servos+ter

servus, a, um, adj. [referred by the ancients to servo:

servi ex eo appellati sunt, quod imperatores servos vendere, ac per hoc servare, nec occidere solent,

Just. Inst. 1, 3, 3; but prob. from root svar-; Lith. svaras, a weight; cf. Gr. herma; O. H. Germ. swari, burdensome; Germ. schwer, heavy; cf. also serius], slavish, servile, subject.

In gen.

With homo (= 2. servus;

mostly ante-class.): non decet superbum esse hominem servom,

Plaut. As. 2, 4, 64; id. Mil. 2, 6, 80; id. Stich. 1, 2, 1; 5, 4, 10; id. Ep. 1, 1, 58; 3, 1, 7; Ter. Phorm. 2, 1, 62.—

With other subjects (not freq. till after the Aug. per.):

octo milia liberorum servorumque capitum sunt capta,

Liv. 29, 29:

corpori, quod servum fortuna erat, vim fecit,

id. 38, 24:

Graeciae urbes servae et vectigales (opp. liberae),

id. 34, 58:

civitas,

id. 25, 31:

Lacedaemon,

id. 34, 41:

serva manus,

Ov. F. 6, 558:

o imitatores, servum pecus!

Hor. Ep. 1, 19, 19:

serva aqua, i. e. servorum,

Ov. Am. 1, 6, 26; cf. Petr. 71:

servam operam, linguam liberam herus me jussit habere,

Plaut. Pers. 2, 4, 9:

omnia non serva et maxime regna hostilia ducunt (Romani),

Sall. H. 4, 61, 17 Dietsch:

reges serva omnia et subjecta imperio suo esse velint,

Liv. 37, 54; 42, 46: statu libera quicquid peperit, hoc servum heredis est, Dig. 40, 7, 16.—

Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., liable to certain burdens, subject to a servitude:

libera (praedia) meliore jure sunt quam serva,

Cic. Agr. 3, 2, 9:

fundus,

Dig. 8, 6, 6:

aedes,

ib. 8, 2, 35:

area,

ib. 8, 2, 34 al.; cf. servio, II. B., and servitus, II B.—Hence,

servus ( - ŏs), i, m., and serva, ae, f., a slave, servant, serf, serving-man; a female slave, maid-servant.

Masc. (syn.: famulus, mancipium), Enn. ap. Non. 471, 19 (Com. v. 5 Vahl.); Cato ap. Gell. 10, 3, 17: servi, ancillae, id. ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 Müll.; cf.:

Ulixes domi etiam contumelias servorum ancillarumque pertulit,

Cic. Off. 1, 31, 113:

servus armiger,

Plaut. Cas. 2, 3, 39:

dotalis,

id. As. 1, 1, 72:

frugi,

id. Aul. 4, 1, 1:

graphicus et quantivis pretii,

id. Ep. 3, 3, 29:

nequam et malus,

id. Poen. 5, 2, 70:

scelestus, infidelis,

id. Trin. 2, 4, 126:

peculiosus,

id. Rud. 1, 2, 24:

peculiaris,

id. Capt. prol. 20:

fallax,

Ov. Am. 1, 15, 17:

servus a pedibus,

Cic. Att. 8, 5, 1:

a manu,

Suet. Caes. 74:

aliquem servum sibi habere ad manum,

Cic. de Or. 3, 60, 225: publici, public slaves, S. C. ap. Front. Aquaed. 100; Varr. ap. Gell. 13, 13, 4; Cic. Phil. 8, 8, 24; Liv. 9, 29 fin. et saep.; cf. Dig. 1, 5, 5.—Prov.: quot servi, tot hostes, Sinn. Capito ap. Fest. s. v. quot, p. 261 Müll.; cf. Sen. Ep. 47, 3; Macr. S. 1, 11 med. —Esp.: poenae servus, a slave of punishment, i. e. condemned to servile labor, Just. Inst. 1, 12, 3; Dig. 48, 19, 17.—

Trop.:

vidit enim eos, qui se judiciorum dominos dici volebant, harum cupiditatum esse servos,

Cic. Verr. 2, 1, 22, § 58:

neque tam servi illi dominorum, quam tu libidinum,

id. ib. 2, 4, 50, §

112: omnium libidinum servi,

Plin. Ep. 8, 22, 1:

adulescens libertorum suorum libertus servorumque servus,

Vell. 2, 73, 1:

servus potestatis,

Cic. Cael. 32, 79; cf.

also the doubtful reading: legum omnes servi sumus ut liberi esse possimus,

id. Clu. 53, 146 (where B. and K. have omnes servimus).—

Fem. (mostly anteclass. for ancilla):

servae sint istae an liberae,

Plaut. Rud. 4, 4, 62:

ego serva sum,

id. Cist. 4, 2, 99; id. Pers. 4, 4, 63; id. Poen. 5, 4, 31:

serva nata,

id. Rud. 1, 3, 37:

servum servaque natum regnum occupasse,

Liv. 1, 47 fin.:

serva Briseis,

Hor. C. 2, 4, 3 et saep.

Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):

postquam belligerant Aetoli cum Aleis,

Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.

ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:

alis rare,

Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:

alid more freq.,

Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:

aliae,

Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:

ali,

Lucr. 6, 1226:

alio,

Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:

aliae,

Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.

A.. In gen.:

eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,

Naev. Bell. Pun. 1, 16:

alios multos,

Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:

plures alios,

ib. ib. 12, 5:

cum aliis pluribus,

ib. Act. 15, 35:

an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?

Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:

dum aliud aliquid flagiti conficiat,

Ter. Phorm. 5, 2, 5:

nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,

Plaut. Am. 1, 1, 244:

nec quisquam alius affuit,

id. ib. 1, 1, 269:

panem vel aliud quidquam,

Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:

quidquid aliud dare,

Vulg. Lev. 22, 25:

ALIS NE POTESTO,

Inscr. Orell. 2488:

datum Mi esse ab dis aliis,

Plaut. Am. prol. 12:

adulescentulo in alio occupato amore,

Ter. And. 5, 1, 10:

aut aliae cujus desiderium insideat rei,

Lucr. 3, 918:

ne quam aliam quaerat copiam,

Ter. Heaut. 5, 1, 54:

nisi quid pater ait aliud,

id. And. 5, 4, 47:

si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,

Cic. Off. 1, 10, 33:

quodcumque alid auget,

Lucr. 5, 257:

Est alius quidam, parasitaster paululus,

Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:

tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,

Cic. Or. 71, 237:

L. Aemilius alius vir erat,

Liv. 44, 18:

Genus ecce aliud discriminis audi,

Juv. 12, 24:

alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,

Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:

nemo alius,

Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:

alius nemo,

Cic. Quinct. 76:

plus alimenti est in pane quam in ullo alio,

Cels. 2, 18:

aliud esse causae suspicamur,

Cic. Fl. 39:

Anne aliud tunc praefecti?

Juv. 4, 78:

estne viris reliqui aliud,

Sall. Fragm. 187, 19:

aliud auxilii,

Tac. A. 5, 8:

aliud subsidii,

id. ib. 12, 46:

alia honorum,

id. ib. 1, 9:

alia sumptuum,

id. ib. 15, 15:

sunt alia quae magis timeam,

Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:

haec aliaque,

Tac. H. 3, 51 al. —

Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?

Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):

ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,

Cic. Phil. 6, 6:

utar post alio, si invenero melius,

something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,

si in aliud tempus differetur,

Caes. B C. 1, 86:

an alium exspectamus?

Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:

siti magis quam alia re accenditur,

Sall. J. 89, 5:

neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,

Caes. B. C. 1, 85:

neque creatura alia poterit nos separare,

Vulg. Rom. 8, 39.

alius:

alius generis bestiae,

Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:

alius ingenii,

Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:

alius ordinis,

Amm. 30, 5, 10:

artificis aliusve,

Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:

alius coloris,

Non. p. 450:

nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,

Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—

In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.

With atque, ac, or et:

illi sunt alio ingenio atque tu,

Plaut. Ps. 4, 7, 35:

alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?

Ter. And. 3, 3, 13:

potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,

Cic. Or. 71, 237:

longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,

id. Att. 11, 10:

res alio modo est ac putatur,

id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:

qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,

Caes. B. G. 3, 28:

non alius essem atque nunc sum,

Cic. Fam. 1, 9:

longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,

Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:

alia atque antea sentiret,

id. Hann. 2, 2:

lux longe alia est solis et lychnorum,

is very different, Cic. Cael. 28.—

With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):

amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,

nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:

neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,

id. Fam. 7, 13:

erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,

id. de Or. 2, 12:

Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?

id. Phil. 8, 3:

nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,

id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:

quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?

id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:

pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,

Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:

Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,

id. Lys. 1, 4:

neque aliud huic defuit quam generosa stirps,

id. Eum. 1, 2:

Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,

Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;

Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,

Cic. Sest. 6, 13:

ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,

id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:

et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,

id. 2, 63; 31, 24:

sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,

id. 2, 29:

ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,

Suet. Caes. 20:

mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,

id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:

quid aliud quam ad bellum vocabantur?

Flor. 3, 23 med.; so,

Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?

Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:

te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,

Plin. Ep. 7, 15, 2:

quod alium quam se cooptassent,

Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:

Quid te aliud sollicitat?

id. ib. 1, 2, 82:

Quid aliud tibi vis?

id. Heaut. 2, 3, 90:

Numquid vis aliud?

id. Eun. 1, 2, 111:

Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,

Juv. 12, 48:

Quid enim est aliud Antonius?

Cic. Phil. 2, 70:

Quid est aliud furere?

id. Pis. 47:

Quid est alia sinistra liberalitas?

Cat. 29, 15 al. —

With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):

qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,

other than, Plaut. Poen. prol. 22:

quod est aliud melle,

Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:

neve putes alium sapiente bonoque beatum,

Hor. Ep. 1, 16, 20:

alius Lysippo,

id. ib. 2, 1, 240:

accusator alius Sejano,

Phaedr. 3, prol. 41.—

With praeter:

nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,

Plaut. Am. 1, 1, 249:

nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,

Cic. Off. 2, 2, 5:

non est alius praeter eum,

Vulg. Marc. 12, 32:

rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?

Cic. de Or. 2, 69:

Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?

id. Clu. 62:

nec jam tela alia habebant praeter gladios,

Liv. 38, 21, 5.—

With extra (eccl. Lat.):

neque est alius extra te,

Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—

With absque (eccl. Lat.):

non est alius Deus absque te,

Vulg. 1 Par. 17, 20.—

With praeterquam:

cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,

Liv. 3, 40.

Esp.

In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:

quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?

Cic. Phil. 2, 111:

latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,

id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:

alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,

Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:

cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,

Cic. Fam. 15, 4, 8:

proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,

id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;

immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,

id. Tusc. 5, 13, 38:

principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,

Nep. Pelop. 1, 4:

nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,

Verg. E. 1, 65:

alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,

Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:

Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,

Caes. B. G. 1, 8:

Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,

Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:

castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,

Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:

alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,

Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;

alius autem pecuniam],

id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:

Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,

Juv. 14, 321:

Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,

Plin. Pan. 72:

aliud est male dicere, aliud accusare,

Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:

aliud est servum esse, aliud servire,

id. 5, 10, 60 al.:

jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,

Liv. 1, 12; cf. infra, e.—

Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.

Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?

one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:

fallacia alia aliam trudit,

Ter. And. 4, 4, 40:

fecerunt alii quidem alia quam multa,

Cic. Phil. 3, 20, 6:

signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,

some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:

alius in alia est re magis utilis,

id. Sex. Rosc. 111:

alius ex alia parte,

id. Verr. 1, 66:

dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,

Verg. G. 1, 276:

ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,

Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:

ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,

id. Q. Fr. 3, 1, 7:

habes Sardos venales, alium alio nequiorem,

one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un a

l'autre,

Caes. B. G. 2, 26 Herz.:

legiones aliae alia in parte resistunt,

id. ib. 2, 22:

alius alia causa illata,

id. ib. 1, 39:

cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,

Suet. Vesp. 6:

alius alii subsidium ferunt,

Caes. B. G. 2, 26:

alius alio more viventes,

each in a different way, Sall. C. 6, 2:

alius alii tanti facinoris conscii,

id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:

alii autem aliud clamabant,

Vulg. Act. 19, 32:

illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,

now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:

aliter ab aliis digeruntur,

id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:

equites alii alia dilapsi sunt,

some in this way, some in that, Liv. 44, 43:

cum alii alio mitterentur,

id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:

jussit alios alibi fodere,

Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—

Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:

ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,

Ter. Heaut. 3, 3, 37:

aliud ex alio succurrit mihi,

Cic. Fragm. C. 12:

alid ex alio reficit natura,

Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:

ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,

Cic. Tusc. 5, 24, 69:

alias ex aliis nectendo moras,

Liv. 7, 39:

aliam ex alia prolem,

Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:

nos alia ex aliis in fata vocamur,

id. A. 3, 494:

quae impie per biennium alia super alia es ausus,

Liv. 3, 56; 23, 36:

aliud super aliud scelus,

id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:

deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,

Sall. J. 63, 5.—

Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:

eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,

Cic. Or. 22, 72:

alio atque alio loco requiescere,

in different places, Sall. J. 72, 2:

inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,

Liv. 8, 23:

aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

Sen. Ep. 32, 2:

cum alia atque alia appetendo loca munirent,

Liv. 1, 8:

milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,

id. 2, 2:

luna alio atque alio loco exoritur,

Plin. 2, 10:

febres aliae aliaeque subinde oriuntur,

Cels. 3, 3:

cancer aliis aliisque signis discernitur,

id. 5, 26:

aliis atque aliis causis,

Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:

saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,

id. ib. 36, 2:

aliis post aliis minitari,

id. ib. 55, 8.—

Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:

nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,

Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):

alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,

id. ib. 3, 3, 13:

Huic aliud mercedis erit,

Verg. E. 6, 26:

longe alia mihi mens est,

Sall. C. 52, 2:

Vos aliam potatis aquam,

Juv. 5, 52:

lectus non alius cuiquam,

id. 8, 178:

ensesque recondit mors alia,

Stat. Th. 7, 806:

ostensus est in alia effigie,

Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:

alium fecisti me, alius ad te veneram,

Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:

homines alii facti sunt,

Cic. Fam. 11, 12:

mutaberis in virum alium,

Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;

qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,

Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:

frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,

Cic. Fam. 10, 12:

de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,

id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:

discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,

Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—

Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:

Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,

Caes. B. G. 1, 41:

inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,

Liv. 7, 26:

vulgus aliud trucidatum,

id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:

legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,

Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:

cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,

id. ib. 6, 33 al.—

Like alter, one of two, the other of two:

huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,

Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;

magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,

Sall. C. 54, 1 Kritz:

duo Romani super alium alius corruerunt,

one upon the other, Liv. 1, 25, 5:

ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,

each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:

marique alio Nicopolim ingressus,

Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,

alias partes fovere,

the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:

Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,

Caes. B. G. 1, 1 Herz.:

classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,

Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):

ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,

a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:

alius Nero,

Suet. Tit. 7.—

A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:

mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,

than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:

facinus, quo non fortius ausit alis,

Cat. 66, 28:

Fama malum qua non aliud velocius ullum,

Verg. A. 4, 174:

quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,

Sall. J. 2, 4:

quo non aliud atrocius visum,

Tac. A. 6, 24:

(Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,

Sall. J. 96, 3:

neque majus aliud neque praestabilius invenias,

id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:

non alia ante Romana pugna atrocior fuit,

id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.

ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).

In gen.

Of place:

fortasse tu profectus alio fueras,

Ter. Eun. 2, 2, 49:

ut ab Norba alio traducerentur,

Liv. 32, 2:

translatos alio maerebis amores,

Hor. Epod. 15, 23:

decurrens alio,

id. S. 2, 1, 32:

nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,

id. ib. 2, 2, 55.—With quo:

Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,

to some other place, Cic. Att. 9, 17:

si quando Romam aliove quo mitterent legatos,

Liv. 38, 30. —

Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):

illi suum animum alio conferunt,

Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:

ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,

id. Eun. 3, 1, 60 Don.:

hi narrata ferunt alio,

Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:

sed, si placet, sermonem alio transferamus,

id. de Or. 1, 29, 133:

quoniam alio properare tempus monet,

Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—

Of purpose or design:

appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,

for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:

hoc longe alio spectabat,

looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—

a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:

hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,

Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:

nihil alio atque alio spargitur,

Sen. Brev. Vit. 11, 2.—

Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:

et ceteri quidem alius alio,

Cic. Off. 3, 20, 80:

aliud alio dissipavit,

id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:

quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,

Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—

Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;

in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,

for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:

quo alio nisi ad nos confugerent?

Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—

ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—

ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).

Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.

At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.

Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,

Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):

sed alias jocabimur,

Cic. Fam. 7, 13, 2:

sed plura scribemus alias,

id. ib. 7, 6:

et alias et in consulatus petitione vinci,

id. Planc. 18:

nil oriturum alias,

Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:

recte secusne, alias viderimus,

Cic. Ac. 2, 44, 135:

Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,

Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;

nunc, etc.,

Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:

gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,

Curt. 4, 3, 18:

alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,

id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;

as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,

Cic. Att. 4, 2, 2:

consilio numquam alias dato,

Hor. C. 3, 5, 45:

numquam ante alias,

Liv. 2, 22, 7:

non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,

id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:

si quando umquam ante alias,

id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):

Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,

Suet. Aug. 75.—

Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:

Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,

Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:

nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,

id. Fin. 2, 27, 87:

contentius alias, alias summissius,

id. de Or. 3, 55, 212:

cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,

Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:

nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,

Cic. Sen. 15, 51:

geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,

id. de Or. 3, 54, 206:

hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,

Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:

illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,

Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—

Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:

et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,

Cic. Inv. 2, 13, 45:

alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,

id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):

illi alias aliud iisdem de rebus judicant,

id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:

(deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,

id. Red. in Sen. 30:

ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,

id. Div. 2, 54, 111.—

Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;

also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,

Cic. Tusc. 4, 4, 7:

fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,

id. ib. 5, 4, 11:

quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,

id. Ac. 2, 3, 9:

quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,

id. de Or. 1, 9, 38:

cum saepe alias, tum apud centumviros,

id. Brut. 39, 144:

cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,

id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:

neque tum solum, sed saepe alias,

Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:

nunc tamen libentius quam saepe alias,

Symm. Ep. 1, 90.—So,

Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—

Raro alias, rarely at other times, on other occasions:

ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,

Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—

Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):

non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,

never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:

non alias militi familiarior dux fuit,

Liv. 7, 33; 45, 7:

non alias majore mole concursum,

Tac. A. 2, 46; 4. 69;

11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,

id. Agr. 5:

haud alias intentior populus plus vocis permisit,

id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—

Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):

Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,

Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:

sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,

Macr. S. 5, 19.—

Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:

in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,

Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—

Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):

non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,

Tac. A. 3, 73:

debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,

by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—

Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —

ălĭtĕr, adv. [alis; v. alius init. ], otherwise, in another manner, allôs.

With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.

With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:

sed aliter atque ostenderam facio,

Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:

aliter ac nos vellemus,

Cic. Mil. 9, 23:

de quo tu aliter sentias atque ego,

id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:

si aliter nos faciant quam aequum est,

Plaut. Stich. 1, 1, 42:

si aliter quippiam coacti faciant quam libere,

Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:

Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?

id. Rep. 1, 4, 7.—

Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:

Non aliter quam si ruat omnis Karthago,

Verg. A. 4, 669:

dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,

Ov. Tr. 1, 3, 73:

nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,

Liv. 23, 4; 21, 63, 9:

illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,

id. 3, 51, 12:

nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,

Tac. A. 1, 6; 1, 49:

Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,

Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:

non aliter quam cum, etc.,

Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:

nec scripsi aliter ac si, etc.,

Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:

Non aliter quam qui lembum subigit,

Verg. G. 1, 201:

non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,

Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:

neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,

id. 5, 8, 1:

patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,

Juv. 7, 220:

successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,

Tac. A. 6, 30.—

Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:

cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,

Mel. 1, 9, 6.—

Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:

qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,

Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —

Non aliter quam ut, on no other condition than that:

neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,

Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—

Without a comparative clause expressed.

In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:

vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,

though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:

tu si aliter existimes, nihil errabis,

Cic. Fam. 3, 7, 16:

ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,

in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:

Si quis aliter docet,

Vulg. 1 Tim. 6, 3:

quae aliter se habent,

ib. ib. 5, 25:

Quippe aliter tunc vivebant homines,

Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:

non fuit faciendum aliter,

Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:

Ergo non aliter poterit dormire?

Juv. 3, 281:

aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,

Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:

haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),

Verg. A. 9, 65:

haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,

id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:

non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,

Hor. Epod. 14, 10:

neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,

id. C. 1, 18, 4:

neque exercitum Romanum aliter transmissurum,

Tac. H. 5, 19:

nec aliter expiari potest,

Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;

Fieri aliter non potest,

Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;

fieri non potuit aliter,

Cic. Att. 6, 6.—

Esp.

Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:

verum aliter evenire multo intellegit,

Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):

amplis cornibus et nigris potius quam aliter,

Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:

dis aliter visum,

Verg. A. 2, 428:

sin aliter tibi videtur,

Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:

neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,

Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—

Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:

sed longe aliter est amicus atque amator,

Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;

ego isti nihilo sum aliter ac fui,

Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—

For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:

jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),

Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:

si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,

Nep. Them. 7 fin.:

aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,

Sall. C. 29, 3 Kritz:

aliter non viribus ullis Vincere poteris,

Verg. A. 6, 147:

veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,

Tac. H. 4, 59:

quoniam aliter non possem,

Vulg. Sap. 8, 21.—

Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:

aliter utimur propriis, aliter commodatis,

Tac. Or. 32:

Aliter catuli longe olent, aliter sues,

Plaut. Ep. 4, 2, 9:

aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,

id. Ac. 2, 47, 143:

idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,

Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—

With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):

quoniam aliter ab aliis digeruntur,

Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:

hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,

Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—

Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):

non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,

Plin. 37, 2, 10, § 28:

idque non aliter clarius intellegi potest,

id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276.

Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):

postquam belligerant Aetoli cum Aleis,

Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.

ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:

alis rare,

Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:

alid more freq.,

Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:

aliae,

Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:

ali,

Lucr. 6, 1226:

alio,

Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:

aliae,

Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.

A.. In gen.:

eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,

Naev. Bell. Pun. 1, 16:

alios multos,

Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:

plures alios,

ib. ib. 12, 5:

cum aliis pluribus,

ib. Act. 15, 35:

an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?

Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:

dum aliud aliquid flagiti conficiat,

Ter. Phorm. 5, 2, 5:

nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,

Plaut. Am. 1, 1, 244:

nec quisquam alius affuit,

id. ib. 1, 1, 269:

panem vel aliud quidquam,

Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:

quidquid aliud dare,

Vulg. Lev. 22, 25:

ALIS NE POTESTO,

Inscr. Orell. 2488:

datum Mi esse ab dis aliis,

Plaut. Am. prol. 12:

adulescentulo in alio occupato amore,

Ter. And. 5, 1, 10:

aut aliae cujus desiderium insideat rei,

Lucr. 3, 918:

ne quam aliam quaerat copiam,

Ter. Heaut. 5, 1, 54:

nisi quid pater ait aliud,

id. And. 5, 4, 47:

si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,

Cic. Off. 1, 10, 33:

quodcumque alid auget,

Lucr. 5, 257:

Est alius quidam, parasitaster paululus,

Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:

tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,

Cic. Or. 71, 237:

L. Aemilius alius vir erat,

Liv. 44, 18:

Genus ecce aliud discriminis audi,

Juv. 12, 24:

alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,

Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:

nemo alius,

Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:

alius nemo,

Cic. Quinct. 76:

plus alimenti est in pane quam in ullo alio,

Cels. 2, 18:

aliud esse causae suspicamur,

Cic. Fl. 39:

Anne aliud tunc praefecti?

Juv. 4, 78:

estne viris reliqui aliud,

Sall. Fragm. 187, 19:

aliud auxilii,

Tac. A. 5, 8:

aliud subsidii,

id. ib. 12, 46:

alia honorum,

id. ib. 1, 9:

alia sumptuum,

id. ib. 15, 15:

sunt alia quae magis timeam,

Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:

haec aliaque,

Tac. H. 3, 51 al. —

Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?

Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):

ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,

Cic. Phil. 6, 6:

utar post alio, si invenero melius,

something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,

si in aliud tempus differetur,

Caes. B C. 1, 86:

an alium exspectamus?

Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:

siti magis quam alia re accenditur,

Sall. J. 89, 5:

neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,

Caes. B. C. 1, 85:

neque creatura alia poterit nos separare,

Vulg. Rom. 8, 39.

alius:

alius generis bestiae,

Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:

alius ingenii,

Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:

alius ordinis,

Amm. 30, 5, 10:

artificis aliusve,

Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:

alius coloris,

Non. p. 450:

nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,

Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—

In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.

With atque, ac, or et:

illi sunt alio ingenio atque tu,

Plaut. Ps. 4, 7, 35:

alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?

Ter. And. 3, 3, 13:

potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,

Cic. Or. 71, 237:

longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,

id. Att. 11, 10:

res alio modo est ac putatur,

id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:

qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,

Caes. B. G. 3, 28:

non alius essem atque nunc sum,

Cic. Fam. 1, 9:

longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,

Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:

alia atque antea sentiret,

id. Hann. 2, 2:

lux longe alia est solis et lychnorum,

is very different, Cic. Cael. 28.—

With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):

amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,

nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:

neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,

id. Fam. 7, 13:

erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,

id. de Or. 2, 12:

Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?

id. Phil. 8, 3:

nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,

id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:

quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?

id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:

pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,

Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:

Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,

id. Lys. 1, 4:

neque aliud huic defuit quam generosa stirps,

id. Eum. 1, 2:

Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,

Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;

Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,

Cic. Sest. 6, 13:

ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,

id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:

et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,

id. 2, 63; 31, 24:

sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,

id. 2, 29:

ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,

Suet. Caes. 20:

mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,

id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:

quid aliud quam ad bellum vocabantur?

Flor. 3, 23 med.; so,

Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?

Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:

te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,

Plin. Ep. 7, 15, 2:

quod alium quam se cooptassent,

Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:

Quid te aliud sollicitat?

id. ib. 1, 2, 82:

Quid aliud tibi vis?

id. Heaut. 2, 3, 90:

Numquid vis aliud?

id. Eun. 1, 2, 111:

Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,

Juv. 12, 48:

Quid enim est aliud Antonius?

Cic. Phil. 2, 70:

Quid est aliud furere?

id. Pis. 47:

Quid est alia sinistra liberalitas?

Cat. 29, 15 al. —

With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):

qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,

other than, Plaut. Poen. prol. 22:

quod est aliud melle,

Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:

neve putes alium sapiente bonoque beatum,

Hor. Ep. 1, 16, 20:

alius Lysippo,

id. ib. 2, 1, 240:

accusator alius Sejano,

Phaedr. 3, prol. 41.—

With praeter:

nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,

Plaut. Am. 1, 1, 249:

nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,

Cic. Off. 2, 2, 5:

non est alius praeter eum,

Vulg. Marc. 12, 32:

rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?

Cic. de Or. 2, 69:

Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?

id. Clu. 62:

nec jam tela alia habebant praeter gladios,

Liv. 38, 21, 5.—

With extra (eccl. Lat.):

neque est alius extra te,

Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—

With absque (eccl. Lat.):

non est alius Deus absque te,

Vulg. 1 Par. 17, 20.—

With praeterquam:

cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,

Liv. 3, 40.

Esp.

In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:

quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?

Cic. Phil. 2, 111:

latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,

id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:

alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,

Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:

cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,

Cic. Fam. 15, 4, 8:

proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,

id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;

immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,

id. Tusc. 5, 13, 38:

principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,

Nep. Pelop. 1, 4:

nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,

Verg. E. 1, 65:

alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,

Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:

Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,

Caes. B. G. 1, 8:

Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,

Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:

castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,

Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:

alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,

Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;

alius autem pecuniam],

id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:

Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,

Juv. 14, 321:

Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,

Plin. Pan. 72:

aliud est male dicere, aliud accusare,

Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:

aliud est servum esse, aliud servire,

id. 5, 10, 60 al.:

jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,

Liv. 1, 12; cf. infra, e.—

Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.

Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?

one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:

fallacia alia aliam trudit,

Ter. And. 4, 4, 40:

fecerunt alii quidem alia quam multa,

Cic. Phil. 3, 20, 6:

signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,

some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:

alius in alia est re magis utilis,

id. Sex. Rosc. 111:

alius ex alia parte,

id. Verr. 1, 66:

dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,

Verg. G. 1, 276:

ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,

Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:

ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,

id. Q. Fr. 3, 1, 7:

habes Sardos venales, alium alio nequiorem,

one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un a

l'autre,

Caes. B. G. 2, 26 Herz.:

legiones aliae alia in parte resistunt,

id. ib. 2, 22:

alius alia causa illata,

id. ib. 1, 39:

cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,

Suet. Vesp. 6:

alius alii subsidium ferunt,

Caes. B. G. 2, 26:

alius alio more viventes,

each in a different way, Sall. C. 6, 2:

alius alii tanti facinoris conscii,

id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:

alii autem aliud clamabant,

Vulg. Act. 19, 32:

illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,

now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:

aliter ab aliis digeruntur,

id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:

equites alii alia dilapsi sunt,

some in this way, some in that, Liv. 44, 43:

cum alii alio mitterentur,

id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:

jussit alios alibi fodere,

Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—

Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:

ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,

Ter. Heaut. 3, 3, 37:

aliud ex alio succurrit mihi,

Cic. Fragm. C. 12:

alid ex alio reficit natura,

Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:

ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,

Cic. Tusc. 5, 24, 69:

alias ex aliis nectendo moras,

Liv. 7, 39:

aliam ex alia prolem,

Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:

nos alia ex aliis in fata vocamur,

id. A. 3, 494:

quae impie per biennium alia super alia es ausus,

Liv. 3, 56; 23, 36:

aliud super aliud scelus,

id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:

deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,

Sall. J. 63, 5.—

Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:

eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,

Cic. Or. 22, 72:

alio atque alio loco requiescere,

in different places, Sall. J. 72, 2:

inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,

Liv. 8, 23:

aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

Sen. Ep. 32, 2:

cum alia atque alia appetendo loca munirent,

Liv. 1, 8:

milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,

id. 2, 2:

luna alio atque alio loco exoritur,

Plin. 2, 10:

febres aliae aliaeque subinde oriuntur,

Cels. 3, 3:

cancer aliis aliisque signis discernitur,

id. 5, 26:

aliis atque aliis causis,

Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:

saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,

id. ib. 36, 2:

aliis post aliis minitari,

id. ib. 55, 8.—

Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:

nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,

Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):

alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,

id. ib. 3, 3, 13:

Huic aliud mercedis erit,

Verg. E. 6, 26:

longe alia mihi mens est,

Sall. C. 52, 2:

Vos aliam potatis aquam,

Juv. 5, 52:

lectus non alius cuiquam,

id. 8, 178:

ensesque recondit mors alia,

Stat. Th. 7, 806:

ostensus est in alia effigie,

Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:

alium fecisti me, alius ad te veneram,

Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:

homines alii facti sunt,

Cic. Fam. 11, 12:

mutaberis in virum alium,

Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;

qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,

Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:

frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,

Cic. Fam. 10, 12:

de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,

id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:

discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,

Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—

Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:

Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,

Caes. B. G. 1, 41:

inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,

Liv. 7, 26:

vulgus aliud trucidatum,

id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:

legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,

Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:

cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,

id. ib. 6, 33 al.—

Like alter, one of two, the other of two:

huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,

Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;

magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,

Sall. C. 54, 1 Kritz:

duo Romani super alium alius corruerunt,

one upon the other, Liv. 1, 25, 5:

ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,

each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:

marique alio Nicopolim ingressus,

Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,

alias partes fovere,

the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:

Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,

Caes. B. G. 1, 1 Herz.:

classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,

Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):

ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,

a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:

alius Nero,

Suet. Tit. 7.—

A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:

mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,

than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:

facinus, quo non fortius ausit alis,

Cat. 66, 28:

Fama malum qua non aliud velocius ullum,

Verg. A. 4, 174:

quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,

Sall. J. 2, 4:

quo non aliud atrocius visum,

Tac. A. 6, 24:

(Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,

Sall. J. 96, 3:

neque majus aliud neque praestabilius invenias,

id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:

non alia ante Romana pugna atrocior fuit,

id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.

ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).

In gen.

Of place:

fortasse tu profectus alio fueras,

Ter. Eun. 2, 2, 49:

ut ab Norba alio traducerentur,

Liv. 32, 2:

translatos alio maerebis amores,

Hor. Epod. 15, 23:

decurrens alio,

id. S. 2, 1, 32:

nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,

id. ib. 2, 2, 55.—With quo:

Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,

to some other place, Cic. Att. 9, 17:

si quando Romam aliove quo mitterent legatos,

Liv. 38, 30. —

Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):

illi suum animum alio conferunt,

Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:

ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,

id. Eun. 3, 1, 60 Don.:

hi narrata ferunt alio,

Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:

sed, si placet, sermonem alio transferamus,

id. de Or. 1, 29, 133:

quoniam alio properare tempus monet,

Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—

Of purpose or design:

appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,

for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:

hoc longe alio spectabat,

looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—

a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:

hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,

Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:

nihil alio atque alio spargitur,

Sen. Brev. Vit. 11, 2.—

Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:

et ceteri quidem alius alio,

Cic. Off. 3, 20, 80:

aliud alio dissipavit,

id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:

quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,

Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—

Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;

in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,

for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:

quo alio nisi ad nos confugerent?

Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—

ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—

ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).

Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.

At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.

Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,

Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):

sed alias jocabimur,

Cic. Fam. 7, 13, 2:

sed plura scribemus alias,

id. ib. 7, 6:

et alias et in consulatus petitione vinci,

id. Planc. 18:

nil oriturum alias,

Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:

recte secusne, alias viderimus,

Cic. Ac. 2, 44, 135:

Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,

Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;

nunc, etc.,

Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:

gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,

Curt. 4, 3, 18:

alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,

id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;

as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,

Cic. Att. 4, 2, 2:

consilio numquam alias dato,

Hor. C. 3, 5, 45:

numquam ante alias,

Liv. 2, 22, 7:

non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,

id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:

si quando umquam ante alias,

id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):

Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,

Suet. Aug. 75.—

Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:

Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,

Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:

nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,

id. Fin. 2, 27, 87:

contentius alias, alias summissius,

id. de Or. 3, 55, 212:

cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,

Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:

nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,

Cic. Sen. 15, 51:

geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,

id. de Or. 3, 54, 206:

hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,

Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:

illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,

Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—

Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:

et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,

Cic. Inv. 2, 13, 45:

alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,

id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):

illi alias aliud iisdem de rebus judicant,

id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:

(deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,

id. Red. in Sen. 30:

ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,

id. Div. 2, 54, 111.—

Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;

also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,

Cic. Tusc. 4, 4, 7:

fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,

id. ib. 5, 4, 11:

quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,

id. Ac. 2, 3, 9:

quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,

id. de Or. 1, 9, 38:

cum saepe alias, tum apud centumviros,

id. Brut. 39, 144:

cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,

id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:

neque tum solum, sed saepe alias,

Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:

nunc tamen libentius quam saepe alias,

Symm. Ep. 1, 90.—So,

Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—

Raro alias, rarely at other times, on other occasions:

ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,

Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—

Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):

non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,

never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:

non alias militi familiarior dux fuit,

Liv. 7, 33; 45, 7:

non alias majore mole concursum,

Tac. A. 2, 46; 4. 69;

11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,

id. Agr. 5:

haud alias intentior populus plus vocis permisit,

id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—

Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):

Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,

Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:

sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,

Macr. S. 5, 19.—

Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:

in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,

Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—

Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):

non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,

Tac. A. 3, 73:

debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,

by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—

Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —

ălĭtĕr, adv. [alis; v. alius init. ], otherwise, in another manner, allôs.

With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.

With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:

sed aliter atque ostenderam facio,

Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:

aliter ac nos vellemus,

Cic. Mil. 9, 23:

de quo tu aliter sentias atque ego,

id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:

si aliter nos faciant quam aequum est,

Plaut. Stich. 1, 1, 42:

si aliter quippiam coacti faciant quam libere,

Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:

Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?

id. Rep. 1, 4, 7.—

Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:

Non aliter quam si ruat omnis Karthago,

Verg. A. 4, 669:

dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,

Ov. Tr. 1, 3, 73:

nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,

Liv. 23, 4; 21, 63, 9:

illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,

id. 3, 51, 12:

nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,

Tac. A. 1, 6; 1, 49:

Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,

Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:

non aliter quam cum, etc.,

Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:

nec scripsi aliter ac si, etc.,

Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:

Non aliter quam qui lembum subigit,

Verg. G. 1, 201:

non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,

Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:

neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,

id. 5, 8, 1:

patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,

Juv. 7, 220:

successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,

Tac. A. 6, 30.—

Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:

cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,

Mel. 1, 9, 6.—

Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:

qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,

Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —

Non aliter quam ut, on no other condition than that:

neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,

Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—

Without a comparative clause expressed.

In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:

vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,

though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:

tu si aliter existimes, nihil errabis,

Cic. Fam. 3, 7, 16:

ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,

in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:

Si quis aliter docet,

Vulg. 1 Tim. 6, 3:

quae aliter se habent,

ib. ib. 5, 25:

Quippe aliter tunc vivebant homines,

Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:

non fuit faciendum aliter,

Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:

Ergo non aliter poterit dormire?

Juv. 3, 281:

aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,

Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:

haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),

Verg. A. 9, 65:

haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,

id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:

non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,

Hor. Epod. 14, 10:

neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,

id. C. 1, 18, 4:

neque exercitum Romanum aliter transmissurum,

Tac. H. 5, 19:

nec aliter expiari potest,

Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;

Fieri aliter non potest,

Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;

fieri non potuit aliter,

Cic. Att. 6, 6.—

Esp.

Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:

verum aliter evenire multo intellegit,

Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):

amplis cornibus et nigris potius quam aliter,

Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:

dis aliter visum,

Verg. A. 2, 428:

sin aliter tibi videtur,

Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:

neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,

Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—

Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:

sed longe aliter est amicus atque amator,

Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;

ego isti nihilo sum aliter ac fui,

Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—

For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:

jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),

Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:

si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,

Nep. Them. 7 fin.:

aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,

Sall. C. 29, 3 Kritz:

aliter non viribus ullis Vincere poteris,

Verg. A. 6, 147:

veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,

Tac. H. 4, 59:

quoniam aliter non possem,

Vulg. Sap. 8, 21.—

Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:

aliter utimur propriis, aliter commodatis,

Tac. Or. 32:

Aliter catuli longe olent, aliter sues,

Plaut. Ep. 4, 2, 9:

aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,

id. Ac. 2, 47, 143:

idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,

Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—

With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):

quoniam aliter ab aliis digeruntur,

Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:

hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,

Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—

Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):

non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,

Plin. 37, 2, 10, § 28:

idque non aliter clarius intellegi potest,

id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276.

ad, prep. with acc. (from the fourth century after Christ written also at; Etrusc. suf. -a; Osc. az; Umbr. and Old Lat. ar, as [p. 27] in Eug. Tab., in S. C. de Bacch., as arveho for adveho; arfuerunt, arfuisse, for adfuerunt, etc.; arbiter for adbiter; so, ar me advenias, Plant. Truc. 2, 2, 17; cf. Prisc. 559 P.; Vel. Long. 2232 P.; Fabretti, Glos. Ital. col. 5) [cf. Sanscr. adhi; Goth. and Eng. at; Celt. pref. ar, as armor, i.e. ad mare; Rom. a].

As antith. to ab (as in to ex), in a progressive order of relation, ad denotes, first, the direction toward an object; then the reaching of or attaining to it; and finally, the being at or near it.

In space.

Direction toward, to, toward, and first,

Horizontally:

fugere ad puppim colles campique videntur,

the hills and fields appear to fly toward the ship, Lucr. 4, 390: meridie umbrae cadunt ad septentrionem, ortu vero ad occasum, to or toward the north and west, Plin. 2, 13, and so often of the geog. position of a place in reference to the points of compass, with the verbs jacere, vergere, spectare, etc.:

Asia jacet ad meridiem et austrum, Europa ad septentriones et aquiionem,

Varr. L. L. 5, § 31 Mull.;

and in Plin. very freq.: Creta ad austrum... ad septentrionem versa, 4, 20: ad Atticam vergente, 4, 21 al.—Also trop.: animus alius ad alia vitia propensior,

Cic. Tusc. 4, 37, 81.—

In a direction upwards (esp. in the poets, very freq.): manusque sursum ad caelum sustulit, Naev. ap. Non. 116, 30 (B. Pun. p. 13, ed. Vahl.): manus ad caeli templa tendebam lacrimans, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

duplices tendens ad sidera palmas,

Verg. A. 1, 93: molem ex profundo saxeam ad caelum vomit, Att. ap. Prisc. 1325 P.: clamor ad caelum volvendus, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 104 Mull. (Ann. v. 520 ed. Vahl.) (cf. with this: tollitur in caelum clamor, Enn. ap. Macr. S. 6, 1, or Ann. v. 422):

ad caelumque ferat flammai fulgura rursum, of Aetna,

Lucr. 1, 725; cf. id. 2, 191; 2, 325: sidera sola micant;

ad quae sua bracchia tendens, etc.,

Ov. M. 7, 188:

altitudo pertingit ad caelum,

Vulg. Dan. 4, 17.—

Also in the direction downwards (for the usu. in):

tardiore semper ad terras omnium quae geruntur in caelo effectu cadente quam visu,

Plin. 2, 97, 99, § 216.

The point or goal at which any thing arrives.

Without reference to the space traversed in passing, to, toward (the most common use of this prep.): cum stupro redire ad suos popularis, Naev. ap. Fest. p. 317 Mull. (B. Pun. p. 14 ed. Vahl.):

ut ex tam alto dignitatis gradu ad superos videatur potius quam ad inferos pervenisse,

Cic. Lael. 3, 12: ad terras decidat aether, Lucan. 2, 58. —Hence,

With verbs which designate going, coming, moving, bearing, bringing near, adapting, taking, receiving, calling, exciting, admonishing, etc., when the verb is compounded with ad the prep. is not always repeated, but the constr. with the dat. or acc. employed; cf. Rudd. II. pp. 154, 175 n. (In the ante-class. per., and even in Cic., ad is generally repeated with most verbs, as, ad eos accedit, Cic. Sex. Rosc. 8:

ad Sullam adire,

id. ib. 25:

ad se adferre,

id. Verr. 4, 50:

reticulum ad naris sibi admovebat,

id. ib. 5, 27:

ad laborem adhortantur,

id. de Sen. 14:

T. Vectium ad se arcessit,

id. Verr. 5, 114; but the poets of the Aug. per., and the historians, esp. Tac., prefer the dative; also, when the compound verb contains merely the idea of approach, the constr. with ad and the acc. is employed; but when it designates increase, that with the dat. is more usual: accedit ad urbem, he approaches the city; but, accedit provinciae, it is added to the province.)—

Ad me, te, se, for domum meam, tuam, suam (in Plaut. and Ter. very freq.):

oratus sum venire ad te huc,

Plaut. Mil. 5, 1, 12: spectatores plaudite atque ite ad vos comissatum, id. Stich. fin.:

eamus ad me,

Ter. Eun. 3, 5, 64:

ancillas traduce huc ad vos,

id. Heaut. 4, 4, 22:

transeundumst tibi ad Menedemum,

id. 4, 4, 17: intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se, Lucil. ap. Charis. p. 86 P.:

te oro, ut ad me Vibonem statim venias,

Cic. Att. 3, 3; 16, 10 al.—

Ad, with the name of a deity in the gen., is elliptical for ad templum or aedem (cf.:

Thespiadas, quae ad aedem Felicitatis sunt,

Cic. Verr. 4, 4; id. Phil. 2, 35:

in aedem Veneris,

Plaut. Poen. 1, 2, 120;

in aedem Concordiae,

Cic. Cat. 3, 9, 21;

2, 6, 12): ad Dianae,

to the temple of, Ter. Ad. 4, 2, 43:

ad Opis,

Cic. Att. 8, 1, 14:

ad Castoris,

id. Quint. 17:

ad Juturnae,

id. Clu. 101:

ad Vestae,

Hor. S. 1, 9, 35 al.: cf. Rudd. II. p. 41, n. 4, and p. 334.—

With verbs which denote a giving, sending, informing, submitting, etc., it is used for the simple dat. (Rudd. II. p. 175): litteras dare ad aliquem, to send or write one a letter; and: litteras dare alicui, to give a letter to one; hence Cic. never says, like Caesar and Sall., alicui scribere, which strictly means, to write for one (as a receipt, etc.), but always mittere, scribere, perscribere ad aliquem:

postea ad pistores dabo,

Plaut. As. 3, 3, 119:

praecipe quae ad patrem vis nuntiari,

id. Capt. 2, 2, 109:

in servitutem pauperem ad divitem dare,

Ter. Ph. 4, 3, 48:

nam ad me Publ. Valerius scripsit,

Cic. Fam. 14, 2 med.:

de meis rebus ad Lollium perscripsi,

id. ib. 5, 3:

velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant,

id. Att. 4, 14; cf. id. ib. 4, 16:

ad primam (sc. epistulam) tibi hoc scribo,

in answer to your first, id. ib. 3, 15, 2:

ad Q. Fulvium Cons. Hirpini et Lucani dediderunt sese,

Liv. 27, 15, 1; cf. id. 28, 22, 5.—Hence the phrase: mittere or scribere librum ad aliquem, to dedicate a book to one (Greek, prosphônein):

has res ad te scriptas, Luci, misimus, Aeli,

Lucil. Sat. 1, ap. Auct. Her. 4, 12:

quae institueram, ad te mittam,

Cic. Q. Fr. 3, 5: ego interea admonitu tuo perfeci sane argutulos libros ad Varronem;

and soon after: mihi explices velim, maneasne in sententia, ut mittam ad eum quae scripsi,

Cic. Att. 13, 18; cf. ib. 16; Plin. 1, 19.—So in titles of books: M. Tullii Ciceronis ad Marcum Brutum Orator; M. T. Cic. ad Q. Fratrem Dialogi tres de Oratore, etc.—In the titles of odes and epigrams ad aliquem signifies to, addressed to. —

With names of towns after verbs of motion, ad is used in answer to the question Whither? instead of the simple acc.; but commonly with this difference, that ad denotes to the vicinity of, the neighborhood of:

miles ad Capuam profectus sum, quintoque anno post ad Tarentum,

Cic. de Sen. 4, 10; id. Fam. 3, 81:

ad Veios,

Liv. 5, 19; 14, 18; cf. Caes. B. G. 1, 7; id. B. C. 3, 40 al.—Ad is regularly used when the proper name has an appellative in apposition to it:

ad Cirtam oppidum iter constituunt,

Sall. J. 81, 2; so Curt. 3, 1, 22; 4, 9, 9;

or when it is joined with usque,

Cic. Verr. 2, 1, 34, § 87; id. Deiot, 7, 19.— (When an adjective is added, the simple acc. is used poet., as well as with ad:

magnum iter ad doctas proficisci cogor Athenas,

Prop. 3, 21, 1; the simple acc., Ov. H. 2, 83: doctas jam nunc eat, inquit, Athenas).—

With verbs which imply a hostile movement toward, or protection in respect to any thing, against = adversus:

nonne ad senem aliquam fabricam fingit?

Ter. Heaut. 3, 2, 34:

Lernaeas pugnet ad hydras,

Prop. 3, 19, 9: neque quo pacto fallam, nec quem dolum ad eum aut machinam commoliar, old poet in Cic. N. D. 3, 29, 73:

Belgarum copias ad se venire vidit,

Caes. B. G. 2, 5; 7, 70:

ipse ad hostem vehitur,

Nep. Dat. 4, 5; id. Dion. 5, 4: Romulus ad regem impetus facit (a phrase in which in is commonly found), Liv. 1, 5, 7, and 44, 3, 10:

aliquem ad hostem ducere,

Tac. A. 2, 52:

clipeos ad tela protecti obiciunt,

Verg. A. 2, 443:

munio me ad haec tempora,

Cic. Fam. 9, 18:

ad hos omnes casus provisa erant praesidia,

Caes. B. G. 7, 65; 7, 41;

so with nouns: medicamentum ad aquam intercutem,

Cic. Off. 3, 24:

remedium ad tertianam,

Petr. Sat. 18:

munimen ad imbris,

Verg. G. 2, 352:

farina cum melle ad tussim siccam efficasissima est,

Plin. 20, 22, 89, § 243:

ad muliebre ingenium efficaces preces,

Liv. 1, 9; 1, 19 (in these two passages ad may have the force of apud, Hand).—

The repetition of ad to denote the direction to a place and to a person present in it is rare:

nunc tu abi ad forum ad herum,

Plaut. As. 2, 2, 100; cf.:

vocatis classico ad concilium militibus ad tribunos,

Liv. 5 47.—(The distinction between ad and in is given by Diom. 409 P., thus: in forum ire est in ipsum forum intrare; ad forum autem ire, in locum foro proximum; ut in tribunal et ad tribunal venire non unum est; quia ad tribunal venit litigator, in tribunal vero praetor aut judex; cf. also Sen. Ep. 73, 14, deus ad homines venit, immo, quod propius est, in homines venit.)—

The terminus, with ref. to the space traversed, to, even to, with or without usque, Quint. 10, 7, 16: ingurgitavit usque ad imum gutturem, Naev. ap. Non. 207, 20 (Rib. Com. Rel. p. 30): dictator pervehitur usque ad oppidum, Naev. ap. Varr. L. L. 5, § 153 Mull. (B. Pun. p. 16 ed. Vahl.):

via pejor ad usque Baii moenia,

Hor. S. 1, 5, 96; 1, 1, 97:

rigidum permanat frigus ad ossa,

Lucr. 1, 355; 1, 969:

cum sudor ad imos Manaret talos,

Hor. S. 1, 9, 10:

ut quantum posset, agmen ad mare extenderet,

Curt. 3, 9, 10:

laeva pars ad pectus est nuda,

id. 6, 5, 27 al. —Hence the Plinian expression, petere aliquid (usque) ad aliquem, to seek something everywhere, even with one:

ut ad Aethiopas usque peteretur,

Plin. 36, 6, 9, § 51 (where Jan now reads ab Aethiopia); so,

vestis ad Seras peti,

id. 12, 1, 1.— Trop.:

si quid poscam, usque ad ravim poscam,

Plaut. Aul. 2, 5, 10:

deverberasse usque ad necem,

Ter. Phorm. 2, 2, 13;

without usque: hic ad incitas redactus,

Plaut. Trin. 2, 4, 136; 4, 2, 52; id. Poen. 4, 2, 85; illud ad incitas cum redit atque internecionem, Lucil. ap. Non. 123, 20:

virgis ad necem caedi,

Cic. Verr. 2, 3, 29, § 70; so Hor. S. 1, 2, 42; Liv. 24, 38, 9; Tac. A. 11, 37; Suet. Ner. 26; id. Dom. 8 al.

Nearness or proximity in gen. = apud, near to, by, at, close by (in anteclass. per. very freq.; not rare later, esp. in the historians): pendent peniculamenta unum ad quemque pedum, trains are suspended at each foot, Enn. ap. Non. 149, 33 (Ann. v. 363 ed. Vahl.):

ut in servitute hic ad suum maneat patrem,

Plaut. Capt. prol. 49; cf. id. ib. 2, 3, 98;

3, 5, 41: sol quasi flagitator astat usque ad ostium,

stands like a creditor continually at the door, id. Most. 3, 2, 81 (cf. with same force, Att. ap. Non. 522, 25;

apud ipsum astas): ad foris adsistere,

Cic. Verr. 1, 66; id. Arch. 24:

astiterunt ad januam,

Vulg. Act. 10, 17:

non adest ad exercitum,

Plaut. Am. 1, 3, 6; cf. ib. prol. 133:

aderant ad spectaculum istud,

Vulg. Luc. 23, 48: has (testas) e fenestris in caput Deiciunt, qui prope ad ostium adspiraverunt, Lucil. ap. Non. 288, 31:

et nec opinanti Mors ad caput adstitit,

Lucr. 3, 959:

quod Romanis ad manum domi supplementum esset,

at hand, Liv. 9, 19, 6:

haec arma habere ad manum,

Quint. 12, 5, 1:

dominum esse ad villam,

Cic. Sull. 20; so id. Verr. 2, 21:

errantem ad flumina,

Verg. E. 6, 64; Tib. 1, 10, 38; Plin. 7, 2, § 12; Vitr. 7, 14; 7, 12; and ellipt. (cf. supra, 2. g):

pecunia utinam ad Opis maneret!

Cic. Phil. 1, 17.—Even of persons:

qui primum pilum ad Caesarem duxerat (for apud),

Caes. B. G. 6, 38; so id. ib. 1, 31; 3, 9; 5, 53; 7, 5; id. B. C. 3, 60:

ad inferos poenas parricidii luent,

among, Cic. Phil. 14, 13:

neque segnius ad hostes bellum apparatur,

Liv. 7, 7, 4: pugna ad Trebiam, ad Trasimenum, ad Cannas, etc., for which Liv. also uses the gen.:

si Trasimeni quam Trebiae, si Cannarum quam Trasimeni pugna nobilior esset, 23, 43, 4.—Sometimes used to form the name of a place, although written separately, e. g. ad Murcim,

Varr. L. L. 5, § 154:

villa ad Gallinas, a villa on the Flaminian Way,

Plin. 15, 30, 40, § 37: ad urbem esse (of generals), to remain outside the city (Rome) until permission was given for a triumph:

“Esse ad urbem dicebantur, qui cum potestate provinciali aut nuper e provincia revertissent, aut nondum in provinciam profecti essent... solebant autem, qui ob res in provincia gestas triumphum peterent, extra urbem exspectare, donec, lege lata, triumphantes urbem introire possent,”

Manut. ad Cic. Fam. 3, 8.—So sometimes with names of towns and verbs of rest:

pons, qui erat ad Genavam,

Caes. B. G. 1, 7:

ad Tibur mortem patri minatus est,

Cic. Phil. 6, 4, 10:

conchas ad Caietam legunt,

id. Or. 2, 6:

ad forum esse,

to be at the market, Plaut. Ps. 4, 7, 136; id. Most. 3, 2, 158; cf. Ter. Ph. 4, 2, 8; id. And. 1, 5, 19.—Hence, adverb., ad dextram (sc. manum, partem), ad laevam, ad sinistram, to the right, to the left, or on the right, on the left:

ad dextram,

Att. Rib. Trag. Rel. p. 225; Plaut. Poen. 3, 4, 1; Ter. Ad. 4, 2, 44; Cic. Univ. 13; Caes. B. C. 1, 69:

ad laevam,

Enn. Rib. Trag. Rel. p. 51; Att. ib. p. 217: ad sinistram, Ter. [p. 28] Ad. 4, 2, 43 al.:

ad dextram... ad laevam,

Liv. 40, 6;

and with an ordinal number: cum plebes ad tertium milliarium consedisset,

at the third milestone, Cic. Brut. 14, 54, esp. freq. with lapis:

sepultus ad quintum lapidem,

Nep. Att. 22, 4; so Liv. 3, 69 al.; Tac. H. 3, 18; 4, 60 (with apud, Ann. 1, 45; 3, 45; 15, 60) al.; cf. Rudd. II. p. 287.

In time, analogous to the relations given in A.

Direction toward, i. e. approach to a definite point of time, about, toward:

domum reductus ad vesperum,

toward evening, Cic. Lael. 3, 12:

cum ad hiemem me ex Cilicia recepissem,

toward winter, id. Fam. 3, 7.—

The limit or boundary to which a space of time extends, with and without usque, till, until, to, even to, up to:

ego ad illud frugi usque et probus fui,

Plaut. Most. 1, 2, 53:

philosophia jacuit usque ad hanc aetatem,

Cic. Tusc. 1, 3, 5; id. de Sen. 14:

quid si hic manebo potius ad meridiem,

Plaut. Most. 3, 1, 55; so id. Men. 5, 7, 33; id. Ps. 1, 5, 116; id. As. 2, 1, 5:

ad multam noctem,

Cic. de Sen. 14:

Sophocles ad summam senectutem tragoedias fecit,

id. ib. 2; cf. id. Rep. 1, 1:

Alexandream se proficisci velle dixit (Aratus) remque integram ad reditum suum jussit esse,

id. Off. 2, 23, 82:

bestiae ex se natos amant ad quoddam tempus,

id. Lael. 8; so id. de Sen. 6; id. Somn. Sc. 1 al. —And with ab or ab-usque, to desig. the whole period of time passed away:

ab hora octava ad vesperum secreto collocuti sumus,

Cic. Att. 7, 8:

usque ab aurora ad hoc diei,

Plaut. Poen. 1, 2, 8.—

Coincidence with a point of time, at, on, in, by:

praesto fuit ad horam destinatam,

at the appointed hour, Cic. Tusc. 5, 22:

admonuit ut pecuniam ad diem solverent,

on the day of payment, id. Att. 16, 16 A:

nostra ad diem dictam fient,

id. Fam. 16, 10, 4; cf. id. Verr. 2, 2, 5: ad lucem denique arte et graviter dormitare coepisse, at (not toward) daybreak, id. Div. 1, 28, 59; so id. Att. 1, 3, 2; 1, 4, 3; id. Fin. 2, 31, 103; id. Brut. 97, 313:

ad id tempus,

Caes. B. C. 1, 24; Sall. J. 70, 5; Tac. A. 15, 60; Suet. Aug. 87; Domit. 17, 21 al.

The relations of number.

An approximation to a sum designated, near, near to, almost, about, toward (cf. Gr. epi, pros with acc. and the Fr. pres de, a peu pres, presque) = circiter (Hand, Turs. I. p. 102):

ad quadraginta eam posse emi minas,

Plaut. Ep. 2, 2, 111:

nummorum Philippum ad tria milia,

id. Trin. 1, 2, 115; sometimes with quasi added:

quasi ad quadraginta minas,

as it were about, id. Most. 3, 1, 95; so Ter. Heaut. 1, 1, 93:

sane frequentes fuimus omnino ad ducentos,

Cic. Q. Fr. 2, 1:

cum annos ad quadraginta natus esset,

id. Clu. 40, 110:

ad hominum milia decem,

Caes. B. G. 1, 4:

oppida numero ad duodecim, vicos ad quadringentos,

id. ib. 1, 5.—In the histt. and post-Aug. authors ad is added adverbially in this sense (contrary to Gr. usage, by which amphi, peri, and eis with numerals retain their power as prepositions): ad binum milium numero utrinque sauciis factis, Sisenn. ap. Non. 80, 4:

occisis ad hominum milibus quattuor,

Caes. B. G. 2, 33:

ad duorum milium numero ceciderunt,

id. B. C. 3, 53:

ad duo milia et trecenti occisi,

Liv. 10, 17, 8; so id. 27, 12, 16; Suet. Caes. 20; cf. Rudd. II. p. 334.—

The terminus, the limit, to, unto, even to, a designated number (rare):

ranam luridam conicere in aquam usque quo ad tertiam partem decoxeris,

Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. App. Herb. 41:

aedem Junonis ad partem dimidiam detegit,

even to the half, Liv. 42, 3, 2:

miles (viaticum) ad assem perdiderat,

to a farthing, to the last farthing, Hor. Ep. 2, 2, 27; Plin. Ep. 1, 15:

quid ad denarium solveretur,

Cic. Quint. 4.—The phrase omnes ad unum or ad unum omnes, or simply ad unum, means lit. all to one, i. e. all together, all without exception; Gr. hoi kath hena pantes (therefore the gender of unum is changed according to that of omnes): praetor omnes extra castra, ut stercus, foras ejecit ad unum, Lucil. ap. Non. 394, 22:

de amicitia omnes ad unum idem sentiunt,

Cic. Lael. 23:

ad unum omnes cum ipso duce occisi sunt,

Curt. 4, 1, 22 al.:

naves Rhodias afflixit ita, ut ad unam omnes constratae eliderentur,

Caes. B. C. 3, 27; onerariae omnes ad unam a nobis sunt exceptae, Cic. Fam. 12, 14 (cf. in Gr. hoi kath hena; in Hebr., Exod. 14, 28).— Ad unum without omnes:

ego eam sententiam dixi, cui sunt assensi ad unum,

Cic. Fam. 10, 16:

Juppiter omnipotens si nondum exosus ad unum Trojanos,

Verg. A. 5, 687.

In the manifold relations of one object to another.

That in respect of or in regard to which a thing avails, happens, or is true or important, with regard to, in respect of, in relation to, as to, to, in.

With verbs:

ad omnia alia aetate sapimus rectius,

in respect to all other things we grow wiser by age, Ter. Ad. 5, 3, 45:

numquam ita quisquam bene ad vitam fuat,

id. ib. 5, 4, 1:

nil ibi libatum de toto corpore (mortui) cernas ad speciem, nil ad pondus,

that nothing is lost in form or weight, Lucr. 3, 214; cf. id. 5, 570; Cic. Verr. 2, 1, 21, § 58; id. Mur. 13, 29: illi regi Cyro subest, ad immutandi animi licentiam, crudelissimus ille Phalaris, in that Cyrus, in regard to the liberty of changing his disposition (i. e. not in reality, but inasmuch as he is at liberty to lay aside his good character, and assume that of a tyrant), there is concealed another cruel Phalaris, Cic. Rep. 1, 28:

nil est ad nos,

is nothing to us, concerns us not, Lucr. 3, 830; 3, 845:

nil ad me attinet,

Ter. Ad. 1, 2, 54:

nihil ad rem pertinet,

Cic. Caecin. 58;

and in the same sense elliptically: nihil ad Epicurum,

id. Fin. 1, 2, 5; id. Pis. 68:

Quid ad praetorem?

id. Verr. 1, 116 (this usage is not to be confounded with that under 4.).—

With adjectives:

ad has res perspicax,

Ter. Heaut. 2, 3, 129:

virum ad cetera egregium,

Liv. 37, 7, 15:

auxiliaribus ad pugnam non multum Crassus confidebat,

Caes. B. G. 3, 25:

ejus frater aliquantum ad rem est avidior,

Ter. Eun. 1, 2, 51; cf. id. And. 1, 2, 21; id. Heaut. 2, 3, 129:

ut sit potior, qui prior ad dandum est,

id. Phorm. 3, 2, 48:

difficilis (res) ad credendum,

Lucr. 2, 1027:

ad rationem sollertiamque praestantior,

Cic. N. D. 2, 62; so id. Leg. 2, 13, 33; id. Fin. 2, 20, 63; id. Rosc. Am. 30, 85; id. Font. 15; id. Cat. 1, 5, 12; id. de Or. 1, 25, 113; 1, 32, 146; 2, 49, 200; id. Fam. 3, 1, 1; Liv. 9, 16, 13; Tac. A. 12, 54 al.—

With nouns:

prius quam tuum, ut sese habeat, animum ad nuptias perspexerit,

before he knew your feeling in regard to the marriage, Ter. And. 2, 3, 4 (cf. Gr. hopôs echei tis pros ti):

mentis ad omnia caecitas,

Cic. Tusc. 3, 5, 11:

magna vis est fortunae in utramque partem vel ad secundas res vel ad adversas,

id. Off. 2, 6; so id. Par. 1:

ad cetera paene gemelli,

Hor. Ep. 1, 10, 3.—So with acc. of gerund instead of the gen. from the same vb.:

facultas ad scribendum, instead of scribendi,

Cic. Font. 6;

facultas ad agendum,

id. de Imp. Pomp. 1, 2: cf. Rudd. II. p. 245.—

In gramm.: nomina ad aliquid dicta, nouns used in relation to something, i. e. which derive their significance from their relation to another object: quae non possunt intellegi sola, ut pater, mater;

jungunt enim sibi et illa propter quae intelleguntur,

Charis. 129 P.; cf. Prisc. 580 ib.—

With words denoting measure, weight, manner, model, rule, etc., both prop. and fig., according to, agreeably to, after (Gr. kata, pros):

columnas ad perpendiculum exigere,

Cic. Mur. 77:

taleis ferreis ad certum pondus examinatis,

Caes. B. G. 5, 12: facta sunt ad certam formam. Lucr. 2, 379:

ad amussim non est numerus,

Varr. 2, 1, 26:

ad imaginem facere,

Vulg. Gen. 1, 26:

ad cursus lunae describit annum,

Liv. 1, 19:

omnia ad diem facta sunt,

Caes. B. G. 2, 5:

Id ad similitudinem panis efficiebant,

id. B. C. 3, 48; Vulg. Gen. 1, 26; id. Jac. 3, 9:

ad aequos flexus,

at equal angles, Lucr. 4, 323: quasi ad tornum levantur, to or by the lathe, id. 4, 361:

turres ad altitudiem valli,

Caes. B. G. 5, 42; Liv. 39, 6:

ad eandem crassitudinem structi,

id. 44, 11:

ad speciem cancellorum scenicorum,

with the appearance of, like, Varr. R. R. 3, 5, 8:

stagnum maris instar, circumseptum aedificiis ad urbium speciem,

Suet. Ner. 31:

lascivum pecus ludens ad cantum,

Liv. Andron. Rib. Trag. Rel. p. 1:

canere ad tibiam,

Cic. Tusc. 4, 2: canere ad tibicinem, id. ib. 1, 2 (cf.:

in numerum ludere,

Verg. E. 6, 28; id. G. 4, 175):

quod ad Aristophanis lucernam lucubravi,

Varr. L. L. 5, § 9 Mull.: carmen castigare ad unguem, to perfection (v. unguis), Hor. A. P. 294:

ad unguem factus homo,

a perfect gentleman, id. S. 1, 5, 32 (cf. id. ib. 2, 7, 86):

ad istorum normam sapientes,

Cic. Lael. 5, 18; id. Mur. 3:

Cyrus non ad historiae fidem scriptus, sed ad effigiem justi imperii,

id. Q. Fr. 1, 1, 8:

exercemur in venando ad similitudinem bellicae disciplinae,

id. N. D. 2, 64, 161: so,

ad simulacrum,

Liv. 40, 6:

ad Punica ingenia,

id. 21, 22:

ad L. Crassi eloquentiam,

Cic. Var. Fragm. 8:

omnia fient ad verum,

Juv. 6, 324:

quid aut ad naturam aut contra sit,

Cic. Fin. 1, 9, 30:

ad hunc modum institutus est,

id. Tusc. 2, 3; Caes. B. G. 2, 31; 3, 13:

ad eundem istunc modum,

Ter. Ad. 3, 3, 70:

quem ad modum, q. v.: ad istam faciem est morbus, qui me macerat,

of that kind, Plaut. Cist. 1, 1, 73; id. Merc. 2, 3, 90; cf.

91: cujus ad arbitrium copia materiai cogitur,

Lucr. 2, 281:

ad eorum arbitrium et nutum totos se fingunt,

to their will and pleasure, Cic. Or. 8, 24; id. Quint. 71:

ad P. Lentuli auctoritatem Roma contendit,

id. Rab. Post. 21:

aliae sunt legati partes, aliae imperatoris: alter omnia agere ad praescriptum, alter libere ad summam rerum consulere debet,

Caes. B. C. 3, 51:

rebus ad voluntatem nostram fluentibus,

Cic. Off. 1, 26:

rem ad illorum libidinem judicarunt,

id. Font. 36:

ad vulgi opinionem,

id. Off. 3, 21.—So in later Lat. with instar:

ad instar castrorum,

Just. 36, 3, 2:

scoparum,

App. M. 9, p. 232:

speculi,

id. ib. 2, p. 118: ad hoc instar mundi, id. de Mundo, p. 72.—Sometimes, but very rarely, ad is used absol. in this sense (so also very rarely kata with acc., Xen. Hell. 2, 3; Luc. Dial. Deor. 8): convertier ad nos, as we (are turned), Lucr. 4, 317:

ad navis feratur,

like ships, id. 4, 897 Munro. —With noun:

ad specus angustiac vallium,

like caves, Caes. B. C. 3, 49.—Hence,

With an object which is the cause or reason, in conformity to which, from which, or for which, any thing is or is done.

The moving cause, according to, at, on, in consequence of:

cetera pars animae paret et ad numen mentis momenque movetur,

Lucr. 3, 144:

ad horum preces in Boeotiam duxit,

on their entreaty, Liv. 42, 67, 12: ad ea Caesar veniam ipsique et conjugi et fratribus tribuit, in consequence of or upon this, he, etc., Tac. Ann. 12, 37.—

The final cause, or the object, end, or aim, for the attainment of which any thing,

is done,

is designed, or,

is fitted or adapted (very freq.), to, for, in order to.

Seque ad ludos jam inde abhinc exerceant, Pac. ap. Charis. p. 175 P. (Rib. Trag. Rel. p. 80):

venimus coctum ad nuptias,

in order to cook for the wedding, Plaut. Aul. 3, 2, 15:

omnis ad perniciem instructa domus,

id. Bacch. 3, 1, 6; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 41; Liv. 1, 54:

cum fingis falsas causas ad discordiam,

in order to produce dissension, Ter. Hec. 4, 4, 71:

quantam fenestram ad nequitiam patefeceris,

id. Heaut. 3, 1, 72:

utrum ille, qui postulat legatum ad tantum bellum, quem velit, idoneus non est, qui impetret, cum ceteri ad expilandos socios diripiendasque provincias, quos voluerunt, legatos eduxerint,

Cic. de Imp. Pomp. 19, 57:

ego vitam quoad putabo tua interesse, aut ad spem servandam esse, retinebo,

for hope, id. Q. Fr. 1, 4; id. Fam. 5, 17:

haec juventutem, ubi familiares opes defecerant, ad facinora incendebant,

Sall. C. 13, 4:

ad speciem atque ad usurpationem vetustatis,

Cic. Agr. 2, 12, 31; Suet. Caes. 67:

paucis ad speciem tabernaculis relictis,

for appearance, Caes. B. C. 2, 35; so id. ib. 2, 41; id. B. G. 1, 51.—

Aut equos alere aut canes ad venandum. Ter. And. 1, 1, 30:

ingenio egregie ad miseriam natus sum,

id. Heaut. 3, 1, 11;

(in the same sense: in rem,

Hor. C. 1, 27, 1, and the dat., Ter. Ad. 4, 2, 6):

ad cursum equum, ad arandum bovem, ad indagandum canem,

Cic. Fin. 2, 13, 40:

ad frena leones,

Verg. A. 10, 253:

delecto ad naves milite,

marines, Liv. 22, 19 Weissenb.:

servos ad remum,

rowers, id. 34, 6; and:

servos ad militiam emendos,

id. 22, 61, 2:

comparasti ad lecticam homines,

Cat. 10, 16:

Lygdamus ad cyathos,

Prop. 4, 8, 37; cf.:

puer ad cyathum statuetur,

Hor. C. 1, 29, 8.—

Quae oportet Signa esse [p. 29] ad salutem, omnia huic osse video, everything indicative of prosperity I see in him, Ter. And. 3, 2, 2:

haec sunt ad virtutem omnia,

id. Heaut. 1, 2, 33:

causa ad objurgandum,

id. And. 1, 1, 123:

argumentum ad scribendum,

Cic. Att. 9, 7 (in both examples instead of the gen. of gerund., cf. Rudd. II. p. 245):

vinum murteum est ad alvum crudam,

Cato R. R. 125:

nulla res tantum ad dicendum proficit, quantum scriptio,

Cic. Brut. 24:

reliquis rebus, quae sunt ad incendia,

Caes. B. C. 3, 101 al. —So with the adjectives idoneus, utilis, aptus, instead of the dat.:

homines ad hanc rem idoneos,

Plaut. Poen. 3, 2, 6:

calcei habiles et apti ad pedem,

Cic. de Or. 1, 54, 231:

orator aptus tamen ad dicendum,

id. Tusc. 1, 3, 5:

sus est ad vescendum hominibus apta,

id. N. D. 2, 64, 160:

homo ad nullam rem utilis,

id. Off. 3, 6:

ad segetes ingeniosus ager,

Ov. F. 4, 684.—(Upon the connection of ad with the gerund. v. Zumpt, § 666; Rudd. II. p. 261.)—

Comparison (since that with which a thing is compared is considered as an object to which the thing compared is brought near for the sake of comparison), to, compared to or with, in comparison with:

ad sapientiam hujus ille (Thales) nimius nugator fuit,

Plaut. Capt. 2, 2, 25; id. Trin. 3, 2, 100:

ne comparandus hic quidem ad illum'st,

Ter. Eun. 4, 4, 14; 2, 3, 69:

terra ad universi caeli complexum,

compared with the whole extent of the heavens, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

homini non ad cetera Punica ingenia callido,

Liv. 22, 22, 15:

at nihil ad nostram hanc,

nothing in comparison with, Ter. Eun. 2, 3, 70; so Cic. Deiot. 8, 24; and id. de Or. 2, 6, 25.

Adverbial phrases with ad.

Ad omnia, withal, to crown all:

ingentem vim peditum equitumque venire: ex India elephantos: ad omnia tantum advehi auri, etc.,

Liv. 35, 32, 4.—

Ad hoc and ad haec (in the historians, esp. from the time of Livy, and in authors after the Aug. per.), = praeterea, insuper, moreover, besides, in addition, epi toutois:

nam quicumque impudicus, adulter, ganeo, etc.: praeterea omnes undique parricidae, etc.: ad hoc, quos manus atque lingua perjurio aut sanguine civili alebat: postremo omnes, quos, etc.,

Sall. C. 14, 2 and 3:

his opinionibus inflato animo, ad hoc vitio quoque ingenii vehemens,

Liv. 6, 11, 6; 42, 1, 1; Tac. H. 1, 6; Suet. Aug. 22 al.—

Ad id quod, beside that (very rare):

ad id quod sua sponte satis conlectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,

Liv. 3, 62, 1; so 44, 37, 12.—

Ad tempus.

At a definite, fixed time, Cic. Att. 13, 45; Liv. 38, 25, 3.—

At a fit, appropriate time, Cic. Verr. 2, 1, 54, § 141; Liv. 1, 7, 13.—

For some time, for a short time, Cic. Off. 1, 8, 27; id. Lael. 15, 53; Liv. 21, 25, 14.—

According to circumstances, Cic. Planc. 30, 74; id. Cael. 6, 13; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9.—

Ad praesens (for the most part only in post-Aug. writers).

For the moment, for a short time, Cic. Fam. 12, 8; Plin. 8, 22, 34; Tac. A. 4, 21.—

At present, now, Tac. A. 16, 5; id. H. 1, 44.—So, ad praesentiam, Tac. A. 11, 8.—

Ad locum, on the spot:

ut ad locum miles esset paratus,

Liv. 27, 27, 2.—

Ad verbum, word for word, literally, Cic. Fin. 1, 2, 4; id. de Or. 1, 34, 157; id. Ac. 2, 44, 135 al.—

Ad summam.

On the whole, generally, in general, Cic. Fam. 14, 14, 3; id. Att. 14, 1; Suet. Aug. 71.—

In a word, in short, Cic. Off. 1, 41, 149; Hor. Ep. 1, 1, 106. —

Ad extremum, ad ultimum, ad postremum.

At the end, finally, at last.

Of place, at the extremity, extreme point, top, etc.:

missile telum hastili abiegno et cetera tereti, praeterquam ad extremum, unde ferrum exstabat,

Liv. 21, 8, 10.—

Of time = telos de, at last, finally:

ibi ad postremum cedit miles,

Plaut. Aul. 3, 5, 52; so id. Poen. 4, 2, 22; Cic. Off. 3, 23, 89; id. Phil. 13, 20, 45; Caes. B. G. 7, 53; Liv. 30, 15, 4 al.— Hence,

of order, finally, lastly, = denique: inventa componere; tum ornare oratione; post memoria sepire;

ad extremum agere cum dignitate,

Cic. de Or. 1, 31, 142.—

In Liv., to the last degree, quite: improbus homo, sed non ad extremum perditus, 23, 2, 3; cf.:

consilii scelerati, sed non ad ultimum dementis,

id. 28, 28, 8.—

Quem ad finem? To what limit? How far? Cic. Cat. 1, 1; id. Verr. 5, 75.—

Quem ad modum, v. sub h. v.

Ad (v. ab, ex, in, etc.) is not repeated like some other prepositions with interrog. and relative pronouns, after nouns or demonstrative pronouns:

traducis cogitationes meas ad voluptates. Quas? corporis credo,

Cic. Tusc. 3, 17, 37 (ubi v. Kuhner).—

Ad is sometimes placed after its substantive:

quam ad,

Ter. Phorm. 3, 2, 39:

senatus, quos ad soleret, referendum censuit,

Cic. N. D. 2, 4:

ripam ad Araxis,

Tac. Ann. 12, 51;

or between subst. and adj.: augendam ad invidiam,

id. ib. 12, 8.—

The compound adque for et ad (like exque, eque, and, poet., aque) is denied by Moser, Cic. Rep. 2, 15, p. 248, and he reads instead of ad humanitatem adque mansuetudinem of the MSS., hum. atque mans. But adque, in acc. with later usage, is restored by Hand in App. M. 10, p. 247, adque haec omnia oboediebam for atque; and in Plaut. Capt. 2, 3, 9, utroque vorsum rectum'st ingenium meum, ad se adque illum, is now read, ad te atque ad illum (Fleck., Brix).

In composition.

Form. According to the usual orthography, the d of the ad remains unchanged before vowels, and before b, d, h, m, v: adbibo, adduco, adhibeo, admoveo, advenio; it is assimilated to c, f, g, l, n, p, r, s, t: accipio, affigo, aggero, allabor, annumero, appello, arripio, assumo, attineo; before g and s it sometimes disappears: agnosco, aspicio, asto: and before qu it passes into c: acquiro, acquiesco.—But later philologists, supported by old inscriptions and good MSS., have mostly adopted the following forms: ad before j, h, b, d, f, m, n, q, v; ac before c, sometimes, but less well, before q; ag and also ad before g; a before gn, sp, sc, st; ad and also al before l; ad rather than an before n; ap and sometimes ad before p; ad and also ar before r; ad and also as before s; at and sometimes ad before t. In this work the old orthography has commonly been retained for the sake of convenient reference, but the better form in any case is indicated.—

Signif. In English up often denotes approach, and in many instances will give the force of ad as a prefix both in its local and in its figurative sense.

Local.

To, toward: affero, accurro, accipio ( to one's self).—

At, by: astare, adesse.—

On, upon, against: accumbo, attero.—

Up (cf. de- = down, as in deicio, decido): attollo, ascendo, adsurgo.—

Fig.

To: adjudico, adsentior.—

At or on: admiror, adludo.—

Denoting conformity to, or comparison with: affiguro, adaequo.—

Denoting addition, increase (cf. ab, de, and ex as prefixes to denote privation): addoceo, adposco.—

Hence, denoting intensity: adamo, adimpleo, aduro, and perhaps agnosco.—

Denoting the coming to an act or state, and hence commencement: addubito, addormio, adquiesco, adlubesco, advesperascit. See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 74-134.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

ăn, conj. [etym. very obscure; v. the various views adduced in Hand, I. p. 296, with which he seems dissatisfied; if it is connected with the Sanscr. anjas, = Germ. ander, = Engl. other, we may comp. the Engl. other and or with the Germ. oder, = or]. It introduces the second part of a disjunctive interrogation, or a phrase implying doubt, and thus unites in itself the signif. of aut and num or -ne, or, or whether (hence the clause with an is entirely parallel with that introduced by num, utrum, -ne, etc., while aut forms only a subdivision in the single disjunctive clause; utrum... aut—an... aut, whether... or, etc.; cf. Ochsn. Eclog. p. 150; v. also aut).

In disjunctive interrogations.

Direct.

Introd. by utrum (in Engl. the introd. particle whether is now obsolete, and the interrogation is denoted simply by the order of the words):

Utrum hac me feriam an ab laevā latus?

Plaut. Cist. 3, 10:

sed utrum tu amicis hodie an inimicis tuis Daturu's cenam?

id. Ps. 3, 2, 88; id. Pers. 3, 1, 13; id. Trin. 1, 2, 138; id. Cas. 2, 4, 11:

Utrum sit annon voltis?

id. Am. prol. 56:

quid facies? Utrum hoc tantum crimen praetermittes an obicies?

Cic. Div. in Caecil. 30 sq.:

in plebem vero Romanam utrum superbiam prius commemorem an crudelitatem?

id. Verr. 1, 122; id. Deiot. 23; id. Fam. 7, 13:

Utrum enim defenditis an impugnatis plebem?

Liv. 5, 3. —And with an twice:

Utrum hoc signum cupiditatis tuae an tropaeum necessitudinis atque hospitii an amoris indicium esse voluisti?

Cic. Verr. 2, 115; id. Imp. Pomp. 57 sq.; id. Rab. 21.—With an three times:

Utrum res ab initio ita ducta est, an ad extremum ita perducta, an ita parva est pecunia, an is (homo) Verres, ut haec quae dixi, gratis facta esse videantur?

Cic. Verr. 2, 61; 3, 83; id. Clu. 183; Liv. 21, 10; and seven times in Cic. Dom. 56-58.—With -ne pleon. (not to be confounded with cases where utrum precedes as pron.; as Cic. Tusc. 4, 4, 9):

sed utrum tu masne an femina es, qui illum patrem voces?

Plaut. Rud. 1, 2, 16; id. Bacch. 1, 1, 42; id. Stich. 5, 4, 26:

Utrum studione id sibi habet an laudi putat Fore, si etc.,

Ter. Ad. 3, 3, 28:

Utrum igitur tandem perspicuisne dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?

Cic. Fin. 4, 24, 67.—And affixed to utrum, but rarely:

Utrumne jussi persequemur otium... an hunc laborem etc.,

Hor. Epod. 1, 7; Plin. 17, 1, 1, § 4; Quint. 12, 1, 40.—

Introduced by -ne:

quid fit? seditio tabetne an numeros augificat suos?

Enn. Trag. Rel. p. 23 Rib.:

servos esne an liber?

Plaut. Am. 1, 1, 186:

idne agebas, ut tibi cum sceleratis an ut cum bonis civibus conveniret?

Cic. Lig. 18; 23:

custosne urbis an direptor et vexator esset Antonius?

id. Phil. 3, 27; id. Mur. 88; id. Sull. 22.—

So with an twice,

Cic. Cat. 1, 28; id. Att. 16, 8;

and five times,

id. Balb. 9.—

Introduced by nonne:

Nonne ad servos videtis rem publicam venturam fuisse? An mihi ipsi fuit mors aequo animo oppetenda?

Cic. Sest. 47; id. Sex. Rosc. 43 sq.; id. Dom. 26; 127.—So with an twice, Cic. Phil. 11, 36.—

Introduced by num:

si quis invidiae metus, num est vehementius severitatis invidia quam inertiae pertimescenda?

Cic. Cat. 1, 29; id. Mur. 76; id. Sest. 80:

Num quid duas habetis patrias an est illa patria communis?

id. Leg. 2, 2.—

Without introductory particle:

quid igitur? haec vera an falsa sunt?

Cic. Ac. 2, 29, 95:

quid enim exspectas? bellum an tabulas novas?

id. Cat. 2, 18:

ipse percussit an aliis occidendum dedit?

id. Sex. Rosc. 74; id. Verr. 2, 106; id. Imp. Pomp. 53; id. Phil. 2, 27:

eloquar an sileam?

Verg. A. 3, 37:

auditis an me ludit amabilis Insania?

Hor. C. 3, 4, 5.—So an twice, Cic. Mil. 54;

three times,

Plin. Ep. 2, 8;

and six times,

Cic. Rab. 14; id. Pis. 40.—

Indirect.

Introduced by utrum:

quid tu, malum, curas, Utrum crudum an coctum edim?

Plaut. Aul. 3, 2, 16; id. Cist. 4, 2, 11; id. Bacch. 3, 4, 1; id. Mil. 2, 3, 74:

quaero, si quis... utrum is clemens an inhumanissimus esse videatur,

Cic. Cat. 4, 12:

agitur, utrum M. Antonio facultas detur an horum ei facere nihil liceat,

id. Phil. 5, 6; id. Sex. Rosc. 72; id. Imp. Pomp. 42; id. Verr. 1, 105.

aut for an: Loquimini de me utrum bovem cujusquam tulerim aut asinum, 1 Reg. 12, 3.—And with -ne pleon.:

res in discrimine versatur, utrum possitne se contra luxuriem parsimonia defendere an deformata cupiditati addicatur,

Cic. Quinct. 92:

numquamne intelleges statuendum tibi esse, utrum illi, qui istam rem gesserunt, homicidaene sint an vindices libertatis?

id. Phil. 2, 30.—

Introduced by -ne:

Fortunāne an forte repertus,

Att. Trag. Rel. p. 159 Rib. agitur autem liberine vivamus an mortem obeamus, Cic. Phil. 11, 24; id. Verr. 4, 73; id. Mil. 16:

nunc vero non id agitur, bonisne an malis moribus vivamus etc.,

Sall. C. 52, 10.—So with an three times, Cic. Or. 61.—

Introduced by an:

haud scio an malim te videri... an amicos tuos plus habuisse,

Cic. Pis. 39.—

Without introd. particle:

... vivam an moriar, nulla in me est metus,

Enn. Trag. Rel. p. 72 Rib.:

vivat an mortuus sit, quis aut scit aut curat?

Cic. Phil. 13, 33; 3, 18; id. Sex. Rosc. 88; id. Red. in Sen. 14.—

Sometimes the opinion of the speaker or the probability inclines to the second interrogative clause (cf. infra, II. E.). and this is made emphatic, as a corrective of the former, or rather, or on the contrary:

ea quae dixi ad corpusne refers? an est aliquid, quod te suā sponte delectet?

Cic. Fin. 2, 33, 107:

Cur sic agere voluistis? An ignoratis quod etc.,

Vulg. Gen. 44, 15.—Hence, in the comic poets, an potius:

cum animo depugnat suo, Utrum itane esse mavelit ut... An ita potius ut etc.,

Plaut. Trin. 2, 2, 31: id. Stich. 1, 2, 18; id. Trin. 2, 2, 25:

an id flagitium est, An potius hoc patri aequomst fieri, ut a me ludatur dolis?

Ter. Eun. 2, 3, 94.—

The first part of the interrogation is freq. not expressed, but is to be supplied from the context; in this case, an begins the interrog., or, or rather, or indeed, or perhaps (but it does not begin an absolute, i. e. not disjunctive, interrog.): De. Credam ego istuc, si esse te hilarem videro. Ar. An tu esse me tristem putas? (where nonne me hilarem esse vides? is implied), Plaut. As. 5, 1, 10: Ch. Sed Thaïs multon ante venit? Py. An abiit jam a milite? Ter. Eun. 4, 5, 7:

An ego Ulixem obliscar umquam?

Att. Trag. Rel. p. 199 Rib.:

An parum vobis est quod peccatis?

Vulg. Josh. 22, 17:

est igitur aliquid, quod perturbata mens melius possit facere quam constans? an quisquam potest sine perturbatione mentis irasci?

Cic. Tusc. 4, 24, 54; cf. id. Clu. 22; id. Off. 3, 29: Debes hoc etiam rescribere, sit tibi curae Quantae conveniat Munatius; an male sarta Gratia nequiquam coit...? or is perhaps, etc., Hor. Ep. 1, 3, 31 K. and H. —So esp. in Cic., in order to make the truth of an assertion more certain, by an argumentum a minore ad majus:

cur (philosophus) pecuniam magno opere desideret vel potius curet omnino? an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi non potuerunt?

Cic. Tusc. 5, 32, 89 sq.:

An vero P. Scipio T. Gracchum privatus interfecit, Catilinam vero nos consules perferemus?

id. Cat. 1, 1; so id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 14, 5, 12 Muret.; id. Fin. 1, 2, 5, ubi v. Madv.—It sometimes introduces a question suggested by the words of another: He. Mane. Non dum audisti, Demea, Quod est gravissimum? De. An quid est etiam anplius? Is there then etc., Ter. Ad. 3, 4, 21:

sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. An me, inquam, nisi te audire vellem censes haec dicturum fuisse?

Cic. Fin. 1, 8, 28; 2, 22, 74; id. Tusc. 5, 26, 73; 5, 12, 35; id. Brut. 184; id. Fat. 2, 4; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 8, 28.—It sometimes anticipates an answer to something going before: At vero si ad vitem sensus accesserit, ut appetitum quendam habeat et per se ipsa moveatur, quid facturam putas? An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? shall we not say that, must we not think that etc., Cic. Fin. 5, 14, 38, ubi v. Madv.—

An non. and in one word, annon (in direct questions more freq. than necne):

isne est quem quaero an non?

Ter. Phorm. 5, 6, 12:

Hocine agis an non?

id. And. 1, 2, 15:

Tibi ego dico an non?

id. ib. 4, 4, 23:

utrum sit an non voltis?

Plaut. Am. prol. 56:

utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes annon?

Cic. Rosc. Com. 3 al. —Also in indirect questions = necne, q. v.:

abi, vise redieritne jam an non dum domum,

Ter. Phorm. 3, 4, 5:

videbo utrum clamorem opere conpleverint, an non est ita,

Vulg. Gen. 18, 21; 24, 21.—

An ne, usually written anne, pleon. for an.

In direct questions:

anne tu dicis quā ex causā vindicaveris?

Cic. Mur. 26. —

In indirect questions:

nec. aequom anne iniquom imperet, cogitabit,

Plaut. Am. 1, 1, 19; id. Ps. 1, 1, 122:

percontarier, Utrum aurum reddat anne eat secum simul,

id. Bacch. 4, 1, 4:

Nam quid ego de consulato loquar, parto vis, anue gesto?

Cic. Pis. 1, 3:

cum interrogetur, tria pauca sint anne multa,

id. Ac. 2, 29:

Gabinio dicam anne Pompeio, an utrique,

id. Imp. Pomp. 19, 57; so id. Or. 61, 206:

Quid enim interest, divitias, opes, valetudinem bona dicas anne praeposita, cum etc.,

id. Fin. 4, 9, 23 Madv.; August. ap. Suet. Aug. 69 al. (for the omission of the second disjunctive clause or the particle necne representing it, v. utrum;

instances of this usage in eccl. Lat. are,

Vulg. Lev. 13, 36; 14, 36; ib. Num. 11, 23 al.).—

In disjunctive clauses that express doubt, or.

Utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam, scientem an imprudentem, incertus sum. Ter. Phorm. 4, 3, 54:

ut nescias, utrum res oratione an verba sententiis illustrentur,

Cic. de Or. 2, 13, 56:

honestumne factu sit an turpe, dubitant,

id. Off. 1, 3, 9:

nescio, gratulerne tibi an timeam,

id. Fam. 2, 5; Caes. B. G. 7, 5:

pecuniae an famae minus parceret, haud facile discerneres,

Sall. C. 25, 3; so id. ib. 52, 10; Suet. Aug. 19; id. Tib. 10; id. Claud. 15:

cognoscet de doctrinā, utrum ex Deo sit an ego a me ipso loquar,

Vulg. Joan. 7, 17; ib. Eccl. 2, 19 al.—

An sometimes denotes uncertainty by itself, without a verb of doubting (dubito, dubium or incertum est, etc., vet in such cases the editors are divided between an and aut; cf. Mos. and Orell. ad Cic. Rep. 1, 12): verene hoc memoriae proditum est [p. 115] regem istum Numam Pythagorae ipsius discipulum, an certe Pythagoreum fuisse? Cic. Rep. 2, 15, where B. and K. read aut certe: Cn. Octavius est an Cn. Cornelius quidam tuus familiaris, summo genere natus, terrae filius;

is etc.,

id. Fam. 7, 9 B. and K.:

Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae polliceretur, Oblivionis, inquit, mallem,

Simonides or some other person, id. Fin. 2, 32, 104; id. Fam. 7, 9, 3; id. Att. 1, 3, 2; 2, 7, 3; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 32, 104.—

It often stands for sive (so esp. in and after the Aug. per.):

quod sit an non, nihil commovet analogiam,

whether this be so or not, Varr. L. L. 9, § 105 Müll.; Att. ap. Prisc. p. 677 P.; Ov. R. Am. 797:

saucius an sanus, numquid tua signa reliqui,

id. F. 4, 7:

Illa mihi referet, si nostri mutua curast, An minor, an toto pectore deciderim,

Tib. 3, 1, 20; Tac. A. 11, 26:

sive nullam opem praevidebat inermis atque exul, seu taedio ambiguae spei an amore conjugis et liberorum,

id. ib. 14, 59.—

The first disjunctive clause is freq. to be supplied from the gen. idea or an may stand for utrum—necne (cf. supra, I. D.):

qui scis, an, quae jubeam, sine vi faciat? (vine coactus is to be supplied),

how knowest thou whether or not he will do it without compulsion? Ter. Eun. 4, 7, 20:

An dolo malo factum sit, ambigitur,

Cic. Tull. 23:

quaesivi an misisset (periplasmata),

id. Verr. 4, 27:

Vide an facile fieri tu potueris, cum etc.,

id. Fragm. B. 13, 2, 1:

praebete aurem et videte an mentiar,

Vulg. Job, 6, 28: de L. Bruto fortasse dubitaverim an propter infinitum odium tyranni effrenatius in Aruntem invaserit, I might doubt whether or not, etc., Cic. Tusc. 4, 22, 50; id. Verr. 3, 76:

Quis scit an adiciant hodiernae crastina summae Tempora di superi?

Hor. C. 4, 7, 17; Plin. Ep. 6, 21, 3; Quint. 2, 17, 38:

Sine videamus an veniat Elias,

Vulg. Matt. 27, 49:

tria sine dubio rursus spectanda sunt, an sit, quid sit, quale sit,

Quint. 5, 10, 53:

dubium an quaesitā morte,

Tac. A. 1, 5; 6, 50; 4, 74:

Multitudo an vindicatura Bessum fuerit, incertum est,

Curt. 7, 5:

diu Lacedaemonii, an eum summae rei praeponerent, deliberaverunt,

Just. 6, 2, 4 et saep.—

Since in such distrib. sentences expressive of doubt, the opinion of the speaker or the probability usually inclines to the second, i. e. to the clause beginning with an, the expressions haud scio an, nescio an, dubito an (the latter through all pers. and tenses), incline to an affirmative signification, I almost know, I am inclined to think, I almost think, I might say, I might assert that, etc., for perhaps, probably (hence the opinion is incorrect that an, in this situation, stands for an non; for by an non a negation of the objective clause is expressed, e. g. nescio an non beatus sit, I am almost of the opinion that he is not happy, v. infra, and cf. Beier ad Cic. Off. 1, Exc. XI. p. 335 sq.; Cic. uses haud scio an eleven times in his Orations;

nescio an, four times): atque haud scio an, quae dixit sint vera omnia,

Ter. And. 3, 2, 45:

crudele gladiatorum spectaculum et inhumanum non nullis videri solet: et haud scio an ita sit, ut nunc fit,

Cic. Tusc. 2, 17, 41; id. Fl. 26:

testem non mediocrem, sed haud scio an gravissimum,

perhaps, id. Off. 3, 29:

constantiam dico? nescio an melius patientiam possim dicere,

id. Lig. 9; id. Fam. 9, 19:

ingens eo die res, ac nescio an maxima illo bello gesta sit,

Liv. 23, 16; Quint. 12, 11, 7 al.:

si per se virtus sine fortunā ponderanda sit, dubito an Thrasybulum primum omuium ponam,

I am not certain whether I should not prefer Thrasybulus to all others, Nep. Thras. 1 Dähne:

dicitur acinace stricto Darius dubitāsse an fugae dedecus honestā morte vitaret,

i. e. was almost resolved upon, Curt. 4, 5, 30:

ego dubito an id improprium potius appellem,

Quint. 1, 5, 46; Gell. 1, 3 al.—Hence, a neg. objective clause must contain in this connection the words non, nemo, nullus, nihil, numquam, nusquam, etc.:

dubitet an turpe non sit,

he is inclined to believe that it is not bad, Cic. Off. 3, 12, 50:

haud scio an ne opus quidem sit, nihil umquam deesse amicis,

id. Am. 14, 51:

eloquentiā quidem nescio an habuisset parem neminem,

id. Brut. 33: quod cum omnibus est faciendum tum haud scio an nemini potius quam tibi, to no one perhaps more, id. Off. 3, 2, 6:

meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit,

id. Sen. 16; id. Leg. 1, 21:

non saepe atque haud scio an numquam,

id. Or. 2, 7 al. —

Sometimes the distributive clause beginning with an designates directly the opposite, the more improbable, the negative; in which case nescio an, haud scio an, etc., like the Engl. I know not whether, signify I think that not, I believe that not, etc.; hence, in the object. clause, aliquis, quisquam, ullus, etc., must stand instead of nemo, nullus, etc. (so for the most part only after Cic.): an profecturus sim, nescio, I know not (i. e. I doubt, I am not confident) whether I shall effect any thing, Sen. Ep. 25:

opus nescio an superabile, magnum certe tractemus,

id. Q. N. 3, praef. 4; Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 6: haud scio an vivere nobis liceret, I know not whether we, etc., Cic. Har. Resp. 11, 22: doleo enim maximam feminam eripi oculis civitatis, nescio an aliquid simile visuris, for I know not whether they will ever see any thing of this kind, Plin. Ep. 7, 19; Val. Max. 5, 2, 9:

nescio an ullum tempus jucundius exegerim,

I do not know whether I have ever passed time more pleasantly, id. 3, 1:

namque huic uni contigit, quod nescio an ulli,

Nep. Timol. 1, 1; Sen. Contr. 3 praef.; Quint. 9, 4, 1:

nostri quoque soloecum, soloecismum nescio an umquam dixerint,

Gell. 5, 20 al. Cf. upon this word Hand, Turs. I. pp. 296-361, and Beier, Exc. ad Cic. Am. pp. 202-238.

an-, v. ambi.

- ăn. This word appears in forsan, forsitan, and fortasse an (Att. Trag. Rel. p. 151 Rib.) or fortassan, seeming to enhance the idea of uncertainty and doubt belonging to fors, etc., and is regarded by some as the Greek conditional particle an, and indeed one of these compounds, forsitan, sometimes in the Vulgate, translates an; as, Joan. 4, 10; 5, 46; 8, 19; and in 3, Joan. 9, it still represents the various reading, an.

cēnseo (on the long e, v. Corss. Ausspr. 1, p. 257 sq.), ui, censum (late Lat. censitum, Cod. Just. 11, 47 tit.; 11, 49 tit.; 11, 47, 4 al.; but not in Monum. Ancyr.; cf. Neue, Formenl. 2, 557), 2, v. a. [etym. dub.; often referred to root cas-, whence carmen, camoenus; but prob. from centum, orig. centere, to hundred or number the people; cf. Fischer, Gram. 1, p. 373].

To tax, assess, rate, estimate.

In reference to the census (v. census).

Of the censor (v. censor).

Rarely act. with acc. of the persons or objects assessed or rated; but usu. pass., with subj. -nom.:

censores populi aevitates, suboles, familias, pecuniasque censento,

Cic. Leg. 3, 3, 7:

census quom sum, juratori recte rationem dedi,

Plaut. Trin. 4, 2, 30:

censor ad quojus censionem, id est arbitrium, populus censeretur,

Varr. L. L. 5, § 81 Mull.:

census... indicat eum qui sit census se jam tum gessisse pro cive,

Cic. Arch. 5, 11: absentis censere jubere, P. Scipio ap. Gell. 5, 19, 16: ne absens censeare. Cic. Att. 1, 18, 8:

sub lustrum censeri,

id. ib.:

milia octoginta eo lustro civium censa dicuntur,

Liv. 1, 44, 2:

censa civium capita centum septendecim milia trecenta undeviginti,

id. 3, 24, 10; id. Epit. lib. 11; 13; 14:

censebantur ejus aetatis lustris ducena quinquagena milia capitum,

id. 9, 19, 2:

cum capitum liberorum censa essent CLII. milia,

Plin. 33, 1, 5, § 16: quid se vivere, quid in parte civium censeri, si... id obtinere universi non possint? Liv 7, 18, 5.—

With the amount at which the property was rated, in the acc.: or abl.:

praesertim census equestrem Summam nummorum,

being assessed with the estate necessary to a Roman knight, Hor. A. P. 383:

primae classis homines quicentum et viginti quinque milia aeris ampliusve censi erant... Ceterarumque omnium classium qui minore summa aeris censebantur,

Gell. 7 (6), 13, 1 sq.—Hence, capite censi, those who were assessed ac cording to their ability to labor: qui nullo [p. 312] aut perquam parvo aere censebantur capite censi vocabantur. Extremus autem census capite censorum aeris fuit trecentis septuaginta quinque, Jul. Paul. ap. Gell. 16, 10, 10; Sall. J. 86, 2; Gell. 16, 10, 11; 16, 10, 14; Val. Max. 2, 3, 1; 7, 6, 1;

and in the finite verb: omnia illius (i. e. sapientis) esse dicimus, cum... capite censebitur,

Sen. Ben. 7, 8, 1. —

Absol. in gerund.: censendi, censendo, ad censendum = census agendi, censui agendo, etc.: haec frequentia quae convenit ludorum censendique causa (i.e. census agendi causa, for the sake of the census), Cic. Verr. 1, 18, 54:

mentio inlata apud senatum est, rem operosam... suo proprio magistratu egere... cui arbitrium formulae censendi subiceretur,

the scheme for taking the census, Liv. 4, 8, 4:

quia is censendo finis factus est,

id. 1, 44, 2:

civis Romanos ad censendum ex provinciis in Italiam revocarunt,

Vell. 2, 15:

aetatem in censendo significare necesse est... aetas autem spectatur censendi tempore,

Dig. 50, 15, 3.—

Censum censere = censum agere, only in the gerundial dat.:

illud quaero, sintne illa praedia censui censendo, habeant jus civile,

are they subject to the census, Cic. Fl. 32, 80: censores... edixerunt, legem censui censendo dicturos esse ut, etc., that he would add a rule for the taking of the census, according to which, etc., Liv. 43, 14, 5: censui censendo agri proprie appellantur qui et emi et venire jure civili possunt, Paul. ex Fest. p. 58, 5 Mull.—

Of the assessment of the provinces under provincial officers (censores, and, under the later emperors, censitores).

Pass., with the territory as subject-nom.: quinto quoque anno Sicilia tota censetur;

erat censa praetore Paeducaeo... quintus annus cum in te praetorem incidisset, censa denuo est,

Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139:

omne territorium censeatur quoties, etc.,

Cod. Just. 11, 58 (57), 4.—

The persons assessed as subject:

ubi (coloni) censiti atque educati natique sunt,

Cod. Just. 11, 48 (47), 6:

quos in locis eisdem censitos esse constabit,

ib. 11, 48 (47), 4.—With part. as attribute:

rusticos censitosque servos vendi,

Cod. Just. 11, 48 (47), 7.—

To determine by the census:

cum antea per singulos viros, per binas vero mulieres capitis norma sit censa,

Cod. Just. 11, 48 (47), 10:

nisi forte privilegio aliquo materna origo censeatur,

Dig. 50, 1, 1, § 2.—

Act. with acc.:

vos terras vestras levari censitione vultis, ego vero etiam aerem vestrum censere vellem,

Spart. Pescen. Nig. 7.—

Of the person assessed, to value, make a statement of one ' s property in the census.

Act. with acc.:

in qua tribu ista praedia censuisti?

Cic. Fl. 32, 80.—

Censeri, as dep. with acc.:

census es praeterea numeratae pecuniae CXXX. Census es mancipia Amyntae... Cum te audisset servos suos esse censum, constabat inter omnes, si aliena censendo Decianus sua facere posset, etc.,

Cic. Fl. 32, 80; cf. Ov. P. 1, 2, 140; v. B. 2. c.—

Hence, subst.: cēnsum, i, n.: quorum luxuries fortunata censa peperit, i.e. high estimates of property in the census, Cic. ap. Non. 202, 23 (Fragm. vol. xi. p. 134 B. and K.).

Transf., of things and persons in gen., to value, estimate, rate.

By a figure directly referring to the Roman census: aequo mendicus atque ille opulentissimus Censetur censu ad Acheruntem mortuus, will be rated by an equal census, i.e. in the same class, without considering their property, Plaut. Trin. 2, 4, 93: vos qui potestis ope vostra censerier, referring to a part of the audience, you, who may be rated according to your intelligence, analog. to capite censi (v. I. A. 1. b), id. Capt. prol. 15:

nam argumentum hoc hic censebitur,

will be rated, its census-class will be determined here, id. Poen. prol. 56: id in quoque optimum esse debet cui nascitur, quo censetur, according to which he is rated, i.e. his worth is determined, Sen. Ep. 76, 8.—And with two acc.: quintus Phosphorus, Junonia, immo Veneris stella censetur, is ranked as the fifth, App. de Mundo, p. 710.—

With direct reference to the census.

= aestimo, to estimate, weigh, value, appreciate.

With gen. of price:

dic ergo quanti censes?

Plaut. Rud. 4, 8, 8.—

In the pass.: si censenda nobis atque aestimanda res sit, utrum tandem pluris aestimemus pecuniam Pyrrhi? etc., if we have to weigh and estimate a thing, etc., Cic. Par. 6, 2, 48:

anule... In quo censendum nil nisi dantis amor,

Ov. Am. 2, 15, 2:

interim autem facta sola censenda dicit atque in judicium vocanda,

Gell. 7 (6), 3, 47.—

= honorari, celebrari, with de aliquo, = for the sake of somebody (in Ovid):

pro quibus ut maneat, de quo censeris, amicus, Comprecor, etc.,

the friend for the sake of whom you are celebrated, who is the cause of your renown, Ov. P. 2, 5, 73:

hoc domui debes de qua censeris,

id. ib. 3, 1, 75.—

Censeri, dep., = to distinguish, with acc. only once or twice in Ovid (v. I. A. 3. b):

hanc semper... Est inter comites Marcia censa suas,

has always distinguished her, Ov. P. 1, 2, 140.—

Censeri aliqua re.

= to be appreciated, distinguished, celebrated for some quality, as if the quality were a standard determining the census, analog. to capite censeri (v. I. A. 1. b), very freq. in post-class. writings:

Democritus cum divitiis censeri posset,

when he might have been celebrated for his wealth, Val. Max. 8, 7, ext. 4:

Aristides quo totius Graeciae justitia censetur (quo = cujus justitia),

id. 5, 3, ext. 3 med.: te custode matronalis stola censetur ( = tua, i.e. pudicitiae, custodia), the stola, etc., is appreciated for thy custody, id. 6, 1 prooem.:

una adhuc victoria Carius Metius censebatur,

Tac. Agr. 45:

ut ipsi quoque qui egerunt non aliis magis orationibus censeantur,

id. Dial. 39 fin.: non vitibus tantum censeri Chium, sed et operibus Anthermi filiorum, is celebrated not only for its grapes, but, etc., Plin. 36, 5, 2, § 12:

et Galliae censentur hoc reditu,

id. 19, 1, 2, § 7:

quisquis paulo vetustior miles, hic te commilitone censetur,

is distinguished for the fact that you were his fellow-soldier, Plin. Pan. 15 fin.:

multiplici variaque doctrina censebatur,

Suet. Gram. 10:

felix quae tali censetur munere tellus,

Mart. 9, 16, 5: censetur Apona Livio suo tellus, = for the fact that Livy was born there, id. 1, 61, 3:

hi duo longaevo censentur Nestore fundi,

for the fact that Nestor used them, id. 8, 6, 9:

nec laude virorum censeri contenta fuit (Iberia),

Claud. Laud. Seren. 67:

libri mei non alia laude carius censentur, quam quod judicio vestro comprobantur,

App. Flor. 4, 18, 3.—Hence,

= to be known by something (Appuleian):

hoc nomine censebatur jam meus dominus,

App. M. 8, p. 171:

nomen quo tu censeris aiebat,

id. ib. 5, p. 106: pro studio bibendi quo solo censetur, either known by, or distinguished for, id. Mag. p. 499:

globorum caelestium supremum esse eum qui inerrabili meatu censetur,

which is known by its unerring course, id. Phil. Nat. 1, p. 582.— And,

As gram. t. t., to be marked by some peculiarity, according to which a word is classified: neque de armis et moeniis infitias eo quin figura multitudinis perpetua censeantur, that they are marked by the form of constant plurality, i. e. that they are pluralia tantum, Gell. 19, 8, 5; 10, 20, 8; 19, 13, 3.

Of transactions in and by the Senate, to judge (in the meanings II. and III. the passive voice is not in class. use, while in I. the passive voice is by far the most freq.).

To be of opinion, to propose, to vote, to move, referring to the votes of the senators when asked for their opinions (sententiam dicere).

With a (passive) inf.-clause, denoting what should be decreed by the Senate (esse usu. omitted): rex his ferme verbis patres consulebat... Dic, inquit ei, quid censes? tum ille Puro pioque duello quaerendas (res) censeo, I am of the opinion ( I move, propose) that satisfaction should be sought, etc., ancient formula ap. Liv. 1, 32, 11 sq.:

primum igitur acta Caesaris servanda censeo,

Cic. Phil. 1, 7, 16:

hoc autem tempore ita censeo decernendum,

id. ib. 5, 17, 45; 5, 6, 16; 5, 12, 31; 5, 12, 34; 5, 13, 36; 5, 14, 38; 5, 19, 53; 6, 1, 2; 9, 6, 14; 11, 15, 40; 12, 7, 17; 14, 1, 1; 14, 13, 35; cf.

Regulus's advice in the Senate, being represented as a vote: captivos in senatu reddendos non censuit,

Cic. Off. 1, 13, 39; 3, 31, 111:

quare ita ego censeo... de confessis more majorum supplicium sumendum,

Sall. C. 52, 36; 51, 8; 52, 14:

Appius imperio consulari rem agendam censebat,

Liv. 2, 23, 15:

ut multi (senatores) delendam urbem censerent,

id. 9, 26, 3; 2, 29, 7; 3, 40, 13; 10, 12, 1; 34, 4, 20; 38, 54, 6: cum ejus diei senatus consulta aureis litteris figenda in curia censuisset, Tac. A. 3, 57:

ut nonnulli dedendum eum hostibus censuerint,

Suet. Caes. 24; so id. ib. 14; id. Aug. 100; id. Tib. 4; id. Calig. 60; id. Claud. 26; id. Ner. 2; id. Vesp. 2. Of the emperor's vote in the Senate:

commutandam censuit vocem, et pro peregrina nostratem requirendam,

Suet. Tib. 71; so id. ib. 34; id. Aug. 55.—And with the copula expressed (very rare):

qui censet eos... morte esse multandos,

Cic. Cat. 4, 4, 7.—Sometimes referring to sententia as subject:

sententia quae censebat reddenda bona (inst. of eorum qui censebant),

Liv. 2, 4, 3.—Sometimes with oportere for the gerundial predic. inf.:

quibusdam censentibus (eum) Romulum appellari oportere,

Suet. Aug. 7.—With pres. inf., inst. of a gerundial:

hac corona civica L. Gellius in senatu Ciceronem consulem donari a re publica censuit,

Gell. 5, 6, 15 (cf. II. B. 1. b.).—If the opinion of the senator does not refer to the chief question, but to incidental points, the predic. inf. may have any form:

eas leges quas M. Antonius tulisse dicitur omnes censeo per vim et contra auspicia latas, eisque legibus populum non teneri,

Cic. Phil. 5, 4, 10:

cum magna pars senatus... cum tyrannis bellum gerendum fuisse censerent... et urbem recipi, non capi, etc.,

Liv. 26, 32, 2.—

With ut, and negatively, ut ne or ne, generally when the clause has an active predicate, but also with passives instead of the gerundial inf.-clause:

de ea re ita censeo uti consules designati dent operam uti senatus Kal. Jan. tuto haberi possit,

Cic. Phil. 3, 15, 37:

censeo ut iis qui in exercitu Antonii sunt, ne sit ea res fraudi, si, etc.,

id. ib. 5, 12, 34:

censebant omnes fere (senatores) ut in Italia supplementum meis et Bibuli legionibus scriberetur,

id. Fam. 3, 3, 1:

Cn. Pompeius (in senatu) dixit, sese... censere ut ad senatus auctoritatem populi quoque Romani beneficium erga me adjungeretur,

id. Sest. 34, 74:

quas ob res ita censeo: eorum qui cum M. Antonio sunt, etc.... iis fraudi ne sit quod cum M. Antonio fuerint,

id. Phil. 8, 11, 33:

Calidius, qui censebat ut Pompeius in suas provincias proficisceretur,

Caes. B. C. 1, 2:

censuerunt quidam (senatores) ut Pannonicus, alii ut Invictus cognominaretur,

Suet. Tib. 17:

iterum censente ut Trebianis... concederetur (of the emperor's vote in the Senate),

id. ib. 31.—And an inf.-clause, with neu or ut:

sed ita censeo: publicandas eorum pecunias, etc.: neu quis postea de his ad senatum referat, etc.,

Sall. C. 51, 43:

qui partem bonorum publicandam, pars ut liberis relinqueretur, censuerat,

Tac. A. 4, 20.—