Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

stăbŭlum

  • 1 stabulum

    stăbŭlum, i, n. [sto], a standing-place, abode, habitation, dwelling.
    I.
    In gen. (very rare;

    perh. only in the foll. passages): stabile stabulum,

    Plaut. Aul. 2, 2, 56; cf.:

    nusquam stabulum est confidentiae,

    id. Most. 2, 1, 3:

    DOMESTICORVM ET STABVLI SACRI,

    Inscr. Orell. 1134.—
    II.
    A stoppingplace or abode for animals or persons of the lower class (freq. and class.).
    A.
    For animals, a stall, stable, enclosure of any kind (cf. praesepe):

    ovium,

    Varr. R. R. 2, 2, [p. 1750] 19:

    pecudum, boum, etc.,

    Col. 1, 6, 4; 6, 23, 2; Verg. G. 3, 295; 3, 302; Hor. C. 1, 4, 3 al.; cf.:

    pastorum stabula,

    Cic. Sest. 5, 12:

    avium cohortalium,

    Col. 8, 1, 3:

    pavonum,

    i. e. an aviary, id. 8, 11, 3:

    piscium,

    i. e. a fishpond, id. 8, 17 7:

    apium,

    i. e. a beehive, Verg. G. 4, 14; 4, 191; Col. 9, 6, 4:

    stabula ferarum,

    lairs, haunts, Verg. A. 6, 179; cf. id. ib. 10, 723:

    a stabulis tauros avertit,

    pasture, id. ib. 8, 207; 8, 213.—
    2.
    Poet., transf., herds, flocks, droves, etc.:

    stabuli nutritor Iberi,

    i. e. Spanish sheep, Mart. 8, 28, 5:

    mansueta,

    Grat. Cyn. 154.—
    B.
    Of humble houses.
    1.
    A dwelling like a stable, cottage, hut:

    pastorum,

    Cic. Sest. 5, 12:

    ardua tecta stabuli,

    Verg. A. 7, 512; Liv. 1, 4, 7; Just. 1, 4, 11.—
    2.
    Esp., a public-house, pothouse, tavern, hostelry, etc.:

    cauponam vel stabulum exercere,

    Dig. 4, 9, 1; Petr. 6, 3; 8, 2; 16, 4; 79, 5; 97, 1; Plin. Ep. 6, 19, 4; Mart. 6, 94, 3; App. M. 1, p. 104, 9; Spart. Sev. 1 al.—Such pothouses were also the usual abode of prostitutes, Plaut. Poen. 1, 2, 56.—Hence,
    3.
    Stabulum = lupanar, a brothel, house of ill - fame:

    pro cubiculis stabula,

    Cic. Phil. 2, 28, 69.—
    4.
    As a term of abuse:

    stabulum flagitii,

    Plaut. Truc. 2, 7, 31:

    nequitiae,

    id. Cas. 2, 1, 13:

    servitritium,

    id. Pers. 3, 3, 13.—On account of his intercourse with king Nicomedes, the nickname of stabulum Nicomedis was given to Cæsar, acc. to Suet. Caes. 49.

    Lewis & Short latin dictionary > stabulum

  • 2 stabulum

        stabulum ī, n    [STA-], a standing-place, fixed abode ; hence, of animals, a stall, stable, enclosure: stabulis gaudet pecus, H.: apium, i. e. a beehive, V.: stabula alta ferarum, lairs, V.: a stabulis tauros Avertit, pasture, V.—Of persons, a lowly abode, cottage, hut: pastorum: pueros ad stabula Larentiae uxori educandos datos, L.: tecta stabuli, V.— A brothel, house of ill-repute: pro cubiculis stabula.
    * * *
    stall/stable/enclosure/fold; lair/den; herd; garage (Cal); inn/tavern; brothel; dwelling/hut

    Latin-English dictionary > stabulum

  • 3 servitritius

    servĭtrītĭus, a, um, adj. [servus-tritus, from tero], galled by slavery:

    stabulum, as a term of abuse,

    Plaut. Pers. 3, 3, 13 dub. (Ritschl ex conj.: stabulum servitutium).

    Lewis & Short latin dictionary > servitritius

  • 4 stabulō

        stabulō —, —, āre    [stabulum], to have an abode, dwell, be stabled: Centauri in foribus stabulant, V.: (boves) unā, V.
    * * *
    stabulare, stabulavi, stabulatus V
    stable/house (domestic animals, poultry, etc); be housed, have stall/lair/den

    Latin-English dictionary > stabulō

  • 5 stabulor

        stabulor ātus, ārī, dep.    [stabulum], to be stabled, kennel, harbor: in antris, O.

    Latin-English dictionary > stabulor

  • 6 aerarius

    aerārĭus, a, um, adj. [aes].
    I.
    That pertains to or is made of copper, bronze, etc.:

    aerarium metallum,

    a copper-mine, Vitr. 7, 9; Plin. 33, 5, 26, § 86;

    fornaces,

    smelting-furnaces, id. 11, 36, 42, § 119:

    fabrica,

    the preparation of copper, id. 7, 56, 57, § 197 faber, a coppersmith, id. 34, 8, 19, 6, § 61 (also aerarius alone; v. below).—
    II.
    Of or pertaining to money:

    propter aerariam rationem non satis erat in tabulis inspexisse quantum deberetur,

    on account of the standard of coin, Cic. Quint. 4:

    hinc dicuntur milites aerarii, ab aere quod stipendia facerent,

    Varr. L. L. 5, § 181 Müll.: tribunus, who superintended disbursements of the public treasury: aerarii tribuni a tribuendo aere sunt appellati, Paul. ex Fest. p. 2 Müll.;

    or, acc. to Varr.: ab eo, quibus attributa erat pecunia, ut militi reddant, tribuni aerarii dicti,

    Varr. L. L. 5, § 181 Müll.; v. tribunus.—Hence, subst.: aerārĭus, i, m.
    1.
    (Sc. faber.) One who works in copper, etc., a coppersmith:

    in aerariorum officinis,

    Plin. 16, 6, 8, § 23:

    aerariorum marculi,

    Mart. 12, 57, 6; so Inscr. Orell. 4140.—
    2.
    (Sc. civis.) A citizen of the lowest class, who paid only a poll-tax (aera pendebat), and had no right of voting. Other citizens, upon the commission of great crimes, were degraded by the censors into this class, and deprived of all previous dignities. (Cf. Gell. 4, 12 and 29; Drak. ad Liv. 24, 18, 6;

    Smith's Dict. Antiq., and Nieb. Röm. Gesch. 2, 63 and 452.) Referre aliquem in aerarios,

    Cic. Clu. 43. eximere aliquem ex aerariis, id. de Or. 2, 66 ext.; Liv. 24, 18:

    omnes, quos senatu moverunt, quibusque equos ademerunt (censores) aerarios fecerunt et tribu moverunt,

    id. 42, 10 al. —
    B.
    aerārĭa, ae, f.
    1.
    (Sc. fodina, like argentaria and ferraria, Liv. 34, 21:

    auraria,

    Tac. A. 6, 19 al.) A mine:

    multis locis apud eos (sc. Aquitanos) aerariae structuraeque sunt,

    Caes. B. G. 3, 21 Herz. —
    2.
    (Sc. officina.) A smelting or refining house, Varr. L. L. 8, 33.—
    3.
    (Sc. fornax.) A smelting-furnace, Plin. 34, 13, 33, § 128.—
    C.
    aerārĭum, i, n. (sc. stabulum), the place in the temple of Saturn at Rome, where the public treasure was kept, the treasury: to tamieion, to koinon: Aerarium sane populus Romanus in aede Saturni habuit, Paul. ex Fest. p. 2 Müll.; cf. Plin. Pan. 92:

    referre pecuniam in aerarium,

    Cic. Agr. 2, 27 (for which deferre is often used in Liv. q.v.):

    dare alicui pecuniam ex aerario,

    id. Verr. 2, 3, 70.—Also for the public treasure or finances:

    C. Gracchus, cum largitiones maximas fecisset et effudisset aerarium,

    Cic. Tusc. 3, 20, 48, Nep. Arist. 3, 1; id. Att. 8.—In the time of the emperors the aerarium (public treasure) was distinguished from fiscus (the wealth of the emperor):

    bona Sejani ablata aerario, ut in fisco cogerentur,

    Tac. A. 6, 2; Plin. Pan. 36, Suet. Vesp. 16;

    v. fiscus. In the treasury the public archives were kept: factum senatus consultum, ne decreta patrum ante diem decimum ad aerarium deferrentur,

    Tac. A. 3, 51; cf. id. ib. 13, 28; Suet. Aug. 94; id. Caes. 28;

    and also the standards: signa ex aerario prompta,

    Liv. 4, 22.—The Quaestores aerarii (under Augustus and his immediate successors the Praetores) presided over the aerarium, with whom the Tribuni aerarii were associated as assistants; cf.

    Quaestor and Tribunus.—The aerarium contained also a fund, established after the invasion of Gaul, and augmented by the immense booty acquired in the wars with Carthage, Macedonia, Corinth, etc., as well as by the tribute of the manumissi, which could be used only in cases of extreme public necessity, hence with the epithet sanctius,

    Caes. B. C. 1, 24:

    aurum vicesimarium, quod in sanctiore aerario ad ultimos casus servaretur, promi placuit,

    Liv. 27, 10; cf. Cic. Att. 7, 21; id. Verr. 2, 4, 63 (of the Syracusans). Hence trop., Quint. 10, 3, 3:

    aerarium militare, destined by Aug. for defraying the expenses of war,

    Tac. A. 1, 78; Suet. Aug. 49; Plin. Pan. 92, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > aerarius

  • 7 confidentia

    confīdentĭa, ae, f. [confidens].
    I.
    A firm trust in a thing, confidence (thus very rare): scapularum. Plaut. As. 3, 2, 3.—With acc. and inf.:

    confidentia'st inimicos meos me posse perdere,

    Plaut. Ps. 2, 4, 73.— Absol.:

    occidit spes nostra: nusquam stabulum'st confidentiae,

    Plaut. Most. 2, 1, 3. —
    II.
    As a quality or habit, self-confidence, boldness; in a good and bad sense (class.).
    A.
    In a good sense (cf. fiducia): confidentia omnis orationis, Naev. ap. Non. p. 262, 24; cf.:

    duas sibi res, quominus in vulgus et in foro diceret, confidentiam et vocem, defuisse,

    Cic. Rep. 3, 30, 42; cf. Non. ib.; Plaut. Am. 5, 1, 2; id. Capt. 4, 2, 25; 4, 2, 32; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 9.—More freq.,
    B.
    In a bad sense (cf. Cic. Tusc. 3, 7, 14, s. v. confido, P. a., B.), audacity, impudence: atrocem coërce confidentiam, Pac. ap. Non. p. 262, 10; Att. ib. 16:

    at confidentiā militia militatur multo magis quam pondere,

    Plaut. Pers. 2, 2, 49; Ter. And. 5, 3, 5; id. Eun. 5, 1, 23; Cic. Fl. 4, 10; id. Phil. 2, 40, 104; Quint. 11, 3, 160 (opp. fiducia); id. 12, 5, 2; and metus, * Suet. Calig. 51.

    Lewis & Short latin dictionary > confidentia

  • 8 converro

    con-verro (or - vorro), verri, versum, 3, v. a., to sweep or brush together, to sweep, clear away (mostly ante- and post-class.).
    I.
    Lit., Cato, R. R. 143, 2:

    hoc egomet, tu hoc convorre,

    Plaut. Stich. 2, 2, 27:

    capiam scopas atque hoc convorram,

    id. ib. 2, 2, 51; 2, 2, 64; Publ. Syr. ap. Prisc. p. 900 P.:

    stabulum,

    Col. 7, 6, 6:

    locum,

    id. 8, 6, 6:

    limina templorum osculis,

    Arn. 1, p. 36 al. —
    II.
    Meton.: hereditates omnium, to scrape [p. 464] together, * Cic. Off. 3, 19, 78 (al. convertere). —Humorously: aliquem totum cum pulvisculo, to sweep thoroughly, to beat the dust out, i. e. to beat soundly, Plaut. Rud. 3, 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > converro

  • 9 convorro

    con-verro (or - vorro), verri, versum, 3, v. a., to sweep or brush together, to sweep, clear away (mostly ante- and post-class.).
    I.
    Lit., Cato, R. R. 143, 2:

    hoc egomet, tu hoc convorre,

    Plaut. Stich. 2, 2, 27:

    capiam scopas atque hoc convorram,

    id. ib. 2, 2, 51; 2, 2, 64; Publ. Syr. ap. Prisc. p. 900 P.:

    stabulum,

    Col. 7, 6, 6:

    locum,

    id. 8, 6, 6:

    limina templorum osculis,

    Arn. 1, p. 36 al. —
    II.
    Meton.: hereditates omnium, to scrape [p. 464] together, * Cic. Off. 3, 19, 78 (al. convertere). —Humorously: aliquem totum cum pulvisculo, to sweep thoroughly, to beat the dust out, i. e. to beat soundly, Plaut. Rud. 3, 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > convorro

  • 10 creber

    crēber, bra, brum ( sup. creberrimus;

    but crebrissimus,

    Gell. 2, 30, 2; cf. Rudd. I. p. 170;

    and CEREBERRIMVS,

    Inscr. Orell. 68), adj. [from cre-, root of cresco, Corn. Beitr. p. 356], that exists or takes place in a continuous multitude, following closely together or one after another (hence with continuus, Quint. 12, 10, 46; opp. rarus).
    I.
    Thick, close, pressed together, frequent, numerous, repeated (very freq., and class.).
    A.
    Of material subjects:

    lucus avius, Crebro salicto oppletus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 9; cf.

    silva,

    Lucr. 6, 135:

    crebris arboribus succisis omnes introitus erant praeclusi,

    Caes. B. G. 5, 9:

    rami,

    id. ib. 2, 17:

    (venae et arteriae) crebrae multaeque, toto corpore intextae,

    Cic. N. D. 2, 55, 138:

    funale,

    numerous torches, id. Sen. 13, 44:

    castella,

    Caes. B. G. 2, 30:

    creberrima aedificia,

    id. ib. 5, 12:

    ignes quam creberrimi,

    Sall. J. 106, 4; cf. id. ib. 98, 6:

    vigilias ponere,

    id. ib. 45, 2:

    tanto crebriores litterae nuntiique,

    Caes. B. G. 5, 45; cf.

    exploratores,

    id. ib. 6, 10:

    tam crebri ad terram decidebant quam pira,

    as thick as pears, Plaut. Poen. 2, 38; cf.

    hostes,

    id. Am. 1, 1, 84:

    crebri cecidere caelo lapides,

    Liv. 1, 31, 2; cf. sup., id. 28, 37, 7 et saep.—
    B.
    Of immaterial subjects:

    itiones,

    Ter. Phorm. 5, 9, 23; cf.

    excursiones,

    Nep. Milt. 2, 1:

    ictus,

    Lucr. 4, 935; Hor. C. 1, 25, 2; Suet. Calig. 30:

    impetus,

    Lucr. 1, 294; Sall. J. 50, 1 al.:

    anhelitus,

    Quint. 11, 3, 55; Verg. A. 5, 199:

    commutationes aestuum,

    Caes. B. G. 5, 1:

    rumores,

    id. ib. 2, 1:

    amplexus,

    Ov. M. 9, 538 al.:

    compellationes,

    Cic. Fam. 12, 25, 2:

    sonus,

    oft repeated, Plin. 10, 29, 43, § 81:

    argumentatio,

    Quint. 2, 5, 8:

    supplosio pedis,

    id. 11, 3, 128:

    crebriores figurae,

    id. 9, 2, 94:

    quae apud Sallustium rare fuerunt, apud hunc crebra sunt et paene continua,

    Sen. Ep. 114, 18:

    crebra lumina (dicendi) et continua,

    Quint. 12, 10, 46.—
    II.
    Meton., of an object that is furnished with abundance, or produces something in multitudes, crowded with, abundant, abounding in:

    creber harundinibus lucus,

    Ov. M. 11, 190:

    Africus procellis,

    Verg. A. 1, 85:

    Tiberis creber ac subitus incrementis,

    Plin. 3, 5, 9, § 55.—Esp., of speech or writing:

    sane in eo creber fuisti, Te noluisse, etc.,

    you frequently said, Cic. Planc. 34, 83:

    si mihi tantum esset otii, quantum est tibi... in scribendo multo essem crebrior quam tu,

    id. Att. 1, 19, 1:

    (Thucydides) ita creber est rerum frequentia, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 13, 56; id. Brut. 7, 29: quis sententiis aut acutior aut crebrior? id. ap. Suet. Caes. 55; Quint. 10, 1, 102 (cf.: densus sententiis, id. [p. 479] ib. §

    68).—In Gr. constr., of the person: densis ictibus heros Creber utrāque manu pulsat versatque Dareta,

    Verg. A. 5, 460:

    modus (dicendi) translationibus crebrior,

    Quint. 12, 10, 60.—Hence, advv.,
    1.
    Most freq. in the form crēbrō, close one after another (in time or number), repeatedly, often, oftentimes, frequently, many times:

    si crebro cades,

    Plaut. Pers. 4, 4, 105:

    ruri esse,

    Ter. Hec. 2, 1, 18:

    mittere litteras,

    Cic. Att. 6, 5, 1:

    tussire et exspuere,

    Quint. 11, 5, 56:

    personare purgatam aurem,

    Hor. Ep. 1, 1, 7 et saep.:

    qui crebro Catulum, saepe me, saepissime rem publicam nominabat,

    Cic. Cael. 24, 59.— Comp. crebrius:

    perlucet villa crebrius quam cribrum,

    i. e. with more holes, openings, Plaut. Rud. 1, 2, 14:

    mittas litteras,

    Cic. Fam. 5, 6, 3 fin.:

    crebrius aut perfidiosius rebellantes,

    Suet. Aug. 21.— Sup. creberrime (creberru-):

    commemorantur a Stoicis,

    Cic. Div. 1, 27, 56.—
    2.
    crē-bră ( acc. plur.; cf. Rudd. II. p. 159), repeatedly:

    revisit ad stabulum (mater),

    Lucr. 2, 359:

    et pede terram Crebra ferit (equus),

    Verg. G. 3, 500.—
    3.
    crēbrē, closely, compactly (of place;

    only in Vitr.): fundamenta aedificiorum palationibus crebre fixa,

    Vitr. 2, 9, 10.— Sup.:

    crates ex virgis creberrime textae,

    Vitr. 10, 14, 3.—
    * 4.
    crē-brĭter, repeatedly, frequently (in time), Vitr. 10, 13, 7; cf. Hand, Turs. II. p. 133 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > creber

  • 11 crebra

    crēber, bra, brum ( sup. creberrimus;

    but crebrissimus,

    Gell. 2, 30, 2; cf. Rudd. I. p. 170;

    and CEREBERRIMVS,

    Inscr. Orell. 68), adj. [from cre-, root of cresco, Corn. Beitr. p. 356], that exists or takes place in a continuous multitude, following closely together or one after another (hence with continuus, Quint. 12, 10, 46; opp. rarus).
    I.
    Thick, close, pressed together, frequent, numerous, repeated (very freq., and class.).
    A.
    Of material subjects:

    lucus avius, Crebro salicto oppletus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 9; cf.

    silva,

    Lucr. 6, 135:

    crebris arboribus succisis omnes introitus erant praeclusi,

    Caes. B. G. 5, 9:

    rami,

    id. ib. 2, 17:

    (venae et arteriae) crebrae multaeque, toto corpore intextae,

    Cic. N. D. 2, 55, 138:

    funale,

    numerous torches, id. Sen. 13, 44:

    castella,

    Caes. B. G. 2, 30:

    creberrima aedificia,

    id. ib. 5, 12:

    ignes quam creberrimi,

    Sall. J. 106, 4; cf. id. ib. 98, 6:

    vigilias ponere,

    id. ib. 45, 2:

    tanto crebriores litterae nuntiique,

    Caes. B. G. 5, 45; cf.

    exploratores,

    id. ib. 6, 10:

    tam crebri ad terram decidebant quam pira,

    as thick as pears, Plaut. Poen. 2, 38; cf.

    hostes,

    id. Am. 1, 1, 84:

    crebri cecidere caelo lapides,

    Liv. 1, 31, 2; cf. sup., id. 28, 37, 7 et saep.—
    B.
    Of immaterial subjects:

    itiones,

    Ter. Phorm. 5, 9, 23; cf.

    excursiones,

    Nep. Milt. 2, 1:

    ictus,

    Lucr. 4, 935; Hor. C. 1, 25, 2; Suet. Calig. 30:

    impetus,

    Lucr. 1, 294; Sall. J. 50, 1 al.:

    anhelitus,

    Quint. 11, 3, 55; Verg. A. 5, 199:

    commutationes aestuum,

    Caes. B. G. 5, 1:

    rumores,

    id. ib. 2, 1:

    amplexus,

    Ov. M. 9, 538 al.:

    compellationes,

    Cic. Fam. 12, 25, 2:

    sonus,

    oft repeated, Plin. 10, 29, 43, § 81:

    argumentatio,

    Quint. 2, 5, 8:

    supplosio pedis,

    id. 11, 3, 128:

    crebriores figurae,

    id. 9, 2, 94:

    quae apud Sallustium rare fuerunt, apud hunc crebra sunt et paene continua,

    Sen. Ep. 114, 18:

    crebra lumina (dicendi) et continua,

    Quint. 12, 10, 46.—
    II.
    Meton., of an object that is furnished with abundance, or produces something in multitudes, crowded with, abundant, abounding in:

    creber harundinibus lucus,

    Ov. M. 11, 190:

    Africus procellis,

    Verg. A. 1, 85:

    Tiberis creber ac subitus incrementis,

    Plin. 3, 5, 9, § 55.—Esp., of speech or writing:

    sane in eo creber fuisti, Te noluisse, etc.,

    you frequently said, Cic. Planc. 34, 83:

    si mihi tantum esset otii, quantum est tibi... in scribendo multo essem crebrior quam tu,

    id. Att. 1, 19, 1:

    (Thucydides) ita creber est rerum frequentia, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 13, 56; id. Brut. 7, 29: quis sententiis aut acutior aut crebrior? id. ap. Suet. Caes. 55; Quint. 10, 1, 102 (cf.: densus sententiis, id. [p. 479] ib. §

    68).—In Gr. constr., of the person: densis ictibus heros Creber utrāque manu pulsat versatque Dareta,

    Verg. A. 5, 460:

    modus (dicendi) translationibus crebrior,

    Quint. 12, 10, 60.—Hence, advv.,
    1.
    Most freq. in the form crēbrō, close one after another (in time or number), repeatedly, often, oftentimes, frequently, many times:

    si crebro cades,

    Plaut. Pers. 4, 4, 105:

    ruri esse,

    Ter. Hec. 2, 1, 18:

    mittere litteras,

    Cic. Att. 6, 5, 1:

    tussire et exspuere,

    Quint. 11, 5, 56:

    personare purgatam aurem,

    Hor. Ep. 1, 1, 7 et saep.:

    qui crebro Catulum, saepe me, saepissime rem publicam nominabat,

    Cic. Cael. 24, 59.— Comp. crebrius:

    perlucet villa crebrius quam cribrum,

    i. e. with more holes, openings, Plaut. Rud. 1, 2, 14:

    mittas litteras,

    Cic. Fam. 5, 6, 3 fin.:

    crebrius aut perfidiosius rebellantes,

    Suet. Aug. 21.— Sup. creberrime (creberru-):

    commemorantur a Stoicis,

    Cic. Div. 1, 27, 56.—
    2.
    crē-bră ( acc. plur.; cf. Rudd. II. p. 159), repeatedly:

    revisit ad stabulum (mater),

    Lucr. 2, 359:

    et pede terram Crebra ferit (equus),

    Verg. G. 3, 500.—
    3.
    crēbrē, closely, compactly (of place;

    only in Vitr.): fundamenta aedificiorum palationibus crebre fixa,

    Vitr. 2, 9, 10.— Sup.:

    crates ex virgis creberrime textae,

    Vitr. 10, 14, 3.—
    * 4.
    crē-brĭter, repeatedly, frequently (in time), Vitr. 10, 13, 7; cf. Hand, Turs. II. p. 133 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > crebra

  • 12 divortium

    dīvortĭum (‡

    divertium,

    Inscr. Orell. 4859), ii, n. [diverto], a separation.
    I.
    In gen.:

    ubi illud quod volo habebo ab illo, facile invenio, quomodo divortium et discordiam inter nos parem,

    Plaut. Truc. 2, 4, 66 sq. (with a play on II. 1 infra):

    neutrubi habebo stabile stabulum, siquid divorti fuat,

    id. Aul. 2, 2, 56.—
    II.
    Esp.
    1.
    A divorce, dissolution of marriage (by consent; opp. repudium, compulsory divorce by either party; cf. Dig. 24, 2, 2, § 1);

    orig. used only of the wife: uxori sit reddunda dos divortio,

    Plaut. Stich. 2, 1, 48; Cic. de Or. 3, 40; id. Clu. 5, 14; Plaut. Mil. 4, 4, 31; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 7;

    but afterwards in gen.,

    Cic. Att. 12, 52, 2:

    et Lentulum cum Metella certe fecisse divortium,

    id. ib. 13, 7, 1; id. Phil. 2, 28, 69; id. de Or. 1, 40, 183; id. Top. 4, 19; id. Clu. 67; Quint. 7, 4, 11; Suet. Caes. 6 et saep.—
    2.
    Concr., a point of separation, place where a road divides, a fork in a road, Verg. A. 9, 379; cf.

    itinerum,

    Liv. 44, 2, 7:

    artissimo inter Europam Asiamque divortio Byzantium posuere Graeci,

    Tac. A. 12, 63.—So, aquarum, i. e. a summit whence the streams run different ways, a water-shed, Cic. Att. 5, 20, 3; id. Fam. 2, 10, 2; Liv. 38, 45, 3.—
    III.
    Trop.
    1.
    Ex communi sapientium jugo sunt doctrinarum facta divortia, etc., divisions, varieties, Cic. de Or. 3, 19, 69.—
    2.
    Veris et hiemis, the time at which winter ends and spring begins, Col. 4, 27, 1.—
    3.
    Alta divortia riparum, lofty opposite banks, Amm. 15, 4, 3. —
    4.
    Tanto rerum divortio, opposition, inconsistency, Ap. de Mundo, p. 66, 9:

    anima nullum init cum sua unitate divortium,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > divortium

  • 13 exerceo

    ex-ercĕo, ŭi, itum, 2, v. a. [arceo], to drive on, keep busy, keep at work; to oversee, superintend; with an inanimate object, to work, work at, employ one's self about a thing.
    I.
    Lit. (mostly poet. and in postAug. prose):

    quod in opere faciundo operae consumis tuae, Si sumas in illis (servis) exercendis, plus agas,

    Ter. Heaut. 1, 1, 22; cf.:

    homines qui agrum colunt, et qui eos exercent praepositive sunt his, quorum in numero sunt vilici et monitores,

    who oversee them, Dig. 33, 7, 8:

    exercete, viri, tauros,

    Verg. G. 1, 210:

    i sane, ego te exercebo hodie, ut dignus es,

    keep agoing, exercise, Ter. Ad. 4, 2, 48:

    corpora assiduo varioque exercita motu, etc.,

    driven, impelled, Lucr. 2, 97; cf. id. 4, 862; 2, 120; and:

    exercita cursu Flumina (with fontes liquidi),

    Verg. G. 3, 529 Wagn.:

    (Maeandros) Incertas exercet aquas,

    Ov. M. 8, 165:

    exercere feras,

    to drive, hunt, Dig. 7, 1, 62: Mi. Gestiunt pugni mihi. So. Si in me exercituru's, quaeso in parietem ut primum domes, to let loose, set them at me, Plaut. Am. 1, 1, 168:

    litus arant Rutulosque exercent vomere colles,

    work, till, Verg. A. 7, 798:

    solum presso sub vomere,

    id. G. 2, 356:

    rura bubus,

    Hor. Epod. 2, 3:

    humum in messem,

    Verg. G. 1, 219:

    vineas, arbusta, campos (with curare),

    Plin. Ep. 1, 20, 16:

    agrum multis arationibus,

    Pall. Jan. 13, 2:

    pinguia culta,

    Verg. A. 10, 142:

    ferrum vasto in antro (Cyclopes),

    id. ib. 8, 424:

    telas (aranea),

    Ov. M. 6, 145 al.; cf.: neque arva nobis aut metalla aut portus sunt, quibus exercendis reservemur, Tac. Agr. 31.— Poet.:

    ut possint (aratores), sole reducto, Exercere diem,

    i. e. employ the day in labor, perform their day's work, Verg. A. 10, 808.
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A.
    To engage busily, to occupy, employ, exercise a person or thing in some action.
    (α).
    Aliquem or aliquid ( in aliqua re, ad aliquid, aliqua re, etc.):

    me adolescentem multos annos in studio ejusdem laudis (Hortensius) exercuit,

    Cic. Brut. 64, 230:

    quod genus belli esse potest, in quo illum non exercuerit fortuna rei publicae,

    id. de Imp. Pomp. 10, 28:

    a Diodoto studiosissime in dialectica exercebar,

    id. Brut. 90, 309; cf. id. de Or. 1, 57, 244:

    hanc (animi vim) tu exerce in optimis rebus,

    id. Rep. 6, 26:

    haec aetas (juvenum) exercenda in labore patientiaque et animi et corporis,

    id. Off. 1, 34, 122:

    animos in armis,

    Ov. Am. 1, 8, 41:

    in gramineis exercent membra palaestris,

    Verg. A. 6, 642:

    vocem et vires in hoc,

    Cic. de Or. 1, 33, 149 et saep.:

    Aristoteles adolescentes... ad copiam rhetorum in utramque partem exercuit,

    id. Or. 14, 46:

    ad hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit,

    id. Cat. 1, 10, 25:

    facultatem dicendi his exercuerunt,

    Quint. 2, 4, 41:

    ingenium multiplici variaque materia,

    id. 2, 4, 20:

    linguas litibus,

    Ov. M. 6, 375 et saep.—With simple acc.:

    quid te exercuit Pammenes?

    Cic. Brut. 97, 332:

    Induciomarus copias cogere, exercere coepit,

    to exercise, drill, Caes. B. G. 5, 55, 3:

    juventutis exercendae causa,

    id. ib. 6, 23, 6:

    ingenium nostrum,

    Auct. Her. 3, 21, 34:

    corpus,

    Cic. de Off. 1, 23, 79:

    exercendae memoriae gratia,

    id. de Sen. 11, 38:

    exercendi stili,

    Quint. 10, 5, 15:

    exercendus est spiritus,

    id. 11, 3, 54 et saep.—
    (β).
    With se, or pass. in mid. force; and in part. praes. and gerund., to exercise or train one's self, to practise:

    si ad hoc unum est natus aut in hoc solo se exercuit, etc.,

    Cic. Or. 28, 99:

    se vehementissime in his subitis dictionibus,

    id. de Or. 1, 33, 152:

    se in consultationibus,

    id. Att. 9, 4, 3:

    sese ad cursuram,

    Plaut. Most. 4, 1, 5:

    se ad velitationem,

    id. Rud. 2, 6, 41:

    sese quotidianis commentationibus,

    Cic. Brut. 71, 249:

    se genere pugnae,

    Caes. B. G. 1, 48, 4:

    se genere venationis,

    id. ib. 6, 28, 3:

    se saliendo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 25:

    cur non in utrumque protinus locum se exerceant?

    Quint. 4, 2, 29 Zumpt N. cr.:

    Jovem Olympium, eum ipsum, cui se exercebit, implorabit,

    Cic. Tusc. 2, 17, 40:

    cum athletas se exercentes in curriculo videret,

    id. de Sen. 9, 27; so,

    ad virtutem,

    Vulg. 1 Tim. 4, 7.—

    Mid.: ut exerceamur in venando,

    Cic. N. D. 2, 64, 161:

    ut in utrumque locum simul exerceamur,

    Quint. 5, 13, 50:

    faciunt idem, cum exercentur, athletae,

    Cic. Tusc. 2, 23, 56:

    Ciceronis pueri amant inter se, discunt, exercentur,

    id. Att. 6, 1, 12:

    ne aliter exerceri velint,

    Quint. 3, 8, 70:

    in mandatis tuis exercebor,

    Vulg. Psa. 118, 15.— Act. part. in mid. force:

    cum, ceteris in campo exercentibus, in herba ipse recubuisset,

    Cic. de Or. 2, 71, 287; so,

    ipsique dictata exercentibus darent,

    Suet. Caes. 26:

    spectavit assidue et exercentes ephebos,

    id. Aug. 98; cf.:

    si ludicra exercendi aut venandi consuetudine adamare solemus,

    of exercising ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 69, v. Madv. ad h. l.—
    B.
    To practise, follow, exercise any employment; to employ one's self about, to make use of any thing:

    medicinae exercendae causa,

    Cic. Clu. 63, 178:

    hoc civile quod vocant eatenus exercuerunt, quoad populum praestare voluerunt,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    rhetoricen,

    Quint. 2, 1, 3; 2, 15, 27:

    eloquentiam,

    id. 1, 4, 6:

    artem,

    id. 3, 6, 18; cf. Hor. Ep. 1, 14, 44:

    exercere atque exigere vectigalia,

    Cic. de Imp. Pomp. 6, 16:

    cauponam vel stabulum,

    Dig. 4, 9, 1, § 5:

    navem,

    ib. 14, 1, 1:

    auri, argenti, sulphuris, etc.... fodinas,

    ib. 7, 1, 13, § 5:

    negotiationem per libertos,

    ib. 26, 7, 58:

    commercium turis,

    Plin. 12, 14, 30, § 54:

    arma,

    Verg. A. 4, 87:

    arma contra patriam,

    Tac. A. 11, 16:

    gymnasia et otia et turpes amores,

    id. ib. 6, 1:

    acies pueriles,

    batiles in sport, Juv. 15, 60:

    pharetram et arcum,

    Val. Fl. 3, 161:

    vocem (with clamare),

    Plaut. Poen. prol. 13.—
    2.
    To follow up, follow out, prosecute, carry into effect, practise, administer:

    judicium,

    Cic. Arch. 12, 32:

    latam legem,

    Liv. 4, 51, 4:

    Tiberius exercendas leges esse respondit,

    Tac. A. 1, 72: [p. 684] legem praecipue sumptuariam, Suet. Caes. 43; id. Tib. 58:

    quaestionem inter sicarios,

    Cic. Fin. 2, 16, 54:

    regnum,

    Plin. 10, 21, 24, § 47; cf.

    imperia,

    Verg. G. 2, 370:

    crudelitatem non solum in vivo sed etiam in mortuo,

    Cic. Phil. 11, 3, 8:

    inimicitias,

    id. Div. in Caecil. 4, 13; cf.:

    graves inimicitias cum aliquo,

    Sall. C. 49, 2:

    gratiam aut inimicitias in tanta re,

    id. ib. 51, 16:

    jurgia, discordia, simultates cum hostibus,

    id. ib. 9, 2:

    cui exercita cum Pisone amicitia,

    Tac. A. 1, 14:

    licentiam,

    id. ib. 13, 47:

    amicitiam,

    id. ib. 15, 60:

    odium,

    id. ib. 13, 37:

    odium in aliquo,

    Ov. M. 9, 275 et saep.:

    facilitatem et lenitudinem animi,

    Cic. Off. 1, 25, 88:

    juris aequabilitatem,

    id. ib.; cf.

    justitiam,

    Plin. Ep. 1, 10, 10:

    scelus, libidinem, avaritiam in socios,

    Liv. 29, 17, 13; cf.:

    avaritiam (juvenes) exercere jubentur,

    Juv. 14, 108:

    foede victoriam in captis,

    Liv. 6, 22, 4:

    acerrume victoriam nobilitatis in plebem,

    Sall. J. 16, 2:

    foede et crudeliter victoriam,

    id. C. 38:

    amores ad aliquem,

    Cat. 68, 69:

    pacem et hymenaeos,

    to celebrate, solemnize, Verg. A. 4, 99:

    nomen patris,

    to bear his name, Plin. Pan. 21, 4 et saep.—
    C.
    Pregn., to disturb, disquiet, vex, plague (the figure being taken from the baiting of wild beasts):

    meos casus, in quibus me fortuna vehementer exercuit,

    Cic. Tusc. 5, 1, 3:

    nunc me reliquiae vestrae exercent,

    id. Fam. 12, 4, 1:

    non te nullius exercent numinis irae,

    Verg. G. 4, 453:

    aliquem odiis,

    id. A. 4, 622 et saep.:

    te de praedio Oviae exerceri, moleste fero,

    Cic. Att. 13, 22, 4:

    ergo exercentur poenis,

    Verg. A, 6, 739:

    hominum vitam curis,

    Lucr. 5, 1424:

    ambitio animos hominum exercet,

    Sall. C. 11, 1:

    simultates nimio plures et exercuerunt eum et ipse exercuit eas,

    Liv. 39, 40, 9.—In the part. perf.:

    nate, Iliacis exercite fatis,

    Verg. A. 3, 182:

    Venus exercita curis,

    id. ib. 5, 779; cf.:

    curis exercita corpora,

    Ov. M. 7, 634:

    adversis probitas exercita rebus,

    id. Tr. 5, 5, 49: habere aliquem exercitum, Plaut. Fragm. ap. Non. 6, 4.—Hence, exercĭ-tus, a, um, P. a. (acc. to II. C.).
    A.
    Vexed, harassed:

    scito nihil tam exercitum esse nunc Romae quam candidatos omnibus iniquitatibus,

    Cic. Att. 1, 11, 2:

    Tiberius tantis rebus,

    Tac. A. 4, 11.— Hence,
    B.
    Vexatious, severe:

    quid magis sollicitum, magis exercitum dici potest?

    Cic. Mil. 2, 5:

    finem tam exercitae militiae orabant,

    Tac. A. 1, 35:

    dura hiems, exercita aestas,

    id. ib. 1, 17:

    aestas (with inquieta),

    Plin. Ep. 7, 2, 2:

    infantiam pueritiamque habuit laboriosam et exercitam,

    Suet. Tib. 6 init.
    C.
    Disciplined:

    (miles) exercitatus et vetus ob eam rem fortior (opp. rudis et inexercitatus),

    Cic. Tusc. 2, 16, 38:

    mirum in modum juventus,

    Flor. 1, 3, 2:

    proprio in metu, qui exercitam quoque eloquentiam debilitat,

    Tac. A. 3, 67:

    militia,

    id. ib. 3, 20:

    ad omne flagitium,

    id. ib. 14, 2:

    ingenium adulatione,

    id. H. 4, 4:

    Graeca doctrina ore tenus,

    id. A. 15, 45.— Comp. and sup.: exercitiorem, exercitissimum (dicebant antiqui), Paul. ex Fest. p. 81, 8 Müll. — Adv.: exercĭtē, in a practised manner; in comp.:

    cogitare,

    App. M. 11, p. 272, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > exerceo

  • 14 flagitium

    flāgĭtĭum, ii, n. [flagito; cf. Doed. Syn. 2, p. 143; Corss. Ausspr. 1, 398 sq.; orig., burning desire, heat of passion].
    I.
    Lit., an eager or furious demand, importunity, urgency (post-Aug. and rare; cf.

    flagitatio): Lentulus credebatur illa militiae flagitia primus aspernari,

    Tac. A. 1, 27:

    pro Plancina cum pudore et flagitio disseruit, matris preces obtendens,

    id. ib. 3, 17.—
    II.
    Transf.
    A.
    Esp., a shameful or disgraceful act done in the heat of passion; a burning shame, disgraceful thing (class.;

    syn.: scelus, nefas, facinus, maleficium, peccatum, delictum, crimen): quae (convivia) domesticis stupris flagitiisque flagrabunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 32, § 71; so,

    flagrantissima (with adulteria),

    Tac. A. 14, 51; cf.:

    stupra et adulteria et omne tale flagitium,

    Cic. de Sen. 12, 40; id. Verr. 2, 5, 10, § 26:

    domesticis vitiis atque flagitiis se inquinare,

    id. Tusc. 1, 30, 72; cf.:

    homo sceleribus flagitiisque contaminatissimus,

    id. Prov. Cons. 6, 14; and id. Rosc. Am. 9, 25:

    tantum sceleris et tantum flagitii admittere,

    id. Att. 10, 3:

    quae libido ab oculis, quod facinus a manibus umquam tuis, quod flagitium a toto corpore abfuit? etc.,

    id. Cat. 1, 6, 13; cf.:

    Q. Curius, flagitiis atque facinoribus coopertus,

    Sall. C. 23, 1;

    so with facinora,

    id. ib. 14, 2 Kritz. N. cr.:

    nihil facinoris, nihil flagitii praetermittere,

    Liv. 39, 13, 10; 39, 16, 1:

    tanta flagitia facere et dicere,

    Cic. Tusc. 4, 34, 73:

    in hoc flagitio versari ipsum videmus Jovem (corresp. to stuprum),

    id. ib. 4, 33, 70:

    in tot flagitia se ingurgitare,

    id. Pis. 18, 42.—
    B.
    In gen., any shameful or disgraceful act or thing (without the accessory idea of passion):

    petere honorem pro flagitio more fit,

    Plaut. Trin. 4, 3, 28:

    flagitium fiet, nisi dos dabitur virgini,

    id. ib. 3, 1, 11:

    cum loquimur terni, nihil flagitii dicimus: at cum bini, obscoenum est,

    Cic. Fam. 9, 22, 3:

    flagitium rei militaris admittere,

    id. Clu. 46, 128: flagiti principium est, nudare inter cives corpora, Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 33, 70 (Trag. v. 426 ed. Vahl.):

    nonne id flagitium est, te aliis consilium dare, foris sapere, tibi non posse auxiliarier?

    is it not a shame? Ter. Heaut. 5, 1, 49:

    praeesse agro colendo flagitium putes,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    quantum flagitii commisisset (for which, shortly before: nihil turpius, quam, etc.),

    id. Brut. 61, 219; cf.:

    ita necesse fuit aut haec flagitia concipere animo aut susceptae philosophiae nomen amittere,

    disgraceful assertions, absurdities, id. N. D. 1, 24, 66.—Comically: Co. Fores hae fecerunt magnum flagitium modo. Ad. Quid id est flagitii? Crepuerunt clare, Plaut. Poen. 3, 2, 32.— Leg. t. t.: perfectum flagitium, a completed crime (opp. imperfectum), Paul. Sent. 5, 4, 14.—
    C.
    In vulg. lang., concr. like scelus, shame, disgrace, as a term of reproach, i. q. rascal, scoundrel:

    flagitium illud hominis!

    Plaut. Cas. 2, 1, 8; id. As. 2, 4, 67; id. Cas. 3, 2, 22; id. Men. 3, 2, 24; 5, 1, 9:

    ipsa quae sis stabulum flagitii,

    id. Truc. 2, 7, 31: etiam opprobras vim, flagiti flagrantia, burning shame, i. e. outrageous villain, id. Rud. 3, 4, 28:

    omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat,

    Sall. C. 14, 1.—
    D.
    (Causa pro effectu.) Shame, disgrace (rare but class.):

    id erat meum factum flagiti plenum et dedecoris,

    Cic. Att. 16, 7, 4; cf.:

    magnum dedecus et flagitium,

    id. Off. 3, 22, 86: qui non gloria movemini neque flagitio, Sall. Or. Licin. fin. (p. 236 ed. Gerl.):

    beatus qui pejus leto flagitium timet,

    Hor. C. 4, 9, 50:

    flagitio additis damnum,

    id. ib. 3, 5, 26:

    quia illa forma matrem familias flagitium sit si sequatur,

    Plaut. Merc. 2, 3, 71:

    facere damni mavolo, Quam obprobramentum aut flagitium muliebre inferri domo,

    id. ib. 2, 3, 85; id. Ep. 3, 4, 79:

    flagitium imperio demere,

    Liv. 25, 15, 19:

    consul moveri flagitio timoris fatendi,

    id. 42, 60, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > flagitium

  • 15 fornix

    fornix, ĭcis, m., an arch or vault (cf.: camera, testudo, tholus, lacunar).
    I.
    Lit.:

    Democritus invenisse dicitur fornicem, ut lapidum curvatura paulatim inclinatorum medio saxo alligaretur,

    Sen. Ep. 90 med.:

    si quis in pariete communi demoliendo damni infecti promiserit, non debebit praestare, quod fornix vitii fecerit,

    Cic. Top. 4, 22; Auct. Her. 3, 16, 29:

    aqua fornicibus structis perducta (Romam),

    Plin. 31, 3, 24, § 41:

    conspicio adverso fornice portas,

    the entrance under the archway over against us, Verg. A. 6, 631:

    fornices in muro erant apti ad excurrendum,

    vaulted openings from which to make sallies, Liv. 36, 23, 3; a covered way, id. 44, 11, 5.— Poet., of the arches of heaven: caeli ingentes fornices, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 19 Müll. (Trag. v. 423 ed. Vahl.), a figure found fault with by Cicero, Cic. de Or. 3, 40, 162.—
    B.
    In partic.: Fornix Făbĭus, a triumphal arch built by Q. Fabius Allobrogicus in the Sacra Via, near the Regia. Cic. Planc. 7, 17; Quint. 6, 3, 67;

    also called Fornix Fabianus,

    Cic. Verr. 1, 7, 19 (for which:

    Arcus Fabianus,

    Sen. Const. Sap. 1); and:

    Fornix Fabii,

    Cic. de Or. 2, 66, 267; cf. Becker's Antiq. 1, p. 239 sq.—
    II.
    Transf., a brothel, bagnio, stew, situated in underground vaults, Hor. S. 1, 2, 30 sq.; id. Ep. 1, 14, 21; Juv. 3, 156; 11, 171.—Hence, transf., of one who gave himself up to prostitution:

    (Caesarem) Curio stabulum Nicomedis et Bithynicum fornicem dicit,

    Suet. Caes. 49.

    Lewis & Short latin dictionary > fornix

  • 16 Fornix Fabius

    fornix, ĭcis, m., an arch or vault (cf.: camera, testudo, tholus, lacunar).
    I.
    Lit.:

    Democritus invenisse dicitur fornicem, ut lapidum curvatura paulatim inclinatorum medio saxo alligaretur,

    Sen. Ep. 90 med.:

    si quis in pariete communi demoliendo damni infecti promiserit, non debebit praestare, quod fornix vitii fecerit,

    Cic. Top. 4, 22; Auct. Her. 3, 16, 29:

    aqua fornicibus structis perducta (Romam),

    Plin. 31, 3, 24, § 41:

    conspicio adverso fornice portas,

    the entrance under the archway over against us, Verg. A. 6, 631:

    fornices in muro erant apti ad excurrendum,

    vaulted openings from which to make sallies, Liv. 36, 23, 3; a covered way, id. 44, 11, 5.— Poet., of the arches of heaven: caeli ingentes fornices, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 19 Müll. (Trag. v. 423 ed. Vahl.), a figure found fault with by Cicero, Cic. de Or. 3, 40, 162.—
    B.
    In partic.: Fornix Făbĭus, a triumphal arch built by Q. Fabius Allobrogicus in the Sacra Via, near the Regia. Cic. Planc. 7, 17; Quint. 6, 3, 67;

    also called Fornix Fabianus,

    Cic. Verr. 1, 7, 19 (for which:

    Arcus Fabianus,

    Sen. Const. Sap. 1); and:

    Fornix Fabii,

    Cic. de Or. 2, 66, 267; cf. Becker's Antiq. 1, p. 239 sq.—
    II.
    Transf., a brothel, bagnio, stew, situated in underground vaults, Hor. S. 1, 2, 30 sq.; id. Ep. 1, 14, 21; Juv. 3, 156; 11, 171.—Hence, transf., of one who gave himself up to prostitution:

    (Caesarem) Curio stabulum Nicomedis et Bithynicum fornicem dicit,

    Suet. Caes. 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Fornix Fabius

  • 17 junix

    jūnix, or uncontr. jŭvĕnix, īcis, f. [juvenix], a young cow, a calf, heifer:

    tot tibi cum in flammas junicum omenta liquescant,

    Pers. 2, 47.—In the form juvenix, of a maiden (cf.: damalis, juvenca):

    quam mox horsum ad stabulum juvenix recipiat se pabulo,

    Plaut. Mil. 2, 3, 38 Ritschl. dub. (MSS. juvenis).

    Lewis & Short latin dictionary > junix

  • 18 praesaepe

    praesaepe ( praesēpe), is, n., and praesaepes or praesaepis, is, f.; also, praesaepĭa, ae, f., and praesaepĭum (each of these forms less correctly written praesēp-), ii, n. [praesaepio], prop. an enclosure of any kind; hence, a stable, stall, fold, pen (syn. stabulum).
    I.
    Lit.:

    praesaepis bubus hibernas,

    Cato, R. R. 14:

    si villa habebat praesaepias laxas,

    Varr. R. R. 1, 13, 6 (al. praesaepes, al. praesaepis):

    stabant ter centum (equi) nivei in praesaepibus altis,

    Verg. A. 7, 275:

    in praesaepibus ursi,

    id. ib. 7, 17:

    nocturna claudere praesaepia,

    folds, Calp. Ecl. 1, 38:

    qui bona donavit praesaepibus,

    has expended his estate on his stables, Juv. 1, 59.— A crib, manger:

    bonas praesaepis,

    Cato, R. R. 4:

    in praesaepiis,

    Varr. R. R. 2, 5:

    accedit ad praesaepe,

    Phaedr. 2, 8, 22:

    non altius edita esse praesaepia convenit, quam, etc.,

    Col. 1, 6:

    praesaepium meum hordeo passim repleri jubet,

    App. M. 7, p. 194, 3.—
    II.
    Transf.
    A.
    A hut, hovel; a dwelling, tavern:

    quin reciperet se ad praesaepem suam,

    Plaut. Curc. 2, 1, 13.—Mostly plur.:

    scit, si id impetret, futurum, quod amat, intra praesaepis suas,

    i. e. in his own house, in his power, Plaut. Cas. prol. 56:

    vocat me hic intra praesaepis meas,

    into my house, id. Rud. 4, 3, 99: fucos a praesaepibus arcent, i. e. from the hives, Verg. G. 4, 168; id. A. 1, 435:

    audis in praesaepibus,

    in drinking-shops, Cic. Pis. 18, 42.—
    B.
    A crib, com. for a table:

    scurra vagus, non qui certum praesaepe teneret,

    Hor. Ep. 1, 15, 28.—
    C.

    Lewis & Short latin dictionary > praesaepe

  • 19 praesaepes

    praesaepe ( praesēpe), is, n., and praesaepes or praesaepis, is, f.; also, praesaepĭa, ae, f., and praesaepĭum (each of these forms less correctly written praesēp-), ii, n. [praesaepio], prop. an enclosure of any kind; hence, a stable, stall, fold, pen (syn. stabulum).
    I.
    Lit.:

    praesaepis bubus hibernas,

    Cato, R. R. 14:

    si villa habebat praesaepias laxas,

    Varr. R. R. 1, 13, 6 (al. praesaepes, al. praesaepis):

    stabant ter centum (equi) nivei in praesaepibus altis,

    Verg. A. 7, 275:

    in praesaepibus ursi,

    id. ib. 7, 17:

    nocturna claudere praesaepia,

    folds, Calp. Ecl. 1, 38:

    qui bona donavit praesaepibus,

    has expended his estate on his stables, Juv. 1, 59.— A crib, manger:

    bonas praesaepis,

    Cato, R. R. 4:

    in praesaepiis,

    Varr. R. R. 2, 5:

    accedit ad praesaepe,

    Phaedr. 2, 8, 22:

    non altius edita esse praesaepia convenit, quam, etc.,

    Col. 1, 6:

    praesaepium meum hordeo passim repleri jubet,

    App. M. 7, p. 194, 3.—
    II.
    Transf.
    A.
    A hut, hovel; a dwelling, tavern:

    quin reciperet se ad praesaepem suam,

    Plaut. Curc. 2, 1, 13.—Mostly plur.:

    scit, si id impetret, futurum, quod amat, intra praesaepis suas,

    i. e. in his own house, in his power, Plaut. Cas. prol. 56:

    vocat me hic intra praesaepis meas,

    into my house, id. Rud. 4, 3, 99: fucos a praesaepibus arcent, i. e. from the hives, Verg. G. 4, 168; id. A. 1, 435:

    audis in praesaepibus,

    in drinking-shops, Cic. Pis. 18, 42.—
    B.
    A crib, com. for a table:

    scurra vagus, non qui certum praesaepe teneret,

    Hor. Ep. 1, 15, 28.—
    C.

    Lewis & Short latin dictionary > praesaepes

  • 20 praesaepis

    praesaepe ( praesēpe), is, n., and praesaepes or praesaepis, is, f.; also, praesaepĭa, ae, f., and praesaepĭum (each of these forms less correctly written praesēp-), ii, n. [praesaepio], prop. an enclosure of any kind; hence, a stable, stall, fold, pen (syn. stabulum).
    I.
    Lit.:

    praesaepis bubus hibernas,

    Cato, R. R. 14:

    si villa habebat praesaepias laxas,

    Varr. R. R. 1, 13, 6 (al. praesaepes, al. praesaepis):

    stabant ter centum (equi) nivei in praesaepibus altis,

    Verg. A. 7, 275:

    in praesaepibus ursi,

    id. ib. 7, 17:

    nocturna claudere praesaepia,

    folds, Calp. Ecl. 1, 38:

    qui bona donavit praesaepibus,

    has expended his estate on his stables, Juv. 1, 59.— A crib, manger:

    bonas praesaepis,

    Cato, R. R. 4:

    in praesaepiis,

    Varr. R. R. 2, 5:

    accedit ad praesaepe,

    Phaedr. 2, 8, 22:

    non altius edita esse praesaepia convenit, quam, etc.,

    Col. 1, 6:

    praesaepium meum hordeo passim repleri jubet,

    App. M. 7, p. 194, 3.—
    II.
    Transf.
    A.
    A hut, hovel; a dwelling, tavern:

    quin reciperet se ad praesaepem suam,

    Plaut. Curc. 2, 1, 13.—Mostly plur.:

    scit, si id impetret, futurum, quod amat, intra praesaepis suas,

    i. e. in his own house, in his power, Plaut. Cas. prol. 56:

    vocat me hic intra praesaepis meas,

    into my house, id. Rud. 4, 3, 99: fucos a praesaepibus arcent, i. e. from the hives, Verg. G. 4, 168; id. A. 1, 435:

    audis in praesaepibus,

    in drinking-shops, Cic. Pis. 18, 42.—
    B.
    A crib, com. for a table:

    scurra vagus, non qui certum praesaepe teneret,

    Hor. Ep. 1, 15, 28.—
    C.

    Lewis & Short latin dictionary > praesaepis

См. также в других словарях:

  • Stabŭlum [1] — Stabŭlum (lat.), 1) Standort, Aufenthaltsort; 2) Einkehr, Herberge, wovon der Herbergsvater od. Wirth Stabularius hieß; 3) Stall; 4) in den Rennbahnen der Ort, wo sich die Wagenlenker aufhielten u. wo ihre Wagen standen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Stabŭlum [2] — Stabŭlum, 1) (A d S.), Ort der Sardoner im Narbonensischen Gallien; jetzt Boulou, u. Aud. Collioure; 2) S. novum, Ort der Ilercaoner od. der Cosetaner im Tarraconensischen Spanien; j. Solivela od. Sagarre; 3) S. Diomēdis, Stadt in Thracien,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • STABULUM — I. STABULUM locus Galliae Narbonens. Anton. inter. Salsusas ad Boream 48. et Pyrenaeum montem ad Meridiem ubi in Hispaniam transitur, 16. mill. pass. Quibusdam est Millas, castrum Comitatus Ruscinonensis ad Tetim fluv. fere 10. mill. pass. a… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AD STABULUM — in Mauritania Caesariensi. Scheda 3. Peutingeriana …   Hofmann J. Lexicon universale

  • étable — [ etabl ] n. f. • 1636; estable v. 1155; lat. pop. stabula n. f. pl., de stabulum « lieu où l on habite » ♦ Lieu, bâtiment où on loge le bétail, les bovidés. ⇒ bouverie, vacherie. Aménagement d une étable (⇒ crèche, litière, mangeoire, râtelier) …   Encyclopédie Universelle

  • stabulation — [ stabylasjɔ̃ ] n. f. • 1833; lat. stabulatio, de stabulum → étable ♦ Techn. Séjour des bestiaux en étable. Stabulation libre, où les animaux se déplacent dans l étable, en sortent et y entrent librement. ● stabulation nom féminin (latin… …   Encyclopédie Universelle

  • establo — (Del lat. stabulum.) ► sustantivo masculino 1 GANADERÍA Lugar cubierto donde se encierra ganado. 2 despectivo Lugar sucio, desordenado y maloliente: ■ después de la fiesta el aula parecía un establo. SINÓNIMO pocilga * * * establo (del lat.… …   Enciclopedia Universal

  • PANDOCHEUM — Graece Πανδοχεῖον, proprie stabulum est seu diversorium. Veter. Glosse, Stabidum, ἱπποςτάσιον, ὀνοςτάσιον, πανδοχεῖον. Stabulum autem non solum significare receptaculum equorum et iumentorum, sed etiam pro caupona, diversorio, ac hospitio accipi …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Etalle (Belgique) — Étalle (Belgique) Pour les articles homonymes, voir Étalle. Étalle …   Wikipédia en Français

  • LA VOIE DOMITIENNE — Voie Domitienne Pour les articles homonymes, voir Via Domitia. La voie Domitienne (Via Domitia) est une voie romaine construite à partir de 118 av. J. C. pour relier l’Italie à la péninsule Ibérique en traversant la Gaule …   Wikipédia en Français

  • Voie Domitienne — Pour les articles homonymes, voir Via Domitia.  Ne doit pas être confondu avec Via Domitiana …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»