Перевод: с латинского на немецкий

с немецкого на латинский

pronuntiatio

  • 1 pronuntiatio

    prōnūntiātio, ōnis, f. (pronuntio), I) die öffentliche Bekanntmachung, Caes. b. c. 2, 25, 7. – Insbes.: a) der Ausspruch des Richters, das Urteil, Cic. Clu. 56. Petron. 80, 7. Marcian. dig. 48, 16, 1. § 4 u. spät. ICt. – b) die Ausrufung des Präko, Val. Max. 4, 8, 5. – II) der Ausdruck, die Rede, Val. Max. 7, 4 in. u. ICt. – Insbes.: a) ein Satz in der Logik, Cic. de fato 26. – b) bei Rednern und Schauspielern, die Darstellung durch Stimme, Mienen und Bewegung des Körpers, der Vortrag, die Deklamation, auch actio genannt, Cornif. rhet. 3, 19. Val. Max. 8, 10, 1. Quint. 11, 3, 1. – c) meton., der einzelne gesprochene Buchstabe, der Laut, elementa proprie dicuntur ipsae pronuntiationes, Prisc. 1, 4.

    lateinisch-deutsches > pronuntiatio

  • 2 pronuntiatio

    prōnūntiātio, ōnis, f. (pronuntio), I) die öffentliche Bekanntmachung, Caes. b. c. 2, 25, 7. – Insbes.: a) der Ausspruch des Richters, das Urteil, Cic. Clu. 56. Petron. 80, 7. Marcian. dig. 48, 16, 1. § 4 u. spät. ICt. – b) die Ausrufung des Präko, Val. Max. 4, 8, 5. – II) der Ausdruck, die Rede, Val. Max. 7, 4 in. u. ICt. – Insbes.: a) ein Satz in der Logik, Cic. de fato 26. – b) bei Rednern und Schauspielern, die Darstellung durch Stimme, Mienen und Bewegung des Körpers, der Vortrag, die Deklamation, auch actio genannt, Cornif. rhet. 3, 19. Val. Max. 8, 10, 1. Quint. 11, 3, 1. – c) meton., der einzelne gesprochene Buchstabe, der Laut, elementa proprie dicuntur ipsae pronuntiationes, Prisc. 1, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pronuntiatio

  • 3 affigo

    af-fīgo (ad-fīgo), fīxī, fīxum, ere, anheften, annageln, anspießen, irgendwo befestigen, m. ad u. Akk. od. m. bl. Dat. zur Ang. woran?, m. in u. Abl. zur Ang. wo?, I) eig.: a) übh.: falces longuriis, Caes.: alci pinnarum talaria, Cic.: litteram illam (K) ita vehementer ad caput, ut etc., Cic.: clavum parieti, in die Wand schlagen, Amm.: pilum equi graviter adverso pectori, den Sp. mit aller Gewalt dem Pf. vorn in die B. schleudern, Auct. b. Afr.: alqm terrae, u. alqm cuspide ad terram, anspießen an usw., Liv.: Prometheum Caucaso, Cic., ad Caucasum, Cic. – alqm patibulo, Sall. fr., cruci, Liv. u. Eccl.: manum laevo lateri, Verg.: manus amputatas mensae, Suet.: affixae caelo stellae (die Fixsterne), Plin.: haeret verticulis adfixum in posteriore parte atque articulis, Lucil. sat. 4, 30. – im Bilde, metus ille vos habet, ne velut trabalibus clavis affixi corporibus haereatis, Arnob. 2, 13. – b) als Weihgeschenk od. Trophäe aufhängen, signa affixa delubris, Hor. carm. 3, 5, 19: arma templo affixa, Quint. 5, 10, 36: quorom domus spoliis hostium affixis insignes, Liv. 10, 7, 9 (vgl. Plin. 35, 7). – II) übtr.: a) gleichs. anheften, anketten, anschmieden, fest bannen, fesseln an etw. od. jmd., α) Lebl.: Ithaca illa in asperrimis saxis tamquam nidulus affixa, Cic. – mentum pectori, wie angeschmiedet an die Brust halten, Quint.: flammam lateri, poet. = in Brand stecken, Verg.: humo divinae particulam aurae, Hor.: Hispania Tarraconensis affixa Pyrenaeo, sich dicht anschließend an usw., Plin. – u. Abstr., continentia cum ipso negotio sunt ea, quae semper affixa esse videntur ad rem neque ab ea separari possunt, Cic. – β) leb. Wesen: homines in exigua terrae parte affixi, Cic.: alqm lecto od. lectulo (v. Unfällen, v. Alter), Hor. u. Sen.: fastigio tuo (an deine hohe Stellung) affixus es, Sen.: pensis affixa puella, Tibull. – anus (harrende Alte) affixa foribus, Tibull.: u. so iuvenes affixi valvis (curiae), Val. Max.: affigi venis (v. Bienen), haften an usw. (mit den (Stacheln), Verg. – alci affixum esse tamquam magistro, nicht von der Seite gehen, Cic.: u. so quibus in rebus me sibi ille affixum habebit, immer auf dem Halse haben wird (v. drängenden Bittsteller), Cic.: Pallas affixus lateri sinistro, sich eng anschmiegend an usw., Verg. – b) in der Seele, im Gedächtnis festhaften machen od. lassen, einprägen, im Passiv = festhaften, vidit Simonides ea maxime affigi animis nostris, quae essent a sensu tradita atque impressa, Cic.: altius in animo sedent, quae pronuntiatio, vultus, habitus, gestus etiam dicentis affigit, Plin. ep.: sine molestia, quae ipsi composuerint, iam familiarius animo suo affigent, Quint.: sive dubites sive memoriae affigere velis, Quint. / Synk. Konj. Plusquamperf. adfixet, Sil. 14, 536.

    lateinisch-deutsches > affigo

  • 4 citatus

    citātus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. 2. cito), angetrieben, beschleunigt, schleunig, rasch, geschwind, eilend (Ggstz. tardus), a) übh.: citati (eiligen) nautae, Prop.: citatior volatus (avium), Frontin.: imbribus continuis citatior solito amnis, Liv.: Rhenus per fines Trevirorum citatus fertur, Caes.: citatus ambulet milia passuum minime duo, Scrib.: ferunt citati signa, Liv.: penna citatior ibat, Sil.: citatum agmen Tusculum rapit, Liv.: citato agmine invehi, Liv.: citato agmine iter ingredi, Liv.: citatiore quam inde venerat agmine die sexto ad stativa sua atque ad hostem pervenit, Liv.: quam citatissimo poterant agmine sese abripuerunt, Liv. (vgl. Drak. Liv. 3, 23, 3). – citato equo Larissam contendit, Caes.: equo citato ad cohortes avehi, ad urbem revehi, Liv.: inde citato equo Cales percurrere, Liv.: u. equis citatis avolant Romam, Liv.: equis citatis advolant, Liv.: citatis equis nuntium ad patrem perferunt, Liv.: puerum citatis iumentis obtrivit, Suet. (vgl. Drak. Liv. 7, 41, 3). – citato gradu in Graeciam contendere, Iustin.: citato gradu recedere (Ggstz. sensim recedere), Curt. – citato cursu Pydnam venit, Iustin. – citato itinere miserunt, qui eum interficerent, Iustin. – b) insbes., α) als mediz. t. t., pulsus arteriarum stabilis aut citatus aut tardus, Plin. 11, 219: alvus citatior, flüssiger Leib, Plin. 7, 63. – β) rhet. t. t., v. Vortrag u. Redner, rasch, erregt, lebhaft, pronuntiatio citata (Ggstz. pressa), Quint.: manus citatior (Ggstz. lenior), Quint.: spatia citatiora (Ggstz. lentiora), Quint.: argumenta acria et citata, Quint.: soni tum placidi tum citati, Gell.: in argumentis citati sumus, Quint.: Roscius citatior, Aesopus gravior fuit, Quint.

    lateinisch-deutsches > citatus

  • 5 fractus [1]

    1. frāctus, a, um, PAdi. (v. frango), kraftlos, a) übh. schwach, matt, animus, Cic.: pronuntiatio, Plin. ep.: murmur soni, dumpf, Tac.: quid est tam fractum, tam minutum? Cic.; vgl. corruptum et omnibus vitiis fractum dicendi genus, gleichs. brüchig, Quint. – fractior spes, entmutigter, Cic. de amic. 59. – poet. m. folg. Genet., fractus opum, geschwächt betreffs seiner Macht, Sil. 13, 876. – b) weichlich, weibisch, unmännlich, vox, Iuven.: gressus, Petron.

    lateinisch-deutsches > fractus [1]

  • 6 gesticulatio

    gesticulātio, ōnis, f. (gesticulor), die pantomimische Bewegung, Pantomime, mollis quaedam digitorum, Suet. Tib. 68, 3: quieta et inaffectata, Apul. met. 10, 31: gesticulationes religiosae, Solin. 2, 26: pronuntiatio gesticulationibus molesta, Quint. 11, 3, 183: adhibito pueri ac tibicinis concentu gesticulationem tacitus peregit, Val. Max. 2, 4, 4.

    lateinisch-deutsches > gesticulatio

  • 7 indecorus

    in-decōrus, a, um, nicht geziemend, ungeziemend (Ggstz. decorus), a) der äußern Erscheinung usw. nach, unziemlich, unanständig, übel lassend, unschön, häßlich, forma, Tac.: habitus, Curt.: status, Quint.: motus (Plur.), Liv.: indecora vel voce vel gestu pronuntiatio, Quint.: subst., indecōrae, ārum, f. (sc. mulieres), häßliche Weiber, Cic. ad Att. 9, 10, 1. – m. Dat. (für), impudens, tumultuosa, iracunda actio omnibus indecora, steht niemand wohl an, Quint. 11, 1, 29: u. neutr. pl. subst., senex ut indecora canis (für die grauen Haare) deponeret, Sen. nat. qu. 1, 17, 4. – mit 2. Supin., uva eius indecora visu, sapore iucunda, Plin. 12, 28. – b) ethisch, nicht geziemend, ungeziemend, unschicklich, unanständig, unehrenhaft, unrühmlich, α) v. Lebl.: si nihil malum, nisi quod turpe, inhonestum, indecorum, pravum, Cic.: quod enim viriliter animoque magno fit, id dignum viro et decorum videtur; quod contra, id ut turpe sic indecorum, Cic.: deinde quod quaesitur satisne pium tutum, gloriosum an indecorum sit, Sall. fr.: pulvis non ind., Hor.: ind. herniae nomen, Cels.: maternum genus impar nec tamen ind., Tac. – m. Dat., indecora saeculo studia, Plin. pan.: nec quicquam indecorum iudici faciens, Sen.: nihil indecorum nec bono nec viro feci, Sen.: non tamen sint indecora dicentibus, Quint. – indecorum est (alci) mit Infin., quam indecorum est, de stillicidiis cum apud unum iudicem dicas, amplissimis verbis et locis uti communibus, de maiestate populi Romani summisse et subtiliter (sc. dicere), Cic.: nec Macedonibus Persas imitari indecorum (esse), Curt. – β) v. Pers., unrühmlich, Trebellius indecorus et humilis, Tac. Agr. 16.

    lateinisch-deutsches > indecorus

  • 8 moderatio

    moderātio, ōnis, f. (moderor), das Mäßigen, I) objekt. – das Zügeln, In-Schranken-Halten, A) eig.: eiusdem (oratoris) est languentis populi incitatio et effrenati moderatio, Cic.: cupiditatum, Cornif. rhet. – insbes. = die Einschränkung, rei familiaris, Cic. – B) übtr.: a) die Leitung von usw., Herrschaft über usw., mundi moderatio in homines nulla est, si etc., Cic.: oculorum est quaedam magna m., der Ausdruck, den man den Augen zu geben weiß, Cic. – b) die harmonische Abmessung, pronuntiatio est ex rerum et verborum dignitate vocis ac corporis m., Cic. – II) subjekt. = das Maßhalten in jedem Tun u. Lassen, A) eig.: 1) in phys. Hinsicht: a) die Mäßigung, Behutsamkeit, habita eadem moderatio, quae hic quoque necessaria est, Cels.: moderatio in cibo quoque adhibenda est, Cels. – b) das rechte Maß, die gemäßigte Beschaffenheit, Milde, der Hitze u. dgl., moderatione et temperatione sublatā, Cic.: temperatio lunae caelique moderatio, Cic. – 2) in geistiger u. moral. Hinsicht, a) das gehörige Maß, die rechte Mitte, die Bescheidenheit im Ausdruck (im Ggstz zur Übertreibung), quare adhibebitur a me certa ratio moderatioque dicendi, Cic.: de huius hominis felicitate hāc utar moderatione dicendi, mich bescheiden äußern, Cic. – b) das Maßhalten im Benehmen, die Mäßigung, Selbstbeherrschung, Fassung, Gewalt über sich, Überwindung, besonders von Siegern, Herrschern usw. = Schonung, Milde, Gerechtigkeit u. dgl. (Ggstz superbia), Cic. u.a.: animi, Cic.: verb. moderatio animi tui et aequitas, Cic.: continentia et moderatio (Ggstz. superbia ac lascivia), Curt.: moderatio clementiaque regis, Curt.: temperantia et moderatio naturae tuae, das Gehaltene u. Gemäßigte (Taktvolle) deines Wesens, Cic.: tranquilla moderatio imperii, Liv.: melior moderatio et nonnumquam etiam patientia, Quint.: alia patris adversus filium, tutoris adversus pupillum, mariti adversus uxorem moderatio est, Quint. – B) übtr., die harmonische Einrichtung, die Messung, Modulation, astrictus certā quādam numerorum moderatione et pedum, Cic.: m. vocis, Artikulation, Cic.

    lateinisch-deutsches > moderatio

  • 9 pressus [1]

    1. pressus, a, um, PAdi. (v. premo), gedrückt, gehemmt, I) eig., gemäßigt, langsam, presso gradu incedere, Liv.: ebenso presso pede, Liv.: presso gressu, Ov. – II) übtr.: 1) gemäßigt, a) von der Stimme, vom Tone, langsam, gedämpft, gemäßigt, soni, Cic.: modi, Cic.: pressā voce et temulentā, Cic.: pronuntiatio (Ggstz. citata), Quint. – b) v. der Farbe, ins Dunkle fallend, bräunlich, dunkel, color, Pallad. 4, 13, 4: color caerulo albidior, viridi austerior et pressior, Plin. ep. 8, 20, 4 (nach Keils Verbesserung): quae (Sinopis) pressior vocatur et est maxime fusca, Plin. 35, 32: spadices pressi, Serv. Verg. georg. 3, 82. – c) vom Denken u. Handeln, zögernd, zurückhaltend, cogitationes pressiores, Apul.: cunctatio, Plin. ep.: pressiore cautelā, mit zurückhaltender Vorsicht, Apul. – v. Pers., in quo tibi parcior videtur et pressior, Plin. ep. – 2) gedrängt, knapp, oratio, Cic.: orator, Cic.: oratio pressior, Cic.: stilus pressus, Plin. ep. – 3) genau, bestimmt, erschöpfend, Thucydides verbis pressus, Cic.: quis te fuit pressior? Cic. fr.: taxare pressius est quam tangere, Gell.

    lateinisch-deutsches > pressus [1]

  • 10 resulto

    resulto, āre (Intens. v. resilio), I) intr. zurückspringen, zurückprallen, 1) eig.: a) übh.: tela resultant galeā, Verg.: aër resultat, Plin. b) v. Schalle (Echo usw.), zurückprallen, zurück-, widerhallen, sonus resultans, Plin.: imago vocis resultat, Verg.: grave (poet = graviter) aera resultant, Mart.: übtr., von Örtlichkeiten usw.. colles clamore resultant, Verg.: tecta resultantia vocibus, Plin. pan. – 2) übtr.: a) hüpfen, aufhüpfen, als ein Fehler der Rede, wenn sie zu viele kurze Silben hat, vitiosum dicendi genus, quod verborum, licentiā resultat, Quint.: von der Stimme, durch Ungleichmäßigkeit, pronuntiatio resultans vocis mutationibus, Quint. – b) widerstreben, barbara nomina Graecis versibus non resultant, lassen sich ins Metrum bringen, Plin. ep. 8, 4, 3. – II) zurückprallen machen, widerhallen lassen, saxa parilem sonum resultarent, Apul.: carmina, quae nemorale resultent, Calp.

    lateinisch-deutsches > resulto

  • 11 tardus

    tardus, a, um (viell. verwandt mit traho), langsam, säumig, I) eig. (Ggstz. celer, citus, citatus, velox, agilis, sedulus), 1) im allg.: a) von leb. Wesen, homo, Cic.: pecus, Cic.: asellus, iuvenci, Verg.: asinus, Augustin.: iumenta, Sen.: avis (vermutlich) Trappe, Plin.: qui sunt segnes et tardi, Sen.: proci loripedes, tardissimi, Plaut.: erimus inter fortes fugacissimi, inter fugaces tardissimi, Sen. rhet.: Plur. subst., minus est gravis Appia tardis (den langsam Reisenden), Hor. sat. 1, 5, 6. – m. in u. Abl., non ille in litteris tardus, Spart. Carac. 1, 4: tardior in scribendo, langsamer, insofern die Fertigkeit der Hand fehlt, Quint. 10, 3, 20: (Bibulus) erit, ut audio, in decedendo tardior, Cic. ad Att. 7, 3, 5. – mit Abl., incessu tardus, Plin. 7, 76. Solin. 1, 92. – m. ad u. Akk., tardiores ad iniuriam, Cic.: eo tardior ad discedendum fui, quod etc., Cic.: vos existimationis illius periculum tardiores fecit adhuc ad iudicandum, Cic.: tardiores ad danda od. ad accipienda beneficia, Sen.: ad id quod non licebat tardior pigriorque, Val. Max. – mit Genet., fugae, Val. Flacc. 3, 547. – m. Infin., et nectere tectos numquam tarda dolos, Sil. 3, 234. – insbes. = langsam im Handeln, provisor utilium, der immer zu spät auf das Nützliche bedacht ist, Hor. de art. poët. 164: Apollo, langsam wirkend (dem Unternehmen jmds. nicht günstig), Prop. 1, 8, 41. – b) v. sachl. u. abstr. Subjj.: frumenti subvectio, Liv.: tibicinis modi, Cic.: vox (Ggstz. cita), Cic.: omnia tarda adhuc et spissa, Cic.: tarda fluunt tempora, Hor. – Insbes.: α) spät eintretend, Necessitas, Hor.: fata, Hor.: poena, Cic.: portenta deûm, Cic.: noctes, Verg. – tarda sunt quae in commune exspectantur, spät erst wird gewährt usw., Tac. – β) langsam vergehend, lange dauernd, nachhaltig, vox, Ov.: menses, Verg.: fata, Hor.: sapor, Verg. – 2) (poet.) prägn. = langsam machend, hemmend, podagra, Hor.: senectus, Hor.: neutr. pl. subst., tarda, hemmende Umstände, Tac. Agr. 18. – II) übtr.: a) von Pers.: α) langsam, schwer von Begriff, stumpf, stumpfsinnig, träumerisch, dumm, subst., der Schwachkopf, der Tropf, tardus es, Ter.: hebetes illi et supra modum tardi, Plin. ep.: nimis indociles quidam tardique sunt, Cic.: tardus in cogitando, Cic.: si quis forte sit tardior, Cic. – Plur. subst., laborat magister docens tardos, Augustin. de mus. 4, 9. § 10. – β) bedächtig, illi tardo cognomen pingui damus, Hor. sat. 1, 3, 58. – b) v. lebl. Subjj.: α) v. Fähigkeiten u. Tätigkeiten = langsam, stumpf, sensus hebetes et tardi, Cic.: ingenium, Cic., ingenium tardum et hebes (Ggstz. mobile et erectum), Sen.: mentes, Cic.: Lentulus non tardis sententiis, war von schnellen Begriffen, Cic. – β) v. der Rede = langsam, bedächtig, gemessen, tardior pronuntiatio, Quint.: stilus, Quint.: in utroque genere dicendi principia tarda sunt, Cic.: tarda et supina compositio, Quint.

    lateinisch-deutsches > tardus

  • 12 vultuosus

    vultuōsus, a, um (vultus), I) voll ernsthafter-, finsterer usw. Mienen, ernsthaft, finster, v. Pers., Prud. u.a.: frons, Apul. – II) zu voll von Mienen, Grimassen schneidend, vultuosum (in oratione), Cic.: pronuntiatio, mit zu vielen Grimassen verbunden, Quint.

    lateinisch-deutsches > vultuosus

  • 13 affigo

    af-fīgo (ad-fīgo), fīxī, fīxum, ere, anheften, annageln, anspießen, irgendwo befestigen, m. ad u. Akk. od. m. bl. Dat. zur Ang. woran?, m. in u. Abl. zur Ang. wo?, I) eig.: a) übh.: falces longuriis, Caes.: alci pinnarum talaria, Cic.: litteram illam (K) ita vehementer ad caput, ut etc., Cic.: clavum parieti, in die Wand schlagen, Amm.: pilum equi graviter adverso pectori, den Sp. mit aller Gewalt dem Pf. vorn in die B. schleudern, Auct. b. Afr.: alqm terrae, u. alqm cuspide ad terram, anspießen an usw., Liv.: Prometheum Caucaso, Cic., ad Caucasum, Cic. – alqm patibulo, Sall. fr., cruci, Liv. u. Eccl.: manum laevo lateri, Verg.: manus amputatas mensae, Suet.: affixae caelo stellae (die Fixsterne), Plin.: haeret verticulis adfixum in posteriore parte atque articulis, Lucil. sat. 4, 30. – im Bilde, metus ille vos habet, ne velut trabalibus clavis affixi corporibus haereatis, Arnob. 2, 13. – b) als Weihgeschenk od. Trophäe aufhängen, signa affixa delubris, Hor. carm. 3, 5, 19: arma templo affixa, Quint. 5, 10, 36: quorom domus spoliis hostium affixis insignes, Liv. 10, 7, 9 (vgl. Plin. 35, 7). – II) übtr.: a) gleichs. anheften, anketten, anschmieden, fest bannen, fesseln an etw. od. jmd., α) Lebl.: Ithaca illa in asperrimis saxis tamquam nidulus affixa, Cic. – mentum pectori, wie angeschmiedet an die Brust halten, Quint.: flammam
    ————
    lateri, poet. = in Brand stecken, Verg.: humo divinae particulam aurae, Hor.: Hispania Tarraconensis affixa Pyrenaeo, sich dicht anschließend an usw., Plin. – u. Abstr., continentia cum ipso negotio sunt ea, quae semper affixa esse videntur ad rem neque ab ea separari possunt, Cic. – β) leb. Wesen: homines in exigua terrae parte affixi, Cic.: alqm lecto od. lectulo (v. Unfällen, v. Alter), Hor. u. Sen.: fastigio tuo (an deine hohe Stellung) affixus es, Sen.: pensis affixa puella, Tibull. – anus (harrende Alte) affixa foribus, Tibull.: u. so iuvenes affixi valvis (curiae), Val. Max.: affigi venis (v. Bienen), haften an usw. (mit den (Stacheln), Verg. – alci affixum esse tamquam magistro, nicht von der Seite gehen, Cic.: u. so quibus in rebus me sibi ille affixum habebit, immer auf dem Halse haben wird (v. drängenden Bittsteller), Cic.: Pallas affixus lateri sinistro, sich eng anschmiegend an usw., Verg. – b) in der Seele, im Gedächtnis festhaften machen od. lassen, einprägen, im Passiv = festhaften, vidit Simonides ea maxime affigi animis nostris, quae essent a sensu tradita atque impressa, Cic.: altius in animo sedent, quae pronuntiatio, vultus, habitus, gestus etiam dicentis affigit, Plin. ep.: sine molestia, quae ipsi composuerint, iam familiarius animo suo affigent, Quint.: sive dubites sive memoriae affigere velis, Quint. Synk. Konj. Plusquamperf. adfixet, Sil. 14, 536.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > affigo

  • 14 citatus

    citātus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. 2. cito), angetrieben, beschleunigt, schleunig, rasch, geschwind, eilend (Ggstz. tardus), a) übh.: citati (eiligen) nautae, Prop.: citatior volatus (avium), Frontin.: imbribus continuis citatior solito amnis, Liv.: Rhenus per fines Trevirorum citatus fertur, Caes.: citatus ambulet milia passuum minime duo, Scrib.: ferunt citati signa, Liv.: penna citatior ibat, Sil.: citatum agmen Tusculum rapit, Liv.: citato agmine invehi, Liv.: citato agmine iter ingredi, Liv.: citatiore quam inde venerat agmine die sexto ad stativa sua atque ad hostem pervenit, Liv.: quam citatissimo poterant agmine sese abripuerunt, Liv. (vgl. Drak. Liv. 3, 23, 3). – citato equo Larissam contendit, Caes.: equo citato ad cohortes avehi, ad urbem revehi, Liv.: inde citato equo Cales percurrere, Liv.: u. equis citatis avolant Romam, Liv.: equis citatis advolant, Liv.: citatis equis nuntium ad patrem perferunt, Liv.: puerum citatis iumentis obtrivit, Suet. (vgl. Drak. Liv. 7, 41, 3). – citato gradu in Graeciam contendere, Iustin.: citato gradu recedere (Ggstz. sensim recedere), Curt. – citato cursu Pydnam venit, Iustin. – citato itinere miserunt, qui eum interficerent, Iustin. – b) insbes., α) als mediz. t. t., pulsus arteriarum stabilis aut citatus aut tardus, Plin. 11, 219: alvus citatior, flüssiger Leib, Plin. 7, 63. – β) rhet. t. t., v. Vortrag u. Red-
    ————
    ner, rasch, erregt, lebhaft, pronuntiatio citata (Ggstz. pressa), Quint.: manus citatior (Ggstz. lenior), Quint.: spatia citatiora (Ggstz. lentiora), Quint.: argumenta acria et citata, Quint.: soni tum placidi tum citati, Gell.: in argumentis citati sumus, Quint.: Roscius citatior, Aesopus gravior fuit, Quint.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > citatus

  • 15 fractus

    1. frāctus, a, um, PAdi. (v. frango), kraftlos, a) übh. schwach, matt, animus, Cic.: pronuntiatio, Plin. ep.: murmur soni, dumpf, Tac.: quid est tam fractum, tam minutum? Cic.; vgl. corruptum et omnibus vitiis fractum dicendi genus, gleichs. brüchig, Quint. – fractior spes, entmutigter, Cic. de amic. 59. – poet. m. folg. Genet., fractus opum, geschwächt betreffs seiner Macht, Sil. 13, 876. – b) weichlich, weibisch, unmännlich, vox, Iuven.: gressus, Petron.
    ————————
    2. frāctus, Abl. ū, m. (frango), das Brechen, Probi append. 192, 11 K.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fractus

  • 16 gesticulatio

    gesticulātio, ōnis, f. (gesticulor), die pantomimische Bewegung, Pantomime, mollis quaedam digitorum, Suet. Tib. 68, 3: quieta et inaffectata, Apul. met. 10, 31: gesticulationes religiosae, Solin. 2, 26: pronuntiatio gesticulationibus molesta, Quint. 11, 3, 183: adhibito pueri ac tibicinis concentu gesticulationem tacitus peregit, Val. Max. 2, 4, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > gesticulatio

  • 17 indecorus

    in-decōrus, a, um, nicht geziemend, ungeziemend (Ggstz. decorus), a) der äußern Erscheinung usw. nach, unziemlich, unanständig, übel lassend, unschön, häßlich, forma, Tac.: habitus, Curt.: status, Quint.: motus (Plur.), Liv.: indecora vel voce vel gestu pronuntiatio, Quint.: subst., indecōrae, ārum, f. (sc. mulieres), häßliche Weiber, Cic. ad Att. 9, 10, 1. – m. Dat. (für), impudens, tumultuosa, iracunda actio omnibus indecora, steht niemand wohl an, Quint. 11, 1, 29: u. neutr. pl. subst., senex ut indecora canis (für die grauen Haare) deponeret, Sen. nat. qu. 1, 17, 4. – mit 2. Supin., uva eius indecora visu, sapore iucunda, Plin. 12, 28. – b) ethisch, nicht geziemend, ungeziemend, unschicklich, unanständig, unehrenhaft, unrühmlich, α) v. Lebl.: si nihil malum, nisi quod turpe, inhonestum, indecorum, pravum, Cic.: quod enim viriliter animoque magno fit, id dignum viro et decorum videtur; quod contra, id ut turpe sic indecorum, Cic.: deinde quod quaesitur satisne pium tutum, gloriosum an indecorum sit, Sall. fr.: pulvis non ind., Hor.: ind. herniae nomen, Cels.: maternum genus impar nec tamen ind., Tac. – m. Dat., indecora saeculo studia, Plin. pan.: nec quicquam indecorum iudici faciens, Sen.: nihil indecorum nec bono nec viro feci, Sen.: non tamen sint indecora dicentibus, Quint. – indecorum est (alci) mit
    ————
    Infin., quam indecorum est, de stillicidiis cum apud unum iudicem dicas, amplissimis verbis et locis uti communibus, de maiestate populi Romani summisse et subtiliter (sc. dicere), Cic.: nec Macedonibus Persas imitari indecorum (esse), Curt. – β) v. Pers., unrühmlich, Trebellius indecorus et humilis, Tac. Agr. 16.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > indecorus

  • 18 moderatio

    moderātio, ōnis, f. (moderor), das Mäßigen, I) objekt. – das Zügeln, In-Schranken-Halten, A) eig.: eiusdem (oratoris) est languentis populi incitatio et effrenati moderatio, Cic.: cupiditatum, Cornif. rhet. – insbes. = die Einschränkung, rei familiaris, Cic. – B) übtr.: a) die Leitung von usw., Herrschaft über usw., mundi moderatio in homines nulla est, si etc., Cic.: oculorum est quaedam magna m., der Ausdruck, den man den Augen zu geben weiß, Cic. – b) die harmonische Abmessung, pronuntiatio est ex rerum et verborum dignitate vocis ac corporis m., Cic. – II) subjekt. = das Maßhalten in jedem Tun u. Lassen, A) eig.: 1) in phys. Hinsicht: a) die Mäßigung, Behutsamkeit, habita eadem moderatio, quae hic quoque necessaria est, Cels.: moderatio in cibo quoque adhibenda est, Cels. – b) das rechte Maß, die gemäßigte Beschaffenheit, Milde, der Hitze u. dgl., moderatione et temperatione sublatā, Cic.: temperatio lunae caelique moderatio, Cic. – 2) in geistiger u. moral. Hinsicht, a) das gehörige Maß, die rechte Mitte, die Bescheidenheit im Ausdruck (im Ggstz zur Übertreibung), quare adhibebitur a me certa ratio moderatioque dicendi, Cic.: de huius hominis felicitate hāc utar moderatione dicendi, mich bescheiden äußern, Cic. – b) das Maßhalten im Benehmen, die Mäßigung, Selbstbeherrschung, Fassung, Gewalt
    ————
    über sich, Überwindung, besonders von Siegern, Herrschern usw. = Schonung, Milde, Gerechtigkeit u. dgl. (Ggstz superbia), Cic. u.a.: animi, Cic.: verb. moderatio animi tui et aequitas, Cic.: continentia et moderatio (Ggstz. superbia ac lascivia), Curt.: moderatio clementiaque regis, Curt.: temperantia et moderatio naturae tuae, das Gehaltene u. Gemäßigte (Taktvolle) deines Wesens, Cic.: tranquilla moderatio imperii, Liv.: melior moderatio et nonnumquam etiam patientia, Quint.: alia patris adversus filium, tutoris adversus pupillum, mariti adversus uxorem moderatio est, Quint. – B) übtr., die harmonische Einrichtung, die Messung, Modulation, astrictus certā quādam numerorum moderatione et pedum, Cic.: m. vocis, Artikulation, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > moderatio

  • 19 pressus

    1. pressus, a, um, PAdi. (v. premo), gedrückt, gehemmt, I) eig., gemäßigt, langsam, presso gradu incedere, Liv.: ebenso presso pede, Liv.: presso gressu, Ov. – II) übtr.: 1) gemäßigt, a) von der Stimme, vom Tone, langsam, gedämpft, gemäßigt, soni, Cic.: modi, Cic.: pressā voce et temulentā, Cic.: pronuntiatio (Ggstz. citata), Quint. – b) v. der Farbe, ins Dunkle fallend, bräunlich, dunkel, color, Pallad. 4, 13, 4: color caerulo albidior, viridi austerior et pressior, Plin. ep. 8, 20, 4 (nach Keils Verbesserung): quae (Sinopis) pressior vocatur et est maxime fusca, Plin. 35, 32: spadices pressi, Serv. Verg. georg. 3, 82. – c) vom Denken u. Handeln, zögernd, zurückhaltend, cogitationes pressiores, Apul.: cunctatio, Plin. ep.: pressiore cautelā, mit zurückhaltender Vorsicht, Apul. – v. Pers., in quo tibi parcior videtur et pressior, Plin. ep. – 2) gedrängt, knapp, oratio, Cic.: orator, Cic.: oratio pressior, Cic.: stilus pressus, Plin. ep. – 3) genau, bestimmt, erschöpfend, Thucydides verbis pressus, Cic.: quis te fuit pressior? Cic. fr.: taxare pressius est quam tangere, Gell.
    ————————
    2. pressus, ūs, m. (premo), der Druck, a) m. subj. Genet., ponderum, Cic. Tusc. 2, 54. – b) m. obj. Genet., duplex palmarum, Cic. poët. de nat. deor. 2, 109: oris, der gehörige Druck der Lippen (um das Wort nicht zu breit auszusprechen), der Wohllaut der Aussprache, Cic. de or. 3, 43: itineris, Cael. Aur. de morb. chron. 5, 1, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pressus

  • 20 resulto

    resulto, āre (Intens. v. resilio), I) intr. zurückspringen, zurückprallen, 1) eig.: a) übh.: tela resultant galeā, Verg.: aër resultat, Plin. b) v. Schalle (Echo usw.), zurückprallen, zurück-, widerhallen, sonus resultans, Plin.: imago vocis resultat, Verg.: grave (poet = graviter) aera resultant, Mart.: übtr., von Örtlichkeiten usw.. colles clamore resultant, Verg.: tecta resultantia vocibus, Plin. pan. – 2) übtr.: a) hüpfen, aufhüpfen, als ein Fehler der Rede, wenn sie zu viele kurze Silben hat, vitiosum dicendi genus, quod verborum, licentiā resultat, Quint.: von der Stimme, durch Ungleichmäßigkeit, pronuntiatio resultans vocis mutationibus, Quint. – b) widerstreben, barbara nomina Graecis versibus non resultant, lassen sich ins Metrum bringen, Plin. ep. 8, 4, 3. – II) zurückprallen machen, widerhallen lassen, saxa parilem sonum resultarent, Apul.: carmina, quae nemorale resultent, Calp.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > resulto

См. также в других словарях:

  • Pronuntiatio — was the discipline of delivering speeches in Western classical rhetoric. It is the one of five canons of classical rhetoric (the others being inventio, dispositio, elocutio, and memoria) that concern the crafting and delivery of speeches.As with… …   Wikipedia

  • pronuntiatio — index declamation, publication (disclosure) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • pronuntiatio —    (s.f.) Può dirsi un azione drammatica dove l accento si sposta maggiormente sull intonazione della voce, quindi sull esecuzione orale del discorso, anziché sulla mimica. / Il discorso pronunciato oralmente ed accompagnato dai gesti. actio,… …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • prononciation — [ prɔnɔ̃sjasjɔ̃ ] n. f. • 1281; lat. pronuntiatio « déclaration » 1 ♦ Dr. Vx Jugement, arrêt. ♢ Mod. Action de lire le prononcé du jugement. Assister à la prononciation de l arrêt. 2 ♦ (XVe) Cour. La manière dont les sons des langues sont… …   Encyclopédie Universelle

  • Dispositio — See also: Disposition (disambiguation) Part of a series of articles on Rhetoric The five canons: Inventio Dispositio Elocutio Memoria Pronuntiatio Dispositio is the system used for the organization of arguments in Western classical rhetoric. The… …   Wikipedia

  • Memoria — For other uses, see Memoria (disambiguation). Part of a series of articles on Rhetoric The five canons: Inventio Dispositio Elocutio Memoria Pronuntiatio Memoria was the term for aspects involving memory in Western classical rhetoric. The word is …   Wikipedia

  • Gilbert Austin — (1753 1837) was an Irish educator, clergyman, and author. Austin is best known for his 1806 book on chironomia, Chironomia, or a Treatise on Rhetorical Delivery . Heavily influenced by classical writers, Austin stressed the importance of voice… …   Wikipedia

  • Glossary of rhetorical terms — Rhetorical Theory is a subject rife with jargon and special terminology. This page explains commonly used rhetorical terms in alphabetical order. The brief definitions here are intended to serve as a quick reference rather than an in depth… …   Wikipedia

  • R — Litera, cuius pronuntiatio paulo asperior est, canina est, dicta quia horum animalium latratum imitari eius pronuntiatio videtur. Hinc Pers. Sat. 1. v. 109. Sonat hic de nare canina Litera. In S. quandoque abit, ut Arbos, pro Arbor: Odos, pro… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • gesto —    gèsto    (s.m.) I gesti accompagnano la pronuntiatio, cioè il discorso pronun­ciato oralmente, e la preparazione del discorso può curarsi anche di essi. pronuntiatio …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • pronunciation — noun Etymology: Middle English pronunciacion, from Anglo French pronunciation, from Latin pronuntiation , pronuntiatio, from pronuntiare Date: 15th century the act or manner of pronouncing something • pronunciational adjective …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»