Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

procella

  • 1 procella

    prŏcella, ae, f [pro and root kel; Gr. kelês, runner; cf.: celer, celox], a violent wind (by which things are prostrated), a storm, hurricane, tempest (class.).
    I.
    Lit.:

    procella distat latitudine a vortice et a turbine disjectā nube verius quam ruptā,

    Plin. 2, 49, 50, § 133:

    turbinis inmanem vim provomit atque procellae,

    Lucr. 6, 447:

    imbres, nimbi, procellae, turbines,

    Cic. N. D. 3, 20, 51; Plaut. Trin. 4, 1, 17:

    creber procellis Africus,

    Verg. A. 1, 85:

    stridens Aquilone procella,

    id. ib. 1, 102:

    si mugiat Africis Malus procellis,

    Hor. C. 3, 29, 58; 2, 9, 3:

    praecipites,

    Ov. Tr. 4, 6, 35:

    navis quassata procellā,

    id. ib. 5, 5, 17:

    raperent mea poma procellae, id. Nux, 163: procella nivem effuderat,

    Curt. 3, 13, 7:

    imbrem excusserant procellae,

    id. 4, 7, 14:

    Thalle, turbidā rapacior procellā,

    Cat. 25, 4.—With gen.:

    validi venti collecta procella,

    Lucr. 6, 124.—
    II.
    Transf.
    A.
    (Mostly in plur.) A storm, tumult, violence, commotion, vehemence:

    tempestates et procellas in illis fluctibus concionum,

    Cic. Mil. 2, 5 (also cited ap. Quint. 8, 6, 48, and particularly mentioned as a figure, id. 8, 6, 48, § 7):

    vita tranquilla et quieta remota a procellis invidiarum,

    Cic. Clu. 56, 153:

    ut procellam temporis devitaret,

    id. Verr. 1, 3, 8:

    patriae,

    id. Dom. 53, 137:

    agitari tribuniciis procellis,

    Liv. 2, 1; cf.:

    seditionum procellae,

    id. 28, 25:

    procellae civiles,

    civil commotions, Nep. Att. 10, 6; cf.:

    ferimur procellā,

    Verg. A. 7, 594; Ov. M. 13, 656.—
    B.
    In milit. lang.
    1.
    A charge, onset, sudden attack of cavalry:

    hac velut procellā ita consternavit equos, ut, etc.,

    Liv. 37, 41 fin.:

    equestrem procellam excitemus oportet,

    id. 30, 18:

    equestris,

    id. 29, 2; Tac. H. 3, 53.—
    2.
    In gen., of a fierce battle:

    hic secunda belli Punici procella desaevit,

    Flor. 2, 6, 12; Luc. 8, 203.—
    3.
    Of a storm of eloquence:

    priusquam illam eloquentiae procellam effunderet (Ulixes),

    Quint. 11, 3, 158:

    contionum,

    id. 8, 6, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > procella

  • 2 procella

    prŏcella, ae, f. [pro + cello] [st1]1 [-] orage, bourrasque, ouragan.    - Plaut. Trin. 836 ; Cic. Nat. 3, 51.    - validi venti conlecta procella, Lucr. 6, 124: un fort vent ramassé en bourrasque.    - creber procellis Africus, Virg. En. 1, 85: l'Africus fertile en orages.    - ingentibus procellis fusus imber, Liv. 6, 8, 7: la pluie tombant en violentes bourrasques. [st1]2 [-] orage, trouble, perturbation, agitation politique, sédition, tumulte, émeute.    - procellae invidiarum, Cic. Clu. 153: les orages de la haine.    - tu, procella patriae, Cic. Dom. 137: toi, l'ouragan dévastateur de la patrie.    - procellam temporis devitare, Cic. Verr. pr. 8: esquiver une date grosse d'orage.    - seditionum procellae, Liv. 28, 25, 8: les orages de la sédition.    - tribuniciae procellae, Liv. 2, 1: les orages du tribunat.    - procella patriae, Cic. Dom. 53, 137: le fléau de sa patrie (celui qui ravage sa patrie). [st1]3 [-] charge, attaque soudaine (de la cavalerie); fougue (de l'éloquence).    - equestrem procellam excitare, Liv. 30, 18, 4: déchaîner une trombe de cavalerie, une charge en trombe. --- cf. 29, 2, 11; Tac. H. 3, 53.    - eloquentiae procellam effundere, Quint. 11, 3, 158: déchaîner l'ouragan de son éloquence.    - procellae civiles, Nep. Att. 10, 6: troubles politiques.
    * * *
    prŏcella, ae, f. [pro + cello] [st1]1 [-] orage, bourrasque, ouragan.    - Plaut. Trin. 836 ; Cic. Nat. 3, 51.    - validi venti conlecta procella, Lucr. 6, 124: un fort vent ramassé en bourrasque.    - creber procellis Africus, Virg. En. 1, 85: l'Africus fertile en orages.    - ingentibus procellis fusus imber, Liv. 6, 8, 7: la pluie tombant en violentes bourrasques. [st1]2 [-] orage, trouble, perturbation, agitation politique, sédition, tumulte, émeute.    - procellae invidiarum, Cic. Clu. 153: les orages de la haine.    - tu, procella patriae, Cic. Dom. 137: toi, l'ouragan dévastateur de la patrie.    - procellam temporis devitare, Cic. Verr. pr. 8: esquiver une date grosse d'orage.    - seditionum procellae, Liv. 28, 25, 8: les orages de la sédition.    - tribuniciae procellae, Liv. 2, 1: les orages du tribunat.    - procella patriae, Cic. Dom. 53, 137: le fléau de sa patrie (celui qui ravage sa patrie). [st1]3 [-] charge, attaque soudaine (de la cavalerie); fougue (de l'éloquence).    - equestrem procellam excitare, Liv. 30, 18, 4: déchaîner une trombe de cavalerie, une charge en trombe. --- cf. 29, 2, 11; Tac. H. 3, 53.    - eloquentiae procellam effundere, Quint. 11, 3, 158: déchaîner l'ouragan de son éloquence.    - procellae civiles, Nep. Att. 10, 6: troubles politiques.
    * * *
        Procella, procellae, Grande tormente et tempeste de vents, principalement sur la mer, Orage.

    Dictionarium latinogallicum > procella

  • 3 procella

        procella ae, f    [pro+1 CEL-], a violent wind, storm, hurricane, tempest: nimbi, procellae, turbines: stridens Aquilone, V.: si mugiat Africis Malus procellis, H.: raperent mea poma procellae, O.: procella nivem effuderat, Cu.— A storm, tumult, violence, commotion, vehemence: tempestates et procellas in illis fluctibus contionum: procellam temporis devitare: seditionum procellae, L.: procellae civiles, civil commotions, N.: ferimur procellā, V.— A charge, onset, sudden attack: haec velut procella consternavit equos, L.: equestris, L.
    * * *
    storm, gale; tumult, commotion

    Latin-English dictionary > procella

  • 4 procella

    procella procella, ae f буря сильная

    Латинско-русский словарь > procella

  • 5 procella

    procella, ae, f. (procello), der heftige Sturm, der alles zu Boden wirft, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: nimbi, procellae, turbines, Cic.: so auch pr. venti, Lucr. – 2) übtr., das heftige Anstürmen der Reiterei, der heftige Angriff, Liv., vollst. pr. equestris, Liv. u. Tac.: procellam equestrem excitare, einen Reiterangriff machen lassen, Liv.: primam procellam eruptionis sustinere non posse, Liv. – II) bildl.: procellae invidiarum, Cic.: procellae fortunae saevientis, Amm. u. Arnob.: procella temporis, Cic.: procellae civiles, Unruhen, Nep.: populares, tribuniciae, Liv.: eloquentiae, Heftigkeit, Quint.: so auch contionum, Quint.: circumspicite omnes procellas, quae impendent, nisi providetis, Cic.: alios ego vidi ventos, alias prospexi animo procellas, Cic.: procellam infligere rei publicae, über den St. heraufbeschwören, Val. Max.: primam periculi procellam parumper sustinere, Liv.: procellam temporis devitare, Cic.: celeri fugā procellam fortunae saevientis evadere, Apul.: non tranquillo navigamus, sed iam aliquot procellis submersi paene sumus, Liv.: Pharsalici campi, in quibus civilium bellorum detonuerunt procellae, Solin.

    lateinisch-deutsches > procella

  • 6 procella

    procella, ae, f. (procello), der heftige Sturm, der alles zu Boden wirft, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: nimbi, procellae, turbines, Cic.: so auch pr. venti, Lucr. – 2) übtr., das heftige Anstürmen der Reiterei, der heftige Angriff, Liv., vollst. pr. equestris, Liv. u. Tac.: procellam equestrem excitare, einen Reiterangriff machen lassen, Liv.: primam procellam eruptionis sustinere non posse, Liv. – II) bildl.: procellae invidiarum, Cic.: procellae fortunae saevientis, Amm. u. Arnob.: procella temporis, Cic.: procellae civiles, Unruhen, Nep.: populares, tribuniciae, Liv.: eloquentiae, Heftigkeit, Quint.: so auch contionum, Quint.: circumspicite omnes procellas, quae impendent, nisi providetis, Cic.: alios ego vidi ventos, alias prospexi animo procellas, Cic.: procellam infligere rei publicae, über den St. heraufbeschwören, Val. Max.: primam periculi procellam parumper sustinere, Liv.: procellam temporis devitare, Cic.: celeri fugā procellam fortunae saevientis evadere, Apul.: non tranquillo navigamus, sed iam aliquot procellis submersi paene sumus, Liv.: Pharsalici campi, in quibus civilium bellorum detonuerunt procellae, Solin.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > procella

  • 7 procella

    ae f. [ procello ]
    procellae civiles Nep или temporis C — смуты, междоусобия
    2) напор, натиск, порыв ( eloquentiae Q); стремительная атака (equestris L, T)

    Латинско-русский словарь > procella

  • 8 procella

    storm, tempest, gale; (milit) charge, onset, wave.

    Latin-English dictionary of medieval > procella

  • 9 procella

    , ae f
      сильная буря

    Dictionary Latin-Russian new > procella

  • 10 effundo

    ef-fundo (ecfundo), fūdī, fūsum, ere (ex u. fundo), ausgießen, ausschütten, ergießen, wie εκχέω, I) im engern Sinne, 1) flüssige Körper: aquam oblatam in galea, Frontin.: umorem, Cels. – prägn., ausgießen = ausgießend leeren, pelves, Iuven.: poculum in barathrum (Bauch), Plaut. – dah. auch a) (wie χέω) fließen lassen, procella imbrem effuderat, hatte einen Regenstrom veranlaßt, Curt.: eff. multum sanguinem, Cic., plurimum sanguinem, vergießen, Curt.: lacrimas, vergießen, Cic. u.a.: u. so lacrimas salsas, Lucr.: effusae gaudio lacrimae, Liv. – dah. bei andern sließen machen, vergießen, crimen effusi humani sanguinis, Augustin. de civ. dei 1, 26: se effuso sanguine satiare, Augustin. serm. 116, 7: ut tantus sanguis effunderetur, Augustin. de civ. dei 1, 30. – u. b) refl. se effundere u. medial effundi, sich ergießen, v. Gewässern, eff. se in mare, effundi in Oceanum, Plin.: Tiberis effusus super ripas, ergoß sich (trat) über seine Ufer, Liv.: mare redundat numquam neque effunditur, tritt weder über, noch ergießt es sich (in andere Gewässer), Cic. – v. Regen u. Hagel, effuso imbre, Liv.: imber effusus nubibus, Verg.: grandine effusā (sich entladendem) praecipitant nimbi, Verg. – Partic. im Plur. subst., effūsa, ōrum, n., der Urin, reliquias (Exkremente) et effusa intueri (v. Arzte), Sen. de const. sap. 13, 2. – 2) nichtflüssige Körper aus schütten, anulos, Liv.: milium vel frumentum in flumen, ICt.: partem leguminis super mensam, Petron. – dah. v. Sturm, procella nivem effuderat, hatte ein Schneegestöber veranlaßt, Curt. – prägn., ausgießen = ausgießend leeren, saccos nummorum. Hor.

    II) im weitern Sinne, A) mit vorherrschendem Begr. des ex: 1) einen Gegenstand heraus-, herab-, niederlegen usw., a) übh.: ut in gremium eius (sc. medici) caput resupinus effundat, hinstrecke, Cels. – b) mit Gewalt = heraus-, herab-, niederwerfen, -schlagen, -schmettern, hinstrecken, alci oculum, ausschlagen, Ulp. dig. – alqm sub portis, Verg.: alqm solo, fulvā arenā, hinstrecken auf ufw., Verg. – insbes. v. Pferden = den Reiter, Führer (von sich, vom Wagen) abwerfen (vgl. Fabri Liv. 22, 3, 11. Mützell Curt. 8, 14 [50], 34), Liv., Verg. u.a.: eff. consulem super caput, Liv.: regem per caput, Liv.: posito magis rege, quam effuso, nachdem das Pferd den König mehr sanft abgesetzt, als abgeworfen hatte, Curt. – poet., per leve effundat iunctura ungues, mache ab- od. ausgleiten den Nagel, Pers. 1, 65. – 2) eine Menschenmenge gewaltsam forttreiben, -drängen, excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum, Verg.: omnem utrimque equitatum certaminis studium effundit, treibt die Kampfbegierde auf den Wahlplatz, Liv.

    B) mit vorherrschendem Begr. des Verbums (fundo): 1) etwas Zusammengefaßtes loslassen, fahren-, schießen lassen, iterum sinum (sc. ex toga factum), die (gefaltete) Toga wieder entfalten, Liv.: u. so effuso sinu, aufgegangen, Tibull.: manibus omnes habenas, Verg. (vgl. im Bilde irarum omnes habenas, dem Zorne die Zügel schießen lassen, Verg.): sive gradum seu frena, Stat. – 2) in Menge-, nach allen Seiten hin loslassen, a) Geschosse = werfen, schleudern (wie χέειν δοῦρα), tela, Verg.: u. so telorum omnis generis vis ingens effusa est in eos, es fiel ein ungeheurer Hagel von Geschossen auf sie, Liv. – b) andere Objekte: si primum impetum (Anlauf), quem fervido ingenio et caecā irā effundunt (loslassen = machen), sustinueritis, Liv. – medial, nimbus effusus, Liv.: ingenti fragore caeli procella effusa, Curt.: in nocturno tam late effuso incendio, soweit um sich greifenden, Liv. – 3) lebende Wesen in Menge herausschicken, -senden, auxilium castris, Verg.: universos in hostes, sich losstürzen lassen auf usw., Curt. – dah. (von einer Menge selbst) refl. se effundere od. medial effundi = heraus- od. hinströmen, -stürzen, -rennen, -stürmen, sich ausbreiten, in Masse sich aufmachen, -sich wohin begeben, ex omni se provincia eff., Liv.: cunctum senatum, totam Italiam esse effusam, habe sich in Masse aufgemacht, Cic.: se eff. od. effundi carceribus, hervorstürzen, -rennen (v. den Quadrigen beim Wagenrennen), Verg.: se eff. in publicum, Liv.: effundi castris, Liv.: vulgum effusum oppido, Sall.: effundi in spectaculum, Ps. Quint. decl.: effusis undique Romanis, da von allen Seiten die Römer auf ihn los drängten, Tac.: huc omnis turba ad ripas effusa (sich drängend) ruebat, Verg.: in suos quaeque effusae (matres, coniuges), zu den Ihrigen sich drängend, den Ihrigen zufliegend, Liv.: omnibus ordinibus obviam effusis, entgegenströmten, Liv.: tunc Celtiberi omnes in fugam effunduntur, drängen sich zur Fl., begeben sich auf die Fl., Liv. – v. einer Volksmenge, se effundere u. Passiv effundi, in ein Land hinein-, hereinbrechen, ein Land überschwemmen, eo (dahin) se, Liv.: in Asiam se eff., Vell.: in Graeciam se eff., Liv. u. Iustin.: sese in nostras provincias, Val. Max.: se in Pontum et Thraciam, Suet.: Galli effusi per Illyricum, Liv.: effusa immanis vis Germanarum gentium, Vell. – 4) ausströmen = in Menge von sich geben, a) Töne, tuba sonum patentiore exitu effundit, Sen.: tibiaque effundit socialia carmina vobis, Ov. – v. Pers. = dem Munde entfließen-, entströmen lassen, hören (vernehmen) lassen, tales voces, Verg.: vocem convenientissimam conscientiae, Vell.: tales in aëra questus, Ov.: risum iam diu compressum, in Lachen ausbrechen, Petron.: illam procellam eloquentiae, sich entladen lassen, Quint.: tales pectore questus, aus dem Busen ergießen, ausstoßen, Verg.: cum quantum volebam iocorum conviciorumque effudissem, Sen. contr. exc. 3. praef. § 17. – u. medial, vox in coronam turbamque effunditur, die Rede sucht sich bei den Umstehenden u. beim Volkshaufen hörbar zu machen, Cic. Flacc. 69: u. poet., tali effunditur irā m. folg. dir. Rede, Val. Flacc. 7, 34. – b) Früchte usw. = in Menge hervorbringen, hervorbringend verbreiten, segetes effundunt fruges, Cic.: autumnus effundit fruges, Hor.: caligo, quam circa umidi effuderant montes, Curt.: caligo, quam fumus effuderat, Curt.: u. so (bildl.) haec aetas hanc (oratorum) copiam effudit, Cic. – 5) Vermögen, Geld usw. vergeuden, verschwenden, versplittern, unnütz verwenden, aerarium, sumptus, Cic.: omnes fortunas, Tac.: quod adeptus est per scelus, id per luxuriam effundere et consumere, Cic.: patrimonia eff. largiendo, Cic.: bis et vicies milies sestertium donationibus, Suet.: in largitiones effusas tria patrimonia, Ascon.: reditus publicos non in classem exercitusque, sed in dies festos, Iustin.: absol., ecfundite (vergeudet), emite, facite, quod vobis lubet, Ter. adelph. 991.

    III) übtr.: A) im allg., ausströmen, ausschütten = reichlich mitteilen usw., 1) v. Lebl.: marga primo plus aspera et quae in herbas non effunditur, sich (seine Kraft) den Gewächsen nicht mitteilt, Plin. 17, 48. – 2) v. Pers.: a) übh.: Fabianus mihi non effundere (ausströmen) videtur orationem, sed fundere (strömen); adeo larga est et sine perturbatione, non sine cursu tamen veniens, Sen.: quae quidem te video sine definitione et sine exemplis effudisse, Cic.: nec enim omnia effundam, ich will mich nicht ganz aussprechen, Cic.: effudi vobis omnia quae sentiebam, ich habe meine Herzensmeinung darüber gegen euch ausgeschüttet, Cic.: effudit illa omnia, quae tacuerat, Cic. – effudi (si ita vis) honores in mortuos, habe die T. mit Ehren überschüttet, Cic. ep. ad Brut. – b) im üblen Sinne, über od. gegen jmd. ergießen, ausschütten, auslassen, omnem suum vinolentum furorem in alqm, Cic.: iram in alqm, Liv.: omne odium in alqm, Liv. B) insbes., refl. u. medial (v. Pers.): a) effundere se in alqa re, sich in irgend einer Leidenschaft gehen lassen, -die Zügel schießen lassen (Ggstz. se continere in etc.), eff. se in aliqua libidine, Cic. parad. 3, 21 [vgl. (unter effusus] effusior in largitione, Cic. Cael. 13). – b) effundi in alqd, in einen Zustand usw. gleichs. sich ergießen, sich ganz auflösen, ihm sich ganz hingeben (vgl. Ruhnken Suet. Aug. 98, 4), in cachinnos, sich ausschütten vor Lachen (εκχεισθαι γέλωτι), Suet.: in iocos, ausgelassen scherzen, Suet.: in lacrimas, Tac., od. poet., lacrimis, Verg., in Tränen zerfließen: in questus, in vota, sich ergießen in usw., Tac.: effundi in laudes principum, die H. maßlos loben, Lact. 5, 2, 7: effusi in adulationem, maßlos der Schm. sich ergebend, Tac. hist. 2, 80. – c) effundi od. (selten) effundere se in alqd, einer Leidenschaft usw. od. Person sich ganz hingeben, sich überlassen, ihr leidenschaftlich sich ergeben, -nachhängen, in etw. sich ganz gehen lassen (vgl. Mützell Curt. 8, 4 [16], 25), nimio successu in tantam licentiam socordiamque effusus, ut etc., Liv.: sunt ante omnes Numidae barbaros effusi in venerem, der Wollust übermäßig ergeben, höchst sinnlicher Natur (vgl. κεχυμένος ες τὰ ἀφροδίσια), Liv.: eff. in amorem alcis, jmd. leidenschaftlich lieben, Tac. u. Curt.: eff. invinum (dem Weintrinken), Curt.: eff. in voluptates, Sen.: eff. in od. ad luxuriam, Liv.: totus in laetitiam effusus est, Iustin.: pars (principum) ita in Romanos effusi erant, ut etc., waren so ganz u. gar auf die R. aus, den R. so unbedingt ergeben, daß usw., Liv.: se in omnes libidines effudit, Tac. ann. 14, 13 extr. – v. Lebl., quorum stomachus in vomitiones effunditur, zum Erbrechen sehr geneigt ist, Plin. 23, 43.

    C) prägn.: 1) vollständig verschütten = auf einmal verscherzen, alcis gratiam, Cic. ep. 2, 16, 1. – 2) ausschütten = auf einmal od. vollständig verbrauchen, -verwenden, von etw. einen vollständigen Gebrauch machen, omnia rei publicae remedia, Cic.: supremum auxilium, Liv.: quantumcumque virium habebat, primo impetu effudit, Liv.: u. so vires effundite vestras, Verg.: ibi omnis effusus labor, hin war alle Mühe, Verg. – 3) fahren lassen, a) das Leben gleichs. ausströmen lassen, aushauchen, animam, Verg., Sil. u. Macr.: vitam, Ov.: spiritum, Tac. ann. 2, 70: spiritum extremum in victoria, Cic. Phil. 14, 32: indemnatum spiritum, freiwillig sein Leben opfern, Petron. 111, 11: non effundere mihi spiritum videbar, sed tradere, Sen. ep. 78, 4. – b) einen Affekt fahren lassen, aufgeben, ablegen, cum inclusum illud odium multarum eius in me iniuriarum, quod ego effudisse me omne arbitrabar, residuum tamen insciente me fuisset, omne repente apparuit, Cic. ep. 1, 9, 20: curas, Iuven.: omnem curam sui, alle Aufmerksamkeit auf sich selbst verlieren, Sen. – / exfūtī = effusi, Paul. ex Fest. 81, 10.

    lateinisch-deutsches > effundo

  • 11 effundo

    ef-fundo (ecfundo), fūdī, fūsum, ere (ex u. fundo), ausgießen, ausschütten, ergießen, wie εκχέω, I) im engern Sinne, 1) flüssige Körper: aquam oblatam in galea, Frontin.: umorem, Cels. – prägn., ausgießen = ausgießend leeren, pelves, Iuven.: poculum in barathrum (Bauch), Plaut. – dah. auch a) (wie χέω) fließen lassen, procella imbrem effuderat, hatte einen Regenstrom veranlaßt, Curt.: eff. multum sanguinem, Cic., plurimum sanguinem, vergießen, Curt.: lacrimas, vergießen, Cic. u.a.: u. so lacrimas salsas, Lucr.: effusae gaudio lacrimae, Liv. – dah. bei andern sließen machen, vergießen, crimen effusi humani sanguinis, Augustin. de civ. dei 1, 26: se effuso sanguine satiare, Augustin. serm. 116, 7: ut tantus sanguis effunderetur, Augustin. de civ. dei 1, 30. – u. b) refl. se effundere u. medial effundi, sich ergießen, v. Gewässern, eff. se in mare, effundi in Oceanum, Plin.: Tiberis effusus super ripas, ergoß sich (trat) über seine Ufer, Liv.: mare redundat numquam neque effunditur, tritt weder über, noch ergießt es sich (in andere Gewässer), Cic. – v. Regen u. Hagel, effuso imbre, Liv.: imber effusus nubibus, Verg.: grandine effusā (sich entladendem) praecipitant nimbi, Verg. – Partic. im Plur. subst., effūsa, ōrum, n., der Urin, reliquias (Exkremente) et effusa intueri (v. Arzte), Sen. de const. sap. 13, 2. – 2) nichtflüssige Körper aus-
    ————
    schütten, anulos, Liv.: milium vel frumentum in flumen, ICt.: partem leguminis super mensam, Petron. – dah. v. Sturm, procella nivem effuderat, hatte ein Schneegestöber veranlaßt, Curt. – prägn., ausgießen = ausgießend leeren, saccos nummorum. Hor.
    II) im weitern Sinne, A) mit vorherrschendem Begr. des ex: 1) einen Gegenstand heraus-, herab-, niederlegen usw., a) übh.: ut in gremium eius (sc. medici) caput resupinus effundat, hinstrecke, Cels. – b) mit Gewalt = heraus-, herab-, niederwerfen, - schlagen, -schmettern, hinstrecken, alci oculum, ausschlagen, Ulp. dig. – alqm sub portis, Verg.: alqm solo, fulvā arenā, hinstrecken auf ufw., Verg. – insbes. v. Pferden = den Reiter, Führer (von sich, vom Wagen) abwerfen (vgl. Fabri Liv. 22, 3, 11. Mützell Curt. 8, 14 [50], 34), Liv., Verg. u.a.: eff. consulem super caput, Liv.: regem per caput, Liv.: posito magis rege, quam effuso, nachdem das Pferd den König mehr sanft abgesetzt, als abgeworfen hatte, Curt. – poet., per leve effundat iunctura ungues, mache ab- od. ausgleiten den Nagel, Pers. 1, 65. – 2) eine Menschenmenge gewaltsam forttreiben, -drängen, excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum, Verg.: omnem utrimque equitatum certaminis studium effundit, treibt die Kampfbegierde auf den Wahlplatz, Liv.
    B) mit vorherrschendem Begr. des Verbums
    ————
    (fundo): 1) etwas Zusammengefaßtes loslassen, fahren-, schießen lassen, iterum sinum (sc. ex toga factum), die (gefaltete) Toga wieder entfalten, Liv.: u. so effuso sinu, aufgegangen, Tibull.: manibus omnes habenas, Verg. (vgl. im Bilde irarum omnes habenas, dem Zorne die Zügel schießen lassen, Verg.): sive gradum seu frena, Stat. – 2) in Menge-, nach allen Seiten hin loslassen, a) Geschosse = werfen, schleudern (wie χέειν δοῦρα), tela, Verg.: u. so telorum omnis generis vis ingens effusa est in eos, es fiel ein ungeheurer Hagel von Geschossen auf sie, Liv. – b) andere Objekte: si primum impetum (Anlauf), quem fervido ingenio et caecā irā effundunt (loslassen = machen), sustinueritis, Liv. – medial, nimbus effusus, Liv.: ingenti fragore caeli procella effusa, Curt.: in nocturno tam late effuso incendio, soweit um sich greifenden, Liv. – 3) lebende Wesen in Menge herausschicken, -senden, auxilium castris, Verg.: universos in hostes, sich losstürzen lassen auf usw., Curt. – dah. (von einer Menge selbst) refl. se effundere od. medial effundi = heraus- od. hinströmen, - stürzen, -rennen, -stürmen, sich ausbreiten, in Masse sich aufmachen, -sich wohin begeben, ex omni se provincia eff., Liv.: cunctum senatum, totam Italiam esse effusam, habe sich in Masse aufgemacht, Cic.: se eff. od. effundi carceribus, hervorstürzen, -rennen (v. den Quadrigen beim Wagenren-
    ————
    nen), Verg.: se eff. in publicum, Liv.: effundi castris, Liv.: vulgum effusum oppido, Sall.: effundi in spectaculum, Ps. Quint. decl.: effusis undique Romanis, da von allen Seiten die Römer auf ihn los drängten, Tac.: huc omnis turba ad ripas effusa (sich drängend) ruebat, Verg.: in suos quaeque effusae (matres, coniuges), zu den Ihrigen sich drängend, den Ihrigen zufliegend, Liv.: omnibus ordinibus obviam effusis, entgegenströmten, Liv.: tunc Celtiberi omnes in fugam effunduntur, drängen sich zur Fl., begeben sich auf die Fl., Liv. – v. einer Volksmenge, se effundere u. Passiv effundi, in ein Land hinein-, hereinbrechen, ein Land überschwemmen, eo (dahin) se, Liv.: in Asiam se eff., Vell.: in Graeciam se eff., Liv. u. Iustin.: sese in nostras provincias, Val. Max.: se in Pontum et Thraciam, Suet.: Galli effusi per Illyricum, Liv.: effusa immanis vis Germanarum gentium, Vell. – 4) ausströmen = in Menge von sich geben, a) Töne, tuba sonum patentiore exitu effundit, Sen.: tibiaque effundit socialia carmina vobis, Ov. – v. Pers. = dem Munde entfließen-, entströmen lassen, hören (vernehmen) lassen, tales voces, Verg.: vocem convenientissimam conscientiae, Vell.: tales in aëra questus, Ov.: risum iam diu compressum, in Lachen ausbrechen, Petron.: illam procellam eloquentiae, sich entladen lassen, Quint.: tales pectore questus, aus dem Busen ergießen, ausstoßen, Verg.:
    ————
    cum quantum volebam iocorum conviciorumque effudissem, Sen. contr. exc. 3. praef. § 17. – u. medial, vox in coronam turbamque effunditur, die Rede sucht sich bei den Umstehenden u. beim Volkshaufen hörbar zu machen, Cic. Flacc. 69: u. poet., tali effunditur irā m. folg. dir. Rede, Val. Flacc. 7, 34. – b) Früchte usw. = in Menge hervorbringen, hervorbringend verbreiten, segetes effundunt fruges, Cic.: autumnus effundit fruges, Hor.: caligo, quam circa umidi effuderant montes, Curt.: caligo, quam fumus effuderat, Curt.: u. so (bildl.) haec aetas hanc (oratorum) copiam effudit, Cic. – 5) Vermögen, Geld usw. vergeuden, verschwenden, versplittern, unnütz verwenden, aerarium, sumptus, Cic.: omnes fortunas, Tac.: quod adeptus est per scelus, id per luxuriam effundere et consumere, Cic.: patrimonia eff. largiendo, Cic.: bis et vicies milies sestertium donationibus, Suet.: in largitiones effusas tria patrimonia, Ascon.: reditus publicos non in classem exercitusque, sed in dies festos, Iustin.: absol., ecfundite (vergeudet), emite, facite, quod vobis lubet, Ter. adelph. 991.
    III) übtr.: A) im allg., ausströmen, ausschütten = reichlich mitteilen usw., 1) v. Lebl.: marga primo plus aspera et quae in herbas non effunditur, sich (seine Kraft) den Gewächsen nicht mitteilt, Plin. 17, 48. – 2) v. Pers.: a) übh.: Fabianus mihi non effundere (ausströmen) videtur orationem, sed fundere
    ————
    (strömen); adeo larga est et sine perturbatione, non sine cursu tamen veniens, Sen.: quae quidem te video sine definitione et sine exemplis effudisse, Cic.: nec enim omnia effundam, ich will mich nicht ganz aussprechen, Cic.: effudi vobis omnia quae sentiebam, ich habe meine Herzensmeinung darüber gegen euch ausgeschüttet, Cic.: effudit illa omnia, quae tacuerat, Cic. – effudi (si ita vis) honores in mortuos, habe die T. mit Ehren überschüttet, Cic. ep. ad Brut. – b) im üblen Sinne, über od. gegen jmd. ergießen, ausschütten, auslassen, omnem suum vinolentum furorem in alqm, Cic.: iram in alqm, Liv.: omne odium in alqm, Liv. B) insbes., refl. u. medial (v. Pers.): a) effundere se in alqa re, sich in irgend einer Leidenschaft gehen lassen, -die Zügel schießen lassen (Ggstz. se continere in etc.), eff. se in aliqua libidine, Cic. parad. 3, 21 [vgl. (unter effusus] effusior in largitione, Cic. Cael. 13). – b) effundi in alqd, in einen Zustand usw. gleichs. sich ergießen, sich ganz auflösen, ihm sich ganz hingeben (vgl. Ruhnken Suet. Aug. 98, 4), in cachinnos, sich ausschütten vor Lachen (εκχεισθαι γέλωτι), Suet.: in iocos, ausgelassen scherzen, Suet.: in lacrimas, Tac., od. poet., lacrimis, Verg., in Tränen zerfließen: in questus, in vota, sich ergießen in usw., Tac.: effundi in laudes principum, die H. maßlos loben, Lact. 5, 2, 7: effusi in adulationem, maßlos der Schm. sich erge-
    ————
    bend, Tac. hist. 2, 80. – c) effundi od. (selten) effundere se in alqd, einer Leidenschaft usw. od. Person sich ganz hingeben, sich überlassen, ihr leidenschaftlich sich ergeben, -nachhängen, in etw. sich ganz gehen lassen (vgl. Mützell Curt. 8, 4 [16], 25), nimio successu in tantam licentiam socordiamque effusus, ut etc., Liv.: sunt ante omnes Numidae barbaros effusi in venerem, der Wollust übermäßig ergeben, höchst sinnlicher Natur (vgl. κεχυμένος ες τὰ ἀφροδίσια), Liv.: eff. in amorem alcis, jmd. leidenschaftlich lieben, Tac. u. Curt.: eff. invinum (dem Weintrinken), Curt.: eff. in voluptates, Sen.: eff. in od. ad luxuriam, Liv.: totus in laetitiam effusus est, Iustin.: pars (principum) ita in Romanos effusi erant, ut etc., waren so ganz u. gar auf die R. aus, den R. so unbedingt ergeben, daß usw., Liv.: se in omnes libidines effudit, Tac. ann. 14, 13 extr. – v. Lebl., quorum stomachus in vomitiones effunditur, zum Erbrechen sehr geneigt ist, Plin. 23, 43.
    C) prägn.: 1) vollständig verschütten = auf einmal verscherzen, alcis gratiam, Cic. ep. 2, 16, 1. – 2) ausschütten = auf einmal od. vollständig verbrauchen, -verwenden, von etw. einen vollständigen Gebrauch machen, omnia rei publicae remedia, Cic.: supremum auxilium, Liv.: quantumcumque virium habebat, primo impetu effudit, Liv.: u. so vires effundite vestras, Verg.: ibi omnis effusus labor, hin war
    ————
    alle Mühe, Verg. – 3) fahren lassen, a) das Leben gleichs. ausströmen lassen, aushauchen, animam, Verg., Sil. u. Macr.: vitam, Ov.: spiritum, Tac. ann. 2, 70: spiritum extremum in victoria, Cic. Phil. 14, 32: indemnatum spiritum, freiwillig sein Leben opfern, Petron. 111, 11: non effundere mihi spiritum videbar, sed tradere, Sen. ep. 78, 4. – b) einen Affekt fahren lassen, aufgeben, ablegen, cum inclusum illud odium multarum eius in me iniuriarum, quod ego effudisse me omne arbitrabar, residuum tamen insciente me fuisset, omne repente apparuit, Cic. ep. 1, 9, 20: curas, Iuven.: omnem curam sui, alle Aufmerksamkeit auf sich selbst verlieren, Sen. – exfūtī = effusi, Paul. ex Fest. 81, 10.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > effundo

  • 12 procellosus

    prŏcellōsus, a um [procella] [st2]1 [-] orageux. --- Liv. 40, 2, 1; Col. 9, 4, 1. [st2]2 [-] qui amène des orages, orageux. --- Ov. H. 2, 12.
    * * *
    prŏcellōsus, a um [procella] [st2]1 [-] orageux. --- Liv. 40, 2, 1; Col. 9, 4, 1. [st2]2 [-] qui amène des orages, orageux. --- Ov. H. 2, 12.
    * * *
        Procellosus, pen. prod. Adiectiuum. Columel. Plein de tormente et tempeste de vents.

    Dictionarium latinogallicum > procellosus

  • 13 clamo

    āvī, ātum, āre
    1) кричать, вопить, выкрикивать, восклицать
    tumultuantur, clamant, pugnant de loco Ter — шумят, кричат, спорят о месте
    2) громогласно звать, призывать ( janitorem Pl); взывать ( de profundis ad aliquem Vlg)
    3) провозглашать, объявлять ( aliquem felicem H)
    c. aliquem regem QC — провозгласить кого-л. царём
    tabulae illae se corruptas atque interlitas esse clamant C — эти записи явно показывают, что они искажены и подправлены
    4) шуметь, шелестеть (clamant amnes, silvae St)
    5) взывать, призывать в свидетели ( fidem hominum Pl)

    Латинско-русский словарь > clamo

  • 14 defremo

    dē-fremo, uī, —, ere
    отшуметь, успокоиться ( procella defremuit Sid)

    Латинско-русский словарь > defremo

  • 15 effundo

    ef-fundo (ecfundo), fūdī, fūsum, ere
    1) изливать, проливать (umorem CC; sanguinem C, QC)
    2) совершать возлияние, возливать ( dimidias potiones super ossucula alicujus Pt)
    4) перен. изливать, испускать
    e. iram in aliquem L — излить (обрушить) свой гнев на кого-л.
    effudi omnia, quae sentiebam C — я высказал всё, что чувствовал
    e. vitam O (animam V, Sil etc. и spirĭtum C, T etc.) — скончаться, умереть
    5) произносить (tales voces V; ejusmodi carmina Pt); издавать ( tuba sonum effundit Sen)
    e. risum и effundi in risum Pt — разразиться смехом, расхохотаться
    6) производить в изобилии (fruges C, H; herbas C; copiam oratorum C)
    7) распространять, ширить (late effusum incendium L); простирать, протягивать ( nudos per aĕra ramos Lcn)
    8) пускать, метать ( tela V)
    9) опускать ( habenas V); ослаблять ( frena St); распускать (sinum, sc. togae L, Tib)
    10) высыпать (nummorum saccos H; anŭlos L; tomacula cum botulis effusa Pt)
    11) во множестве выпускать, бросать, устремлять, обрушивать (equitatum L; auxilium alicui castris (abl.) V; universos in hostes QC)
    e. se или pass. effundi — во множестве бросаться, устремляться, хлынуть (se effuderunt carceribus quadrigae V)
    12) щедро раздавать ( honores C); расточать, растрачивать (patrimonia C, censum Man); лишаться по легкомыслию, упускать ( gratiam alicujus C); истощать ( aerarium C); нерасчётливо или до конца тратить (vires L, V)
    omnem curam sui e. Sen — совсем не обращать на себя внимания, не следить за собой
    15) сбрасывать, низвергать (equus effudit aliquem L; e. aliquid in flumen Dig); сваливать, опрокидывать (aliquem solo, arenā V)
    e. se или effundi — целиком отдаваться, предаваться, быть невоздержным (in libidine C и in omnes libidines T; in vinum QC; in и ad luxuriam L)
    effundi lacrimis V и in lacrimas T — обливаться (исходить) слезами. — см. тж. effusa и effusus

    Латинско-русский словарь > effundo

  • 16 immugio

    im-mūgio, iī, —, īre
    зареветь, загреметь ( immugiit Aetna cavernis V)

    Латинско-русский словарь > immugio

  • 17 inaequalis

    in-aequālis, e
    1) неровный ( locus T); качающийся ( mensa M)
    3) разный, различный ( calĭces J); различный, неодинаковый ( res Su)
    4) непостоянный, переменчивый (mare autumnus O)
    5) поэт. неровно стригущий ( tonsor H)
    6) вздымающий (волны), колеблющий ( procella H)

    Латинско-русский словарь > inaequalis

  • 18 procellosus

    procellōsus, a, um [ procella ]
    бурный (mare Sen; dies QC); порывистый, стремительный (ventus L, Sen)

    Латинско-русский словарь > procellosus

  • 19 recello

    —, —, ere [re + *. cello поражать, ср. procella ]
    1) отскакивать, отлетать назад (inclinari retroque r. Lcr)

    Латинско-русский словарь > recello

  • 20 clamo

    clāmo, āvi, ātum, āre (vgl. calare, clarus), I) v. intr. laut rufen, schreien, schreiend klagen u. dgl., a) v. Menschen: ne clama, schrei nicht so, Ter.: eo (naso) magnum clamat (von Schnarchenden), Plaut.: clamabat flebatque simul, Ov.: cum diu occulte suspirassent, postea iam gemere, ad extremum vero loqui omnes et clamare coeperunt, Cic.: de te autem, Catilina, cum tacent, clamant, ihr Schweigen gilt so viel, als ob sie schrien, Cic.: clamare et poscere, ut etc., mit Geschrei, lärmend fordern, Liv.: in clamando esse bene robustum et exercitum (v. schlechten Redner [vgl. clamator]: Ggstz. in dicendo aliquid posse), Cic. – mit de u. Abl., de suo et de uxoris interitu, sich laut beklagen über usw., Cic. – m. in u. Abl., poet. v. personif. Abstr., et non ulla meo clamat in ore fides, keine Beteuerungen der treuen Liebe erschallen lasse, Prop. 1, 18, 18. – b) v. Tieren: (cicada) rogata est, ut taceret. Multo validius clamare occoepit, Phaedr. 3, 16, 6 sq.: anseres, qui tantummodo clamant (laut schnattern), nocere non possunt, Cic. Rosc. Am. 57. – c) von Lebl.: clamante procellā, Sil.: spumea saxosis clamat convallibus unda, Sil.: clamant amnes, freta, nubila, silvae, Stat. – II) v. tr. laut rufen, 1) = anrufen, herbeirufen, ianitorem, Plaut.: comites, Ov.: matrem saepius ore, Ov.: morientem nomine, Verg.: clamatus verna, Mart.: veniet tibi conviva clamatus prope, der aus der Nachbarschaft herbeigerufene, Mart.: clamata (die Gerufene) refugit, Ov.: Thesea crudelem surdas ad un das, Ov.: m. 1. Supin., e somno pueros cum mane expergitum clamo, Lucil. sat. 3, 56. – m. dopp. Acc. = laut bezeichnen, laut nennen, Dareum adhuc regem, Curt.: alqm furem, Hor.: se deum, Prop.: alqos ingenuos honestosque, Petr.: cotidie felices mortuos, Ps. Quint. decl.: im Passiv m. dopp. Nom., ab eis quos deserit insanus imperitus temerariusque clamabitur, Cic. Acad. fr. inc. p. 89 M. (b. Augustin. c. Acad. 3, 7, 15). – dah. spätlat. = einladen, ad se suos parentes, Testam. porc. § 14 (in Haases opusc. 2, 180): amicos ad prandium, Anthol. Lat. 326 R. (lemm.). – 2) (in Prosa gew.) laut rufen = ausrufen, laut verkünden, laut bezeugen, laut klagen, u. m. Ang. nach wem zu? gegen wen? ( durch ad od. in m. Akk. u. durch bl. Dat.) = zurufen, α) m. dem Ausruf im Acc., hoc de pecunia, Cic.: meridiem, ausrufen, daß Mittag sei, Aquil. fr.: vicinas aquas, bei den Nachbarinnen Wasser! Wasser! rufen, Prop. 4, 8, 58: in foro olitorio triumphum, Triumph! rufen, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 62, 2): u. so per urbem diem ac noctem Saturnalia clamata, Liv.: clamata palma theatris, ausgerufen, verkündet, Ov.: von personif. Abstr., quid enim restipulatio clamat? Cic. – β) mit dem Ausruf in direkter Rede, infantem in utero matris in Marrucinis Io triumphe! clamasse, Liv.: omnes Prehende furem! clamant, Petr.: pari voce clamatum est Ad arma! Flor.: clamabit enim Pulchre! Bene! Recte! Hor.: clamans, Ista quidem vis est! Suet.: u. ad me omnes clamant, Ianua, culpa tua est! Catull.: clamo mihi ipse, Numera annos tuos! Sen. – γ) mit dem Ausruf in indirekter Rede, im Acc. m. Infin. (s. Fritzsche Hor. sat. 2, 7, 25), clamare ille, cum raperetur, nihil se miserum fecisse, Cic.: rex... flens clamare coepit candelabrum factum esse e gemmis, Cic.: u. (v. personif. Lebl.) quae (tabulae) se corruptas esse clamant, Cic.: veritas ipsa clamabat quodam modo, non posse adduci, ut etc., Cic. – δ) mit dem Ausruf im indir. Fragesatz, quid facto esset opus puerperae... illis... clamat de via, Ter. Andr. 490 sq. – ε) mit dem Ausruf im Finalsatz mit ut od. ne und Konj., clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem, Cic. Verr. 2, 47: clamans in hostem (dem F. zurufend), ne rex Croesus occideretur, Gell. 5, 9, 2.

    lateinisch-deutsches > clamo

См. также в других словарях:

  • Procella — PROCELLA, æ, (⇒ Tab. XII.) eine der Amazonen, welche Herkules erlegete, als er der Hippolyte ihr Wehrgehenk nahm. Nat. Com. l. VII. c. 1. p. 678. Vieleicht wird sie besser Aella genannt; Diod. Sic. l. IV. c. 16. p. 156. wiewohl Aella im… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • procella — /pro tʃɛl:a/ s.f. [dal lat. procella ], lett. 1. [perturbazione atmosferica con vento di fortissima intensità, spec. quando si abbatte sul mare: la furia della p. ] ▶◀ burrasca, tempesta. ↑ (lett.) fortunale, uragano. ◀▶ bonaccia, calma. 2.… …   Enciclopedia Italiana

  • PROCELLA — Servio in Aen. l. 1. est vis ventorum cum pluvia, dicta quod omnia percellat. Ex iis Papinius ingeniose monstra quaedam viventia facit, Thebaid. l. 10. v. 537 et seqq. Qualiter aut Malean, aut alta Ceraunia suprae Cessantes in nube sedent,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • procella — pro·cèl·la s.f. LE 1. tempesta, violenta burrasca: fiede le montagne il rombo | della procella (Leopardi) Sinonimi: bufera, burrasca, tempesta. 2a. fig., profondo tormento dell animo, travaglio spirituale: l anima, liberata di tutte le procelle,… …   Dizionario italiano

  • procella — {{hw}}{{procella}}{{/hw}}s. f. (lett.) Tempesta, burrasca …   Enciclopedia di italiano

  • procella — pl.f. procelle …   Dizionario dei sinonimi e contrari

  • procella — s. f. 1. (lett.) tempesta, temporale, burrasca, uragano, nubifragio, bufera, fortunale, tormenta, turbine □ (est.) ondata, cavallone, maroso CONTR. bonaccia, piatta, sereno, quiete 2. (fig.) tumulto, sconvolgimento □ calamità, sventura, sciagura… …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • procellarian — procellaˈrian adjective • • • Main Entry: ↑Procellaria …   Useful english dictionary

  • procela — (Del lat. procella.) ► sustantivo femenino METEOROLOGÍA literario Tormenta, borrasca. * * * procela (del lat. «procella»; lit.) f. *Tempestad. * * * procela. (Del lat. procella). f. poét. Borrasca, tormenta …   Enciclopedia Universal

  • Procellaria — noun type genus of the Procellariidae • Syn: ↑genus Procellaria • Hypernyms: ↑bird genus • Member Holonyms: ↑Procellariidae, ↑family Procellariidae • Member Meronyms: ↑ …   Useful english dictionary

  • Kapelle St. Maria Magdalena (Paspels) — Kapelle St Maria Magdalena Rückseite der Kapelle …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»