sexĭes

sexĭes or - ĭens, num. adv. [sex].

Six times:

hostis sexies victus,

Liv. 4, 32:

id sexies evenit per annos,

Plin. 18, 16, 43, § 146:

hoc sexies ducendum est,

is to be taken six times, to be multiplied by six, Col. 5, 2 fin. —

For sextum, for the sixth time:

Mario sexies Valerioque Flacco Coss.,

Vell. 1, 15, 5.

sexĭes or - ĭens, num. adv. [sex].

Six times:

hostis sexies victus,

Liv. 4, 32:

id sexies evenit per annos,

Plin. 18, 16, 43, § 146:

hoc sexies ducendum est,

is to be taken six times, to be multiplied by six, Col. 5, 2 fin. —

For sextum, for the sixth time:

Mario sexies Valerioque Flacco Coss.,

Vell. 1, 15, 5.

parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

volantum parviores,

Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

parvissima corpora,

Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

minimissimus,

Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).

Posit.:

in parvis aut mediocribus rebus,

Cic. de Or. 2, 20, 84:

quam parva sit terra, etc.,

id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

commoda parva ac mediocria,

id. Q. Fr. 3, 8, 1:

in parvum quendam et angustum locum concludi,

id. Leg. 1, 5, 17:

beneficium non parvum,

id. Caecin. 10, 26:

parvi pisciculi,

id. N. D. 2, 48, 123:

haec parva et infirma sunt,

id. Clu. 34, 94:

si parva licet componere magnis,

Verg. G. 4, 176:

merces,

Hor. S. 1, 6, 86:

sucus,

Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

liberi,

Cic. Rep. 2, 21, 37;

so of children: salutaria appetant parvi,

the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

parva soror,

Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

Hor. Ep. 2, 1, 70:

operosa parvus Carmina fingo,

a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

puer in domo a parvo eductus,

from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

parvae consuetudinis Causa,

slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

in parvo tempore,

Lucr. 5, 106:

nox,

Luc. 4, 476:

vita,

id. 6, 806:

parvam fidem habere alicui,

Ter. Eun. 1, 2, 117:

hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

Hor. Ep. 1, 17, 39:

homo parvo ingenio,

Plin. Ep. 6, 29:

parvum carmen,

Hor. Ep. 2, 1, 257:

hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

meam erus esse operam deputat parvi pretii,

Ter. Hec. 5, 3, 1:

nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

Hor. C. 3, 25, 17:

et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

id. S. 1, 3, 122:

pretio parvo vendere,

Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

of little value, id. Off. 1, 22, 76:

parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

parvi ego illos facio,

Plaut. Mil. 4, 8, 41:

parvi aestimo, si ego hic peribo,

id. Capt. 3, 5, 24:

quia parvi id duceret,

Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

Cic. Att. 1, 3, 2; so,

quanti emptus? parvo,

Hor. S. 2, 3, 156:

parvo stat magna potentia nobis,

Ov. M. 14, 493:

parvo contentus esse possum,

with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

vivitur parvo bene,

Hor. C. 2, 16, 13:

possim contentus vivere parvo,

Tib. 1, 1, 25:

agricolae prisci, fortes parvoque beati,

Hor. Ep. 2, 1, 139:

necessarium est parvo assuescere,

Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

a very little more, Liv. 10, 45, 11:

parvo brevius,

Plin. 2, 67, 67, § 168:

haud parvo junior,

Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

parvo post,

Plin. 16, 25, 42, § 103:

parvo post tempore,

Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

Zacchaeus staturā parvus erat,

Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.

Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

quod in re majore valet, valeat in minore,

Cic. Top. 4, 23:

si ea pecunia non minor esset facta,

id. Leg. 2, 20, 51:

Hibernia dimidio minor quam Britannia,

Caes. B. G. 5, 13:

minus praedae quam speraverant fuit,

a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

sociis dimidio minus quam civibus datum,

id. 41, 13 fin.:

calceus... si minor (pede), uret,

Hor. Ep. 1, 10, 43:

neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

less than five acts, id. A. P. 189:

genibus minor,

i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

minor in certamine longo,

worsted, id. ib. 1, 10, 35:

numero plures, virtute et honore minores,

inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

praevalidi ad injurias minorum elati,

Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

sapiens uno minor est Jove,

Hor. Ep. 1, 1, 106:

minor capitis, i. e. capiti deminutus,

Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

dies sermone minor fuit,

too short for, id. P. 2, 10, 37:

infans Et minor igne rogi,

too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

ut uno minus teste haberet?

id. ib. 2, 1, 57, §

149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

qui minor est natu,

younger, Cic. Lael. 9, 32:

aliquot annis minor natu,

id. Ac. 2, 19, 61:

aetate minor,

Ov. M. 7, 499:

minor uno mense,

Hor. Ep. 2, 1, 40:

filia minor Ptolemaei regis,

the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

minor viginti annis,

less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

si pupilla minor quam viripotens nupserit,

id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

De minoribus,

Dig. 4, tit. 4:

si minor negotiis majoris intervenerit,

ib. 4, 4, 24:

si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

minoris pallium addicere placuit,

Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

(fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

Sall. J. 32, 5.—

Poet., with acc. respect.:

frontemque minor truncam amnis Acarnan,

Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—

Poet., with inf.:

tanto certare minor,

Hor. S. 2, 3, 313:

heu Fatis Superi certare minores!

Sil. 5, 76.

Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

minimissimus digitorum,

Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

Cic. Ac. 1, 7, 27:

minimae tenuissimaeque res,

id. de Or. 1, 37, 169:

minima pars temporis,

Caes. B. C. 1, 70:

quā minima altitudo fluminis erat,

id. B. G. 1, 8:

in maximā fortunā minima licentia est,

Sall. C. 51, 13:

vitia,

Hor. S. 1, 3, 69:

minimus digitulus,

the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

minimus digitus,

Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

ex his omnibus natu minimus,

id. Clu. 38, 107:

Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

Sall. J. 11, 3:

minimus filius,

Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

deos minimi facit,

Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

minima de malis,

of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

Suet. Aug. 25:

res non minimi periculi,

id. ib. 67:

ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

Liv. 6, 41. —With gen.:

minimum firmitatis minimumque virium,

Cic. Lael. 13, 46:

minimum pedibus itineris confectum,

Liv. 44, 5:

unde minimum periculi erat,

id. 27, 15.— As adv. absol.:

praemia apud me minimum valent,

very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

minimum distantia miror,

Hor. Ep. 2, 1, 72:

dormiebat minimum,

Plin. Ep. 3, 5, 11:

medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

quam minimum credula postero (diei),

as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

Quint. 5, 10, 5:

in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.

Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—

Comp.: mĭnus, less:

aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

ne quid plus minusve faxit,

id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

Hor. S. 1, 1, 93:

ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

Cic. Sest. 50, 108:

metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

id. Div. 2, 72, 150:

minus multi,

not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

minus multum et minus bonum vinum,

Varr. R. R. 1, 7, 2:

ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

Sall. J. 18, 12:

minus diu vivunt,

Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

minus admirabilior,

Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

dimidio minus,

Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

Plaut. As. 4, 1, 28:

minus quam aequom erat feci,

id. Aul. 3, 2, 10:

respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

qui peccas minus atque ego?

Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

Cic. Div. 1, 32, 68:

minus quinquennium est, quod prodiere,

Plin. 15, 25, 30, § 104:

cecidere duo milia haud minus peditum,

Liv. 42, 6:

cum centum et quinquaginta non minus adessent,

id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

Col. 12, 38, 6.—

In partic.

Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

Cic. Sest. 12, 28:

existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

Sall. J. 10, 1:

non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

Liv. 2, 60:

haud minus ac jussi faciunt,

Verg. A. 3, 561.—

Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

neque minus assiduis fessa choreis,

also, Prop. 1, 3, 3.—

Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

nihil profecto minus,

Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—

Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

jam minus atque minus successu laetus equorum,

Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

minus et minus,

Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

minus ac minus,

Plin. 11, 10, 10, § 26.—

Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

quod intellexi minus,

Ter. Eun. 4, 5, 11:

nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

si minus: monebo, si quem meministi minus,

Plaut. Cas. 5, 4, 19:

Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

minus formido ne exedat,

Plaut. Curc. 1, 1, 45. —

Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

id. Fam. 12, 5, 1:

deterrere aliquem, quo minus, etc.,

id. Tusc. 1, 38, 91:

stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

Ter. Hec. 4, 4, 8.—

Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.

par-vissĭmē:

memorare aliquid,

very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —

mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

cum minime vellem, minimeque opus fuit,

Ter. Eun. 2, 3, 42:

cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

id. Brut. 57, 207:

quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

id. Fam. 14, 13:

quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

ad te minime omnium pertinebat,

id. Rosc. Am. 34, 96:

minime gentium,

Plaut. Poen. 3, 3, 77:

heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—

In partic.

For minimum, saltem, at least:

is morbus erit longissimus minimeque annuus,

Cels. 2, 8 fin. Targ.:

pedes decem vel minime novem,

Col. 1, 6, 6:

sed id minime bis anno arari debet,

id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—

In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

nam hodie, etc.,

Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

minime, minime hercle vero!

Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

volantum parviores,

Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

parvissima corpora,

Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

minimissimus,

Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).

Posit.:

in parvis aut mediocribus rebus,

Cic. de Or. 2, 20, 84:

quam parva sit terra, etc.,

id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

commoda parva ac mediocria,

id. Q. Fr. 3, 8, 1:

in parvum quendam et angustum locum concludi,

id. Leg. 1, 5, 17:

beneficium non parvum,

id. Caecin. 10, 26:

parvi pisciculi,

id. N. D. 2, 48, 123:

haec parva et infirma sunt,

id. Clu. 34, 94:

si parva licet componere magnis,

Verg. G. 4, 176:

merces,

Hor. S. 1, 6, 86:

sucus,

Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

liberi,

Cic. Rep. 2, 21, 37;

so of children: salutaria appetant parvi,

the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

parva soror,

Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

Hor. Ep. 2, 1, 70:

operosa parvus Carmina fingo,

a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

puer in domo a parvo eductus,

from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

parvae consuetudinis Causa,

slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

in parvo tempore,

Lucr. 5, 106:

nox,

Luc. 4, 476:

vita,

id. 6, 806:

parvam fidem habere alicui,

Ter. Eun. 1, 2, 117:

hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

Hor. Ep. 1, 17, 39:

homo parvo ingenio,

Plin. Ep. 6, 29:

parvum carmen,

Hor. Ep. 2, 1, 257:

hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

meam erus esse operam deputat parvi pretii,

Ter. Hec. 5, 3, 1:

nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

Hor. C. 3, 25, 17:

et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

id. S. 1, 3, 122:

pretio parvo vendere,

Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

of little value, id. Off. 1, 22, 76:

parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

parvi ego illos facio,

Plaut. Mil. 4, 8, 41:

parvi aestimo, si ego hic peribo,

id. Capt. 3, 5, 24:

quia parvi id duceret,

Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

Cic. Att. 1, 3, 2; so,

quanti emptus? parvo,

Hor. S. 2, 3, 156:

parvo stat magna potentia nobis,

Ov. M. 14, 493:

parvo contentus esse possum,

with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

vivitur parvo bene,

Hor. C. 2, 16, 13:

possim contentus vivere parvo,

Tib. 1, 1, 25:

agricolae prisci, fortes parvoque beati,

Hor. Ep. 2, 1, 139:

necessarium est parvo assuescere,

Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

a very little more, Liv. 10, 45, 11:

parvo brevius,

Plin. 2, 67, 67, § 168:

haud parvo junior,

Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

parvo post,

Plin. 16, 25, 42, § 103:

parvo post tempore,

Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

Zacchaeus staturā parvus erat,

Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.

Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

quod in re majore valet, valeat in minore,

Cic. Top. 4, 23:

si ea pecunia non minor esset facta,

id. Leg. 2, 20, 51:

Hibernia dimidio minor quam Britannia,

Caes. B. G. 5, 13:

minus praedae quam speraverant fuit,

a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

sociis dimidio minus quam civibus datum,

id. 41, 13 fin.:

calceus... si minor (pede), uret,

Hor. Ep. 1, 10, 43:

neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

less than five acts, id. A. P. 189:

genibus minor,

i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

minor in certamine longo,

worsted, id. ib. 1, 10, 35:

numero plures, virtute et honore minores,

inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

praevalidi ad injurias minorum elati,

Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

sapiens uno minor est Jove,

Hor. Ep. 1, 1, 106:

minor capitis, i. e. capiti deminutus,

Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

dies sermone minor fuit,

too short for, id. P. 2, 10, 37:

infans Et minor igne rogi,

too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

ut uno minus teste haberet?

id. ib. 2, 1, 57, §

149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

qui minor est natu,

younger, Cic. Lael. 9, 32:

aliquot annis minor natu,

id. Ac. 2, 19, 61:

aetate minor,

Ov. M. 7, 499:

minor uno mense,

Hor. Ep. 2, 1, 40:

filia minor Ptolemaei regis,

the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

minor viginti annis,

less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

si pupilla minor quam viripotens nupserit,

id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

De minoribus,

Dig. 4, tit. 4:

si minor negotiis majoris intervenerit,

ib. 4, 4, 24:

si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

minoris pallium addicere placuit,

Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

(fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

Sall. J. 32, 5.—

Poet., with acc. respect.:

frontemque minor truncam amnis Acarnan,

Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—

Poet., with inf.:

tanto certare minor,

Hor. S. 2, 3, 313:

heu Fatis Superi certare minores!

Sil. 5, 76.

Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

minimissimus digitorum,

Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

Cic. Ac. 1, 7, 27:

minimae tenuissimaeque res,

id. de Or. 1, 37, 169:

minima pars temporis,

Caes. B. C. 1, 70:

quā minima altitudo fluminis erat,

id. B. G. 1, 8:

in maximā fortunā minima licentia est,

Sall. C. 51, 13:

vitia,

Hor. S. 1, 3, 69:

minimus digitulus,

the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

minimus digitus,

Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

ex his omnibus natu minimus,

id. Clu. 38, 107:

Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

Sall. J. 11, 3:

minimus filius,

Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

deos minimi facit,

Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

minima de malis,

of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

Suet. Aug. 25:

res non minimi periculi,

id. ib. 67:

ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

Liv. 6, 41. —With gen.:

minimum firmitatis minimumque virium,

Cic. Lael. 13, 46:

minimum pedibus itineris confectum,

Liv. 44, 5:

unde minimum periculi erat,

id. 27, 15.— As adv. absol.:

praemia apud me minimum valent,

very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

minimum distantia miror,

Hor. Ep. 2, 1, 72:

dormiebat minimum,

Plin. Ep. 3, 5, 11:

medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

quam minimum credula postero (diei),

as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

Quint. 5, 10, 5:

in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.

Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—

Comp.: mĭnus, less:

aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

ne quid plus minusve faxit,

id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

Hor. S. 1, 1, 93:

ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

Cic. Sest. 50, 108:

metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

id. Div. 2, 72, 150:

minus multi,

not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

minus multum et minus bonum vinum,

Varr. R. R. 1, 7, 2:

ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

Sall. J. 18, 12:

minus diu vivunt,

Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

minus admirabilior,

Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

dimidio minus,

Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

Plaut. As. 4, 1, 28:

minus quam aequom erat feci,

id. Aul. 3, 2, 10:

respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

qui peccas minus atque ego?

Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

Cic. Div. 1, 32, 68:

minus quinquennium est, quod prodiere,

Plin. 15, 25, 30, § 104:

cecidere duo milia haud minus peditum,

Liv. 42, 6:

cum centum et quinquaginta non minus adessent,

id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

Col. 12, 38, 6.—

In partic.

Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

Cic. Sest. 12, 28:

existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

Sall. J. 10, 1:

non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

Liv. 2, 60:

haud minus ac jussi faciunt,

Verg. A. 3, 561.—

Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

neque minus assiduis fessa choreis,

also, Prop. 1, 3, 3.—

Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

nihil profecto minus,

Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—

Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

jam minus atque minus successu laetus equorum,

Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

minus et minus,

Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

minus ac minus,

Plin. 11, 10, 10, § 26.—

Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

quod intellexi minus,

Ter. Eun. 4, 5, 11:

nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

si minus: monebo, si quem meministi minus,

Plaut. Cas. 5, 4, 19:

Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

minus formido ne exedat,

Plaut. Curc. 1, 1, 45. —

Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

id. Fam. 12, 5, 1:

deterrere aliquem, quo minus, etc.,

id. Tusc. 1, 38, 91:

stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

Ter. Hec. 4, 4, 8.—

Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.

par-vissĭmē:

memorare aliquid,

very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —

mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

cum minime vellem, minimeque opus fuit,

Ter. Eun. 2, 3, 42:

cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

id. Brut. 57, 207:

quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

id. Fam. 14, 13:

quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

ad te minime omnium pertinebat,

id. Rosc. Am. 34, 96:

minime gentium,

Plaut. Poen. 3, 3, 77:

heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—

In partic.

For minimum, saltem, at least:

is morbus erit longissimus minimeque annuus,

Cels. 2, 8 fin. Targ.:

pedes decem vel minime novem,

Col. 1, 6, 6:

sed id minime bis anno arari debet,

id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—

In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

nam hodie, etc.,

Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

minime, minime hercle vero!

Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].

Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.

With [p. 1841] quantus:

nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,

Cic. Phil. 6, 7, 18:

quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,

id. Imp. Pomp. 11, 29:

est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,

id. ad Brut. 1, 9, 1:

tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,

Caes. B. G. 2, 11; cf.:

quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,

Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—

With ut.

Denoting result or consequence; with subj.:

tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,

Caes. B G 4, 17:

non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 43, 125;

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,

id. Rep. 1, 1, 1:

quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?

Curt. 4, 10, 29:

quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?

id. 6, 7, 30.—

Denoting comparison:

tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,

Nep. Ages. 4, 2.—

With rel. qui, etc.:

cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,

Cic. Rep. 1, 42, 65:

statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,

id. Sull. 2, 7:

nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,

id. Marcell. 3, 8.—

Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:

tanta factis modo mira miris modis, etc.,

id. Cas. 3, 5, 5:

qui tantus natu deorum nescis nomina,

id. Bacch. 1, 2, 15:

neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,

id. Rep. 1, 3, 4:

tantilla tanta verba funditat,

Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:

ne tantae nationes conjugantur,

Caes. B. G. 3, 11:

onus,

id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:

non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,

id. de Or 2, 20, 84:

qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,

id. Rosc. Com. 8, 24:

tot tantaque vitia,

id. Verr 1, 16, 47:

quae faceres in hominem tantum et talem,

id. Fam. 13, 66, 1; cf.:

conservare urbes tantas atque tales,

id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:

tanta ista mala,

Sall. C. 40, 2;

Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,

Verg. G. 2, 154:

tantorum ingentia septem Terga boum,

id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:

sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,

six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,

sexcenta tanta,

id. Ps. 2, 2, 37:

tribus tantis illi minus redit quam obseveris,

three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:

jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,

such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:

si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,

Lact. 1, 3, 21.—

With quam:

maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:

tantus ille ventorum,

Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—

Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):

cur tanto opere extimueras?

Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:

mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,

Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—

Transf., so many ( = tot; mostly poet.):

tantae Coëunt in proelia gentes,

Val. Fl. 5, 636:

lamentabile tantis urbibus,

Stat. Th. 11, 160:

legatum valet in tantos quanti inveniantur,

Dig. 30, 1, 65.— Sing.:

numquam tanto se vulture caelum Induit,

Luc. 7, 834. —

tantum, so much, so many:

habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,

Plaut. Ep. 2, 3, 4:

iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,

Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:

eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,

Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):

cum tantum belli in manibus esset,

Liv. 4, 57, 1:

sed quid hic tantum hominum incedunt?

Plaut. Poen. 3, 3, 5:

tantum hostium intra muros est,

Liv. 3, 17, 4 et saep.:

sexies tantum, quam quantum satum sit,

Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:

etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,

Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):

tantum... dum,

Liv. 27, 42, 12; cf.:

tantum modo... dum,

Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —

In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:

vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,

Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—

Gen. (of price) tanti:

tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?

Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:

tanti est, quanti est fungus putidus,

it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:

frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ubi me dixero dare tanti,

Ter. Ad. 2, 1, 49:

graviter increpuit, tanti habitare censorem,

in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —

Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,

Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,

Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:

sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,

id. ib. 1, 9, 22:

etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,

id. Mil. 22, 58:

juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,

id. Att. 2, 13, 2:

cum dicturis tanti suae non sint (actiones),

Quint. 12, 8, 4:

sunt o! sunt jurgia tanti,

Ov. M. 2, 424 et saep.—

Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:

quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,

Caes. B. G. 5, 45; cf.:

quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,

id. B. C. 1, 81:

tanto major vis, quanto recentior,

Plin. 9, 38, 62, § 133:

reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:

tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?

id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:

bis tanto pluris,

id. Men. 4, 3, 6:

ter tanto pejor,

id. Pers. 1, 3, 73:

multo tanto miserior,

id. Rud. 2, 6, 37:

si Cleomenes non tanto ante fugisset,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

post tanto,

Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:

tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,

Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:

doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,

Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:

tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,

Cat. 49, 6.—

In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;

so too: tanto melior,

Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:

tanto hercle melior,

Ter. Heaut. 3, 2, 38:

tanto major! tanto augustior!

how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:

tanto nequior!

so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,

tanto miserior,

id. Stich. 5, 5, 8.—

In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:

danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,

Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:

quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,

Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:

in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

Liv. 22, 27.

Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):

ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,

Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:

praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,

Caes. B. G. 6, 35:

tantum navium,

id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.

So much, so greatly, to such a degree, so:

tantum, quantum quis fuge,

as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:

de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,

Cic. Att. 12, 18, 1:

id tantum abest ab officio, ut, etc.,

so far, id. Off. 1, 14, 43:

rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,

Nep. Con. 4, 1:

tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,

Liv. 37, 39, 6:

tantumque ibi moratus, dum, etc.,

so long, id. 27, 42, 13:

tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,

Plaut. Men. prol. 16:

ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,

Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:

nullo tantum se Mysia cultu Jactat,

Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):

nec tantum dulcia, quantum Et liquida,

Verg. G. 4, 101:

juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,

Hor. S. 2, 5, 80:

tantum dissimilis,

id. ib. 2, 3, 313:

Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,

Vell. 2, 11, 1.—

(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:

tantum monet, quantum intellegit,

only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:

tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,

Caes. B. G. 2, 8:

quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,

Cic. Off. 1, 4, 11:

Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,

id. Rep. 1, 10, 16:

nomen tantum virtutis usurpas,

id. Par. 2, 17:

dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,

id. Fl. 15, 34:

notus mihi nomine tantum,

Hor. S. 1, 9, 3:

apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,

Quint. 11, 1, 7; so,

non tantum... sed,

id. 9, 3, 28:

nec tantum... sed (etiam),

id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;

once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,

Cic. Ac. 2, 23, 74:

unum flumen tantum intererat,

Caes. B. C. 3, 19:

unum defuisse tantum superbiae,

Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—

Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;

whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,

Cic. Rep. 6, 22, 24:

ut tantummodo per stirpes alantur suas,

id. N. D. 2, 32, 81:

cum tantummodo potestatem gustandi feceris,

id. Rep. 2, 28, 51:

omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,

id. ib. 4, 6, 6:

pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),

Caes. B. C. 1, 62:

velis tantummodo,

you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:

unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,

Suet. Tib. 11 et saep.:

neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,

Cic. de Or. 3, 14, 52:

neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,

Liv. 9, 37, 2:

Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,

id. 21, 32, 4; so,

non tantummodo... sed etiam,

Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:

non tantummodo... sed... quoque,

Vell. 2, 110, 5:

non tantummodo... verum etiam,

Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:

rem atrocem nec tantum epistulā dignam,

Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—

Particular phrases.

Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):

cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,

Liv. 5, 7, 2:

tantum non jam captam Lacedaemonem esse,

id. 34, 40, 5:

tantum non ad portam bellum esse,

id. 25, 15, 1:

videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,

id. 37, 29, 9:

cum hostes tantum non arcessierint,

id. 4, 2, 12 Drak.:

tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,

Suet. Tib. 11:

tantum non statim a funere,

id. ib. 52:

tantum non summam malorum suorum professus est,

id. ib. 66:

tantum non in ipso ejus consulatu,

id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:

tantum non cunctandum neque cessandum esse,

only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:

dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,

id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:

ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,

Quint. 6, 2, 4.—

Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):

tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,

Cic. Fam. 7, 23, 1:

tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,

Vell. 2, 117, 1:

haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,

Cic. Att. 15, 13, 7:

navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,

Suet. Aug. 98:

natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,

id. Ner. 6:

tantum quod pueritiam egresso,

id. Aug. 63:

dentem tantum quod exemptum,

id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):

tantum alone = tantum quod,

Verg. E. 6, 16. —

Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:

tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,

Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].

Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.

With [p. 1841] quantus:

nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,

Cic. Phil. 6, 7, 18:

quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,

id. Imp. Pomp. 11, 29:

est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,

id. ad Brut. 1, 9, 1:

tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,

Caes. B. G. 2, 11; cf.:

quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,

Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—

With ut.

Denoting result or consequence; with subj.:

tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,

Caes. B G 4, 17:

non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 43, 125;

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,

id. Rep. 1, 1, 1:

quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?

Curt. 4, 10, 29:

quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?

id. 6, 7, 30.—

Denoting comparison:

tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,

Nep. Ages. 4, 2.—

With rel. qui, etc.:

cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,

Cic. Rep. 1, 42, 65:

statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,

id. Sull. 2, 7:

nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,

id. Marcell. 3, 8.—

Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:

tanta factis modo mira miris modis, etc.,

id. Cas. 3, 5, 5:

qui tantus natu deorum nescis nomina,

id. Bacch. 1, 2, 15:

neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,

id. Rep. 1, 3, 4:

tantilla tanta verba funditat,

Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:

ne tantae nationes conjugantur,

Caes. B. G. 3, 11:

onus,

id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:

non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,

id. de Or 2, 20, 84:

qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,

id. Rosc. Com. 8, 24:

tot tantaque vitia,

id. Verr 1, 16, 47:

quae faceres in hominem tantum et talem,

id. Fam. 13, 66, 1; cf.:

conservare urbes tantas atque tales,

id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:

tanta ista mala,

Sall. C. 40, 2;

Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,

Verg. G. 2, 154:

tantorum ingentia septem Terga boum,

id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:

sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,

six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,

sexcenta tanta,

id. Ps. 2, 2, 37:

tribus tantis illi minus redit quam obseveris,

three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:

jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,

such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:

si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,

Lact. 1, 3, 21.—

With quam:

maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:

tantus ille ventorum,

Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—

Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):

cur tanto opere extimueras?

Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:

mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,

Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—

Transf., so many ( = tot; mostly poet.):

tantae Coëunt in proelia gentes,

Val. Fl. 5, 636:

lamentabile tantis urbibus,

Stat. Th. 11, 160:

legatum valet in tantos quanti inveniantur,

Dig. 30, 1, 65.— Sing.:

numquam tanto se vulture caelum Induit,

Luc. 7, 834. —

tantum, so much, so many:

habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,

Plaut. Ep. 2, 3, 4:

iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,

Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:

eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,

Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):

cum tantum belli in manibus esset,

Liv. 4, 57, 1:

sed quid hic tantum hominum incedunt?

Plaut. Poen. 3, 3, 5:

tantum hostium intra muros est,

Liv. 3, 17, 4 et saep.:

sexies tantum, quam quantum satum sit,

Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:

etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,

Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):

tantum... dum,

Liv. 27, 42, 12; cf.:

tantum modo... dum,

Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —

In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:

vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,

Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—

Gen. (of price) tanti:

tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?

Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:

tanti est, quanti est fungus putidus,

it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:

frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ubi me dixero dare tanti,

Ter. Ad. 2, 1, 49:

graviter increpuit, tanti habitare censorem,

in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —

Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,

Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,

Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:

sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,

id. ib. 1, 9, 22:

etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,

id. Mil. 22, 58:

juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,

id. Att. 2, 13, 2:

cum dicturis tanti suae non sint (actiones),

Quint. 12, 8, 4:

sunt o! sunt jurgia tanti,

Ov. M. 2, 424 et saep.—

Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:

quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,

Caes. B. G. 5, 45; cf.:

quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,

id. B. C. 1, 81:

tanto major vis, quanto recentior,

Plin. 9, 38, 62, § 133:

reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:

tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?

id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:

bis tanto pluris,

id. Men. 4, 3, 6:

ter tanto pejor,

id. Pers. 1, 3, 73:

multo tanto miserior,

id. Rud. 2, 6, 37:

si Cleomenes non tanto ante fugisset,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

post tanto,

Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:

tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,

Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:

doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,

Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:

tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,

Cat. 49, 6.—

In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;

so too: tanto melior,

Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:

tanto hercle melior,

Ter. Heaut. 3, 2, 38:

tanto major! tanto augustior!

how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:

tanto nequior!

so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,

tanto miserior,

id. Stich. 5, 5, 8.—

In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:

danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,

Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:

quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,

Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:

in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

Liv. 22, 27.

Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):

ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,

Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:

praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,

Caes. B. G. 6, 35:

tantum navium,

id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.

So much, so greatly, to such a degree, so:

tantum, quantum quis fuge,

as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:

de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,

Cic. Att. 12, 18, 1:

id tantum abest ab officio, ut, etc.,

so far, id. Off. 1, 14, 43:

rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,

Nep. Con. 4, 1:

tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,

Liv. 37, 39, 6:

tantumque ibi moratus, dum, etc.,

so long, id. 27, 42, 13:

tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,

Plaut. Men. prol. 16:

ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,

Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:

nullo tantum se Mysia cultu Jactat,

Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):

nec tantum dulcia, quantum Et liquida,

Verg. G. 4, 101:

juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,

Hor. S. 2, 5, 80:

tantum dissimilis,

id. ib. 2, 3, 313:

Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,

Vell. 2, 11, 1.—

(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:

tantum monet, quantum intellegit,

only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:

tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,

Caes. B. G. 2, 8:

quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,

Cic. Off. 1, 4, 11:

Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,

id. Rep. 1, 10, 16:

nomen tantum virtutis usurpas,

id. Par. 2, 17:

dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,

id. Fl. 15, 34:

notus mihi nomine tantum,

Hor. S. 1, 9, 3:

apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,

Quint. 11, 1, 7; so,

non tantum... sed,

id. 9, 3, 28:

nec tantum... sed (etiam),

id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;

once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,

Cic. Ac. 2, 23, 74:

unum flumen tantum intererat,

Caes. B. C. 3, 19:

unum defuisse tantum superbiae,

Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—

Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;

whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,

Cic. Rep. 6, 22, 24:

ut tantummodo per stirpes alantur suas,

id. N. D. 2, 32, 81:

cum tantummodo potestatem gustandi feceris,

id. Rep. 2, 28, 51:

omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,

id. ib. 4, 6, 6:

pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),

Caes. B. C. 1, 62:

velis tantummodo,

you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:

unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,

Suet. Tib. 11 et saep.:

neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,

Cic. de Or. 3, 14, 52:

neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,

Liv. 9, 37, 2:

Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,

id. 21, 32, 4; so,

non tantummodo... sed etiam,

Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:

non tantummodo... sed... quoque,

Vell. 2, 110, 5:

non tantummodo... verum etiam,

Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:

rem atrocem nec tantum epistulā dignam,

Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—

Particular phrases.

Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):

cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,

Liv. 5, 7, 2:

tantum non jam captam Lacedaemonem esse,

id. 34, 40, 5:

tantum non ad portam bellum esse,

id. 25, 15, 1:

videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,

id. 37, 29, 9:

cum hostes tantum non arcessierint,

id. 4, 2, 12 Drak.:

tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,

Suet. Tib. 11:

tantum non statim a funere,

id. ib. 52:

tantum non summam malorum suorum professus est,

id. ib. 66:

tantum non in ipso ejus consulatu,

id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:

tantum non cunctandum neque cessandum esse,

only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:

dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,

id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:

ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,

Quint. 6, 2, 4.—

Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):

tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,

Cic. Fam. 7, 23, 1:

tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,

Vell. 2, 117, 1:

haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,

Cic. Att. 15, 13, 7:

navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,

Suet. Aug. 98:

natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,

id. Ner. 6:

tantum quod pueritiam egresso,

id. Aug. 63:

dentem tantum quod exemptum,

id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):

tantum alone = tantum quod,

Verg. E. 6, 16. —

Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:

tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,

Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].

Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.

With [p. 1841] quantus:

nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,

Cic. Phil. 6, 7, 18:

quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,

id. Imp. Pomp. 11, 29:

est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,

id. ad Brut. 1, 9, 1:

tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,

Caes. B. G. 2, 11; cf.:

quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,

Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—

With ut.

Denoting result or consequence; with subj.:

tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,

Caes. B G 4, 17:

non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 43, 125;

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,

id. Rep. 1, 1, 1:

quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?

Curt. 4, 10, 29:

quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?

id. 6, 7, 30.—

Denoting comparison:

tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,

Nep. Ages. 4, 2.—

With rel. qui, etc.:

cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,

Cic. Rep. 1, 42, 65:

statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,

id. Sull. 2, 7:

nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,

id. Marcell. 3, 8.—

Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:

tanta factis modo mira miris modis, etc.,

id. Cas. 3, 5, 5:

qui tantus natu deorum nescis nomina,

id. Bacch. 1, 2, 15:

neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,

id. Rep. 1, 3, 4:

tantilla tanta verba funditat,

Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:

ne tantae nationes conjugantur,

Caes. B. G. 3, 11:

onus,

id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:

non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,

id. de Or 2, 20, 84:

qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,

id. Rosc. Com. 8, 24:

tot tantaque vitia,

id. Verr 1, 16, 47:

quae faceres in hominem tantum et talem,

id. Fam. 13, 66, 1; cf.:

conservare urbes tantas atque tales,

id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:

tanta ista mala,

Sall. C. 40, 2;

Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,

Verg. G. 2, 154:

tantorum ingentia septem Terga boum,

id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:

sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,

six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,

sexcenta tanta,

id. Ps. 2, 2, 37:

tribus tantis illi minus redit quam obseveris,

three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:

jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,

such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:

si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,

Lact. 1, 3, 21.—

With quam:

maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:

tantus ille ventorum,

Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—

Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):

cur tanto opere extimueras?

Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:

mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,

Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—

Transf., so many ( = tot; mostly poet.):

tantae Coëunt in proelia gentes,

Val. Fl. 5, 636:

lamentabile tantis urbibus,

Stat. Th. 11, 160:

legatum valet in tantos quanti inveniantur,

Dig. 30, 1, 65.— Sing.:

numquam tanto se vulture caelum Induit,

Luc. 7, 834. —

tantum, so much, so many:

habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,

Plaut. Ep. 2, 3, 4:

iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,

Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:

eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,

Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):

cum tantum belli in manibus esset,

Liv. 4, 57, 1:

sed quid hic tantum hominum incedunt?

Plaut. Poen. 3, 3, 5:

tantum hostium intra muros est,

Liv. 3, 17, 4 et saep.:

sexies tantum, quam quantum satum sit,

Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:

etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,

Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):

tantum... dum,

Liv. 27, 42, 12; cf.:

tantum modo... dum,

Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —

In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:

vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,

Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—

Gen. (of price) tanti:

tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?

Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:

tanti est, quanti est fungus putidus,

it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:

frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ubi me dixero dare tanti,

Ter. Ad. 2, 1, 49:

graviter increpuit, tanti habitare censorem,

in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —

Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,

Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,

Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:

sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,

id. ib. 1, 9, 22:

etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,

id. Mil. 22, 58:

juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,

id. Att. 2, 13, 2:

cum dicturis tanti suae non sint (actiones),

Quint. 12, 8, 4:

sunt o! sunt jurgia tanti,

Ov. M. 2, 424 et saep.—

Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:

quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,

Caes. B. G. 5, 45; cf.:

quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,

id. B. C. 1, 81:

tanto major vis, quanto recentior,

Plin. 9, 38, 62, § 133:

reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:

tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?

id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:

bis tanto pluris,

id. Men. 4, 3, 6:

ter tanto pejor,

id. Pers. 1, 3, 73:

multo tanto miserior,

id. Rud. 2, 6, 37:

si Cleomenes non tanto ante fugisset,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

post tanto,

Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:

tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,

Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:

doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,

Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:

tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,

Cat. 49, 6.—

In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;

so too: tanto melior,

Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:

tanto hercle melior,

Ter. Heaut. 3, 2, 38:

tanto major! tanto augustior!

how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:

tanto nequior!

so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,

tanto miserior,

id. Stich. 5, 5, 8.—

In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:

danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,

Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:

quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,

Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:

in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

Liv. 22, 27.

Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):

ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,

Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:

praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,

Caes. B. G. 6, 35:

tantum navium,

id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.

So much, so greatly, to such a degree, so:

tantum, quantum quis fuge,

as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:

de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,

Cic. Att. 12, 18, 1:

id tantum abest ab officio, ut, etc.,

so far, id. Off. 1, 14, 43:

rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,

Nep. Con. 4, 1:

tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,

Liv. 37, 39, 6:

tantumque ibi moratus, dum, etc.,

so long, id. 27, 42, 13:

tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,

Plaut. Men. prol. 16:

ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,

Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:

nullo tantum se Mysia cultu Jactat,

Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):

nec tantum dulcia, quantum Et liquida,

Verg. G. 4, 101:

juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,

Hor. S. 2, 5, 80:

tantum dissimilis,

id. ib. 2, 3, 313:

Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,

Vell. 2, 11, 1.—

(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:

tantum monet, quantum intellegit,

only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:

tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,

Caes. B. G. 2, 8:

quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,

Cic. Off. 1, 4, 11:

Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,

id. Rep. 1, 10, 16:

nomen tantum virtutis usurpas,

id. Par. 2, 17:

dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,

id. Fl. 15, 34:

notus mihi nomine tantum,

Hor. S. 1, 9, 3:

apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,

Quint. 11, 1, 7; so,

non tantum... sed,

id. 9, 3, 28:

nec tantum... sed (etiam),

id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;

once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,

Cic. Ac. 2, 23, 74:

unum flumen tantum intererat,

Caes. B. C. 3, 19:

unum defuisse tantum superbiae,

Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—

Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;

whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,

Cic. Rep. 6, 22, 24:

ut tantummodo per stirpes alantur suas,

id. N. D. 2, 32, 81:

cum tantummodo potestatem gustandi feceris,

id. Rep. 2, 28, 51:

omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,

id. ib. 4, 6, 6:

pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),

Caes. B. C. 1, 62:

velis tantummodo,

you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:

unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,

Suet. Tib. 11 et saep.:

neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,

Cic. de Or. 3, 14, 52:

neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,

Liv. 9, 37, 2:

Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,

id. 21, 32, 4; so,

non tantummodo... sed etiam,

Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:

non tantummodo... sed... quoque,

Vell. 2, 110, 5:

non tantummodo... verum etiam,

Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:

rem atrocem nec tantum epistulā dignam,

Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—

Particular phrases.

Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):

cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,

Liv. 5, 7, 2:

tantum non jam captam Lacedaemonem esse,

id. 34, 40, 5:

tantum non ad portam bellum esse,

id. 25, 15, 1:

videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,

id. 37, 29, 9:

cum hostes tantum non arcessierint,

id. 4, 2, 12 Drak.:

tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,

Suet. Tib. 11:

tantum non statim a funere,

id. ib. 52:

tantum non summam malorum suorum professus est,

id. ib. 66:

tantum non in ipso ejus consulatu,

id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:

tantum non cunctandum neque cessandum esse,

only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:

dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,

id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:

ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,

Quint. 6, 2, 4.—

Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):

tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,

Cic. Fam. 7, 23, 1:

tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,

Vell. 2, 117, 1:

haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,

Cic. Att. 15, 13, 7:

navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,

Suet. Aug. 98:

natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,

id. Ner. 6:

tantum quod pueritiam egresso,

id. Aug. 63:

dentem tantum quod exemptum,

id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):

tantum alone = tantum quod,

Verg. E. 6, 16. —

Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:

tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,

Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].

Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.

With [p. 1841] quantus:

nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,

Cic. Phil. 6, 7, 18:

quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,

id. Imp. Pomp. 11, 29:

est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,

id. ad Brut. 1, 9, 1:

tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,

Caes. B. G. 2, 11; cf.:

quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,

Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—

With ut.

Denoting result or consequence; with subj.:

tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,

Caes. B G 4, 17:

non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 43, 125;

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,

id. Rep. 1, 1, 1:

quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?

Curt. 4, 10, 29:

quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?

id. 6, 7, 30.—

Denoting comparison:

tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,

Nep. Ages. 4, 2.—

With rel. qui, etc.:

cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,

Cic. Rep. 1, 42, 65:

statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,

id. Sull. 2, 7:

nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,

id. Marcell. 3, 8.—

Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:

tanta factis modo mira miris modis, etc.,

id. Cas. 3, 5, 5:

qui tantus natu deorum nescis nomina,

id. Bacch. 1, 2, 15:

neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,

id. Rep. 1, 3, 4:

tantilla tanta verba funditat,

Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:

ne tantae nationes conjugantur,

Caes. B. G. 3, 11:

onus,

id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:

non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,

id. de Or 2, 20, 84:

qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,

id. Rosc. Com. 8, 24:

tot tantaque vitia,

id. Verr 1, 16, 47:

quae faceres in hominem tantum et talem,

id. Fam. 13, 66, 1; cf.:

conservare urbes tantas atque tales,

id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:

tanta ista mala,

Sall. C. 40, 2;

Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,

Verg. G. 2, 154:

tantorum ingentia septem Terga boum,

id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:

sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,

six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,

sexcenta tanta,

id. Ps. 2, 2, 37:

tribus tantis illi minus redit quam obseveris,

three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:

jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,

such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:

si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,

Lact. 1, 3, 21.—

With quam:

maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:

tantus ille ventorum,

Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—

Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):

cur tanto opere extimueras?

Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:

mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,

Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—

Transf., so many ( = tot; mostly poet.):

tantae Coëunt in proelia gentes,

Val. Fl. 5, 636:

lamentabile tantis urbibus,

Stat. Th. 11, 160:

legatum valet in tantos quanti inveniantur,

Dig. 30, 1, 65.— Sing.:

numquam tanto se vulture caelum Induit,

Luc. 7, 834. —

tantum, so much, so many:

habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,

Plaut. Ep. 2, 3, 4:

iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,

Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:

eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,

Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):

cum tantum belli in manibus esset,

Liv. 4, 57, 1:

sed quid hic tantum hominum incedunt?

Plaut. Poen. 3, 3, 5:

tantum hostium intra muros est,

Liv. 3, 17, 4 et saep.:

sexies tantum, quam quantum satum sit,

Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:

etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,

Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):

tantum... dum,

Liv. 27, 42, 12; cf.:

tantum modo... dum,

Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —

In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:

vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,

Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—

Gen. (of price) tanti:

tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?

Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:

tanti est, quanti est fungus putidus,

it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:

frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ubi me dixero dare tanti,

Ter. Ad. 2, 1, 49:

graviter increpuit, tanti habitare censorem,

in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —

Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,

Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,

Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:

sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,

id. ib. 1, 9, 22:

etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,

id. Mil. 22, 58:

juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,

id. Att. 2, 13, 2:

cum dicturis tanti suae non sint (actiones),

Quint. 12, 8, 4:

sunt o! sunt jurgia tanti,

Ov. M. 2, 424 et saep.—

Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:

quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,

Caes. B. G. 5, 45; cf.:

quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,

id. B. C. 1, 81:

tanto major vis, quanto recentior,

Plin. 9, 38, 62, § 133:

reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:

tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?

id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:

bis tanto pluris,

id. Men. 4, 3, 6:

ter tanto pejor,

id. Pers. 1, 3, 73:

multo tanto miserior,

id. Rud. 2, 6, 37:

si Cleomenes non tanto ante fugisset,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

post tanto,

Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:

tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,

Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:

doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,

Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:

tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,

Cat. 49, 6.—

In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;

so too: tanto melior,

Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:

tanto hercle melior,

Ter. Heaut. 3, 2, 38:

tanto major! tanto augustior!

how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:

tanto nequior!

so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,

tanto miserior,

id. Stich. 5, 5, 8.—

In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:

danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,

Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:

quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,

Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:

in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

Liv. 22, 27.

Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):

ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,

Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:

praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,

Caes. B. G. 6, 35:

tantum navium,

id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.

So much, so greatly, to such a degree, so:

tantum, quantum quis fuge,

as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:

de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,

Cic. Att. 12, 18, 1:

id tantum abest ab officio, ut, etc.,

so far, id. Off. 1, 14, 43:

rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,

Nep. Con. 4, 1:

tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,

Liv. 37, 39, 6:

tantumque ibi moratus, dum, etc.,

so long, id. 27, 42, 13:

tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,

Plaut. Men. prol. 16:

ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,

Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:

nullo tantum se Mysia cultu Jactat,

Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):

nec tantum dulcia, quantum Et liquida,

Verg. G. 4, 101:

juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,

Hor. S. 2, 5, 80:

tantum dissimilis,

id. ib. 2, 3, 313:

Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,

Vell. 2, 11, 1.—

(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:

tantum monet, quantum intellegit,

only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:

tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,

Caes. B. G. 2, 8:

quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,

Cic. Off. 1, 4, 11:

Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,

id. Rep. 1, 10, 16:

nomen tantum virtutis usurpas,

id. Par. 2, 17:

dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,

id. Fl. 15, 34:

notus mihi nomine tantum,

Hor. S. 1, 9, 3:

apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,

Quint. 11, 1, 7; so,

non tantum... sed,

id. 9, 3, 28:

nec tantum... sed (etiam),

id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;

once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,

Cic. Ac. 2, 23, 74:

unum flumen tantum intererat,

Caes. B. C. 3, 19:

unum defuisse tantum superbiae,

Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—

Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;

whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,

Cic. Rep. 6, 22, 24:

ut tantummodo per stirpes alantur suas,

id. N. D. 2, 32, 81:

cum tantummodo potestatem gustandi feceris,

id. Rep. 2, 28, 51:

omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,

id. ib. 4, 6, 6:

pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),

Caes. B. C. 1, 62:

velis tantummodo,

you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:

unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,

Suet. Tib. 11 et saep.:

neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,

Cic. de Or. 3, 14, 52:

neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,

Liv. 9, 37, 2:

Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,

id. 21, 32, 4; so,

non tantummodo... sed etiam,

Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:

non tantummodo... sed... quoque,

Vell. 2, 110, 5:

non tantummodo... verum etiam,

Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:

rem atrocem nec tantum epistulā dignam,

Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—

Particular phrases.

Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):

cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,

Liv. 5, 7, 2:

tantum non jam captam Lacedaemonem esse,

id. 34, 40, 5:

tantum non ad portam bellum esse,

id. 25, 15, 1:

videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,

id. 37, 29, 9:

cum hostes tantum non arcessierint,

id. 4, 2, 12 Drak.:

tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,

Suet. Tib. 11:

tantum non statim a funere,

id. ib. 52:

tantum non summam malorum suorum professus est,

id. ib. 66:

tantum non in ipso ejus consulatu,

id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:

tantum non cunctandum neque cessandum esse,

only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:

dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,

id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:

ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,

Quint. 6, 2, 4.—

Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):

tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,

Cic. Fam. 7, 23, 1:

tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,

Vell. 2, 117, 1:

haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,

Cic. Att. 15, 13, 7:

navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,

Suet. Aug. 98:

natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,

id. Ner. 6:

tantum quod pueritiam egresso,

id. Aug. 63:

dentem tantum quod exemptum,

id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):

tantum alone = tantum quod,

Verg. E. 6, 16. —

Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:

tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,

Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.