-
1 research
kërkime -
2 research worker
[ri'së:ç 'wë:kë:] punonjës shkencor -
3 consumer research
[kën'sju:më: ri'së:(r)ç] n. ek. studim i tregut -
4 computer
[këm'pju:të:] n 1. makinë llogaritëse; kompjuter, ordinator. 2. llogaritës, njehsues (person)- Kompjuteri është pajisje elektronike shumë e ndërlikuar që shërben për regjistrimin, transmetimin dhe përpunimin e informatave që mund të manifestohen si llogaritje, udhëheqje të proceseve, përpunim i tekstit, të dhënave të ndryshme si dhe për përdorime më të përgjithëshme. Kompjuteri, marrë në kuptimin e gjerë, përbëhet prej dy komponentëve të quajtura: harduer ( hardware - pjesë fizike e tij) dhe softuer ( software - programet dhe udhëzimet për punë). Me fjalë tjera, softueri është pjesa programore e hardueri pjesa mekanika e kompjuterit.● Hardueri përmban komponentet fizike të kompjuterit siç janë: tastiera ( Keyboard), monitori, shtypësi ( Printer), miu ( Mouse), disku i ngurtë ( Hard Disk), njësia e diskut, disketa ( Floppy Disk), njësia e disketës, CD-ROM-i ( CD ROM), njësia e CD-ROM-it, vizatuesi, modemi, lexuesi ( Scanner), kamera digjitale etj.● Softueri përmbanë programet dhe të dhënat të cilat e udhëzojnë kompjuterin në punën e tij, literatura, dokumentacioni dhe udhëzimet në lidhje me kompjuterin. Hardueri mund të krahasohet me gramafonin e disqet, ndërsa softueri me muzikën e inçizuar në disqe.)Zhvillimi historik i kompjuterit- Njeriu gjithmon ka tentuar të zgjidhë edhe problemet monotone, të vështira dhe të papërshtatshme. Gjatë zgjidhjeve të këtyre problemeve ka hasur në punë të vështira fizike, prandaj, çdo here ka tentuar që të liroj veten nga këta punë duke menduar makina të lloj-llojshme. Një makinë e këtyllë për lehtësimin e llogaritjeve aritmetike është makina e quajtur Abacus për të cilën dihet se është në përdorim prej para 5000 vjetëve. Kjo makinë i ngjanë numratores së sotme të cilën e përdorin nxënësit në klasë të pare dhe njihet si zanafilla e kompjuterëve të sotëm. Prej kohës së zbulimit të Abacusit e deri në shekullin 17 historia e zhvillimit të kompjuterëve nuk posedon të dhëna për ndonjë lëvizje në rrugën e zhvillimit të kompjuterëve.- Gjatë shekullit 17, respektivisht në vitin 1614 matematikani skocez J. Napier zbulon logaritmet dhe në vtin 1622 W. Oughtred ndërton kompjuterin (makinën) logaritmik cirkular për llogaritjen e logaritmeve.- Në vitin 1649 Blaise Pascal ndërton makinën mekanike për kryerjen e operacioneve aritmetike. Makina e Pascalit është e ndërtuar prej disa dhëmbëzorëve të cilët në lëvizje vendohen mekanikisht (me dorë). Ideja e konstruktimit të një makine-kalkulatori (kalkulator quhet makina e cila kryen operacionet aritmetike) ka qenë lehtësimi i punës së të atit të tij i cili ka qenë puntor i tatimeve (mbledhës i tatimeve) dhe ka patur nevojë për shumë llogaritje.- Në vitin 1672 G.W. Laibniz në Pariz projekton kalkulatorin mekanik më të përsosur nga dy të parët i cili me sukse do t'i kryej katër operacionet elementare aritmetike. Kufizimi në realizimin konkret të këtij kalkulatori ka qenë teknologjia e dobët e asaj kohe prandaj ky projekt ka ngelur i pa realizuar. Është interesant të përmendet se Laibnitz ka qenë pioneri i parë në hulumtimin e sistemit binar i cili përdoret në ndërtimin e kompjuterëve të sotëm. Gjatë 150viteve në vazhdim të gjithë tentimet për zhvillimin e kalkulatorëve kanë qenë të inspiruar nga kalkulatori i Laibnitzit.- Në vitin 1822 Anglezi Charles Babbage paraqet projekt të një kalkulatori krejtësisht të ndryshëm i dedikuar për llogaritjen e tabelave për funksione të caktuara. Projekti i këtillë do të finansoheshe nga qeveria Angleze e asaj kohe dhe do të përdoreshe për llogaritjen e tabelave për navigacionin detar. Për shkak të kompleksitetit dhe kushteve financiare e teknologjike ky projekt nuk u krye, në vitin 1842 definitivisht projekti u ndërpre. Makinën e këtillë Babbage e quajti makina diferenciale. Projektin e makinës diferenciale me sukse e realizuan Suedezët në vitin 1854 nën udhëheqen e P. G. Scheutza (duke i zbatuar sqarimet dhe vërejtjet e dhëna nga Babbage në 7000 faqe të shkruara) dhe makina e fituar nën pogon mekanik me sukse i llogariti tabelat (për 80 orë ka logarit 10000 logaritme).- Në vitin 1835 Babbage erdhi në idenë e konstruktimit të një makine programabile me funksionet që i kanë kompjuterët e tanishëm (me njësinë aritmetike-logjike, memorjen, etj.). Makinën e këtillë e quajti makina analitike. Për shkak të krizave finaciare dhe të vështirësive teknologjike kjo makinë ngeli vetëm në fazën e projektimit në letër por dha një inpuls të fuqishëm në zhvillimin e kompjuterëve të mëtutjeshëm.- Koha moderne fillon me përdorimin e energjisë elektrike në makinat për llogaritje. Në vitin 1884 emigranti gjerman në Amerikë Herman Holerith patenton makinën e pare elektrike e cila do të mund të rendit (sortoj) kartelat e shpuara me të dhënat për banorët e Amerikës. Makina e Holerithit në lëvizje vendoheshte me ndihmën e baterive. Qëllimi i kësaj makine ishte renditja e kartelave me të dhënat e banorëve të Amerikës të regjistruar në vitin 1890. Holerithi ishte inzhenier dhe punonte në institutin e statistikës, problem në atë kohë ishte përpunimi statistikor i të dhënave. Kështu regjistrimi statistikor në teren zgjatë disa muaj ndërsa përpunimi zgjate disa vjetë por bile edhe dhjetra vjetë dhe kur të dhënat përpunoheshin rezultatet e fituara ishin të vjetëruara (sepse regjistrimi statistikor zakonisht bëhet çdo 10 vjetë). Qeveria e asaj kohe shpall konkurs për përpunimin automatik të të dhënave me qëllim të përshpejtimit të përpunimit. Holerithi pasi punonte në institutin ku bëheshte përpunimi i të dhënave të këtylla, e njihte problemin dhe për këtë qëllim patentoi makinën e tij. Kështu me ndihmën e 56 makinave të Holerithit u aritë që të dhënat statistikore për popullsinë e Amerikës të përpunohen vetëm për gjashtë javë (në atë regjistrim Amerika doli me 62 622 250 banorë).- Pas këtij suksesi Holerithi themeloi kompaninë për prodhimin dhe huazimin e këtyre makinave (makina quheshe Tabulating Machine) me emrin Tabulating Machine Company e cila në vitin 1924 u bashkua me disa kompani të tjera dhe ndëroi emrin në IBM (International Business Machines), e njohur edhe sot.- Në vitin 1936 gjermani K. Zuse në Berlin arrinë të konstruktoj kalkulatorin programabil i cili do të mund të zgjidhë barazimet lineare. Zuse ariti të konstruktoj makinën e pare e cila shfrytëzonte sistemin binar, këtë makinë e konstriktoi në katër modele të njëpasnjëshëm Z1, Z2, Z3 dhe Z4, por modeli Z4 ngeli vetëm si ide interesante.- Me fillimin e luftës së dytë botërore interesimi për makina llogaritëse (kompjuterë) u zvoglua dhe gjithnjë mendohej në përmirësimin e armatimit. Mirëpo për prodhimin e armëve të reja artilerike nevoitej një hulumtin më i thellë dhe llogaritje të vështira, për hulumtime dhe llogaritje të thella nevoiteshe kohë e cila mungonte. Në vitin 1942 Fakulteti Moore School of Electrical Engineering nga Universiteti i Pensilvanisë bashkë me institutin Ballistic Research Laboratory nga armata Amerikane filloi hulumtimet për një makinë-kompjuter i cili do t'u lehtësonte punën puntorëve në industrinë ushtarake për prodhimin e armatimit artilerik respektivisht do të llogaritë tabelat balistike. Projekti deri në 1943 ishte në fshehtësi. Në vitin 1943 filloi ndërtimin nën udhëheqjen e udhëheqësve të projektit John W. Mauchly dhe J. Presper Eckert. Kompjuteri i menduar u quajt ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) dhe në përdorim u lëshua më 15 Shkurt 1946. Kompjuteri ENIAC meret si kompjuteri i parë i formës dhe me funksionet e kompjuterëve të sotëm. Me konstruktimin e ENIAC-ut fillon edhe gjenerata e parë e zhvillimit të kompjuterëve. Vlenë të përmendet se idenë për ndërtimin e kompjuterit të këtillë (në vitin 1930) e dha matematicienti John V. Atanasoff i cili në atë kohë punonte me kompjuterët analog për zgjidhjen e barazimeve lineare në lëminë e kërkimeve operacionale si dhe matematikani i shekullit 20 John von Neuman i cili ariti që teoretikisht ta përpunojë idenë dhe të bëjë sistematizimin e idesë.- Kompjuteri ENIAC përmbante afër 18000 llëmba elektronike, peshonte afër 30 tonë, zënte sipërfaqe prej 150 m2.- Kompjuterët e prodhuar prej vitit 1946 deri 1953 (kompjuterët EDVAC, ILLIAC, MANIAC etj.), njihen si gjenerata e parë dhe karakterizohen me llëmbat elektronike.- Me zbulimin e tranzistorit fillon gjenerata e dytë, kjo gjenerat zgjat prej vitit 1953 deri 1964. Tek kompjuterët e gjeneratës së dytë fillon zbatimi i gjuhëve të larta programore (Fortran-i paraqitet në vitin 1957, Algol në vitin 1961, etj.)- Gjenerata e tretë e kompjuterëve fillon në vitin 1964 dhe vazhdon deri në vitin 1971, kompjuterat e konstruktuar në këtë periudhë karakterisohen me qarqet e integruara-çipat.- Gjenerata e katër e kompjuterëve fillon në vitin 1971, kompjuterët e kësaj gjenerate karakterizohen me qarqet integrale të dendësisë së madhe LSI dhe VLSI (V-very). Gjenerata e katër e kompjuterëve ende është e hapur, PC kompjuterët e sotëm i takojnë gjeneratës së katër.- Për dallim nga katër gjeneratat e para kompjuterët e të cilave bëjnë përpunimin e të dhënave, kompjuterët e gjeneratës pestë e cila fillon në vitin 1981 bëjnë përpunimin e njohurive. Në këtë gjeneratë bien makinat e quajtura Robot.- Kompjuterët e gjeneratës së gjashtë (njëherit gjenerata e fundit e kompjuterëve) e cila fillon në vitin 1986 merren me përpunimin e inteligjencës. Kompjuterët e kësaj gjenerate quhen Neurocomputers (Kompjuterët neural, Kompjuterët biologjik) të cilët në punën e tyre tentojnë të imitojnë trurin dhe sistemin nervorë të njeriut. Këta kompjuterë në fillim të jetës mësojnë (me metoda speciale eksperimentale) dhe pastaj janë në gjendje të veprojnë pa prezencën dhe ndikimin e njeriut.PJESA PROGRAMORE E KOMPJUTERIT-SOFTUERISistemi operativ- Programet, asemblerët dhe kompajlerët ekzekutohen në kompjuter, në praninë e një mjedisi të caktuar programues. Këtë mjedis programues e përcakton sistemi operativ. Sistemi operativ është një grumbull i programeve i cili manipulon me resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik (harduerit), siç janë memoria qëndrore, njësitë hyrëse-dalëse, etj. Pra sistemi operativ e komandon (manipulon) me hardverin e sistemit kompjuterik. Programi, në mënyrë implicite apo eksplicite, vetëm përmes direktivave të sistemit operativ mund t'i shfrytëzojë resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik. Pra programi e urdhëron apo kërkon nga sistemi operativ shfrytëzimin e resurseve kompjuterike.- Nga kjo që u tha më sipër shihet se programet të cilat i shkruajmë (programeve aplikative) në gjuhët larta programuese, nuk e komandojnë harduerin, por i dërgojnë komanda sistemit operativ, i cili më pastaj manipulon me harduer për të arritur te rezultatet e dëshiruara. Kjo do të thotë se sistemi operativ është një lloj ndërmjetësuesi (interfejs) në mes të programeve aplikative dhe harduerit kompjuterik.- Roli kryesor i sistemit operativ është të shërbej si ndërmjetësues në mes të shfrytëzuesit dhe hardverit kompjuterik, dhe në mes të programeve aplikative dhe hardverit kompjuterik.- Ekzistojnë sisteme të ndryshme operative, mirëpo më të njohurat në PC janë MS-DOS dhe MS WINDOWS 95.- MS-DOS ( MicroSoft Disk Operating System), që do të thotë sistemi operativ i diskut i majkrosoftit. Nga këndi i vështrimit të programerit MS-DOS është sistem operativ hierarkial, që përmbanë tri nivele (shtresa), të cilat e ndajnë shfrytëzuesin dhe programet aplikative prej hardverit kompjuterik. Këto shtresa janë BIOS ( Basic Input-Output System që do të thotë sistemi themelor për hyrje-dalje), kerneli i DOS-it, dhe interpretuesi i komandave. Shtresa më e ulët është BIOS-i. BIOS-i kryesisht manipulon me këto njësi hardverike:● Konzolla (tastatiera dhe ekrani);● Printed i përgjithshëm;● Portet serike;● Orën e taktit të kompjuterit;● Diskun startues.- Kerneli i DOS-it, përveq tjerash, ofron shërbimet për:● Manipulimin e folderëve dhe fajllave;● Manipulimin e memories qëndrore;● Kohën dhe datën;● Menagjmentin e programeve aplikative.- Interpretuesi i komandave ka për detyrë që të ekzekutojë komandat të cilat ia jep shfrytëzuesi, duke kyçur edhe leximin dhe ekzekutimin e programeve aplikative.- Edhe pse Windows është paraqitur në mes të viteve 1980, nuk pati ndonjë sukses të madh në treg. Mirëpo me lansimin e verzionit Windows 3.0 më 1990, e sidomos me Windows 3.1 një vit më vonë e gjithë kjo ndryshoi, dhe tani Windows është produkt softverik i dyti më i shituri i të gjitha kohrave, pas MS DOS-it (e sidomos me lajmërimin e Windows 95/98).Windows punon se bashku me DOS-in por sillet si sistem operativ në vehte. Duke i shtuar nivel softverik mbi DOS, Windows-i i shton zgjerime grafike DOS-it.- Popullariteti i Windows-it i ka shtyer shumë programerë dhe shtëpi softverike botuese që të zhvillojnë aplikacione të cilat janë vetëm për Windows. Të gjitha këto aplikacione kanë një pamje të përgjithshme të ngjashme. Nëse dini të drejtoni një strukturë të menysë në një aplikacion të Windows-it atëherë dini të bëni të njejtën gjë edhe në aplikacionet tjera.- Përparësitë kryesore të Windows-it janë:● Platformë multitasking, në të cilën shumë aplikacione mund të ekzekutohen në të njejtën kohë.● Pamje gjenerale e ngjashme e të gjitha aplikacioneve të shkruara për Windows.● Mjedis grafik, i cili manipulohet me ndihmën e miut (apo tastierës).● Mundësia e shkëmbimit të informatave - duke përfshirë fotografi, dokumente, etj. ndërmjet aplikacioneve të ndryshme.● Një numër të veglave ndihmëse, duke përfshirë editor të tekstit, program per vizatim, kalkulator, program komunikues për modem, etj. computer dating [këm'pju:të:deiting] n. takim (dy personash) me ndihmën e sistemit informatik telefonik computerese [këmpju:të'ri:z] n. gj.fol. zhargon i / gjuhë e informatikës● computer game [këm'pju:të:geim] n. lojë elektronike, lojë me kompjuter● computer aided design, computer assisted design [këm'pju:të: eidid di'zain/ ë'sistid] n. vizatim teknik me kompjuter● computerist [këm'pju:tërist] n. amer. informatikan● computerization [këmpju:tërai'zeishën] n 1. trajtim elektronik, kompjuterizim; automatizim. 2. hedhje (të dhënash etj) në kompjuter● computerize [këm'pju:tëraiz] vt 1. informatizoj, kompjuterizoj; përpunoj në kompjuter. 2. hedh në kompjuter● computer language [këm'pju:'længwixh] n. gjuhë programimi● computer literate [këm'pju:'litërit] adj. që ka njohuri në informatikë, që njeh kompjuterin● computer operator [këm'pju:'opëreitë:(r)] n. kompjuterist, person që punon në/me kompjuter● computer programmer [këm'pju:'prëugræmë:(r)] n. kmp. programist● computer science [këm'pju:'saiëns]n. informatikë● computer studies [këm'pju:'stadis] n. informatikë* * *kompjuter -
5 consumer
[kën'sju:më:] n. konsumator, përdorues consumer demand [kën'sju:më: di'ma:nd] n. ek. kërkesë nga konsumatorët● consumer goods [kën'sju:më: gudz] n. artikuj të përdorimit të gjerë● consumer price index [kën'sju:më: prais 'indeks] n. tregues i kostos së jetesës● consumer research [kën'sju:më: ri'së:(r)ç] n. ek. studim i tregut● consumer society [kën'sju:më: së'saiëti] n. shoqatë e konsumatorëve* * *konsumator -
6 work
[wë:k] n.,v. -n 1. punë; start work, set to work filloj punën; set sb to work vë në punë dikë; a good piece of work punë e bërë mirë; good work! të lumtë! 2. punësim, punë; put/throw sb out of work nxjerr/heq/pushoj nga puna dikë; be looking for work kërkoj punë; she's off work today ajo e ka pushim sot. 3. vend i punës; zyrë; ndërmarrje; punë; on her way to work rrugës për në punë. 4. vepër, punë; the works of God punët e Zotit; be judged by one's works vlerësohem nga veprat. 5. art., let. vepër(artistike); punim; works of fiction vepra artistike; the complete works of Fan Noli veprat e plota të Fan Nolit. 6. pl., adm., usht. punime; fortifikime; road works punime për mirëmbajtje rrugësh; Ministry Of Works Ministria e Shërbimeve Komunale / e Punëve Botore. 7. pl. tek. mekanizëm. 8. pl. shih works. 9. qëndisje; punë me grep. vat work në punë; duke punuar; në veprim; give sb the works zhrg. a) e përpunoj mirë, e rregulloj paq dikë (me dru); b) i rrjep lëkurën, e qëroj, e vras; in the works gj.fol. në projekt; në pritje; lose the works i humbas të gjitha; make short work of heq qafe pa vonesë, nuk ia bëj të gjatë; out of work pa punë; i papunë; put in the works zhrg. i vë të gjitha (paratë) në lojë; the whole works e më the të thashë, e kallam kusuri.-vi. punoj; work hard punoj shumë; work on the car for two hours merrem dy ore me rregullimin e makinës; I'm working on it po vazhdoj të merrem me të (me problemin). 2. punon, funksionon (makina, plani etj); the plan worked like a charm plani funksionoi për mrekulli; that works both ways kjo është thikë me dy presa. 3. vepron (ilaçi, majaja). 4. shfrytëzoj, zhvilloj aktivitet (në një zonë). 5. vë në funksionim. 6. vë të punojnë, lodh; she's working herself too hard/to death ajo po i merr shpirtin vetes në punë. 7. punoj, mbruj (brumin). 8. bëj, arrij me përpjekje; work wonders bëj mrekullira; they worked their way through college ata punuan për të paguar studimet; can you work it so that... e rregullon dot që... 9. sforcohet (fytyra). 10. sjell, shkakton. 11. lëviz me mundim; manovroj; work the hook carefully out of the cloth e heq me kujdes grepin nga rroba; work one's way round towards sth/sb i afrohem dikujt /diçkaje pak nga pak. 12. bëhet; these shoes have worked loose këpucët janë zgjeruar/hapur shumë. 13. bind; ndikoj mbi. 14. zgjidh (një problem). 15. gj.fol. ia bëj mendjen dhallë. 16. vjen (brumi).● work away ['wë:k ë'wei] punoj, e kaloj me punë● work down ['wë:k daun] heq, ul (çorapet)● work in ['wë:k in] a) futet (pluhuri etj); b) bashkëpunoj; c) bashkëvepron; funksionon: that'll work in quite well kjo do të shkojë për mrekulli; d) fus (një vidë); e) hedh me marifet (një fjalë)● work off ['wë:k of] a) del, hiqet (doreza, dadoja); b) shlyej (borxhin); c) ul (peshën); d) fig. zbraz (inatin); shkarkoj (energjitë)● work out ['wë:k aut] a) ecën; funksionon (plani); shkon mirë (martesa); b) zgjidhet (problemi); c) rezulton (shuma); d) stërvitem; e) zgjidh (ekuacionin); f) gjej përgjigjen); g) zbërthej; përpunoj (planin); h) shteroj, shfrytëzoj deri në fund; i) shfryj (inatin)● workout ['wë:kaut] n. sport. seancë stërvitjeje● work over ['wë:k 'ouvë:(r)] i jap dajak, shqep në dru● work round ['wë:k raund] i shkoj anës; dua të dal● work to rule ['wë:k tu: ru:l] nuk i kërkoj më shumë se ç'i takon (punëtorëve)● work up ['wë:k ap] a) zhvillohet; b) përgatitet; c) kërkoj të arrij: what is he working up to? ku kërkon të dale ai? d) ngre (pantallonat, fundin); e) fig. ngre, ndërtoj; work one's way up to the top arrij të çaj/të ngrihem në nivelet drejtuese; f) shtyj, nxis: work the crowd up into a fury nxis zemërimin e njerëzve; don't get all worked up! mos u nxeh kaq shumë!● workaholic [wë:kë'holik] adj. gj.fol. qen i punës, njeri që i merr shpirtin vetes● workbag ['wë:kbæg] n. çantë veglash/pune● workbench ['wë:kbenç] n. bankë/tavolinë pune● workbook ['wë:kbuk] n 1. fletore ushtrimesh. 2. manual. 3. bllok shënimesh● workbox ['wë:kboks] n. kuti veglash● workcamp ['wë:kkæmp] n 1. kamp pune për të burgosurit. 2. kaniier pune (vullnetare)● work desk ['wë:k desk] n. tryezë pune● worker ant/bee ['wë:kë: ænt/bi:] n. zool. punëtore, milingonë/bletë punëtore.● worker director ['wë:kë: di'rektë] n. punëtor anëtar i këshillit drejtues● worker participation ['wë:kë: pa:'tisipeishën] n. pjesëmarrje e punëtorëve në marrjen e vendimeve● work experience ['wë:k ik'spiëriëns] n. përvojë pune, vjetërsi në punë● work file ['wë:k fail] n. kmp. dosje/dokument pune● workforce ['wë:kfo:s] n. fuqi punëtore● workhorse ['wë:kho:s] n 1. kalë pune. 2. fig. qen i punës, kafshë pune. 3. fig. makinë me rendiment të lartë● workhouse ['wë:khaus] n 1. Br. hist. shtëpi e të varfërve, shtëpi pune, strehë vorfnore. 2. amer. drejt. shtëpi korrektimi● working ['wë:king] adj.,n. -adj 1. pune (rroba, ditë, drekë). 2. aktive, e punësuar (popullsi); punëtor; the working class klasa punëtore, punëtorët; the working classes proletariat!./-n 1. pl. mekanizëm; fig. funksionim; ingranazhe (të shtetit etj). 2. min. kantier shfrytëzimi. 3. punë; punim, funksionim. 4. fermentim. 5. shfrytëzim (toke, miniere). 6. përpunim (materialesh). 7. qepje; qëndisje.● working capital ['wë:king 'kæpitël] n. fin. kapital aktiv● working drawing ['wë:king 'dro:ing] n. tek. skicë pune● working expenses ['wë:king ik'spens] n. shpenzime operacionale● working hypothesis ['wë:king hai'pothisis] n. hipotezë pune● workingman ['wë:kingmën] n. punëtor● working stiff ['wë:king stif] n. zhrg. punëtor● workingwoman ['wë:kingwumën] n. punëtore● workload ['wë:kloud] n. ngarkesë pune● workman ['wë:kmën] n. pl. workmen 1. punëtor. 2. mjeshtër, usta.● a bad workman blames his tools ustai i keq ua hedh fajin veglave● workmanlike ['wë:kmënlaik] adj 1. prej profesionisti (qëndrim). 2. mjeshtëror, prej ustai. 3. fig. serioze (për pjekje)● workmate ['wë:kmeit] n. shok pune● workmen's compensation ['wë:kmens kompën'seishën] n. adm. pension invaliditeti/për paaftësi të përhershme për punë● work of art ['wë:k ëv a:t] n 1. vepër arti. 2. punë prej mjeshtri● workpeople ['wë:kpi:pël] n. Br. punëtori, njerëz të punës; punonjës● work permit [wë:k pë:'mit] n. adm. lejë pune● workplace ['wë:kpleis] n. vend i punës; ndërmarrje● work prospects ['wë:k 'prospekts] n. perspektiva pune● workroom ['wë:kru:m] n. dhomë pune; punishte e vogël (në shtëpi)● work-rule ['wë:kru:l] vt. amer. u kërkoj (punëtorëve) brenda normave të punës● works [wë:ks] n.pl 1. uzinë; steel works uzinë çeliku; price ex works fin. çmim i mallit në fabrikë. 2. impiant; stacion; water works stacion/impiant pastrimi uji● workshop ['wë:kshop] n 1. punishte; repart. 2. mbledhje/takim pune● work-study student n. amer. student i punësuar (nga universiteti)● worktable ['wë:kteibël] n. tryezë/tavolinë pune● workwoman ['ë:kwumën] n. punëtore* * *pune -
7 worker
['wë:kë:] n 1. punëtor. 2. punonjës; nëpunës; research worker punonjës shkencor.● worker ant/bee ['wë:kë: ænt/bi:] n. zool. punëtore, milingonë/bletë punëtore● worker director ['wë:kë: di'rektë] n. punëtor anëtar i këshillit drejtues● worker participation ['wë:kë: pa:'tisipeishën] n. pjesëmarrje e punëtorëve në marrjen e vendimeve* * *punëtor -
8 DOS
[dos] shkurtim për d isk o perating s ystem sistem operativ i diskut apo shkurt DOS (një lloj sistemi operativ për kompjuter)SISTEMI OPERATIV I DISKUT - MS-DOS- Softueri përbëhet nga programet e ndryshme kompjutrike, të cilat përbëhen nga një mori udhëzimesh të cilat në mënyren e vet i diktojnë kompjutrit se çka duhet dhe si duhet vepruar në situata të caktuara. Urdhërat kompjutrit i jepen nepërmjet të tastierës apo miut. Programi i cili i nevoitet kompjutrit për të komunikuar me shfrytëzuesin në njërën anë dhe harduerit e programeve aplikative në anën tjetër e që është i arkivuar në disk, quhet sistem operativ i diskut apo shkurt DOS ( Disk Operating System). DOS-i, siç thamë, ndodhet i arkivuar në diskun e ngurtë dhe me rastin e çdo ndezjeje të kompjutrit ai lexohet në kujtesën oparative. Pa leximin e DOS-it (apo të ndonjë sistemi tjetër operativ) kompjutri nuk funksionon fare.DOS-i është një sistem operativ për IBM PC dhe PC të tjera kompatibile me të. DOS-i emërtohet me parashtesa të ndryshme: MS DOS ( MicroSoft Disk Operating System), PC DOS ( Personal Computer Disk Operating System) dhe DR DOS ( Digital Research Disk Operating System). Kryesisht, nuk ka dallime të mëdha ndërmjet këtyre programeve.Natyrisht, ekziston një numër i madh i programeve operative siç janë: CP/M (program i dikurshëm për procesorët tetë bitësh 8080, Z80 etj.; pastaj programi operativ UNIX, WINDOWS.
См. также в других словарях:
research — re‧search [rɪˈsɜːtʆ, ˈriːsɜːtʆ ǁ ɜːr ] noun [uncountable] 1. study of a subject to find out new things about it or to test new ideas, products etc: • A leading pharmaceutical company will finance the research. • What sets us apart from the rest… … Financial and business terms
Research — Re*search (r? s?rch ), n. [Pref. re + search: cf OF. recerche, F. recherche.] 1. Diligent inquiry or examination in seeking facts or principles; laborious or continued search after truth; as, researches of human wisdom; to research a topic in the … The Collaborative International Dictionary of English
Research*eu — est un magazine européen dédié à la recherche scientifique dans la communauté européenne. Il est publié en anglais, français, allemand et espagnol et est édité par l unité communication de la DG Recherche de la commission européenne. Son… … Wikipédia en Français
Research*eu — ist der Titel des Magazin des Europäischen Forschungsraums, das die die Europäische Kommission in vier Sprachausgabenn, nämlich auf deutsch, englisch, französisch und spanisch herausgibt. Unter dem alten Namen FTE info Magazin über Europäische… … Deutsch Wikipedia
research*eu — magazine de l espace européen de la recherche Langue Publié en français, anglais, allemand et espagnol Périodicité Dix numéros par an Rédacteur en chef … Wikipédia en Français
Research eu — research*eu ist der Titel des Magazins des Europäischen Forschungsraums, das die Europäische Kommission in vier Sprachen, nämlich auf Deutsch, Englisch, Französisch und Spanisch herausgibt. Unter dem alten Namen FTE info – Magazin über… … Deutsch Wikipedia
research — ► NOUN ▪ the systematic study of materials and sources in order to establish facts and reach new conclusions. ► VERB 1) carry out research into. 2) use research to discover or verify information to be presented in (a book, programme, etc.).… … English terms dictionary
research — [rē′sʉrch΄, ri sʉrch′] n. [MFr recerche < recercher, to travel through, survey: see RE & SEARCH] [sometimes pl.] careful, systematic, patient study and investigation in some field of knowledge, undertaken to discover or establish facts or… … English World dictionary
research — I noun analysis, careful search, close inquiry, eruditio, examination, experimentation, exploration, factfinding, indagation, inquest, inquiry, inquisition, inspection, investigation, observation, probe, pursuit, quest, questioning,… … Law dictionary
research — 1570s, act of searching closely, from M.Fr. recerche (1530s), from O.Fr. recercher seek out, search closely, from re , intensive prefix, + cercher to seek for (see SEARCH (Cf. search)). Meaning scientific inquiry is first attested 1630s. Related … Etymology dictionary
research — [n] examination, study analysis, delving, experimentation, exploration, factfinding, fishing expedition*, groundwork, inquest, inquiry, inquisition, investigation, legwork*, probe, probing, quest, R and D*, scrutiny; concepts 349,362 Ant.… … New thesaurus
