 5, 58.—Prov.:

    ducunt volentem fata, nolentem trahunt,

    Sen. Ep. 107.—
    B.
    In partic.
    1.
    To draw, deduce, [p. 616] derive its origin or beginning from, any thing:

    ab aliqua re totius vitae ducere exordium,

    Cic. Fin. 5, 7, 18; cf.:

    exordium a nostra persona,

    Quint. 3, 8, 8; 4, 1, 7:

    principium disputationis a principe investigandae veritatis,

    Cic. N. D. 2, 21 fin.:

    belli initium a fame,

    id. Att. 9, 9, 2; cf. Quint. 1, 1, 21:

    initia causasque omnium ex quatuor temporum mutationibus,

    Cic. N. D. 2, 19, 49:

    originem ab Isocrate,

    Quint. 2, 15, 4; 1, 6, 38; Hor. C. 3, 17, 5 al.:

    ingressionem non ex oratoriis disputationibus, sed, etc.,

    Cic. Or. 3, 11:

    honestum ab iis rebus,

    id. Off. 1, 18, 60; id. Or. 39, 135:

    nomen ex quo,

    id. Ac. 11, 41; cf.:

    nomen a Graeco,

    Quint. 1, 6, 3; 3, 7, 1; Hor. S. 2, 1, 66 et saep.; cf.

    also: utrumque (sc. amor et amicitia) ductum (al. dictum) est ab amando,

    Cic. Lael. 27; id. Fin. 2, 24, 78.—
    2.
    To lead a person, as regards his will or opinions, in any direction; to move, incite, induce, allure, in a good or bad sense (most freq. in the pass.):

    ita me ad credendum tua ducit oratio,

    Cic. Tusc. 2, 18:

    nos ducit scholarum consuetudo,

    Quint. 4, 2, 28; 5, 11, 19; cf. id. 9, 1, 21:

    ducit te species,

    Hor. S. 2, 2, 35 et saep.:

    declamatores quosdam perversa ducit ambitio, ut, etc.,

    Quint. 10, 7, 21.—In the pass.:

    si quis statuarum honore aut gloria ducitur,

    Cic. Verr. 2, 2, 58 fin.:

    eloquentiae laude,

    id. Or. 32, 115:

    quaestu et lucro,

    id. Tusc. 5, 3, 9:

    hoc errore ut, etc.,

    id. Off. 1, 41; cf.:

    litteris eorum et urbanitate, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 41, 120:

    omnes trahimur et ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem,

    id. Off. 1, 6 et saep.—
    b.
    In a bad sense, to cheat, deceive, Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Capt. 4, 2, 7; Ter. And. 4, 1, 20; id. Ph. 3, 2, 15; Prop. 2, 17, 1 (3, 8, 1 M.); Ov. H. 19, 13; id. M. 3, 587 (with decipere).—
    3.
    With regard to time, to draw out, extend, protract, prolong:

    bellum,

    Caes. B. G. 1, 38, 4; id. B. C. 2, 18, 6; 2, 37, 5 sq.; Cic. Fam. 7, 3, 2; Liv. 22, 25 et saep.; cf.:

    bellum longius,

    Caes. B. C. 1, 64, 2; 3, 42, 3:

    bellum in hiemem,

    id. ib. 1, 61, 3:

    eam rem longius,

    id. B. G. 7, 11, 4; cf.:

    rem prope in noctem,

    id. B. C. 3, 51, 7:

    rem leniter,

    Liv. 3, 41 et saep. Also transf., of time itself:

    tempus,

    Cic. Verr. 2, 1, 11; Nep. Them. 7:

    diem ex die,

    Caes. B. G. 1, 16, 4; and of persons who are put off, delayed:

    ubi se diutius duci intellexit,

    id. ib. 1, 16, 5.—Less freq. (mostly poet.),
    b.
    In gen., of time, to pass, spend, enjoy:

    aetatem in litteris,

    Cic. Fin. 5, 19, 50; so,

    aetatem,

    Hor. Ep. 2, 2, 202:

    vitam,

    id. Epod. 17, 63; Sen. Ep. 45, 10; cf. Verg. A. 2, 641 (where, shortly before, vitam producere):

    noctes,

    Prop. 1, 11, 5; Plin. Ep. 6, 31, 13:

    somnos,

    Verg. A. 4, 560.—
    4.
    In mercant. lang., to calculate, compute, reckon: age nunc summam sumptus duc, Lucil. ap. Non. 283, 30:

    minimum ut sequamur, quoniam XC. medimnūm milia duximus, accedant eo, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 49; id. Att. 6, 1, 5 and 16; 6, 2, 7; Varr. R. R. 3, 16, 11; Gell. 1, 20, 5.—
    b.
    Transf. beyond the mercant. sphere.
    (α).
    Rationem alicujus, to consider, calculate, care for one's advantage or interest (a favorite expression of Cicero):

    duxi meam rationem, quam tibi facile me probaturum arbitrabar,

    Cic. Att. 8, 11 D, § 7; so,

    suam quoque rationem,

    to have respect to one's own advantage, id. Verr. 2, 1, 48; and:

    non minorem aratorum quam populi rationem,

    Suet. Aug. 42 fin.:

    salutis meae rationem,

    Cic. Fam. 7, 3:

    rationem officii, non commodi,

    id. Sest. 10, 23; cf. id. Rosc. Am. 44, 128:

    unius cujusque temporis ducta ratio est,

    id. Div. in Caecil. 4, 16:

    rationem officii atque existimationis,

    id. Quint. 16, 53.—
    (β).
    In gen., to reckon, consider, hold, account, esteem as any thing (cf. aestimo and existimo;

    very freq. in prose and poetry): parvi id ducebat,

    Cic. Fin. 2, 8, 24:

    pro nihilo aliquid,

    Plaut. Pers. 4, 4, 85; Cic. Verr. 2, 2, 16 fin.; id. Tusc. 5, 32, 90; cf. Auct. Her. 4, 20, 28:

    ea pro falsis ducit,

    Sall. C. 3, 2; cf.:

    innocentiam pro malevolentia,

    id. ib. 12, 1:

    vos eritis judices, Laudin' an vitio duci id factum oportuit,

    Ter. Ad. prol. 5; so,

    aliquid honori,

    Sall. J. 11, 3:

    aliquid laudi, Nep. praef. § 4: aliquem despicatui,

    Cic. Fl. 27, 65: nihil praeter virtutem in bonis ducere (for which, shortly after, in bonis habere = numerare), Cic. Fin. 3, 3;

    aliquem in numero hostium,

    id. Verr. 2, 5, 25 fin.; Caes. B. G. 6, 32, 1; cf. ib. 6, 23, 8; without in, ib. 6, 21, 2; cf.:

    aliquem loco affinium,

    Sall. J. 14, 1 Kritz. N. cr.: aliquid testimonii loco, Quint. 5, 9, 10:

    tutelae nostrae duximus, cum Africo bello urgerentur,

    Liv. 21, 41; cf.:

    officii duxit exorare filiae patrem, etc.,

    Suet. Tib. 11:

    faceret, quod e republica fideque sua duceret,

    id. ib. 25, 7 et saep.:

    malum cum amici tuum ducis malum,

    Plaut. Capt. 1, 2, 48; cf.:

    Archytas iracundiam seditionem quandam animi vere ducebat,

    Cic. Rep. 1, 38:

    eorum, quos idoneos ducebat, consilium habet,

    Sall. J. 62, 4:

    nil rectum nisi quod placuit sibi ducunt,

    Hor. Ep. 2, 1, 83.— With acc. and inf.:

    sic equidem ducebam animo rebarque futurum,

    Verg. A. 6, 690:

    ut omnia tua in te posita esse ducas humanosque casus virtute inferiores putes,

    Cic. Lael. 2, 7, 19 fin.; id. Rep. 1, 2; 1, 17; 1, 38; 3, 9 (three times); Sall. J. 93, 5; Liv. 22, 14, 6; 22, 59, 5; Caes. B. G. 1, 3, 2; 4, 30, 2; 6, 18 et saep.—Here too probably belongs the much disputed passage: ludos et inania honoris medio rationis atque abundantiae duxit (= ludos publicos cum aliis rebus quae ad inania honoris pertinent, duxit, i. e. existimavit habendos et ponendos in medio rationis atque abundantiae, ut inter rationem, quae plane spernit inania, et abundantiam, quae eadem ostentat, media via incederet), he thought right to manage them in a middle course between reason and profusion, Tac. Agr. 6 fin., v. Dübner and Orell. ad h. l.

    Lewis & Short latin dictionary > duco

  • 69 occupo

    occŭpo, āvi, ātum, 1 (occupassis for occupaveris, Plaut. Most. 5, 1, 48:

    occupassit for occupaverit,

    id. As. 4, 2, 9), v. a. [obcapio; lit., to lay hold of; hence], to take possession of, seize, occupy any thing (esp. a place; class.; cf.: expugno, obsideo).
    I.
    Lit.:

    totam Italiam suis praesidiis obsidere atque occupare cogitat,

    Cic. Agr. 2, 28, 75:

    locum,

    id. Fin. 3, 20, 67:

    possessiones,

    id. Phil. 13, 5, 12:

    urbes,

    Liv. 33, 31:

    montem,

    Tac. A. 4, 47:

    portum,

    Hor. C. 1, 14, 2:

    aditum,

    to go in, enter, Verg. A. 6, 424:

    regnum,

    Cic. Lael. 12, 40:

    tyrannidem,

    id. Off. 3, 23, 90:

    familiam optimam occupavit,

    has got hold of, has got into, Plaut. Trin. 5, 2, 11:

    occupando adquirere aliquid,

    Gai. Inst. 2, 66 sqq.; cf. id. ib. 2, 215:

    vindemia occupabit sementem,

    shall reach to, Vulg. Lev. 26, 5.— Poet.:

    aliquem amplexu,

    to clasp in one's arms, to embrace, Ov. F. 3, 509.—
    B.
    Transf.
    1.
    To occupy, i. e. to take up, fill with any thing:

    atrā nube polum,

    Hor. C. 3, 29, 44:

    urbem (sc. aedificiis),

    Liv. 5, 55:

    caementis Tyrrhenum mare,

    Hor. C. 3, 24, 3.—
    2.
    To fall upon, attack one with any thing (syn. invado):

    Latagum saxo... Occupat os faciemque adversam,

    Verg. A. 10, 699:

    aliquem gladio,

    id. ib. 9, 770:

    aliquem morsu,

    Ov. M. 3, 48:

    canes ense,

    Prop. 4, 4, 82 (5, 4, 84):

    ne occupet te pluvia,

    Vulg. 3 Reg. 18. 44: caligo, id. Job, 3, 5.— Poet., in a friendly sense, to surprise:

    Volteium Philippus Vilia vendentem Occupat,

    Hor. Ep. 1, 7, 64.—
    3.
    To get the start of, to be beforehand with, to anticipate, to do a thing first, to outstrip:

    occupat egressas quamlibet ante rates,

    Ov. Tr. 1, 10, 6:

    volo, tu prior ut occupes adire,

    that you should present yourself the first, Plaut. Ps. 4, 1, 15:

    praeloqui,

    id. Rud. 1, 4, 18:

    bellum facere,

    to begin the war first, Liv. 1, 14:

    rapere oscula,

    Hor. C. 2, 12, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    To seize, take possession of, fill, invade, engross:

    tantus timor omnem exercitum occupavit,

    Caes. B. G. 1, 39:

    tremor occupat artus,

    Ov. M. 3, 40:

    sopor occupat artus,

    Verg. G. 4, 190:

    animos magnitudine rei,

    Cic. Font. 5, 20:

    pallor ora,

    Verg. A. 4, 499.—
    B.
    To take up, occupy, employ: haec causa primos menses occupabit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:

    cum in mentem venit tres et sexaginta annos aeque multa volumina occupasse mihi,

    Liv. 31, 1, 3:

    in funambulo Animum,

    Ter. Hec. prol. 1, 4:

    contio, quae homines occupatos occupat,

    Plaut. Men. 2, 1, 7:

    tanta superstitio mentis Siculorum occupavit,

    Cic. Verr. 2, 4, 51, § 113: pecuniam, to put out or lay out money:

    pecuniam adulescentulo grandi fenore occupavisti,

    have loaned it at a high rate, id. Fl. 21, 51:

    pecunias apud populos,

    id. Verr. 2, 1, 36, § 91:

    pecuniam animalibus,

    to lay out, invest in cattle, Col. 1, 8, 13:

    pecuniam in pecore,

    id. 11, 1:

    argentum,

    Plaut. Ep. 2, 2, 13.— Pass.:

    ante occupatur animus ab iracundiā,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 13, § 38; Liv. 22, 15, 6.—Hence, oc-cŭpātus, a, um, P. a., taken up, occupied, employed, busy, engaged (class.):

    ut si occupati profuimus aliquid civibus nostris, prosimus etiam otiosi,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5:

    in eo, ut,

    Nep. Alc. 8, 1:

    tempora,

    Cic. Planc. 27, 66:

    qui in patriā delendā occupati et sunt et fuerunt,

    id. Off. 1, 17, 57:

    hostibus opere occupatis,

    Liv. 21, 45, 2: Nep. Hann. 7, 1.—Hence, married, occupatae (opp. to vacuae), Quint. Decl. 376.— Comp.: comitiorum dilationes occupatiorem me habebant, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 3.— Sup.:

    non dubito, quin occupatissimus fueris,

    very much occupied, Cic. Att. 12, 38, 1; Plin. Ep. 9, 21, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > occupo

  • 70 praeripio

    prae-rĭpĭo, rĭpui, reptum, 3, v. a. [rapio].
    I.
    In gen., to take away a thing before another, to snatch or tear away, to carry off (class.):

    quid huc venisti sponsam praereptum meam?

    Plaut. Cas. 1, 14: Tun meo patre es prognatus? Men. Immo equidem, meo. Tuom tibi ego neque occupare neque praeripere postulo, id. Men. 5, 9, 21:

    aliquem alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 81:

    maritum,

    Vulg. Gen. 30, 15:

    arma Minervae,

    Ov. Am. 1, 1, 7:

    aliis laudem,

    Cic. Rosc. Am. 1, 2; Hirt. B. G. 8, prooem. §

    5: cum ea praerepta et extorta defensioni suae cerneret, in quibus, etc.,

    Plin. Ep. 3, 9, 16; cf. Hirt. ap. Suet. Caes. 56:

    alicui cibos,

    Plin. 10, 9, 11, § 27.—
    II.
    In partic.
    A.
    To snatch away before the time, to carry off prematurely:

    deorum beneficium festinatione,

    Cic. Phil. 14, 2, 2:

    immaturā morte praereptus,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 5: brevibus praereptus in annis, snatched away prematurely, sc. by death, Val. Fl. 5, 571:

    IN PRIMO AETATIS FLORE PRAEREPTVS,

    Inscr. Grut. 350, 6.—
    B.
    To take away quickly:

    oscula,

    to snatch kisses, Lucr. 3, 896: codicillos, to take or seize hastily, Suet. Ner. 49.—
    C.
    To forestall, anticipate:

    non praeripiam,

    I will not anticipate, Cic. Att. 10, 1, 2:

    hostium consilia,

    baffle in advance, id. Off. 1, 30, 108:

    scelere praerepto doles,

    Sen. Thyest. 1104.—
    D.
    With se, to take one's self off hastily, to make one's escape:

    praeripuit se ad amicum,

    Dig. 21, 1, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > praeripio

  • 71 repeto

    rĕ-pĕto, īvi or ĭi, ītum, 3, v. a., to fall upon or attack again or anew, to strike again (syn. repercutio).
    I.
    Lit. (in gen. not till after the Aug. per.):

    regem repetitum saepius cuspide ad terram affixit,

    after he had repeatedly attacked him, Liv. 4, 19; cf.:

    mulam calcibus et canem morsu,

    Sen. Ira, 3, 27, 1:

    repetita per ilia ferrum,

    Ov. M. 4, 733; 6, 562.— Absol.:

    bis cavere, bis repetere,

    to attack twice, Quint. 5, 13, 54:

    signum erat omnium, Repete!

    strike again, Suet. Calig. 58:

    ad Nolam armis repetendam,

    Liv. 9, 28:

    repetitus toxico,

    id. Claud. 44. —
    B.
    In partic.
    1.
    To prosecute again:

    condicione propositā, ut, si quem quis repetere vellet, par periculum poenae subiret,

    Suet. Aug. 32; id. Dom. 8 and 9; Dig. 48, 2, 3; 48, 16, 10; 15.—
    2.
    To seek again; to go back to, return to, revisit a person or thing.
    (α).
    With acc.:

    fratresque virumque,

    Ov. H. 3, 143:

    Nearchum,

    Hor. C. 3, 20, 6:

    Penates, ab orā Hispanā,

    id. ib. 3, 14, 3:

    viam, quā venisset,

    to retrace, Liv. 35, 28; cf. id. 9, 2, 8:

    castra,

    id. 31, 21; Suet. Tib. 12:

    domum,

    Hor. C. 1, 15, 6; Ov. P. 4, 4, 41; id. M. 3, 204:

    patriam,

    id. H. 18, 123; Just. 32, 3, 7:

    Africam,

    Liv. 25. 27:

    locum,

    id. 3, 63:

    retro Apuliam,

    id. 22, 18; cf. id. 31, 45 fin.; 40, 58 fin.:

    rursus Bithyniam,

    Suet. Caes. 2:

    urbem atque ordinem senatorium,

    id. Vit. 1:

    paludes,

    Hor. C. 3, 27, 9:

    cavum,

    id. Ep. 1, 7, 33:

    praesepia,

    Verg. E. 7, 39:

    urbem,

    id. A. 2, 749:

    Macedoniam,

    Nep. Eum. 6, 1:

    pugnam (shortly before, redire in pugnam),

    Liv. 37, 43:

    expeditionem,

    Suet. Claud. 1.—
    (β).
    With prep.:

    onerarias retro in Africam repetere,

    Liv. 25, 25 fin. Drak.:

    ad vada,

    Verg. Cul. 104:

    ad prima vestigia,

    Grat. Cyn. 245.—
    (γ).
    Absol.:

    quid enim repetiimus (sc. patriam)?

    Liv. 5, 51.—Freq. in medic. lang., to return, recur:

    morbi repetunt,

    Cels. 2, 1; 3, 22; 4, 4; 14 al. —
    II.
    Transf. (class.).
    A.
    To fetch, bring, or take back (cf. revoco).
    1.
    Lit.:

    filium istinc repetere,

    Plaut. Truc. 4, 3, 72:

    repudiatus repetor,

    Ter. And. 1, 5, 14:

    Lysias est Atticus, quamquam Timaeus eum quasi Liciniā et Muciā lege repetit Syracusas,

    Cic. Brut. 16, 63:

    qui maxime me repetistis atque revocastis,

    id. Dom. 57, 144:

    navigo in Ephesum, ut aurum repetam ab Theotimo domum,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 7:

    ad haec (impedimenta) repetenda,

    Caes. B. C. 3, 76:

    aliquid ab Urbe,

    Suet. Calig. 39; cf.:

    thoracem Magni Alexandri e conditorio ejus,

    id. ib. 52 fin.:

    partem reliquam copiarum continenti,

    id. Aug. 16:

    alii (elephanti) deinde repetiti ac trajecti sunt,

    others were then brought and passed over, Liv. 21, 28:

    ut alium repetat in eundem rogum,

    Sen. Oedip. 61. —
    2.
    Trop., in partic.
    a.
    To take hold of or undertake again; to enter upon again; to recommence, resume, renew, repeat an action, a speech, etc. (cf.:

    renovo, restauro): praetermissa repetimus, incohata persequimur,

    Cic. Fin. 5, 19, 51:

    longo intervallo haec studia repetentem,

    id. Fat. 2, 4; id. Att. 15, 11, 1:

    oratio carens hac virtute (sc. ordine) necesse est multa repetat, multa transeat,

    Quint. 7, prooem. §

    3: ad verbum repetita reddantur,

    id. 11, 2, 39 et saep.:

    eadem vetera consilia,

    Cic. Verr. 1, 6, 17:

    hoc primus repetas opus, hoc postremus omittas,

    Hor. Ep. 1, 6, 48:

    susurri Compositā repetantur horā,

    id. C. 1, 9, 20:

    relicta,

    id. Ep. 1, 7, 97:

    verba,

    Ov. H. 20, 9:

    audita,

    id. ib. 20, 193:

    repetitum Mulciber aevum Poscit,

    id. M. 9, 422:

    auspicia de integro,

    Liv. 5, 17:

    pugnam,

    id. 10, 36 acrius bellum, Just. 12, 2, 13:

    iter,

    Ov. A. A. 3, 747:

    sollemnia,

    Tac. A. 3, 6 fin.:

    spectacula ex antiquitate,

    to restore, Suet. Claud. 21; cf.:

    genera ignominiarum ex antiquitate,

    id. Tib. 19:

    legatum,

    Dig. 30, 1, 32:

    usum fructum,

    ib. 7, 4, 3.— With de:

    de mutatione litterarum nihil repetere hic necesse est,

    Quint. 1, 7, 13.— With object-clause:

    repetam necesse est, infinitas esse species,

    Quint. 6, 3, 101; 46: ut repetam coeptum pertexere dictis, Lucr. 1, 418; cf.:

    commemorare res,

    id. 6, 936.— Poet.: rĕpĕtītus, a, um, as an adv., repeatedly, anew, again:

    repetita suis percussit pectora palmis,

    Ov. M. 5, 473; 12, 287:

    robora caedit,

    id. ib. 8, 769:

    vellera mollibat longo tractu,

    by drawing out repeatedly, id. ib. 6, 20; cf.:

    haec decies repetita placebit,

    Hor. A. P. 365. —
    b.
    In discourse, to draw, deduce, derive from anywhere; to go back to, begin from anywhere (cf. deduco):

    populum a stirpe,

    Cic. Rep. 3, 12, 21:

    repetere populi originem,

    id. ib. 2, 1, 3:

    ipsius juris ortum a fonte... stirpem juris a naturā,

    id. Leg. 1, 6, 20:

    usque a Corace nescio quo et Tisiā,

    id. de Or. 1, 20, 91; 2, 2, 6:

    ab ultimā antiquitate,

    id. Fin. 1, 20, 65:

    brevis erit narratio, si non ab ultimo repetetur,

    id. Inv. 1, 20, 28; Quint. 5, 10, 83:

    aliquid a Platonis auctoritate,

    Cic. Tusc. 5, 12, 34:

    ingressio non ex oratoriis disputationibus ducta sed e mediā philosophiā repetita,

    id. Or. 3, 11:

    res remotas ex litterarum monumentis,

    id. Inv. 1, 1, 1: initia amicitiae ex parentibus nostris, Bithyn. ap. Cic. Fam. 6, 16 init.:

    verba ex ultimis tenebris, ex vetustate,

    Quint. 8, 3, 25; 11, 1, 49; 1, 4, 4:

    alte vero et, ut oportet, a capite repetis, quod quaerimus,

    Cic. Leg. 1, 6, 18:

    tam longa et tam alte repetita oratio,

    id. de Or. 3, 24, 91; id. Rep. 4, 4, 4:

    repetam paulo altius, etc.,

    id. Clu. 24, 66:

    altius omnem Expediam primā repetens ab origine famam,

    Verg. G. 4, 286; so,

    altius,

    Quint. 5, 7, 27; 6, 2, 2; 11, 1, 62; Suet. Ner. 2:

    transilire ante pedes posita et alia longe repetita sumere,

    Cic. de Or. 3, 40, 160; so,

    longe,

    id. Fam. 13, 29, 2; id. Div. 2, 58, 119:

    longius,

    id. Inv. 1, 49, 91; Quint. 5, 7, 17; 5, 11, 23:

    repetitis atque enumeratis diebus,

    reckoned backwards, Caes. B. C. 3, 105; so,

    repetitis diebus ex die vulneris,

    Dig. 9, 2, 51, § 2:

    repetitā die,

    ib. 10, 4, 9, § 6; 39, 2, 15, § 31; 43, 19, 1, § 10; 22, 4, 3.—
    c.
    Repetere aliquid memoriā, memoriam rei, or (rarely without memoriā) aliquid, to call up again in the mind; to call to mind, recall, recollect (cf.:

    revoco, recordor): cogitanti mihi saepenumero et memoriā vetera repetenti,

    Cic. de Or. 1, 1, 1; id. Fam. 11, 27, 2; id. Rep. 1, 8, 13; Verg. A. 1, 372:

    repete memoriā tecum, quando, etc.,

    Sen. Brev. Vit. 3, 3; cf. with object-clause: memoriā repeto, diem esse hodiernum, quo, etc., Scipio Afric. ap. Gell. 4, 18, 3; Quint. 1, 6, 10:

    repete temporis illius memoriam,

    Cic. Deiot. 7, 20; id. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    memoriam ex annalibus,

    Liv. 8, 18:

    veteris cujusdam memoriae recordationem,

    Cic. de Or. 1, 2, 4.—Without memoriā:

    reminisci quom ea, quae tenuit mens ac memoria, cogitando repetuntur,

    Varr. L. L. 6, § 44 Müll.:

    si omnium mearum praecepta litterarum repetes, intelleges, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7:

    supra repetere et paucis instituta majorum disserere,

    Sall. C. 5, 9:

    unde tuos primum repetam, mea Cynthia, fastus,

    Prop. 1, 18, 5:

    cum repeto noctem, quā, etc.,

    Ov. Tr. 1, 3, 3:

    te animo repetentem exempla tuorum,

    Verg. A. 12, 439.— With object-clause:

    repeto, me correptum ab eo, cur ambularem,

    Plin. Ep. 3, 5, 16; 7, 6, 7; 13; Suet. Gram. 4:

    multum ante repetito, concordem sibi conjugem, etc.,

    Tac. A. 3, 33.— Absol.:

    inde usque repetens, hoc video,

    Cic. Arch. 1, 1:

    genitor mihi talia (namque Nunc repeto) Anchises fatorum arcana reliquit,

    Verg. A. 7, 123; 3, 184.—
    B.
    To ask, demand, or take again or back; to demand or claim what is due (syn. reposco).
    1.
    In gen.
    a.
    Lit.:

    si quis mutuom quid dederit, fit pro proprio perditum, quom repetas,

    Plaut. Trin. 4, 3, 45; cf. id. ib. 5, 2, 7:

    suom,

    id. Ps. 1, 3, 63:

    neque repeto pro illā quidquam abs te pretii,

    Ter. Eun. 4, 6, 11:

    bona sua,

    Cic. Verr. 2, 3, 13, § 32:

    abs te sestertium miliens ex lege,

    id. Div. in Caecil. 5, 19:

    ereptas pecunias,

    id. ib. 5, 18; cf.:

    quae erepta sunt,

    id. Sull. 32, 89:

    mea promissa,

    id. Planc. 42, 101:

    obsides,

    Caes. B. G. 1, 31:

    urbes bello superatas in antiquum jus,

    Liv. 35, 16, 6:

    Homerum Colophonii civem esse dicunt suum, Chii suum vindicant, Salaminii repetunt,

    Cic. Arch. 8, 19:

    Cicero Gallum a Verticone repetit, qui litteras ad Caesarem referat,

    applied again for, Caes. B. G. 5, 49:

    si forte suas repetitum venerit plumas,

    Hor. Ep. 1, 3, 18:

    nec repetita sequi curet Proserpina matrem,

    Verg. G. 1, 39:

    Politorium rursus bello,

    to retake, Liv. 1, 33, 3.—
    b.
    Trop.: qui repetit eam, quam ego patri suo quondam spoponderim, dignitatem, Cic. Fl. 42, 106; cf.:

    pro eo (beneficio) gratiam repetere,

    Liv. 1, 47:

    civitatem in libertatem,

    id. 34, 22, 11:

    parentum poenas a consceleratissimis filiis,

    Cic. Rosc. Am. 24, 67:

    ab isto eas poenas vi repetisse, aliquo,

    id. Verr. 2, 5, 63, § 163:

    ut ne mors quidem sit in repetendā libertate fugiendā,

    in the effort to recover, id. Phil. 10, 10, 20:

    libertatem per occasionem,

    Liv. 3, 49; cf.:

    dies ille libertatis improspere repetitae,

    Tac. A. 1, 8:

    beneficia ab aliquo,

    Sall. J. 96, 2:

    honores quasi debitos ab aliquo,

    id. ib. 85, 37:

    repete a me rempublicam,

    take back from me, Suet. Caes. 78: repetitumque, duobus uti mandaretur consulum nomen imperiumque, it was demanded again, that, etc., Liv. 3, 33: se repetere, to recover one ' s self, Sen. Ep. 104, 6.—
    2.
    In partic., publicists' and jurid. t. t.
    a.
    Of the fetiales: repetere res, to demand back from the enemy things which they had taken as booty; hence, in gen., to demand satisfaction:

    (fetiales) mittebantur antequam conciperetur (bellum), qui res repeterent,

    Varr. L. L. 5, § 86 Müll.; Liv. 1, 32; 4, 30; 7, 6; 32; Cic. Off. 1, 11, 36:

    jure gentium res repeto,

    Sall. H. 3, 61, 17 Dietsch:

    amissa bello repetere,

    Just. 6, 6, 7; cf. clarigatio and clarigo. —
    b.
    In jurid. lang.: res repetere, to demand back or reclaim one ' s property before a court:

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2, 3.— Hence, transf., in gen., to seek to obtain, to reclaim: non ex jure manum consertum, sed magi' ferro Rem repetunt, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 277 Vahl.).—
    c.
    Pecuniae repetundae, or simply repetundae, money or other things extorted by a provincial governor, and that are to be restored (at a later period, referring to any bribed officer):

    L. Piso legem de pecuniis repetundis primus tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195; 2, 4, 25, § 56; id. Brut. 27, 106; id. Off. 2, 21, 75:

    quorum causā judicium de pecuniis repetundis est constitutum,

    id. Div. in Caecil. 4, 11:

    clames te lege pecuniarum repetundarum non teneri,

    id. Clu. 53, 148:

    pecuniarum repetundarum reus,

    Sall. C. 18, 3:

    oppugnatus in judicio pecuniarum repetundarum,

    id. ib. 49, 2:

    quā lege a senatore ratio repeti solet de pecuniis repetundis,

    Cic. Clu. 37, 104:

    accusare de pecuniis repetundis,

    id. Rab. Post. 4, 9; id. Clu. 41, 114:

    cum de pecuniis repetundis nomen cujuspiam deferatur,

    id. Div. in Caecil. 3, 10:

    de pecuniis repetundis ad recuperatores itum est,

    Tac. A. 1, 74 fin. —With ellipsis of pecuniis:

    repetundarum causae, crimen, lex,

    Quint. 4, 2, 85; 5, 7, 5; 4, 2, 15; Tac. A. 4, 19; 13, 43; 12, 22; 13, 33; id. H. 1, 77; 4, 45; Plin. Ep. 2, 11, 3:

    repetundarum reus,

    Val. Max. 9, 12, 7:

    repetundarum argui,

    Tac. A. 3, 33:

    accusare,

    Suet. Dom. 8:

    postulari,

    Tac. A. 3, 66; Suet. Caes. 4:

    absolvi,

    Tac. A. 13, 30:

    convinci,

    Suet. Caes. 43:

    damnari,

    Tac. A. 3, 70; 14, 28:

    teneri,

    id. ib. 11, 7: Pilius de repetundis eum postulavit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2 (for which, §

    3, de pecuniis repetundis): neque absolutus neque damnatus Servilius de repetundis,

    id. ib. §

    3: damnatum repetundis consularem virum,

    Suet. Oth. 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > repeto

  • 72 subduco

    sub-dūco, xi, ctum, 3 ( perf. sync. subduxti, Ter. Eun. 4, 7, 25; inf. subduxe, Poët. ap. Varr. R. R. 2, 1, 6), v. a., to draw from under or from below.
    I.
    Without the idea of removal.
    A.
    In gen., to draw or pull up; to lift up, raise (rare):

    brassicam ad nasum admoveto: ita subducito susum animam, quam plurimum poteris,

    Cato, R. R. 157, 15:

    aliquid sursum,

    Plaut. Aul. 2, 7, 4:

    cataractam funibus,

    Liv. 27, 28, 10: subductis (tunicis) usque ad inguen, pulled up (opp. demissis), Hor. S. 1, 2, 26: supercilia, Turp. ap. Non. 399, 30; Varr. ib. 399, 33; Sen. Ep. 48, 5; id. Ben. 1, 1, 6 al.; cf.:

    subducto voltu,

    Prop. 2, 10 (3, 1), 9.—
    B.
    In partic., naut. t. t., to draw or haul up on land (a ship out of the water;

    class. and freq.): navim in pulvinarium,

    Plaut. Cas. 3, 2, 27:

    longas naves in aridum,

    Caes. B. G. 4, 29:

    navis subducta in terrā,

    Plaut. Most. 3, 2, 50:

    naves regiae in campo Martio subductae sunt,

    Liv. 45, 42:

    ab classe, quae Corcyrae subducta erat,

    id. 31, 22:

    classis, quae subducta esset ad Gytheum,

    Cic. Off. 3, 11, 49; so,

    naves,

    Caes. B. G. 5, 11; id. B. C. 2, 23; 3, 23 fin.; Liv. 27, 17, 6; 37, 10; 42, 27:

    classem,

    id. 45, 2 al.; Vulg. Luc. 5, 11.—
    II.
    With the idea of removal implied, to draw away from among; to take away, lead away, carry off; to withdraw, remove, etc. (class.; syn. subtraho).
    A.
    In gen.:

    ubi bullabit vinum, ignem subducito,

    Cato, R. R. 105, 1:

    lapides ex turri,

    Caes. B. C. 2, 11:

    rerum fundamenta,

    Cic. Fin. 4, 15, 42:

    conjux fidum capiti subduxerat ensem,

    Verg. A. 6, 524:

    subduc cibum unum diem athletae,

    Cic. Tusc. 2, 17, 40:

    et sucus pecori et lac subducitur agnis,

    Verg. E. 3, 6:

    pugnae Turnum,

    id. A. 10, 615;

    so,

    id. ib. 10, 50:

    aliquem manibus Graium,

    id. ib. 10, 81:

    aliquem praesenti periculo,

    Vell. 2, 72, 5:

    se pedibus (terra),

    Lucr. 1, 1106:

    se ab ipso Vulnere (fera),

    Ov. M. 7, 781 et saep. —
    2.
    Esp.
    (α).
    To purge, evacuate:

    quoniam is cibus subduceret sensim alvum,

    Gell. 4, 11, 4; so,

    alvum,

    Cels. 3, 4.—
    (β).
    Vela celeriter, to take in, furl, Auct. B. Alex. 45, 3:

    rem de judicio,

    Dig. 10, 2, 14.—
    B.
    Milit. t. t., to draw off forces from one position to another (class.):

    cohortes aliquot subductas ex dextro cornu post aciem circumducit,

    Liv. 27, 48:

    Numidas ex mediā acie,

    id. 22, 48:

    triarios ex postremā acie,

    id. 44, 37:

    subductis ordinibus,

    id. 36, 18; cf. id. 40, 30:

    ab his centuriones omnes lectos et evocatos... in primam aciem subducit,

    Sall. C. 59, 3:

    copias in proximum collem subducit,

    Caes. B. G. 1, 24; 1, 22:

    milites pleno gradu in collem,

    Sall. J. 98, 4:

    agmen in aequiorem locum,

    Liv. 7, 34.—
    C.
    With the idea of stealth or secrecy.
    1.
    To take away secretly or by stealth, to steal, hide: Atreus quam (pecudem auream) sibi Thyestem subduxe queritur, Poët. ap. Varr. R. R. 2, 1, 6:

    alicui anulum,

    Plaut. Curc. 2, 3, 81:

    subducta viatica plorat,

    Hor. Ep. 1, 17, 54:

    post ignem aethereā domo Subductum,

    id. C. 1, 3, 30:

    nec mihi rivalis subducit certos amores,

    Prop. 1, 8, 45:

    saccularii partem subducunt, partem subtrahunt,

    Dig. 47, 11, 7:

    obsides furto,

    Liv. 9, 11:

    cubiculum subductum omnibus ventis,

    secured against, Plin. Ep. 2, 17, 10.—
    2.
    Esp., with se, me, etc., to take one's self away by stealth, withdraw, steal away:

    tempus est subducere hinc me,

    Plaut. As. 5, 2, 62:

    clam te subduxti mihi,

    Ter. Eun. 4, 7, 25:

    de circulo se subduxit,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 1:

    modo se subducere ab ipso Vulnere visa fera est,

    Ov. M. 7, 781:

    se clam,

    Nep. Alcib. 4, 4;

    Auct. B. Afr. 93, 1: at nos quaerimus illa (verba), tamquam lateant semper seseque subducant,

    Quint. 8, prooem. § 21.— Poet.:

    neve terra se pedibus subducat,

    Lucr. 1, 1106:

    quā se subducere colles Incipiunt,

    i. e. to slope down gradually, Verg. E. 9, 7; cf.

    mid.: fons subducitur,

    i. e. loses itself, Plin. Ep. 5, 6, 39.—
    III.
    Trop.
    1.
    Rationem, to draw up, cast up, reckon, compute, calculate, or balance an account (by subtracting one set of items from another; class.;

    esp. freq. in Cic.): subduxi ratiunculam, Quantum aeris mihi sit, quantumque alieni siet,

    Plaut. Curc. 3, 1; cf.:

    intus subducam ratiunculam, quantillum argenti mi siet,

    id. Capt. 1, 2, 89:

    subducamus summam,

    Cic. Att. 5, 21, 11; cf.:

    assidunt, subducunt: ad numum convenit,

    id. ib. 5, 21, 12.—
    2.
    In gen.: rationem, to deliberate, calculate:

    rationibus subductis summam feci cogitationum mearum,

    Cic. Fam. 1, 9, 10:

    Medea et Atreus... initā subductāque ratione nefaria scelera meditantes,

    id. N. D. 3, 29, 71; cf.: ineundis subducendisque rationibus, id. Fragm. ap. Non. 399, 16;

    for which also, calculis subductis,

    id. Fin. 2, 19, 60:

    bene subductā ratione,

    Ter. Ad. 5, 4, 1:

    hoc quid intersit, si tuos digitos novi, certe habes subductum,

    Cic. Att. 5, 21, 31. —Hence, subductus, a, um, P. a.
    A.
    (Acc. to I. A.) Raised, elevated, upturned: quod vituperones suos subducti supercilii carptores appellavit (Laevius), Gell. 19, 7, 16.—
    B.
    (Acc. to II. A. 1.) Withdrawn, removed, remote, = remotus (post-Aug. and very rare):

    terra subductior,

    Mart. Cap. 6, § 591.

    Lewis & Short latin dictionary > subduco

  • 73 utor

    ūtor (old form oetor, oesus, etc., from oitor, oisus, Lex. Thor. lin. 11; inf. parag. oetier, Rogat. Tribun. ap. Fest. p. 246 Müll.; Cic. Leg. 3, 4), ūsus ( inf. utier, Plaut. Cas. 2, 3, 4; Ter. Phorm. 4, 2, 13), 3, v. dep. [etym. dub.].
    I.
    Prop., to use.
    A.
    With abl.
    1.
    To make use of, employ: cave... ne tibi hoc scipione malum magnum dem. Paeg. Jam utere eo, Plaut. Pers. 5, 2, 36: Th. Oh Epidicumne ego conspicor? Ep. Certe oculis utere, Plaut. Ep. 1, 1, 4:

    hoc oculo,

    id. Mil. 4, 7, 25:

    sola potest animi per se natura... durare et sensibus uti,

    Lucr. 3, 560:

    de rebus ipsis utere tuo judicio,

    Cic. Off. 1, 1, 2:

    utinam, quem ad modum oratione sum usurus alienā, sic mihi ore uti liceret alieno,

    id. Rep. 3, 5, 8:

    utor neque perantiquis neque inhumanis ac feris testibus,

    cite, appeal to, id. ib. 1, 37, 58:

    neque enim accusatore muto neque teste quisquam utitur eo, qui de accusatoris subsellio surgit,

    id. Rosc. Am. 36, 104:

    num argumentis utendum in re ejus modi?

    id. Verr. 2, 4, 6, § 11:

    mancipium, quo et omnes utimur, et non praebetur a populo,

    id. ib. 2, 4, 5, §

    9: quo interprete non ad linguam Graecam, sed ad furta et flagitia uti solebat,

    id. ib. 2, 3, 37, §

    84: ut postea numquam dextro (oculo) aeque bene usus sit,

    Nep. Hann. 4, 3:

    si licet exemplis in parvo grandibus uti,

    Ov. Tr. 1, 3, 25:

    viribus utendum est, quas fecimus,

    Luc. 1, 347.—With ad: ad eam rem usus est tuā mihi operā Sa. Utere, ut vis, Plaut. Pers. 2, 5, 27:

    earum (navium) materiā atque aere ad reliquas reficiendas utebatur,

    Caes. B. G. 4, 31:

    administris ad ea sacrificia Druidibus,

    id. ib. 6, 16:

    ut eā potestate ad quaestum uteretur,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 11:

    ad quam rem (deus) motu mentis ac ratione utatur,

    id. N. D. 1, 37, 104.—With pro:

    utuntur aut aere aut taleis ferreis ad certum pondus examinatis pro nummo,

    Caes. B. G. 5, 12.—
    2.
    Esp.
    a.
    To manage, control, wield:

    bene ut armis, optime ut equis uteretur,

    Cic. Deiot. 10, 28:

    nemo est quin eo ipso (equo), quo consuevit, libentius utatur quam intractato,

    id. Lael. 19, 68.—
    b.
    To spend, use:

    velim cum illā videas ut sit qui utamur (sc. pecunia),

    Cic. Att. 11, 11, 2:

    tantis vectigalibus ad liberalitatem utens,

    id. Fin. 2, 26, 84:

    cum horis nostris nos essemus usi,

    spent, exhausted, id. Verr. 2, 1, 11, § 30.— Absol.:

    notum et quaerere et uti,

    Hor. Ep. 1, 7, 57.—
    c.
    To wear:

    pellibus aut parvis renonum tegimentis utuntur, magnā corporis parte nudā,

    Caes. B. G. 6, 21 fin.:

    ne insignibus quidem regiis Tullus nisi jussu populi est ausus uti,

    Cic. Rep. 2, 17, 31.—
    d.
    To accept, adopt:

    eā condicione, quae a Caesare ferretur, se usuros ostendebant,

    Caes. B. G. 4, 11:

    praeposteris enim utimur consiliis et acta agimus,

    Cic. Lael. 22, 85.—
    e.
    To resort to, consult:

    neque Vectium ad se arcessit, quaestorem suum, cujus consilio uteretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 44, § 114:

    oraculo,

    Tac. A. 2, 54.—
    f.
    Of a form or style of speech, sentiment, etc., to make, adopt, employ:

    sermonibus morologis utier,

    Plaut. Ps. 5, 1, 21:

    si provincia loqui posset, hac voce uteretur,

    Cic. Div. in Caecin. 5, 19:

    hac unā defensione,

    id. Verr. 2, 4, 4, § 8:

    haec oratio, quā me uti res publica coëgit,

    id. Rosc. Am. 49, 143:

    cum hortatione non egeas, non utar eā pluribus verbis,

    id. Fam. 11, 5, 3:

    illa criminatio, quā in me absentem usus est,

    id. Agr. 3, 1, 3.—
    g.
    To perform, exercise, practise, etc.:

    crucior, patrem... nunc inprobi viri officio uti,

    Plaut. Stich. 1, 1, 14:

    eādem nos disciplinā utimur,

    id. As. 1, 3, 49; cf.:

    nec vero habere virtutem satis est quasi artem aliquam, nisi utare: etsi ars quidem, cum eā non utare, scientiā ipsā teneri potest,

    Cic. Rep. 1, 2, 2:

    diuturni silentii, quo eram his temporibus usus, finem hodiernus dies attulit,

    observed, kept, id. Marcell. 1, 1:

    eos (senes) ego fortasse nunc imitor et utor aetatis vitio,

    id. Fam. 2, 16, 6:

    ratione utuntur,

    exercise moderation, Plaut. Cas. prol. 27:

    ut anteponantur... ratione utentia rationis expertibus,

    Cic. Top. 18, 69:

    ne tu, leno, postules Te hic fide lenoniā uti: non potis,

    Plaut. Rud. 5, 3, 30:

    viribus uteris per clivos,

    Hor. Ep. 1, 13, 10.—With adverb. acc.:

    ut hoc utimur maxime more moro multum,

    Plaut. Men. 4, 2, 1:

    ita aperte ipsam rem locutus nil circuitione usus es,

    Ter. And. 1, 2, 31.—
    h.
    In gen., to use, enjoy, profit by, take advantage of, etc.: otio qui nescit uti plus negoti habet, quam, etc., Enn. ap. Gell. 19, 20, 12 (Trag. Rel. v. 252 Vahl.): sinite... eodem ut jure uti senem Liceat, quo jure sum usus adulescentior, i. e. enjoy, exercise, Ter. Hec. prol. alt. 2:

    commodius esse opinor duplici spe utier,

    id. Phorm. 4, 2, 13:

    serius a terrā provectae naves neque usae nocturnā aurā in redeundo offenderunt,

    Caes. B. C. 3, 8:

    commoda quibus utimur lucemque quā fruimur ab eo nobis dari,

    Cic. Rosc. Am. 45, 131:

    in maximo meo dolore hoc solacio utor, quod, etc.,

    id. Fam. 11, 26 init.: usus est hoc cupidine, tamdiu, dum, etc., had the use of, i. e. borrowed, id. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf.

    I. B. 2. infra: utatur suis bonis oportet et fruatur, qui beatus futurus est,

    id. N. D. 1, 37, 103:

    propter nauticarum rerum scientiam plurimisque maritimis rebus fruimur atque utimur,

    id. ib. 2, 60, 152:

    si fortunā permittitis uti,

    to try, take advantage of, Verg. A. 9, 240:

    nostrā utere amicitiā, ut voles,

    Ter. Hec. 5, 1, 38; cf.:

    decet hunc ordinem... bene utier amicitiā,

    Plaut. Cist. 1, 1, 24:

    libertate modice utantur,

    Liv. 34, 49, 8:

    deorum Muneribus sapienter uti,

    Hor. C. 4, 9, 48:

    Ofellam Integris opibus novi non latius usum Quam nunc accisis,

    id. S. 2, 2, 113:

    quia parvo nesciet uti,

    id. Ep. 1, 10, 41:

    temporibus sapienter utens,

    taking advantage of, Nep. Epam. 3, 1.—Prov.: foro uti, to make one's market, i. e. accommodate one's prices, actions, etc., to circumstances, take advantage of events:

    scisti uti foro,

    Ter. Phorm. 1, 2, 29.— Absol.:

    opportunae sunt divitiae ut utare (sc. eis),

    Cic. Lael. 6, 22.— With adverb. acc.:

    ne Silius quidem quicquam utitur (sc. suis hortis),

    Cic. Att. 12, 22, 3. —
    k.
    Of passions, traits of character, etc., to indulge, practise, exercise, yield to, etc.:

    inter nos amore utemur semper subrepticio?

    Plaut. Curc. 1, 3, 49:

    alacritate ac studio,

    Caes. B. G. 4, 24:

    severitas, quā tu in iis rebus usus es,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19:

    usus est ipse incredibili patientiā,

    id. Phil. 1, 4, 9: ego pervicaciam (esse hanc) aio, et eā me uti volo, Att. ap. Non. 433, 1 (Trag. Rel. v. 5 Rib.):

    dementer amoribus usa,

    Ov. M. 4, 259.—With in and acc.:

    ut suā clementiā ac mansuetudine in eos utatur,

    Caes. B. G. 2, 14.—
    1.
    To experience, undergo, receive, enjoy, etc., ne simili utamur fortunā atque usi sumus, Quom, etc., Ter. Phorm. prol. 31:

    hoc honore usi togati solent esse,

    Cic. Phil. 8, 11, 32:

    homines amplissimis usos honoribus,

    id. Fl. 19, 45:

    nobiles amplis honoribus usi,

    Sall. J. 25, 4:

    neminem curuli honore usum praeterierunt,

    Liv. 34, 44, 4:

    primus externorum usus illo honore quem majores Latio quoque negaverint,

    Plin. 7, 43, 44, § 136: quoniam semel est odio civiliter usus, Ov. Tr. 3, 8, 41.—
    m.
    To use as food or medicine, to take, drink, etc.:

    lacte mero veteres usi memorantur et herbis,

    Ov. F. 4, 369:

    aquis frigidis,

    Cels. 1, 1:

    antidoto,

    Scrib. Comp. 171:

    medicamento,

    id. ib. 228:

    vino modice,

    Cels. 8, 11:

    ex altero (loco, i. e. ex lacu) ut pecus uti possit (sc. aquā),

    Varr. R. R. 1, 11, 2.—
    B.
    With the thing used, etc., as direct obj. (class. only in gerund. constr.; v. infra): nuptias abjeci, amicos utor primoris viros, Turp. ap. Non. p. 497, 15 (Com. Rel. v. 164 Rib.):

    facilitatem vulgariam,

    Nov. ib. 481, 21 (Com. Rel. v. 98 ib.):

    res pulchras, quas uti solet,

    id. ib. 500, 16 (Com. Rel. v. 69 ib.):

    ita uti eum oportet libertatem,

    Titin. ib. 481, 19 (Com. Rel. v. 98 ib.):

    cetera quae volumus uti Graecā mercamur fide,

    Plaut. As. 1, 3, 47:

    dic mihi, an boni quid usquam'st, quod quisquam uti possiet,

    id. Merc. 1, 2, 37:

    diutine uti bene licet partum bene,

    id. Rud. 4, 7, 15:

    profecto uteris ut voles operam meam,

    id. Poen. 5, 2, 128:

    mea, quae praeter spem evenere, utantur sine,

    Ter. Ad. 5, 3, 29:

    BALINEVM... QVOD VSI FVERANT AMPLIVS ANNIS XXXX.,

    Inscr. Orell. 202: si quid est, quod utar, utor: si non est, egeo, Cato ap. Gell. 13, 23, 1:

    oleam albam, quam voles uti, condito,

    id. R. R. 118:

    quam rem etiam nomine eodem medici utuntur,

    Varr. R. R. 3, 16, 23:

    ferrum,

    Aur. Vict. Caes. 17, 4.—
    2.
    Hence, esp. gerund. in phrases dare utendum, to lend; recipere or rogare or petere utendum, to borrow, etc. (class.;

    freq. in Plaut.): quod datum utendum'st,

    Plaut. Trin. 5, 2, 7:

    quae utenda vasa semper vicini rogant,

    id. Aul. 1, 2, 18; 2, 4, 32; 2, 9, 4; id. Pers. 1, 3, 47 sq.; id. Mil. 2, 3, 76; id. Rud. 3, 1, 10: auris tibi contra utendas dabo, Enn. ap. Non. 506, 1 (Trag. Rel. v. 364 Vahl.); Ter. Heaut. 1, 1, 81:

    quae bona is Heraclio omnia utenda ac possidenda tradiderat,

    Cic. Verr. 2, 2, 18, § 46:

    te, quod utendum acceperis, reddidisse,

    id. Tusc. 3, 17, 36:

    multa rogant utenda dari, data reddere nolunt,

    Ov. A. A. 1, 433.—
    II.
    Transf. (through the intermediate idea of having and using).
    A. a.
    With abl:

    his Fabriciis semper est usus Oppianicus familiarissime,

    Cic. Clu. 16, 46:

    quā (Caeciliā) pater usus erat plurimum,

    id. Rosc. Am. 11, 27:

    Trebonio multos annos utor valde familiariter,

    id. Fam. 1, 3, 1:

    Lucceius qui multum utitur Bruto,

    id. Att. 16, 5, 3:

    utere Pompeio Grospho,

    Hor. Ep. 1, 12, 22:

    quo pacto deceat majoribus uti,

    id. ib. 1, 17, 2:

    si sciret regibus uti,

    ib. ib. 14:

    ita me verebatur ut me formatore morum, me quasi magistro uteretur,

    Plin. Ep. 8, 23, 2.—
    b.
    With acc.:

    vilica vicinas aliasque mulieres quam minimum utatur,

    Cato, R. R. 143, 1.—
    B.
    To be in possession of a thing, esp. to have, hold, or find a thing in some particular mode or character; with abl.:

    mihi si unquam filius erit, ne ille facili me utetur patre,

    he shall find an indulgent father in me, Ter. Heaut. 2, 1, 5; cf.:

    patre usus est diligente et diti,

    Nep. Att. 1, 2:

    bonis justisque regibus,

    Cic. Rep. 1, 33, 50:

    quae (sc. libertas) non in eo est, ut justo utamur domino, sed ut nullo,

    id. ib. 2, 23, 43; cf. id. Fin. 1, 1, 2:

    hic vide quam me sis usurus aequo,

    id. Verr. 2, 5, 59, § 154:

    ut is illis benignis usus est ad commodandum,

    id. ib. 2, 4, 3, §

    6: ne bestiis quoque immanioribus uteremur,

    id. Rosc. Am. 26, 71:

    me Capitolinus convictore usus amicoque A puero est,

    Hor. S. 1, 4, 95:

    uteris monitoribus isdem,

    id. Ep. 2, 2, 154:

    valetudine non bonā,

    Caes. B. C. 3, 49:

    quo (sc. Philoctete) successore sagittae Herculis utuntur,

    Ov. M. 13, 52.— Absol.:

    nam pol placidum te et clementem eo usque modo ut volui usus sum in alto (= placidum te esse ut volui, sic te usus sum),

    Plaut. Trin. 4, 1, 8.—Hence, P. a.: ūtens, ntis, m., possessing, that possesses:

    utentior sane sit,

    i. e. a larger possessor, richer, Cic. Off. 2, 20, 71.

    Lewis & Short latin dictionary > utor

  • 74 ad-eō

        ad-eō iī    (rarely īvī), itus, īre, to go to, come to, come up to, approach, draw near: ad eum? T.: ad istum fundum: ad arbitrum, to submit a cause to a referee: in conventum: in ius, to go to law: ad praetorem in ius: eccum video, adibo, T.: cautus adito, draw near, H.: an quoquam mihi adire licet? S.: Gades mecum, to accompany to, H.: ambos reges, S.: quā (famā) solā sidera adibam, i. e. was aspiring, V.—Supin. abl.: munimentum a planioribus aditu locis, easy of approach, L.—Esp., to approach, address, accost, apply to: aliquot me adierunt, T.: vatem, V.: deos.—To assail, attack, approach: oppida castellaque munita, S.: virum, V.—Fig., to enter on, undertake, set about, take in hand: ad causas: ad rem p., to take office.—To undergo, submit to, expose oneself to: ad extremum vitae periculum, Cs.—With acc: periculum capitis: adeundae inimicitiae pro re p.—Of an inheritance, to enter on, take possession of: hereditatem: hereditas adita.

    Latin-English dictionary > ad-eō

  • 75 adimō

        adimō ēmī, ēmptus, ere    [ad + emo], to take away, take from, deprive of: Multa ferunt anni commoda, Multa recedentes adimunt, H.: metum, T.: adimere aegritudinem hominibus, to free men from sorrow, T.: qui das adimisque dolores, H.: alcui civitatem, to deprive of civil rights: a Syracusanis quae ille dies reliquerat: Quid Caecilio dabit Romanus ademptum Vergilio? i. e. grant to Caecilius, yet deny to Vergil, H.: Qui adimunt diviti, rob, T.: adimam cantare severis, will forbid to write verses, H. — Of persons, to snatch away, carry off: hanc mihi adimet nemo, T.: puellas adimis leto, from death, H.: ademptus, dead, H.
    * * *
    adimere, ademi, ademptus V TRANS
    withdraw, take away, carry off; castrate; deprive, steal, seize; annul; rescue

    Latin-English dictionary > adimō

  • 76 ad-sūmō (ass-)

        ad-sūmō (ass-) sūmpsī, sūmptus, ere,    to take to oneself, receive: socios, L.: dignos, H.: umeris alas, O.: eos in societatem, L.: sacra Cereris de Graeciā: socius adsumitur Scaurus, S.: voluptas adsumenda est: equus pugnae adsumit amorem, gathers, O.: laudem sibi: Adsumptum patrem fateri, i. e. falsely claimed, O.—To take besides, obtain in addition: pennas, O.: Butram tibi, invite besides, H.: ventis alimenta, to gather for, O.: ne qui (socii) postea adsumerentur, L.—Fig., to take in addition, add to: dicendi copiam: robora, grow in strength, O.—In logic, to state the minor premise. —In gramm.: Adsumpta verba, epithets.

    Latin-English dictionary > ad-sūmō (ass-)

  • 77 ārdēscō

        ārdēscō ārsī, —, ere, inch.    [ardeo], to take fire, kindle, be inflamed: ne longus ardesceret axis, O.: ut imagine Largior arserit ignis, H.— Fig., to gleam, light up: ardescunt ignibus undae, O.: voltu, oculis, Ta.—Of passion, to be inflamed, take fire, grow furious: in iras, O.: fremitusque ardescit equorum, grows furious, V.: arsit virgine raptā, H.: ardescente pugnā, Ta.
    * * *
    ardescere, arsi, - V INTRANS
    catch/take fire, kindle; become ignited/inflamed/hot/eager; erupt (volcano)

    Latin-English dictionary > ārdēscō

  • 78 ascīscō (ad-sc-)

        ascīscō (ad-sc-) scīvī, scītus, ere,    to take to oneself, adopt, accept: leges: aliā (civitate) ascitā, by accepting citizenship elsewhere, N.: si non esset (civis), asciscendum fuisse, ought to be made one: socios sibi ad bellum, Cs.: in civitatem et patres, L.: inter patricios, Ta.: alqm civem: (Aenean) generum urbi, V.: superis ascitus Caesar, O.— To associate with oneself, take into association, accept, win over: alquem ad sceleris foedus: homines, S.: voluntarios ad spem praedae, L.: Spem Aetolum in armis, in the alliance, V.—To receive, take, appropriate, adopt, approve: sacra a Graecis: Coroniden sacris urbis, add by adoption, O.: ritūs, L.: nova verba, H.: vacuitatem doloris, to seek as a good. — To claim, aspire to, lay claim to: imperium, L.: mihi sapientiam.

    Latin-English dictionary > ascīscō (ad-sc-)

  • 79 āvellō

        āvellō (vellī), volsus or vulsus, ere    [ab + vello], to tear away, rend off, pluck, snatch away: poma ex arboribus vi: alqd a corpore: frondes, O.: leporum avulsos armos edere, H.: avolsum umeris caput, V.: truncis corpora, O.: tibi mavis pretium avellier? H.: sibi avelli iubet spiculum.— To tear away, remove by force: ab eā sese, T.: de matris hunc complexu: ut sperem posse avelli, be separated, T.: neque avelli possunt, leave the place, V.: complexu avulsus Iuli, V.—To pluck away, rescue: hunc convitio a tanto errore.
    * * *
    I
    avellere, avelli, avolsus V TRANS
    tear/pluck/wrench away/out/off; separate by force, part; take away, wrest
    II
    avellere, avolsi, avolsus V TRANS
    tear/pluck/wrench away/out/off; separate by force, part; take away, wrest
    III
    avellere, avulsi, avulsus V TRANS
    tear/pluck/wrench away/out/off; separate by force, part; take away, wrest

    Latin-English dictionary > āvellō

  • 80 carpō

        carpō psī, ptus, ere    [CARP-], to pick, pluck, pluck off, cull, crop, gather: flores, H.: rosam, V.: manibus frondes, V.: frumenta manu, V. — To take ( as nourishment), crop, pluck off, browse, graze on: gramen, V.: pabula, O.: (apis) thyma, H.: Invidia summa cacumina carpit, O.: (prandium) quod erit bellissumum, pick dainties, T.—To tear off, tear away, pluck off, pull out (poet.): inter cornua saetas, V.: vellera, to spin, V.: pensum, H.: ex collo coronas, to pull off, H. — Fig., to pluck, snatch: flosculos (orationis): luctantia oscula, to snatch, O.—To enjoy, seize, use, make use of: breve ver, O.: diem, redeem, H.: auras vitalīs, V.: quietem, V.—To gnaw at, tear, blame, censure, carp at, slander, calumniate, revile: maledico dente: militum vocibus nonnihil carpi, Cs.: alquem sermonibus, L.: opus, O.—To weaken, enfeeble, wear away, consume, destroy: regina caeco carpitur igni, V.: invidia carpit et carpitur unā, O.: Tot tuos labores, i. e. to obscure the fame of, H.—In war, to inflict injury upon, weaken, harass: agmen adversariorum, Cs.: vires Romanas, L.: extrema agminis, L. — To cut to pieces, divide: carpenda membris minutioribus oratio: in multas partīs exercitum, L.—To take apart, single out: tu non animadvertes in omnes, sed carpes ut velis: carpi paucos ad ignominiam. — To go, tread upon, pass over, navigate, sail through, take one's way. viam, V.: supremum iter (i. e. mori), H.: gyrum, to go in a circle, V.: mare, O.: Carpitur acclivis trames, O.
    * * *
    carpere, carpsi, carptus V TRANS
    seize/pick/pluck/gather/browse/tear off; graze/crop; tease/pull out/card (wool); separate/divide, tear down; carve; despoil/fleece; pursue/harry; consume/erode

    Latin-English dictionary > carpō

См. также в других словарях:

  • Take — Take, v. t. [imp. {Took} (t[oo^]k); p. p. {Taken} (t[=a]k n); p. pr. & vb. n. {Taking}.] [Icel. taka; akin to Sw. taga, Dan. tage, Goth. t[=e]kan to touch; of uncertain origin.] 1. In an active sense; To lay hold of; to seize with the hands, or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • take — [tāk] vt. took, taken, taking [ME taken < OE tacan < ON taka < ? IE base * dēg , to lay hold of] I to get possession of by force or skill; seize, grasp, catch, capture, win, etc. 1. to get by conquering; capture; seize 2. to trap, snare …   English World dictionary

  • take — ► VERB (past took; past part. taken) 1) lay hold of with one s hands; reach for and hold. 2) occupy (a place or position). 3) capture or gain possession of by force. 4) carry or bring with one; convey. 5) remove from a place. 6) …   English terms dictionary

  • take — [n] profit booty*, catch, catching, cut, gate, haul*, holding, part, proceeds, receipts, return, returns, revenue, share, takings, yield; concept 344 Ant. debt, loss take [v1] get; help oneself to abduct, accept, acquire, arrest, attain, capture …   New thesaurus

  • Take — Take, v. i. 1. To take hold; to fix upon anything; to have the natural or intended effect; to accomplish a purpose; as, he was inoculated, but the virus did not take. Shak. [1913 Webster] When flame taketh and openeth, it giveth a noise. Bacon.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • take — vb took, tak·en, tak·ing vt 1 a: to obtain control, custody, or possession of often by assertive or intentional means b: to seize or interfere with the use of (property) by governmental authority; specif: to acquire title to for public use by… …   Law dictionary

  • Take On Me — ist ein Lied und Nummer Eins Hit der norwegischen Popband a ha, welches von ihrem ersten Album Hunting High and Low aus dem Jahr 1985 stammt. Aufgenommen wurde der Titel bereits 1984, jedoch schaffte er es erst mit dem dritten Anlauf zum Nummer… …   Deutsch Wikipedia

  • Take on me — ist ein Lied und Nummer Eins Hit der norwegischen Popband a ha, welches von ihrem ersten Album Hunting High and Low aus dem Jahr 1985 stammt. Aufgenommen wurde der Titel bereits 1984, jedoch schaffte er es erst mit dem dritten Anlauf zum Nummer… …   Deutsch Wikipedia

  • Take on Me — «Take on Me» Sencillo de a ha del álbum Hunting High and Low Publicación 5 de abril de 1985; 16 de septiembre de 1985 Formato 7 , 12 Grabación 1984 1985 …   Wikipedia Español

  • Take — (engl. „nehmen, Aufnahme“) steht für: Take bzw. Einstellung (Film), eine ungeschnittene, zumeist kurze Filmaufnahme Take (Musik), die schrittweise Aufnahme von akustischen Signalen Take 2 Interactive, der Hersteller von Computer und Videospielen… …   Deutsch Wikipedia

  • Take 2 — Take Two Interactive Software Inc. Unternehmensform Aktiengesellschaft ISIN …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»