Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

simulac

  • 1 simulac

    sĭmŭlac, v. simul, VIII.

    Lewis & Short latin dictionary > simulac

  • 2 simulac

    as soon as, the moment that

    Latin-English dictionary > simulac

  • 3 semol

    sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.
    I.
    Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.
    1.
    After a plural subject:

    hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

    Plaut. Rud. prol. 72:

    multa concurrunt simul,

    Ter. And. 3, 2, 31:

    (duo homines) simul cenare voluerunt,

    Cic. Inv. 2, 4, 14:

    Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

    id. Rep. 1, 8, 13:

    tres simul soles effulserunt,

    Liv. 41, 21 fin.:

    tria simul agmina populabantur Indos,

    Curt. 9, 10, 7:

    duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

    Quint. 11, 1, 69:

    Othonem multa simul exstimulabant,

    Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

    multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

    Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

    quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

    Cic. Fam. 5, 19, 2.—
    2.
    With a plur. object:

    (Alcumena) uno partu duos peperit semul,

    Plaut. Am. 5, 2, 8:

    duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

    Plaut. Merc. prol. 1:

    si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

    Cic. Phil. 13, 14, 29:

    ambo cum simul conspicimus,

    Liv. 40, 46 init.:

    simul omnibus portis erupit,

    id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

    tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

    Liv. 6, 4, 6:

    totam simul causam ponit ante oculos,

    Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

    igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

    Sall. J. 101, 1.—
    3.
    Referring [p. 1703] to plural attributes:

    omnium simul rerum... discrimine proposito,

    Liv. 6, 35, 6:

    multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

    id. 43, 6, 1.—
    4.
    Referring to an attributive participle understood:

    multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

    Liv. 44, 45:

    trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

    id. 6, 4, 1:

    inter duo simul bella,

    id. 7, 27, 7:

    tot simul malis victi,

    Curt. 4, 4, 12.
    II.
    Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

    novi (illum) cum Calcha semul,

    Plaut. Men. 5, 2, 48:

    jube in urbem veniat jam tecum semul,

    id. Most. 4, 2, 26:

    qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

    id. Am. 2, 2, 122:

    me misisti ad portum cum luci semul,

    id. Stich. 2, 2, 40:

    quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

    Ter. And. 3, 3, 7:

    simul consilium cum re amisti?

    id. Eun. 2, 2, 10:

    Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

    Cic. Or. 2, 38, 100:

    Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

    id. Brut. 64, 230:

    cum corporibus simul animos interire,

    id. Lael. 4, 13:

    vobiscum simul considerantis,

    id. Rep. 1, 46, 70:

    testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

    id. Mil. 18, 48:

    simul cum lege Aelia magistratum iniit,

    id. Att. 1, 16, 13:

    simul cum lumine pandit,

    id. Arat. 704 (452):

    simul cum moribus immutatur fortuna,

    Sall. C. 2, 5:

    cum anima simul,

    id. ib. 33, 4:

    simul cum occasu solis,

    id. J. 91, 2:

    simul cum dono designavit templi finis,

    Liv. 1, 10, 5:

    si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

    id. 8, 31, 7:

    ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

    id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

    quippe omnes semul didicimus tecum una,

    Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

    qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

    Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

    in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

    Plaut. Ps. 4, 7, 86:

    cum simul P. Rutilius venisset,

    Cic. Rep. 1, 11, 17:

    hos qui simul erant missi, fallere,

    id. Rosc. Am. 38, 110:

    prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

    Liv. 5, 13, 13:

    extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

    Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

    simul his,

    Hor. S. 1, 10, 86:

    quippe simul nobis habitat,

    Ov. Tr. 5, 10, 29:

    his simul,

    Sil. 3, 268:

    Magnetibus simul transmissi,

    Tac. A. 4, 55:

    quindecimviri septemviris simul,

    id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.
    III.
    Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

    juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

    Plaut. Men. 4, 2, 17:

    quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

    id. Pers. 2, 1, 3:

    quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

    id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

    ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

    id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

    domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

    Plaut. Men. 4, 2, 104.
    IV.
    Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.
    1.
    Referring to co-ordinate terms of the same sentence.
    a.
    Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

    semul flere sorbereque haud facile est,

    Plaut. Most. 3, 2, 104:

    Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

    Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

    dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

    Liv. 40, 16 init.:

    quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

    id. 6, 27, 9:

    Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

    id. 41, 6 fin.:

    Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

    id. 8, 19, 11:

    simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

    id. 10, 40, 1:

    eximio simul honoribus atque virtutibus,

    id. 6, 11, 3:

    obruit animum simul luctus metusque,

    id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

    simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

    Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

    or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

    Plaut. Most. 1, 2, 60.—
    b.
    Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

    nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

    Plaut. Men. 5, 9, 40:

    faxo et operam et vinum perdiderit simul,

    id. Aul. 3, 6, 42:

    ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

    Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—
    c.
    Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

    convenit regnum simul atque locos ut haberet,

    Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

    oculis simul ac mente turbatum,

    Liv. 7, 26, 5:

    quod ubi auditum simul visumque est,

    id. 8, 39, 7:

    pulvere simul ac sudore perfusum,

    Curt. 3, 5, 2:

    terrestri simul navalique clade,

    id. 4, 3, 14:

    vota nuncupabantur simul et solvebantur,

    Val. Max. 6, 9, ext. 5:

    qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

    Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

    populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

    Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—
    d.
    Placed before the last term.
    (α).
    Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

    Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

    Sall. J. 97, 1:

    Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

    id. ib. 73, 2:

    Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

    id. ib. 84, 5:

    milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

    id. ib. 92, 2:

    Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

    Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—
    (β).
    Simulque (rare):

    ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

    Curt. 8, 10, 25.—
    (γ).
    Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

    Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

    Plaut. Stich. 3, 1, 3:

    Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

    Cic. Arat. 270 (36):

    inter solis iter, simul inter flamina venti,

    id. ib. 342 (101):

    ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

    Tac. H. 2, 83. —
    e.
    Inserted in the last term ( poet.):

    memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

    Hor. C. 1, 36, 9;

    interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

    id. S. 1, 5, 32.—
    2.
    Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.
    a.
    Et simul or simulque:

    contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

    Plaut. Stich. 2, 1, 34:

    eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

    i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

    quod... et simul quia,

    Lucr. 5, 1181:

    ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

    id. 5, 1213:

    sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

    Cic. Phil. 1, 11, 28:

    ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

    id. Fam. 7, 8, 1:

    emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

    id. Arat. 713 (460):

    postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

    Sall. J. 52, 6:

    equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

    Liv. 3, 62, 8:

    tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

    id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—
    b.
    Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

    salve! simul autem vale!

    Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

    simul enim augebimus diligentiam,

    Cic. Marc. 7, 22.—
    c.
    Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

    simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

    Cic. Phil. 10, 2, 5:

    illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

    id. Tusc. 4, 28, 60:

    simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

    Sall. J. 91, 1:

    nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

    Liv. 32, 18, 3:

    simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

    id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—
    3.
    Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

    Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

    Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

    tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

    Cic. Fam. 13, 6, 2:

    quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

    id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.
    V.
    Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).
    1.
    Simul alone:

    ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

    Plaut. Am. 5, 1, 77:

    sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

    id. Mil. 4, 4, 1:

    alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

    Cic. Phil. 2, 5, 10:

    hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

    Caes. B. G. 6, 23:

    Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

    Liv. 7, 32, 3:

    tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

    id. 5, 21, 3.—
    2.
    More freq. simul et (= etiam):

    quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

    Ter. Heaut. 4, 5, 55:

    nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

    Cic. Balb. 28, 65:

    demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

    id. Att. 1, 1, 4:

    legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

    Liv. 41, 19 med.:

    ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

    id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.
    VI.
    Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

    freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

    omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

    Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

    simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

    Sall. C. 19, 2:

    cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

    id. J. 4, 2:

    nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

    Liv. 39, 47:

    a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

    Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

    2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4:

    hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

    id. J. 25, 5:

    ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

    Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

    equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

    Curt. 4, 10, 11:

    Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

    Tac. H. 1, 83 init.:

    committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

    Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.
    VII.
    Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).
    1.
    With independent clauses:

    simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

    Liv. 3, 5, 2:

    accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

    id. 21, 26, 7:

    ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

    id. 9, 25, 8:

    simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

    Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—
    2.
    With dependent clauses:

    venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

    Liv. 39, 46 fin.:

    Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

    id. 44, 13 init.:

    consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

    id. 44, 8, 1:

    simul questi... simul nuntiantes,

    id. 42, 46:

    plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

    Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—
    3.
    Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

    Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

    Caes. B. G. 4, 13:

    Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

    Liv. 40, 21, 1. —
    4.
    Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

    cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

    Liv. 2, 10, 10:

    ad se simul legatos, simul milites missos,

    id. 42, 52 med.:

    et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

    id. 5, 10, 3:

    increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

    id. 2, 65, 4:

    tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

    id. 21, 33, 5:

    inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

    id. 41, 11:

    simul a mari, simul a terra ingredienti,

    id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.
    VIII.
    Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

    sĭmŭlac

    , sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.
    1.
    Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

    Demenaetum simul ac conspexero hodie,

    Plaut. As. 2, 4, 73:

    non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

    Cic. Ac. 2, 16, 51:

    si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

    id. Caecil. 16, 46:

    dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

    id. Phil. 2, 35, 89:

    Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

    Nep. Alcib. 1. 4:

    at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

    Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

    simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

    Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—
    2.
    Simul atque:

    L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

    Cic. Clu. 14, 40:

    simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

    id. Mur. 10, 22:

    simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

    id. Phil. 2, 37, 95:

    simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

    id. Rep. 2, 26, 49:

    simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

    id. Quint. 5, 18:

    qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

    id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

    simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

    Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—
    3.
    Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

    simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 16, 51:

    simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

    id. Fam. 6, 18, 1:

    nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

    id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

    simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

    id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

    nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

    id. Arat. 596 (349).—
    4.
    Simul et:

    simul et quid erit certi, scribam ad te,

    Cic. Att. 2, 20, 2:

    ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

    id. ib. 10, 4, 12:

    quam accepi simul et in Cumanum veni,

    id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

    omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

    Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—
    5.
    Simul ubi:

    quod simul ubi conspexit, equites emisit,

    Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—
    6.
    Simul alone, = simul atque:

    simul herbae inceperint nasci,

    Cato, R. R. 48:

    hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

    Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

    simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

    Cic. Ac. 2, 27, 86:

    nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

    Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

    simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

    Liv. 6, 1, 6:

    simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

    id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

    Lewis & Short latin dictionary > semol

  • 4 semul

    sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.
    I.
    Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.
    1.
    After a plural subject:

    hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

    Plaut. Rud. prol. 72:

    multa concurrunt simul,

    Ter. And. 3, 2, 31:

    (duo homines) simul cenare voluerunt,

    Cic. Inv. 2, 4, 14:

    Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

    id. Rep. 1, 8, 13:

    tres simul soles effulserunt,

    Liv. 41, 21 fin.:

    tria simul agmina populabantur Indos,

    Curt. 9, 10, 7:

    duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

    Quint. 11, 1, 69:

    Othonem multa simul exstimulabant,

    Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

    multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

    Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

    quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

    Cic. Fam. 5, 19, 2.—
    2.
    With a plur. object:

    (Alcumena) uno partu duos peperit semul,

    Plaut. Am. 5, 2, 8:

    duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

    Plaut. Merc. prol. 1:

    si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

    Cic. Phil. 13, 14, 29:

    ambo cum simul conspicimus,

    Liv. 40, 46 init.:

    simul omnibus portis erupit,

    id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

    tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

    Liv. 6, 4, 6:

    totam simul causam ponit ante oculos,

    Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

    igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

    Sall. J. 101, 1.—
    3.
    Referring [p. 1703] to plural attributes:

    omnium simul rerum... discrimine proposito,

    Liv. 6, 35, 6:

    multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

    id. 43, 6, 1.—
    4.
    Referring to an attributive participle understood:

    multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

    Liv. 44, 45:

    trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

    id. 6, 4, 1:

    inter duo simul bella,

    id. 7, 27, 7:

    tot simul malis victi,

    Curt. 4, 4, 12.
    II.
    Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

    novi (illum) cum Calcha semul,

    Plaut. Men. 5, 2, 48:

    jube in urbem veniat jam tecum semul,

    id. Most. 4, 2, 26:

    qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

    id. Am. 2, 2, 122:

    me misisti ad portum cum luci semul,

    id. Stich. 2, 2, 40:

    quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

    Ter. And. 3, 3, 7:

    simul consilium cum re amisti?

    id. Eun. 2, 2, 10:

    Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

    Cic. Or. 2, 38, 100:

    Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

    id. Brut. 64, 230:

    cum corporibus simul animos interire,

    id. Lael. 4, 13:

    vobiscum simul considerantis,

    id. Rep. 1, 46, 70:

    testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

    id. Mil. 18, 48:

    simul cum lege Aelia magistratum iniit,

    id. Att. 1, 16, 13:

    simul cum lumine pandit,

    id. Arat. 704 (452):

    simul cum moribus immutatur fortuna,

    Sall. C. 2, 5:

    cum anima simul,

    id. ib. 33, 4:

    simul cum occasu solis,

    id. J. 91, 2:

    simul cum dono designavit templi finis,

    Liv. 1, 10, 5:

    si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

    id. 8, 31, 7:

    ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

    id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

    quippe omnes semul didicimus tecum una,

    Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

    qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

    Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

    in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

    Plaut. Ps. 4, 7, 86:

    cum simul P. Rutilius venisset,

    Cic. Rep. 1, 11, 17:

    hos qui simul erant missi, fallere,

    id. Rosc. Am. 38, 110:

    prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

    Liv. 5, 13, 13:

    extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

    Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

    simul his,

    Hor. S. 1, 10, 86:

    quippe simul nobis habitat,

    Ov. Tr. 5, 10, 29:

    his simul,

    Sil. 3, 268:

    Magnetibus simul transmissi,

    Tac. A. 4, 55:

    quindecimviri septemviris simul,

    id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.
    III.
    Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

    juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

    Plaut. Men. 4, 2, 17:

    quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

    id. Pers. 2, 1, 3:

    quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

    id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

    ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

    id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

    domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

    Plaut. Men. 4, 2, 104.
    IV.
    Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.
    1.
    Referring to co-ordinate terms of the same sentence.
    a.
    Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

    semul flere sorbereque haud facile est,

    Plaut. Most. 3, 2, 104:

    Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

    Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

    dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

    Liv. 40, 16 init.:

    quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

    id. 6, 27, 9:

    Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

    id. 41, 6 fin.:

    Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

    id. 8, 19, 11:

    simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

    id. 10, 40, 1:

    eximio simul honoribus atque virtutibus,

    id. 6, 11, 3:

    obruit animum simul luctus metusque,

    id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

    simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

    Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

    or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

    Plaut. Most. 1, 2, 60.—
    b.
    Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

    nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

    Plaut. Men. 5, 9, 40:

    faxo et operam et vinum perdiderit simul,

    id. Aul. 3, 6, 42:

    ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

    Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—
    c.
    Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

    convenit regnum simul atque locos ut haberet,

    Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

    oculis simul ac mente turbatum,

    Liv. 7, 26, 5:

    quod ubi auditum simul visumque est,

    id. 8, 39, 7:

    pulvere simul ac sudore perfusum,

    Curt. 3, 5, 2:

    terrestri simul navalique clade,

    id. 4, 3, 14:

    vota nuncupabantur simul et solvebantur,

    Val. Max. 6, 9, ext. 5:

    qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

    Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

    populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

    Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—
    d.
    Placed before the last term.
    (α).
    Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

    Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

    Sall. J. 97, 1:

    Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

    id. ib. 73, 2:

    Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

    id. ib. 84, 5:

    milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

    id. ib. 92, 2:

    Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

    Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—
    (β).
    Simulque (rare):

    ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

    Curt. 8, 10, 25.—
    (γ).
    Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

    Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

    Plaut. Stich. 3, 1, 3:

    Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

    Cic. Arat. 270 (36):

    inter solis iter, simul inter flamina venti,

    id. ib. 342 (101):

    ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

    Tac. H. 2, 83. —
    e.
    Inserted in the last term ( poet.):

    memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

    Hor. C. 1, 36, 9;

    interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

    id. S. 1, 5, 32.—
    2.
    Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.
    a.
    Et simul or simulque:

    contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

    Plaut. Stich. 2, 1, 34:

    eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

    i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

    quod... et simul quia,

    Lucr. 5, 1181:

    ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

    id. 5, 1213:

    sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

    Cic. Phil. 1, 11, 28:

    ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

    id. Fam. 7, 8, 1:

    emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

    id. Arat. 713 (460):

    postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

    Sall. J. 52, 6:

    equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

    Liv. 3, 62, 8:

    tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

    id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—
    b.
    Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

    salve! simul autem vale!

    Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

    simul enim augebimus diligentiam,

    Cic. Marc. 7, 22.—
    c.
    Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

    simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

    Cic. Phil. 10, 2, 5:

    illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

    id. Tusc. 4, 28, 60:

    simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

    Sall. J. 91, 1:

    nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

    Liv. 32, 18, 3:

    simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

    id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—
    3.
    Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

    Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

    Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

    tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

    Cic. Fam. 13, 6, 2:

    quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

    id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.
    V.
    Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).
    1.
    Simul alone:

    ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

    Plaut. Am. 5, 1, 77:

    sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

    id. Mil. 4, 4, 1:

    alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

    Cic. Phil. 2, 5, 10:

    hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

    Caes. B. G. 6, 23:

    Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

    Liv. 7, 32, 3:

    tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

    id. 5, 21, 3.—
    2.
    More freq. simul et (= etiam):

    quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

    Ter. Heaut. 4, 5, 55:

    nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

    Cic. Balb. 28, 65:

    demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

    id. Att. 1, 1, 4:

    legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

    Liv. 41, 19 med.:

    ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

    id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.
    VI.
    Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

    freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

    omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

    Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

    simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

    Sall. C. 19, 2:

    cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

    id. J. 4, 2:

    nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

    Liv. 39, 47:

    a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

    Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

    2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4:

    hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

    id. J. 25, 5:

    ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

    Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

    equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

    Curt. 4, 10, 11:

    Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

    Tac. H. 1, 83 init.:

    committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

    Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.
    VII.
    Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).
    1.
    With independent clauses:

    simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

    Liv. 3, 5, 2:

    accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

    id. 21, 26, 7:

    ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

    id. 9, 25, 8:

    simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

    Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—
    2.
    With dependent clauses:

    venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

    Liv. 39, 46 fin.:

    Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

    id. 44, 13 init.:

    consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

    id. 44, 8, 1:

    simul questi... simul nuntiantes,

    id. 42, 46:

    plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

    Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—
    3.
    Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

    Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

    Caes. B. G. 4, 13:

    Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

    Liv. 40, 21, 1. —
    4.
    Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

    cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

    Liv. 2, 10, 10:

    ad se simul legatos, simul milites missos,

    id. 42, 52 med.:

    et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

    id. 5, 10, 3:

    increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

    id. 2, 65, 4:

    tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

    id. 21, 33, 5:

    inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

    id. 41, 11:

    simul a mari, simul a terra ingredienti,

    id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.
    VIII.
    Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

    sĭmŭlac

    , sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.
    1.
    Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

    Demenaetum simul ac conspexero hodie,

    Plaut. As. 2, 4, 73:

    non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

    Cic. Ac. 2, 16, 51:

    si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

    id. Caecil. 16, 46:

    dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

    id. Phil. 2, 35, 89:

    Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

    Nep. Alcib. 1. 4:

    at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

    Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

    simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

    Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—
    2.
    Simul atque:

    L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

    Cic. Clu. 14, 40:

    simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

    id. Mur. 10, 22:

    simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

    id. Phil. 2, 37, 95:

    simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

    id. Rep. 2, 26, 49:

    simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

    id. Quint. 5, 18:

    qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

    id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

    simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

    Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—
    3.
    Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

    simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 16, 51:

    simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

    id. Fam. 6, 18, 1:

    nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

    id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

    simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

    id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

    nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

    id. Arat. 596 (349).—
    4.
    Simul et:

    simul et quid erit certi, scribam ad te,

    Cic. Att. 2, 20, 2:

    ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

    id. ib. 10, 4, 12:

    quam accepi simul et in Cumanum veni,

    id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

    omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

    Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—
    5.
    Simul ubi:

    quod simul ubi conspexit, equites emisit,

    Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—
    6.
    Simul alone, = simul atque:

    simul herbae inceperint nasci,

    Cato, R. R. 48:

    hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

    Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

    simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

    Cic. Ac. 2, 27, 86:

    nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

    Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

    simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

    Liv. 6, 1, 6:

    simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

    id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

    Lewis & Short latin dictionary > semul

  • 5 simul

    sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.
    I.
    Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.
    1.
    After a plural subject:

    hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

    Plaut. Rud. prol. 72:

    multa concurrunt simul,

    Ter. And. 3, 2, 31:

    (duo homines) simul cenare voluerunt,

    Cic. Inv. 2, 4, 14:

    Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

    id. Rep. 1, 8, 13:

    tres simul soles effulserunt,

    Liv. 41, 21 fin.:

    tria simul agmina populabantur Indos,

    Curt. 9, 10, 7:

    duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

    Quint. 11, 1, 69:

    Othonem multa simul exstimulabant,

    Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

    multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

    Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

    quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

    Cic. Fam. 5, 19, 2.—
    2.
    With a plur. object:

    (Alcumena) uno partu duos peperit semul,

    Plaut. Am. 5, 2, 8:

    duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

    Plaut. Merc. prol. 1:

    si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

    Cic. Phil. 13, 14, 29:

    ambo cum simul conspicimus,

    Liv. 40, 46 init.:

    simul omnibus portis erupit,

    id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

    tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

    Liv. 6, 4, 6:

    totam simul causam ponit ante oculos,

    Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

    igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

    Sall. J. 101, 1.—
    3.
    Referring [p. 1703] to plural attributes:

    omnium simul rerum... discrimine proposito,

    Liv. 6, 35, 6:

    multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

    id. 43, 6, 1.—
    4.
    Referring to an attributive participle understood:

    multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

    Liv. 44, 45:

    trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

    id. 6, 4, 1:

    inter duo simul bella,

    id. 7, 27, 7:

    tot simul malis victi,

    Curt. 4, 4, 12.
    II.
    Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

    novi (illum) cum Calcha semul,

    Plaut. Men. 5, 2, 48:

    jube in urbem veniat jam tecum semul,

    id. Most. 4, 2, 26:

    qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

    id. Am. 2, 2, 122:

    me misisti ad portum cum luci semul,

    id. Stich. 2, 2, 40:

    quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

    Ter. And. 3, 3, 7:

    simul consilium cum re amisti?

    id. Eun. 2, 2, 10:

    Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

    Cic. Or. 2, 38, 100:

    Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

    id. Brut. 64, 230:

    cum corporibus simul animos interire,

    id. Lael. 4, 13:

    vobiscum simul considerantis,

    id. Rep. 1, 46, 70:

    testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

    id. Mil. 18, 48:

    simul cum lege Aelia magistratum iniit,

    id. Att. 1, 16, 13:

    simul cum lumine pandit,

    id. Arat. 704 (452):

    simul cum moribus immutatur fortuna,

    Sall. C. 2, 5:

    cum anima simul,

    id. ib. 33, 4:

    simul cum occasu solis,

    id. J. 91, 2:

    simul cum dono designavit templi finis,

    Liv. 1, 10, 5:

    si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

    id. 8, 31, 7:

    ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

    id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

    quippe omnes semul didicimus tecum una,

    Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

    qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

    Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

    in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

    Plaut. Ps. 4, 7, 86:

    cum simul P. Rutilius venisset,

    Cic. Rep. 1, 11, 17:

    hos qui simul erant missi, fallere,

    id. Rosc. Am. 38, 110:

    prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

    Liv. 5, 13, 13:

    extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

    Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

    simul his,

    Hor. S. 1, 10, 86:

    quippe simul nobis habitat,

    Ov. Tr. 5, 10, 29:

    his simul,

    Sil. 3, 268:

    Magnetibus simul transmissi,

    Tac. A. 4, 55:

    quindecimviri septemviris simul,

    id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.
    III.
    Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

    juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

    Plaut. Men. 4, 2, 17:

    quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

    id. Pers. 2, 1, 3:

    quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

    id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

    ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

    id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

    domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

    Plaut. Men. 4, 2, 104.
    IV.
    Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.
    1.
    Referring to co-ordinate terms of the same sentence.
    a.
    Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

    semul flere sorbereque haud facile est,

    Plaut. Most. 3, 2, 104:

    Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

    Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

    dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

    Liv. 40, 16 init.:

    quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

    id. 6, 27, 9:

    Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

    id. 41, 6 fin.:

    Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

    id. 8, 19, 11:

    simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

    id. 10, 40, 1:

    eximio simul honoribus atque virtutibus,

    id. 6, 11, 3:

    obruit animum simul luctus metusque,

    id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

    simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

    Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

    or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

    Plaut. Most. 1, 2, 60.—
    b.
    Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

    nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

    Plaut. Men. 5, 9, 40:

    faxo et operam et vinum perdiderit simul,

    id. Aul. 3, 6, 42:

    ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

    Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—
    c.
    Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

    convenit regnum simul atque locos ut haberet,

    Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

    oculis simul ac mente turbatum,

    Liv. 7, 26, 5:

    quod ubi auditum simul visumque est,

    id. 8, 39, 7:

    pulvere simul ac sudore perfusum,

    Curt. 3, 5, 2:

    terrestri simul navalique clade,

    id. 4, 3, 14:

    vota nuncupabantur simul et solvebantur,

    Val. Max. 6, 9, ext. 5:

    qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

    Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

    populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

    Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—
    d.
    Placed before the last term.
    (α).
    Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

    Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

    Sall. J. 97, 1:

    Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

    id. ib. 73, 2:

    Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

    id. ib. 84, 5:

    milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

    id. ib. 92, 2:

    Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

    Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—
    (β).
    Simulque (rare):

    ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

    Curt. 8, 10, 25.—
    (γ).
    Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

    Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

    Plaut. Stich. 3, 1, 3:

    Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

    Cic. Arat. 270 (36):

    inter solis iter, simul inter flamina venti,

    id. ib. 342 (101):

    ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

    Tac. H. 2, 83. —
    e.
    Inserted in the last term ( poet.):

    memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

    Hor. C. 1, 36, 9;

    interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

    id. S. 1, 5, 32.—
    2.
    Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.
    a.
    Et simul or simulque:

    contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

    Plaut. Stich. 2, 1, 34:

    eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

    i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

    quod... et simul quia,

    Lucr. 5, 1181:

    ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

    id. 5, 1213:

    sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

    Cic. Phil. 1, 11, 28:

    ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

    id. Fam. 7, 8, 1:

    emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

    id. Arat. 713 (460):

    postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

    Sall. J. 52, 6:

    equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

    Liv. 3, 62, 8:

    tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

    id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—
    b.
    Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

    salve! simul autem vale!

    Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

    simul enim augebimus diligentiam,

    Cic. Marc. 7, 22.—
    c.
    Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

    simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

    Cic. Phil. 10, 2, 5:

    illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

    id. Tusc. 4, 28, 60:

    simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

    Sall. J. 91, 1:

    nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

    Liv. 32, 18, 3:

    simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

    id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—
    3.
    Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

    Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

    Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

    tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

    Cic. Fam. 13, 6, 2:

    quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

    id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.
    V.
    Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).
    1.
    Simul alone:

    ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

    Plaut. Am. 5, 1, 77:

    sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

    id. Mil. 4, 4, 1:

    alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

    Cic. Phil. 2, 5, 10:

    hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

    Caes. B. G. 6, 23:

    Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

    Liv. 7, 32, 3:

    tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

    id. 5, 21, 3.—
    2.
    More freq. simul et (= etiam):

    quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

    Ter. Heaut. 4, 5, 55:

    nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

    Cic. Balb. 28, 65:

    demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

    id. Att. 1, 1, 4:

    legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

    Liv. 41, 19 med.:

    ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

    id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.
    VI.
    Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

    freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

    omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

    Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

    simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

    Sall. C. 19, 2:

    cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

    id. J. 4, 2:

    nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

    Liv. 39, 47:

    a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

    Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

    2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4:

    hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

    id. J. 25, 5:

    ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

    Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

    equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

    Curt. 4, 10, 11:

    Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

    Tac. H. 1, 83 init.:

    committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

    Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.
    VII.
    Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).
    1.
    With independent clauses:

    simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

    Liv. 3, 5, 2:

    accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

    id. 21, 26, 7:

    ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

    id. 9, 25, 8:

    simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

    Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—
    2.
    With dependent clauses:

    venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

    Liv. 39, 46 fin.:

    Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

    id. 44, 13 init.:

    consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

    id. 44, 8, 1:

    simul questi... simul nuntiantes,

    id. 42, 46:

    plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

    Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—
    3.
    Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

    Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

    Caes. B. G. 4, 13:

    Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

    Liv. 40, 21, 1. —
    4.
    Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

    cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

    Liv. 2, 10, 10:

    ad se simul legatos, simul milites missos,

    id. 42, 52 med.:

    et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

    id. 5, 10, 3:

    increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

    id. 2, 65, 4:

    tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

    id. 21, 33, 5:

    inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

    id. 41, 11:

    simul a mari, simul a terra ingredienti,

    id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.
    VIII.
    Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

    sĭmŭlac

    , sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.
    1.
    Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

    Demenaetum simul ac conspexero hodie,

    Plaut. As. 2, 4, 73:

    non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

    Cic. Ac. 2, 16, 51:

    si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

    id. Caecil. 16, 46:

    dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

    id. Phil. 2, 35, 89:

    Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

    Nep. Alcib. 1. 4:

    at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

    Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

    simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

    Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—
    2.
    Simul atque:

    L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

    Cic. Clu. 14, 40:

    simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

    id. Mur. 10, 22:

    simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

    id. Phil. 2, 37, 95:

    simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

    id. Rep. 2, 26, 49:

    simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

    id. Quint. 5, 18:

    qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

    id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

    simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

    Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—
    3.
    Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

    simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 16, 51:

    simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

    id. Fam. 6, 18, 1:

    nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

    id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

    simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

    id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

    nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

    id. Arat. 596 (349).—
    4.
    Simul et:

    simul et quid erit certi, scribam ad te,

    Cic. Att. 2, 20, 2:

    ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

    id. ib. 10, 4, 12:

    quam accepi simul et in Cumanum veni,

    id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

    omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

    Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—
    5.
    Simul ubi:

    quod simul ubi conspexit, equites emisit,

    Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—
    6.
    Simul alone, = simul atque:

    simul herbae inceperint nasci,

    Cato, R. R. 48:

    hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

    Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

    simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

    Cic. Ac. 2, 27, 86:

    nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

    Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

    simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

    Liv. 6, 1, 6:

    simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

    id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

    Lewis & Short latin dictionary > simul

  • 6 simul

        simul adv.    [3 SA-], at the same time, together, at once, simultaneously: multa concurrunt simul, T.: Eamus, et simul consilium volo capere, i. e. while going, T.: tres simul soles effulserunt, L.: duo consules simul ex Italiā eiecti: simul omnibus portis (Gracchus) erupit, L.: multarum simul civitatium legati Romam convenerunt, L.—Followed by cum, together with (cf. unā with cum): Simul consilium cum re amisti, T.: testamentum (Cyri) simul obsignavi cum Clodio: simul cum dono designavit templo finīs, L.—Ellipt.: multos modios salis simul edendos esse (sc. cum amicis): memor Mutatae simul togae, H.: qui simul erant missi: trium simul bellorum victor (sc. gestorum), L.—Poet., with abl: simul his, H.: Quippe simul nobis habitat, O.—Of concurrence in thought, followed by et, et... et, atque, or -que, at the same time, at once, together, as well, both: simul et cursu et spatio pugnae fatigati, Cs.: Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est: quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta, L.: obruit animum simul luctus metusque, L.: pulvere simul ac sudore perfusum, Cu.: simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus concurrerunt, L.—After simul, et often has the force of etiam: simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.: legati iam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc., L.—Following a conj. (et simul or simulque), at the same time, also, further, likewise: postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Iugurthae proelio clamorem augeri, S.: tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.: quod eo liberius ad te scribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod, etc.— Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise: hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur, Cs.: tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Iuno, precor ut, etc., L.—With enim: augeamus sane suspicionem tuam; simul enim augebimus diligentiam.—Implying a connective, and at the same time, and also: ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum iuvare, simul ut esset poena quod, etc.: nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione iuvenis moveretur, etc., L.—Repeated, in co-ordinate clauses, partly... partly, at once... and, not only... but at the same time, though... yet also: adeo simul spernebant, simul metuebant, L.: simul Aenean in regia ducit Tecta, simul indicit, etc., V.: consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret, L.; cf. Ille simul fugiens Rutulos simul increpat, V.: Germani frequentes in castra venerunt, simul sui purgandi causā, simul ut de indutiis impetrarent, Cs.—In subordinate temporal clauses, with atque or ac (less correctly as one word, simulac, simulatque), as soon as: L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit: simul atque sibi hic adnuisset dicebat, etc.: at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arcā, H.—With ut, as soon as, immediately after: simul ut, qui sint professi, videro, dicam.—With et, as soon as: simul et quid erit certi, scribam ad te: quam accepi simul et in Cumanum veni, upon my arrival.—With primum, as soon as ever: simul primum magistratu abiit, dicta dies est, L.—Alone, in the sense of simul atque, as soon as: Hic simul argentum repperit, curā sese expedivit, T.: simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur: simul concrepuere arma, hostis pedem rettulit, L.
    * * *
    at same time; likewise; also; simultaneously; at once

    Latin-English dictionary > simul

  • 7 concrepo

    con-crĕpo, pŭi, pĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to rattle, creak, grate, sound, resound, clash, make a noise, etc. (class.):

    foris concrepuit hinc a vicino sene,

    Plaut. Mil. 2, 1, 76:

    foris,

    id. Bacch. 2, 2, 56; 4, 2, 28:

    ostium,

    id. Men. 2, 2, 73; 3, 2, 57; * Ter. And. 4, 1, 58: scabilla concrepant, aulaeum [p. 404] tollitur, Cic. Cael. 27, 65:

    conclamat omnis multitudo et suo more armis concrepat,

    Caes. B. G. 7, 21.—Of the din or clashing of weapons (i. e. of the swords against the shields) when struck together:

    simul primo concursu concrepuere arma,

    Liv. 6, 24, 1; 28, 8, 2, and 28, 29, 10; Petr. 59, 3;

    and of the striking together of the brazen cymbals of the attendants of Bacchus,

    Prop. 3 (4), 18, 6; Ov. F. 3, 740.—Of the snapping of the fingers:

    concrepuit digitis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 51: si vir bonus habeat hanc vim, ut, si digitis concrepuerit, possit, etc., by snapping his fingers, i. e. by the smallest effort, Cic. Off. 3, 19, 75; Hier. Ep. 125, 18; so also absol.:

    simulac decemviri concrepuerint,

    Cic. Agr. 2, 30, 82.—
    II.
    Act., to cause to sound or rattle, to strike upon (rare):

    aera,

    Ov. F. 5, 441:

    hastis scuta,

    Petr. 59, 3:

    digitos,

    id. 27, 5:

    Tartessiaca aera manu,

    Mart. 11, 16, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > concrepo

  • 8 conspiciens

    1.
    con-spĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n., to look at attentively, to get sight of, to descry, perceive, observe (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    inter eas regiones, quā oculi conspiciant,

    Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

    in tabernam,

    Petr. 140, 14.—
    (β).
    With acc.:

    me interrogas, Qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul,

    Plaut. Am. 2, 2, 122:

    quae aedes... quas quotiensquomque conspicio, fleo,

    id. Capt. 1, 1, 29:

    si queat usquam Conspicere amissum fetum,

    Lucr. 2, 358: quandoque te in jure conspicio, Leg. Act. ap. Cic. Caecin. 19, 54, and id. Mur. 12, 26:

    ut procul novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit,

    Cic. N. D. 2, 35, 89:

    quisque... quae prima signa conspexit, ad haec constitit,

    Caes. B. G. 2, 21:

    quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

    id. ib. 1, 47:

    ubi primum nostros equites conspexerunt,

    id. ib. 4, 12;

    2, 26: sidus in regione caeli, etc.,

    Plin. 2, 25, 23, § 94:

    qui lucus ex insulā conspiciebatur,

    Nep. Milt. 7, 3:

    conspici inter se,

    to be visible to one another, Liv. 37, 41, 4:

    cum inter se conspecti essent,

    id. 33, 6, 4:

    hunc simulac cupido conspexit lumine virgo,

    Cat. 64, 86:

    conspectis luminibus crebris,

    Liv. 31, 24, 7:

    locum insidiis conspeximus ipsi,

    Verg. A. 9, 237:

    quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum,

    Ov. M. 12, 526:

    super tabernaculum... unde ab omnibus conspici posset, imago Solis fulgebat,

    Curt. 3, 3, 8:

    conspecto delatore ejus,

    Suet. Dom. 11:

    rugas in speculo,

    Ov. M. 15, 232:

    cornua in undā,

    id. ib. 1, 640:

    arcem,

    id. ib. 2, 794:

    scopulum,

    id. ib. 4, 731.—Of an inanimate subject:

    si illud signum (Jovis) solis ortum et forum curiamque conspiceret,

    Cic. Cat. 3, 8, 20.—With two accus., when an action, condition, etc., is the object:

    quam (matrem) paucis ante diebus laureatam in suā gratulatione conspexit, eandem, etc.... eundem (filium) spoliatum omni dignitate conspiciat,

    Cic. Mur. 41, 88:

    strata volgi pedibus detrita viarum Saxea,

    Lucr. 1, 315:

    superiora loca multitudine armatorum completa,

    Caes. B. G. 3, 3:

    quos laborantes,

    id. ib. 4, 26:

    aliquos ex nave egredientes,

    id. ib.:

    aliquem conspiciens ad se ferentem,

    Nep. Dat. 4, 5:

    naves suas oppletas serpentibus,

    id. Hann. 11, 6:

    (Hannibalem) humi jacentem,

    Liv. 21, 4, 7:

    adrasum quendam,

    Hor. Ep. 1, 7, 49; cf., pass.:

    quamvis non alius flectere equum sciens Aeque conspicitur,

    id. C. 3, 7, 26:

    cum interim Metellus, monte degrediens cum exercitu, conspicitur,

    Sall. J. 49, 5 dub.;

    v. conspicor: terribilior niger conspicitur (canis),

    Col. 7, 12, 4.—
    (γ).
    With acc. and inf.:

    corpus ut exanimum siquod procul ipse jacere Conspicias hominis,

    Lucr. 6, 706:

    qui nostros victores flumen transisse conspexerant,

    Caes. B. G. 2, 24:

    centum procurrere currus,

    Cato, 64, 389; Plin. 2, 9, 6, § 45.—
    B.
    Pregn., to look at with admiration or close attention, to gaze upon, observe, contemplate.
    (α).
    Act.:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    orabat, ne se, quem paulo ante cum egregiā stirpe conspexissent, orbum liberis facerent,

    Liv. 1, 26, 9:

    Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant,

    id. 39, 53, 2:

    quem cum omnes conspicerent propter novitatem ornatūs ignotamque formam,

    Nep. Dat. 3, 3:

    cum bene notum Porticus Agrippae te conspexerit,

    Hor. Ep. 1, 6, 26.—
    (β).
    Esp. pass.: conspici, to attract attention, to be conspicuous, noticed, observed, distinguished, admired:

    inania sunt ista... delectamenta paene puerorum, captare plausus, vehi per urbem, conspici velle,

    Cic. Pis. 25, 60: in gestu nec [p. 436] venustatem conspiciendam, nec turpitudinem esse, Auct. Her. 3, 15, 26:

    sic quisque hostem ferire, murum adscendere, conspici dum tale facinus faceret, properabat,

    Sall. C. 7, 6:

    supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset,

    Nep. Att. 13, 5:

    quid te ut regium juvenem conspici sinis?

    Liv. 1, 47, 5:

    maxime conspectus ipse est, curru equis albis juncto urbem invectus,

    id. 5, 23, 5:

    vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur,

    id. 21, 4, 8; 5, 52, 3; 39, 6, 9:

    quorum Conspicitur nitidis fundata pecunia villis,

    Hor. Ep. 1, 15, 46:

    tu formosissimus alto Conspiceris caelo ( = inter deos versaris),

    Ov. M. 4, 19:

    prima bonis animi conspicerere tui,

    id. Tr. 1, 6, 34; Vell. 2, 91, 4; Quint. 11, 3, 137.—Less freq. in an unfavorable sense, to be notorious, to be gazed at with dislike or contempt:

    carere me adspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem,

    Cic. Cat. 1, 7, 17: ne quid faciat, quod conspici et derideri posset, Aug. ap. Suet. Claud. 4.—
    II.
    Trop., to perceive mentally, to understand, comprehend:

    satis in rem quae sint meam ego conspicio mihi,

    Plaut. Trin. 3, 2, 10:

    quantum ego nunc corde conspicio meo,

    id. Ps. 3, 1, 3; cf.:

    ut conspiciatis eum mentibus, quoniam oculis non potestis,

    Cic. Balb. 20, 47:

    nullus error talis in L. Aemilio Paulo conspectus est,

    Val. Max. 7, 5, 3.—Hence,
    A.
    conspĭcĭens, entis, P. a. (acc. to II. B.), having understanding, intelligent:

    ad quas (contumelias) despiciendas non sapiente opus est viro, sed tantum conspiciente,

    Sen. Const. 16, 3 Haase (al. consipiente). —
    B.
    conspectus, a, um, P. a.
    1.
    (Acc. to I. A. 1.) Visible:

    tumulus hosti conspectus,

    Liv. 22, 24, 5; cf. id. 10, 40, 8; 32, 5, 13:

    agmina inter se satis conspecta,

    id. 22, 4, 6. —
    2.
    (Acc. to I. B.) Striking, distinguished, remarkable, gazed at, = conspicuus (perh. not ante-Aug.):

    Pallas chlamyde et pictis conspectus in armis,

    Verg. A. 8, 588 (conspicuus, conspicabilis, Serv.); so,

    victor Tyrio in ostro,

    id. G. 3, 17; cf. Hor. A. P. 228:

    juventus,

    Ov. M. 12, 553:

    patris avique fama conspectum eum faciebat,

    Liv. 45, 7, 3:

    conspectus elatusque supra modum hominis privati,

    id. 4, 13, 3.— Comp., Ov. M. 4, 796; Liv. 2, 5, 5; Tac. H. 4, 11; Just. 11, 5; Juv. 8, 140 al.— Sup. and adv. apparently not in use.—
    C.
    conspĭcĭendus, a, um, P. a. (acc. to I. B.), worth seeing, worthy of attention, distinguished (perh. not ante-Aug.):

    insideat celeri conspiciendus equo,

    Tib. 1, 2, 70:

    Nemesis donis meis,

    id. 2, 3, 52:

    Hyas formā,

    Ov. F. 5, 170:

    mater formosa Inter Dictaeos greges,

    id. ib. 5, 118:

    eques,

    id. Tr. 2, 114:

    opus vel in hac magnificentiā urbis,

    Liv. 6, 4, 11; Val. Fl. 1, 261; Mart. 9, 50, 10.
    2.
    conspĭcĭo, ōnis, f. [1. conspicio], the survey taken by the augur in fixing the limits of the templum, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > conspiciens

  • 9 conspicio

    1.
    con-spĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n., to look at attentively, to get sight of, to descry, perceive, observe (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    inter eas regiones, quā oculi conspiciant,

    Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

    in tabernam,

    Petr. 140, 14.—
    (β).
    With acc.:

    me interrogas, Qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul,

    Plaut. Am. 2, 2, 122:

    quae aedes... quas quotiensquomque conspicio, fleo,

    id. Capt. 1, 1, 29:

    si queat usquam Conspicere amissum fetum,

    Lucr. 2, 358: quandoque te in jure conspicio, Leg. Act. ap. Cic. Caecin. 19, 54, and id. Mur. 12, 26:

    ut procul novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit,

    Cic. N. D. 2, 35, 89:

    quisque... quae prima signa conspexit, ad haec constitit,

    Caes. B. G. 2, 21:

    quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

    id. ib. 1, 47:

    ubi primum nostros equites conspexerunt,

    id. ib. 4, 12;

    2, 26: sidus in regione caeli, etc.,

    Plin. 2, 25, 23, § 94:

    qui lucus ex insulā conspiciebatur,

    Nep. Milt. 7, 3:

    conspici inter se,

    to be visible to one another, Liv. 37, 41, 4:

    cum inter se conspecti essent,

    id. 33, 6, 4:

    hunc simulac cupido conspexit lumine virgo,

    Cat. 64, 86:

    conspectis luminibus crebris,

    Liv. 31, 24, 7:

    locum insidiis conspeximus ipsi,

    Verg. A. 9, 237:

    quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum,

    Ov. M. 12, 526:

    super tabernaculum... unde ab omnibus conspici posset, imago Solis fulgebat,

    Curt. 3, 3, 8:

    conspecto delatore ejus,

    Suet. Dom. 11:

    rugas in speculo,

    Ov. M. 15, 232:

    cornua in undā,

    id. ib. 1, 640:

    arcem,

    id. ib. 2, 794:

    scopulum,

    id. ib. 4, 731.—Of an inanimate subject:

    si illud signum (Jovis) solis ortum et forum curiamque conspiceret,

    Cic. Cat. 3, 8, 20.—With two accus., when an action, condition, etc., is the object:

    quam (matrem) paucis ante diebus laureatam in suā gratulatione conspexit, eandem, etc.... eundem (filium) spoliatum omni dignitate conspiciat,

    Cic. Mur. 41, 88:

    strata volgi pedibus detrita viarum Saxea,

    Lucr. 1, 315:

    superiora loca multitudine armatorum completa,

    Caes. B. G. 3, 3:

    quos laborantes,

    id. ib. 4, 26:

    aliquos ex nave egredientes,

    id. ib.:

    aliquem conspiciens ad se ferentem,

    Nep. Dat. 4, 5:

    naves suas oppletas serpentibus,

    id. Hann. 11, 6:

    (Hannibalem) humi jacentem,

    Liv. 21, 4, 7:

    adrasum quendam,

    Hor. Ep. 1, 7, 49; cf., pass.:

    quamvis non alius flectere equum sciens Aeque conspicitur,

    id. C. 3, 7, 26:

    cum interim Metellus, monte degrediens cum exercitu, conspicitur,

    Sall. J. 49, 5 dub.;

    v. conspicor: terribilior niger conspicitur (canis),

    Col. 7, 12, 4.—
    (γ).
    With acc. and inf.:

    corpus ut exanimum siquod procul ipse jacere Conspicias hominis,

    Lucr. 6, 706:

    qui nostros victores flumen transisse conspexerant,

    Caes. B. G. 2, 24:

    centum procurrere currus,

    Cato, 64, 389; Plin. 2, 9, 6, § 45.—
    B.
    Pregn., to look at with admiration or close attention, to gaze upon, observe, contemplate.
    (α).
    Act.:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    orabat, ne se, quem paulo ante cum egregiā stirpe conspexissent, orbum liberis facerent,

    Liv. 1, 26, 9:

    Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant,

    id. 39, 53, 2:

    quem cum omnes conspicerent propter novitatem ornatūs ignotamque formam,

    Nep. Dat. 3, 3:

    cum bene notum Porticus Agrippae te conspexerit,

    Hor. Ep. 1, 6, 26.—
    (β).
    Esp. pass.: conspici, to attract attention, to be conspicuous, noticed, observed, distinguished, admired:

    inania sunt ista... delectamenta paene puerorum, captare plausus, vehi per urbem, conspici velle,

    Cic. Pis. 25, 60: in gestu nec [p. 436] venustatem conspiciendam, nec turpitudinem esse, Auct. Her. 3, 15, 26:

    sic quisque hostem ferire, murum adscendere, conspici dum tale facinus faceret, properabat,

    Sall. C. 7, 6:

    supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset,

    Nep. Att. 13, 5:

    quid te ut regium juvenem conspici sinis?

    Liv. 1, 47, 5:

    maxime conspectus ipse est, curru equis albis juncto urbem invectus,

    id. 5, 23, 5:

    vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur,

    id. 21, 4, 8; 5, 52, 3; 39, 6, 9:

    quorum Conspicitur nitidis fundata pecunia villis,

    Hor. Ep. 1, 15, 46:

    tu formosissimus alto Conspiceris caelo ( = inter deos versaris),

    Ov. M. 4, 19:

    prima bonis animi conspicerere tui,

    id. Tr. 1, 6, 34; Vell. 2, 91, 4; Quint. 11, 3, 137.—Less freq. in an unfavorable sense, to be notorious, to be gazed at with dislike or contempt:

    carere me adspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem,

    Cic. Cat. 1, 7, 17: ne quid faciat, quod conspici et derideri posset, Aug. ap. Suet. Claud. 4.—
    II.
    Trop., to perceive mentally, to understand, comprehend:

    satis in rem quae sint meam ego conspicio mihi,

    Plaut. Trin. 3, 2, 10:

    quantum ego nunc corde conspicio meo,

    id. Ps. 3, 1, 3; cf.:

    ut conspiciatis eum mentibus, quoniam oculis non potestis,

    Cic. Balb. 20, 47:

    nullus error talis in L. Aemilio Paulo conspectus est,

    Val. Max. 7, 5, 3.—Hence,
    A.
    conspĭcĭens, entis, P. a. (acc. to II. B.), having understanding, intelligent:

    ad quas (contumelias) despiciendas non sapiente opus est viro, sed tantum conspiciente,

    Sen. Const. 16, 3 Haase (al. consipiente). —
    B.
    conspectus, a, um, P. a.
    1.
    (Acc. to I. A. 1.) Visible:

    tumulus hosti conspectus,

    Liv. 22, 24, 5; cf. id. 10, 40, 8; 32, 5, 13:

    agmina inter se satis conspecta,

    id. 22, 4, 6. —
    2.
    (Acc. to I. B.) Striking, distinguished, remarkable, gazed at, = conspicuus (perh. not ante-Aug.):

    Pallas chlamyde et pictis conspectus in armis,

    Verg. A. 8, 588 (conspicuus, conspicabilis, Serv.); so,

    victor Tyrio in ostro,

    id. G. 3, 17; cf. Hor. A. P. 228:

    juventus,

    Ov. M. 12, 553:

    patris avique fama conspectum eum faciebat,

    Liv. 45, 7, 3:

    conspectus elatusque supra modum hominis privati,

    id. 4, 13, 3.— Comp., Ov. M. 4, 796; Liv. 2, 5, 5; Tac. H. 4, 11; Just. 11, 5; Juv. 8, 140 al.— Sup. and adv. apparently not in use.—
    C.
    conspĭcĭendus, a, um, P. a. (acc. to I. B.), worth seeing, worthy of attention, distinguished (perh. not ante-Aug.):

    insideat celeri conspiciendus equo,

    Tib. 1, 2, 70:

    Nemesis donis meis,

    id. 2, 3, 52:

    Hyas formā,

    Ov. F. 5, 170:

    mater formosa Inter Dictaeos greges,

    id. ib. 5, 118:

    eques,

    id. Tr. 2, 114:

    opus vel in hac magnificentiā urbis,

    Liv. 6, 4, 11; Val. Fl. 1, 261; Mart. 9, 50, 10.
    2.
    conspĭcĭo, ōnis, f. [1. conspicio], the survey taken by the augur in fixing the limits of the templum, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > conspicio

  • 10 continuus

    contĭnŭus, a, um, adj. [contineo, II.], joining, connecting with something, or hanging together, in space or time, uninterrupted, continuous.
    I.
    Of space (so mostly Aug. and post-Aug.; cf., however, continue); with dat. or absol.
    A.
    Lit.:

    aër continuus terrae est,

    Sen. Q. N. 2, 6, 1: Leucada continuam veteres habuere coloni;

    nunc freta circuëunt,

    joined to the mainland, Ov. M. 15, 289:

    ignis proxima quaeque et deinceps continua amplexus,

    Liv. 30, 5, 7; 30, 6, 5: montes, * Hor. Ep. 1, 16, 5; Plin. 6, 30, 35, § 189:

    agri,

    Suet. Caes. 38:

    fluere continuo alveo (Euphraten),

    Plin. 6, 26, 30, § 124; cf.:

    Rhenus uno alveo continuus,

    Tac. A. 2, 6:

    mare,

    id. Agr. 10 fin.:

    aliqui vice dentium continuo osse gignuntur,

    Plin. 7, 16, 15, § 69:

    omnia continua et paria,

    Plin. Pan. 51, 4:

    serpens,

    Stat. Th. 5, 517.—
    b.
    Subst.: contĭnŭus, i, m., he who is always about one, an attendant:

    Cocceius Nerva, continuus principis,

    Tac. A. 6, 26 (32) Halm, Draeg. ad loc. (Nipperd. and Ritter, principi).—
    B.
    Tron., of rhet. matters (most freq. in Quint.): cum fluxerunt plures continuae translationes (the figure derived from an uninterrupted, flowing stream; v. the preced.), Cic. Or. 27, 94:

    expositio (opp. partita),

    Quint. 7, 10, 11:

    loci,

    id. 11, 3, 84:

    lumina,

    id. 12, 10, 46:

    ab exordio usque ad ultimam vocem continuus quidam gemitus,

    id. 11, 1, 54:

    oratio,

    id. 6, 1, 46; 6, 4, 1 et saep.:

    adfectus,

    id. 6, 2, 10:

    impetus,

    id. 10. 7, 14 et saep.—
    II.
    Of time and objects relating to it, following one after another, successive, continuous (class. in all periods and species of composition): auferet ex oculis veniens Aurora Boöten;

    continuāque die sidus Hyantis erit,

    the next day, Ov. F. 5, 734; so,

    continuā nocte,

    the following night, id. ib. 6, 720:

    triduum continuum, dies decem continuos,

    Plaut. Mil. 3, 1, 146 sq.:

    dies quinque ex eo die,

    Caes. B. G. 1, 48:

    annos prope quinquaginta,

    Cic. Verr. 1, 13, 38:

    duabus noctibus,

    Suet. Aug. 94:

    secutae sunt continuos complures dies tempestates,

    Caes. B. G. 4, 34 Oud. N. cr. prioribus diebus, Liv. 42, 58, 3:

    aliquot an nos continuos,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 54:

    tot dies,

    id. Verr. 2, 5, 36, § 94:

    triennium,

    Plaut. Stich. 1, 3, 61; Suet. Calig. 7:

    biennio,

    id. Tib. 38:

    bella,

    Liv. 10, 31, 10; cf.:

    cursus proeliorum,

    Tac. Agr. 27:

    consulatus,

    Suet. Caes. 76; Plin. Pan. 58: itinera, Lepid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 1:

    regna,

    Liv. 1, 47, 6:

    duo tri umphi ex Hispaniā acti,

    id. 41, 7, 1:

    labor,

    Quint. 1, 3, 8:

    amor,

    Prop. 1, 20, 1:

    incom moda,

    Caes. B. G. 7, 14: messe senescit ager; Ov. A. A. 3, 82:

    eos (patricios) ab Atto Clauso continuos duravisse,

    Tac. A. 12, 25 fin. et saep.—With abl. resp.:

    continuus inde et saevus accusandis reis Suilius,

    incessant, Tac. A. 11, 5; cf.:

    postulandis reis tam continuus annus fuit,

    incessantly occupied, id. ib. 4, 36.—Hence the advv.,
    1.
    contĭ-nŭē, continuously, without interruption; in space or time (very rare, perh. only anteand post-class. for continenter, assidue):

    * flumen quod fluit continue,

    Varr. L. L. 5, § 27 Müll.:

    protinus jugiter et continue,

    Non. p. 376, 26.—
    2. A.
    To designate an act that in time immediately follows something, immediately, forthwith, directly, without delay, = statim, autika (very freq. in all periods and kinds of composition).
    1.
    In gen.
    (α).
    Corresp. with the particles of time: ubi, ut, postquam, cum, etc.; with ubi:

    ubi primum terram tetigimus, Continuo, etc.,

    Plaut. Am. 1, 1, 49; so id. Cist. 2, 3, 35; Ter. Eun. 3, 1, 51 al.—With ut, etc.:

    quae ut aspexi, me continuo contuli, etc.,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 7; so,

    iste continuo ut vidit, non dubitavit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 22, § 48:

    ut quisque insanus... latum demisit pectore clavum, Audit continuo, etc.,

    Hor. S. 1, 6, 29: nam postquam audivi [p. 451]... cominuo argentum dedi, Ut emeretur, Plaut. Ep. 4, 1, 37:

    cum te summis laudibus ad caelum extulerunt, mihi continuo maximas gratias agant,

    Cic. Fam. 9, 14, 1; 10, 12, 2:

    ut vel continuo patuit, cum, etc.,

    Hor. S. 2, 8, 29:

    ne mora sit, si innuerim, quin pugnus continuo in malā haereat,

    Ter. Ad. 2, 1, 17: si quid narrare occepi, continuo dari Tibi verba censes, forthwith you think, etc., id. And. 3, 2, 24; cf. id. Eun. 1, 2, 24; Lucr. 2, 1091; Hor. S. 2, 3, 160:

    continuo consilium dimisit (Q. Maximus), simulac me fractum ac debilitatum metu viderit,

    Cic. de Or. 1, 26, 121.—
    (β).
    Absol.:

    continuo, ventis surgentibus, aut freta ponti Incipiunt agitata tumescere, etc.,

    Verg. G. 1, 356:

    continuo hic ero,

    Plaut. Ep. 3, 3, 43: haud mora;

    continuo matris praecepta facessit,

    Verg. G. 4, 548; so Ov. M. 14, 362; cf. Quint. 12, 3, 3;

    corresp. with statim,

    Cic. Rosc. Com. 6, 17:

    quod lubet, non lubet jam id continuo,

    the next moment, immediately, Plaut. Cist. 2, 1, 10:

    hos prius intro ducam et quae volo Simul inperabo: poste continuo exeo,

    Ter. Eun. 3, 2, 40: hanc mihi in manum dat;

    mors continuo ipsam occupat,

    id. And. 1, 5, 62:

    hercle ego te barbā continuo arripiam, et in ignem coniciam,

    Plaut. Rud. 3, 4, 64: egomet continuo mecum;

    certe captus est!

    I immediately thought within myself, Ter. And. 1, 1, 55:

    senatus est continuo convocatus,

    Cic. Fam. 10, 12, 3:

    hos continuo in itinere adorti,

    Caes. B. G. 7, 42 fin.:

    subitae necessitates continuo agendi,

    on the spot, immediately, Quint. 10, 7, 2 et saep.: perturbationes, amplificatae certe, pestiferae sunt;

    igitur etiam susceptae continuo in magnā pestis parte versantur,

    even immediately on their inception, Cic. Tusc. 4, 18, 42; cf. id. Fin. 3, 9, 32.—
    2.
    Of a point of time closely following a time named, speedily, without interval:

    deinde absens factus aedilis, continuo praetor,

    Cic. Ac. 2, 1, 1:

    qui summam spem civium, quam de eo jam puero habuerant, continuo adulescens incredibili virtute superavit,

    id. Lael. 3, 11.—
    3.
    Esp., with the statement of a logical consequence from a fact; only in connection with a negative, or a question implying a negative, not by consequence, not necessarily, not as an immediate consequence, in questions; perhaps then? perhaps therefore? (very freq. in Cic.); with si:

    non continuo, si me in gregem sicariorum contuli, sum sicarius,

    Cic. Rosc. Am. 33, 94; so id. de Or. 2, 48, 199; Gai Inst. 2, 204.—With cum, Manil. 2, 345. — Absol.:

    cum nec omnes, qui curari se passi sunt, continuo etiam convalescant,

    Cic. Tusc. 3, 3, 5; so,

    ego summum dolorem... non continuo dico esse brevem,

    id. ib. 2, 19, 45: aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incontentae sint;

    illud non continuo, ut aeque incontentae,

    id. Fin. 4, 27, 75:

    si malo careat, continuone fruitur summo bono?

    id. Tusc. 3, 18, 40; so,

    continuone si? etc.,

    Quint. 9, 2, 84.—
    B.
    In Quint. twice (for the ante- and post-class. continue), in an uninterrupted series, one after another, continuously:

    qualis (labor) fuit illius, qui grana ciceris ex spatio distante missa, in acum continuo et sine frustratione inserebat,

    Quint. 2, 20, 3; 9, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > continuus

  • 11 debilito

    dēbĭlĭto, āvi, ātum, 1, v. a. [debilis], to lame, cripple, maim; to debilitate, unnerve, disable, weaken (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    a.
    Of personal objects:

    gladiatores, qui debilitati fuerint,

    Gai. Inst. 3, § 146:

    contusi ac debilitati inter saxa rupesque,

    Liv. 21, 40:

    corpore debilitantur (saucii),

    Cic. Caecin. 15, 42:

    casu debilitatus,

    Tac. A. 4, 63: lapsu debilitatus, * Suet. Aug. 43 (cf. shortly after, qui et ipse crus fregerat): qui filium debilitavit, ut inhabilis militiae sit, Dig. 49, 16, 4, § 12; Ov. M. 13, 112:

    natantium manus lacerabant, donec debilitati, etc.,

    Curt. 4, 3, 5.—
    b.
    Of inanimate objects:

    membra, quae debilitavit lapidibus, fustibus,

    Cic. Fl. 30, 73:

    vim ferro ac viribus,

    id. Marc. 3: lingua Debilitata malis, * Lucr. 6, 1150:

    opes adversariorum debilitatae,

    Nep. Ages. 5, 2:

    cibum etiam saepe subtrahunt, ut fame debilitetur eculeorum nimis effrenata vis,

    Cic. Hortens. Frag. 78 Bait. (Non., p. 105, 7).— Poet.: (hiems) quae nunc oppositis debilitat pumicibus mare Tyrrhenum, i. e. breaks its waves ( = collidit), Hor. Od. 1, 11, 5.
    II.
    Trop.
    a.
    Of personal objects: quo metu debilitaret nostros, Varr. ap. Non. 163, 30:

    simulac me fractum ac debilitatum metu viderit,

    Cic. de Or. 1, 26, 121; cf.:

    hunc cum afflictum, debilitatum, maerentem, viderem,

    id. ib. 2, 47, 195:

    recitatis literis debilitatus atque abjectus, conscientia convictus, repente conticuit,

    disheartened, id. Cat. 3, 5, 10:

    victi debilitantur animosque demittunt,

    id. Fin. 5, 15, 42:

    sin aestivorum timor te debilitat,

    id. Fam. 7, 14:

    quosdam continet metus, quosdam debilitat,

    Quint. 1, 3, 6 et saep.: debilitati a jure cognoscendo, i. e. dispirited, discouraged ( = deterriti), Cic. de Or. 2, 33, 142 (cf. shortly before, a discendo deterrent).—
    b.
    Of inanimate objects:

    membrum reip. fractum debilitatumque,

    Cic. Fam. 5, 13, 3:

    animos,

    id. Lael. 7; so Nep. Dat. 6:

    animum luctu, metu,

    Cic. Planc. 42, 103: nimis effrenatam vim fame, id. fragm. ap. Non. 105, 11; cf.: vires animi (senectus), * Verg. A. 9, 611:

    fortitudinem, magnitudinem animi, patientiam (dolor),

    Cic. Tusc. 5, 27, 76:

    veritatem multis incommodis,

    id. Quint. 1, 4:

    spem meam,

    id. Att. 5, 4 et saep.:

    versus,

    id. de Or. 3, 50:

    debilitatur ac frangitur eloquentia,

    Tac. Or. 39.

    Lewis & Short latin dictionary > debilito

  • 12 extrudo

    ex-trūdo, si, sum, 3, v. a., to thrust out or forth, to drive out, drive away (class.; syn. eicio).
    I.
    Lit.:

    me ex aedibus,

    Plaut. Aul. 1, 1, 5;

    for which: me aedibus,

    id. ib. 31:

    me foras,

    id. Truc. 1, 1, 68; Ter. Eun. 4, 5, 11:

    a latebris suis extrusi hostes,

    Tac. Agr. 33:

    te in viam, simulac perpaululum gustaris, extrudam et eiciam,

    will drive out, Cic. de Or. 2, 58, 234; cf. id. Fam. 14, 6; id. Att. 16, 2, 4:

    is tamquam extruderetur a senatu in Macedoniam,

    id. Phil. 10, 5, 10. — Absol.:

    illam extrudet cum hanc ducet domum,

    Plaut. Cist. 2, 1, 63.—
    B.
    Transf., with inanimate objects:

    (ventus) extrudit saxa,

    Lucr. 6, 692: extruso mari aggere ac molibus, kept out, * Caes. B. G. 3, 12, 3:

    Euboea ad meridiem promontorium Geraeston et Capharea extrudit,

    sends out, shoots out, Mel. 2, 7, 9:

    merces,

    to put off, to sell, Hor. Ep. 2, 2, 11.—
    * II.
    Trop., to crowd out:

    rerum novitate extrusa vetustas,

    Lucr. 3, 964.

    Lewis & Short latin dictionary > extrudo

  • 13 notio

    nōtĭo, ōnis, f. [nosco], a becoming acquainted, a making one's self acquainted with a person (syn.: cognitio, perceptio, notitia).
    I.
    Lit.
    * A.
    In gen.:

    quid tibi hanc aditiost? quid tibi hanc notiost, inquam, amicam meam?

    Plaut. Truc. 2, 7, 62.—
    B.
    In partic., a taking cognizance of a thing by a magistrate, an examination, investigation:

    ceteri agri omnes, sine ullo delectu, sine populi Romani notione, sine judicio senatās, decemvirisaddicentur,

    Cic. Agr. 2, 21, 57;

    pontificum,

    id. Dom. 13, 34:

    notionem ejus differre,

    id. Att. 11, 20, 2;

    censoria,

    id. Sest. 25, 55; cf. id. Prov. Cons. 19, 46; id. Pis. 5, 10:

    notiones animadversionesque censoriae,

    id. Off. 3, 31, 111:

    ad censore, non ad senatum, notionem de eo pertinere,

    Liv. 27, 25, 5:

    dilatā notione,

    Tac. A. 3, 59:

    notioni quindecimvirum is liber subicitur,

    id. ib. 6, 12:

    quid denique ad jus civile aut ad actoris notionem atque animadversionem ages injuriarum?

    the investigation and punishment sought by the plaintiff, Cic. Caecin. 12, 35; Dig. 42, 1, 5; 49, 1, 10; 50, 16, 99.—
    II.
    Transf., an idea, conception, notion of a thing:

    notio rerum,

    Cic. Tusc. 5, 39, 114:

    cum rerum notiones in animis fiant,

    id. Fin. 3, 10, 33: simulac (homo) cepit intelligentiam, vel notionem potius quam appellant ennoian illi, etc., id. ib. 3, 6, 21; cf.: genus est notio ad plures differentias pertinens: Forma est notio, cujus, etc. Notionem appello, quod Graeci tum ennoian, tum prolêpsin dicunt, id. Top. 7, 31; id. Tusc. 1, 24, 57; id. Fin. 5, 21, 59:

    in omnium animis deorum notionem impressit natura,

    id. N. D. 1, 16, 43; 2, 5, 13:

    intellegentiae nostrae,

    id. ib. 1, 11, 26:

    excute intellegentiam tuam ut videas, quae sit in eā species, forma et notio boni viri,

    id. Off. 3, 20, 81:

    neque alia huic verbo subjecta notio est, nisi, etc.,

    id. Tusc. 5, 10, 29:

    de fortitudine,

    id. ib. 4, 24, 53: apud veteres dicebatur, professionem eorum (mathematicorum), non notitiam, esse prohibitam, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > notio

  • 14 prima

    prīmus, a, um, adj. sup. [obsol. prep. pri (prei); whence also prior, priscus; cf.: privus, privo, etc., and v. pro], the first, first (properly only when three or more are referred to. The first, as opp. to the second, is prior;

    but primus is rarely used for prior,

    Cic. Sest. 19, 44 al.).
    I.
    In gen.:

    qui primus vulnus dicitur obligavisse,

    Cic. N. D. 3, 22, 57:

    primus sentio mala nostra: primus rescisco omnia: Primus porro obnuntio,

    Ter. Ad. 4, 2, 7:

    verum primum: verum igitur et extremum,

    Cic. Off. 3, 6, 27:

    primae litterae,

    id. Att. 9, 6, 5:

    primus inter homines nobilissimos,

    id. Sest. 3, 6:

    primi ex omnibus philosophis,

    id. Fin. 4, 7, 17:

    primus Graeciae in Thraciam introiit,

    Nep. Alcib. 7, 4:

    primus de mille fuisses,

    Ov. H. 17, 105:

    in primis,

    among the first, in the foremost ranks, Nep. Paus. 5, 3:

    in primis stetit,

    id. Epam. 10, 3:

    in primis pugnantes,

    Sall. C. 60, 6: leonem primus, aut in primis ferire, id. J. 6, 1: utque pedum primis infans vestigia plantis institerat (= ut primum, etc., poet.), Verg. A. 11, 573:

    primus post eos quos poëtae tradiderunt movisse aliqua circa rhetoricen Empedocles dicitur (= secundus or proximus ab iis),

    Quint. 3, 1, 8.—
    II.
    In partic.
    A.
    In time or place, first, fore, foremost, the first part; sometimes to be translated, the end, extremity, etc.:

    in primā provinciā,

    at the entrance of the province, Cic. Fam. 3, 6, 2:

    digitus,

    the tip of the finger, Cat. 2, 3:

    dentes,

    the front teeth, Plin. 19, 2, 11, § 35:

    ranis prima lingua cohaeret,

    the end of the tongue, id. 11, 37, 65, § 172:

    primā statim nocte,

    at the beginning of the night, Col. 10, 190:

    sol,

    i. e. the rising sun, Verg. A. 6, 255:

    luna,

    i. e. the new moon, Plin. 2, 13, 10, § 56.—With quisque, the first possible, the very first:

    primo quoque tempore,

    at the very first opportunity, Cic. Fam. 13, 57, 1:

    primo quoque die,

    id. Phil. 8, 11, 33:

    me tibi primum quidque concedente,

    id. Ac. 2, 16, 49:

    fluit voluptas et prima quaeque avolat,

    id. Fin. 2, 32, 106.— Subst.: prīma, ōrum, n., the first part, the beginning:

    quod bellum, si prima satis prospera fuissent,

    Liv. 8, 3.—Of the first principles or elements of things, Lucr. 4, 186:

    prima consiliorum (for prima consilia),

    Tac. H. 2, 11: a primo, from the beginning, at first:

    multum improbiores sunt quam a primo credidi,

    Plaut. Most. 3, 2, 139; Ter. Phorm. 4, 2, 14; 4, 3, 37:

    in illā pro Ctesiphonte oratione submissius a primo: deinde pressius,

    Cic. Or. 8, 26:

    suam vim retinere a primo ad extremum,

    id. Fin. 4, 13, 32:

    hoc a primo cogitavit,

    id. Att. 8, 11, 2; id. Phil. 2, 30, 75 Halm ad loc.:

    id a primo rectissime dicitur,

    id. Fin. 3, 9, 32 Madv. ad loc.: in primo, in front, before, in the beginning, first:

    equites in primo late ire jubet,

    in the van, Sall. J. 68, 4:

    qui numerus in primo viget, jacet in extremo,

    Cic. Or. 64, 215. —
    B.
    First in rank or station, chief, principal, most excellent, eminent, distinguished, noble (cf.:

    princeps, primores): evocat ad se Massiliensium quindecim primos,

    Caes. B. C. 1, 35:

    sui municipii facile primus,

    Cic. Rosc. Am. 6, 15:

    homo,

    id. Verr. 2, 4, 17, § 37:

    primis urbis placuisse,

    Hor. Ep. 1, 20, 23:

    juvenum primi,

    Verg. A. 9, 785:

    est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt Nec sunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    quia sum apud te primus,

    I am the first in your favor, id. ib. 1, 2, 10:

    primus humani generis,

    Sil. 17, 255:

    urbem Italiae primam,

    Petr. 116:

    praedium,

    Cato, R. R. 1:

    suavia prima habere,

    to give the first place to, think the most of, Ter. Heaut. 5, 2, 9:

    otium atque divitiae, quae prima mortales putant,

    Sall. C. 36, 4:

    cura,

    a chief part, Plin. 5, 25, 21, § 88.—Also, most conspicuous, chief, in a bad sense:

    peccatores, quorum primus ego sum,

    Vulg. 1 Tim. 1, 15:

    primas partes, or primas agere,

    to play the first part, to occupy the first rank, Ter. Phorm. prol. 27:

    primas in causis agebat Hortensius,

    Cic. Brut. 90, 308; 47: primas dare, to give the first place, ascribe the greatest importance to a thing:

    actioni primas dedisse Demosthenes dicitur, cum rogaretur, quid in dicendo esset primum: huic secundas, huic tertias,

    Cic. de Or. 3, 56, 213: primas deferre, to transfer the first or principal part:

    amoris erga me tibi primas defero,

    i. e. I assign to you the first rank among those who love me, id. Att. 1, 17, 5: primas concedere, to yield the first place:

    si Allienus tibi primas in dicendo partes concesserit,

    id. Div. in Caecil. 15, 49:

    primas tenere,

    to play the first part, be the best, id. Brut. 95, 327: cum primis, and in primis (also written in one word, impri-mis), with or among the first, chiefly, especially, principally, particularly:

    homo domi suae cum primis locuples,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

    in primis lautus eques,

    Nep. Att. 13, 1:

    oppidum in primis Siciliae clarum,

    Cic. Verr. 2, 2, 35, § 86:

    homo in primis improbissimus,

    id. ib. 2, 3, 27, §

    68: vir magnus in primis,

    id. N. D. 1, 43, 120:

    in primis hoc a se animadversum esse dicebat,

    id. de Or. 3, 5, 17:

    in primis nobis sermo de te fuit,

    id. Att. 5, 1, 3:

    in primis... dein,

    first, in the first place, Sall. J. 26, 3. —Hence, adv., primo and primum; also, ante- and post-class. and very rare, prime and primiter (the form primo is usually limited to that which is strictly first in time; primum in enumerations of contemporary facts, things, or arguments, where the order is at the speaker's choice; cf. Krebs, Antibarb. p. 920 sq.).
    A. 1.
    In gen.:

    aedes primo ruere rebamur,

    Plaut. Am. 5, 1, 42:

    neque credebam primo mihimet Sosiae,

    id. ib. 2, 1, 50; Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

    primo non accredidit,

    Nep. Dat. 3, 4:

    Themistocles solus primo profectus est,

    id. Them. 6, 5:

    contemptus est primo a tyrannis,

    id. Thras. 2, 2; id. Ham. 2, 2.—
    2.
    With dein, deinde, inde, post, postea, mox, denique, nunc:

    primo Stoicorum more agamus, deinde nostro instituto vagabimur,

    Cic. Tusc. 3, 6, 13:

    primo pecuniae, dein imperii cupido crevit,

    Sall. C. 10, 3:

    primo... deinde... tum... tum,

    Cic. Fin. 1, 16, 50:

    primo... deinde,

    Liv. 1, 27; Curt. 3, 12, 6; 4, 16, 21; 9, 10, 11:

    primo abstinentiā utendum: deinde danda, etc.,

    Cels. 5, 26, 34:

    primo... inde,... hinc,

    Liv. 30, 11, 6:

    haec primo paulatim crescere: post, etc.,

    Sall. C. 10, 6:

    dissuadente primo Vercingetorige, post concedente,

    Caes. B. G. 7, 15:

    primo... postea... postremo, etc.,

    Liv. 26, 39:

    primo... mox,

    id. 1, 50:

    primo... mox deinde,

    Just. 1, 3:

    primo negitare, denique saepius fatigatus, etc.,

    Sall. J. 111, 2:

    neque illi credebam primo, nunc vero palam est,

    Ter. Hec. 4, 4, 91.—
    3.
    (Mostly post-Aug. for primum.) With iterum, rursus, secundo:

    primo... iterum,

    Liv. 2, 51:

    primo... rursus,

    Suet. Aug. 17:

    primo... secundo,

    Phaedr. 4, 10, 16.—
    B. 1.
    In enumerations, with a foll. deinde, tum:

    Caesar primum suo, deinde omnium e conspectu remotis equis,

    Caes. B. G. 1, 25:

    primum... deinde... deinde,

    Cic. Verr. 2, 2, 58, § 143:

    primum... deinde... tum... postremo,

    id. N. D. 2, 1, 3:

    primum... deinde... praeterea... postremo,

    id. Div. 2, 56, 116:

    primum... tum... deinde... post... tum... deinde....,

    id. Fin. 5, 23, 65; id. Font. 14, 31; cf.:

    primum... secundo loco... deinde... tum,

    id. Leg. 1, 13, 35; id. Inv. 2, 27, 79; Curt. 3, 6, 16; 8, 10, 9; Liv. 1, 28; Nep. Them. 2, 3; id. Epam. 1, 3:

    primum... subinde,

    Hor. Ep. 1, 8, 15:

    primum... mox,

    id. ib. 2, 2, 93.—
    2.
    Without other adverbs.
    (α).
    In gen.:

    quaerenda pecunia primum est,

    Hor. Ep. 1, 1, 53:

    te Quicumque primum Produxit,

    id. C. 2, 13, 2; id. S. 2, 3, 41.—
    (β).
    Strengthened with omnium, first of all, Plaut. Truc. 4, 3, 13:

    primum omnium ego ipse vigilo,

    Cic. Cat. 2, 9, 19.—
    3.
    With ut, ubi, simulac, cum.
    (α).
    Ut primum, ubi primum, simul ac primum, cum primum, as soon as ever, as soon as:

    ut primum potestas data est augendae dignitatis tuae, etc.,

    Cic. Fam. 10, 13, 1:

    ubi primum potuit, istum reliquit,

    id. Verr. 2, 2, 20, § 48:

    simul ac primum niti possunt, etc.,

    id. N. D. 2, 48, 124:

    tum affuerat, cum primum dati sunt judices,

    id. Verr. 2, 2, 23, § 57.—
    (β).
    Nunc primum, now first, now for the first time (cf.: nunc demum, now at last):

    post illa nunc primum audio, Quid illo sit factum,

    Ter. And. 5, 4, 33.—
    (γ).
    With dum (also by Plaut. joined in one word, pri-mumdum), in the first place, first (anteclass.):

    primum dum, si falso insimulas, etc. Iterum si id verum est, etc.,

    Plaut. Mil. 2, 3, 26:

    omnium primumdum haed aedes jam face occlusae sicut,

    id. Most. 2, 1, 53; 1, 2, 39; id. Capt. 1, 2, 57:

    primum dum omnium male dictitatur tibi vulgo in sermonibus,

    id. Trin. 1, 2, 61.—
    (δ).
    With adv. or other expression of time, for the first time:

    hodie primum ire in ganeum,

    Plaut. As. 5, 2, 37:

    quo die primum convocati su mus,

    Cic. Phil. 5, 11, 30.—
    * C.
    prīmē, es pecially: fabula prime proba, Naev. ap. Charis. p. 188 P.; cf. Prisc. p. 603 P.—
    D.
    prīmĭter, at first, first of all (ante- and post-class.): eripis primiter dapes, Pompon. ap. Non. 154, 26; Inscr. (of the beginning of the third century of Christ) Lab. Epigr. Lat. Scop. in Egitto.

    Lewis & Short latin dictionary > prima

  • 15 primumdum

    prīmus, a, um, adj. sup. [obsol. prep. pri (prei); whence also prior, priscus; cf.: privus, privo, etc., and v. pro], the first, first (properly only when three or more are referred to. The first, as opp. to the second, is prior;

    but primus is rarely used for prior,

    Cic. Sest. 19, 44 al.).
    I.
    In gen.:

    qui primus vulnus dicitur obligavisse,

    Cic. N. D. 3, 22, 57:

    primus sentio mala nostra: primus rescisco omnia: Primus porro obnuntio,

    Ter. Ad. 4, 2, 7:

    verum primum: verum igitur et extremum,

    Cic. Off. 3, 6, 27:

    primae litterae,

    id. Att. 9, 6, 5:

    primus inter homines nobilissimos,

    id. Sest. 3, 6:

    primi ex omnibus philosophis,

    id. Fin. 4, 7, 17:

    primus Graeciae in Thraciam introiit,

    Nep. Alcib. 7, 4:

    primus de mille fuisses,

    Ov. H. 17, 105:

    in primis,

    among the first, in the foremost ranks, Nep. Paus. 5, 3:

    in primis stetit,

    id. Epam. 10, 3:

    in primis pugnantes,

    Sall. C. 60, 6: leonem primus, aut in primis ferire, id. J. 6, 1: utque pedum primis infans vestigia plantis institerat (= ut primum, etc., poet.), Verg. A. 11, 573:

    primus post eos quos poëtae tradiderunt movisse aliqua circa rhetoricen Empedocles dicitur (= secundus or proximus ab iis),

    Quint. 3, 1, 8.—
    II.
    In partic.
    A.
    In time or place, first, fore, foremost, the first part; sometimes to be translated, the end, extremity, etc.:

    in primā provinciā,

    at the entrance of the province, Cic. Fam. 3, 6, 2:

    digitus,

    the tip of the finger, Cat. 2, 3:

    dentes,

    the front teeth, Plin. 19, 2, 11, § 35:

    ranis prima lingua cohaeret,

    the end of the tongue, id. 11, 37, 65, § 172:

    primā statim nocte,

    at the beginning of the night, Col. 10, 190:

    sol,

    i. e. the rising sun, Verg. A. 6, 255:

    luna,

    i. e. the new moon, Plin. 2, 13, 10, § 56.—With quisque, the first possible, the very first:

    primo quoque tempore,

    at the very first opportunity, Cic. Fam. 13, 57, 1:

    primo quoque die,

    id. Phil. 8, 11, 33:

    me tibi primum quidque concedente,

    id. Ac. 2, 16, 49:

    fluit voluptas et prima quaeque avolat,

    id. Fin. 2, 32, 106.— Subst.: prīma, ōrum, n., the first part, the beginning:

    quod bellum, si prima satis prospera fuissent,

    Liv. 8, 3.—Of the first principles or elements of things, Lucr. 4, 186:

    prima consiliorum (for prima consilia),

    Tac. H. 2, 11: a primo, from the beginning, at first:

    multum improbiores sunt quam a primo credidi,

    Plaut. Most. 3, 2, 139; Ter. Phorm. 4, 2, 14; 4, 3, 37:

    in illā pro Ctesiphonte oratione submissius a primo: deinde pressius,

    Cic. Or. 8, 26:

    suam vim retinere a primo ad extremum,

    id. Fin. 4, 13, 32:

    hoc a primo cogitavit,

    id. Att. 8, 11, 2; id. Phil. 2, 30, 75 Halm ad loc.:

    id a primo rectissime dicitur,

    id. Fin. 3, 9, 32 Madv. ad loc.: in primo, in front, before, in the beginning, first:

    equites in primo late ire jubet,

    in the van, Sall. J. 68, 4:

    qui numerus in primo viget, jacet in extremo,

    Cic. Or. 64, 215. —
    B.
    First in rank or station, chief, principal, most excellent, eminent, distinguished, noble (cf.:

    princeps, primores): evocat ad se Massiliensium quindecim primos,

    Caes. B. C. 1, 35:

    sui municipii facile primus,

    Cic. Rosc. Am. 6, 15:

    homo,

    id. Verr. 2, 4, 17, § 37:

    primis urbis placuisse,

    Hor. Ep. 1, 20, 23:

    juvenum primi,

    Verg. A. 9, 785:

    est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt Nec sunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    quia sum apud te primus,

    I am the first in your favor, id. ib. 1, 2, 10:

    primus humani generis,

    Sil. 17, 255:

    urbem Italiae primam,

    Petr. 116:

    praedium,

    Cato, R. R. 1:

    suavia prima habere,

    to give the first place to, think the most of, Ter. Heaut. 5, 2, 9:

    otium atque divitiae, quae prima mortales putant,

    Sall. C. 36, 4:

    cura,

    a chief part, Plin. 5, 25, 21, § 88.—Also, most conspicuous, chief, in a bad sense:

    peccatores, quorum primus ego sum,

    Vulg. 1 Tim. 1, 15:

    primas partes, or primas agere,

    to play the first part, to occupy the first rank, Ter. Phorm. prol. 27:

    primas in causis agebat Hortensius,

    Cic. Brut. 90, 308; 47: primas dare, to give the first place, ascribe the greatest importance to a thing:

    actioni primas dedisse Demosthenes dicitur, cum rogaretur, quid in dicendo esset primum: huic secundas, huic tertias,

    Cic. de Or. 3, 56, 213: primas deferre, to transfer the first or principal part:

    amoris erga me tibi primas defero,

    i. e. I assign to you the first rank among those who love me, id. Att. 1, 17, 5: primas concedere, to yield the first place:

    si Allienus tibi primas in dicendo partes concesserit,

    id. Div. in Caecil. 15, 49:

    primas tenere,

    to play the first part, be the best, id. Brut. 95, 327: cum primis, and in primis (also written in one word, impri-mis), with or among the first, chiefly, especially, principally, particularly:

    homo domi suae cum primis locuples,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

    in primis lautus eques,

    Nep. Att. 13, 1:

    oppidum in primis Siciliae clarum,

    Cic. Verr. 2, 2, 35, § 86:

    homo in primis improbissimus,

    id. ib. 2, 3, 27, §

    68: vir magnus in primis,

    id. N. D. 1, 43, 120:

    in primis hoc a se animadversum esse dicebat,

    id. de Or. 3, 5, 17:

    in primis nobis sermo de te fuit,

    id. Att. 5, 1, 3:

    in primis... dein,

    first, in the first place, Sall. J. 26, 3. —Hence, adv., primo and primum; also, ante- and post-class. and very rare, prime and primiter (the form primo is usually limited to that which is strictly first in time; primum in enumerations of contemporary facts, things, or arguments, where the order is at the speaker's choice; cf. Krebs, Antibarb. p. 920 sq.).
    A. 1.
    In gen.:

    aedes primo ruere rebamur,

    Plaut. Am. 5, 1, 42:

    neque credebam primo mihimet Sosiae,

    id. ib. 2, 1, 50; Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

    primo non accredidit,

    Nep. Dat. 3, 4:

    Themistocles solus primo profectus est,

    id. Them. 6, 5:

    contemptus est primo a tyrannis,

    id. Thras. 2, 2; id. Ham. 2, 2.—
    2.
    With dein, deinde, inde, post, postea, mox, denique, nunc:

    primo Stoicorum more agamus, deinde nostro instituto vagabimur,

    Cic. Tusc. 3, 6, 13:

    primo pecuniae, dein imperii cupido crevit,

    Sall. C. 10, 3:

    primo... deinde... tum... tum,

    Cic. Fin. 1, 16, 50:

    primo... deinde,

    Liv. 1, 27; Curt. 3, 12, 6; 4, 16, 21; 9, 10, 11:

    primo abstinentiā utendum: deinde danda, etc.,

    Cels. 5, 26, 34:

    primo... inde,... hinc,

    Liv. 30, 11, 6:

    haec primo paulatim crescere: post, etc.,

    Sall. C. 10, 6:

    dissuadente primo Vercingetorige, post concedente,

    Caes. B. G. 7, 15:

    primo... postea... postremo, etc.,

    Liv. 26, 39:

    primo... mox,

    id. 1, 50:

    primo... mox deinde,

    Just. 1, 3:

    primo negitare, denique saepius fatigatus, etc.,

    Sall. J. 111, 2:

    neque illi credebam primo, nunc vero palam est,

    Ter. Hec. 4, 4, 91.—
    3.
    (Mostly post-Aug. for primum.) With iterum, rursus, secundo:

    primo... iterum,

    Liv. 2, 51:

    primo... rursus,

    Suet. Aug. 17:

    primo... secundo,

    Phaedr. 4, 10, 16.—
    B. 1.
    In enumerations, with a foll. deinde, tum:

    Caesar primum suo, deinde omnium e conspectu remotis equis,

    Caes. B. G. 1, 25:

    primum... deinde... deinde,

    Cic. Verr. 2, 2, 58, § 143:

    primum... deinde... tum... postremo,

    id. N. D. 2, 1, 3:

    primum... deinde... praeterea... postremo,

    id. Div. 2, 56, 116:

    primum... tum... deinde... post... tum... deinde....,

    id. Fin. 5, 23, 65; id. Font. 14, 31; cf.:

    primum... secundo loco... deinde... tum,

    id. Leg. 1, 13, 35; id. Inv. 2, 27, 79; Curt. 3, 6, 16; 8, 10, 9; Liv. 1, 28; Nep. Them. 2, 3; id. Epam. 1, 3:

    primum... subinde,

    Hor. Ep. 1, 8, 15:

    primum... mox,

    id. ib. 2, 2, 93.—
    2.
    Without other adverbs.
    (α).
    In gen.:

    quaerenda pecunia primum est,

    Hor. Ep. 1, 1, 53:

    te Quicumque primum Produxit,

    id. C. 2, 13, 2; id. S. 2, 3, 41.—
    (β).
    Strengthened with omnium, first of all, Plaut. Truc. 4, 3, 13:

    primum omnium ego ipse vigilo,

    Cic. Cat. 2, 9, 19.—
    3.
    With ut, ubi, simulac, cum.
    (α).
    Ut primum, ubi primum, simul ac primum, cum primum, as soon as ever, as soon as:

    ut primum potestas data est augendae dignitatis tuae, etc.,

    Cic. Fam. 10, 13, 1:

    ubi primum potuit, istum reliquit,

    id. Verr. 2, 2, 20, § 48:

    simul ac primum niti possunt, etc.,

    id. N. D. 2, 48, 124:

    tum affuerat, cum primum dati sunt judices,

    id. Verr. 2, 2, 23, § 57.—
    (β).
    Nunc primum, now first, now for the first time (cf.: nunc demum, now at last):

    post illa nunc primum audio, Quid illo sit factum,

    Ter. And. 5, 4, 33.—
    (γ).
    With dum (also by Plaut. joined in one word, pri-mumdum), in the first place, first (anteclass.):

    primum dum, si falso insimulas, etc. Iterum si id verum est, etc.,

    Plaut. Mil. 2, 3, 26:

    omnium primumdum haed aedes jam face occlusae sicut,

    id. Most. 2, 1, 53; 1, 2, 39; id. Capt. 1, 2, 57:

    primum dum omnium male dictitatur tibi vulgo in sermonibus,

    id. Trin. 1, 2, 61.—
    (δ).
    With adv. or other expression of time, for the first time:

    hodie primum ire in ganeum,

    Plaut. As. 5, 2, 37:

    quo die primum convocati su mus,

    Cic. Phil. 5, 11, 30.—
    * C.
    prīmē, es pecially: fabula prime proba, Naev. ap. Charis. p. 188 P.; cf. Prisc. p. 603 P.—
    D.
    prīmĭter, at first, first of all (ante- and post-class.): eripis primiter dapes, Pompon. ap. Non. 154, 26; Inscr. (of the beginning of the third century of Christ) Lab. Epigr. Lat. Scop. in Egitto.

    Lewis & Short latin dictionary > primumdum

  • 16 primus

    prīmus, a, um, adj. sup. [obsol. prep. pri (prei); whence also prior, priscus; cf.: privus, privo, etc., and v. pro], the first, first (properly only when three or more are referred to. The first, as opp. to the second, is prior;

    but primus is rarely used for prior,

    Cic. Sest. 19, 44 al.).
    I.
    In gen.:

    qui primus vulnus dicitur obligavisse,

    Cic. N. D. 3, 22, 57:

    primus sentio mala nostra: primus rescisco omnia: Primus porro obnuntio,

    Ter. Ad. 4, 2, 7:

    verum primum: verum igitur et extremum,

    Cic. Off. 3, 6, 27:

    primae litterae,

    id. Att. 9, 6, 5:

    primus inter homines nobilissimos,

    id. Sest. 3, 6:

    primi ex omnibus philosophis,

    id. Fin. 4, 7, 17:

    primus Graeciae in Thraciam introiit,

    Nep. Alcib. 7, 4:

    primus de mille fuisses,

    Ov. H. 17, 105:

    in primis,

    among the first, in the foremost ranks, Nep. Paus. 5, 3:

    in primis stetit,

    id. Epam. 10, 3:

    in primis pugnantes,

    Sall. C. 60, 6: leonem primus, aut in primis ferire, id. J. 6, 1: utque pedum primis infans vestigia plantis institerat (= ut primum, etc., poet.), Verg. A. 11, 573:

    primus post eos quos poëtae tradiderunt movisse aliqua circa rhetoricen Empedocles dicitur (= secundus or proximus ab iis),

    Quint. 3, 1, 8.—
    II.
    In partic.
    A.
    In time or place, first, fore, foremost, the first part; sometimes to be translated, the end, extremity, etc.:

    in primā provinciā,

    at the entrance of the province, Cic. Fam. 3, 6, 2:

    digitus,

    the tip of the finger, Cat. 2, 3:

    dentes,

    the front teeth, Plin. 19, 2, 11, § 35:

    ranis prima lingua cohaeret,

    the end of the tongue, id. 11, 37, 65, § 172:

    primā statim nocte,

    at the beginning of the night, Col. 10, 190:

    sol,

    i. e. the rising sun, Verg. A. 6, 255:

    luna,

    i. e. the new moon, Plin. 2, 13, 10, § 56.—With quisque, the first possible, the very first:

    primo quoque tempore,

    at the very first opportunity, Cic. Fam. 13, 57, 1:

    primo quoque die,

    id. Phil. 8, 11, 33:

    me tibi primum quidque concedente,

    id. Ac. 2, 16, 49:

    fluit voluptas et prima quaeque avolat,

    id. Fin. 2, 32, 106.— Subst.: prīma, ōrum, n., the first part, the beginning:

    quod bellum, si prima satis prospera fuissent,

    Liv. 8, 3.—Of the first principles or elements of things, Lucr. 4, 186:

    prima consiliorum (for prima consilia),

    Tac. H. 2, 11: a primo, from the beginning, at first:

    multum improbiores sunt quam a primo credidi,

    Plaut. Most. 3, 2, 139; Ter. Phorm. 4, 2, 14; 4, 3, 37:

    in illā pro Ctesiphonte oratione submissius a primo: deinde pressius,

    Cic. Or. 8, 26:

    suam vim retinere a primo ad extremum,

    id. Fin. 4, 13, 32:

    hoc a primo cogitavit,

    id. Att. 8, 11, 2; id. Phil. 2, 30, 75 Halm ad loc.:

    id a primo rectissime dicitur,

    id. Fin. 3, 9, 32 Madv. ad loc.: in primo, in front, before, in the beginning, first:

    equites in primo late ire jubet,

    in the van, Sall. J. 68, 4:

    qui numerus in primo viget, jacet in extremo,

    Cic. Or. 64, 215. —
    B.
    First in rank or station, chief, principal, most excellent, eminent, distinguished, noble (cf.:

    princeps, primores): evocat ad se Massiliensium quindecim primos,

    Caes. B. C. 1, 35:

    sui municipii facile primus,

    Cic. Rosc. Am. 6, 15:

    homo,

    id. Verr. 2, 4, 17, § 37:

    primis urbis placuisse,

    Hor. Ep. 1, 20, 23:

    juvenum primi,

    Verg. A. 9, 785:

    est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt Nec sunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    quia sum apud te primus,

    I am the first in your favor, id. ib. 1, 2, 10:

    primus humani generis,

    Sil. 17, 255:

    urbem Italiae primam,

    Petr. 116:

    praedium,

    Cato, R. R. 1:

    suavia prima habere,

    to give the first place to, think the most of, Ter. Heaut. 5, 2, 9:

    otium atque divitiae, quae prima mortales putant,

    Sall. C. 36, 4:

    cura,

    a chief part, Plin. 5, 25, 21, § 88.—Also, most conspicuous, chief, in a bad sense:

    peccatores, quorum primus ego sum,

    Vulg. 1 Tim. 1, 15:

    primas partes, or primas agere,

    to play the first part, to occupy the first rank, Ter. Phorm. prol. 27:

    primas in causis agebat Hortensius,

    Cic. Brut. 90, 308; 47: primas dare, to give the first place, ascribe the greatest importance to a thing:

    actioni primas dedisse Demosthenes dicitur, cum rogaretur, quid in dicendo esset primum: huic secundas, huic tertias,

    Cic. de Or. 3, 56, 213: primas deferre, to transfer the first or principal part:

    amoris erga me tibi primas defero,

    i. e. I assign to you the first rank among those who love me, id. Att. 1, 17, 5: primas concedere, to yield the first place:

    si Allienus tibi primas in dicendo partes concesserit,

    id. Div. in Caecil. 15, 49:

    primas tenere,

    to play the first part, be the best, id. Brut. 95, 327: cum primis, and in primis (also written in one word, impri-mis), with or among the first, chiefly, especially, principally, particularly:

    homo domi suae cum primis locuples,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

    in primis lautus eques,

    Nep. Att. 13, 1:

    oppidum in primis Siciliae clarum,

    Cic. Verr. 2, 2, 35, § 86:

    homo in primis improbissimus,

    id. ib. 2, 3, 27, §

    68: vir magnus in primis,

    id. N. D. 1, 43, 120:

    in primis hoc a se animadversum esse dicebat,

    id. de Or. 3, 5, 17:

    in primis nobis sermo de te fuit,

    id. Att. 5, 1, 3:

    in primis... dein,

    first, in the first place, Sall. J. 26, 3. —Hence, adv., primo and primum; also, ante- and post-class. and very rare, prime and primiter (the form primo is usually limited to that which is strictly first in time; primum in enumerations of contemporary facts, things, or arguments, where the order is at the speaker's choice; cf. Krebs, Antibarb. p. 920 sq.).
    A. 1.
    In gen.:

    aedes primo ruere rebamur,

    Plaut. Am. 5, 1, 42:

    neque credebam primo mihimet Sosiae,

    id. ib. 2, 1, 50; Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

    primo non accredidit,

    Nep. Dat. 3, 4:

    Themistocles solus primo profectus est,

    id. Them. 6, 5:

    contemptus est primo a tyrannis,

    id. Thras. 2, 2; id. Ham. 2, 2.—
    2.
    With dein, deinde, inde, post, postea, mox, denique, nunc:

    primo Stoicorum more agamus, deinde nostro instituto vagabimur,

    Cic. Tusc. 3, 6, 13:

    primo pecuniae, dein imperii cupido crevit,

    Sall. C. 10, 3:

    primo... deinde... tum... tum,

    Cic. Fin. 1, 16, 50:

    primo... deinde,

    Liv. 1, 27; Curt. 3, 12, 6; 4, 16, 21; 9, 10, 11:

    primo abstinentiā utendum: deinde danda, etc.,

    Cels. 5, 26, 34:

    primo... inde,... hinc,

    Liv. 30, 11, 6:

    haec primo paulatim crescere: post, etc.,

    Sall. C. 10, 6:

    dissuadente primo Vercingetorige, post concedente,

    Caes. B. G. 7, 15:

    primo... postea... postremo, etc.,

    Liv. 26, 39:

    primo... mox,

    id. 1, 50:

    primo... mox deinde,

    Just. 1, 3:

    primo negitare, denique saepius fatigatus, etc.,

    Sall. J. 111, 2:

    neque illi credebam primo, nunc vero palam est,

    Ter. Hec. 4, 4, 91.—
    3.
    (Mostly post-Aug. for primum.) With iterum, rursus, secundo:

    primo... iterum,

    Liv. 2, 51:

    primo... rursus,

    Suet. Aug. 17:

    primo... secundo,

    Phaedr. 4, 10, 16.—
    B. 1.
    In enumerations, with a foll. deinde, tum:

    Caesar primum suo, deinde omnium e conspectu remotis equis,

    Caes. B. G. 1, 25:

    primum... deinde... deinde,

    Cic. Verr. 2, 2, 58, § 143:

    primum... deinde... tum... postremo,

    id. N. D. 2, 1, 3:

    primum... deinde... praeterea... postremo,

    id. Div. 2, 56, 116:

    primum... tum... deinde... post... tum... deinde....,

    id. Fin. 5, 23, 65; id. Font. 14, 31; cf.:

    primum... secundo loco... deinde... tum,

    id. Leg. 1, 13, 35; id. Inv. 2, 27, 79; Curt. 3, 6, 16; 8, 10, 9; Liv. 1, 28; Nep. Them. 2, 3; id. Epam. 1, 3:

    primum... subinde,

    Hor. Ep. 1, 8, 15:

    primum... mox,

    id. ib. 2, 2, 93.—
    2.
    Without other adverbs.
    (α).
    In gen.:

    quaerenda pecunia primum est,

    Hor. Ep. 1, 1, 53:

    te Quicumque primum Produxit,

    id. C. 2, 13, 2; id. S. 2, 3, 41.—
    (β).
    Strengthened with omnium, first of all, Plaut. Truc. 4, 3, 13:

    primum omnium ego ipse vigilo,

    Cic. Cat. 2, 9, 19.—
    3.
    With ut, ubi, simulac, cum.
    (α).
    Ut primum, ubi primum, simul ac primum, cum primum, as soon as ever, as soon as:

    ut primum potestas data est augendae dignitatis tuae, etc.,

    Cic. Fam. 10, 13, 1:

    ubi primum potuit, istum reliquit,

    id. Verr. 2, 2, 20, § 48:

    simul ac primum niti possunt, etc.,

    id. N. D. 2, 48, 124:

    tum affuerat, cum primum dati sunt judices,

    id. Verr. 2, 2, 23, § 57.—
    (β).
    Nunc primum, now first, now for the first time (cf.: nunc demum, now at last):

    post illa nunc primum audio, Quid illo sit factum,

    Ter. And. 5, 4, 33.—
    (γ).
    With dum (also by Plaut. joined in one word, pri-mumdum), in the first place, first (anteclass.):

    primum dum, si falso insimulas, etc. Iterum si id verum est, etc.,

    Plaut. Mil. 2, 3, 26:

    omnium primumdum haed aedes jam face occlusae sicut,

    id. Most. 2, 1, 53; 1, 2, 39; id. Capt. 1, 2, 57:

    primum dum omnium male dictitatur tibi vulgo in sermonibus,

    id. Trin. 1, 2, 61.—
    (δ).
    With adv. or other expression of time, for the first time:

    hodie primum ire in ganeum,

    Plaut. As. 5, 2, 37:

    quo die primum convocati su mus,

    Cic. Phil. 5, 11, 30.—
    * C.
    prīmē, es pecially: fabula prime proba, Naev. ap. Charis. p. 188 P.; cf. Prisc. p. 603 P.—
    D.
    prīmĭter, at first, first of all (ante- and post-class.): eripis primiter dapes, Pompon. ap. Non. 154, 26; Inscr. (of the beginning of the third century of Christ) Lab. Epigr. Lat. Scop. in Egitto.

    Lewis & Short latin dictionary > primus

  • 17 resero

    1.
    rĕ-sĕro, sēvi, 3, v. a., to sow or plant again; to plant with any thing, Varr. L. L. 5, § 39 Müll.; Col. 4, 33, 3; 3, 11, 2; Plin. 18, 20, 49, § 183.
    2.
    rĕ-sĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [3. sero], to unlock, unclose, open (syn.: recludo, pando, aperio; class.; esp. freq. after the Aug. per.).
    I.
    Lit.:

    hi domos suas claudunt aut reserant,

    Plin. 10, 21, 24, § 49; so,

    fores,

    Tib. 1, 2, 18; 1, 8, 60; Ov. M. 10, 384:

    valvas,

    id. ib. 4, 761:

    postes,

    Tib. 1, 2, 31:

    limina,

    Verg. A. 7, 613:

    januam,

    Ov. F. 2, 455:

    carcerem,

    id. Am. 3, 2, 77; cf.:

    portas hosti,

    id. A. A. 3, 577:

    illi moenia,

    id. M. 8, 61:

    claustra,

    Sil. 7, 334:

    Italiam exteris gentibus,

    Cic. Phil. 7, 1, 2 (cf. also Italiam, Tac. H. 3, 2 fin. ex conj.):

    urbem reserare et pandere portas,

    Verg. A. 12, 584:

    infernas sedes (with recludere),

    id. ib. 8, 244:

    aures,

    Liv. 40, 8 fin.:

    pectus,

    Ov. M. 6, 663: latebras insidiarum, Amm. 14, 11, 9:

    urbem,

    to take by storm, id. 15, 8, 19.— Poet.:

    simulac species patefacta est verna diei Et reserata viget genetabilis aura Favoni,

    Lucr. 1, 11.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to open, lay open, unclose: nos ausi reserare..., Enn. ap. Cic. Or. 51, 171 (Ann. v. 226 Vahl.):

    nec ita claudenda res est familiaris, ut eam benignitas aperire non possit, nec ita reseranda, ut pateat omnibus,

    Cic. Off. 2, 15, 55:

    obsaepta diutinā servitute ora reseramus,

    Plin. Pan. 66 fin.:

    ubi, Jane biceps, longum reseraveris annum,

    open, begin, Ov. P. 4, 4, 23; cf.:

    aperire annum fastosque reserare (as consul),

    Plin. Pan. 58, 4:

    emicuit reserata dies,

    Val. Fl. 1, 655.—
    B.
    In partic., to disclose, reveal something unknown:

    oracula mentis,

    Ov. M. 15, 145:

    secreta,

    Val. Fl. 2, 438:

    futura,

    Sil. 7, 436:

    operta animi,

    Mamert. Grat. Act. ad Julian. 17: commissa, Petr. poët. Fragm. 28, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > resero

См. также в других словарях:

  • Гербер, Иоанн Густав — (Gerber) родом из Бранденбурга, поступил на русскую службу 1 января 1710 г. артиллерии поручиком, 8 марта 1715 г. произведен в капитаны, а 11 октября 1721 г. в майоры; проявил свои знания в Шведскую войну. Петр Великий, чтобы обезопасить границы… …   Большая биографическая энциклопедия

  • hyphen — (гифен | hyphen) Греческий термин, употребляемый для обозначения процесса, состоящего в группировке воедино (hyph hen) элементов, обычно разделенных; таким образом, получается нечто вроде сложного слова (лат. simulac). Для обозначения данного… …   Пятиязычный словарь лингвистических терминов

  • tinter — et sonner clairement, comme fait un verre, or, ou argent, Tinnire, voyez Copter. Si tost qu ils {{o=il}} auront tinté, Simulac increpuerint, Bud. ex Cic. Tintant et resonnant, Tinnulus …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»