-
101 singuli
singŭli, ae, a (in sing. only ante- and post-class.; v. infra), num. distr. adj. [cf. simul, v. simplex].I.One to each, separate, single (opp. universi;b.for syn. cf.: privus, unusquisque): vini in culleos singulos quadragenae et singulae urnae dabuntur,
Cato, R. R. 148, 1:ut ad denas capras singulos parent hircos,
Varr. R. R. 2, 3 fin.:binae singulis quae datae nobis ancillae,
Plaut. Poen. 1, 2, 12:describebat censores binos in singulas civitates,
Cic. Verr. 2, 2, 53, § 133:duodena describit in singulos homines jugera,
id. Agr. 2, 31, 85:filiae singulos filios parvos habentes,
each one a boy, Liv. 40, 4, 2:croci, myrrhae, singulorum (tantum), etc.,
of each, Cels. 6, 11:singuli singulorum deorum sacerdotes,
a priest to each god, Cic. Leg. 2, 12, 29:quos ex omni copiā singuli singulos delegerant,
Caes. B. G. 1, 48; 2, 20:si singuli singulos aggressuri fueritis,
Liv. 6, 18, 6 et saep.— Sing.:nummo singulo multabatur (for which, shortly before: poena erat nummus unus sestertius),
Gell. 18, 13, 6.—In dies singulos, adverb., from day to day, every day, daily; cottidie vel potius in dies singulos breviores litteras ad te mitto, Cic. Att. 5, 7, 1:II.crescit in dies singulos hostium numerus,
id. Cat. 1, 2, 5; id. Att. 2, 22, 3.—In gen., single, separate, individual:populus rationi (obtemperare debet), nos singuli populo,
Varr. L. L. 9, § 6 Müll.:honestius eum (agrum) vos universi quam singuli possideretis,
Cic. Agr. 2, 31, 85:antepono singulis (generibus rei publicae) illud, quod conflatum fuerit ex omnibus,
id. Rep. 1, 35, 54:refert, qui audiant... frequentes an pauci an singuli,
id. de Or. 3, 55, 211:ut conquisitores singuli in subsellia Eant,
Plaut. Am. prol. 65:singulorum dominatus,
Cic. Rep. 1, 39, 61; 1, 40, 63; 2, 1, 2 et saep.:proderit per se ipsum secedere: meliores erimus singuli,
alone, Sen. Ot. Sap. 1, 1 (id. Vit. Beat. 28, 2):quod est miserrimum, numquam sumus singuli,
id. Q. N. 4, § 2 praef. — Sing. (for the class. unus or singularis):attat singulum video vestigium,
a single trace, Plaut. Cist. 4, 2, 34:de caelo et tritico non infitias eo, quin singulo semper numero dicenda sint,
in the singular number, Gell. 19, 8, 5: semel unum singulum est, Varr. ap. Non. p. 171, 20 al.; cf. Mart. Cap. 3, § 325. -
102 solitarius
sōlĭtārĭus, a, um, adj. [solus], alone, by itself, lonely, solitary (class.;syn. singularis): natura solitarium nihil amat,
Cic. Lael. 23, 88:quoniam solitaria non posset virtus ad ea, quae summa sunt, pervenire, conjuncta et consociata cum alterā perveniret,
id. ib. 22, 83:quae (natura) non solitaria sit neque simplex, sed cum alio juncta atque conexa,
id. N. D. 2, 11, 29:deus desertus ac solitarius,
Lact. 1, 7, 4; Min. Fel. 10, 3:hae apes non sunt solitaria natura, ut aquilae, sed ut homines,
Varr. R. R. 3, 16, 4:solitarius homo atque in agro vitam agens,
living by himself, Cic. Off. 2, 11, 39:solitaria et velut umbratilis vita,
Quint. 1, 2, 18:solitarium aliquod aut rarum judicatum afferre,
Cic. Inv. 1, 44, 83:distentus solitariā cenā,
i. e. with a dinner which he has taken by himself, Plin. Pan. 49:modo id egit,
i. e. nothing else, Nazar. 33:imperium,
absolute, Mamert. Grat. Act. 13: hominem solitarium tres tam validos [p. 1720] evitasse juvenes, App. M. 3, p. 132, 2.—Pleon.: solus ac solitarius,
App. M. 4, p. 146, 30. -
103 subtilia
subtīlis, e, adj. [sub-tela; and therefore, prop., woven fine; hence], fine, not thick or coarse, thin, slender, minute (syn. tenuis).I.Lit. (mostly poet. and in postAug. prose;B.not in Cic.): quae vulgo volitant subtili praedita filo,
Lucr. 4, 88:ventus subtili corpore tenuis,
id. 4, 901; cf. id. 3, 195; Cat. 54, 3:acies gladii,
Sen. Ep. 76, 14:farina,
Plin. 18, 7, 14, § 74:mitra,
Cat. 64, 63:ignis,
Lucr. 6, 225:subtilia et minuta primordia rerum,
id. 4, 122; 4, 114.— Subst.: subtīlĭa, ĭum, n. plur., fine goods or stuffs, Vulg. Isa. 19, 9:indui te subtilibus,
id. Ezech. 16, 10.— Comp.:harundo,
Plin. 16, 36, 66, § 168:semen raporum,
id. 18, 13, 34, § 129.— Sup.:sucus subtilissimus,
Plin. 11, 5, 4, § 11.—Transf., of the senses, fine, nice, acute, delicate, exqui site (rare):II. A.palatum,
Hor. S. 2, 8, 38:subtilior gula,
Col. 8, 16, 4.—In gen.:2.sollers subtilisque descriptio,
Cic. N. D. 2, 47, 121:definitio,
id. de Or. 1, 23, 109:observatio,
Plin. 18, 13, 35, § 132:sententia,
id. 18, 17, 46, § 165:argumentatio,
id. 2, 108, 112, § 247:quaestio,
id. 11, 16, 16, § 46:Graecia,
Manil. 4, 718.— Comp.:reliquae (epistulae) subtiliores erunt,
more particular, Cic. Att. 5, 14, 3.— Sup.:quae (curatio manus) inter subtilissimas haberi potest,
Cels. 7, 7, 13:inventum,
Plin. 31, 3, 23, § 40:Democritus, subtilissimus antiquorum,
Sen. Q. N. 7, 3, 2.—Transf., of taste or judgment, fine, keen, delicate, exquisite (syn.:B.sagax, acutus): judicium,
Cic. Fam. 15, 6, 1; Hor. Ep. 2, 1, 242; cf.:subtilis veterum judex,
id. S. 2, 7, 101:sapiens subtilisque lector,
Plin. Ep. 4, 14, 7:vir subtilis, dispositus, acer, disertus,
id. ib. 2, 11, 17; 4, 17, 4.—In partic., in rhet., of speech or of the speaker, plain, simple, unadorned (syn. simplex):1.genus dicendi,
Cic. Or. 21, 69; cf.:acutissimum et subtilissimum dicendi genus,
id. de Or. 2, 23, 98:oratio,
id. Or. 5, 20; cf. id. ib. 23, 78:Stoicorum non ignoras, quam sit subtile vel spinosum potius dicendi genus,
id. Fin. 3, 1, 3: subtile quod ischnon vocant, Quint. 12, 10, 58:disputator,
Cic. Off. 1, 1, 3:quis illo (Catone) in docendo edisserendoque subtilior?
id. Brut. 17, 65:oratione limatus atque subtilis,
id. de Or. 1, 39, 180; cf. id. de Or. 3, 8, 31: Lysias subtilis scriptor atque [p. 1785] elegans, id. Brut. 9, 35; Quint. 10, 1, 78:praeceptor,
id. 1, 4, 25; 12, 10, 51.—Hence, adv.: subtīlĭter, finely, minutely.Lit.:2. a.subtiliter insinuatus ad parvas partes aër,
Lucr. 6, 1031:conexae res,
closely, intimately, id. 3, 739:dividere aliquid,
Plin. 5, 12, 13, § 67:fodere,
lightly, superficially, Pall. Febr. 21 fin. —In gen.:b.subtiliter judicare,
finely, acutely, Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:de re publicā quid ego tibi subtiliter? tota periit,
minutely, particularly, id. Att. 2, 21, 1; cf.:haec ad te scribam alias subtilius,
id. ib. 1, 13, 4:subtiliter exsequi numerum,
Liv. 3, 5:de aliquā re subtiliter disserere,
Cic. Fl. 17, 41:aliquid persequi,
id. de Or. 1, 21, 98; cf.:id persequar subtilius,
id. Rep. 2, 23, 42:subtilius haec disserunt,
id. Lael. 5, 18:subtilius ista quaerunt,
id. ib. 2, 7 et saep. —In partic., in rhet., plainly, simply, without ornament:humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate dicere,
Cic. Or. 29, 100:versute et subtiliter dicere,
id. ib. 7, 22:privatas causas agere subtilius: capitis aut famae ornatius,
id. Fam. 9, 21, 1:magnifice an subtiliter dicere,
Quint. 8, 3, 40. -
104 subtilis
subtīlis, e, adj. [sub-tela; and therefore, prop., woven fine; hence], fine, not thick or coarse, thin, slender, minute (syn. tenuis).I.Lit. (mostly poet. and in postAug. prose;B.not in Cic.): quae vulgo volitant subtili praedita filo,
Lucr. 4, 88:ventus subtili corpore tenuis,
id. 4, 901; cf. id. 3, 195; Cat. 54, 3:acies gladii,
Sen. Ep. 76, 14:farina,
Plin. 18, 7, 14, § 74:mitra,
Cat. 64, 63:ignis,
Lucr. 6, 225:subtilia et minuta primordia rerum,
id. 4, 122; 4, 114.— Subst.: subtīlĭa, ĭum, n. plur., fine goods or stuffs, Vulg. Isa. 19, 9:indui te subtilibus,
id. Ezech. 16, 10.— Comp.:harundo,
Plin. 16, 36, 66, § 168:semen raporum,
id. 18, 13, 34, § 129.— Sup.:sucus subtilissimus,
Plin. 11, 5, 4, § 11.—Transf., of the senses, fine, nice, acute, delicate, exqui site (rare):II. A.palatum,
Hor. S. 2, 8, 38:subtilior gula,
Col. 8, 16, 4.—In gen.:2.sollers subtilisque descriptio,
Cic. N. D. 2, 47, 121:definitio,
id. de Or. 1, 23, 109:observatio,
Plin. 18, 13, 35, § 132:sententia,
id. 18, 17, 46, § 165:argumentatio,
id. 2, 108, 112, § 247:quaestio,
id. 11, 16, 16, § 46:Graecia,
Manil. 4, 718.— Comp.:reliquae (epistulae) subtiliores erunt,
more particular, Cic. Att. 5, 14, 3.— Sup.:quae (curatio manus) inter subtilissimas haberi potest,
Cels. 7, 7, 13:inventum,
Plin. 31, 3, 23, § 40:Democritus, subtilissimus antiquorum,
Sen. Q. N. 7, 3, 2.—Transf., of taste or judgment, fine, keen, delicate, exquisite (syn.:B.sagax, acutus): judicium,
Cic. Fam. 15, 6, 1; Hor. Ep. 2, 1, 242; cf.:subtilis veterum judex,
id. S. 2, 7, 101:sapiens subtilisque lector,
Plin. Ep. 4, 14, 7:vir subtilis, dispositus, acer, disertus,
id. ib. 2, 11, 17; 4, 17, 4.—In partic., in rhet., of speech or of the speaker, plain, simple, unadorned (syn. simplex):1.genus dicendi,
Cic. Or. 21, 69; cf.:acutissimum et subtilissimum dicendi genus,
id. de Or. 2, 23, 98:oratio,
id. Or. 5, 20; cf. id. ib. 23, 78:Stoicorum non ignoras, quam sit subtile vel spinosum potius dicendi genus,
id. Fin. 3, 1, 3: subtile quod ischnon vocant, Quint. 12, 10, 58:disputator,
Cic. Off. 1, 1, 3:quis illo (Catone) in docendo edisserendoque subtilior?
id. Brut. 17, 65:oratione limatus atque subtilis,
id. de Or. 1, 39, 180; cf. id. de Or. 3, 8, 31: Lysias subtilis scriptor atque [p. 1785] elegans, id. Brut. 9, 35; Quint. 10, 1, 78:praeceptor,
id. 1, 4, 25; 12, 10, 51.—Hence, adv.: subtīlĭter, finely, minutely.Lit.:2. a.subtiliter insinuatus ad parvas partes aër,
Lucr. 6, 1031:conexae res,
closely, intimately, id. 3, 739:dividere aliquid,
Plin. 5, 12, 13, § 67:fodere,
lightly, superficially, Pall. Febr. 21 fin. —In gen.:b.subtiliter judicare,
finely, acutely, Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:de re publicā quid ego tibi subtiliter? tota periit,
minutely, particularly, id. Att. 2, 21, 1; cf.:haec ad te scribam alias subtilius,
id. ib. 1, 13, 4:subtiliter exsequi numerum,
Liv. 3, 5:de aliquā re subtiliter disserere,
Cic. Fl. 17, 41:aliquid persequi,
id. de Or. 1, 21, 98; cf.:id persequar subtilius,
id. Rep. 2, 23, 42:subtilius haec disserunt,
id. Lael. 5, 18:subtilius ista quaerunt,
id. ib. 2, 7 et saep. —In partic., in rhet., plainly, simply, without ornament:humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate dicere,
Cic. Or. 29, 100:versute et subtiliter dicere,
id. ib. 7, 22:privatas causas agere subtilius: capitis aut famae ornatius,
id. Fam. 9, 21, 1:magnifice an subtiliter dicere,
Quint. 8, 3, 40. -
105 tempero
tempĕro, āvi, ātum, 1 (old pres. subj. temperint, Plaut. Truc. 1, 1, 41; collat. dep. form tempĕror, Lact. 7, 5, 12), v. a. and n. [tempus].I.Act., to divide or proportion duly, mingle in due proportion; to combine or compound properly; to qualify, temper, etc. (class.; cf.: modifico, misceo).A.Lit.:2.nec vero qui simplex esse debet, ex dissimilibus rebus misceri et temperari potest,
Cic. Off. 3, 33, 119:qui (orbium motus) acuta cum gravibus temperans varios aequabiliter concentus efficit,
id. Rep. 6, 18, 18:ea cum tria sumpsisset, unam in speciem temperavit,
id. Univ. 7:tale quiddam esse animum, ut sit ex igni atque animă temperatum,
id. N. D. 3, 14, 36:aes conflare et temperare,
Plin. 7, 56, 57, § 197:ferrum,
id. 34, 14, 41, § 145:herbas,
Ov. F. 5, 402:acetum melle,
Plin. 14, 17, 21, § 114:vinum,
id. 29, 3, 11, § 50: pocula, to flavor, i. e. to fill, Hor. C. 1, 20, 11; id. Epod. 17, 80; Mart. 9, 12, 7:venenum,
Suet. Ner. 2 fin.:unguentum,
Plin. 13, 2, 2, § 18:collyrium,
id. 27, 10, 59, § 83:colores,
id. 2, 18, 16, § 79 et saep.:ejusdem solis tum accessus modici tum recessus et frigoris et caloris modum temperant,
Cic. N. D. 2, 19, 49:Etesiarum flatu nimii temperantur calores,
id. ib. 2, 53, 131; cf.:vitis solem umbra temperans,
Plin. 17, 12, 18, § 91: quis aquam (i. e. balneum) temperet ignibus, who shall temper, i. e. warm, Hor. C. 3, 19, 6; so, balneum, Mart. 3, 25, 1:scatebrisque arentia temperat arva,
i. e. waters, Verg. G. 1, 110; so,arva (Galesus),
Claud. Cons. Prob. 260.—Transf., to rule, regulate, govern, manage, arrange, order:B.rem publicam institutis et legibus,
Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:constituere et temperare civitates,
id. Ac. 2, 1, 3:Lycurgus, qui Lacedaemoniorum rem publicam temperavit,
id. Div. 1, 43, 96; cf.:qui (Juppiter) res hominum ac deorum, Qui mare ac terras variisque mundum Temperat horis,
Hor. C. 1, 12, 16:terram, mare, urbes, etc. (corresp. to regere),
id. ib. 3, 4, 45:mare,
id. ib. 4, 12, 1:aequor,
Verg. A. 1, 146:orbem,
Ov. M. 1, 770; 15, 869:arces aetherias,
id. ib. 15, 859:undas,
id. ib. 12, 580:ratem,
id. ib. 13, 366:solus id navigii genus temperans,
Vell. 2, 107:omnia pretio temperata,
id. 2, 60:senem delirum,
Hor. S. 2, 5, 71:ora frenis,
id. C. 1, 8, 7 et saep.:genius qui natale temperat astrum,
id. Ep. 2, 2, 187:annum,
id. ib. 1, 12, 16; Plin. 2, 6, 4, § 13:caeli fulgura,
Cic. Leg. 8, 21:fortunam suo arbitrio,
Petr. 137.— Poet.:carmen impositis articulis,
i. e. to tune, Prop. 2, 34 (3, 32), 80; cf.:testudinis aureae strepitum,
Hor. C. 4, 3, 18:Musam pede Archilochi,
id. Ep. 1, 19, 28 sq.:citharam nervis,
i. e. to string, Ov. M. 10, 108.—Trop.1.To regulate, rule, etc.:2.non modice temperatam sed nimis meracam libertatem sitiens haurire,
Cic. Rep. 1, 43, 96; cf.:cujus acerbitas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet,
id. Phil. 12, 11, 26:quod (genus) erit aequatum et temperatum ex tribus optimis rerum publicarum modis,
id. Rep. 1, 45, 69; cf. id. ib. 2, 39, 65:ita in variā et perpetuā oratione hi (numeri) sunt inter se miscendi et temperandi,
id. Or. 58, 197; so,joined with miscere,
id. Off. 3, 33, 119 (on the contrary, opp. miscere, id. Rep. 2, 23, 42); cf.:at haec interdum temperanda et varianda sunt,
id. Or. 29, 103; 18, 60; 52, 176:iracundiam cohibere, victoriam temperare,
id. Marcell. 3, 8:amara lento Temperet risu,
Hor. C. 2, 16, 27: annonam macelli quotannis temperandam censuit, to be regulated, i. e. fixed at moderate prices, Suet. Tib. 34:(Aeolus) Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras,
soothes, allays, Verg. A. 1, 57:sumptus,
Ov. Am. 1, 3, 10:Mercurius temperat astra,
Stat. Th. 1, 305.—Se temperare ab aliquā re, to refrain from, abstain from, forbear, etc. (late Lat.): temperare se a rectorum suorum reprehensione, Greg. M. in Job, 25, 38 init.; 18, 3: ab utro se temperat, Aug. c. Faust. 6, 5 fin.; id. Trin. 3 prooem.II.Neutr., to observe proper measure; to moderate or restrain one ' s self; to forbear, abstain; to be moderate or temperate (class.; cf. moderor).A.In gen., constr. with in aliquā re, alicui rei, ab aliquā re, a simple abl., an inf., or ne or quin with subj.(α).With in and abl.:(β).jam istoc probior es, cum in amore temperes,
Plaut. Ep. 1, 2, 8:in multa temperarunt tribuni,
Liv. 2, 52, 5; Sall. J. 85, 9.—With dat.:(γ).linguae tempera,
Plaut. Rud. 4, 7, 28; so,linguae,
Liv. 28, 44, 18:linguae,
Sen. Ira, 3, 6, 2:manibus,
Liv. 2, 23, 9; 4, 3, 6; 32, 20, 3; Curt. 7, 2, 24:oculis,
Liv. 21, 22, 7:irae,
id. 33, 20, 7:victoriae,
Sall. C. 11, 8:gulae,
Plin. Ep. 2, 6, 5:lacrimis,
Curt. 7, 2, 7.—With ab and abl.:(δ).temperare ab injuriā et maleficio,
Caes. B. G. 1, 7:a maleficio,
Auct. Her. 2, 19, 29:a lacrimis,
Verg. A. 2, 8:precibus ducis mitigati ab excidio civitatis temperavere,
Tac. H. 1, 63.—Rarely with sibi, etc.:cum sibi in contionibus credas a mendacio temperaturum?
Auct. Her. 4, 18, 25:ne a necessariis quidem sibi rabies temperat,
Sen. Clem. 1, 26, 4.—With abl. alone:(ε).lacrimis,
Liv. 30, 20; Tac. A. 15, 16:a venatibus,
Claud. III. Laud. Stil. 270:risu,
Liv. 32, 34, 3: neque verbis adversus principem neque factis, Suet. Vit. Lucan.—With inf.:(ζ).matronae Canorā hic voce suā tinnire temperent,
Plaut. Poen. prol. 33:dormire,
id. ib. 22:maledicere huic,
id. ib. 5, 2, 76: tollere puerum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):exordiri rem novam,
Gell. 4, 9, 5. —With ne and subj.:(η).quoi male faciundi est potestas, quom ne id faciat temperat,
Plaut. Stich. 1, 2, 60:quod in pluribus libris ne facerem temperavi,
Lact. 4, 3, 5.—With quin (post-Aug.):b.non temperante Tiberio quin premeret,
Tac. A. 3, 67: ne sedato quidem tumultu temperare potuit, quin, etc., Suet. Claud. 41; id. Calig. 54:vix temperabat, quin diceret,
Sen. Contr. 10, 1 (30), 7:Arruntius non temperavit, quin, etc.,
id. Ep. 114, 19.—With sibi or animis (so not in Cicero):c.neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin, etc.,
Caes. B. G. 1, 33:vix sibi temperant quin, etc.,
Sen. Ben. 2, 29, 2; Vell. 1, 16, 1: usque mihi temperavi, dum perducerem eo rem, ut, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2:nequeo mihi temperare, quominus, etc.,
Plin. 18, 6, 8, § 41; 1, praef. §30: non quivit temperare sibi in eo (signo), etc.,
id. 34, 8, 19, § 62; Plin. Ep. 6, 17, 1:vix temperavere animis, quin, etc.,
Liv. 5, 45, 7.—Impers. pass.:B.aegre temperatum est, quin, etc.,
they with difficulty refrained, Liv. 32, 10, 8:nec temperatum manibus foret, ni, etc.,
id. 2, 23, 10:jam superfundenti se laetitiae vix temperatum est,
id. 5, 7, 8:ab oppugnatione urbium temperatum,
id. 7, 20, 9:a caedibus,
id. 25, 25, 9.—In partic., pregn., to forbear, abstain, or refrain from; to spare, be indulgent to any thing (cf.: parco, abstineo); constr. with dat. or ab:A.ut si cuiquam ullā in re umquam temperaverit, ut vos quoque ei temperetis,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:superatis hostibus (shortly after, parcere),
id. ib. 2, 2, 2, §4: sociis,
id. ib. 2, 1, 59, §154: alicui in aliquā re,
id. ib. 2, 2, 6, §17: amicis,
id. Balb. 27, 60:privignis,
Hor. C. 3, 24, 18:ingenio suo,
Quint. 10, 1, 98 al.:in quo ab sociis temperaverant,
Liv. 6, 17, 8:ab his sacris,
id. 39, 10, 9:quamvis a plerisque cibis singuli temperemus,
Plin. Ep. 2, 5, 8; cf.:a mulso sibi temperare,
Cels. 4, 31.— Impers. pass.:templis deum temperatum est,
Liv. 1, 29, 6 Drak. N. cr.:nec ab ullo temperatum foret,
id. 24, 31, 11.—Hence,tempĕ-rans, antis, P. a., observing moderation, sober, moderate, temperate (syn.:B.modestus, abstinens): aut temperantem (dices), qui se in aliquā libidine continuerit, in aliquā effuderit?
Cic. Par. 3, 1, 21:homo in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, etc.,
id. Font. 18, 40; so,homo,
id. Att. 15, 1, 1.— Sup.:homo sanctissimus et temperantissimus,
Cic. Font. 17, 38:principes graviores temperantioresque a cupidine imperii,
refraining, abstaining, Liv. 26, 22, 14 Drak. N. cr. —With gen.:famae temperans,
Ter. Phorm. 2, 1, 41:temperans gaudii seraeque laetitiae,
Plin. Pan. 52, 5:potestatis temperantior,
Tac. A. 13, 46.—Hence, adv.: tempĕranter, with moderation, moderately, Tac. A. 4, 33; 15, 29. — Comp., Cic. Att. 9, 2, A, 2.— Sup. seems not to occur.—tempĕrātus, a, um, P. a.* 1. 2. (α).Lit.:(β).temperatae escae modicaeque potiones,
Cic. Div. 1, 51, 115:regiones caeli neque aestuosae neque frigidae sed temperatae,
Vitr. 1, 4; cf. Plin. 14, 2, 4, § 26.— Comp.:loca temperatiora,
Caes. B. G. 5, 12:o temperatae dulce Formiae litus,
Mart. 10, 30, 1:mitis ac temperatus annus,
Col. 3, 20, 1; cf. in sup.:temperatissimum anni tempus,
Varr. R. R. 2, 5, 14.—Trop., of moral character, of speech, etc., moderate, sober, calm, steady, temperate:a.est autem ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,
Cic. Fam. 12, 27:justi, temperati, sapientes,
id. N. D. 3, 36, 87: in victoriā tem, peratior, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1:mens in bonis Ab insolenti temperata Laetitiā,
Hor. C. 2, 3, 3:vim temperatam di provehunt In majus,
id. ib. 3, 4, 66:animum temperatum virtutibus fuisse,
Liv. 1, 18, 4:hoc multo fortius est... illud temperatius,
Sen. Ep. 18, 3:aequabile et temperatum orationis genus,
Cic. Off. 1, 1, 3:oratio modica ac temperata,
id. Or. 27, 95.— Comp.:temperatior oratio,
Cic. de Or. 2, 53, 212.— Sup.:temperatissimi sanctissimique viri monumentum,
Cic. Verr. 2, 4, 38, § 83. — Adv.: tempĕrātē, in due proportion, with moderation, moderately, temperately.Lit.:b.tepebit,
Cato, R. R. 69, 2:arbores umoris temperate, parum terreni habentes,
Vitr. 2, 9 med. —Trop.:agere,
Cic. Att. 12, 32, 1:temperatius scribere,
id. ib. 13, 1, 1:temperatissime et castissime vivere,
Aug. Mus. 6, 15. -
106 temperor
tempĕro, āvi, ātum, 1 (old pres. subj. temperint, Plaut. Truc. 1, 1, 41; collat. dep. form tempĕror, Lact. 7, 5, 12), v. a. and n. [tempus].I.Act., to divide or proportion duly, mingle in due proportion; to combine or compound properly; to qualify, temper, etc. (class.; cf.: modifico, misceo).A.Lit.:2.nec vero qui simplex esse debet, ex dissimilibus rebus misceri et temperari potest,
Cic. Off. 3, 33, 119:qui (orbium motus) acuta cum gravibus temperans varios aequabiliter concentus efficit,
id. Rep. 6, 18, 18:ea cum tria sumpsisset, unam in speciem temperavit,
id. Univ. 7:tale quiddam esse animum, ut sit ex igni atque animă temperatum,
id. N. D. 3, 14, 36:aes conflare et temperare,
Plin. 7, 56, 57, § 197:ferrum,
id. 34, 14, 41, § 145:herbas,
Ov. F. 5, 402:acetum melle,
Plin. 14, 17, 21, § 114:vinum,
id. 29, 3, 11, § 50: pocula, to flavor, i. e. to fill, Hor. C. 1, 20, 11; id. Epod. 17, 80; Mart. 9, 12, 7:venenum,
Suet. Ner. 2 fin.:unguentum,
Plin. 13, 2, 2, § 18:collyrium,
id. 27, 10, 59, § 83:colores,
id. 2, 18, 16, § 79 et saep.:ejusdem solis tum accessus modici tum recessus et frigoris et caloris modum temperant,
Cic. N. D. 2, 19, 49:Etesiarum flatu nimii temperantur calores,
id. ib. 2, 53, 131; cf.:vitis solem umbra temperans,
Plin. 17, 12, 18, § 91: quis aquam (i. e. balneum) temperet ignibus, who shall temper, i. e. warm, Hor. C. 3, 19, 6; so, balneum, Mart. 3, 25, 1:scatebrisque arentia temperat arva,
i. e. waters, Verg. G. 1, 110; so,arva (Galesus),
Claud. Cons. Prob. 260.—Transf., to rule, regulate, govern, manage, arrange, order:B.rem publicam institutis et legibus,
Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:constituere et temperare civitates,
id. Ac. 2, 1, 3:Lycurgus, qui Lacedaemoniorum rem publicam temperavit,
id. Div. 1, 43, 96; cf.:qui (Juppiter) res hominum ac deorum, Qui mare ac terras variisque mundum Temperat horis,
Hor. C. 1, 12, 16:terram, mare, urbes, etc. (corresp. to regere),
id. ib. 3, 4, 45:mare,
id. ib. 4, 12, 1:aequor,
Verg. A. 1, 146:orbem,
Ov. M. 1, 770; 15, 869:arces aetherias,
id. ib. 15, 859:undas,
id. ib. 12, 580:ratem,
id. ib. 13, 366:solus id navigii genus temperans,
Vell. 2, 107:omnia pretio temperata,
id. 2, 60:senem delirum,
Hor. S. 2, 5, 71:ora frenis,
id. C. 1, 8, 7 et saep.:genius qui natale temperat astrum,
id. Ep. 2, 2, 187:annum,
id. ib. 1, 12, 16; Plin. 2, 6, 4, § 13:caeli fulgura,
Cic. Leg. 8, 21:fortunam suo arbitrio,
Petr. 137.— Poet.:carmen impositis articulis,
i. e. to tune, Prop. 2, 34 (3, 32), 80; cf.:testudinis aureae strepitum,
Hor. C. 4, 3, 18:Musam pede Archilochi,
id. Ep. 1, 19, 28 sq.:citharam nervis,
i. e. to string, Ov. M. 10, 108.—Trop.1.To regulate, rule, etc.:2.non modice temperatam sed nimis meracam libertatem sitiens haurire,
Cic. Rep. 1, 43, 96; cf.:cujus acerbitas morum immanitasque naturae ne vino quidem permixta temperari solet,
id. Phil. 12, 11, 26:quod (genus) erit aequatum et temperatum ex tribus optimis rerum publicarum modis,
id. Rep. 1, 45, 69; cf. id. ib. 2, 39, 65:ita in variā et perpetuā oratione hi (numeri) sunt inter se miscendi et temperandi,
id. Or. 58, 197; so,joined with miscere,
id. Off. 3, 33, 119 (on the contrary, opp. miscere, id. Rep. 2, 23, 42); cf.:at haec interdum temperanda et varianda sunt,
id. Or. 29, 103; 18, 60; 52, 176:iracundiam cohibere, victoriam temperare,
id. Marcell. 3, 8:amara lento Temperet risu,
Hor. C. 2, 16, 27: annonam macelli quotannis temperandam censuit, to be regulated, i. e. fixed at moderate prices, Suet. Tib. 34:(Aeolus) Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras,
soothes, allays, Verg. A. 1, 57:sumptus,
Ov. Am. 1, 3, 10:Mercurius temperat astra,
Stat. Th. 1, 305.—Se temperare ab aliquā re, to refrain from, abstain from, forbear, etc. (late Lat.): temperare se a rectorum suorum reprehensione, Greg. M. in Job, 25, 38 init.; 18, 3: ab utro se temperat, Aug. c. Faust. 6, 5 fin.; id. Trin. 3 prooem.II.Neutr., to observe proper measure; to moderate or restrain one ' s self; to forbear, abstain; to be moderate or temperate (class.; cf. moderor).A.In gen., constr. with in aliquā re, alicui rei, ab aliquā re, a simple abl., an inf., or ne or quin with subj.(α).With in and abl.:(β).jam istoc probior es, cum in amore temperes,
Plaut. Ep. 1, 2, 8:in multa temperarunt tribuni,
Liv. 2, 52, 5; Sall. J. 85, 9.—With dat.:(γ).linguae tempera,
Plaut. Rud. 4, 7, 28; so,linguae,
Liv. 28, 44, 18:linguae,
Sen. Ira, 3, 6, 2:manibus,
Liv. 2, 23, 9; 4, 3, 6; 32, 20, 3; Curt. 7, 2, 24:oculis,
Liv. 21, 22, 7:irae,
id. 33, 20, 7:victoriae,
Sall. C. 11, 8:gulae,
Plin. Ep. 2, 6, 5:lacrimis,
Curt. 7, 2, 7.—With ab and abl.:(δ).temperare ab injuriā et maleficio,
Caes. B. G. 1, 7:a maleficio,
Auct. Her. 2, 19, 29:a lacrimis,
Verg. A. 2, 8:precibus ducis mitigati ab excidio civitatis temperavere,
Tac. H. 1, 63.—Rarely with sibi, etc.:cum sibi in contionibus credas a mendacio temperaturum?
Auct. Her. 4, 18, 25:ne a necessariis quidem sibi rabies temperat,
Sen. Clem. 1, 26, 4.—With abl. alone:(ε).lacrimis,
Liv. 30, 20; Tac. A. 15, 16:a venatibus,
Claud. III. Laud. Stil. 270:risu,
Liv. 32, 34, 3: neque verbis adversus principem neque factis, Suet. Vit. Lucan.—With inf.:(ζ).matronae Canorā hic voce suā tinnire temperent,
Plaut. Poen. prol. 33:dormire,
id. ib. 22:maledicere huic,
id. ib. 5, 2, 76: tollere puerum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):exordiri rem novam,
Gell. 4, 9, 5. —With ne and subj.:(η).quoi male faciundi est potestas, quom ne id faciat temperat,
Plaut. Stich. 1, 2, 60:quod in pluribus libris ne facerem temperavi,
Lact. 4, 3, 5.—With quin (post-Aug.):b.non temperante Tiberio quin premeret,
Tac. A. 3, 67: ne sedato quidem tumultu temperare potuit, quin, etc., Suet. Claud. 41; id. Calig. 54:vix temperabat, quin diceret,
Sen. Contr. 10, 1 (30), 7:Arruntius non temperavit, quin, etc.,
id. Ep. 114, 19.—With sibi or animis (so not in Cicero):c.neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin, etc.,
Caes. B. G. 1, 33:vix sibi temperant quin, etc.,
Sen. Ben. 2, 29, 2; Vell. 1, 16, 1: usque mihi temperavi, dum perducerem eo rem, ut, etc., Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2:nequeo mihi temperare, quominus, etc.,
Plin. 18, 6, 8, § 41; 1, praef. §30: non quivit temperare sibi in eo (signo), etc.,
id. 34, 8, 19, § 62; Plin. Ep. 6, 17, 1:vix temperavere animis, quin, etc.,
Liv. 5, 45, 7.—Impers. pass.:B.aegre temperatum est, quin, etc.,
they with difficulty refrained, Liv. 32, 10, 8:nec temperatum manibus foret, ni, etc.,
id. 2, 23, 10:jam superfundenti se laetitiae vix temperatum est,
id. 5, 7, 8:ab oppugnatione urbium temperatum,
id. 7, 20, 9:a caedibus,
id. 25, 25, 9.—In partic., pregn., to forbear, abstain, or refrain from; to spare, be indulgent to any thing (cf.: parco, abstineo); constr. with dat. or ab:A.ut si cuiquam ullā in re umquam temperaverit, ut vos quoque ei temperetis,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:superatis hostibus (shortly after, parcere),
id. ib. 2, 2, 2, §4: sociis,
id. ib. 2, 1, 59, §154: alicui in aliquā re,
id. ib. 2, 2, 6, §17: amicis,
id. Balb. 27, 60:privignis,
Hor. C. 3, 24, 18:ingenio suo,
Quint. 10, 1, 98 al.:in quo ab sociis temperaverant,
Liv. 6, 17, 8:ab his sacris,
id. 39, 10, 9:quamvis a plerisque cibis singuli temperemus,
Plin. Ep. 2, 5, 8; cf.:a mulso sibi temperare,
Cels. 4, 31.— Impers. pass.:templis deum temperatum est,
Liv. 1, 29, 6 Drak. N. cr.:nec ab ullo temperatum foret,
id. 24, 31, 11.—Hence,tempĕ-rans, antis, P. a., observing moderation, sober, moderate, temperate (syn.:B.modestus, abstinens): aut temperantem (dices), qui se in aliquā libidine continuerit, in aliquā effuderit?
Cic. Par. 3, 1, 21:homo in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, etc.,
id. Font. 18, 40; so,homo,
id. Att. 15, 1, 1.— Sup.:homo sanctissimus et temperantissimus,
Cic. Font. 17, 38:principes graviores temperantioresque a cupidine imperii,
refraining, abstaining, Liv. 26, 22, 14 Drak. N. cr. —With gen.:famae temperans,
Ter. Phorm. 2, 1, 41:temperans gaudii seraeque laetitiae,
Plin. Pan. 52, 5:potestatis temperantior,
Tac. A. 13, 46.—Hence, adv.: tempĕranter, with moderation, moderately, Tac. A. 4, 33; 15, 29. — Comp., Cic. Att. 9, 2, A, 2.— Sup. seems not to occur.—tempĕrātus, a, um, P. a.* 1. 2. (α).Lit.:(β).temperatae escae modicaeque potiones,
Cic. Div. 1, 51, 115:regiones caeli neque aestuosae neque frigidae sed temperatae,
Vitr. 1, 4; cf. Plin. 14, 2, 4, § 26.— Comp.:loca temperatiora,
Caes. B. G. 5, 12:o temperatae dulce Formiae litus,
Mart. 10, 30, 1:mitis ac temperatus annus,
Col. 3, 20, 1; cf. in sup.:temperatissimum anni tempus,
Varr. R. R. 2, 5, 14.—Trop., of moral character, of speech, etc., moderate, sober, calm, steady, temperate:a.est autem ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,
Cic. Fam. 12, 27:justi, temperati, sapientes,
id. N. D. 3, 36, 87: in victoriā tem, peratior, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1:mens in bonis Ab insolenti temperata Laetitiā,
Hor. C. 2, 3, 3:vim temperatam di provehunt In majus,
id. ib. 3, 4, 66:animum temperatum virtutibus fuisse,
Liv. 1, 18, 4:hoc multo fortius est... illud temperatius,
Sen. Ep. 18, 3:aequabile et temperatum orationis genus,
Cic. Off. 1, 1, 3:oratio modica ac temperata,
id. Or. 27, 95.— Comp.:temperatior oratio,
Cic. de Or. 2, 53, 212.— Sup.:temperatissimi sanctissimique viri monumentum,
Cic. Verr. 2, 4, 38, § 83. — Adv.: tempĕrātē, in due proportion, with moderation, moderately, temperately.Lit.:b.tepebit,
Cato, R. R. 69, 2:arbores umoris temperate, parum terreni habentes,
Vitr. 2, 9 med. —Trop.:agere,
Cic. Att. 12, 32, 1:temperatius scribere,
id. ib. 13, 1, 1:temperatissime et castissime vivere,
Aug. Mus. 6, 15. -
107 triplicabilis
trĭplĭcābĭlis, e, adj. [triplico], that can be tripled, threefold, triple (late Lat.):quod simplex, triplicet: quodque est triplicabile, simplet, of the Trinity,
Sedul. 1, 281. -
108 umidum
I.Prop., moist, humid, damp, dank, wet (freq. and class.):II.simplex est natura animantis, ut vel terrena sit vel ignea vel animalis vel umida,
Cic. N. D. 3, 14, 34; cf.:terrena et umida,
id. Tusc. 1, 17, 40:tellus,
Lucr. 2, 873; so,terra,
id. 6, 1100:ignem ex lignis viridibus atque umidis facere,
Cic. Verr. 2, 1, 16, § 45; cf.:(naves) factae subito ex umidā materiā,
Caes. B. C. 1, 58:saxa,
Lucr. 5, 948 sq.:linguaï templa,
id. 4, 622:lumina,
Ov. M. 9, 536:creta,
Hor. Epod. 12, 10:quanto umidius est solum,
Col. 4, 19, 2:ager uliginosus umidissimus,
Varr. L. L. 5, 5, 9, § 44:umidissimum cerebrum,
Plin. 11, 37, 49, § 133: subices, Enn. ap. Gell. 4, 17, 14:nox,
Verg. A. 2, 8:dies,
Quint. 11, 3, 27:nulla dies adeo est australibus umida nimbis,
Ov. P. 4, 4, 1:solstitia,
Verg. G. 1, 100:regna,
i. e. of the river, id. ib. 4, 363: caedunt securibus umida vina, i. e. formerly liquid (now frozen), id. ib. 3, 364 Heyn.:caligo, quam circa umidi effuderant montes,
Curt. 4, 12, 20:maria,
Verg. A. 5, 594:mella,
id. ib. 4, 486:umidiora et aquosa,
App. Dogm. Plat. 1, p. 9.—As subst.: ūmĭdum, i, n. (sc. solum), a moist, wet, or damp place:castra in umido locare,
Curt. 8, 4, 13:pontes et aggeres umido paludum imponere,
Tac. A. 1, 61:herba in umidis nascens,
Plin. 24, 11, 63, § 104:Sirius alto Defluit ab caelo mersumque per umida quaerit,
i. e. the ocean, Avien. Arat. 755; cf. Cels. praef. 1.— -
109 umidus
I.Prop., moist, humid, damp, dank, wet (freq. and class.):II.simplex est natura animantis, ut vel terrena sit vel ignea vel animalis vel umida,
Cic. N. D. 3, 14, 34; cf.:terrena et umida,
id. Tusc. 1, 17, 40:tellus,
Lucr. 2, 873; so,terra,
id. 6, 1100:ignem ex lignis viridibus atque umidis facere,
Cic. Verr. 2, 1, 16, § 45; cf.:(naves) factae subito ex umidā materiā,
Caes. B. C. 1, 58:saxa,
Lucr. 5, 948 sq.:linguaï templa,
id. 4, 622:lumina,
Ov. M. 9, 536:creta,
Hor. Epod. 12, 10:quanto umidius est solum,
Col. 4, 19, 2:ager uliginosus umidissimus,
Varr. L. L. 5, 5, 9, § 44:umidissimum cerebrum,
Plin. 11, 37, 49, § 133: subices, Enn. ap. Gell. 4, 17, 14:nox,
Verg. A. 2, 8:dies,
Quint. 11, 3, 27:nulla dies adeo est australibus umida nimbis,
Ov. P. 4, 4, 1:solstitia,
Verg. G. 1, 100:regna,
i. e. of the river, id. ib. 4, 363: caedunt securibus umida vina, i. e. formerly liquid (now frozen), id. ib. 3, 364 Heyn.:caligo, quam circa umidi effuderant montes,
Curt. 4, 12, 20:maria,
Verg. A. 5, 594:mella,
id. ib. 4, 486:umidiora et aquosa,
App. Dogm. Plat. 1, p. 9.—As subst.: ūmĭdum, i, n. (sc. solum), a moist, wet, or damp place:castra in umido locare,
Curt. 8, 4, 13:pontes et aggeres umido paludum imponere,
Tac. A. 1, 61:herba in umidis nascens,
Plin. 24, 11, 63, § 104:Sirius alto Defluit ab caelo mersumque per umida quaerit,
i. e. the ocean, Avien. Arat. 755; cf. Cels. praef. 1.— -
110 uniformis
ūnĭ-formis, e, adj. [unus-forma], having only one shape or form, uniform (postAug.):simplex quiddam et uniforme doceri,
Tac. Or. 32:facies deorum dearumque,
App. M. 11, p. 259, 3:humanum genus,
id. Asclep. p. 98, 18:alimonia,
Macr. S. 7, 5:institutum,
Aur. Vict. Epit. 9 med.—Adv.: ūnĭformĭter, in one and the same manner, uniformly, App. Asclep. p. 77, 18; Arn. 2, 88. -
111 velut
I. A.In gen.:B.velut in cantu et fidibus, sic ex corporis totius naturā et figurā varios motus ciere,
Cic. Tusc. 1, 10, 20 (al. vel ut):cum velut Sagunti excidium Hannibali, sic, etc.,
Liv. 31, 18, 9:velut per fistulam, ita per apertam vitis medullam umor trahitur,
Col. 3, 18, 5.—In partic., to introduce comparisons: veluti Consul, cum, etc.... sic exspectabat populus, etc., Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 87 Vahl.):II.ac veluti magno in populo cum saepe coorta est Seditio... Sic, etc.,
Verg. A. 1 148; v. infra, II. B. 2., and atque, II. 4.—Absol.A.In gen.:B.studeo hunc lenonem perdere, velut meum erum macerat,
Plaut. Poen. 4, 1, 2:cum repente instructas velut in acie certo gradulegiones accedere Galli viderent,
Hirt. B. G. 8, 9:ne vitam silentio transeant veluti pecora, quae, etc.,
Sall. C. 1, 1:veluti qui sentibus anguem Pressit,
Verg. A. 2, 379. —With abl. absol.:cum velut inter pugnae fugaeque consilium trepidante equitatu,
Liv. 1, 14, 8 Weissenb. ad loc.; cf. id. 1, 31, 3; 1, 29, 4; 1, 53, 5; 2, 12, 13.—In partic.1.To connect, by way of example, a single instance with an established general proposition, as, for instance, for example:2.hoc est incepta efficere pulchre, veluti mihi Evenit, ut ovans praedā onustus incederem,
Plaut. Bacch. 4, 9, 145; id. Rud. 3, 1, 4; id. Merc. 2, 1, 3; cf. id. Aul. 3, 4, 3; id. Curc. 5, 3, 4; id. Truc. 2, 1, 35; 2, 7, 19:numquam tam male est Siculis, quin aliquid facete et commode dicant: veluti in hac re aiebant, In labores Herculis, etc.,
Cic. Verr. 2, 4, 44, § 95:ut illi dubia quaedam res... probetur: velut apud Socraticum Aeschinem demonstrat Socrates, etc.,
id. Inv. 1, 31, 51:est etiam admiratio nonnulla in bestiis aquatilibus iis, quae gignuntur in terrā. Veluti crocodili, etc.,
id. N. D. 2, 48, 124; id. Fin. 2, 35, 116; cf.:multa conjecta sunt aliud alio tempore, velut hoc, etc.,
id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:velut in hac quaestione plerique dixerunt,
id. N. D. 1, 1, 2:velut iste chorus virtutum in eculeum inpositus imagines constituit,
id. Tusc. 5, 5, 13:aliae quoque artes minores habent multiplicem materiam, velut architectonice,
Quint. 2, 21, 8:sermonibus ejus fruebar, veluti fuit illa sermocinatio,
Gell. 19, 8, 1.—To introduce a comparison or figurative expression, as, like, as it were: concurrunt veluti venti, cum spiritus Austri, etc., Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 423 Vahl.); 6, 3 (ib. v. 431 ib.):3. a.frena dabat Sipylus, veluti cum, etc.,
Ov. M. 6, 231:migrantes cernas totāque ex urbe ruentes, Ac, veluti ingentem formicae farris acervum Cum populant, etc.,
Verg. A. 4, 402; cf.supra, I. B.: hic velut hereditate relictum odium paternum conservavit, etc.,
Nep. Hann. 1, 3:quoddam simplex orationis condimentum, quod sentitur latente judicio velut palato,
Quint. 6, 3, 19:ducetur rerum ipsā serie velut duce,
id. 10, 7, 6: haec velut sagina dicendi, id. 10, 5, 17:inaequalia tantum et velut confragosa,
id. 8, 5, 29:haec est velut imperatoria virtus,
id. 7, 10, 13.—Usually velut si:b.absentis Ariovisti crudelitatem, velut si coram adesset, horrerent,
Caes. B. G. 1, 32:tantus patres metus de summā rerum cepit, velut si jam ad portas hostis esset,
Liv. 21, 16, 2; Quint. 2, 13, 1:velut si urbem adgressurus Scipio foret, ita, etc.,
Liv. 29, 28, 9:facies inducitur illis (corporibus mixtis) Una, velut si quis, etc.,
Ov. M. 4, 375.—Sometimes, in this sense, velut alone:saepe, velut gemmas ejus signumque probarem, Per causam memini me tetigisse manum,
Tib. 1, 6, 25 (21); Ov. M. 4, 596:velut ea res nihil ad religionem pertinuisset,
Liv. 2, 36, 1:velut abundarent omnia,
id. 2, 41, 9:me quoque juvat, velut ipse in parte laboris ac periculi fuerim, ad finem pervenisse, etc.,
id. 31, 1, 1 Weissenb. ad loc. -
112 veluti
I. A.In gen.:B.velut in cantu et fidibus, sic ex corporis totius naturā et figurā varios motus ciere,
Cic. Tusc. 1, 10, 20 (al. vel ut):cum velut Sagunti excidium Hannibali, sic, etc.,
Liv. 31, 18, 9:velut per fistulam, ita per apertam vitis medullam umor trahitur,
Col. 3, 18, 5.—In partic., to introduce comparisons: veluti Consul, cum, etc.... sic exspectabat populus, etc., Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 87 Vahl.):II.ac veluti magno in populo cum saepe coorta est Seditio... Sic, etc.,
Verg. A. 1 148; v. infra, II. B. 2., and atque, II. 4.—Absol.A.In gen.:B.studeo hunc lenonem perdere, velut meum erum macerat,
Plaut. Poen. 4, 1, 2:cum repente instructas velut in acie certo gradulegiones accedere Galli viderent,
Hirt. B. G. 8, 9:ne vitam silentio transeant veluti pecora, quae, etc.,
Sall. C. 1, 1:veluti qui sentibus anguem Pressit,
Verg. A. 2, 379. —With abl. absol.:cum velut inter pugnae fugaeque consilium trepidante equitatu,
Liv. 1, 14, 8 Weissenb. ad loc.; cf. id. 1, 31, 3; 1, 29, 4; 1, 53, 5; 2, 12, 13.—In partic.1.To connect, by way of example, a single instance with an established general proposition, as, for instance, for example:2.hoc est incepta efficere pulchre, veluti mihi Evenit, ut ovans praedā onustus incederem,
Plaut. Bacch. 4, 9, 145; id. Rud. 3, 1, 4; id. Merc. 2, 1, 3; cf. id. Aul. 3, 4, 3; id. Curc. 5, 3, 4; id. Truc. 2, 1, 35; 2, 7, 19:numquam tam male est Siculis, quin aliquid facete et commode dicant: veluti in hac re aiebant, In labores Herculis, etc.,
Cic. Verr. 2, 4, 44, § 95:ut illi dubia quaedam res... probetur: velut apud Socraticum Aeschinem demonstrat Socrates, etc.,
id. Inv. 1, 31, 51:est etiam admiratio nonnulla in bestiis aquatilibus iis, quae gignuntur in terrā. Veluti crocodili, etc.,
id. N. D. 2, 48, 124; id. Fin. 2, 35, 116; cf.:multa conjecta sunt aliud alio tempore, velut hoc, etc.,
id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:velut in hac quaestione plerique dixerunt,
id. N. D. 1, 1, 2:velut iste chorus virtutum in eculeum inpositus imagines constituit,
id. Tusc. 5, 5, 13:aliae quoque artes minores habent multiplicem materiam, velut architectonice,
Quint. 2, 21, 8:sermonibus ejus fruebar, veluti fuit illa sermocinatio,
Gell. 19, 8, 1.—To introduce a comparison or figurative expression, as, like, as it were: concurrunt veluti venti, cum spiritus Austri, etc., Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 423 Vahl.); 6, 3 (ib. v. 431 ib.):3. a.frena dabat Sipylus, veluti cum, etc.,
Ov. M. 6, 231:migrantes cernas totāque ex urbe ruentes, Ac, veluti ingentem formicae farris acervum Cum populant, etc.,
Verg. A. 4, 402; cf.supra, I. B.: hic velut hereditate relictum odium paternum conservavit, etc.,
Nep. Hann. 1, 3:quoddam simplex orationis condimentum, quod sentitur latente judicio velut palato,
Quint. 6, 3, 19:ducetur rerum ipsā serie velut duce,
id. 10, 7, 6: haec velut sagina dicendi, id. 10, 5, 17:inaequalia tantum et velut confragosa,
id. 8, 5, 29:haec est velut imperatoria virtus,
id. 7, 10, 13.—Usually velut si:b.absentis Ariovisti crudelitatem, velut si coram adesset, horrerent,
Caes. B. G. 1, 32:tantus patres metus de summā rerum cepit, velut si jam ad portas hostis esset,
Liv. 21, 16, 2; Quint. 2, 13, 1:velut si urbem adgressurus Scipio foret, ita, etc.,
Liv. 29, 28, 9:facies inducitur illis (corporibus mixtis) Una, velut si quis, etc.,
Ov. M. 4, 375.—Sometimes, in this sense, velut alone:saepe, velut gemmas ejus signumque probarem, Per causam memini me tetigisse manum,
Tib. 1, 6, 25 (21); Ov. M. 4, 596:velut ea res nihil ad religionem pertinuisset,
Liv. 2, 36, 1:velut abundarent omnia,
id. 2, 41, 9:me quoque juvat, velut ipse in parte laboris ac periculi fuerim, ad finem pervenisse, etc.,
id. 31, 1, 1 Weissenb. ad loc. -
113 veritas
vērĭtas, ātis, f. [verus], truth, truthfulness, verity; the true or real nature, reality (always abstract; cf.: verum, vera).I.In gen.:II.veritas, per quam immutata ea, quae sunt aut ante fuerunt aut futura sunt, dicuntur,
Cic. Inv. 2, 53, 162:veritatem patefacere,
id. Sull. 16, 45:argumentatio... in quā perspicuam omnibus veritatem continet adsumptio,
id. Inv. 1, 36, 65:veritatis cultores, fraudis inimici,
id. Off. 1, 30, 109:o magna vis veritatis, quae... facile se per se ipsa defendat,
id. Cael. 26, 63:nescio quo modo verum est quod in Andriā (1, 1, 41) familiaris meus dicit: obsequium amicos, veritas odium parit... veritatem aspernere,
id. Lael. 24, 89:nihil ad veritatem (loqui),
id. ib. 25, 91:in omni re vincit imitationem veritas,
id. de Or. 3, 57, 215:simplex ratio veritatis,
id. ib. 1, 53, 229.—In partic.1.Reality, real life, esp. of the likeness of life in works of art:2.non intellegit Canachi signa rigidiora esse, quam ut imitentur veritatem,
Cic. Brut. 18, 70:ut mutum in simulacrum ex animali exemplo veritas transferatur,
id. Inv. 2, 1, 3:oratores sunt veritatis ipsius actores,
id. de Or. 3, 56, 214: haec tria genera exornationum perraro sumenda sunt, cum in veritate dicemus, in reality, i. e. in the forum, not for practice merely, Auct. Her. 4, 22, 32: vulgus ex veritate pauca, ex opinione multa aestimat, according to truth or reality, Cic. Rosc. Com. 10, 29:salus omnium nostrum non veritate solum, sed etiam famā nititur,
id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:res et veritas,
id. de Or. 1, 17, 77:exploranda est veritas,
Phaedr. 3, 10, 5.—Nature, the truth of nature:3.sic enim se profecto res habet, ut numquam perfecte veritatem casus imitetur,
Cic. Div. 1, 13, 23:habere in se omnes numeros veritatis,
id. ib.; cf.:ut, quicquid accidat, id ex aeternā veritate causarumque continuatione fluxisse dicatis,
id. N. D. 1, 20, 55.—Consule veritatem, i. e. the etymology, = to etumon, Cic. Or. 48, 159; so Quint. 1, 6, 32; 1, 7, 8.—4.Of character, truth, rectitude, integrity:5.in tuam fidem, veritatem, misericordiam confugit,
Cic. Quint. 2, 10:sint veritatis et virtutis magistri,
id. Rep. 3, 3, 4:spes obtinendae veritatis,
id. Deiot. 2, 5:judiciorum religionem veritatemque perfringere,
id. Verr 1, 1, 3: si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:rustica Veritas,
truth, integrity, Mart. 10, 72, 11; cf. Plin. Pan. 84, 1.—Plur. (rare):veritates fortiter dicere,
Gell. 18, 7, 4.
См. также в других словарях:
Simplex — Saltar a navegación, búsqueda Para el algoritmo del mismo nombre, véase Algoritmo simplex. Un 3 simplejo o tetraedro que puede pensarse como una región del espacio que consiste en la parte acotada por (y que también incluye) los cuatro puntos,… … Wikipedia Español
Simplex — steht für: Simplex (Mathematik), n dimensionales Polytop mit n+1 Ecken Simplex Verfahren, Algorithmus zur Lösung mathematischer Optimierungsprobleme Simplex (Grammatik), sprachwissenschaftlich bzw. grammatikalisch ein einfaches, d. h. nicht… … Deutsch Wikipedia
simplex — SÍMPLEX s.n. 1. Sistem de telecomunicaţii care asigură legătura bilaterală simultană între două posturi. 2. Ţesătură din tricot cu ambele părţi lucrate pe faţă. – Din fr. simplex. Trimis de IoanSoleriu, 24.07.2004. Sursa: DEX 98 símplex s. n.,… … Dicționar Român
simplex — see epidermolysis bullosa simplex, genital herpes simplex, HERPES SIMPLEX, ICHTHYOSIS SIMPLEX … Medical dictionary
simplex — ● simplex nom masculin En télécommunications et en transmission de données, mode de transmission permettant le transfert d informations dans un seul sens (par opposition à duplex). simplex [sɛ̃plɛks] adj. invar. et n. m. ÉTYM. XXe; de simple. ❖ ♦ … Encyclopédie Universelle
simplex — (adj.) characterized by a single part, 1590s, from L. simplex single, simple, from PIE root *sem one, together (Cf. L. semper always, lit. once for all; Skt. sam together; see SAME (Cf. same)) + *plac fold. The noun is … Etymology dictionary
simplex — [sim′pleks΄] adj. [L, simple < IE base * sem , one + * plak : see DUPLEX] 1. having only one part; not complex or compounded 2. designating or of a system of telegraphy, telephony, etc. in which a signal can be transmitted in only one… … English World dictionary
simplex — simplex. См. симплекс. (Источник: «Англо русский толковый словарь генетических терминов». Арефьев В.А., Лисовенко Л.А., Москва: Изд во ВНИРО, 1995 г.) … Молекулярная биология и генетика. Толковый словарь.
Simplex [1] — Simplex (lat.), einfach, s. Simpel; S. sigillum veri, das Einfache ist ein Siegel des Wahren … Pierer's Universal-Lexikon
Simplex [2] — Simplex, Cn. Cäcilius S., Consul 69 n. Chr.; weigerte sich vom beängstigten Vitellius die Zeichen der niedergelegten Kaiserwürde anzunehmen u. trug dadurch bei, daß dieser die Würde behielt … Pierer's Universal-Lexikon
Simplex — (lat.), simpel, einfach; schlicht; einfältig … Kleines Konversations-Lexikon