Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

suscepi

  • 1 suscepi

    Латинско-русский словарь > suscepi

  • 2 suscipio

    suscĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [subs + capio] - tr. -    - succĭpĭo, ĕre: Virg. Lucr. c. suscĭpĭo, ĕre. [st1]1 [-] prendre par-dessous, recevoir par-dessous, soutenir, porter, recueillir (ce qui tombe), empêcher de tomber, étayer.    - suscipere theatrum, Plin.: étayer un théâtre.    - suscipere dominam ruentem, Virg.: soutenir sa maîtresse qui chancelle.    - suscipere labentem domum, Sen.: soutenir une famille qui menace ruine. [st1]2 [-] soulever (un enfant pour le reconnaître comme son fils), relever, élever; avoir (un enfant en parl. du père), mettre au monde.    - suscipere liberos ex filia alicujus, Cic.: avoir des enfants avec la fille de qqn.    - ex qua filiam suscepit, Ter.: il a eu une fille de cette femme.    - res publica cui susceptus es, Cic.: la république, pour laquelle tu as été mis au monde.    - quo die utinam susceptus non essem! Cic.: plût aux dieux que ce jour-là je ne fusse pas né! [st1]3 [-] prendre sur soi, entreprendre, se charger de, assumer (une responsabilité), soutenir.    - suscipere aes alienum, Cic.: se charger d'une dette, payer une dette.    - gloriam Africani tuendam suscipere: se charger de défendre la gloire de l'Africain.    - suscipere scelus in se, Cic.: se charger d'un crime, se rendre coupable d'un crime.    - gratias ago quod agellum colendum suscepisti, Plin. Ep. 6: je te remercie de t'être chargé de faire valoir la petite terre.    - negotium suscipere: entreprendre une affaire.    - non necessarium bellum suscipere, Caes. BC. 1: entreprendre une guerre sans nécessité.    - rem publicam suscipere, Caes. BC. 1: prendre en main la république.    - rem difficillimam suscepi, Caes. BG. 8: je me suis engagé dans une entreprise bien difficile.    - suscipitur, impers. Ov.: on entreprend.    - vos populi Romani causam suscipite atque defendite, Cic.: vous, soutenez et défendez la cause du peuple romain.    - suscipere inimicum aliquem, Cic.: s'attirer l'inimitié de qqn.    - videte quem vobis animum suscipiendum putetis, Cic.: voyez quel état d'esprit vous pensez devoir garder.    - succepit (= suscepit) ignem foliis, Virg.: il mit le feu aux feuilles. [st1]4 [-] recevoir, admettre, accepter, accueillir, soutenir, protéger, défendre.    - aliquem in civitatem sustinere: admettre qqn comme citoyen, donner le droit de cité à qqn.    - in populi Romani civitatem susceptus est, Cic. Leg. 2: il fut admis comme citoyen du peuple romain.    - pecuniam suscipere, Dig.: recevoir de l'argent.    - suscipere aliquem erudiendum, Quint.: accepter d'instruire qqn.    - suscepi candidatum, Plin. Ep. 6: j'ai appuyé sa candidature.    - plebem suscipere, Cod.-Just.: prendre le peuple sous sa protection. [st1]5 [-] s'exposer (à un danger), contracter ou subir (un mal), supporter, subir, affronter, encourir.    - morbos suscipere: contracter des maladies.    - odium alicujus suscipere: encourir la haine de qqn.    - facinus suscipere: commettre un crime. [st1]6 [-] se charger (d'une cérémonie religieuse), accomplir (un acte religieux), faire un sacrifice, immoler.    - vota pro illo per Italiam publice suscepta sunt, Aur.-Vict.: on fit officiellement des voeux pour lui dans toute l'Italie.    - Telluri porcam suscipere, Varr.: immoler une truie à la Terre.    - pulvinar suscipere, Liv.: célébrer un lectisterne. [st1]7 [-] prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipere (sermonem): prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipit Stolo: tu, inquit, invides tanto scriptori, Varr. RR. 1: Stolon m’interrompit: tu es jaloux de ce grand auteur, dit-il.
    * * *
    suscĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [subs + capio] - tr. -    - succĭpĭo, ĕre: Virg. Lucr. c. suscĭpĭo, ĕre. [st1]1 [-] prendre par-dessous, recevoir par-dessous, soutenir, porter, recueillir (ce qui tombe), empêcher de tomber, étayer.    - suscipere theatrum, Plin.: étayer un théâtre.    - suscipere dominam ruentem, Virg.: soutenir sa maîtresse qui chancelle.    - suscipere labentem domum, Sen.: soutenir une famille qui menace ruine. [st1]2 [-] soulever (un enfant pour le reconnaître comme son fils), relever, élever; avoir (un enfant en parl. du père), mettre au monde.    - suscipere liberos ex filia alicujus, Cic.: avoir des enfants avec la fille de qqn.    - ex qua filiam suscepit, Ter.: il a eu une fille de cette femme.    - res publica cui susceptus es, Cic.: la république, pour laquelle tu as été mis au monde.    - quo die utinam susceptus non essem! Cic.: plût aux dieux que ce jour-là je ne fusse pas né! [st1]3 [-] prendre sur soi, entreprendre, se charger de, assumer (une responsabilité), soutenir.    - suscipere aes alienum, Cic.: se charger d'une dette, payer une dette.    - gloriam Africani tuendam suscipere: se charger de défendre la gloire de l'Africain.    - suscipere scelus in se, Cic.: se charger d'un crime, se rendre coupable d'un crime.    - gratias ago quod agellum colendum suscepisti, Plin. Ep. 6: je te remercie de t'être chargé de faire valoir la petite terre.    - negotium suscipere: entreprendre une affaire.    - non necessarium bellum suscipere, Caes. BC. 1: entreprendre une guerre sans nécessité.    - rem publicam suscipere, Caes. BC. 1: prendre en main la république.    - rem difficillimam suscepi, Caes. BG. 8: je me suis engagé dans une entreprise bien difficile.    - suscipitur, impers. Ov.: on entreprend.    - vos populi Romani causam suscipite atque defendite, Cic.: vous, soutenez et défendez la cause du peuple romain.    - suscipere inimicum aliquem, Cic.: s'attirer l'inimitié de qqn.    - videte quem vobis animum suscipiendum putetis, Cic.: voyez quel état d'esprit vous pensez devoir garder.    - succepit (= suscepit) ignem foliis, Virg.: il mit le feu aux feuilles. [st1]4 [-] recevoir, admettre, accepter, accueillir, soutenir, protéger, défendre.    - aliquem in civitatem sustinere: admettre qqn comme citoyen, donner le droit de cité à qqn.    - in populi Romani civitatem susceptus est, Cic. Leg. 2: il fut admis comme citoyen du peuple romain.    - pecuniam suscipere, Dig.: recevoir de l'argent.    - suscipere aliquem erudiendum, Quint.: accepter d'instruire qqn.    - suscepi candidatum, Plin. Ep. 6: j'ai appuyé sa candidature.    - plebem suscipere, Cod.-Just.: prendre le peuple sous sa protection. [st1]5 [-] s'exposer (à un danger), contracter ou subir (un mal), supporter, subir, affronter, encourir.    - morbos suscipere: contracter des maladies.    - odium alicujus suscipere: encourir la haine de qqn.    - facinus suscipere: commettre un crime. [st1]6 [-] se charger (d'une cérémonie religieuse), accomplir (un acte religieux), faire un sacrifice, immoler.    - vota pro illo per Italiam publice suscepta sunt, Aur.-Vict.: on fit officiellement des voeux pour lui dans toute l'Italie.    - Telluri porcam suscipere, Varr.: immoler une truie à la Terre.    - pulvinar suscipere, Liv.: célébrer un lectisterne. [st1]7 [-] prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipere (sermonem): prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipit Stolo: tu, inquit, invides tanto scriptori, Varr. RR. 1: Stolon m’interrompit: tu es jaloux de ce grand auteur, dit-il.
    * * *
        Suscipio, suscipis, pen. corr. suscepi, pen. prod. susceptum, suscipere. Entreprendre.
    \
        AEs alienum amicorum suscipere. Cic. Prendre sur soy les debtes de ses amis, et se charger de les acquicter de leurs debtes.
    \
        Aliquem suscipere et tueri. Cic. Prendre en sa charge et en sa defense.
    \
        Authoritatem suscipere. Cic. Tantum sibi authoritatis in Rep. suscepit. A usurpé.
    \
        In amicitiam suscipere. Liu. Recevoir en son amitié.
    \
        Bellum suscipere. Cic. Entreprendre.
    \
        Casum suscipere. Cic. Se mettre en danger.
    \
        Cicatrices pectore aduerso suscipere. Quintil. Recevoir.
    \
        In ciuitatem suscipi. Cic. Estre faict bourgeois.
    \
        Cogitationem de re aliqua suscipere. Cic. Penser à quelque chose, Se mettre à penser, etc.
    \
        Consilium suscipere. Entreprendre. Cui opponitur, Consilium ponere. Plin. iunior.
    \
        Suscepit consuetudo communis, vt beneficiis, etc. Cic. La coustume est, La coustume a receu que, etc.
    \
        Consulatum suscipere. Plin. iunior. Recevoir.
    \
        Constantiam suscipere. Cic. Estre entier en fermeté de propos.
    \
        Crimen suscipere. Cic. Advouer et confesser avoir commis quelque faulte, Advouer le faict, En prendre l'adveu et garantie.
    \
        Crimen suscipere, vel Suscipere crimen defensione. Plin. iunior. Prendre à defendre.
    \
        Crimen culpae suscipere. Cic. Prendre sur soy le blasme de quelque faulte.
    \
        Culpam suscipere. Cic. Faire une chose qui est à blasmer.
    \
        Curam suscipere. Colum. Prendre soing.
    \
        Defensionem suscipere. Cic. Defendre, Entreprendre de defendre.
    \
        Exercitationem suscipere. Cic. S'exercer.
    \
        Exilium suscipere. Cic. Se bannir soymesme, Quand aucun guerpit son pais de son bon gré.
    \
        Facinus in se suscipere. Cic. Commettre quelque meschant faict.
    \
        Fidem suscipere. Plin. iunior. Se charger de quelque promesse.
    \
        Inimicitias suscipere. Cic. Se mettre en l'inimitié d'aucun.
    \
        Inimicum aliquem suscipere. Brutus Attico. Se mettre en la male grace d'aucun. \ Iniquitatem suscipere. Cic. Faire iniquité.
    \
        Inuidiam et odium. Cic. Se faire hair.
    \
        Iter. Cic. Entreprendre quelque voyage.
    \
        Legationem suscipere. Cic. Se charger de quelque embassade, et l'entreprendre.
    \
        Liberos suscipere. Cic. Avoir des enfants.
    \
        Maculam suscipere. Cic. Recevoir une honte.
    \
        Nequa huic imperio macula atque ignominia suscipiatur. Cic. Que nostre empire ne receust honte et vitupere.
    \
        Miseriam voluntariam suscipere. Cic. Prendre.
    \
        Munera suscipere sanguinei Martis. Ouid. Se mettre à suyvre la guerre.
    \
        Negotia atque controuersias alicuius suscipere. Cic. Prendre à defendre.
    \
        Odium alicuius. Cic. Se mettre en sa haine.
    \
        Offensas in eligendo aliquo. Plin. iunior. Se mettre en la male grace d'aucuns à cause qu'on a esleu un autre.
    \
        Onus. Cic. Prendre charge.
    \
        Parricidium suscipere. Cic. Commettre quelque meurtre.
    \
        Partes suscipere. Cic. Prendre quelque charge.
    \
        Patrocinium rei alicuius suscipere. Cic. La prendre à defendre.
    \
        Periculum pro salute alicuius suscipere. Cic. Se mettre en danger.
    \
        Personam viri boni suscipere. Cic. Contrefaire de l'homme de bien.
    \
        Poenam dignam scelere suscipere. Cic. Estre puni selon qu'on l'a merité.
    \
        Profectionem suscipere. Cic. Aller en quelque peregrination, Entreprendre quelque voyage.
    \
        Res aliquas sibi gloriae causa suscipere. Cicero. Entreprendre quelques besongnes, cuidant en avoir du loz.
    \
        Reip. suscipi. Cic. Estre né pour prouffiter à la Republique.
    \
        Scelus in se suscipere. Cic. Commettre quelque meschanceté.
    \
        Sermonem suscipere. Quintil. Prendre la parolle.
    \
        Simultates suscipere. Cic. Prendre debat à l'encontre d'aucun, et avoir une haine couverte contre luy.
    \
        Turpitudinem suscipere. Cic. Commettre quelque vilenie.
    \
        Vigilias discendi causa suscipere. Cic. Veiller.
    \
        Voluntatem erga aliquem. Cic. Prendre affection et amour envers aucun.
    \
        Suscipere Deo vota pro re aliqua vel pro aliquo. Plin. iunior. Faire priere à Dieu pour aucun, S'obliger à Dieu par veu, et se charger d'un veu.
    \
        Suscipere. Virg. Prendre la parolle et respondre.
    \
        Suscipi in lucem. Cic. Naistre.

    Dictionarium latinogallicum > suscipio

  • 3 suscipio

    suscĭpĭo (sometimes succĭpĭo; cf. Serv. Verg. A. 1, 175 and 144; Vel. Long. p. 2226 P.), cēpi, ceptum, 3, v. a. [sus, a contraction of subs, for sub; v. sub fin., and capio], qs. to take hold of in order to support, i. e. to take or catch up, to take upon one.
    I.
    To support, hold up, sustain.
    A.
    Lit.:

    quid loquar lapideas moles, quibus porticus suscipimus,

    Sen. Ep. 90, 26:

    theatrum fulturis ab substructionibus,

    Plin. Ep. 10, 38, 2:

    latera puteorum structurā,

    Pall. Aug. 9, 2:

    labentem domum,

    Sen. Ben. 6, 15, 5: balnea suscepta crepidine, supported, resting on, etc., Stat. S. 1, 3, 43:

    habenas,

    Sen. Troad. 728.—
    B.
    Trop.
    1.
    To support, defend:

    famam defuncti pudoremque,

    Plin. Ep. 2, 4, 2:

    qui temere nocentis reos susciperet,

    Quint. 11, 1, 74:

    cum periculo suscepti litigatoris,

    id. 2, 12, 4. —
    2.
    To take upon one, undertake, assume, begin, incur, enter upon (esp. when done voluntarily and as a favor; recipio, when done as a duty or under an obligation).
    (α).
    Of actions, obligations, etc. (class. and freq.):

    aut inimicitias aut laborem aut sumptus suscipere nolunt,

    Cic. Off. 1, 9, 28:

    inimicitias,

    Ter. Hec. 2, 1, 34; Nep. Pelop. 1, 3; cf. Cic. Lael. 21, 77:

    personā susceptā viri boni,

    id. Clu. 36, 101:

    honestam rem actionemve,

    id. Lael. 13, 47:

    bellum,

    id. Leg. 2, 14, 34; id. Rep. 3, 23, 35; id. Off. 1, 11, 35; Caes. B. G. 1, 16; 7, 37 al.:

    rei publicae partem,

    Cic. Rep. 1, 6, 10; id. Mil. 15, 40:

    causam populi,

    id. Rep. 4, 8, 27:

    patrocinium improbitatis, etc.,

    id. ib. 3, 5, 8; id. de Or. 3, 17, 63:

    negotium,

    id. Cat. 3, 2, 5:

    iter Asiaticum,

    id. Att. 4, 15, 2:

    omnia alter pro altero suscipiet,

    id. Lael. 22, 82:

    aes alienum amicorum,

    id. Off. 2, 16, 56:

    cum inaudita ac nefaria sacra susceperis,

    id. Vatin. 6, 14: porcam praecidaneam, Varr. ap. Non. 163, 21:

    pulvinar,

    Liv. 5, 52, 6:

    prodigia (with curare),

    id. 1, 20:

    votum,

    Plaut. Am. 1, 1, 75; Liv. 27, 45, 8; Ov. F. 6, 246:

    disputationem de re publicā,

    Cic. Rep. 1, 7, 12; cf. id. Off. 1, 2, 7:

    nec enim hoc suscepi, ut, etc., tamquam magister persequerer omnia,

    id. Rep. 1, 24, 38:

    permagnum quiddam,

    id. de Or. 1, 22, 103:

    quae si suscipiamus,

    undertake to prove, id. Div. 2, 40, 84; so with obj.-clause:

    qui suscipiant, posse animum manere corpore vacantem, etc.,

    id. Tusc. 1, 32, 78.— Rarely with dat. of reflex. pron.:

    legationem ad civitates sibi,

    Caes. B. G. 1, 3; cf.:

    tantum sibi auctoritatis in re publicā suscepit, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 58, § 152:

    mihi auctoritatem patriam severitatemque suscipio,

    id. Cael. 16, 37.—
    (β).
    Of feelings, experiences, etc., to undergo, submit to, bear, accept:

    morbos durumque dolorem,

    Lucr. 3, 460; so,

    dolorem,

    Cic. Tusc. 1, 46, 111:

    dolorem gemitumque,

    id. Vatin. 8, 19:

    invidiam atque offensionem apud populos,

    id. Verr. 2, 2, 55, § 137:

    odium,

    id. Att. 6, 1, 25:

    molestiam,

    id. Caecin. 6, 17.—With in and acc.:

    miserius qui suscipit in se scelus quam si qui alterius facinus subire cogitur,

    i. e. wilfully incurs guilt, Cic. Phil. 11, 4, 9; cf.:

    si esset inventus, qui in se suscipere istius culpam crimenque cuperet,

    id. Verr. 2, 4, 42, § 91:

    negotiatoribus Claudius certa lucra proposuit, suscepto in se damno, si cui, etc.,

    Suet. Claud. 18. —
    II.
    To take, catch, take up, receive.
    A.
    In gen. (so only poet. and in post-Aug. prose):

    sol aeternam suscepit lampada mundi,

    to catch up, Lucr. 5, 402:

    dominam ruentem,

    Verg. A. 11, 806:

    suscipiunt famulae,

    id. ib. 4, 391:

    cruorem pateris,

    id. ib. 6, 249; cf.:

    cava suscepto flumine palma sat est,

    Prop. 4 (5), 9, 36 (al. succepto):

    ignem foliis,

    Verg. A. 1, 175. —
    B.
    In partic.
    1.
    To take up a new-born child from the ground; hence, to acknowledge, recognize, bring up as one ' s own (class.; cf.

    tollo): simul atque editi in lucem et suscepti sumus,

    Cic. Tusc. 3, 1, 2:

    puerum,

    Ter. And. 2, 3, 27:

    haec ad te die natali meo scripsi, quo utinam susceptus non essem!

    Cic. Att. 11, 9, 3.—
    b.
    In gen., to get, beget, or bear children:

    filia, quam ex te suscepi,

    Plaut. Ep. 4, 1, 34: filiam ex uxore, Ter. Phorm. 5, 7 (8), 50:

    liberos ex libertini filiā,

    Cic. Phil. 3, 6, 17; cf. Ter. Phorm. 5, 7 (8), 74:

    inde filiam,

    id. ib. 5, 8 (9), 18:

    susceperas liberos non solum tibi, sed etiam patriae,

    Cic. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    si qua mihi de te suscepta fuisset Ante fugam suboles,

    Verg. A. 4, 327; Vulg. Judic. 11, 2.—
    2.
    To take, receive, as a citizen, under one's protection, as a pupil, etc. (rare but class.):

    Cato cum esset Tusculi natus, in populi Romani civitatem susceptus est,

    Cic. Leg. 2, 2, 5: suscipe me totum, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1:

    suscepi candidatum,

    Plin. Ep. 6, 6, 9:

    susceptos a se discipulos,

    Quint. 2, 5, 1; 11, 1, 55:

    pancratiasten docendum,

    id. 2, 8, 13:

    aliquos erudiendos,

    id. 2, 8, 1.—
    3.
    To receive, get:

    pecuniam,

    Dig. 22, 3, 25:

    pretio, quod dominus suscepit,

    App. M. 8, p. 213, 20.—
    C.
    Trop.:

    suscepit vita hominum consuetudoque communis, ut, etc.,

    has allowed, admitted, Cic. N. D. 2, 24, 62.—
    2.
    To take up, resume, continue a speech, answer:

    suscipit Stolo: Tu, inquit, invides, etc.,

    Varr. R. R. 1, 2, 24; cf.:

    ad quod... sermonem suscipit Polus,

    Quint. 2, 15, 28; Verg. A. 6, 723; App. M. 4, p. 150, 8; 9, p. 227, 12. —Hence, P. a. as subst.: susceptum, i, n., an undertaking:

    susceptaque magna labore Crescere difficili,

    Ov. M. 11, 200.

    Lewis & Short latin dictionary > suscipio

  • 4 perfero

    per-fero, tulī, lātum, ferre
    1)
    а) приносить ( a duobus lecticariis perferri Pt); привозить, доставлять (corpus alicujus in patriam Nep; praedam in portum L)
    epistulas ad aliquem perferendas tradere alicui Sen — передать через кого-л. письма для кого-л.
    2) доносить, распространять ( famam ad Graeciam L)
    se p. — отправляться ( ad limina alicujus V)
    3) передавать ( epistulam alicui или ad aliquem C); сообщать, возвещать, уведомлять, доносить (aliquid или de aliquā re ad aliquem C; fama Romam perlata est L)
    4) исполнять (mandata T; jussa Prp); заканчивать, совершать, доводить до конца (id, quod suscepi C); сохранять до конца ( intrepidos vultūs O); проводить, добиться утверждения (p. legem C)
    5)
    а) переносить (до конца), претерпевать, выдерживать (calamitates Cs; poenas C, Nep; dolorem V)
    leve est miseriam ferre, p. est grave SenT — тяжело не перенести горе, а переносить его всё время
    б) терпеливо выносить, переносить (aliquem Ter, C)

    Латинско-русский словарь > perfero

  • 5 onus

    onus (in Hdschr. oft honus), eris, n. (vgl. altindisch ānah, der Lastwagen), die Last, I) eig.: 1) im engeren Sinne, die Last, Ladung, Fracht, merces atque onera, Cic.: onera vehiculorum, Suet.: onus dorso subire, Hor.: iumentis onera deponere, Caes.: onera transportare, Caes.: onera capere posse (v. Kähnen), Liv.: naves onerariae LXIII expugnatae, quaedam cum suis oneribus, Liv.: alterius navis, alterius onus erat, Cic.: aptus onere ferundo (v. d. Schultern), Capit.: accommodatus oneri ferundo (v. Kamel), Sen.: tanto aptiora exportandis oneribus tarda iumenta sunt quam nobiles equi, Sen. – 2) im weiteren Sinne: a) objekt. = jede Last, Bürde, tanti oneris turrim moturos sese confiderent, Caes.: on. gravidi ventris, u. bl. onus, Leibesbürde, Leibesfrucht, Ov.: onera ciborum, die Exkremente, Plin.: und so onus ventris, Mart. u. Lampr. – b) subjekt. = die Last, Schwere einer Sache, Curt. 5, 3 (12), 21. – II) übtr.: A) im allg., die Last, Lästigkeit, Beschwerlichkeit, Bürde, die schwierige Aufgabe, a) objekt., onus (Aufgabe) grave et Athenarum et Cratippi (von seiten A. und des Kr.), Cic.: magnitudo oneris (der lästigen, schwierigen Aufgabe), Tac.: quantis oneribus premerere, lästigen Beschäftigungen, Cic.: oneri esse, zur Last sein, beschwerlich fallen, Sall. u. Liv.: providere debent, quid oneris in praesentia tollant, Cic.: plus oneris sustuli (habe ich auf mich genommen), quam ferre me posse intellego, Cic.: unam familiam subisse civitatis onus, Liv.: neque mihi quidquam oneris suscepi, cum illa dixi, quo minus honeste hanc causam et libere possem defendere, noch fällt mir wegen jenes Vortrages irgend etwas zur Last, so daß ich nicht usw., Cic. Clu. 142: onus alci iniungere, eine Last (des Amtes) auflegen, Liv.: hoc onus si aliqua ex parte allevabitis, Cic.: id onus reicere (von sich werfen), Cic.: opprimi onere officii, Cic.: et praetori et consilio haud mediocre onus demptum erat de Scipione cognoscendi, Liv. – probandi onus, Last, Verbindlichkeit, ICt. – b) subjekt., die Last, Schwere einer Sache, epici carminis onera lyrā sustinere, Quint. 10, 1, 62. – B) insbes.: a) die Last, die Abgabe, bes. die Schuldenlast, oneribus premi, Cic.: onera graviora iniungere, Caes.: Ilienses ab omni onere immunes praestare, Suet. – b) die Last, die Ausgabe, Unkosten, onera bellorum civilium, Suet.: onera imperatoria (eines Kaisers), patria (eines Vaters), Suet.: explicare onera, sich aus der Geldklemme befreien, Suet.

    lateinisch-deutsches > onus

  • 6 perfero

    per-fero, tulī, lātum, ferre, bis an das Ziel-, bis zu Ende tragen, -bringen, ein Ziel erreichen lassen, I) eig. (v. Pers.) u. übtr. (v. Lebl.): A) im allg.: Aeneas tulit patrem per ignes et pertulit, Sen.: lapis non pertulit ictum, brachte den Wurf nicht hin = flog nicht ans Ziel, Verg.: hasta haud pertulit vires, drang nicht durch, Verg.: alveus fluminis non pertulit gravissimas naves, trug nicht dahin, Liv.: plerisque extremas syllabas non perferentibus, nicht zu den Ohren der Zuhörer bringen, Quint.: partus perferre, bis zur Entbindung tragen, austragen, Plin.: so auch ventrem, v. Tieren, Colum. – quos pavor pertulerat in silvas, hatte die W. erreichen lassen, Liv. – refl., se p. hinc ad reginae limina, sich hinbegeben, Verg. Aen. 1, 389. – B) insbes., überbringen, a) übh.: litteras ad alqm, Cic.: mandata ad alqm, Caes., alci, Tac.: nuntium alci, Cic.: fasciculum (litterarum) ad alqm perferendum curare, Cic.: so auch perferri, überbracht werden, anlangen, nondum fama de Titurii morte perlata, Caes.: fama Romam perlata est, Liv.: perfertur circa collem clamor, Liv. – b) prägn., als Nachricht (Botschaft) hinterbringen, berichten, verkündigen, res Caesaris, Caes.: incommodum de Sabini morte, Caes.: consilium ad alqm, Caes.: quae, utcumque sunt tradita, incorrupta perferemus, Curt.: haec cum ad me frater pertulisset, Cic.: m. Acc. u. Infin., equites pertulere consulem obsideri, Liv.: nuntius perfert incensas naves, Verg.: multorum litteris et sermone omnium perfertur ad me incredibilem tuam virtutem et fortitudinem esse, Cic. – alqd perferre ad senatum, Bericht erstatten über etwas (hingegen deferre, etwas an den Senat bringen, worüber ein Beschluß gefaßt werden soll), Suet. – II) übtr.: A) im allg.: intrepidos ad fata novissima vultus, beibehalten, behalten bis zu usw., Ov.: quotaquaeque felicitatem civitas pertulit, genoß immerfort, Sen. ep. 91, 7: so auch personam, eine Maske beibehalten = eine Rolle durchführen, Plin. ep. – B) insbes.: 1) durchführen, vollführen, vollziehen, ausrichten, mandata, Tac. (u. so mandata Clementi centurioni, quae perferret, Tac.): iussa omnia, Prop.: ictum, Verg.: laborem, Stat.: legationem, Suet.: id quod suscepi, quoad potero, perferam, Cic. Rosc. Am. 10. – 2) etwas, trotz aller entgegenstehenden Schwierigkeiten, durchführen = durchsetzen, behaupten, legem, rogationem, Cic.: perfertur lex, das Gesetz geht durch, Cic.: quaestionem, Papin. dig. – 3) eine Silbe usw. ganz hören lassen, extremas syllabas non perf., Quint. 11, 3, 33. – 4) etwas ganz-, männlich tragen, -ertragen, geduldig über sich ergehen lassen, ausstehen, erdulden, a) lebl. Objj.: leve est miserias ferre, perferre est grave, Sen. poët.: onus subire et p., Hor. – annuam oppugnationem, Liv.: vetustatem, das Altertum überdauern, Quint. – poenam decem annorum, ganz ausstehen, Nep.: poenas, Cic.: omnes indignitates contumeliasque, Caes.: perfer, si me amas, Cic.: verb. omnia pati et perferre, Caes.: perfer et obdura, Ov.: perferre, pati, non succumbere, Cic. – mit folg. Infin., perfer et immundā ponere corpus humo, Ov. art. am. 2, 524: m. folg. Acc. u. Infin., Achilles cessare in tectis pertulit arma sua, Prop. 2, 8, 30: urbes suas cremari pertulerunt, Tac. hist. 4, 58: hic se vivos obrui pertulerunt, Mela 1, 7, 6 (1. § 38): totum corpus uri, cremari sine ullis eiulatibus pertulerunt, Min. Fel. 37, 4. – b) persönl. Objj.: facile omnes perferre ac pati, tragen und dulden, Ter.: facile omnes perpetior et perfero, finde sie alle noch ganz leidlich und erträglich, Cic.

    lateinisch-deutsches > perfero

  • 7 propugnatio

    prōpūgnātio, ōnis, f. (propugno), die Verteidigung, 1) eig., einer Pers., Gell. 9, 11, 1: eines Ortes, Capit. Maximin. 21, 6 (aber Val. Max. 5, 1. ext. 4 jetzt propugnatorum). – II) übtr.: nostra pr. et defensio dignitads tuae, Cic.: ne mea propugnatio ei potissimum deesse videatur, Cic.: suscepi mihi perpetuam propugnationem pro omnibus ornamentis tuis, Cic.

    lateinisch-deutsches > propugnatio

  • 8 suscipio

    suscipio, cēpi, ceptum, ere (sus u. capio), auf od. über sich nehmen, I) als Träger, A) eig., tragen, stützen, aufrecht erhalten, fulturae, quibus theatrum suscipitur, Plin. ep.: lapideae moles, quibus porticus et capacia populorum tecta suscipimus, Sen. – B) übtr.: 1) stützen, verteidigen, sich einer Pers. od. Sache annehmen, famam defuncti, Plin. ep.: alqm, Vatin. in Cic. ep.: reum, Quint. – 2) als Träger über oder auf sich nehmen, einer Sache sich unterziehen, a) um zu handeln, bald = über sich nehmen, auf sich nehmen, sich unterziehen, annehmen, bald = tun, verrichten, anfangen, beginnen usw., bes. wenn es freiwillig und ungebeten geschieht, im Ggstz. zu recipere, übernehmen, was einem aufgetragen wird, vel neglegentiae in susceptis rebus vel perfidiae in receptis, Cic.: seu iniuncta seu suscepta foret militia, Liv.: iter Asiaticum, Cic.: bellum, Cic.: negotium, Cic.: officium (ein Amt), Quint.: imperia (Kommandos) neben magistratus gerere, Lact.: onus, Cic. (s. onusno. II, A, a): salutem rei publicae, Cic.: personam viri boni, Cic.: diversam partem, Tac.: consilium, einen Entschluß fassen, Cic.: cogitationem, quidnam etc., darüber nachdenken, Cic.: odium, Haß fassen, Nep.: benevolentiam, Cic.: patrocinium voluptatis, Cic.: causam, Cic.: auch sibi propugnationem, Cic.: sibi auctoritatem, Cic.: pro me uno susceptum est, Cic.: votum, Liv.: maleficium, Liv.: so auch scelus in se, Cic.: vota pro alqo, G. tun, Liv.: vota in proximum lustrum, Suet.: prodigia, als wirkliche Äußerungen göttl. Zornes ansehen und auf sich beziehen, also als gültig ansehen (anerkennen), Liv.: sacra peregrina, annehmen, Cic.: religiones, abergläubische Besorgnisse in sich aufkommen lassen, in sich wecken (Ggstz. religiones deponere), Cic.: coniugia, sich Heiraten (den Pflichten u. Lasten der Ehe) unterziehen, Tac.: pulvinar, das Speisebett bereiten, die Göttermahlzeit ordnen, veranstalten, Liv.: severitatem, anwenden, gebrauchen, handhaben, Cic.: so auch orationem, Cic.: impudentiam, Cic.: suscepit vita, ut etc., hat eingeführt, daß usw., Cic.: ferias, einsetzen, Varro: maculam alci, zufügen, macula huic imperio suscipiatur, Cic. – b) um zu leiden, sich zuziehen, leiden, erdulden, sich unterziehen, maculam bello superiore, Cic. culpam, Cic.: poenam, Cic.: pericula, Cic. inimicitias (Ggstz. amicitias deponere), Cic. laborem, Cic.: laborem frustra, Cic.: sumptum, Cic.: odium, Cic.: invidiam, Cic.: dolorem, sich dem Schm. überlassen, Cic.: magnam molestiam, Cic.: nauseae molestiam, Cic.: aliquas propter amicitiam molestias, Cic.: aes alienum, Cic.: mortem pro parentibus, pro liberis, pro deo, Lact.: suscipit mortem pro nobis (v. Christus), Lact.: alqm inimicum, sich zum Feinde machen, Brut. in Cic. ep. – II) als Empfangender aufnehmen, an sich nehmen, auffangen, A) eig.: dominam ruentem, die fallende auffangen, Verg.: so auch suscipiunt famulae, Verg.: flumen, Prop.: aquam, in den Mund nehmen, Ov.: ex edito desiliens aqua suscepta marmore albescit, Plin. ep. – Insbes.: a) alqm, ein neugeborenes Kind von der Erde aufnehmen und so als das seinige anerkennen und erziehen, in lucem editi et suscepti sumus, Cic.: puerum, Ter.: rem publicam, cui susceptus es, respicis, geboren bist, Cic.: dah. filium etc. suscepisse ex alqa, von einer bekommen-, mit ihr gezeugt haben, filiam ex te suscepi, Plaut.: liberos ex filia libertini suscepisse, Cic. – b) eine Person als Bürger, als Schüler aufnehmen, übernehmen, alqm in civitatem, Cic.: alqm docendum, erudiendum, Quint.: suscepti a se discipuli, Quint. – c) jmds. sich annehmen, jmd. in Schutz nehmen, susc. plebem et adversus publicam disciplinam defendere, Cod. Iust. 9, 30, 1. – dah. Partiz. subst., susceptus, ī, m., der vor Gericht in Schutz Genommene, der Klient (Ggstz. patronus), Symm. epist. 5, 39 (41). Amm. 30, 4, 14. Cod. Iust. 12, 22, 1: Plur., Amm. 17, 10, 3. Augustin. epist. 149, 16. Serv. Verg. Aen. 6, 609. – d) jmd. in die Kur nehmen (v. Arzte); dah. Partiz. subst., susceptus, ī, m., der Patient, Cassian. de coenob. inst. 10, 7 u. 14. – e) empfangen, bekommen, in Empfang nehmen, pecuniam, ICt.: morbos, Lucr.: cicatrices, Quint.: invidiam, sich verhaßt machen, Cic. – B) übtr.: a) als wahr annehmen, behaupten, zugestehen, sich gefallen lassen, quae si suscipimus, Cic.: quod in causa difficillimum est, suscipiunt, Cic. – b) etwas annehmen = für etwas empfänglich sein, consolationem, des Trostes fähig sein, Cic.: crimen, Cic. – c) versetzen, darauf antworten, das Wort nehmen, Varro u. Verg.: vollst. susc. sermonem, Quint. – / arch. succipio, wov. succipiunt Lucr. 4, 1242 (1250). Verg. Aen. 6, 249: Perf. succepit, Catull. 64, 101. Lucr. 5, 402. Verg. Aen. 1, 175. Vgl. Serv. Verg. Aen. 1, 144.

    lateinisch-deutsches > suscipio

  • 9 voluntas

    voluntās, ātis, f. (2. volo), der Wille, das Wollen, die Neigung, geistige Richtung, Bestrebung, I) eig.: A) im allg.: a) übh.: me conformo ad eius voluntatem, Cic.: voluntatem eorum intuentur, Cic.: ad voluntatem loqui, anderen zu Willen, nach dem Munde, Cic.: summā Catuli voluntate, mit voller Genehmigung, Einwilligung, Cic. – b) der freie, gute Wille, ego voluntatem (guten Willen) tibi profecto emetiar, sed rem ipsam nondum posse videor, Cic.: nedum hominum humilium, ut nos sumus, etiam amplissimorum virorum consilia ex eventu, non ex voluntate a plerisque probari solent, Balb. et Opp. in Cic. ep.: quod non ex imperio (auf Kommando), sed ex voluntate praestatur, beneficium est, Sen. – dah. voluntate, mit Willen, aus eigenem od. freiem Willen, gern, nisi voluntate ibis, rapiam te domum, freiwillig, Plaut.: quod vos vis cogit, id voluntate impetret, Ter.: tu coactus tuā voluntate es, du hast dich gern zwingen lassen, Ter.: meā voluntate concedam, gern, Cic.: voluntate in dicionem venerunt, aus eigenem Willen, Liv. – verb. qui suā sponte et voluntate fecerunt, Cic. – bona voluntas, Liv. 38, 14, 7. Sen. de ben. 4, 21, 6; 5, 3, 2 u.a.: non nudum cum bona voluntate, sed cum facultatibus accedere ad patriae auxilium, Planc. in Cic. ep. 10, 8, 2. – sine voluntate, unwillkürlich, lacrimare, Cels. 2, 4. p. 34, 6 D.: urina interdum destillat, Cels. 2, 7. p. 41, 4 D.; u. so Cels. 5, 26, 17; 8, 13 u. 14. – c) die (gute) Gesinnung, confisus municipiorum voluntatibus, Caes.: celans, quā voluntate esset in regem, Nep. – d) der Wille, das Verlangen, der Wunsch, die Wünsche jmds., ambitiosis voluntatibus cedere, Cic.: non est tua tuta voluntas, Ov.: ex voluntate, nach Wunsch, Cic.: ex voluntate alqo uti, an jmd. ein gefügiges Werkzeug haben, Sall.: so auch de mea voluntate, Cic.: Plur., ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntatibus suffragiisque consentiant, Cic. Mur. 1. – e) das Vorhaben, die Absicht, hanc mentem voluntatemque suscepi, Cic.: ea voluntas fuisset testantis, ut etc., Quint.: (virgines) voluntatem cepisse obeundae mortis, Gell. – so auch cum sint in dicendo variae voluntates, Bestrebungen, Cic. Brut. 83. – B) prägn.: 1) die Neigung = die Zuneigung, das Wohlwollen, mutua, Cic.: litterae exiguam significationem tuae erga me voluntatis habebant, Cic. – 2) der letzte Wille, die letztwillige Verfügung, testamenta et voluntas mortuorum, Cic.: irritā Tiberii voluntate, qui testamento etc., Suet.: vollst. ultima v., ICt.: Plur., defunctorum voluntates, Plin. ep. 2, 16, 6. – II) übtr., die Bedeutung, der Sinn, nominis, Quint.: de verborum vi aut voluntate, Quint.: legis, Quint. – / vulg. boluntas, Corp. inscr. Lat. 9, 10.

    lateinisch-deutsches > voluntas

  • 10 quoniam

        Quoniam, Coniunctio causalis. Pourtant que.
    \
        Quoniam id fieri quod vis non potest, velis id Quod possis. Terent. Puisque.
    \
        Quoniam quidem. Cicero, Quoniam quidem suscepi, non deero. Puisque, etc.
    \
        Quoniam quidem, secundo loco. Colum. Car, Pourtant que.
    \
        Satis consilii dedere prisci, quoniam et in materiis cariem sumus erodit. Plin. Que.

    Dictionarium latinogallicum > quoniam

  • 11 onus

    onus (in Hdschr. oft honus), eris, n. (vgl. altindisch ānah, der Lastwagen), die Last, I) eig.: 1) im engeren Sinne, die Last, Ladung, Fracht, merces atque onera, Cic.: onera vehiculorum, Suet.: onus dorso subire, Hor.: iumentis onera deponere, Caes.: onera transportare, Caes.: onera capere posse (v. Kähnen), Liv.: naves onerariae LXIII expugnatae, quaedam cum suis oneribus, Liv.: alterius navis, alterius onus erat, Cic.: aptus onere ferundo (v. d. Schultern), Capit.: accommodatus oneri ferundo (v. Kamel), Sen.: tanto aptiora exportandis oneribus tarda iumenta sunt quam nobiles equi, Sen. – 2) im weiteren Sinne: a) objekt. = jede Last, Bürde, tanti oneris turrim moturos sese confiderent, Caes.: on. gravidi ventris, u. bl. onus, Leibesbürde, Leibesfrucht, Ov.: onera ciborum, die Exkremente, Plin.: und so onus ventris, Mart. u. Lampr. – b) subjekt. = die Last, Schwere einer Sache, Curt. 5, 3 (12), 21. – II) übtr.: A) im allg., die Last, Lästigkeit, Beschwerlichkeit, Bürde, die schwierige Aufgabe, a) objekt., onus (Aufgabe) grave et Athenarum et Cratippi (von seiten A. und des Kr.), Cic.: magnitudo oneris (der lästigen, schwierigen Aufgabe), Tac.: quantis oneribus premerere, lästigen Beschäftigungen, Cic.: oneri esse, zur Last sein, beschwerlich fallen, Sall. u. Liv.: providere debent, quid oneris in praesentia tollant, Cic.: plus
    ————
    oneris sustuli (habe ich auf mich genommen), quam ferre me posse intellego, Cic.: unam familiam subisse civitatis onus, Liv.: neque mihi quidquam oneris suscepi, cum illa dixi, quo minus honeste hanc causam et libere possem defendere, noch fällt mir wegen jenes Vortrages irgend etwas zur Last, so daß ich nicht usw., Cic. Clu. 142: onus alci iniungere, eine Last (des Amtes) auflegen, Liv.: hoc onus si aliqua ex parte allevabitis, Cic.: id onus reicere (von sich werfen), Cic.: opprimi onere officii, Cic.: et praetori et consilio haud mediocre onus demptum erat de Scipione cognoscendi, Liv. – probandi onus, Last, Verbindlichkeit, ICt. – b) subjekt., die Last, Schwere einer Sache, epici carminis onera lyrā sustinere, Quint. 10, 1, 62. – B) insbes.: a) die Last, die Abgabe, bes. die Schuldenlast, oneribus premi, Cic.: onera graviora iniungere, Caes.: Ilienses ab omni onere immunes praestare, Suet. – b) die Last, die Ausgabe, Unkosten, onera bellorum civilium, Suet.: onera imperatoria (eines Kaisers), patria (eines Vaters), Suet.: explicare onera, sich aus der Geldklemme befreien, Suet.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > onus

  • 12 perfero

    per-fero, tulī, lātum, ferre, bis an das Ziel-, bis zu Ende tragen, -bringen, ein Ziel erreichen lassen, I) eig. (v. Pers.) u. übtr. (v. Lebl.): A) im allg.: Aeneas tulit patrem per ignes et pertulit, Sen.: lapis non pertulit ictum, brachte den Wurf nicht hin = flog nicht ans Ziel, Verg.: hasta haud pertulit vires, drang nicht durch, Verg.: alveus fluminis non pertulit gravissimas naves, trug nicht dahin, Liv.: plerisque extremas syllabas non perferentibus, nicht zu den Ohren der Zuhörer bringen, Quint.: partus perferre, bis zur Entbindung tragen, austragen, Plin.: so auch ventrem, v. Tieren, Colum. – quos pavor pertulerat in silvas, hatte die W. erreichen lassen, Liv. – refl., se p. hinc ad reginae limina, sich hinbegeben, Verg. Aen. 1, 389. – B) insbes., überbringen, a) übh.: litteras ad alqm, Cic.: mandata ad alqm, Caes., alci, Tac.: nuntium alci, Cic.: fasciculum (litterarum) ad alqm perferendum curare, Cic.: so auch perferri, überbracht werden, anlangen, nondum fama de Titurii morte perlata, Caes.: fama Romam perlata est, Liv.: perfertur circa collem clamor, Liv. – b) prägn., als Nachricht (Botschaft) hinterbringen, berichten, verkündigen, res Caesaris, Caes.: incommodum de Sabini morte, Caes.: consilium ad alqm, Caes.: quae, utcumque sunt tradita, incorrupta perferemus, Curt.: haec cum ad me frater pertulisset, Cic.: m. Acc. u. Infin.,
    ————
    equites pertulere consulem obsideri, Liv.: nuntius perfert incensas naves, Verg.: multorum litteris et sermone omnium perfertur ad me incredibilem tuam virtutem et fortitudinem esse, Cic. – alqd perferre ad senatum, Bericht erstatten über etwas (hingegen deferre, etwas an den Senat bringen, worüber ein Beschluß gefaßt werden soll), Suet. – II) übtr.: A) im allg.: intrepidos ad fata novissima vultus, beibehalten, behalten bis zu usw., Ov.: quotaquaeque felicitatem civitas pertulit, genoß immerfort, Sen. ep. 91, 7: so auch personam, eine Maske beibehalten = eine Rolle durchführen, Plin. ep. – B) insbes.: 1) durchführen, vollführen, vollziehen, ausrichten, mandata, Tac. (u. so mandata Clementi centurioni, quae perferret, Tac.): iussa omnia, Prop.: ictum, Verg.: laborem, Stat.: legationem, Suet.: id quod suscepi, quoad potero, perferam, Cic. Rosc. Am. 10. – 2) etwas, trotz aller entgegenstehenden Schwierigkeiten, durchführen = durchsetzen, behaupten, legem, rogationem, Cic.: perfertur lex, das Gesetz geht durch, Cic.: quaestionem, Papin. dig. – 3) eine Silbe usw. ganz hören lassen, extremas syllabas non perf., Quint. 11, 3, 33. – 4) etwas ganz-, männlich tragen, -ertragen, geduldig über sich ergehen lassen, ausstehen, erdulden, a) lebl. Objj.: leve est miserias ferre, perferre est grave, Sen. poët.: onus subire et p., Hor. – annuam oppugnationem, Liv.: vetustatem, das Altertum über-
    ————
    dauern, Quint. – poenam decem annorum, ganz ausstehen, Nep.: poenas, Cic.: omnes indignitates contumeliasque, Caes.: perfer, si me amas, Cic.: verb. omnia pati et perferre, Caes.: perfer et obdura, Ov.: perferre, pati, non succumbere, Cic. – mit folg. Infin., perfer et immundā ponere corpus humo, Ov. art. am. 2, 524: m. folg. Acc. u. Infin., Achilles cessare in tectis pertulit arma sua, Prop. 2, 8, 30: urbes suas cremari pertulerunt, Tac. hist. 4, 58: hic se vivos obrui pertulerunt, Mela 1, 7, 6 (1. § 38): totum corpus uri, cremari sine ullis eiulatibus pertulerunt, Min. Fel. 37, 4. – b) persönl. Objj.: facile omnes perferre ac pati, tragen und dulden, Ter.: facile omnes perpetior et perfero, finde sie alle noch ganz leidlich und erträglich, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > perfero

  • 13 propugnatio

    prōpūgnātio, ōnis, f. (propugno), die Verteidigung, 1) eig., einer Pers., Gell. 9, 11, 1: eines Ortes, Capit. Maximin. 21, 6 (aber Val. Max. 5, 1. ext. 4 jetzt propugnatorum). – II) übtr.: nostra pr. et defensio dignitads tuae, Cic.: ne mea propugnatio ei potissimum deesse videatur, Cic.: suscepi mihi perpetuam propugnationem pro omnibus ornamentis tuis, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > propugnatio

  • 14 suscipio

    suscipio, cēpi, ceptum, ere (sus u. capio), auf od. über sich nehmen, I) als Träger, A) eig., tragen, stützen, aufrecht erhalten, fulturae, quibus theatrum suscipitur, Plin. ep.: lapideae moles, quibus porticus et capacia populorum tecta suscipimus, Sen. – B) übtr.: 1) stützen, verteidigen, sich einer Pers. od. Sache annehmen, famam defuncti, Plin. ep.: alqm, Vatin. in Cic. ep.: reum, Quint. – 2) als Träger über oder auf sich nehmen, einer Sache sich unterziehen, a) um zu handeln, bald = über sich nehmen, auf sich nehmen, sich unterziehen, annehmen, bald = tun, verrichten, anfangen, beginnen usw., bes. wenn es freiwillig und ungebeten geschieht, im Ggstz. zu recipere, übernehmen, was einem aufgetragen wird, vel neglegentiae in susceptis rebus vel perfidiae in receptis, Cic.: seu iniuncta seu suscepta foret militia, Liv.: iter Asiaticum, Cic.: bellum, Cic.: negotium, Cic.: officium (ein Amt), Quint.: imperia (Kommandos) neben magistratus gerere, Lact.: onus, Cic. (s. onus no. II, A, a): salutem rei publicae, Cic.: personam viri boni, Cic.: diversam partem, Tac.: consilium, einen Entschluß fassen, Cic.: cogitationem, quidnam etc., darüber nachdenken, Cic.: odium, Haß fassen, Nep.: benevolentiam, Cic.: patrocinium voluptatis, Cic.: causam, Cic.: auch sibi propugnationem, Cic.: sibi auctoritatem, Cic.: pro me uno susceptum
    ————
    est, Cic.: votum, Liv.: maleficium, Liv.: so auch scelus in se, Cic.: vota pro alqo, G. tun, Liv.: vota in proximum lustrum, Suet.: prodigia, als wirkliche Äußerungen göttl. Zornes ansehen und auf sich beziehen, also als gültig ansehen (anerkennen), Liv.: sacra peregrina, annehmen, Cic.: religiones, abergläubische Besorgnisse in sich aufkommen lassen, in sich wecken (Ggstz. religiones deponere), Cic.: coniugia, sich Heiraten (den Pflichten u. Lasten der Ehe) unterziehen, Tac.: pulvinar, das Speisebett bereiten, die Göttermahlzeit ordnen, veranstalten, Liv.: severitatem, anwenden, gebrauchen, handhaben, Cic.: so auch orationem, Cic.: impudentiam, Cic.: suscepit vita, ut etc., hat eingeführt, daß usw., Cic.: ferias, einsetzen, Varro: maculam alci, zufügen, macula huic imperio suscipiatur, Cic. – b) um zu leiden, sich zuziehen, leiden, erdulden, sich unterziehen, maculam bello superiore, Cic. culpam, Cic.: poenam, Cic.: pericula, Cic. inimicitias (Ggstz. amicitias deponere), Cic. laborem, Cic.: laborem frustra, Cic.: sumptum, Cic.: odium, Cic.: invidiam, Cic.: dolorem, sich dem Schm. überlassen, Cic.: magnam molestiam, Cic.: nauseae molestiam, Cic.: aliquas propter amicitiam molestias, Cic.: aes alienum, Cic.: mortem pro parentibus, pro liberis, pro deo, Lact.: suscipit mortem pro nobis (v. Christus), Lact.: alqm inimicum, sich zum Feinde machen, Brut. in Cic. ep. –
    ————
    II) als Empfangender aufnehmen, an sich nehmen, auffangen, A) eig.: dominam ruentem, die fallende auffangen, Verg.: so auch suscipiunt famulae, Verg.: flumen, Prop.: aquam, in den Mund nehmen, Ov.: ex edito desiliens aqua suscepta marmore albescit, Plin. ep. – Insbes.: a) alqm, ein neugeborenes Kind von der Erde aufnehmen und so als das seinige anerkennen und erziehen, in lucem editi et suscepti sumus, Cic.: puerum, Ter.: rem publicam, cui susceptus es, respicis, geboren bist, Cic.: dah. filium etc. suscepisse ex alqa, von einer bekommen-, mit ihr gezeugt haben, filiam ex te suscepi, Plaut.: liberos ex filia libertini suscepisse, Cic. – b) eine Person als Bürger, als Schüler aufnehmen, übernehmen, alqm in civitatem, Cic.: alqm docendum, erudiendum, Quint.: suscepti a se discipuli, Quint. – c) jmds. sich annehmen, jmd. in Schutz nehmen, susc. plebem et adversus publicam disciplinam defendere, Cod. Iust. 9, 30, 1. – dah. Partiz. subst., susceptus, ī, m., der vor Gericht in Schutz Genommene, der Klient (Ggstz. patronus), Symm. epist. 5, 39 (41). Amm. 30, 4, 14. Cod. Iust. 12, 22, 1: Plur., Amm. 17, 10, 3. Augustin. epist. 149, 16. Serv. Verg. Aen. 6, 609. – d) jmd. in die Kur nehmen (v. Arzte); dah. Partiz. subst., susceptus, ī, m., der Patient, Cassian. de coenob. inst. 10, 7 u. 14. – e) empfangen, bekommen, in Empfang nehmen, pecuniam, ICt.: morbos,
    ————
    Lucr.: cicatrices, Quint.: invidiam, sich verhaßt machen, Cic. – B) übtr.: a) als wahr annehmen, behaupten, zugestehen, sich gefallen lassen, quae si suscipimus, Cic.: quod in causa difficillimum est, suscipiunt, Cic. – b) etwas annehmen = für etwas empfänglich sein, consolationem, des Trostes fähig sein, Cic.: crimen, Cic. – c) versetzen, darauf antworten, das Wort nehmen, Varro u. Verg.: vollst. susc. sermonem, Quint. – arch. succipio, wov. succipiunt Lucr. 4, 1242 (1250). Verg. Aen. 6, 249: Perf. succepit, Catull. 64, 101. Lucr. 5, 402. Verg. Aen. 1, 175. Vgl. Serv. Verg. Aen. 1, 144.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > suscipio

  • 15 voluntas

    voluntās, ātis, f. (2. volo), der Wille, das Wollen, die Neigung, geistige Richtung, Bestrebung, I) eig.: A) im allg.: a) übh.: me conformo ad eius voluntatem, Cic.: voluntatem eorum intuentur, Cic.: ad voluntatem loqui, anderen zu Willen, nach dem Munde, Cic.: summā Catuli voluntate, mit voller Genehmigung, Einwilligung, Cic. – b) der freie, gute Wille, ego voluntatem (guten Willen) tibi profecto emetiar, sed rem ipsam nondum posse videor, Cic.: nedum hominum humilium, ut nos sumus, etiam amplissimorum virorum consilia ex eventu, non ex voluntate a plerisque probari solent, Balb. et Opp. in Cic. ep.: quod non ex imperio (auf Kommando), sed ex voluntate praestatur, beneficium est, Sen. – dah. voluntate, mit Willen, aus eigenem od. freiem Willen, gern, nisi voluntate ibis, rapiam te domum, freiwillig, Plaut.: quod vos vis cogit, id voluntate impetret, Ter.: tu coactus tuā voluntate es, du hast dich gern zwingen lassen, Ter.: meā voluntate concedam, gern, Cic.: voluntate in dicionem venerunt, aus eigenem Willen, Liv. – verb. qui suā sponte et voluntate fecerunt, Cic. – bona voluntas, Liv. 38, 14, 7. Sen. de ben. 4, 21, 6; 5, 3, 2 u.a.: non nudum cum bona voluntate, sed cum facultatibus accedere ad patriae auxilium, Planc. in Cic. ep. 10, 8, 2. – sine voluntate, unwillkürlich, lacrimare, Cels. 2, 4. p. 34, 6 D.: urina inter-
    ————
    dum destillat, Cels. 2, 7. p. 41, 4 D.; u. so Cels. 5, 26, 17; 8, 13 u. 14. – c) die (gute) Gesinnung, confisus municipiorum voluntatibus, Caes.: celans, quā voluntate esset in regem, Nep. – d) der Wille, das Verlangen, der Wunsch, die Wünsche jmds., ambitiosis voluntatibus cedere, Cic.: non est tua tuta voluntas, Ov.: ex voluntate, nach Wunsch, Cic.: ex voluntate alqo uti, an jmd. ein gefügiges Werkzeug haben, Sall.: so auch de mea voluntate, Cic.: Plur., ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntatibus suffragiisque consentiant, Cic. Mur. 1. – e) das Vorhaben, die Absicht, hanc mentem voluntatemque suscepi, Cic.: ea voluntas fuisset testantis, ut etc., Quint.: (virgines) voluntatem cepisse obeundae mortis, Gell. – so auch cum sint in dicendo variae voluntates, Bestrebungen, Cic. Brut. 83. – B) prägn.: 1) die Neigung = die Zuneigung, das Wohlwollen, mutua, Cic.: litterae exiguam significationem tuae erga me voluntatis habebant, Cic. – 2) der letzte Wille, die letztwillige Verfügung, testamenta et voluntas mortuorum, Cic.: irritā Tiberii voluntate, qui testamento etc., Suet.: vollst. ultima v., ICt.: Plur., defunctorum voluntates, Plin. ep. 2, 16, 6. – II) übtr., die Bedeutung, der Sinn, nominis, Quint.: de verborum vi aut voluntate, Quint.: legis, Quint. – vulg. boluntas, Corp. inscr. Lat. 9, 10.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > voluntas

  • 16 per-ferō

        per-ferō tulī, lātus, ferre,    to bear through, bring home: lapis nec pertulit ictum, reach the mark, V.—To carry, bring, convey: Caesaris mandata ad Pompeium: epistulam, N.: Pansā mihi hunc nuntium perferente: cum ad eum fama tanti exercitūs perlata esset, had reached him, L.: perfertur circa collem clamor, resounds round the hill, L.: hinc te reginae ad limina perfer, betake yourself, V.—To convey news, announce, report, bring tidings: sermone omnium perfertur ad me, esse, etc., I am informed: nuntius perfert incensas navīs, V.: haec ab Romā in castra perlata movent Romanos, etc., L.—Fig., to bring to an end, bring about, carry through, carry out, complete, accomplish: id quod suscepi: mandata, Ta.: legem pertulit, ut, etc., had a law passed, L.: perficiam, ut possitis: perficite, ut is habeat, etc.—To bear, support, endure to the end: decem annorum poenam, N.: onus, H.: intrepidos ad fata novissima voltūs, kept, O.—To bear, suffer, put up with, brook, submit to, endure: perfer, si me amas: paupertatem, T.: frigore et fame et siti ac vigiliis perferendis: pauperiem, V.: indignitates, Cs.—To permit, suffer: cessare in tectis arma sua, Pr.: urbīs cremari, Ta.

    Latin-English dictionary > per-ferō

  • 17 prōpūgnātiō

        prōpūgnātiō ōnis, f    [propugno], a defence, vindication: dignitatis tuae: suscepi propugnationem pro ornamentis tuis.

    Latin-English dictionary > prōpūgnātiō

  • 18 semel

        semel adv. num.    [3 SA-], once, a single time: attendant, semel bisne signum canat, L.: consulem miles semel fefellit, L.: non semel, sed bis: neque semel sed saepius: non plus quam semel eloqui. —Indef., in phrases with iterum or saepius, once and again, time and again, repeatedly, more than once, several times: semel atque iterum ac saepius dare: cum his semel atque iterum armis contendisse, Cs.: semel aut iterum, once or twice.—Once and no more, but once, but a single time, once for all: animus ubi semel se cupiditate devinxit, T.: quibus semel ignotum a te esse oportet: aut vitam semel aut ignominiam finire, L.: humum semel ore memordit, once for all, V.: virtus cum semel excidit, H.—In counting, once, first, the first time: bis rem p. servavi, semel gloriā, iterum aerumnā meā: Rufum bis pervenisse... semel ad Corfinium, iterum in Hispaniā, Cs.: ter, semel... iterum... tertio, L.— Indef, once, ever, at some time, at any time: verebamini Ne non id facerem quod recepissem semel? T.: ut semel eloquentia evecta est: quando in apertum semel discrimen evasura esset res, sooner or later, L.: quoniam quidem semel suscepi: Si semel datis... Dividite, if you are really giving, O.: semel emissum volat inrevocabile verbum, H.

    Latin-English dictionary > semel

  • 19 suscipio

    suscipere, suscepi, susceptus V
    undertake; support; accept, receive, take up

    Latin-English dictionary > suscipio

  • 20 haece

    hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.
    (α).
    With subst.:

    hic homo sanus non est,

    Plaut. Am. 1, 1, 246:

    rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

    id. Bacch. 1, 1, 53:

    quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

    Cic. Rep. 1, 17:

    genus hoc,

    id. ib. 1, 25:

    hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

    id. ib. 1, 19; cf.:

    quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

    id. ib. 1, 1:

    his libris,

    id. ib. 1, 7:

    hae feriae,

    id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

    hoc otio,

    id. ib. 9 fin.:

    haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

    id. ib. 1, 10:

    ad haec cituma,

    id. ib. 1, 21:

    hic vir,

    Liv. 7, 39, 12.—
    (β).
    Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

    hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

    Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

    feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

    id. ib. 1, 21 fin.:

    hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

    Plaut. Am. 1, 1, 87:

    docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

    Cic. Rep. 1, 15:

    dixerat hoc ille, cum, etc.,

    id. ib. 1, 12:

    haec Scipio cum dixisset,

    id. ib. 1, 11:

    haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

    id. ib. 1, 7.—
    B.
    More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

    and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

    Ter. And. 2, 3, 17:

    eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

    Plaut. Capt. prol. 10; so,

    hujusce,

    id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

    atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    hisce homines ubi habitent,

    Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

    hisce,

    id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

    haec aedes,

    Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

    haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

    id. Aul. 3, 5, 58:

    haec (puellae),

    Ter. Eun. 3, 5, 34:

    haec sententiae,

    Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

    aliut posticum harunce aedium,

    Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

    harunc aedium,

    id. Most. 2, 1, 57:

    sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

    id. Cist. 1, 1, 53:

    horunc,

    id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

    cedo signum, si harunc Baccharum es,

    Plaut. Mil. 4, 2, 25:

    harunc aedium,

    id. Merc. 5, 1, 3:

    hisce ego Placidum ted hodie reddam,

    id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

    quid dicam hisce, incertus sum,

    Ter. Hec. 3, 4, 36:

    tu ab hisce rebus animum avoca,

    Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

    hisce,

    Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

    hosce,

    id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

    apud hasce aedes,

    Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

    hasce,

    id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

    With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

    Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

    hicinest?

    id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

    hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

    Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

    haecine,

    Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

    huncine hominem,

    Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

    huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

    Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

    hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

    Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

    o Juppiter, hoscine mores!

    Ter. Ad. 4, 7, 40:

    hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

    Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

    so in the shorter form, hicne,

    Cic. Rosc. Am. 48, 141:

    ex hocne equo,

    id. Fat. 3, 5:

    cum hocne,

    id. Att. 9, 7, 3:

    ex hacne natura,

    id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

    in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

    Inscr. Orell. 5; cf.:

    HVIVSQ. LOCI,

    id. ib. 1580; 2300;

    and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

    id. ib. 2488.—
    C.
    With other pronouns:

    hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

    Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

    cum idem hoc visum diceretur,

    id. Rep. 1, 14:

    hoc idem fit in reliquis civitatibus,

    Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

    haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

    Caes. B. G. 7, 17 fin.:

    haec eadem genera,

    Quint. 6, 3, 54:

    hoc ipsum civile jus,

    Cic. Rep. 1, 2:

    sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

    Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

    ad hunc eum ipsum,

    Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

    idem hoc ipsum,

    id. Tusc. 5, 9, 26:

    huic illi legato,

    id. Fl. 22, 52:

    hunc illum fatis Portendi generum,

    Verg. A. 7, 255; cf.:

    hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

    Cic. Tusc. 3, 15, 31:

    hic est ille status quantitatis,

    Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

    hujus istius facti stultitia,

    Cic. Rab. Post. 9, 24:

    ista haec epigrammata,

    Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

    callidum quendam hunc,

    Cic. de Or. 1, 50, 218.—
    D.
    Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

    ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

    Cic. Inv. 2, 16, 50:

    in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

    id. Rep. 1, 1:

    si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

    Quint. 7, 2, 30:

    cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

    id. 3, 6, 95:

    in his judicem sibi, in illis alii credere,

    id. 5, 7, 33:

    haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

    id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

    cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

    Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

    iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

    id. Ac. 2, 33, 105:

    si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

    id. Inv. 2, 41, 121:

    has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

    id. Ac. 2, 42, 130:

    Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

    this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

    ego hoc dico. adversarius hoc,

    Quint. 4, 4, 8:

    vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

    Verg. A. 6, 621 sq.:

    hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

    Tac. A. 14, 8:

    quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

    Quint. 6, 1, 3 sq.:

    interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

    id. 7, 3, 9:

    alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

    Cic. Rosc. Am. 6, 17:

    occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

    Ov. M. 1, 293.—
    2.
    Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

    hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

    id. Fin. 4, 4, 10:

    hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

    Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

    melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

    the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

    quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

    Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—
    E.
    In the neutr. sing. subst., with gen.:

    quid hoc hominist?

    Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

    quid hoc morbi est?

    id. ib. 2, 1, 19:

    quid hoc est negoti?

    id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

    hoc fructi pro labore ab his fero,

    id. Ad. 5, 4, 16:

    edormiscam hoc villi,

    id. ib. 5, 2, 11:

    hoc commodi est, quod, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 32, 91:

    hoc copiarum in Hispanias portatum est,

    Liv. 42, 18, 7:

    hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

    id. 5, 2, 8:

    hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

    id. 3, 25, 4:

    hoc consilii,

    id. 5, 39, 6:

    hoc solacii,

    id. 30, 13, 13:

    hoc noctis,

    Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—
    F.
    Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

    eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

    there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

    lucet hoc,

    Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—
    G.
    Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

    hic homost omnium hominum praecipuos,

    Plaut. Trin. 5, 1, 1:

    hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

    Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

    huic homini, i. q. mihi,

    Plaut. Ep. 1, 2, 38:

    hic homo, i. q. ego,

    id. Curc. 2, 1, 33:

    hunc hominem, i. q. me,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

    vin' tu huic seni auscultare?

    Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

    haec res,

    my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

    hunc in collum,

    my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—
    H.
    With reference to time, of this time, now present, actual, this:

    cena hac annona est sine sacris hereditas,

    in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

    sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

    Liv. 3, 20:

    his temporibus,

    Cic. Fam. 13, 77, 1:

    M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

    id. Off. 3, 16, 66; cf.:

    si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

    Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

    etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

    the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

    ne horum quidem magnificentia operum,

    Liv. 1, 55 fin.;

    very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

    Plin. 14, 22, 28, § 143:

    ante hos sex menses,

    Phaedr. 1, 1, 10:

    ante hoc triduum,

    Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.
    II.
    Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).
    (α).
    With relat. clause:

    Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

    Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

    eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

    Cic. Rep. 1, 2:

    neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

    id. ib. 1, 22:

    non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

    id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

    quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

    Plaut. Am. 1, 1, 136:

    unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

    haec quae sunt in hoc genere,

    id. ib. 1, 11:

    mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

    id. ib. 1, 13:

    hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

    id. ib. 1, 14;

    1, 16: in his libris, quos legistis,

    id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

    quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

    id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

    lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

    servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

    Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

    de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

    id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

    is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

    Quint. 1, 2, 30:

    hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

    Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

    mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

    Quint. 9, 2, 41.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

    Cic. Rep. 1, 16:

    sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

    id. ib. 2, 3:

    hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

    Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

    unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

    Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

    with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

    Plaut. Am. 1, 1, 48:

    ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

    Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—
    (γ).
    With quod or quia:

    maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 6:

    quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

    id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

    propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

    id. 12, 9, 6:

    nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

    in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

    hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

    id. 9, 2, 53:

    hoc ipso, quod,

    id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

    id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

    Caes. B. G. 1, 2, 3:

    hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

    id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

    hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

    id. 6, 2, 36:

    hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

    Plaut. Rud. 2, 3, 57:

    quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

    Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

    hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

    Quint. 10, 1, 15.—
    (δ).
    With ut or ne:

    nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

    Plaut. Am. prol. 64; cf.:

    hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

    id. ib. 81:

    atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

    id. Ps. 2, 3, 19:

    nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 24:

    neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

    id. ib. 1, 4;

    for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

    id. ib. 6, 15:

    quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

    id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

    plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

    Quint. 8 praef. § 6; cf.:

    habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

    id. 11, 2, 51; so,

    in hoc, ut,

    id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

    in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

    Vell. 2, 41 fin.
    B.
    Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

    in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

    Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

    quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

    id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

    cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

    id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

    primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

    id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

    ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

    Cic. Mil. 9, 24:

    at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

    id. Phil. 2, 28, 70.—
    C.
    Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

    hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

    Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,
    III.
    Advv.
    1.
    hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

    nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

    id. Rud. 1, 3, 30:

    plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

    Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

    hac illac circumcursa,

    id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

    sequere hac, reducam te ubi fuisti,

    this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

    sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

    Ter. And. 5, 6, 14:

    sequere me ergo hac intro,

    id. Ad. 4, 3, 18:

    i hac mecum intro,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

    quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

    Cic. Leg. 1, 4, 14:

    ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

    Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

    namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

    Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

    utrum hacin feriam an ab laeva latus?

    Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —
    2.
    hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.
    I.
    In space.
    A.
    Lit.:

    hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

    Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

    ego jam dudum hic adsum,

    Ter. Eun. 4, 6, 5:

    quem praestolare hic ante ostium?

    id. ib. 5, 6, 5:

    hic propter hunc adsiste,

    id. Ad. 2, 1, 15:

    hic tui omnes valent,

    Cic. Fam. 6, 20, 3:

    non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

    mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

    Ov. M. 1, 319:

    hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

    Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

    hicine,

    id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

    facile hic plus mali est, quam illic boni,

    Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

    hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

    Verg. G. 1, 54:

    hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

    Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

    hic proxume viciniae,

    in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

    modo vidi virginem hic viciniae miseram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—
    B.
    Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

    hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

    Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

    hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

    id. Arch. 4, 8; cf.:

    hic vos dubitabitis, judices,

    id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

    hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

    id. de Imp. Pomp. 13, 39:

    hic jam plura non dicam,

    id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

    hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

    Ter. And. 4, 1, 14:

    ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

    Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

    alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

    Vell. 2, 49, 3.—
    II.
    Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

    hic reddes omnia,

    Ter. And. 2, 3, 15:

    hic ego quid praedicem?

    Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

    hic cum uterque me intueretur,

    id. Fin. 2, 1, 1; so,

    hic cum,

    id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

    hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

    Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

    66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

    Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

    hic Scipio, etc.,

    Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—
    3.
    huc (access. form hoc), v. huc.

    Lewis & Short latin dictionary > haece

См. также в других словарях:

  • Papal Oath (Traditionalist Catholic) — The Papal Oath is an oath (see text below) that some Traditionalist Catholics say was taken by the popes of the Catholic Church, starting with Pope Saint Agatho, who was elected on 27 June 678. They claim that over 180 popes, down to and… …   Wikipedia

  • COGNIDIUM — Papiae genus potionis, apud Aegyptios, vel saltem Alexandrinos, in usu. Eius ineminit Gregor. M. l. 6. Ep. 37. ad Eulogium Episc. Alexandr. Suscepi autem benedictionem S. Euangelistae Marci, iuxta breve vestris Epistolis insertum. Sed quia… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ИОАНН СОЛСБЕРИЙСКИЙ — [лат. Ioannes (Johannes) Saresberiensis, de Saresberia] († 25.10.1180, Шартр, Франция), еп. Шартрский (с 1176), католич. богослов и церковный деятель, философ. Жизнь Точная дата рождения И. С. неизвестна. По предположению совр. исследователей, он …   Православная энциклопедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»