-
1 aqua
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
2 Aquae Apollinares
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
3 Aquae Aureliae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
4 Aquae Baiae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
5 Aquae Calidae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
6 Aquae Ciceronianae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
7 Aquae Cumanae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
8 Aquae Mattiacae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
9 Aquae Sextiae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
10 Aquae Solis
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
11 Aquae Tauri
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
12 carmen
1.carmen, ĭnis, n. (old form cas-men, Varr. L. L. p. 86 Bip.) [Sanscr. çasto [p. 293] declaim, praise; cf.: camilla, censeo], a tune, song; poem, verse; an oracular response, a prophecy; a form of incantation (cf.: cano, cantus, and canto).I.In gen., a tune, song, air, lay, strain, note, sound, both vocal and instrumental (mostly poet.; in prose, instead of it, cantus; cf.II.also versus, numeri, modi): carmen tuba ista peregit ( = sonus),
Enn. Ann. 508 Vahl.:carmine vocali clarus citharāque Philammon,
Ov. M. 11, 317; cf.vocum,
id. ib. 12, 157:per me (sc. Apollinem) concordant carmina nervis,
id. ib. 1, 518; cf. id. ib. 11, 5;5, 340: solaque culminibus ferali carmine bubo Saepe queri,
Verg. A. 4, 462; so id. G. 4, 514; Ov. M. 10, 453:cygnorum,
id. ib. 5, 387; cf. id. ib. 14, 430; Mart. 13, 77:citharae liquidum carmen,
Lucr. 4, 981; cf. id. 2, 506; Hor. C. 1, 15, 15:lyrae carmen,
Prop. 2, 1, 9 Hertzb.:canere miserabile carmen,
Ov. M. 5, 118:harundineum,
id. Tr. 4, 1, 12:socialia carmina,
id. H. 12, 139:barbaricum,
id. M. 11, 163.—With allusion to playing on the cithara:hoc carmen hic tribunus plebis non vobis sed sibi intus canit,
Cic. Agr. 2, 26, 68; cf. Aspendius.—Also the sound of waves, Claud. Cons. Mall. Th. 319; cf. Auct. Aetn. 295.—Esp., a composition in verse, a poem; poetry, verse, song, whether in a broader sense, of every kind of poetic production, epic, dramatic, lyric (opp. to prose and to cantus, the melody), or, in a more restricted sense, for lyric poetry.A.Cum hanc felicitatem non prosa modo multi sint consecuti sed etiam carmine, Quint. 10, 7, 19; cf. id. 1, 8, 2; 8, 6, 27; 10, 1, 95:B.perspicuum est, et cantus (melodies) tum fuisse rescriptos vocum sonis et carmina (words),
Cic. Tusc. 4, 2, 3; id. de Or. 2, 8, 34; 3, 51, 197:carminibus cum res gestas coepere poetae Tradere,
Lucr. 5, 1444:Maeonii carminis alite,
Hor. C. 1, 6, 2:epicum carmen,
Quint. 10, 1, 62:heroici sublimitas,
id. 1, 8, 5; cf. Prop. 3 (4), 3, 16:Iliacum,
Hor. A. P. 129:historia quodammodo carmen solutum,
Quint. 10, 1, 31:Pierium,
Lucr. 1, 946; 4, 21:tragicum,
Hor. A. P. 220:carmina Livi,
id. Ep. 2, 1, 69; cf. Tac. A. 11, 13:Saliorum carmina,
Varr. L. L. 3, 26; 9, 61; Quint. 1, 6, 40; Hor. Ep. 2, 1, 86 Schmid.; cf. Liv. 1, 20, 4 al.:lyricorum carmina,
Quint. 9, 4, 53; Prop. 4 (5), 6, 32:Aeolium,
Hor. C. 3, 30, 13:Lydis remixto carmine tibiis,
id. ib. 4, 15, 30; cf. id. Epod. 9, 5:carmen funebre proprie Naenia,
Quint. 8, 2, 8:carmina quae in Phaeacum epulis canuntur,
Cic. Brut. 18, 71; cf. id. ib. 19, 75:lascivum,
Quint. 9, 4, 108:obscena,
satirical, abusive poems, libels, Prop. 1, 16, 10;the same: famosum,
Hor. Ep. 1, 19, 31 Schmid.:malum,
id. ib. 2, 1, 153; id. S. 2, 1. 82 Heind.:obliquum,
Stat. S. 1, 2, 27:probrosum,
Tac. A. 4, 31; cf.:si quis carmen condidisset quod infamiam faceret flagitiumve alteri,
Cic. Rep. 4, 10, 12; and Fragm. XII. Tab. 8, 1, ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 259 sq.; Fischer ad Cic. Tusc. 4, 2, 4.—Phrases:canere,
Cic. Brut. 18, 71; Liv. 1, 20, 4 al.:cantare cui,
Hor. C. 3, 1, 4:cantitare,
Cic. Brut. 19, 75: CONDERE, XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; Lucr. 5, 1; Hor. S. 2, 1, 82; id. A. P. 436:contexere,
Cic. Cael. 8, 18:disponere,
Lucr. 3, 420:pangere,
id. 1, 934; 4, 9:fingere,
Hor. C. 4, 2, 32; id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331:dicere,
id. C. 4, 12, 10; id. C. S. 8:dictare,
id. S. 1, 10, 75; id. Ep. 2, 1, 110:docere,
id. C. 2, 19, 1:ad umbilicum adducere,
id. Epod. 14, 7:deducere ad sua tempora,
Ov. M. 1, 4:fundere,
Cic. Tusc. 1, 26, 64:componere ad lyram,
Quint. 1, 10, 29; cf. id. 11, 2, 11.—Esp.1.In a restricted sense for lyric or epic poetry:2. 3.carmine tu gaudes, hic delectatur iambis,
Hor. Ep. 2, 2, 59 Schmid.; cf.:carmina compono, hic elegos,
id. ib. 2, 2, 91: amabile carmen, i. e. a love poem or song, id. ib. 1, 3, 24.—And opp. to the drama for an epic or lyric poem:fabula, quae versatur in tragoediis atque carminibus,
Quint. 2, 4, 2.—A poetic inscription:4.et tumulum facite et tumulo superaddite carmen: Daphnis ego, etc.,
Verg. E. 5, 42; id. A. 3, 287; Ov. M. 14, 442; id. F. 3, 547 al.—A response of an oracle, a prophecy, prediction:5.ultima Cumaei venit jam carminis aetas,
Verg. E. 4, 4; so Ov. M. 6, 582; Liv. 1, 45, 5; 23, 11, 4; 25, 12, 4; 29, 10, 6; 38, 45, 3; Tac. A. 3, 63; 4, 43; 6, 12 al.—A magic formula, an incantation: MALVM, Fragm. XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, 4, § 17; cf.6.Fragm. XII. Tab. 8, 1, a. ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 260: polleantne aliquid verba et incantamenta carminum,
Plin. 28, 2, 3, § 10: carmina vel caelo possunt deducere lunam;Carminibus Circe socios mutavit Ulixi,
Verg. E. 8, 69 sq.; so id. A. 4, 487; Hor. Epod. 5, 72; 17, 4; id. S. 1, 8, 19; Prop. 2 (3), 28, 35; Ov. M. 7, 137; 14, 58; Quint. 7, 3, 7; Tac. A. 2, 69; 4, 22 al.—On account of the very ancient practice of composing forms of religion and law in Saturnian verse, also a formula in religion or law, a form:7.diro quodam carmine jurare,
Liv. 10, 38, 10; 10, 41, 3; 31, 17, 9; 1, 24, 6 and 9; Plin. 28, 2, 3, § 12:cruciatus carmina,
Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. id. Mur. 12, 26:lex horrendi carminis erat: duumviri perduellionem judicent, etc.,
of a dreadful form, Liv. 1, 26, 6:rogationis carmen,
id. 3, 64, 10.—Moral sentences composed in verses:2.Appii Caeci carmen,
Cic. Tusc. 4, 2, 4; cf.:liber Catonis qui inscriptus est Carmen de moribus,
Gell. 11, 2, 2:ut totum illud, VTI. LINGVA. NVNCVPASSIT., non in XII. tabulis, sed in magistri carmine scriptum videretur,
Cic. de Or. 1, 57, 245:necessarium,
id. Leg. 2, 23, 59. -
13 casmen
1.carmen, ĭnis, n. (old form cas-men, Varr. L. L. p. 86 Bip.) [Sanscr. çasto [p. 293] declaim, praise; cf.: camilla, censeo], a tune, song; poem, verse; an oracular response, a prophecy; a form of incantation (cf.: cano, cantus, and canto).I.In gen., a tune, song, air, lay, strain, note, sound, both vocal and instrumental (mostly poet.; in prose, instead of it, cantus; cf.II.also versus, numeri, modi): carmen tuba ista peregit ( = sonus),
Enn. Ann. 508 Vahl.:carmine vocali clarus citharāque Philammon,
Ov. M. 11, 317; cf.vocum,
id. ib. 12, 157:per me (sc. Apollinem) concordant carmina nervis,
id. ib. 1, 518; cf. id. ib. 11, 5;5, 340: solaque culminibus ferali carmine bubo Saepe queri,
Verg. A. 4, 462; so id. G. 4, 514; Ov. M. 10, 453:cygnorum,
id. ib. 5, 387; cf. id. ib. 14, 430; Mart. 13, 77:citharae liquidum carmen,
Lucr. 4, 981; cf. id. 2, 506; Hor. C. 1, 15, 15:lyrae carmen,
Prop. 2, 1, 9 Hertzb.:canere miserabile carmen,
Ov. M. 5, 118:harundineum,
id. Tr. 4, 1, 12:socialia carmina,
id. H. 12, 139:barbaricum,
id. M. 11, 163.—With allusion to playing on the cithara:hoc carmen hic tribunus plebis non vobis sed sibi intus canit,
Cic. Agr. 2, 26, 68; cf. Aspendius.—Also the sound of waves, Claud. Cons. Mall. Th. 319; cf. Auct. Aetn. 295.—Esp., a composition in verse, a poem; poetry, verse, song, whether in a broader sense, of every kind of poetic production, epic, dramatic, lyric (opp. to prose and to cantus, the melody), or, in a more restricted sense, for lyric poetry.A.Cum hanc felicitatem non prosa modo multi sint consecuti sed etiam carmine, Quint. 10, 7, 19; cf. id. 1, 8, 2; 8, 6, 27; 10, 1, 95:B.perspicuum est, et cantus (melodies) tum fuisse rescriptos vocum sonis et carmina (words),
Cic. Tusc. 4, 2, 3; id. de Or. 2, 8, 34; 3, 51, 197:carminibus cum res gestas coepere poetae Tradere,
Lucr. 5, 1444:Maeonii carminis alite,
Hor. C. 1, 6, 2:epicum carmen,
Quint. 10, 1, 62:heroici sublimitas,
id. 1, 8, 5; cf. Prop. 3 (4), 3, 16:Iliacum,
Hor. A. P. 129:historia quodammodo carmen solutum,
Quint. 10, 1, 31:Pierium,
Lucr. 1, 946; 4, 21:tragicum,
Hor. A. P. 220:carmina Livi,
id. Ep. 2, 1, 69; cf. Tac. A. 11, 13:Saliorum carmina,
Varr. L. L. 3, 26; 9, 61; Quint. 1, 6, 40; Hor. Ep. 2, 1, 86 Schmid.; cf. Liv. 1, 20, 4 al.:lyricorum carmina,
Quint. 9, 4, 53; Prop. 4 (5), 6, 32:Aeolium,
Hor. C. 3, 30, 13:Lydis remixto carmine tibiis,
id. ib. 4, 15, 30; cf. id. Epod. 9, 5:carmen funebre proprie Naenia,
Quint. 8, 2, 8:carmina quae in Phaeacum epulis canuntur,
Cic. Brut. 18, 71; cf. id. ib. 19, 75:lascivum,
Quint. 9, 4, 108:obscena,
satirical, abusive poems, libels, Prop. 1, 16, 10;the same: famosum,
Hor. Ep. 1, 19, 31 Schmid.:malum,
id. ib. 2, 1, 153; id. S. 2, 1. 82 Heind.:obliquum,
Stat. S. 1, 2, 27:probrosum,
Tac. A. 4, 31; cf.:si quis carmen condidisset quod infamiam faceret flagitiumve alteri,
Cic. Rep. 4, 10, 12; and Fragm. XII. Tab. 8, 1, ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 259 sq.; Fischer ad Cic. Tusc. 4, 2, 4.—Phrases:canere,
Cic. Brut. 18, 71; Liv. 1, 20, 4 al.:cantare cui,
Hor. C. 3, 1, 4:cantitare,
Cic. Brut. 19, 75: CONDERE, XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; Lucr. 5, 1; Hor. S. 2, 1, 82; id. A. P. 436:contexere,
Cic. Cael. 8, 18:disponere,
Lucr. 3, 420:pangere,
id. 1, 934; 4, 9:fingere,
Hor. C. 4, 2, 32; id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331:dicere,
id. C. 4, 12, 10; id. C. S. 8:dictare,
id. S. 1, 10, 75; id. Ep. 2, 1, 110:docere,
id. C. 2, 19, 1:ad umbilicum adducere,
id. Epod. 14, 7:deducere ad sua tempora,
Ov. M. 1, 4:fundere,
Cic. Tusc. 1, 26, 64:componere ad lyram,
Quint. 1, 10, 29; cf. id. 11, 2, 11.—Esp.1.In a restricted sense for lyric or epic poetry:2. 3.carmine tu gaudes, hic delectatur iambis,
Hor. Ep. 2, 2, 59 Schmid.; cf.:carmina compono, hic elegos,
id. ib. 2, 2, 91: amabile carmen, i. e. a love poem or song, id. ib. 1, 3, 24.—And opp. to the drama for an epic or lyric poem:fabula, quae versatur in tragoediis atque carminibus,
Quint. 2, 4, 2.—A poetic inscription:4.et tumulum facite et tumulo superaddite carmen: Daphnis ego, etc.,
Verg. E. 5, 42; id. A. 3, 287; Ov. M. 14, 442; id. F. 3, 547 al.—A response of an oracle, a prophecy, prediction:5.ultima Cumaei venit jam carminis aetas,
Verg. E. 4, 4; so Ov. M. 6, 582; Liv. 1, 45, 5; 23, 11, 4; 25, 12, 4; 29, 10, 6; 38, 45, 3; Tac. A. 3, 63; 4, 43; 6, 12 al.—A magic formula, an incantation: MALVM, Fragm. XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, 4, § 17; cf.6.Fragm. XII. Tab. 8, 1, a. ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 260: polleantne aliquid verba et incantamenta carminum,
Plin. 28, 2, 3, § 10: carmina vel caelo possunt deducere lunam;Carminibus Circe socios mutavit Ulixi,
Verg. E. 8, 69 sq.; so id. A. 4, 487; Hor. Epod. 5, 72; 17, 4; id. S. 1, 8, 19; Prop. 2 (3), 28, 35; Ov. M. 7, 137; 14, 58; Quint. 7, 3, 7; Tac. A. 2, 69; 4, 22 al.—On account of the very ancient practice of composing forms of religion and law in Saturnian verse, also a formula in religion or law, a form:7.diro quodam carmine jurare,
Liv. 10, 38, 10; 10, 41, 3; 31, 17, 9; 1, 24, 6 and 9; Plin. 28, 2, 3, § 12:cruciatus carmina,
Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. id. Mur. 12, 26:lex horrendi carminis erat: duumviri perduellionem judicent, etc.,
of a dreadful form, Liv. 1, 26, 6:rogationis carmen,
id. 3, 64, 10.—Moral sentences composed in verses:2.Appii Caeci carmen,
Cic. Tusc. 4, 2, 4; cf.:liber Catonis qui inscriptus est Carmen de moribus,
Gell. 11, 2, 2:ut totum illud, VTI. LINGVA. NVNCVPASSIT., non in XII. tabulis, sed in magistri carmine scriptum videretur,
Cic. de Or. 1, 57, 245:necessarium,
id. Leg. 2, 23, 59. -
14 Fontes Mattiaci
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
15 sei
sī (orig. and ante-class. form seī), conj. [from a pronominal stem = Gr. he; Sanscr. sva-, self; cf. Corss. Ausspr. 1, 778; Curt. Gr. Etym. 396], a conditional particle, if.I.Prop.a.With indic.; so in gen., in conditions which are assumed to be true, with the verb in pres. or perf.; less freq. in imperf or pluperf.; and in conditions which may probably become true, with the verb in fut. or fut. perf. (Madv. Gram. § 332; Zumpt, Gram. § 517).(α).Pres.: SI IN IVS VOCAT, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25, and ap. Porphyr. Hor. S. 1, 9, 65: SI MORBVS AEVITASVE VITIVM ESCIT... SI NOLET, etc., id. ap. Gell. l. l.: spero, si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):(β).si vis, dabo tibi testes,
Cic. Rep. 1, 37, 58:si voltis,
id. ib. 1, 28, 44:si placet,
id. ib. 2, 44, 71;1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,
id. ib. 1, 9, 14:si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
id. ib. 1, 18, 30:si populus plurimum potest,
id. ib. 3, 14, 23:si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,
id. ib. 1, 27, 43; cf. id. Off. 3, 8, 35:quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?
id. Cat. 1, 3, 6:si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,
id. Rep. 3, 18, 28:Si quaerimus, cur, etc.,
id. Brut. 95, 325. —Strengthened by modo:magnifica quidem res, si modo est ulla,
Cic. Div. 1, 1, 1:deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,
id. Rep. 1, 34, 51:quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,
id. ib. 3, 8, 12; id. Tusc. 2, 4, 33; id. de Or. 2, 43, 182:si quisquam est facilis, hic est,
id. Att. 14, 1, 2:si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,
id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 11:SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,
Cic. Rep. 1, 31, 47; 1, 32, 49:id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,
id. Lael. 7, 23: BACANALIA SEI QVA SVNT, EXSTRAD QVAM SEI QVID IBEI SACRI EST... FACIATIS VTEI DISMOTA SIENT, S. C. de Bacch. fin.:dicito, si quid vis, non nocebo,
Plaut. Am. 1, 1, 235:si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,
Cic. Rep. 1, 7, 12:si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,
id. Fam. 7, 23, 3:si aliquid dandum est voluptati,
id. Sen. 13, 44;four times repeated,
id. ib. 11, 38.—So esp. after mirum est or miror, as expressing reality (= quod or cum; cf. Gr. ei):noli mirari, si hoc non impetras,
Cic. Verr. 2, 2, 11, § 29:ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?
id. 8, 7, 14.—With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,
Cic. Fat. 12, 28:nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,
id. Phil. 13, 6, 19:si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,
Quint. 5, 10, 73:nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,
Sen. Ben. 5, 5, 1.—Imperf.:(γ).ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,
Plaut. As. 1, 2, 17; Cic. Rep. 1, 27, 43:si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,
id. Sest. 1.—Perf.:(δ).SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,
Cic. Rep. 1, 23, 37:si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,
id. ib. 2, 10, 18:quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,
id. ib. 1, 44, 68; cf. id. ib. 1, 42, 65:si ita sensit, ut loquitur,
id. ib. 3, 21, 32;1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,
id. ib. 2, 12, 24:si modo in philosophiā aliquid profecimus,
id. Off. 3, 8, 37: si quis eorum [p. 1689] (servorum) sub centone crepuit, nullum mihi vitium facit, Cato ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 sq. Müll.:si quid sceleste fecit,
Plaut. As. 2, 2, 27:si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,
Cic. Clu. 2, 6:si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,
id. Rep. 1, 42, 65; cf. id. ib. 1, 38, 59; id. Lael. 7, 24.—After mirum est or miror, to express a reality (cf. a, supra):minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,
Cic. de Or. 2, 13, 55; id. Deiot. 4, 12:quid mirum, si haec invitus amisi?
Tac. A. 12, 37:miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?
Sen. Contr. 2, 13, 1:minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,
Nep. Cim. 4, 4.—Very often followed by certe, profecto, etc., to express a conclusion, as certain as the unquestionable assumption:quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,
Cic. Brut. 2, 7:si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,
id. Fam. 15, 4, 13:etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,
id. Fam. 5, 16, 6:si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,
id. Att. 4, 2, 2; id. Mil. 2, 4; 7, 19.—Esp. with a negative conclusion (v. a fin. supra, and cf. quia, etsi):non, si tibi ante profuit, semper proderit,
Cic. Phil. 8, 4, 12:non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,
id. de Or. 2, 40, 170:neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,
id. Deiot. 4, 12:nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,
Quint. 5, 10, 82.—Pluperf.: si improbum Cresphontem existimaveras, etc., Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:(ε).nec mirum, eos si orationes turbaverant,
Liv. 32, 20, 2 (Trag. v. 156 Vahl.):si hoc ita fato datum erat, ut,
Liv. 30, 30, 3.—So esp. in indef. clauses of repeated action:plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,
whenever, Cic. Sest. 49, 105:si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,
Caes. B. C. 2, 6:si quando suis fortunis forte desperare coeperant,
id. B. G. 3, 12.—Fut.: SI VOLET SVO VIVITO... SI VOLET PLVS DATO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.: si voles advortere animum, comiter monstrabitur, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.); and:(ζ).alte spectare si voles, etc.,
Cic. Rep. 6, 23, 25:si jam eminebit foras,
id. ib. 6, 26, 29:si me audietis,
id. ib. 1, 19, 32:si mutuas non potero certum est sumam fenore,
Plaut. As. 1, 3, 95:id persequar, si potero, subtilius,
Cic. Rep. 2, 23, 42; cf. in the foll. z:nihil (offendet) si modo opus exstabit,
id. ib. 5, 3, 5:si quid te volam, ubi eris?
Plaut. As. 1, 1, 96: si quod aliud oikeion reperies, Cic. Att. 1, 10, 3.—Fut. perf.: si te hic offendero, moriere, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1 (Trag. v. 301 Vahl.):b.si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,
Cic. Rep. 2, 1, 3:tum magis assentiere, si ad majora pervenero,
id. ib. 1, 40, 62:expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,
id. ib. 1, 35, 55;1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,
id. Lael. 4, 16:accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,
id. Rep. 1, 46, 70; so,si potuero,
id. ib. 2, 30, 53; id. Brut. 5, 21:si potuerit,
id. Off. 3, 23, 89:si modo id exprimere Latine potuero,
id. Rep. 1, 43, 66:si modo interpretari potuero,
id. Leg. 2, 18, 45:si ne ei caput exoculassitis,
Plaut. Rud. 3, 4, 26: si quid vos per laborem recte feceritis... Sed si quā per voluptatem nequiter feceritis, etc., Cato ap. Gell. 16, 1, 4:de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,
Cic. de Or. 3, 12, 47.—With subj.; so in gen. of conditions assumed in statement, but implied not to be actual; the verb in pres. (rarely perf.) implies that the condition is still possible; in the imperf. and pluperf., that it is known to be unreal (Madv. Gram. § 347 sqq.; Zumpt, Gram. § 524).(α).Pres.:(β).si habeat aurum,
Plaut. Bacch. 1, 1, 12:abire hinc nullo pacto possim, si velim,
id. ib. 2, 2, 2; so,si velim,
Cic. Rep. 3, 10, 17:cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,
id. ib. 1, 5, 9:si singulos numeremus,
id. ib. 3, 4, 7: si jus suum populi teneant, id. ib. 1, 32, 48:si Scipionis desiderio me moveri negem,
id. Lael. 3, 10:si ad verba rem deflectere velimus,
id. Caecin. 18, 51:si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,
id. Rep. 3, 9, 14.—In expressing a wish ( poet. for utinam), usu. with O:O si angulus ille accedat, qui, etc.,
Hor. S. 2, 6, 8; 2, 6, 10:O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,
Verg. A. 8, 560;also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!
would that, yet if, if however, id. ib. 6, 187:si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,
id. ib. 6, 882; cf. b, infra.—Imperf.:(γ).qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,
Cic. Rep. 1, 34, 52:quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,
id. ib. 2, 22, 39:si ullum probarem simplex rei publicae genus,
id. ib. 2, 23, 43:quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,
id. Lael. 4, 13; cf. id. Verr. 2, 5, 51, § 133; v. Zumpt, Gram. § 525: SEI QVES ESENT, QVEI SIBEI DEICERENT, S. C. de Bacch (twice). —Also with O, expressing a wish ( poet.):O si solitae quicquam virtutis adesset,
Verg. A. 11, 415;and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,
id. ib. 5, 398.—Perf.: SI INIVRIAM FAXIT ALTERI, VIGINTI QVINQVE AERIS POENAE SVNTO, Fragm. XII. Tabularum ap. Gell. 20, 1, 12: si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.):(δ).perii, si me aspexerit!
Plaut. Am. 1, 1, 164:victus sum, si dixeris,
id. ib. 1, 1, 272:Romani si casu intervenerint,
Caes. B. G. 7, 20, Cic. Rep. 3, 5, 8.—Pluperf.:c.si aliter accidisset,
Cic. Rep. 1, 4, 7:tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,
id. Lael. 7, 25:mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,
id. Rep. 1, 41, 64:si id fecisses,
id. Phil. 2, 2, 3; 2, 15, 38; 2, 36, 90:si quis in caelum ascendisset, etc.,
id. Lael. 23, 88:si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,
id. Phil. 13, 1, 2.—Ellipt.(α).With pron. indef:(β).istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,
Cic. Rep. 1, 18, 30:aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,
id. Lael. 2, 9; id. Or. 29, 103.—In a negation, usu. si minus, si contra (= sin minus, sin aliter):(γ).plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,
Cic. Rep. 3, 4, 7:educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,
id. Cat. 1, 5, 10; id. de Or. 2, 16, 68, in this sense less freq. si non:utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,
id. Rosc. Com. 3, 9:si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,
id. Fam. 7, 3, 5; Plaut. Rud. 4, 3, 104 sq.; id. Ps. 3, 2, 87; id. Poen. 5, 2, 24; Hor. Ep. 1, 1, 66; 1, 6, 68; Liv. 28, 29, 4:hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 1, 58, § 152; so, si nihil aliud, Liv 22, 29; 30, 35; 45, 37 fin., Curt. 4, 6, 28:si aliud nihil,
id. 2, 43.—With forte:2.intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,
perhaps, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7; cf.:vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,
id. de Or. 3, 12, 47.—With quod, and if, but if, if however, if:B.quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?
Cic. Or. 16, 51:quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,
id. Brut. 2, 7:quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,
id. Lael. 7, 23; id. Rep. 3, 4, 7:quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,
id. Arch. 7, 16; id. Cat. 2, 5, 10; id. Rosc. Com. 18, 54.—In partic.1.In subject or object-clauses, si with subj. sometimes takes the place of an inf.:2.apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,
Cic. Rep. 4, 3, 3: summa gloria constat ex tribus his;si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,
id. Off. 2, 9, 31:unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,
Caes. B. G. 3, 5:illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,
Liv. 28, 41, 1; Nep. Ages. 4, 3: infinitum est, si singulos velim persequi. Sen. Q. N. 5, 17, 5; id. Tranq. 16, 2 (cf. si after mirum est, I. a. fin. supra).—In subst. clauses, to denote a doubtful assumption or future event (cf. quod):3.dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,
Liv. 3, 46:adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,
id. 30, 23; 35, 18.—Si with a relative takes the place of a relative clause, to express a class the existence or extent of which is doubtful: mortem proposuit, non eis solum qui illam rem gesserunt, sed eis etiam si qui non moleste tulerunt, i. e. if such there were, whether few or many, Cic. Phil. 13, 18, 39; id. Verr. 2, 1, 4, § 9:4.dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,
Caes. B. G. 7, 29:errat, si quis existimat facilem rem esse donare,
Sen. Vit. Beat. 24, 1; Cic. Off. 2, 13, 44; Liv. 42, 31.—In syllogistic reasonings:5.si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,
Cic. Inv. 1, 36, 65:si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,
id. Fat. 6, 12.—= etiamsi, with foll. tamen, even if, although, albeit (class.):II.quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,
Cic. Sen. 11, 38; cf.:quae si causa non esset, tamen, etc.,
id. Mur. 4, 8; and:quae si dubia essent, tamen, etc.,
Sall. J. 85, 48.—Transf., in dependent clauses expressing an interrogation or doubt, it is nearly = num, but forms a looser connection, if, whether, if perchance (class., but very rare in Cic.):B.ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,
Plaut. Bacch. 3, 5, 4; Ter. Eun. 3, 4, 7; id. Heaut. 1, 1, 118; cf. id. Phorm. 3, 3, 20:jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,
Plaut. Men. 1, 2, 33; cf. id. Merc. 1, 2, 44:fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,
Verg. A. 4, 110; Plaut. Mil. 4, 8, 52:primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,
Liv. 29, 25; 39, 50:id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,
id. 34, 3; cf. id. 40, 49 fin.:jam dudum exspecto, si tuom officium scias,
Plaut. Poen. prol. 12:hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,
Caes. B. G. 2, 9; id. B. C. 2, 34; cf.:Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,
id. ib. 3, 75:non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,
Cic. Phil. 9, 1, 2; cf. id. de Or. 2, 85, 398:statui expectandum esse si quid certius adferretur,
id. Fam. 15, 1, 2:Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,
Liv. 39, 50:expertique simul, si tela artusque sequantur,
Val. Fl. 5, 562:Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,
Caes. B. G. 1, 8 fin.; cf.:temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,
Liv. 1, 57.—With ellipsis of a verb or clause on which the condition depends (cf. I. c. supra): ei rei suam operam dat, si possiet illam invenire ( to see) whether he can, Plaut. Cist. 1, 3, 37:B.L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,
to see, to try, Caes. B. G. 6, 29 fin.:circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,
id. ib. 6, 37:fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,
id. ib. 7, 20, 10; cf. id. ib. 7, 55 fin.; 7, 89 fin.; id. B. C. 3, 8 fin.; 3, 56:pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,
Liv. 1, 7:saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,
Verg. A. 9, 512:ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,
Liv. 42, 67, 6: haud aspernatus Tullius, tamen, si vana adferantur, in aciem educit ( that he might be ready) if, etc., id. 1, 23, 6:milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,
id. 27, 28, 5:alii offerunt se, si quo usus operae sit,
id. 26, 9, 9: ille postea, si comitia sua non fierent, urbi minari, i. e. ( that he would attack it) if, etc., Cic. Att. 4, 3, 3:Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,
Liv. 29, 35, 9; 5, 8, 9:consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,
id. 29, 36, 8: erat Athenis reo damnato, si fraus capitalis non esset, quasi [p. 1690] poenae aestimatio, Cic. de Or. 1, 54, 232: quattuor legiones Cornelio, si qui ex Etruriā novi motus nuntiarentur, relictae, to meet the case, that, to be ready, if, etc., Liv. 6, 22:is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,
id. 5, 8:ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,
id. 4, 6, 10; 1, 40, 2; 24, 36.—Si... si, for sive... sive, whether... or:si deus si dea es,
Cato, R. R. 139; cf.:hostiam si deo, si deae immolabant,
Gell. 2, 28, 3. -
16 si
sī (orig. and ante-class. form seī), conj. [from a pronominal stem = Gr. he; Sanscr. sva-, self; cf. Corss. Ausspr. 1, 778; Curt. Gr. Etym. 396], a conditional particle, if.I.Prop.a.With indic.; so in gen., in conditions which are assumed to be true, with the verb in pres. or perf.; less freq. in imperf or pluperf.; and in conditions which may probably become true, with the verb in fut. or fut. perf. (Madv. Gram. § 332; Zumpt, Gram. § 517).(α).Pres.: SI IN IVS VOCAT, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25, and ap. Porphyr. Hor. S. 1, 9, 65: SI MORBVS AEVITASVE VITIVM ESCIT... SI NOLET, etc., id. ap. Gell. l. l.: spero, si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):(β).si vis, dabo tibi testes,
Cic. Rep. 1, 37, 58:si voltis,
id. ib. 1, 28, 44:si placet,
id. ib. 2, 44, 71;1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,
id. ib. 1, 9, 14:si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
id. ib. 1, 18, 30:si populus plurimum potest,
id. ib. 3, 14, 23:si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,
id. ib. 1, 27, 43; cf. id. Off. 3, 8, 35:quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?
id. Cat. 1, 3, 6:si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,
id. Rep. 3, 18, 28:Si quaerimus, cur, etc.,
id. Brut. 95, 325. —Strengthened by modo:magnifica quidem res, si modo est ulla,
Cic. Div. 1, 1, 1:deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,
id. Rep. 1, 34, 51:quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,
id. ib. 3, 8, 12; id. Tusc. 2, 4, 33; id. de Or. 2, 43, 182:si quisquam est facilis, hic est,
id. Att. 14, 1, 2:si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,
id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 11:SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,
Cic. Rep. 1, 31, 47; 1, 32, 49:id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,
id. Lael. 7, 23: BACANALIA SEI QVA SVNT, EXSTRAD QVAM SEI QVID IBEI SACRI EST... FACIATIS VTEI DISMOTA SIENT, S. C. de Bacch. fin.:dicito, si quid vis, non nocebo,
Plaut. Am. 1, 1, 235:si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,
Cic. Rep. 1, 7, 12:si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,
id. Fam. 7, 23, 3:si aliquid dandum est voluptati,
id. Sen. 13, 44;four times repeated,
id. ib. 11, 38.—So esp. after mirum est or miror, as expressing reality (= quod or cum; cf. Gr. ei):noli mirari, si hoc non impetras,
Cic. Verr. 2, 2, 11, § 29:ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?
id. 8, 7, 14.—With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,
Cic. Fat. 12, 28:nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,
id. Phil. 13, 6, 19:si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,
Quint. 5, 10, 73:nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,
Sen. Ben. 5, 5, 1.—Imperf.:(γ).ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,
Plaut. As. 1, 2, 17; Cic. Rep. 1, 27, 43:si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,
id. Sest. 1.—Perf.:(δ).SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,
Cic. Rep. 1, 23, 37:si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,
id. ib. 2, 10, 18:quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,
id. ib. 1, 44, 68; cf. id. ib. 1, 42, 65:si ita sensit, ut loquitur,
id. ib. 3, 21, 32;1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,
id. ib. 2, 12, 24:si modo in philosophiā aliquid profecimus,
id. Off. 3, 8, 37: si quis eorum [p. 1689] (servorum) sub centone crepuit, nullum mihi vitium facit, Cato ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 sq. Müll.:si quid sceleste fecit,
Plaut. As. 2, 2, 27:si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,
Cic. Clu. 2, 6:si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,
id. Rep. 1, 42, 65; cf. id. ib. 1, 38, 59; id. Lael. 7, 24.—After mirum est or miror, to express a reality (cf. a, supra):minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,
Cic. de Or. 2, 13, 55; id. Deiot. 4, 12:quid mirum, si haec invitus amisi?
Tac. A. 12, 37:miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?
Sen. Contr. 2, 13, 1:minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,
Nep. Cim. 4, 4.—Very often followed by certe, profecto, etc., to express a conclusion, as certain as the unquestionable assumption:quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,
Cic. Brut. 2, 7:si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,
id. Fam. 15, 4, 13:etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,
id. Fam. 5, 16, 6:si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,
id. Att. 4, 2, 2; id. Mil. 2, 4; 7, 19.—Esp. with a negative conclusion (v. a fin. supra, and cf. quia, etsi):non, si tibi ante profuit, semper proderit,
Cic. Phil. 8, 4, 12:non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,
id. de Or. 2, 40, 170:neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,
id. Deiot. 4, 12:nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,
Quint. 5, 10, 82.—Pluperf.: si improbum Cresphontem existimaveras, etc., Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:(ε).nec mirum, eos si orationes turbaverant,
Liv. 32, 20, 2 (Trag. v. 156 Vahl.):si hoc ita fato datum erat, ut,
Liv. 30, 30, 3.—So esp. in indef. clauses of repeated action:plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,
whenever, Cic. Sest. 49, 105:si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,
Caes. B. C. 2, 6:si quando suis fortunis forte desperare coeperant,
id. B. G. 3, 12.—Fut.: SI VOLET SVO VIVITO... SI VOLET PLVS DATO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.: si voles advortere animum, comiter monstrabitur, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.); and:(ζ).alte spectare si voles, etc.,
Cic. Rep. 6, 23, 25:si jam eminebit foras,
id. ib. 6, 26, 29:si me audietis,
id. ib. 1, 19, 32:si mutuas non potero certum est sumam fenore,
Plaut. As. 1, 3, 95:id persequar, si potero, subtilius,
Cic. Rep. 2, 23, 42; cf. in the foll. z:nihil (offendet) si modo opus exstabit,
id. ib. 5, 3, 5:si quid te volam, ubi eris?
Plaut. As. 1, 1, 96: si quod aliud oikeion reperies, Cic. Att. 1, 10, 3.—Fut. perf.: si te hic offendero, moriere, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1 (Trag. v. 301 Vahl.):b.si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,
Cic. Rep. 2, 1, 3:tum magis assentiere, si ad majora pervenero,
id. ib. 1, 40, 62:expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,
id. ib. 1, 35, 55;1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,
id. Lael. 4, 16:accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,
id. Rep. 1, 46, 70; so,si potuero,
id. ib. 2, 30, 53; id. Brut. 5, 21:si potuerit,
id. Off. 3, 23, 89:si modo id exprimere Latine potuero,
id. Rep. 1, 43, 66:si modo interpretari potuero,
id. Leg. 2, 18, 45:si ne ei caput exoculassitis,
Plaut. Rud. 3, 4, 26: si quid vos per laborem recte feceritis... Sed si quā per voluptatem nequiter feceritis, etc., Cato ap. Gell. 16, 1, 4:de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,
Cic. de Or. 3, 12, 47.—With subj.; so in gen. of conditions assumed in statement, but implied not to be actual; the verb in pres. (rarely perf.) implies that the condition is still possible; in the imperf. and pluperf., that it is known to be unreal (Madv. Gram. § 347 sqq.; Zumpt, Gram. § 524).(α).Pres.:(β).si habeat aurum,
Plaut. Bacch. 1, 1, 12:abire hinc nullo pacto possim, si velim,
id. ib. 2, 2, 2; so,si velim,
Cic. Rep. 3, 10, 17:cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,
id. ib. 1, 5, 9:si singulos numeremus,
id. ib. 3, 4, 7: si jus suum populi teneant, id. ib. 1, 32, 48:si Scipionis desiderio me moveri negem,
id. Lael. 3, 10:si ad verba rem deflectere velimus,
id. Caecin. 18, 51:si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,
id. Rep. 3, 9, 14.—In expressing a wish ( poet. for utinam), usu. with O:O si angulus ille accedat, qui, etc.,
Hor. S. 2, 6, 8; 2, 6, 10:O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,
Verg. A. 8, 560;also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!
would that, yet if, if however, id. ib. 6, 187:si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,
id. ib. 6, 882; cf. b, infra.—Imperf.:(γ).qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,
Cic. Rep. 1, 34, 52:quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,
id. ib. 2, 22, 39:si ullum probarem simplex rei publicae genus,
id. ib. 2, 23, 43:quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,
id. Lael. 4, 13; cf. id. Verr. 2, 5, 51, § 133; v. Zumpt, Gram. § 525: SEI QVES ESENT, QVEI SIBEI DEICERENT, S. C. de Bacch (twice). —Also with O, expressing a wish ( poet.):O si solitae quicquam virtutis adesset,
Verg. A. 11, 415;and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,
id. ib. 5, 398.—Perf.: SI INIVRIAM FAXIT ALTERI, VIGINTI QVINQVE AERIS POENAE SVNTO, Fragm. XII. Tabularum ap. Gell. 20, 1, 12: si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.):(δ).perii, si me aspexerit!
Plaut. Am. 1, 1, 164:victus sum, si dixeris,
id. ib. 1, 1, 272:Romani si casu intervenerint,
Caes. B. G. 7, 20, Cic. Rep. 3, 5, 8.—Pluperf.:c.si aliter accidisset,
Cic. Rep. 1, 4, 7:tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,
id. Lael. 7, 25:mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,
id. Rep. 1, 41, 64:si id fecisses,
id. Phil. 2, 2, 3; 2, 15, 38; 2, 36, 90:si quis in caelum ascendisset, etc.,
id. Lael. 23, 88:si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,
id. Phil. 13, 1, 2.—Ellipt.(α).With pron. indef:(β).istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,
Cic. Rep. 1, 18, 30:aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,
id. Lael. 2, 9; id. Or. 29, 103.—In a negation, usu. si minus, si contra (= sin minus, sin aliter):(γ).plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,
Cic. Rep. 3, 4, 7:educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,
id. Cat. 1, 5, 10; id. de Or. 2, 16, 68, in this sense less freq. si non:utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,
id. Rosc. Com. 3, 9:si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,
id. Fam. 7, 3, 5; Plaut. Rud. 4, 3, 104 sq.; id. Ps. 3, 2, 87; id. Poen. 5, 2, 24; Hor. Ep. 1, 1, 66; 1, 6, 68; Liv. 28, 29, 4:hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 1, 58, § 152; so, si nihil aliud, Liv 22, 29; 30, 35; 45, 37 fin., Curt. 4, 6, 28:si aliud nihil,
id. 2, 43.—With forte:2.intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,
perhaps, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7; cf.:vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,
id. de Or. 3, 12, 47.—With quod, and if, but if, if however, if:B.quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?
Cic. Or. 16, 51:quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,
id. Brut. 2, 7:quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,
id. Lael. 7, 23; id. Rep. 3, 4, 7:quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,
id. Arch. 7, 16; id. Cat. 2, 5, 10; id. Rosc. Com. 18, 54.—In partic.1.In subject or object-clauses, si with subj. sometimes takes the place of an inf.:2.apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,
Cic. Rep. 4, 3, 3: summa gloria constat ex tribus his;si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,
id. Off. 2, 9, 31:unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,
Caes. B. G. 3, 5:illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,
Liv. 28, 41, 1; Nep. Ages. 4, 3: infinitum est, si singulos velim persequi. Sen. Q. N. 5, 17, 5; id. Tranq. 16, 2 (cf. si after mirum est, I. a. fin. supra).—In subst. clauses, to denote a doubtful assumption or future event (cf. quod):3.dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,
Liv. 3, 46:adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,
id. 30, 23; 35, 18.—Si with a relative takes the place of a relative clause, to express a class the existence or extent of which is doubtful: mortem proposuit, non eis solum qui illam rem gesserunt, sed eis etiam si qui non moleste tulerunt, i. e. if such there were, whether few or many, Cic. Phil. 13, 18, 39; id. Verr. 2, 1, 4, § 9:4.dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,
Caes. B. G. 7, 29:errat, si quis existimat facilem rem esse donare,
Sen. Vit. Beat. 24, 1; Cic. Off. 2, 13, 44; Liv. 42, 31.—In syllogistic reasonings:5.si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,
Cic. Inv. 1, 36, 65:si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,
id. Fat. 6, 12.—= etiamsi, with foll. tamen, even if, although, albeit (class.):II.quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,
Cic. Sen. 11, 38; cf.:quae si causa non esset, tamen, etc.,
id. Mur. 4, 8; and:quae si dubia essent, tamen, etc.,
Sall. J. 85, 48.—Transf., in dependent clauses expressing an interrogation or doubt, it is nearly = num, but forms a looser connection, if, whether, if perchance (class., but very rare in Cic.):B.ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,
Plaut. Bacch. 3, 5, 4; Ter. Eun. 3, 4, 7; id. Heaut. 1, 1, 118; cf. id. Phorm. 3, 3, 20:jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,
Plaut. Men. 1, 2, 33; cf. id. Merc. 1, 2, 44:fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,
Verg. A. 4, 110; Plaut. Mil. 4, 8, 52:primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,
Liv. 29, 25; 39, 50:id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,
id. 34, 3; cf. id. 40, 49 fin.:jam dudum exspecto, si tuom officium scias,
Plaut. Poen. prol. 12:hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,
Caes. B. G. 2, 9; id. B. C. 2, 34; cf.:Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,
id. ib. 3, 75:non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,
Cic. Phil. 9, 1, 2; cf. id. de Or. 2, 85, 398:statui expectandum esse si quid certius adferretur,
id. Fam. 15, 1, 2:Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,
Liv. 39, 50:expertique simul, si tela artusque sequantur,
Val. Fl. 5, 562:Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,
Caes. B. G. 1, 8 fin.; cf.:temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,
Liv. 1, 57.—With ellipsis of a verb or clause on which the condition depends (cf. I. c. supra): ei rei suam operam dat, si possiet illam invenire ( to see) whether he can, Plaut. Cist. 1, 3, 37:B.L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,
to see, to try, Caes. B. G. 6, 29 fin.:circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,
id. ib. 6, 37:fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,
id. ib. 7, 20, 10; cf. id. ib. 7, 55 fin.; 7, 89 fin.; id. B. C. 3, 8 fin.; 3, 56:pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,
Liv. 1, 7:saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,
Verg. A. 9, 512:ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,
Liv. 42, 67, 6: haud aspernatus Tullius, tamen, si vana adferantur, in aciem educit ( that he might be ready) if, etc., id. 1, 23, 6:milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,
id. 27, 28, 5:alii offerunt se, si quo usus operae sit,
id. 26, 9, 9: ille postea, si comitia sua non fierent, urbi minari, i. e. ( that he would attack it) if, etc., Cic. Att. 4, 3, 3:Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,
Liv. 29, 35, 9; 5, 8, 9:consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,
id. 29, 36, 8: erat Athenis reo damnato, si fraus capitalis non esset, quasi [p. 1690] poenae aestimatio, Cic. de Or. 1, 54, 232: quattuor legiones Cornelio, si qui ex Etruriā novi motus nuntiarentur, relictae, to meet the case, that, to be ready, if, etc., Liv. 6, 22:is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,
id. 5, 8:ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,
id. 4, 6, 10; 1, 40, 2; 24, 36.—Si... si, for sive... sive, whether... or:si deus si dea es,
Cato, R. R. 139; cf.:hostiam si deo, si deae immolabant,
Gell. 2, 28, 3. -
17 Tauri Thermae
ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;I.aquae, as trisyl.,
Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):B.aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,
Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:pluvialis,
rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,aquae pluviae,
Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,caelestes aquae,
Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,aquae de nubibus,
Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:fluvialis,
river-water, Col. 6, 22; so,aqua fluminis,
Vulg. Jer. 2, 18:aquaï fons,
Lucr. 5, 602:fons aquae,
Vulg. Gen. 24, 13:fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,
Verg. A. 11, 495:fluvius aquae,
Vulg. Apoc. 22, 1:rivus aquae,
Verg. E. 8, 87:rivi aquarum,
Vulg. Isa. 32, 2:torrens aquae,
ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:fons aquae dulcis,
Cic. Verr. 4, 118; and plur.:aquae dulces,
Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,aquae maris,
Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:dulcis et amara aqua,
ib. Jac. 3, 11:perennis,
never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,
Cic. Verr. 4, 107:aqua profluens,
running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,currentes aquae,
Vulg. Isa. 30, 25; so,aqua viva,
living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:aquae vivae,
ib. Num. 19, 17;and in a spiritual sense: aqua viva,
ib. Joan. 4, 10; so,vitae,
ib. Apoc. 22, 17:aquae viventes,
ib. Lev. 14, 5:stagna aquae,
standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:aquae de puteis,
well-water, Vulg. Num. 20, 17:aqua de cisternā,
cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,aqua cisternae,
ib. Isa. 36, 16:aquae pessimae,
ib. 4 Reg. 2, 19:aqua recens,
Verg. A. 6, 636:turbida,
Vulg. Jer. 2, 18:crassa,
ib. 2 Macc. 1, 20:munda,
ib. Heb. 10, 22:purissima,
ib. Ezech. 34, 18:aquae calidae,
warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:calida,
Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;and contr.: calda,
Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:aliquem aquā ferventi perfundere,
Cic. Verr. 1, 67:aqua frigida,
cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:frigida,
Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:decocta,
Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—Particular phrases.1.Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—2.Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):3.ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,
Plaut. Truc. 2, 4, 15.—Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:a.non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,
Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,
Curt. 3, 10, 8.— Provv.Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaïb.sumi quam haec est atque ista hospita,
you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:II.cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,
Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—Water, in a more restricted sense.A.The sea:B. C.coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,
on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,
Ov. P. 2, 7, 30:findite remigio aquas!
id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:To-morrow to fresh woods and pastures new),
Ov. F. 2, 864.—A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:D.alii in aquam caeci ruebant,
Liv. 1, 27:sonitus multarum aquarum,
of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,
along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—Rain:E. 1.cornix augur aquae,
Hor. C. 3, 17, 12:deūm genitor effusis aethera siccat aquis,
Ov. F. 3, 286:multā terra madescit aquā,
id. ib. 6, 198:aquae magnae bis eo anno fuerunt,
heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—In gen.:2.ad aquas venire,
Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:aquae caldae,
Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:aquae calidae,
Plin. 2, 103, 106, § 227:aquae medicatae,
Sen. Q. N. 3, 25:aquae Salutiferae,
Mart. 5, 1.—Hence,As prop. noun, Waters. Some of the most important were.a.Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—b. c. d. (α). (β).In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—(γ). e.Ăquae Cĭcĕrōnĭānae, at Cicero's villa at Puteoli, Plin. 31, 2, 3, § 6.—f.Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—g.Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—h.Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—F.The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,(α).Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—(β).Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—(γ).Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:G.in hac causā mihi aqua haeret,
id. ad Q. Fr. 2, 7.—Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;III.hence, as med. t.,
the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:medicamentum ad aquam intercutem dare,
Cic. Off. 3, 24, 92:decessit morbo aquae intercutis,
Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,
Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l. -
18 dies
dĭes (dīes, Liv. Andron. Fragm. Odys. 7), ēi ([etilde]ī, Verg. A. 4, 156; Hor. S. 1, 8, 35 et saep.;I.dissyl.: di-ei,
Ter. Eun. 4, 7, 31; also gen. dies, die, and dii—dies, as in acies, facies, pernicies, etc., Enn. ap. Gell. 9, 14; Ann. v. 401 Vahl.; Cic. Sest. 12, 28 ap. Gell. l. l.:die,
Prisc. p. 780 P.; even in Verg. G. 1, 208, where Gellius reads dies, v. Wagner ad loc., nearly all MSS. have die; cf. Rib. and Forbig. ad loc.; so,die,
Plaut. Ps. 4, 7, 59; id. Capt. 4, 2, 20; Caes. B. G. 7, 11, 5; id. B. C. 1, 14, 3; 3, 76, 2; Just. 2, 11, 17; cf. Oud. ad B. G. 2, 23, 1. Die appears to be certain in Sall. J. 52, 3; 97, 3. Also in Cic. Sest. 12, 28, Gellius reads dies, where our MSS., except the Cod. Lamb., have diei;perh. those words do not belong to Cicero himself. Form dii,
Verg. A. 1, 636, Rib. and Forbig. after Serv. and Gell. l. l.— Dat., diēī, saep. die, Plaut. Am. 1, 1, 120, acc. to Serv. Verg. G. 1, 208; Plaut. Am. 1, 3, 48; id. Capt. 3, 1, 4; id. Trin. 4, 2, 1;once dii,
id. Merc. 1, Prol. 13; cf. Roby, Gram. 1, 121 sq.); m. (in sing. sometimes f., esp. in the signif. no. I. B. 1.) [root Sanscr. dī, gleam: dinas, day; Gr. dios, heavenly; cf. Lat. Jovis (Diovis), Diana, deus, dīvus, etc. Old form, dius (for divus); cf.: nudius, diu, etc. The word also appears in composition in many particles, as pridem, hodie, diu, etc., v. Corss. Auspr. 2, 855 sq.], a day (cf.: tempus, tempestas, aetas, aevum, spatium, intervallum).Lit.A.In gen., the civil day of twenty-four hours.(α).Masc.:(β).dies primus est veris in Aquario... dies tertius... dies civiles nostros, etc.,
Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3; Gell. 3, 2: REBVS IVRE IVDICATIS TRIGINTA DIES IVSTI SVNTO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; and 15, 13 fin.; for which;per dies continuos XXX., etc.,
Gai. Inst. 3, 78: multa dies in bello conficit unus, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 297 ed. Vahl.); cf.:non uno absolvam die,
Plaut. Capt. 3, 5, 73:hic dies,
id. Aul. 4, 9, 11:hic ille est dies,
id. Capt. 3, 3, 3:ante hunc diem,
id. ib. 3, 4, 101:illo die impransus fui,
id. Am. 1, 1, 98; cf.:eo die,
Caes. B. G. 1, 22 fin.; 2, 6; 2, 32 fin.; 4, 11, 4; 5, 15 fin. et saep.:postero die,
id. ib. 1, 15, 1; 3, 6, 3 et saep.; Cic. Verr. 2, 2, 17; Sall. J. 29, 5; 38, 9 et saep.:in posterum diem,
Caes. B. G. 7, 41 fin.; id. B. C. 1, 65 fin. et saep.:diem scito esse nullum, quo die non dicam pro reo,
Cic. Q. Fr. 3, 3:domi sedet totos dies,
Plaut. Aul. 1, 1, 34:paucos dies ibi morati,
Caes. B. G. 7, 5, 4:dies continuos XXX. sub bruma esse noctem,
id. ib. 5, 13, 3:hosce aliquot dies,
Ter. Heaut. 4, 5, 4; cf. id. Eun. 1, 2, 71 et saep.:festo die si quid prodegeris,
Plaut. Aul. 2, 8, 10; so,festus,
id. Cas. 1, 49; id. Poen. 3, 5, 13; 4, 2, 26 et saep.—Fem. (freq. in poetry metri gratiā; rare in prose), postrema, Enn. ap. Gell. 9, 14:b.omnia ademit Una dies,
Lucr. 3, 912; cf. id. 3, 921; 5, 96 and 998: homines, qui ex media nocte ad proximam mediam noctem in his horis XXIV. nati sunt, una die nati dicuntur, Varr. ap. Gell. 3, 2, 2 (uno die, Macr. S. 1, 3):quibus effectis armatisque diebus XXX., a qua die materia caesa est,
Caes. B. C. 1, 36 fin.:Varronem profiteri, se altera die ad colloquium venturum,
id. ib. 3, 19, 4 (for which, shortly before: quo cum esset postero die ventum); cf.:postera die,
Sall. J. 68, 2 (for which, in the same author, more freq.:postero die): pulchra,
Hor. Od. 1, 36, 10:suprema,
id. ib. 1, 13, 20:atra,
Verg. A. 6, 429:tarda,
Ov. M. 15, 868 et saep.—(But Caes. B. C. 3, 26, 1; 3, 37, 1, read altero, tertio.)—Connections:B.postridie ejus diei, a favorite expression of Caesar,
Caes. B. G. 1, 23, 1: 1, 47, 2; 1, 48, 2 et saep., v. postridie;and cf.: post diem tertium ejus diei,
Cic. Att. 3, 7; Sulpic. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2; Liv. 27, 35:diem ex die exspectabam,
from day to day, id. ib. 7, 26 fin.; cf.:diem ex die ducere,
Caes. B. G. 1, 16, 5; for which also: diem de die prospectans, Liv. 5, 48; and: diem de die differre, id. 25, 25: LIBRAS FARRIS ENDO DIES DATO, for every day, day by day, daily, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.:affatim est hominum, in dies qui singulas escas edunt,
Plaut. Men. 3, 1, 10; so,in dies,
every day, Cic. Top. 16, 62; Caes. B. G. 3, 23, 7; 5, 58, 1; 7, 30, 4; Vell. 2, 52, 2; Liv. 21, 11 Drak.; 34, 11 al.; less freq. in sing.:nihil usquam sui videt: in diem rapto vivit,
Liv. 22, 39; cf.:mutabilibus in diem causis (opp. natura perpetua),
id. 31, 29 (in another signif. v. the foll., no. II. A. 3); and: cui licet in diem ( = singulis diebus, daily) dixisse Vixi, etc., Hor. Od. 3, 29, 42. And still more rarely: ad diem, Treb. Gallien. 17; Vop. Firm. 4:ante diem, v. ante.—Die = quotidie or in diem,
daily, Verg. E. 2, 42; 3, 34:quos mille die victor sub Tartara misi,
id. A. 11, 397:paucissimos die composuisse versus,
Quint. 10, 3, 8:saepius die,
Plin. 15, 6, 6, § 22: die crastini, noni, pristini, quinti, for die crastino, nono, etc., v. h. vv. crastinus, nonus, etc.; and cf. Gell. 10, 24; Macr. S. 1, 4.—In partic.1.A set day, appointed time, term in the widest sense of the word (for appearing before court, in the army, making a payment, etc.).(α).Masc.: MORBVS SONTICVS... STATVS DIES CVM HOSTE... QVID HORVM FVIT VNVM IVDICI ARBITROVE REOVE DIES DIFFISVS ESTO, XII. Tab. ap. Cic. Off. 1, 12; Fest. p. 273, 26 Müll.; for which: STATVS CONDICTVSVE DIES CVM HOSTE, acc. to Cincius ap. Gell. 16, 4, 4;(β).and with comic reference to the words of this law,
Plaut. Curc. 1, 1, 5 (found also in Macr. S. 1, 16);and freq.: status dies,
Plin. Ep. 9, 39, 1; Suet. Claud. 1; Flor. 1, 13, 16 et saep.:hic nuptiis dictus est dies,
Ter. And. 1, 1, 75; cf.:dies colloquio dictus est ex eo die quintus,
Caes. B. G. 1, 42, 4; so,dictus,
id. ib. 5, 27, 5:iis certum diem conveniendi dicit,
id. ib. 5, 57, 2:die certo,
Sall. J. 79, 4; cf.constituto,
id. ib. 13 fin.:decretus colloquio,
id. ib. 113, 3:praestitutus,
Liv. 3, 22:praefinitus,
Plin. 35, 10, 36, § 109; Gell. 16, 4, 3:ascriptus,
Phaedr. 4, 11, 8 et saep.:quoniam advesperascit, dabis diem nobis aliquem, ut contra ista dicamus,
Cic. N. D. 3, 40; Caes. B. G. 1, 16, 5; id. B. C. 1, 11, 2; Sall. J. 109, 3; Liv. 35, 35 et saep.:dies ater,
an unlucky day, Sen. Vit. Beat. 25.—Fem. (so commonly in this sense in class. prose, but only in sing., v. Mützell ad Curt. 3, 1, 8):(γ).ut quasi dies si dicta sit,
Plaut. As. 5, 1, 11; so,dicta,
Cic. Fam. 16, 10 fin.; cf.:edicta ad conveniendum,
Liv. 41, 10 fin.:praestituta,
Plaut. Ps. 1, 3, 140; 2, 2, 28; Ter. Ph. 3, 2, 38; Cic. Verr. 2, 3, 14 fin.; id. Vatin. 15, 37; id. Tusc. 1, 39; Liv. 45, 11 et saep.; cf.constituta,
Cic. Caecin. 11, 32; Caes. B. G. 1, 4, 2; 1, 8, 3: certa eius rei constituta, id. B. C. 3, 33, 1:pacta et constituta,
Cic. Cat. 1, 9, 24:statuta,
Liv. 31, 29:stata,
id. 27, 23 fin.:certa,
Caes. B. G. 1, 30, 4, 5, 1, 8; id. B. C. 1, 2, 6; Nep. Chabr. 3 et saep.:annua,
Cic. Fam. 7, 23; id. Att. 12, 3 fin.; cf.longa,
Plaut. Ep. 4, 1, 18:die caecā emere, oculatā vendere,
i. e. to buy on credit and sell for cash, id. Ps. 1, 3, 67, v. caecus, no. II. B.:haec dies summa hodie est, mea amica sitne libera, an, etc.,
id. Pers. 1, 1, 34:puto fore istam etiam a praecone diem,
Cic. Att. 13, 3:ubi ea dies venit (preceded by tempore ejus rei constituto),
Caes. B. G. 7, 3:praeterita die, qua suorum auxilia exspectaverant,
id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 6, 33, 4:esse in lege, quam ad diem proscriptiones fiant,
Cic. Rosc. Am. 44, 128 et saep.—Both genders together:b.diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant: is dies erat a. d. V. Kal. Apr., etc.,
Caes. B. G. 1, 6 fin.; Cic. Att. 2, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 34, 35 al.—Hence: dicere diem alicui, to impeach, lay an accusation against:2.diem mihi, credo, dixerat,
Cic. Mil. 14, 36:Domitium Silano diem dixisse scimus,
id. Div. in Caec. 20, 67.—A natural day, a day, as opp. to night: ut vel, quia est aliquid, aliud non sit, ut Dies est, nox non est; vel, quia est aliquid, et aliud sit: Sol est super terram, dies est, Quint. 5, 8, 7: pro di immortales, quis hic illuxit dies, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 4, 76:3.credibile non est, quantum scribam die, quin etiam noctibus,
in the daytime, id. Att. 13, 26:negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,
in a single day and night, id. N. D. 2, 9, 24; cf.in this signif.: die ac nocte,
Plin. 29, 6, 36, § 113:nocte et die,
Liv. 25, 39;and simply die,
Hor. S. 2, 1, 4; Quint. 10, 3, 8; cf.also: currus rogat ille paternos, Inque diem alipedum jus et moderamen equorum,
Ov. M. 2, 48; and, connected with nox:(Themistocles) diem noctemque procul ab insula in salo navem tenuit in ancoris,
Nep. Them. 8 fin.; cf. Cic. Div. 2, 27, 59; Liv. 22, 1 fin. —But more freq.: diem noctemque, like our day and night, i. q. without ceasing, uninterruptedly; Caes. B. G. 7, 77, 11; 7, 42 fin.; id. B. C. 1, 62;for which less freq.: diem et noctem,
Hirt. B. Hisp. 38, 1;diem ac noctem,
Liv. 27, 4 and 45:noctemque diemque,
Verg. A. 8, 94; cf. Quint. 9, 4, 23:continuate nocte ac die itinere,
Caes. B. C. 3, 11, 1; 3, 36, 8; and in plur.:dies noctesque,
Plaut. Rud. 2, 3, 49; Ter. Eun. 1, 2, 113; Cic. Att. 7, 9 fin.; Nep. Dat. 4, 4 et saep.; also, reversing the order: noctesque diesque, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 338 ed. Vahl.); Hor. S. 1, 1, 76:noctesque et dies,
Ter. And. 4, 1, 52; id. Eun. 5, 8, 49:noctes atque dies,
Lucr. 2, 12; 3, 62; Cic. Fin. 1, 16, 51; Verg. A. 6, 127 al.:noctes diesque,
id. ib. 9, 488:noctes ac dies,
Cic. Arch. 11, 29:noctes et dies,
id. Brut. 90, 308; id. de Or. 1, 61, 260; id. Tusc. 5, 25 and 39; Ter. Eun. 5, 8, 49; cf.also: neque noctem neque diem intermittit,
Caes. B. G. 5, 38:Galli dies... sic observant, ut noctem dies subsequatur,
id. ib. 6, 18, 2 Herz ad loc. So, too, in gen.:qui nocte dieque frequentat Limina,
Mart. 10, 58, 11:cum die,
at break of day, Ov. M. 13, 677:orto die ( = orta luce),
Tac. A. 1, 20; 1, 68; id. H. 2, 21:ante diem ( = ante lucem),
Hor. Ep. 1, 2, 35:dies fit, late Lat. for lucescit,
Vulg. Luc. 22, 66: de die, in open day, broad day; v. de.—Dies alicujus (like the Heb. ; v. Gesen. Lex. s. h. v.).a.I. q. dies natalis, a birthday:b.diem meum scis esse III. Non. Jan. Aderis igitur,
Cic. Att. 13, 42, 2; cf.in full: natali die tuo,
id. ib. 9, 5 al. So the anniversary day of the foundation of a city is, dies natalis urbis, Cic. Div. 2, 47, 98.—I. q. dies mortis, dying-day:c.quandocumque fatalis et meus dies veniet statuarque tumulo,
Tac. Or. 13 fin. Called, also: supremus dies. Suet. Aug. 99; id. Tib. 67; cf.:supremus vitae dies,
Cic. de Sen. 21, 78; Suet. Aug. 61. Hence:diem suum obire,
to die, Sulp. in Cic. Fam. 4, 12, 2;and in the same sense: obire diem supremum,
Nep. Milt. 7 fin.; id. Dion. 2 fin.; Suet. Claud. 1:exigere diem supremum,
Tac. A. 3, 16:explere supremum diem,
id. ib. 1, 6; 3, 76;and simply: obire diem,
Plin. 2, 109, 112, § 248; Suet. Tib. 4; id. Vesp. 1; id. Gr. 3; cf.also: fungi diem,
Just. 19, 1, 1.—I. q. dies febris, fever-day: etsi Non. Mart., [p. 574] die tuo, ut opinor, exspectabam epistolam a te longiorem, Cic. Att. 9, 2 init.; 7, 8, 2 al.II.Transf.A.In gen. (from no. I. A.).1.A day, for that which is done in it (cf. the Hebr., the Gr. eleutheron êmar, etc.):2.is dies honestissimus nobis fuerat in senatu,
Cic. Fam. 1, 2, 3:non tam dirus ille dies Sullanus C. Mario,
id. Att. 10, 8, 7:equites Romanos daturos illius diei poenas,
id. Sest. 12, 28:hic dies et Romanis refecit animos et Persea perculit,
Liv. 42, 67 Drak.; cf. id. 9, 39 fin.; Vell. 2, 35 Ruhnk.; 2, 86; Just. 9, 3 fin.; Flor. 2, 6, 58 Duker.:imponite quinquaginta annis magnum diem,
Tac. Agr. 34:quid pulchrius hac consuetudine excutiendi totum diem?... totum diem mecum scrutor, facta ac dicta mea remetior, etc., Sen. de Ira, 3, 36: dies Alliensis, i. q. pugna Alliensis,
Liv. 6, 1; Suet. Vit. 11:Cannensis,
Flor. 4, 12, 35 al. And so even of one's state of mind on any particular day:qualem diem Tiberius induisset,
what humor, temper, Tac. A. 6, 20. —A day's journey:3.hanc regionem, dierum plus triginta in longitudinem, decem inter duo maria in latitudinem patentem,
Liv. 38, 59; Just. 36, 2, 14 al.—In gen. (like, hêmera, and our day, for) time, space of time, period:B.diem tempusque forsitan ipsum leniturum iras,
Liv. 2, 45;so with tempus,
id. 22, 39; 42, 50: amorem intercapedine ipse lenivit dies, Turp. ap. Non. 522, 7;so in the masc. gender: longus,
Stat. Th. 1, 638; Luc. 3, 139;but also longa,
Plaut. Epid. 4, 1, 18; Plin. Ep. 8, 5 fin.; cf.perexigua,
a brief respite, Cic. Verr. 1, 2 fin.:nulla,
Ov. M. 4, 372 al.:ex ea die ad hanc diem quae fecisti, in judicium voco,
Cic. Verr. 2, 1, 12 fin.:ut infringatur hominum improbitas ipsa die, quae debilitat cogitationes, etc.,
id. Fam. 1, 6; cf. id. ib. 7, 28 fin.; id. Tusc. 3, 22, 53 al.: indutiae inde, non pax facta;quarum et dies exierat, et ante diem rebellaverant,
i. e. the term of the truce, Liv. 4, 30 fin.; 30, 24; 42, 47 fin. (for which: quia tempus indutiarum cum Veienti populo exierat, id. 4, 58).—Prov.:dies adimit aegritudinem,
Ter. Heaut. 3, 1, 13: dies festus, festival-time, festival:—diem festum Dianae per triduum agi, Liv. 25, 23 et saep.:die lanam et agnos vendat,
at the right time, Cato R. R. 150, 2:praesens quod fuerat malum, in diem abiit,
to a future time, Ter. Ph. 5, 2, 16; so in diem, opp. statim, Q. Cic. Pet. cons. 12, 48;and simply in diem,
Plaut. Mil. 3, 2, 48; Ter. Eun. 5, 7, 19; Cic. Cael. 24.—Esp. freq. in diem vivere, to live on from day to day, regardless of the future, Cic. de Or. 2, 40, 169; id. Tusc. 5, 11, 33; Plin. Ep. 5, 5, 4 et saep; cf. the equivoque with de die, under de.—In partic. (acc. to no. I. B. 2— poet., and in postAug. prose).1.Light of day, daylight:2.contraque diem radiosque micantes Obliquantem oculos,
Ov. M. 7, 411; 5, 444; 13, 602:multis mensibus non cernitur dies,
Plin. 33, 4, 21, § 70; Plin. Ep. 6, 20, 6; 9, 36, 2 al.; also of the eyesight, Stat. Th. 1, 237;and trop. of the conscience: saeva dies animi scelerumque in pectore Dirae,
id. ib. 1, 52.—For caelum, the sky, the heavens:b.sub quocumque die, quocumque est sidere mundi,
Luc. 7, 189; 1, 153:incendere diem nubes oriente remotae,
id. 4, 68; 8, 217; Stat. Th. 1, 201.—Hence, like caelum,The weather:3.totumque per annum Durat aprica dies,
Val. Fl. 1, 845:tranquillus,
Plin. 2, 45, 44, § 115:mitis,
id. 11, 10, 10, § 20:pestilens,
id. 22, 23, 49, § 104.—The air:III.nigrique volumina fumi Infecere diem,
Ov. M. 13, 600:cupio flatu violare diem,
Claud. in Ruf. 1, 63.Dies personified.A.I. q. Sol, opp. Luna, Plaut. Bacch. 2, 3, 21;B.coupled with Mensis and Annus,
Ov. M. 2, 25.—As fem., the daughter of Chaos, and mother of Heaven and Earth, Hyg. Fab. praef.; of the first Venus, Cic. N. D. 3, 23, 59. -
19 exta
exta, ōrum ( gen. plur. extūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155.—Also EXTAE, ārum, Inscr. Fratr. Arv. ap. Marin. Tab. 41, 19; Tab. 42, 12; Tab. 43, 22), n. [ sup. form for ecista (exista); cf.: exterus, extra; prop., the most prominent of the internal organs, hence], the nobler internal organs of the body, the inwards, as the heart, lungs, liver, the organs from the appearance of which in the victim the haruspices drew their prognostications (but viscera, the entrails, in gen. includes also the stomach, intestines, etc.):alios enim alio more videmus exta interpretari,
Cic. Div. 2, 12, 28 (v. the whole passage):exta homini ab inferiore viscerum parte separantur membrana,
Plin. 11, 37, 77, § 197; 28, 5, 14, § 56: EXTA PORRICIUNTO, dies danto in altaria aramve focumve eove, quo exta dari debebunt, Veran. ap. Macr. S. 3, 2; cf. Varr. R. R. 1, 29 fin.:dare,
Liv. 26, 23, 8; cf.:dare Jovi,
Mart. 11, 57, 4;for which: reddere Marti,
Verg. G. 2, 194:per exta inventa praesensio,
Cic. Top. 20, 77 al.:exta consuluit,
Vulg. Ezech. 21, 21:abducunt me ad exta,
to the sacrificial meal, Plaut. Mil. 3, 1, 117. -
20 familia
fămĭlĭa, ae (with pater, mater, filius, and filia, the class. gen. sing. is usually in the archaic form familias; familiae also occurs, v. infra; gen.:II.familiai,
Plaut. Am. 1, 1, 203; with the plur. of these words both the sing. and plur. of familia are used:patres familias, etc.,
Cic. Rosc. Am. 15, 43; id. Verr. 2, 3, 51, § 120 al.:patres familiarum,
Cic. Att. 7, 14, 2; Sall. C. 43, 2; 51, 9, v. infra II. A. b.—On the form patribus familiis for familiae, patrum familiarum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 79, § 183; id. Rosc. Am. 16, 48, v. Neue, Formenl. 1, p. 7), f. [famulus], the slaves in a household, a household establishment, family servants, domestics (not = family, i. e. wife and children, domus, or mei, tui, sui, etc., but v. II. A. 3 infra):nescio quid male factum a nostra hic familia est... ita senex talos elidi jussit conservis meis,
Plaut. Mil. 2, 2, 11; 17; id. Trin. 2, 1, 28; id. Am. 4, 3, 10:neque enim dubium est, quin, si ad rem judicandum verbo ducimur, non re, familiam intelligamus, quae constet ex servis pluribus, quin unus homo familia non sit: verbum certe hoc non modo postulat, sed etiam cogit,
Cic. Caecin. 19, 55; cf. Dig. 50, 16, 40, § 3; App. Mag. p. 304:vilicus familiam exerceat,
Cato, R. R. 5, 2:familiae male ne sit,
id. ib.:te familiae interdicere, ut uni dicto audiens esset,
Cic. Rep. 1, 39:qui emeret eam familiam a Catone,
id. Q. Fr. 2, 6, 5:cum insimularetur familia societatis ejus,
id. Brut. 22, 85:conjugum et liberorum et familiarum suarum causa,
id. N. D. 2, 63, 157:Petreius armat familiam,
Caes. B. C. 1, 75, 2: alienae se familiae venali immiscuisse, Quint. 7, 2, 26:Aesopus domino solus cum esset familia,
formed the entire establishment, Phaedr. 3, 19, 1.—Of the serfs belonging to a temple:illi Larini in Martis familia numerantur,
Cic. Clu. 15, 43; cf. of the serfs, vassals of Orgetorix:die constituta causae dictionis Orgetorix ad judicium omnem suam familiam, ad hominum milia decem undique coëgit,
Caes. B. G. 1, 4, 2.Transf.A.With the idea of house predominating.1.In gen., a house and all belonging to it, a family estate, family property, fortune: familiae appellatio varie accepta est: nam et in res et in personas deducitur;b.in res, ut puta in lege XII. tab. his verbis: AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO,
Dig. 50, 16, 195; so,SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Legg. Mosaic. et Roman. tit. 16, § 4 (cf. agnatus): idcirco qui, quibus verbis erctum cieri oporteat, nesciat, idem erciscundae familiae causam agere non possit,
Cic. de Or. 1, 56, 237; so,arbitrum familiae erciscundae postulavit,
id. Caecin. 7, 19; cf.:familiae erciscundae,
Dig. 10, tit. 2:decem dierum vix mihi est familia,
means of support, Ter. Heaut. 5, 1, 36 Ruhnk.—Paterfamilias, materfamilias, etc., or paterfamiliae, materfamiliae, filiusfamilias, etc. (also written separately: pater familiae, mater familiae, etc.), the master of a house in respect to ownership, the proprietor of an estate, head of a family; the mistress of a house, matron; a son or daughter under the father's power, a minor: paterfamilias appellatur, qui in domo dominium habet, recteque hoc nomine appellatur, quamvis filium non habeat;(α).non enim solam personam ejus, sed et jus demonstramus. Denique et pupillum patremfamilias appellamus,
Dig. 50, 16, 195; cf. Sandars ad Just. Inst. 1, 8 prooem.—Form familias:(β).paterfamilias ubi ad villam venit,
Cato, R. R. 2, 1:paterfamilias,
Cic. Quint. 3, 11; id. Fragm. ap. Non. 497, 19 (Rep. 5, 3 ed. Mos.); Sen. Ben. 4, 27 fin.; Nep. Att. 4; 13 al.; cf., in gen., of a plain, ordinary citizen:sicut unus paterfamilias his de rebus loquor,
id. de Or. 1, 29, 132; 1, 34, 159.—In plur.:patresfamilias, qui liberos habent, etc.,
Cic. Rosc. Am. 15, 43; 16, 48; id. Verr. 2, 3, 79, § 183 al.:(Demaratus) cum de matrefamilias Tarquiniensi duo filios procreavisset,
Cic. Rep. 2, 19:materfamilias,
id. Cael. 13, 32: id. Top. 3, 14; Dig. 50, 16, 46 al.—In plur.:uxoris duae formae: una matrumfamilias, etc.,
Cic. Top. 3, 14; id. Fam. 5, 10, 1; id. Verr. 2, 1, 24, § 62 al.—In an inverted order: familias matres,
Arn. 4, 152:illum filium familias patre parco ac tenaci habere tuis copiis devinctum non potes,
Cic. Cael. 15, 36:filiusfamilias,
Dig. 14, 6, 1 sq. al.:tu filiafamilias locupletibus filiis ultro contulisti,
Sen. Cons. ad Helv. 14.—Form familiae:(γ).ex Amerina disciplina patrisfamiliae rusticani,
Cic. Rosc. Am. 41, 120; so,pater familiae,
Caes. B. G. 6, 19, 3; Liv. 1, 45, 4; Sen. Ep. 47 med.; Tac. Or. 22 al.: familiae mater, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll.—In plur.:pauci milites patresque familiae,
Caes. B. C. 2, 44, 1; Gracch. ap. Charis. p. 83 P.: Liv. 5, 30 fin.:matrem familiae tuam purpureum amiculum habere non sines?
Liv. 34, 7, 3:mater familiae,
id. 39, 53, 3; Tert. Verg. Vel. 11.— In plur.: matresfamiliae, Varr. ap. Charis. p. 83 P.; Caes. B. G. 1, 50, 4; 7, 26, 3; 7, 47, 5; id. B. C. 2, 4, 3.—In gen. plur.: civium Romanorum quidam sunt patresfamiliarum, alii filiifamiliarum, quaedam matresfamiliarum, quaedam filiaefamiliarum. Patresfamiliarum sunt, qui sunt suae potestatis, sive puberes sive impuberes;2.simili modo matresfamiliarum, filii vero et filiaefamiliarum, qui sunt in aliena potestate,
Dig. 1, 6, 4: patresfamiliarum, Sisenn. ap. Varr. L. L. 8, § 73 Müll.; Suet. Calig. 26 fin.:matresfamiliarum,
Sall. C. 51, 9:filiifamiliarum,
id. ib. 43, 2; Tac. A. 3, 8; 11, 13:filiaefamiliarum,
Dig. 14, 6, 9, § 2:patrumfamiliarum,
ib. 50, 16, 195.—In respect to relationship, a family, as part of a gens:b.addere nostrae lepidam famam familiae,
Plaut. Trin. 2, 2, 98:sororem despondere in fortem familiam,
id. ib. 5, 2, 9: item appellatur familia plurium personarum, quae ab ejusdem ultimi genitoris sanguine proficiscuntur, sicuti dicimus familiam Juliam. Mulier autem familiae [p. 724] suae et caput et finis est, Dig. 50, 16, 195 fin.:qua in familia laus aliqua forte floruerit, hanc fere, qui sunt ejusdem stirpis, cupidissime persequuntur,
Cic. Rab. Post. 1, 2: EX EA FAMILIA... IN EAM FAMILIAM, Fragm. XII. Tab. ap. Dig. 50, 16, 195:commune dedecus familiae, cognationis, nominis,
Cic. Clu. 6, 16:Laeliorum et Muciorum familiae,
id. Brut. 72, 252; id. Off. 2, 12 fin.:nobilissima in familia natus,
id. Rep. 1, 19:ex familia vetere et illustri,
id. Mur. 8, 17:primus in eam familiam attulit consulatum,
id. Phil. 9, 2, 4:hospes familiae vestrae,
id. Lael. 11, 37:Sulla gentis patriciae nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignavia,
Sall. J. 95, 3 et saep.—Transf.:3.libros, qui falso viderentur inscripti, tamquam subditicios, summovere familiā, permiserunt sibi,
Quint. 1, 4, 3.—In gen., a family, the members of a household, = domus (rare):B.salutem dicit Toxilo Timarchides et familiae omni,
Plaut. Pers. 4, 3, 32:si haec non nubat, fame familia pereat,
id. Cist. 1, 1, 46:ne pateretur Philippi domus et familiae inimicissimos stirpem interimere,
Nep. Eum. 6, 3.—A company, sect, school, troop (rare but class.):2.cum universi in te impetum fecissent, tum singulae familiae litem tibi intenderent,
Cic. de Or. 1, 10 42:familia tota Peripateticorum,
id. Div. 2, 1, 3; cf.:Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia,
id. Fin. 4, 18, 49:familiae dissentientes inter se,
id. de Or. 3, 16, 21:familia gladiatorum... familia Fausti,
id. Sull. 19, 54:lanistarum,
Suet. Aug. 42: tironum, a company of young soldiers, Cod. Th. 10, 1; Amm. 20, 4 med.—A troop or company of players, Plaut. Men. prol. 74.—Ducere familiam, in gen., to lead a company, i. e. to be at the head, be the first:Lucius quidem, frater ejus, familiam ducit,
Cic. Phil. 5, 11, 30; cf.:accedit etiam, quod familiam ducit in jure civili, singularis memoria summa scientia,
id. Fam. 7, 5, 3:gravissima illa vestra sententia, quae familiam ducit,
id. Fin. 4, 16, 45.
См. также в других словарях:
TAB-71 — un TAB 71 en operación Tipo Transporte blindado de personal País de origen … Wikipedia Español
tab — [tæb] noun [countable] 1. a small piece of paper or cloth that is fixed to the edge of something, usually giving information about it 2. a bill for something, especially one that has gradually increased over time: • One out of three credit card… … Financial and business terms
TAB-77 — Un TAB 77 en exhibición. Tipo Transporte blindado de personal País de origen … Wikipedia Español
Tab...25 — Tab (Monster Magnet) Tab Album par Monster Magnet Sortie 1991 Enregistrement ? Durée 52:29 Genre(s) Rock alternatif, Stoner rock, rock psychédélique … Wikipédia en Français
Tâb — is the Egyptian name of a running fight board game played in several Arab countries, or a family of similar board games played in Northern Africa and South western Asia, from Persia to West Africa and from Turkey to Somalia, where a variant… … Wikipedia
TAB — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. {{{image}}} Sigles d une seule lettre Sigles de deux lettres > Sigles de trois lettres … Wikipédia en Français
TAB — as an abbreviation may refer to: NOTOC * TAB (Romanian Land Forces), a Romanian amphibious armored personnel carrier * Totalizator Agency Board in Australia and New Zealand; also the name given to state run gambling organizations ** Tabcorp… … Wikipedia
tab — ● tab nom masculin (anglais tab, attache) Synonyme de compensateur. ● tab (synonymes) nom masculin (anglais tab, attache) Synonymes : compensateur tab … Encyclopédie Universelle
tab — tab1 [tab] n. [< ?] 1. a small, flat loop, strap, or metal ring fastened to something for pulling it, hanging it up, etc. 2. a small, often ornamental, flap or piece fastened to the edge or surface as of a dress, coat, etc. 3. an attached or… … English World dictionary
tab — Ⅰ. tab [1] ► NOUN 1) a small flap or strip of material attached to something, for holding, manipulation, identification, etc. 2) Brit. Military a collar marking distinguishing an officer of high rank. 3) informal, chiefly N. Amer. a restaurant… … English terms dictionary
Tab — Tab, n. [Etymol. uncertain.] 1. The flap or latchet of a shoe fastened with a string or a buckle. [1913 Webster] 2. A tag. See {Tag}, 2. [1913 Webster] 3. A loop for pulling or lifting something. [1913 Webster] 4. A border of lace or other… … The Collaborative International Dictionary of English