Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

positus

  • 1 positus

        positus adj.    [P. of pono], placed, situated, set, planted, standing, lying: Roma in montibus: tumulus opportune ad id, L.: somno positus (i. e. sopitus), V.
    * * *
    situation, position; arrangement

    Latin-English dictionary > positus

  • 2 positus

        positus (ūs), m    [pono], a position, situation, disposition, order, arrangement: siderum, Ta.: positu variare comas, O.: terra a positu nomen adepta loci, O.: tot positūs conprendere, ways of dressing the hair, O.
    * * *
    situation, position; arrangement

    Latin-English dictionary > positus

  • 3 positus

    positus positus, a, um расположенный

    Латинско-русский словарь > positus

  • 4 positus

    positus positus, us положение

    Латинско-русский словарь > positus

  • 5 positus

    positus, ūs, m. (pono), I) die Stellung, der Stand, die Lage, insulae, Sall. fr.: urbis, Ov.: aedium, Gell.: regionis, Tac.: siderum, Tac., stellarum, Gell.: ossium, Cels.: terra Trinacris a positu nomen adepta loci, Ov. – übtr., als gramm. t. t., die Stellung, Position (vgl. positio no. II, b), Gell. 4, 17, 8. – II) insbes. die Lage der Haare, die Frisur, Ov. met. 2, 412. Ov. medic. fac. 19: Plur. = Arten der Frisuren, Ov. art. am. 3, 151.

    lateinisch-deutsches > positus

  • 6 positus

    positus, ūs, m. (pono), I) die Stellung, der Stand, die Lage, insulae, Sall. fr.: urbis, Ov.: aedium, Gell.: regionis, Tac.: siderum, Tac., stellarum, Gell.: ossium, Cels.: terra Trinacris a positu nomen adepta loci, Ov. – übtr., als gramm. t. t., die Stellung, Position (vgl. positio no. II, b), Gell. 4, 17, 8. – II) insbes. die Lage der Haare, die Frisur, Ov. met. 2, 412. Ov. medic. fac. 19: Plur. = Arten der Frisuren, Ov. art. am. 3, 151.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > positus

  • 7 positus

    [st1]1 [-] positus, a, um: part. passé de pono. - [abcl][b]a - mis, posé, placé, situé, exposé. - [abcl]b - planté, bâti, érigé, fondé, dressé. - [abcl]c - mis de côté, mis en réservé; placé (en parl. de l'argent). - [abcl]d - mort, qui repose. - [abcl]e - couché. - [abcl]f - servi (à table). - [abcl]g - placé dans, fondé sur, qui repose sur. - [abcl]h - disposé, institué. - [abcl]i - mis en avant (dans un discours), établi, supposé, admis. - [abcl]j - déposé, laissé de côté, quitté, abandonné.[/b] [st1]2 [-] positŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - position, disposition, situation. - [abcl]b - ajustement, arrangement.[/b]
    * * *
    [st1]1 [-] positus, a, um: part. passé de pono. - [abcl][b]a - mis, posé, placé, situé, exposé. - [abcl]b - planté, bâti, érigé, fondé, dressé. - [abcl]c - mis de côté, mis en réservé; placé (en parl. de l'argent). - [abcl]d - mort, qui repose. - [abcl]e - couché. - [abcl]f - servi (à table). - [abcl]g - placé dans, fondé sur, qui repose sur. - [abcl]h - disposé, institué. - [abcl]i - mis en avant (dans un discours), établi, supposé, admis. - [abcl]j - déposé, laissé de côté, quitté, abandonné.[/b] [st1]2 [-] positŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - position, disposition, situation. - [abcl]b - ajustement, arrangement.[/b]
    * * *
    I.
        Positis omnium aliarum rerum curis. Liu. Delaissees.
    \
        Positus super armamentarium. Curtius. Commis sur, etc. Qui ha la charge et superintendence de, etc.
    II.
        Positus, huius positus, pen. corr. m. g. Ouid. Situation, Position.

    Dictionarium latinogallicum > positus

  • 8 positus

    1.
    pŏsĭtus, a, um, Part. and P. a., from pono.
    2.
    pŏsĭtus, ūs, m. [pono], a position, situation; disposition, order, arrangement (rare; ante-Aug.;

    perh. only once in Sallust): positu variare capillos,

    Ov. Med. Fac. 19; so id. M. 2, 412:

    ossium,

    Cels. 8, 1:

    siderum,

    Tac. A. 6, 21: insulae, Sall. Fragm. ap. Don. ad Ter. Phorm. 1, 2, 47 (p. 247 Gerl.):

    regionis,

    Tac. A. 4, 5; cf.:

    dubium positu Urbs,

    Ov. P. 4, 7, 23; and:

    Trinacris, a positu nomen adepta loci,

    id. F. 4, 420; plur., ways of arranging the hair, id. A. A. 3, 151.

    Lewis & Short latin dictionary > positus

  • 9 positus

    I a, um part. pf. к pono II positus, ūs m. [ pono ]
    1) Sl, O, T etc. = positura
    2) AG = positio 8.
    3) укладывание, причёсывание ( positu variare capillos O)

    Латинско-русский словарь > positus

  • 10 positus

    -a/um adj A
    placé

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > positus

  • 11 positus

    position, place, arrangment.

    Latin-English dictionary of medieval > positus

  • 12 positus

    , posita, positum (m,f,n) см. pono
      расположенный

    Dictionary Latin-Russian new > positus

  • 13 super-positus

        super-positus    P., placed over, set upon, imposed: superpositum capiti decus (i. e. pileus), L.

    Latin-English dictionary > super-positus

  • 14 pono

    pōno, posuī, positum, ere (zsgzg. aus po [= ἀπό] u. sino, dah. auch die Kürze des o im Perf. u. Sup.), niederlassen= legen, setzen, stellen, hinlegen, hinsetzen, hinstellen, aufstellen (griech. τίθημι), konstr. m. Advv. des Ortes, mit in u. Abl. (unklass. mit in u. Akk.), mit ad, ante, sub, super u.a. Praepp., poet. u. nachaug. m. bl. Abl., und absol. (d.h. ohne Angabe des Ortes), I) im allg.: 1) eig.: a) übh.: α) lebl. Objj.: hic verbenas ponite, Hor. – litteras in sinu, in den B. stecken, Liv. fr.: anulum in sede regia, Curt.: speculum in cathedra, Phaedr.: sacra in mensa penatium ordine, Naev. fr.: coronam in caput, Gell.: oleas in solem biduum, Cato: stipitem in flammas, Ov.: in naves putidas commeatum, Cato fr.: cortinam plumbeam in lacum, Cato. – gladium ad caput (zu Häupten), Sen. – caput (Ciceronis) inter duas manus in rostris, Liv. fr.: caput alcis ante regis pedes, corpus ante ipsum, Curt. – ubicumque posuit vestigium, Cic.: vestigia in locuplete domo, Hor.; u. im Bilde, quācumque ingredimur, vestigium in aliqua historia ponimus, Cic. – pedem ubi ponat in suo (regno) non habet, Cic.; u. im Bilde, quod autem sapientia pedem ubi poneret non haberet, Cic. – p. genu, die Knie niederlassen, auf die K. fallen, niederknien, Ov., Sen. rhet., Curt. u.a. (s. Mützell Curt. 4, 6 [28], 28). – p. oscula in labellis, Prop., oscula genis, Stat. – p. scalas, ansetzen, anlegen, Caes. – ne positis quidem, sed abiectis poculis, Curt. – hastā positā pro aede Iovis Statoris, aufgesteckt (bei einer Versteigerung), Cic. – β) persönl. Objj.: posito (sanft niedergesetzt) magis rege, quam effuso (abgeworfen), Curt. – in senatu sunt positi, Cic. fr.: positi vernae circa Lares, Hor. – p. sese in curulibus sellis, Flor. – b) ein Gerät setzen, hinstellen, aufstellen, mensam, Hor.: sellam iuxta, Sall.: in tabernaculo sellam auream, Nep.: mensas totis castris, Curt.: alci mensas exstructas dapibus, Ov.: mensam prandendi gratiā, Val. Max. – p. casses, Ov. – c) hinlagern, hinstrecken, artus in litore, Verg.: corpus in ripa, Ov.: se toro, Ov.: positus inter cervicalia minutissima, Petron.: Giton super pectus meum positus, Petron.: somno positae, im Schl. hingelagert, Verg.: sic positum (vitulum) in clauso linquunt, Verg. – und auf das Totenbett hinlegen, hinbetten, toro componar positaeque det oscula frater, Ov. met. 9, 504. – u. einen Leichnam, Gebeine beisetzen, corpus, Lucr. u. ICt.: alqm, Corp. inscr. Lat. 8, 434 u. 452: alqm patriā terrā, Verg.: ossa collecta in marmorea domo, Tibull.: ossa collata in urnam auream in foro quod aedificavit sub columna posita sunt, Eutr.; vgl. Goßrau Verg. Aen. 2, 644. – d) jmdm. zu Ehren eine Bildsäule usw. aufstellen, alci statuam, Nep.: columnam Duillio in foro, Quint.: imaginem tyrannicidae in gymnasio, Quint. – bes. (wie τιθέναι) einer Gottheit als Weihgeschenk aufstellen, niederlegen, weihen, donum ex auro in aede Iovis, Liv.: coronam auream in Capitolio donum, Liv.: ex praeda tripodem aureum Delphis, Nep.: serta, Ov.: sectos fratri capillos (als Totenopfer), Ov.: poet., vota, weihen, Prop. Vgl. die Auslgg. zu Hor. carm. 3, 26, 6. Prop. 2, 11, 27. – e) etw. beim Spiele, beim Wetten als Preis setzen, einsetzen, provocat me in aleam, ut ego ludam: pono pallium, ille suum anulum opposuit, Plaut.: p. pocula fagina, Verg. – u. etwas zum Pfande setzen, meam esse vitam hic pro te positam pigneri, verpfändet, Plaut. capt. 433. – übtr. = aussetzen, caput periculo, Plaut. capt. 688. – f) als t. t. der Rechenkunst: p. calculum, τών ψηφον τιθέναι, die Rechensteinchen aufs Brett setzen, einen Ansatz machen, eine Berechnung anstellen, ut diligens ratiocinator calculo posito videt, Colum.: ponatur calculus, adsint cum tabula pueri, Iuven. – dah. im Bilde, cum imperio c. p., sich berechnen, Rechnung ablegen, Plin. pan.: cum alqa re parem calculum ponere, etwas gleichmachen, Plin. ep.: bene calculum ponere, die Sache wohl in Betrachtung ziehen, reiflich überlegen, Petron.: ebenso omnes, quos ego movi, in utraque parte calculos pone etc., Plin. ep. – g) als milit. t. t., eine Mannschaft, einen Befehlshaber mit einer Mannschaft irgendwohin legen, irgendwo aufstellen, praesidium ibi, Caes.: duas legiones in Turonis ad fines Carnutum, Caes.: legionem tuendae orae maritimae causā, Caes.: insidias contra alqm, Cic.: centuriones in statione ad praetoriam portam, Caes.: custodias circa portas, Liv. – h) jmd. an einem entfernten Orte niedersetzen, wohin versetzen, pone me ubi etc., pone sub curru solis in terra etc., Hor.: p. in aethere, Ov.: alqm in caelo, Iustin., in astris, Hyg.: modo me Thebis modo ponit Athenis, Hor. – i) eine Bekanntmachung öffentlich aufstellen, anschlagen, erlassen, edictum, Tac. ann. 1, 7: positis propalam libellis, durch öffentliche Anschläge, ibid. 4, 27. – k) schriftlich hinsetzen, α) übh.: signa novis praeceptis, sich die n. L. anmerken, niederschreiben (ὑποσημειοῦσθαι), Hor. sat. 2, 4, 2. – β) anführen, verba eius haec posuit, Gell. 6 (7), 9, 12: et ipsos quidem versus in libro, quo dixi positos, legat, Gell. 6 (7), 16, 3: ex quibus unum (testimonium), quod prae manibus est, ponemus, Gell. 5, 13, 3. – l) im Partic. Perf. Pass. positus, a, um, α) hingelegt, hingefallen, p. nix, Hor.: positae pruinae, Prop.: p. ros, p. carbunculus, Plin. – β) v. Örtlichkeiten = situs, wo gelegen, liegend, befindlich, Roma in montibus posita, Cic.: Delos in Aegaeo mari p., Cic.: portus ex adverso urbi p., Liv.: tumulus opportune ad id p., Liv.

    2) übtr.: a) übh. legen, setzen, stellen, pone ante oculos laetitiam senatus, Cic.: alqd p. paene in conspectu, Cic.: alqd sub uno aspectu, Cic. – in ullo fortunae gradu positus, v. Pers., Curt.: haud multum infra magnitudinis tuae fastigium positus (Parmenio), Curt.: artes infra se positae, Hor. – caput suum p. periculo, in G. geben, Plaut. – ponendus est ille ambitus, non abiciendus, ihren ruhigen Gang bis zu Ende nehmen lassen, Cic. – b) jmd. od. etw. in irgendeinen Zustand setzen, bringen, alqm eodem ponere et parare, gleich daneben stellen u. vergleichen, Plaut.: alqm in crimen populo atque infamiam, jmdm. verleumderische Nachrede beim Volke zuziehen (v. einem Versprechen), Plaut.: alqm p. in gratia ( selten in gratiam) apud alqm, Cic.: alqm in culpa et suspicione, schuldig u. verdächtig machen, Cic.: in laude positum esse, im Besitze des Ruhmes sein, Cic. – c) etw, in etw. od. jmd. setzen, auf etw. bauen, -beruhenlassen, omnem spem salutis in virtute, Caes.: in Pompeio omnem spem otii, Cic.: unum communis salutis auxilium in celeritate, Caes. – sed quoniam tantum in ea arte ponitis (so viel gebt, so großes Gewicht legt), videte, ne etc., Cic.: u. so multum in suorum misericordia p., Curt. – dah. im Passiv, positum esse in alqa re = auf etw. beruhen, begründet sein, sich stützen, ankommen, in spe, Cic.: in alcis liberalitate, Cic. – d) eine Zeit od. eine Tätigkeit usw. auf etw. verwenden, totum diem in consideranda causa, Cic.: Quintilem (mensem) in reditu, Cic. – omnem curam in siderum cognitione, Cic.: totum animum atque omnem curam, operam diligentiamque suam in petitione, Cic.: se totum in contemplandis rebus, versenken, Cic. – e) etw. od. jmd. unter eine Klasse setzen, rechnen, zählen, alqd in vitiis, Nep.: mortem in malis, Cic.: alqm inter veteres, Hor.: inter quos me ipse dubia in re poni malim, Liv. 29, 25, 2: si medicus me inter eos, quos perambulat, ponit, mich unter seine Patienten rechnet, Sen. de ben. 6, 16, 6. – u. gleichs. in eine Rubrik setzen, etwas für das u. das ansehen, halten, alqd in laude, in magna laude, Cic.: alqd in beneficii loco, Cic.: Africam in tertia parte. Sall.: id C. Norbano in nefario crimine atque in fraude capitali, Cic.: hoc metuere, alterum in metu non p., für bedenklich halten, Poet. b. Cic. ad Att. 12, 51, 3; 14, 21, 3; top. 55: haud in magno discrimine ponere, kein großes Gewicht darauf legen, Liv.: ponere in dubio (in Zweifel stellen), utrum... an, Liv.: id ne pro certo ponerem (für gewiß annehmen), Piso effecit, Liv.: alqm alci in aequo ponere, jmdm. gleichstellen, Liv. – und wie θέσθαι m. dopp. Acc. u. im Passiv m. dopp. Nom. = jmd. od. etwas ansehen, halten für usw., p. alqm principem, Cic. u. Nep.: quae omnia infamia ponuntur, Nep.: nemo ei par ponitur, Nep. – f) etw. schriftl. setzen, hersetzen, hinsetzen, anführen, äußern, bemerken, sagen, ipsa enim (verba), sicut Messalae, posui, Suet.: quapropter tanta in re ipsius Heminae verba ponam, Plin.: de arrogatione me dixeram aliqua positurum, Vopisc.: cuius pauca exempla posui, Cic.: p. inter causas suffragationis suae, Suet.: ut paulo ante posui, Cic.: ponam in extremo quid sentiam, Cic.: hoc ipsum elegantius poni meliusque potuit, Cic.: quod nunc communiter in sepultis ponitur, ut humati dicantur, Cic.: cum in eis haec posuisset, Nep.: quam (epistulam) ipsam melius est ponere, quam de ea plurimum dicere, Vopisc.: ponere vocabulum malā significatione, Donat. – dah. ponor ad scribendum, man setzt mich (meinen Namen) bei Abfassung der Senatsbeschlüsse mit hin, Cic. ep. 9, 15, 4.

    II) prägn.: A) schaffend legen, setzen, hinsetzen, aufstellen, aufführen, errichten, anlegen, gründen, 1) eig.: a) v. Bau-, Werkmeister usw.: fundamenta, ICt.: tropaeum, Nep.: opus, Ov.: aras, templa, Verg.: moenia Troiae, Ov.: urbem, Verg.: castella, Tac.: Byzantium in extrema Europa, Tac.: in ipso cubiculo poni tabernaculum iussit, das Badezelt aufschlagen, Sen. – als milit. t. t., p. castra (ein Lager aufschlagen) in proximo colle, Caes., loco iniquo, Caes., sub radicibus montis, ad amnem, Curt. – p. munimenta manu, Curt. – b) v. Künstler (Bildhauer, Maler), setzen, anbringen, darstellen, Orphea in medio silvasque sequentes, Verg.: ponere totum nescire, ein Ganzes hinstellen, darstellen, Hor. – si Venerem Cous nusquam posuisset Apelles, Ov. – hic saxo, liquidis ille coloribus sollers nunc hominem ponere, nunc deum, Hor. – c) v. Dichter, hinstellen, darstellen, nec ponere lucum artifices, Pers. 1, 70; vgl. pone Tigellinum, führe (dem Zuhörer) naturgetreu vor, Iuven. 1, 155.

    2) übtr.: a) übh. legen, setzen, quorum omnium virtutum fundamenta in voluptate tamquam in aqua ponitis, Cic.: his fundamentis positis consulatus tui, Cic.: ponere initia male, Cic.: ponere spem, seine Hoffnung darauf setzen, m. folg. Acc. u. Infin., Plaut. capt. 957. – b) feststellen, aufstellen, bestimmen, leges in conviviis, Cic.: iura p. (griech. νομοθετειν), Prop.: festos laetosque ritus, Tac.; vgl. mores viris et moenia, Verg.: p. pretium, einen Preis bestimmen, auswerfen, Sen.: u. so huic signo milia centum, den Preis von 100000, Hor.: p. praemium, eine Belohnung aufstellen, auswerfen, verheißen, Sall., Liv. u.a. (s. Drak. Liv. 39, 17, 1): Olympiada, eine Ol. ansetzen, festsetzen, Cic. – p. alci od. alci rei nomen ( wie ονομα θειναί τινι), einen Namen gleichs. feststellen, beilegen, Cic. u.a. – p. rationem, Rechnung aufstellen, ablegen, Suet.; vgl. p. rationem cum Orco, Rechnung halten mit usw., Cic. – c) als feststehend aufstellen, annehmen, behaupten (nicht »voraussetzen«, s. Jordan Cic. Caecin. 32. p. 195), duo genera ponunt, deorum alterum, alterum hominum, Cic.: alii elementa novem posuerunt, Quint.: sed positum sit primum nosmet ipsos commendatos esse nobis, Cic. – m. dopp. Acc., als das u. das annehmen, vitae brevis signa raros dentes, Plin.: im Passiv m. dopp. Nom., si ponatur adulter caecus, aleator pauper, Quint. – d) ein Thema zur Besprechung stellen, aufstellen, bestimmen, quaestiunculam, Cic.: quaestionem, Phaedr. u. Sen.: p. aliquid, ad quod audiam, volo, Cic.: materia, in qua ponitur tibicen, qui etc., Quint. – u. absol. = eine oder die Frage stellen, ponere iubebam, de quo quis audire vellet, Cic.: p. an etc., Sen. – e) jmd. in ein Amt, in eine Würde, Stellung (als Aufseher, Richter, Kläger) setzen, aufstellen, einsetzen, anstellen, alci custodem, Caes.: alci accusatorem, Cael. in Cic. ep.: satis idoneum officii sui iudicem, Cic. – u. m. dopp. Acc., alqm custodem in frumento publico, Cic.: alqm imperatorem Numidis, Sall.: alqm principem in bello, Nep. – m. super u. Akk., super armamentarium positus, Curt. 6, 7 (27), 22: puer super hoc positus officium, Petron. 56, 8.

    B) zum Genießen eine Speise, ein Getränk auftragen, vorsetzen (klass. apponere), globos melle unguito, papaver infriato, ponito, Cato: p. pavonem, merulas, Hor.: p. unctum, einen Leckerbissen, Hor.: invitas ad aprum, ponis mihi porcum, Mart.: ceteris vilia et minuta ponebat, Plin. ep.: da Trebio, pone ad Trebium, Iuven. – vinum, Petron.: merum in gemma, Ov.: quis posuit secretam in auro dapem? Sen.: alci venenum cum cibo, Liv.: alci in patina liquidam sorbitionem, Phaedr.

    C) als t. t. des Landbaues: 1) pflanzend usw. setzen, einsetzen, stecken, piros, Verg.: arborem, Hor.: vitem, Colum.: vitem ordine, Ambros. – semina (Pflanzen), Verg.: panicum et milium, Colum. – 2) eine Frucht zur Aufbewahrung hinlegen, einlegen (klass. reponere), p. in horreis, Pallad.: sorba lecta duriora et posita, Pallad. D) als publiz. t. t., etw. irgendwo zur Verwahrung niederlegen, hinterlegen, tabulas testamenti in aerario, Caes. b. c. 3, 108, 4: compositio publicis bibliothecis posita, Scrib. Larg. 97: pecuniam apud tutorem, ICt.: apparatum sive impensam in publico, ICt.

    E) als t. t. der Geschäftssprache, ein Kapital auf Zinsen anlegen (vgl. die Auslgg. zu Hor. epod. 2, 70 u. zu Hor. ep. 1, 18, 111), pecuniam in praedio, Cic., apud alqm, Cic.: pecuniam kalendis, Hor.: dives positis in fenore nummis, Hor. – übtr., otia recte, Hor.: beneficium apud alqm, bene apud alqm, Cic.: munus bene apud alqm, Liv.

    F) als t. t. der Toilettensprache, das Haar legen, zurechtlegen, ordnen, p. comas in statione, Ov.: positi sine lege et sine arte capilli, Ov.: ponendis in mille modos perfecta capillis, Ov.

    G) eine Aufregung in der Natur sich legen machen (Ggstz. tollere), tollere seu ponere vult freta (v. Windgott Notus), Hor.: magnos cum ponunt aequora motus, Prop. – dah. refl., ponere, sich legen, v. Winden, Verg., Ov. u. Gell. (s. Goßrau Verg. Aen. 7, 27): u. so auch positi flatus, Min. Fel.

    H) niederlegen, von sich legen, fortlegen, ablegen, weglegen, ab-, wegwerfen (Ggstz. sumere), 1) eig.: a) übh.: velamina de tenero corpore, Ov.: e corpore pennas, Ov.: librum de manibus, Cic. – vestem, tunicam, Cic.: sarcinam, Petron.: barbam, Suet.: insignia morbi, fasciolas, cubital, focalia, Hor.: librum, aus der Hand legen, Cic.: semen, Verg.: coronam luctus gratiā, Cic.: nec sumit aut ponit secures arbitrio popularis aurae, Hor. – als milit. t. t., p. arma, die Waffen niederlegen, ablegen, Cic. u.a., u. (v. sich Unterwerfenden) = die W. strecken, Caes. u.a. (s. Drak. Liv. 6, 10, 5). – b) v. weibl. Wesen, die Leibesfrucht ablegen, v. Frauen, positum est uteri onus, Ov. – v. der Sau, werfen, fetum ad imam cavernam, Phaedr. – v. Vögeln, legen, p. pauca ova, Colum.: p. ova in saepibus, Ov.

    2) übtr., ablegen, von sich tun, entfernen, fahren lassen, aufgeben (Ggstz. sumere, suscipere), bellum, Sall. u.a.: vitam, Cic. u.a.: triumviri nomen, Tac. – vitia, Cic.: amores cum praetexta toga, Cic.: inimicitias, Cael. b. Cic.: discordias, Tac.: dolorem, Cic.: curam et aegritudinem, Cic.: curas externorum periculorum, Liv.: omnes aliarum rerum curas, Liv.: metum, Ov. u. Plin. ep.: animos feroces, Liv.: ferocia corda, Verg.: vitae mortisque consilium vel suscipere vel ponere, Plin. ep. – poet., moras, Verg. – als milit. t. t. u. übtr., p. tirocinium, rudimentum, zurücklegen, ablegen, Liv. u.a. – u. als publiz. t. t., eine Würde niederlegen (klass. deponere), posito magistratu (Ggstz. quamdiu in magistratu est), ICt.

    3) als naut. t. t., Anker werfen, ancoris positis terrae applicare naves, Liv. 28, 17, 13.

    / Archaist. Perf. poseivei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. lin. 3: posivi, Plaut. Pseud. 1281: posivit u. posibit, Act. fr. arv. a. 27, f.: posivt (so!), Corp. inscr. Lat. 3, 2208 u. 4367: possivit, ibid. 7, 579 u. 656: posivimus, Plaut. vidul. fr. 6 Stud. ( bei Prisc. 10, 37): posiverunt, Corp. inscr. Lat. 3, 6442. Cato r. r. praef. § 1. Cic. Tusc. 5, 83: posivere, Itin. Alex. 2 (3): posiveris, Plaut. trin. 145. Cato r. r. 4: posieit, Corp. inscr. Lat. 9, 3049 u. 3267: posiit, Corp. inscr. Lat. 5, 2575 u. 7, 574: posit od. posIt, Corp. inscr. Lat. 1, 1282. 1298. 1436 u.a.: possit, Corp. inscr. Lat. 2, 2712: poseit, ibid. 1, 1281 u. 1283: posierunt, ibid. 1, 1284. 3, 860: posiere, ibid. 5, 2714: posier(e), Corp. inscr. Lat. 13, 5282. Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf., S. 539. – Synkop. Partiz. Perf. postus, Lucr. 1, 1059; 3, 855 u.a. Sil. 13, 553. Ter. Maur. 2905.

    lateinisch-deutsches > pono

  • 15 pono

    pōno, ĕre, pŏsŭi, pŏsĭtum - tr. -    - posivi (arch.) = posui. [st1]1 [-] placer, établir, fixer, mettre, poser; disposer, arranger; instituer, établir.    - ponere artus in littore, Virg.: [mettre ses membres sur le rivage] = s'étendre sur le rivage.    - ponere ante oculos: placer sous les yeux.    - ponere gladium ad caput, Sen.: placer un glaive à son chevet.    - ponere caput suum periculo, Plaut.: exposer sa vie aux dangers, jouer sa tête.    - ponere se toro, Ov.: s'étendre sur un lit.    - ponere ova, Col.: pondre.    - ubi pedem poneret non habebat, Cic. Fin. 4: (la Sagesse) n'avait pas où s'arrêter.    - ponere aliquem principem, Nep.: placer qqn comme chef.    - te ipsum frustraberis si non me in eo principem posueris, Nep.: tu te nuiras à toi-même si tu ne me fais pas chef de l'entreprise.    - ponere leges: fixer des lois. [st1]2 [-] planter; ériger, dresser, bâtir, construire.    - ponere piros, Virg.: planter des poiriers.    - ponere semina, Virg.: semer.    - positus: bâti, placé, situé.    - Roma in montibus posita, Cic. Agr. 2: Rome bâtie sur des montagnes.    - Delos in Aegaeo mari posita, Cic.: Délos située dans la mer Egée.    - portus ex adverso urbi positus, Liv. 45, 5: port situé en face de la ville (de Rhodes).    - ponere statuam alicui, Phaedr.: élever une statue à qqn. [st1]3 [-] mettre au tombeau, enterrer.    - ponere terrā: ensevelir. [st1]4 [-] poser comme gage, proposer comme prix; au fig. risquer.    - ponere (pignus): faire une gageure, gager.    - pono pallium, Plaut.: je gage mon manteau.    - ponere vitam pigneri, Plaut.: donner sa vie en gage. [st1]5 [-] dresser (la table), mettre sur la table, servir.    - ponere mensam, Hor.: dresser la table.    - ita ponito, Cato.: sers ainsi.    - invitas ad aprum, ponis mihi porcum, Mart.: tu m'invites à manger du sanglier et tu me sers du porc.    - pone ad Trebium, Juv. 5: sers Trébius. [st1]6 [-] déposer, placer (de l'argent).    - ponere pecuniam in praedio, Cic.: placer son argent dans les terres. [st1]7 [-] au fig. employer, utiliser, appliquer, consacrer, passer (le temps).    - ponere totum diem, Cic.: passer la journée entière.    - ponere mensem in reditu, Cic.: mettre un mois à revenir.    - ponere omnem curam, Cic.: appliquer tous ses soins.    - quo ponam tempora modo? Ov.: comment dois-je employer mes loisirs? [st1]8 [-] mettre dans, mettre au nombre de, compter parmi, faire consister dans, faire dépendre de; au passif: dépendre de, reposer sur.    - ponere mortem in malis, Cic.: mettre la mort au nombre des maux.    - ponere aliquid in crimine, Cic.: regarder qqch comme un crime.    - ponere aliquid in gloriā, Liv.: regarder qqch comme un honneur.    - ponere aliquid in beneficii loco, Cic. Fam. 15: considérer qqch comme un bienfait.    - ponere in vitiis, Nep.: mettre au nombre des vices.    - positum esse in + abl.: consister en, dépendre de.    - in te positum est ut: il dépend de toi que. [st1]9 [-] mettre en avant, exposer, représenter; avancer, prétendre, soutenir, affirmer, poser une question, proposer un sujet.    - nunc hominem ponere, nunc deum, Hor.: représenter tantôt un homme, tantôt un dieu.    - Orphea in medio posuit, Virg.: au milieu, il avait représenté Orphée.    - ponere tabulam pictam, Plin.: représenter un tableau.    - ponere aliquid in certo: affirmer qqch comme certain    - caput periculo ponere, Plaut.: exposer sa vie au danger. [st1]10 [-] supposer, admettre.    - ponere vitae brevis signa raros dentes, Plin.: poser en principe que la rareté des dents présage une vie courte. [st1]11 [-] poser, déposer, mettre bas, mettre à l'écart, abandonner, quitter, laisser, laisser de côté, renoncer à.    - ponere arma (= deponere arma): déposer les armes.    - testamenti tabulas in aerario ponere, Caes.: déposer aux archives le texte d'un testament.    - ponere tunicam: quitter la tunique.    - vitam propera ponere, Plaut. Curc.: prépare-toi à quitter la vie.    - ponere vitia, Cic. de Or. 3: se corriger de ses défauts.    - ponere dolorem, Cic. Tusc. 3: laisser la douleur.    - ut omnem pro me metum ponas, Plin. Ep. 5, 6: pour te délivrer de toute crainte à mon sujet.    - pone moras et studium lucri, Hor. C. 4: ne tarde pas et ne recherche aucun intérêt. [st1]12 [-] absol. - cesser, se reposer; tomber, se calmer (en parl. du vent).    - quum fera ponit hiems, Stat.: quand cesse le rude hiver.    - zephyri posuere, Virg.: les vents ont cessé de souffler.
    * * *
    pōno, ĕre, pŏsŭi, pŏsĭtum - tr. -    - posivi (arch.) = posui. [st1]1 [-] placer, établir, fixer, mettre, poser; disposer, arranger; instituer, établir.    - ponere artus in littore, Virg.: [mettre ses membres sur le rivage] = s'étendre sur le rivage.    - ponere ante oculos: placer sous les yeux.    - ponere gladium ad caput, Sen.: placer un glaive à son chevet.    - ponere caput suum periculo, Plaut.: exposer sa vie aux dangers, jouer sa tête.    - ponere se toro, Ov.: s'étendre sur un lit.    - ponere ova, Col.: pondre.    - ubi pedem poneret non habebat, Cic. Fin. 4: (la Sagesse) n'avait pas où s'arrêter.    - ponere aliquem principem, Nep.: placer qqn comme chef.    - te ipsum frustraberis si non me in eo principem posueris, Nep.: tu te nuiras à toi-même si tu ne me fais pas chef de l'entreprise.    - ponere leges: fixer des lois. [st1]2 [-] planter; ériger, dresser, bâtir, construire.    - ponere piros, Virg.: planter des poiriers.    - ponere semina, Virg.: semer.    - positus: bâti, placé, situé.    - Roma in montibus posita, Cic. Agr. 2: Rome bâtie sur des montagnes.    - Delos in Aegaeo mari posita, Cic.: Délos située dans la mer Egée.    - portus ex adverso urbi positus, Liv. 45, 5: port situé en face de la ville (de Rhodes).    - ponere statuam alicui, Phaedr.: élever une statue à qqn. [st1]3 [-] mettre au tombeau, enterrer.    - ponere terrā: ensevelir. [st1]4 [-] poser comme gage, proposer comme prix; au fig. risquer.    - ponere (pignus): faire une gageure, gager.    - pono pallium, Plaut.: je gage mon manteau.    - ponere vitam pigneri, Plaut.: donner sa vie en gage. [st1]5 [-] dresser (la table), mettre sur la table, servir.    - ponere mensam, Hor.: dresser la table.    - ita ponito, Cato.: sers ainsi.    - invitas ad aprum, ponis mihi porcum, Mart.: tu m'invites à manger du sanglier et tu me sers du porc.    - pone ad Trebium, Juv. 5: sers Trébius. [st1]6 [-] déposer, placer (de l'argent).    - ponere pecuniam in praedio, Cic.: placer son argent dans les terres. [st1]7 [-] au fig. employer, utiliser, appliquer, consacrer, passer (le temps).    - ponere totum diem, Cic.: passer la journée entière.    - ponere mensem in reditu, Cic.: mettre un mois à revenir.    - ponere omnem curam, Cic.: appliquer tous ses soins.    - quo ponam tempora modo? Ov.: comment dois-je employer mes loisirs? [st1]8 [-] mettre dans, mettre au nombre de, compter parmi, faire consister dans, faire dépendre de; au passif: dépendre de, reposer sur.    - ponere mortem in malis, Cic.: mettre la mort au nombre des maux.    - ponere aliquid in crimine, Cic.: regarder qqch comme un crime.    - ponere aliquid in gloriā, Liv.: regarder qqch comme un honneur.    - ponere aliquid in beneficii loco, Cic. Fam. 15: considérer qqch comme un bienfait.    - ponere in vitiis, Nep.: mettre au nombre des vices.    - positum esse in + abl.: consister en, dépendre de.    - in te positum est ut: il dépend de toi que. [st1]9 [-] mettre en avant, exposer, représenter; avancer, prétendre, soutenir, affirmer, poser une question, proposer un sujet.    - nunc hominem ponere, nunc deum, Hor.: représenter tantôt un homme, tantôt un dieu.    - Orphea in medio posuit, Virg.: au milieu, il avait représenté Orphée.    - ponere tabulam pictam, Plin.: représenter un tableau.    - ponere aliquid in certo: affirmer qqch comme certain    - caput periculo ponere, Plaut.: exposer sa vie au danger. [st1]10 [-] supposer, admettre.    - ponere vitae brevis signa raros dentes, Plin.: poser en principe que la rareté des dents présage une vie courte. [st1]11 [-] poser, déposer, mettre bas, mettre à l'écart, abandonner, quitter, laisser, laisser de côté, renoncer à.    - ponere arma (= deponere arma): déposer les armes.    - testamenti tabulas in aerario ponere, Caes.: déposer aux archives le texte d'un testament.    - ponere tunicam: quitter la tunique.    - vitam propera ponere, Plaut. Curc.: prépare-toi à quitter la vie.    - ponere vitia, Cic. de Or. 3: se corriger de ses défauts.    - ponere dolorem, Cic. Tusc. 3: laisser la douleur.    - ut omnem pro me metum ponas, Plin. Ep. 5, 6: pour te délivrer de toute crainte à mon sujet.    - pone moras et studium lucri, Hor. C. 4: ne tarde pas et ne recherche aucun intérêt. [st1]12 [-] absol. - cesser, se reposer; tomber, se calmer (en parl. du vent).    - quum fera ponit hiems, Stat.: quand cesse le rude hiver.    - zephyri posuere, Virg.: les vents ont cessé de souffler.
    * * *
        Pono, ponis, posui, positum, pen. corr. ponere. Mettre, Poser.
    \
        Accusatorem ponere. Caelius ad Ciceronem. Suborner un accusateur pour deferer aucun.
    \
        Ponere ante oculos rem aliquam. Plin. La ramentevoir, La mettre au devant, Reduire à memoire, Mettre devant les yeulx.
    \
        Ponere in admirandis. Plinius. Raconter entre les choses merveilleuses.
    \
        Ponere aliquid in admiratione. Plin. S'esmerveiller de quelque chose.
    \
        Ponere in aequalitate. Cic. Estimer egualement autant l'un que l'autre.
    \
        Ponere aliquem in aequo duobus summis. Liuius. L'estimer autant que les deux plus grands.
    \
        Positus extra omnem ingenit aleam Cicero. Plin. Qui n'ha point son pareil.
    \
        Amplitudo ac dignitas omnis in virtute posita est. Cic. Gist, Consiste en vertu.
    \
        Animum, curam, cogitationemque suam in omnium laude vndique colligenda ponere. Cic. Mettre, Employer.
    \
        Aras ponere. Virgil. Edifier.
    \
        Posita in auribus omnium virtus alicuius. Cic. De laquelle tout le monde a ouy parler.
    \
        Beneficium apud aliquem bene ponere. Cic. Faire plaisir à un homme qui le vault, et le recongnoistra, et scaura bien rendre.
    \
        Caput ponere. Virgil. Reposer, ou mettre la teste sur le chevet, ou autre chose pour dormir.
    \
        Carinas ponere. Curt. Edifier, Bastir.
    \
        Castella ponere. Caes. Edifier et bastir.
    \
        Castra ponere. Caes. Asseoir le camp.
    \
        Velocis iaculi certamina ponit in vlmo. Virgil. Il attache au sommet d'un orme une longue perche, ayant au bout un gay ou papegau de bois, auquel les archiers tirent de fleiches pour gaigner le pris.
    \
        Ponere pro certo sum veritus. Liu. Je ne l'ay osé escrire asseureement, et pour certain, ne asseurer.
    \
        Ceruicem inflexam ponere. Virg. Cliner la teste pour dormir.
    \
        Posita in coniectura. Cic. Choses desquelles on peult faire quelque conjecture.
    \
        Consilium in fortuna positum. Cic. Gist au vouloir de fortune, C'est à fortune d'en disposer.
    \
        Ponere in contentione rem aliquam. Cic. La mettre en debat.
    \
        - vereor, ne isthaec pollicitatio Te in crimen populo ponat, atque infamiam. Plaut. Que cela ne t'engendre un grand blasme et diffame envers le peuple.
    \
        In nefario crimine, atque fraude capitali aliquid alicui ponere. Cic. Luy imputer à crime, etc.
    \
        In culpa sunt ac suspicione ponendi. Cic. Ils doibvent estre blasmez et souspeconnez.
    \
        Extra omnem culpam, causamque se ponere. Cic. Soy exempter de quelque blasme.
    \
        Curam in re aliqua ponere. Cic. En avoir cure et soing.
    \
        Custodes et limina ponere alicui. Propert. L'enfermer et luy bailler des gardes.
    \
        Custos in frumento publico est positus. Cic. On luy a baillé la charge de, etc.
    \
        Dies multos ponere in rem aliquam. Cic. Employer beaucoup de temps en quelque chose.
    \
        Haud in magno ponam discrimine. Liu. Je ne m'en soulcieray pas beaucoup, si on le croit, ou si on ne le croit pas.
    \
        Domos ponere sub terris. Virgil. Faire et bastir.
    \
        In dubio ponere. Liuius. Revoquer en doubte, Doubter de quelque chose.
    \
        Epulas ponere. Ouid. Mettre viandes sur table.
    \
        Exemplum ponere. Cic. Alleguer un exemple, Raconter.
    \
        Ponam in extremo, quod sentio. Cic. J'escriray à la fin de ma lettre ce que, etc.
    \
        Fidem pignori ponere pro aliquo. Plautus. Obliger sa foy pour aultruy.
    \
        Foedera sunt poneda prius. Propert. Il fault faire les alliances.
    \
        Formidinem improbis ponere. Cic. Leur bailler crainte.
    \
        Maiorem fructum ponere in perpetuitate laudis, quam in celeritate Praeturae. Cic. Estimer estre plus prouffitable.
    \
        Fundamenta ponere. Cic. Faire les fondements.
    \
        Positi in extremis et vltimis gentibus. Cic. Situez.
    \
        Suppliciter posito procubuere genu. Oui. Ils s'agenouillerent.
    \
        Ponere in gloria. Plinius. Estimer gloire et louange, Tourner à gloire.
    \
        Non equidem in gloria posuerim. Plin. Je n'estime pas cela gloire.
    \
        Qui ciuitatis incommodum in gloriam suam ponit. Sallustius. Qui se loue et glorifie d'avoir faict incommodité à la Republique.
    \
        Ponere aliquem in gratia, vel gratiam apud alterum. Cic. Mettre en grace.
    \
        Posita in oculis gratia. Cicero. Un plaisir faict en presence de touts.
    \
        Initia male ponere. Cic. Mal commencer.
    \
        Latus saxo ponere. Valer. Flac. Se coucher sur une roche.
    \
        Neque ego hoc in tua laude pono: alia sunt tua facta, atque consilia summa laude digna. Cic. Je ne compte pas cela parmi tes louanges.
    \
        Ponere in aequa, vel pari laude. Cic. Estimer autant l'un que l'autre. \ Leges ponere. Horat. Faire des loix.
    \
        Ponere in legibus. Cato. Escrire parmi les loix.
    \
        Ciuis hostis loco ponitur. Cic. Est reputé et tenu pour ennemi.
    \
        Ponere loco contumeliae, vel criminis aliquid alteri. Cic. Luy dire quelque chose par reproche, Luy reprocher quelque chose en lieu d'oultrage.
    \
        Ponere in beneficii loco. Cic. Estimer et tenir à grand plaisir.
    \
        Ponere in manu alicuius. Liu. En sa puissance.
    \
        Haec quae in medio posita sunt, commemoro: sunt alia magis occulta furta, quae ille, etc. Cic. Manifestes, et que chascun congnoist.
    \
        Merum ponere in gemma. Ouid. Verser du vin en un vaisseau de pierre precieuse.
    \
        Ponere aliquid in metu. Cic. Craindre.
    \
        Erat tuae virtutis, in minimis tuas res ponere, de Repub. vehementius laborare. Cic. Ne te chaloir pas tant de tes affaires, N'en tenir pas si grand compte, N'en estre point si songneux.
    \
        Positum in more et instituto maiorum. Cic. C'est une chose accoustumee de toute ancienneté.
    \
        Mortem in malis ponere. Cicero. La compter entre les mauvaises choses.
    \
        Quoniam tantum in ea arte ponitis. Cic. Vous vous fiez tant en cest art.
    \
        Ponere multum in fortuna. Cic. Estimer beaucoup de fortune, S'y fier fort.
    \
        Ponere multum in fide alicuius. Cic. Se fier fort en aucun, Estimer beaucoup de sa fidelité.
    \
        Munus bene positum. Liu. Un present et don faict à homme qui en estoit digne, et qui le recongnoistra.
    \
        Niues positae. Horat. Tombees sur terre et assises.
    \
        Nomina rebus ponere. Cic. Bailler nom, Imposer nom.
    \
        De rebus ante oculos positis disputare. Cic. Des choses cleres et manifestes, Où il n'y a nulle doubte.
    \
        Quod erat ante oculos positum. Cic. Dont il ne povoit estre aucun doubte, De quoy on ne povoit doubter.
    \
        Ante oculos ponere sibi. Ouid. Se mettre quelque chose devant les yeulx, Y penser et la considerer.
    \
        Operam ponere. Plaut. Mettre et employer sa peine en quelque chose.
    \
        Bene opera posita. Cic. Peine bien employee.
    \
        Ponere operam alicui. Cic. Entendre à son affaire.
    \
        Opus aliquod ponere. Horat. Faire.
    \
        Orationem longam in aliqua re ponere. Cic. Employer.
    \
        Ponere in ordinem. Varro. Mettre en ordre.
    \
        Otia recte ponere. Horat. Ordonner, Disposer.
    \
        Oua ponere dicitur gallina. Colum. Pondre.
    \
        Pecuniam in aliquo oppido ponere. Cic. L'amasser et serrer.
    \
        Pecuniam ponere. Horat. Bailler à usure et interest.
    \
        Gruibus pedicas, et ponere retia ceruis. Virgil. Tendre aux grues, etc.
    \
        Si in fundo pedem posuisses. Cic. Si tu eusses mis le pied et entré.
    \
        Poni post aliquem. Ouid. Estre postposé à luy, et moins estimé.
    \
        Homines eo animo, vt quaecunque dicendi potestas esset data, in honore atque in beneficio ponerent. Cic. Qui estoyent de telle sorte, que quelque cause qu'on leur apportast à plaider, s'en tenoyent bien fiers et bien prisez.
    \
        Principem aliquem ponere. Cic. L'estimer le plus grand entre autres.
    \
        Ponere in promptu, et Contegere siue abdere, contraria. Cic. Descouvrir, et mettre devant touts.
    \
        Retia ponere. Ouid. Tendre des rets.
    \
        Rudimenta virtutis ponere sub aliquo. Quintil. Faire son apprentissage, Apprendre soubs aucun à estre vertueux.
    \
        Omnem rationem salutis in pecunia ponere. Cic. Mettre tout son salut en l'argent.
    \
        Quum se, siquid postea fraudis aut vitii euenisset, extra omnem culpam, causamque posuisset. Cic. Apres s'estre exempté du danger de povoir estre reprins s'il en advenoit par apres aucune faulte.
    \
        Se totum in re aliqua ponere. Cic. S'y mettre du tout.
    \
        Toro se ponere. Ouid. Se coucher.
    \
        Semina ponere humo. Propert. Semer.
    \
        Sententiam suam ponere. Quintil. Escrire et mettre son opinion.
    \
        In solem ponere. Cato. Mettre au soleil.
    \
        Neque spem ponas me bonae frugi fore. Plautus. N'espere point que, etc.
    \
        Ponere sibi aliquid in spe optima. Cic. Esperer fort bien de quelque chose, L'interpreter en bonne partie.
    \
        Studium suum et officium apud aliquem bene ponere. Cic. Ne perdre pas sa peine à faire plaisir à aucun.
    \
        Tantum studium in eo ponendum non arbitrantur. Cic. Qu'on y doyve employer si grande peine, et y tant travailler.
    \
        Ponere summum bonum in virtute. Cic. Estimer vertu estre le souverain bien.
    \
        Sumptus nusquam melius potest poni. Cic. On ne scauroit mieulx employer son argent qu'en cela.
    \
        Templa, statuas ponere alicui. Virgil. Eslever et dresser, Edifier.
    \
        Tempus et diem ponere. Ouid. Employer son temps.
    \
        Ponere multum temporis in aliquo loco. Cic. Y demourer longuement.
    \
        Ponere aliquid in transuersum. Plin. Mettre de travers.
    \
        Tyrocinium ponere. Liu. Faire son chef d'oeuvre.
    \
        Venenum ponere alicui cum cibo. Liu. L'empoisonner.
    \
        Hoc verbum in quo homine ponimus? Cic. A quel personnage donnons nous ce tiltre?
    \
        Ponere verba alicuius in re aliqua. Plin. Mettre la teneur de ses parolles, et les transcrire de mot à mot.
    \
        Vbicunque posuit vestigia. Cic. Par tout où il est passé.
    \
        Vitam ponere in administratione Reip. Cic. Exposer sa vie.
    \
        Vitem ponere. Colum. Planter.
    \
        Ponere in vitio dictionem aliquam. Cic. L'entendre en maulvaise partie, La tourner en mal.
    \
        In vltimis ponere. Plin. Estimer des moindres.
    \
        Vrbem ponere. Ouid. Edifier.
    \
        In vsu positum. Cic. Dequoy on se sert.
    \
        Positus extra vulgarem vsum. Quintil. Dequoy on n'use point communeement.
    \
        Ponere iubebam de quo quis audire vellet. Cic. Proposer et mettre en avant.
    \
        Quum venti posuere, omnisque repente resedit Flatus. Virgil. Cesserent.
    \
        Ponunt ferocia corda. Virgil. Delaissent leur felon courage, ou S'addoulcissent.
    \
        Ponere de manibus. Cic. Oster de ses mains et mettre en quelque lieu.
    \
        Ambages ponere. Ouid. Venir au poinct.
    \
        Feroces animos ponere. Liu. Delaisser son felon courage.
    \
        Arma poni iubet, fatentes se victos. Liu. Mettre jus.
    \
        Armis positis substitit pars vtraque. Oui. Les armes mises jus.
    \
        Barbam ponere. Sueton. Faire couper sa barbe.
    \
        Ponere caput. Horat. Baisser, Encliner.
    \
        Consilium ponere. Plin. iunior. Delaisser son entreprinse.
    \
        Coronam ponere, luctus gratia. Cic. Desmettre, Mettre jus.
    \
        Curam ponere. Liu. Mettre hors toute crainte et soulci.
    \
        Dolorem ponere. Cic. Delaisser sa douleur et tristesse.
    \
        Seras posuit quum vinea frondes. Virgil. Quand les fueilles des vignes son cheutes.
    \
        Imperium ponere. Martial. Se desmettre de, etc.
    \
        Inuidiam ponere. Cic. Laisser son envie.
    \
        Metum ponere. Plin. iunior. Delaisser crainte.
    \
        Minas ponit mare. Lucret. La mer s'appaise.
    \
        Onus vteri positum est. Ouid. Elle a enfanté.
    \
        Quum perfricuit frontem, posuitque pudorem. Martial. S'est eshonté.
    \
        Spem ponere. Ouid. Perdre toute esperance.
    \
        Tunicam ponere. Cic. Mettre jus.
    \
        Virginitas posita. Ouid. Perdue.
    \
        Vitam ponere. Propert. Mourir.
    \
        Vitia ponere. Cic. Delaisser vices.
    \
        Ponis mihi porcum. Martial. Tu me sers de porceau sur table.
    \
        Ponere freta. Horat. Appaiser et faire cesser la tormente de mer.
    \
        Solers nunc hominem ponere, nunc Deum. Horat. Tu peins maintenant un homme, etc.
    \
        Ponere pallium, aut aliquid aliud. Plaut. Mettre en gage.
    \
        Pone eum esse victum. Terentius. Prends le cas qu'il soit vaincu, Pose le cas, etc.
    \
        Ponunt philosophi. Plin. Ils escrivent que, etc.
    \
        Sed primum positum sit, nosmetipsos commendatos esse nobis. Cic. Tenons pour arresté.
    \
        Est enim totum positum in te. Cic. Il est en toy que la chose se face, ou non, Tout gist en toy.

    Dictionarium latinogallicum > pono

  • 16 pono

    pōno, posuī, positum, ere (zsgzg. aus po [= ἀπό] u. sino, dah. auch die Kürze des o im Perf. u. Sup.), niederlassen= legen, setzen, stellen, hinlegen, hinsetzen, hinstellen, aufstellen (griech. τίθημι), konstr. m. Advv. des Ortes, mit in u. Abl. (unklass. mit in u. Akk.), mit ad, ante, sub, super u.a. Praepp., poet. u. nachaug. m. bl. Abl., und absol. (d.h. ohne Angabe des Ortes), I) im allg.: 1) eig.: a) übh.: α) lebl. Objj.: hic verbenas ponite, Hor. – litteras in sinu, in den B. stecken, Liv. fr.: anulum in sede regia, Curt.: speculum in cathedra, Phaedr.: sacra in mensa penatium ordine, Naev. fr.: coronam in caput, Gell.: oleas in solem biduum, Cato: stipitem in flammas, Ov.: in naves putidas commeatum, Cato fr.: cortinam plumbeam in lacum, Cato. – gladium ad caput (zu Häupten), Sen. – caput (Ciceronis) inter duas manus in rostris, Liv. fr.: caput alcis ante regis pedes, corpus ante ipsum, Curt. – ubicumque posuit vestigium, Cic.: vestigia in locuplete domo, Hor.; u. im Bilde, quācumque ingredimur, vestigium in aliqua historia ponimus, Cic. – pedem ubi ponat in suo (regno) non habet, Cic.; u. im Bilde, quod autem sapientia pedem ubi poneret non haberet, Cic. – p. genu, die Knie niederlassen, auf die K. fallen, niederknien, Ov., Sen. rhet., Curt. u.a. (s. Mützell Curt. 4, 6 [28], 28). – p. oscula in labellis, Prop., oscula genis, Stat. – p. sca-
    ————
    las, ansetzen, anlegen, Caes. – ne positis quidem, sed abiectis poculis, Curt. – hastā positā pro aede Iovis Statoris, aufgesteckt (bei einer Versteigerung), Cic. – β) persönl. Objj.: posito (sanft niedergesetzt) magis rege, quam effuso (abgeworfen), Curt. – in senatu sunt positi, Cic. fr.: positi vernae circa Lares, Hor. – p. sese in curulibus sellis, Flor. – b) ein Gerät setzen, hinstellen, aufstellen, mensam, Hor.: sellam iuxta, Sall.: in tabernaculo sellam auream, Nep.: mensas totis castris, Curt.: alci mensas exstructas dapibus, Ov.: mensam prandendi gratiā, Val. Max. – p. casses, Ov. – c) hinlagern, hinstrecken, artus in litore, Verg.: corpus in ripa, Ov.: se toro, Ov.: positus inter cervicalia minutissima, Petron.: Giton super pectus meum positus, Petron.: somno positae, im Schl. hingelagert, Verg.: sic positum (vitulum) in clauso linquunt, Verg. – und auf das Totenbett hinlegen, hinbetten, toro componar positaeque det oscula frater, Ov. met. 9, 504. – u. einen Leichnam, Gebeine beisetzen, corpus, Lucr. u. ICt.: alqm, Corp. inscr. Lat. 8, 434 u. 452: alqm patriā terrā, Verg.: ossa collecta in marmorea domo, Tibull.: ossa collata in urnam auream in foro quod aedificavit sub columna posita sunt, Eutr.; vgl. Goßrau Verg. Aen. 2, 644. – d) jmdm. zu Ehren eine Bildsäule usw. aufstellen, alci statuam, Nep.: columnam Duillio in foro, Quint.: imaginem tyrannicidae in gymnasio, Quint. – bes.
    ————
    (wie τιθέναι) einer Gottheit als Weihgeschenk aufstellen, niederlegen, weihen, donum ex auro in aede Iovis, Liv.: coronam auream in Capitolio donum, Liv.: ex praeda tripodem aureum Delphis, Nep.: serta, Ov.: sectos fratri capillos (als Totenopfer), Ov.: poet., vota, weihen, Prop. Vgl. die Auslgg. zu Hor. carm. 3, 26, 6. Prop. 2, 11, 27. – e) etw. beim Spiele, beim Wetten als Preis setzen, einsetzen, provocat me in aleam, ut ego ludam: pono pallium, ille suum anulum opposuit, Plaut.: p. pocula fagina, Verg. – u. etwas zum Pfande setzen, meam esse vitam hic pro te positam pigneri, verpfändet, Plaut. capt. 433. – übtr. = aussetzen, caput periculo, Plaut. capt. 688. – f) als t. t. der Rechenkunst: p. calculum, τών ψηφον τιθέναι, die Rechensteinchen aufs Brett setzen, einen Ansatz machen, eine Berechnung anstellen, ut diligens ratiocinator calculo posito videt, Colum.: ponatur calculus, adsint cum tabula pueri, Iuven. – dah. im Bilde, cum imperio c. p., sich berechnen, Rechnung ablegen, Plin. pan.: cum alqa re parem calculum ponere, etwas gleichmachen, Plin. ep.: bene calculum ponere, die Sache wohl in Betrachtung ziehen, reiflich überlegen, Petron.: ebenso omnes, quos ego movi, in utraque parte calculos pone etc., Plin. ep. – g) als milit. t. t., eine Mannschaft, einen Befehlshaber mit einer Mannschaft irgendwohin legen, irgendwo aufstellen, praesidium ibi, Caes.: duas legi-
    ————
    ones in Turonis ad fines Carnutum, Caes.: legionem tuendae orae maritimae causā, Caes.: insidias contra alqm, Cic.: centuriones in statione ad praetoriam portam, Caes.: custodias circa portas, Liv. – h) jmd. an einem entfernten Orte niedersetzen, wohin versetzen, pone me ubi etc., pone sub curru solis in terra etc., Hor.: p. in aethere, Ov.: alqm in caelo, Iustin., in astris, Hyg.: modo me Thebis modo ponit Athenis, Hor. – i) eine Bekanntmachung öffentlich aufstellen, anschlagen, erlassen, edictum, Tac. ann. 1, 7: positis propalam libellis, durch öffentliche Anschläge, ibid. 4, 27. – k) schriftlich hinsetzen, α) übh.: signa novis praeceptis, sich die n. L. anmerken, niederschreiben (ὑποσημειοῦσθαι), Hor. sat. 2, 4, 2. – β) anführen, verba eius haec posuit, Gell. 6 (7), 9, 12: et ipsos quidem versus in libro, quo dixi positos, legat, Gell. 6 (7), 16, 3: ex quibus unum (testimonium), quod prae manibus est, ponemus, Gell. 5, 13, 3. – l) im Partic. Perf. Pass. positus, a, um, α) hingelegt, hingefallen, p. nix, Hor.: positae pruinae, Prop.: p. ros, p. carbunculus, Plin. – β) v. Örtlichkeiten = situs, wo gelegen, liegend, befindlich, Roma in montibus posita, Cic.: Delos in Aegaeo mari p., Cic.: portus ex adverso urbi p., Liv.: tumulus opportune ad id p., Liv.
    2) übtr.: a) übh. legen, setzen, stellen, pone ante oculos laetitiam senatus, Cic.: alqd p. paene in cons-
    ————
    pectu, Cic.: alqd sub uno aspectu, Cic. – in ullo fortunae gradu positus, v. Pers., Curt.: haud multum infra magnitudinis tuae fastigium positus (Parmenio), Curt.: artes infra se positae, Hor. – caput suum p. periculo, in G. geben, Plaut. – ponendus est ille ambitus, non abiciendus, ihren ruhigen Gang bis zu Ende nehmen lassen, Cic. – b) jmd. od. etw. in irgendeinen Zustand setzen, bringen, alqm eodem ponere et parare, gleich daneben stellen u. vergleichen, Plaut.: alqm in crimen populo atque infamiam, jmdm. verleumderische Nachrede beim Volke zuziehen (v. einem Versprechen), Plaut.: alqm p. in gratia ( selten in gratiam) apud alqm, Cic.: alqm in culpa et suspicione, schuldig u. verdächtig machen, Cic.: in laude positum esse, im Besitze des Ruhmes sein, Cic. – c) etw, in etw. od. jmd. setzen, auf etw. bauen, -beruhenlassen, omnem spem salutis in virtute, Caes.: in Pompeio omnem spem otii, Cic.: unum communis salutis auxilium in celeritate, Caes. – sed quoniam tantum in ea arte ponitis (so viel gebt, so großes Gewicht legt), videte, ne etc., Cic.: u. so multum in suorum misericordia p., Curt. – dah. im Passiv, positum esse in alqa re = auf etw. beruhen, begründet sein, sich stützen, ankommen, in spe, Cic.: in alcis liberalitate, Cic. – d) eine Zeit od. eine Tätigkeit usw. auf etw. verwenden, totum diem in consideranda causa, Cic.: Quintilem (mensem) in reditu, Cic. – omnem
    ————
    curam in siderum cognitione, Cic.: totum animum atque omnem curam, operam diligentiamque suam in petitione, Cic.: se totum in contemplandis rebus, versenken, Cic. – e) etw. od. jmd. unter eine Klasse setzen, rechnen, zählen, alqd in vitiis, Nep.: mortem in malis, Cic.: alqm inter veteres, Hor.: inter quos me ipse dubia in re poni malim, Liv. 29, 25, 2: si medicus me inter eos, quos perambulat, ponit, mich unter seine Patienten rechnet, Sen. de ben. 6, 16, 6. – u. gleichs. in eine Rubrik setzen, etwas für das u. das ansehen, halten, alqd in laude, in magna laude, Cic.: alqd in beneficii loco, Cic.: Africam in tertia parte. Sall.: id C. Norbano in nefario crimine atque in fraude capitali, Cic.: hoc metuere, alterum in metu non p., für bedenklich halten, Poet. b. Cic. ad Att. 12, 51, 3; 14, 21, 3; top. 55: haud in magno discrimine ponere, kein großes Gewicht darauf legen, Liv.: ponere in dubio (in Zweifel stellen), utrum... an, Liv.: id ne pro certo ponerem (für gewiß annehmen), Piso effecit, Liv.: alqm alci in aequo ponere, jmdm. gleichstellen, Liv. – und wie θέσθαι m. dopp. Acc. u. im Passiv m. dopp. Nom. = jmd. od. etwas ansehen, halten für usw., p. alqm principem, Cic. u. Nep.: quae omnia infamia ponuntur, Nep.: nemo ei par ponitur, Nep. – f) etw. schriftl. setzen, hersetzen, hinsetzen, anführen, äußern, bemerken, sagen, ipsa enim (verba), sicut Messalae, posui, Suet.: quapropter tanta in re ipsius
    ————
    Heminae verba ponam, Plin.: de arrogatione me dixeram aliqua positurum, Vopisc.: cuius pauca exempla posui, Cic.: p. inter causas suffragationis suae, Suet.: ut paulo ante posui, Cic.: ponam in extremo quid sentiam, Cic.: hoc ipsum elegantius poni meliusque potuit, Cic.: quod nunc communiter in sepultis ponitur, ut humati dicantur, Cic.: cum in eis haec posuisset, Nep.: quam (epistulam) ipsam melius est ponere, quam de ea plurimum dicere, Vopisc.: ponere vocabulum malā significatione, Donat. – dah. ponor ad scribendum, man setzt mich (meinen Namen) bei Abfassung der Senatsbeschlüsse mit hin, Cic. ep. 9, 15, 4.
    II) prägn.: A) schaffend legen, setzen, hinsetzen, aufstellen, aufführen, errichten, anlegen, gründen, 1) eig.: a) v. Bau-, Werkmeister usw.: fundamenta, ICt.: tropaeum, Nep.: opus, Ov.: aras, templa, Verg.: moenia Troiae, Ov.: urbem, Verg.: castella, Tac.: Byzantium in extrema Europa, Tac.: in ipso cubiculo poni tabernaculum iussit, das Badezelt aufschlagen, Sen. – als milit. t. t., p. castra (ein Lager aufschlagen) in proximo colle, Caes., loco iniquo, Caes., sub radicibus montis, ad amnem, Curt. – p. munimenta manu, Curt. – b) v. Künstler (Bildhauer, Maler), setzen, anbringen, darstellen, Orphea in medio silvasque sequentes, Verg.: ponere totum nescire, ein Ganzes hinstellen, darstellen, Hor. – si Venerem Cous nusquam posuisset Apelles, Ov. – hic saxo, liquidis
    ————
    ille coloribus sollers nunc hominem ponere, nunc deum, Hor. – c) v. Dichter, hinstellen, darstellen, nec ponere lucum artifices, Pers. 1, 70; vgl. pone Tigellinum, führe (dem Zuhörer) naturgetreu vor, Iuven. 1, 155.
    2) übtr.: a) übh. legen, setzen, quorum omnium virtutum fundamenta in voluptate tamquam in aqua ponitis, Cic.: his fundamentis positis consulatus tui, Cic.: ponere initia male, Cic.: ponere spem, seine Hoffnung darauf setzen, m. folg. Acc. u. Infin., Plaut. capt. 957. – b) feststellen, aufstellen, bestimmen, leges in conviviis, Cic.: iura p. (griech. νομοθετειν), Prop.: festos laetosque ritus, Tac.; vgl. mores viris et moenia, Verg.: p. pretium, einen Preis bestimmen, auswerfen, Sen.: u. so huic signo milia centum, den Preis von 100000, Hor.: p. praemium, eine Belohnung aufstellen, auswerfen, verheißen, Sall., Liv. u.a. (s. Drak. Liv. 39, 17, 1): Olympiada, eine Ol. ansetzen, festsetzen, Cic. – p. alci od. alci rei nomen ( wie ονομα θειναί τινι), einen Namen gleichs. feststellen, beilegen, Cic. u.a. – p. rationem, Rechnung aufstellen, ablegen, Suet.; vgl. p. rationem cum Orco, Rechnung halten mit usw., Cic. – c) als feststehend aufstellen, annehmen, behaupten (nicht »voraussetzen«, s. Jordan Cic. Caecin. 32. p. 195), duo genera ponunt, deorum alterum, alterum hominum, Cic.: alii elementa novem posuerunt, Quint.: sed positum
    ————
    sit primum nosmet ipsos commendatos esse nobis, Cic. – m. dopp. Acc., als das u. das annehmen, vitae brevis signa raros dentes, Plin.: im Passiv m. dopp. Nom., si ponatur adulter caecus, aleator pauper, Quint. – d) ein Thema zur Besprechung stellen, aufstellen, bestimmen, quaestiunculam, Cic.: quaestionem, Phaedr. u. Sen.: p. aliquid, ad quod audiam, volo, Cic.: materia, in qua ponitur tibicen, qui etc., Quint. – u. absol. = eine oder die Frage stellen, ponere iubebam, de quo quis audire vellet, Cic.: p. an etc., Sen. – e) jmd. in ein Amt, in eine Würde, Stellung (als Aufseher, Richter, Kläger) setzen, aufstellen, einsetzen, anstellen, alci custodem, Caes.: alci accusatorem, Cael. in Cic. ep.: satis idoneum officii sui iudicem, Cic. – u. m. dopp. Acc., alqm custodem in frumento publico, Cic.: alqm imperatorem Numidis, Sall.: alqm principem in bello, Nep. – m. super u. Akk., super armamentarium positus, Curt. 6, 7 (27), 22: puer super hoc positus officium, Petron. 56, 8.
    B) zum Genießen eine Speise, ein Getränk auftragen, vorsetzen (klass. apponere), globos melle unguito, papaver infriato, ponito, Cato: p. pavonem, merulas, Hor.: p. unctum, einen Leckerbissen, Hor.: invitas ad aprum, ponis mihi porcum, Mart.: ceteris vilia et minuta ponebat, Plin. ep.: da Trebio, pone ad Trebium, Iuven. – vinum, Petron.: merum in gemma, Ov.: quis posuit secretam in auro dapem? Sen.: alci
    ————
    venenum cum cibo, Liv.: alci in patina liquidam sorbitionem, Phaedr.
    C) als t. t. des Landbaues: 1) pflanzend usw. setzen, einsetzen, stecken, piros, Verg.: arborem, Hor.: vitem, Colum.: vitem ordine, Ambros. – semina (Pflanzen), Verg.: panicum et milium, Colum. – 2) eine Frucht zur Aufbewahrung hinlegen, einlegen (klass. reponere), p. in horreis, Pallad.: sorba lecta duriora et posita, Pallad. D) als publiz. t. t., etw. irgendwo zur Verwahrung niederlegen, hinterlegen, tabulas testamenti in aerario, Caes. b. c. 3, 108, 4: compositio publicis bibliothecis posita, Scrib. Larg. 97: pecuniam apud tutorem, ICt.: apparatum sive impensam in publico, ICt.
    E) als t. t. der Geschäftssprache, ein Kapital auf Zinsen anlegen (vgl. die Auslgg. zu Hor. epod. 2, 70 u. zu Hor. ep. 1, 18, 111), pecuniam in praedio, Cic., apud alqm, Cic.: pecuniam kalendis, Hor.: dives positis in fenore nummis, Hor. – übtr., otia recte, Hor.: beneficium apud alqm, bene apud alqm, Cic.: munus bene apud alqm, Liv.
    F) als t. t. der Toilettensprache, das Haar legen, zurechtlegen, ordnen, p. comas in statione, Ov.: positi sine lege et sine arte capilli, Ov.: ponendis in mille modos perfecta capillis, Ov.
    G) eine Aufregung in der Natur sich legen machen (Ggstz. tollere), tollere seu ponere vult freta (v.
    ————
    Windgott Notus), Hor.: magnos cum ponunt aequora motus, Prop. – dah. refl., ponere, sich legen, v. Winden, Verg., Ov. u. Gell. (s. Goßrau Verg. Aen. 7, 27): u. so auch positi flatus, Min. Fel.
    H) niederlegen, von sich legen, fortlegen, ablegen, weglegen, ab-, wegwerfen (Ggstz. sumere), 1) eig.: a) übh.: velamina de tenero corpore, Ov.: e corpore pennas, Ov.: librum de manibus, Cic. – vestem, tunicam, Cic.: sarcinam, Petron.: barbam, Suet.: insignia morbi, fasciolas, cubital, focalia, Hor.: librum, aus der Hand legen, Cic.: semen, Verg.: coronam luctus gratiā, Cic.: nec sumit aut ponit secures arbitrio popularis aurae, Hor. – als milit. t. t., p. arma, die Waffen niederlegen, ablegen, Cic. u.a., u. (v. sich Unterwerfenden) = die W. strecken, Caes. u.a. (s. Drak. Liv. 6, 10, 5). – b) v. weibl. Wesen, die Leibesfrucht ablegen, v. Frauen, positum est uteri onus, Ov. – v. der Sau, werfen, fetum ad imam cavernam, Phaedr. – v. Vögeln, legen, p. pauca ova, Colum.: p. ova in saepibus, Ov.
    2) übtr., ablegen, von sich tun, entfernen, fahren lassen, aufgeben (Ggstz. sumere, suscipere), bellum, Sall. u.a.: vitam, Cic. u.a.: triumviri nomen, Tac. – vitia, Cic.: amores cum praetexta toga, Cic.: inimicitias, Cael. b. Cic.: discordias, Tac.: dolorem, Cic.: curam et aegritudinem, Cic.: curas externorum periculorum, Liv.: omnes aliarum rerum curas, Liv.: metum,
    ————
    Ov. u. Plin. ep.: animos feroces, Liv.: ferocia corda, Verg.: vitae mortisque consilium vel suscipere vel ponere, Plin. ep. – poet., moras, Verg. – als milit. t. t. u. übtr., p. tirocinium, rudimentum, zurücklegen, ablegen, Liv. u.a. – u. als publiz. t. t., eine Würde niederlegen (klass. deponere), posito magistratu (Ggstz. quamdiu in magistratu est), ICt.
    3) als naut. t. t., Anker werfen, ancoris positis terrae applicare naves, Liv. 28, 17, 13.
    Archaist. Perf. poseivei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. lin. 3: posivi, Plaut. Pseud. 1281: posivit u. posibit, Act. fr. arv. a. 27, f.: posivt (so!), Corp. inscr. Lat. 3, 2208 u. 4367: possivit, ibid. 7, 579 u. 656: posivimus, Plaut. vidul. fr. 6 Stud. ( bei Prisc. 10, 37): posiverunt, Corp. inscr. Lat. 3, 6442. Cato r. r. praef. § 1. Cic. Tusc. 5, 83: posivere, Itin. Alex. 2 (3): posiveris, Plaut. trin. 145. Cato r. r. 4: posieit, Corp. inscr. Lat. 9, 3049 u. 3267: posiit, Corp. inscr. Lat. 5, 2575 u. 7, 574: posit od. posIt, Corp. inscr. Lat. 1, 1282. 1298. 1436 u.a.: possit, Corp. inscr. Lat. 2, 2712: poseit, ibid. 1, 1281 u. 1283: posierunt, ibid. 1, 1284. 3, 860: posiere, ibid. 5, 2714: posier(e), Corp. inscr. Lat. 13, 5282. Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf., S. 539. – Synkop. Partiz. Perf. postus, Lucr. 1, 1059; 3, 855 u.a. Sil. 13, 553. Ter. Maur. 2905.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pono

  • 17 pono

    pōno, pŏsŭi (Plaut. posīvi), pŏsĭtum, 3 (old form of perf. POSEIVEI, Inscr. Orell. 3308:

    posivi,

    Plaut. Ps. 5, 1, 35: posivimus, id. Fragm. ap. Prisc. p. 898 P.:

    posiverunt, Cato, R. R. praef. 1: posiveris,

    id. ib. 4, 1; Plaut. Trin. 1, 2, 108: POSIER unt, Inscr. Orell. 5061:

    POSIT, contr. from posivit,

    ib. 71; 732; 1475; 3087 al.; part. perf. sync. postus, a, um, Lucr. 1, 1059; 3, 87; 6, 965), v. a. [for posno, posino, from old prep. port, = proti, pros, and sino; cf.: porricio, pollingo, etc., and v. pro, sino], to put or set down a person or thing, to put, place, set, lay, etc. (syn.: colloco, statuo); constr. with acc. alone, or with in and abl., or with adv. of place; sometimes with in and acc., or absol.; v. infra.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    tabulas in aerario ponere,

    Caes. B. C. 3, 108:

    castra,

    to pitch, id. ib. 1, 65 fin.:

    castra iniquo loco,

    id. ib. 1, 81:

    milia passuum tria ab eorum castris castra ponit,

    id. B. G. 1, 22 fin.: qui indicabantur, in senatu sunt positi, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 50:

    tabulas obsignatas in publico,

    Cic. Fl. 9, 21:

    sejuges in Capitolio aurati a P. Cornelio positi,

    Liv. 38, 35, 4:

    tyrannicidae imago in gymnasio ponatur,

    Quint. 7, 7, 5; cf. id. 1, 7, 12:

    collum in Pulvere,

    Hor. C. 4, 6, 11; cf.:

    artus in litore ponunt,

    Verg. A. 1, 173; and with simple abl.:

    saxo posuit latus,

    Val. Fl. 4, 378:

    in curulibus sellis sese posuerunt,

    seated themselves, Flor. 1, 13.—With in and acc.: hodierno die primum longo intervallo in possessionem libertatis pedem ponimus, Cic. Phil. 3, 11, 28 B. and K. (Klotz, possessione):

    Cyzici in Prytaneum vasa aurea mensae unius posuit,

    Liv. 41, 20, 7 Weissenb. ad loc.:

    stipes erat, quem... in flammam triplices posuere sorores,

    Ov. M. 8, 452:

    omnia pone feros in ignes,

    id. R. Am. 719:

    oleas in solem,

    Cato, R. R. 7:

    coronam in caput,

    Gell. 3, 15, 3.—With sub and abl.:

    pone sub curru nimium propinqui,

    Hor. C. 1, 22, 21:

    fundamenta,

    Vulg. 1 Esd. 6, 3:

    ubi pedem poneret non habebat,

    might set his foot, Cic. Fin. 4, 25, 69:

    genu or genua,

    to bow the knee, to kneel, Ov. F. 2, 438; 5, 507; Curt. 8, 7, 13:

    num genu posuit? num vocem supplicem misit?

    id. 4, 6, 28:

    oculos,

    to cast one's eyes on, Vulg. Jer. 24, 6:

    faciem,

    to turn one's face, id. ib. 42, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., to place, post, set, station a body of troops:

    ibi praesidium ponit,

    Caes. B. G. 2, 5:

    praesidium ibi,

    id. B. C. 1, 47 fin.:

    legionem tuendae orae maritimae causā,

    id. ib. 3, 34:

    insidias contra aliquem,

    Cic. Agr. 2, 18, 49.—
    2.
    To set up, erect, build (mostly poet.):

    opus,

    Ov. M. 8, 160:

    templa,

    Verg. A. 6, 19:

    aras,

    id. ib. 3, 404:

    tropaeum,

    Nep. Dat. 8, 3; so,

    in inscrr., of erecting monuments of any kind: POSVIT, PONENDVM CVRAVIT (usu. abbreviated P. C.), etc.: columna rostrata quae est Duilio in foro posita,

    in honor of Duilius, Quint. 1, 7, 12.—
    3.
    Hence, poet., to form, fashion works of art:

    Alcimedon duo pocula fecit... Orpheaque in medio posuit,

    Verg. E. 3, 46:

    hic saxo liquidis ille coloribus Sollers nunc hominem ponere, nunc deum,

    Hor. C. 4, 8, 8.—
    4.
    To set, set out, plant trees, etc. ( poet. and in postAug. prose;

    syn.: planto, sero): pone ordine vites,

    Verg. E. 1, 74:

    vitem,

    Col. 4, 1; cf.:

    ille et nefasto te (arbor) posuit die,

    planted thee, Hor. C. 2, 13, 1.—
    5.
    To lay, stake, wager, as a forfeit; to lay down, propose, as a prize: pono pallium;

    Ille suum anulum opposuit,

    Plaut. Curc. 2, 3, 76:

    pocula fagina,

    Verg. E. 3, 36:

    invitat pretiis animos et praemia ponit,

    id. A. 5, 292:

    praemia,

    id. ib. 5, 486:

    praemium,

    Liv. 41, 23, 10.—
    6.
    In business lang., to put out at interest, to loan, to invest (less freq. than collocare): pecuniam in praedio ponere, Cic. Tull. § 15 Orell.; cf.:

    pecuniam apud aliquem,

    id. Verr. 2, 3, 70, § 165:

    dives positis in fenore nummis,

    Hor. A. P. 421:

    pecuniam Quaerit Kalendis ponere,

    id. Epod. 2, 70.—
    7.
    To place, set, appoint a person as a watch or guard, accuser, etc. (less freq. than apponere):

    Dumnorigi custodes ponit, ut, quae agat, scire possit,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    custos frumento publico est positus,

    Cic. Fl. 19, 45: alicui accusatorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3:

    puer super hoc positus officium,

    Petr. 56, 8.—
    8.
    To serve up, set before one at table (rare for the class. apponere), Cato, R. R. 79; so id. ib. 81:

    posito pavone,

    Hor. S. 2, 2, 23; 2, 4, 14; 2, 6, 64; 2, 8, 91; id. A. P. 422:

    positi Bacchi cornua,

    Ov. A. A. 1, 231:

    vinum,

    Petr. 34, 7:

    calidum scis ponere sumen,

    Pers. 1, 53:

    porcum,

    Mart. 8, 22, 1:

    da Trebio, pone ad Trebium,

    Juv. 5, 135.—
    9.
    To lay aside, take off, put down, lay down, etc. (as clothing, arms, books, the hair or beard, etc., = deponere):

    cum pila ludere vellet tunicamque poneret,

    Cic. Tusc. 5, 20, 60; cf.:

    veste positā,

    id. ib. 1, 47, 113:

    velamina,

    Ov. A. A. 2, 613; cf.:

    velamina de corpore,

    id. M. 4, 345:

    arma,

    Caes. B. G. 4, 37:

    sarcinam,

    Petr. 117, 11:

    barbam,

    Suet. Calig. 5; cf.:

    bicolor positis membrana capillis,

    Pers. 3, 10:

    libros de manibus,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 23; cf.:

    cum posui librum, et mecum ipse coepi cogitare,

    id. Tusc. 1, 11, 24.—
    10.
    To lay out for the grave:

    toroque Mortua componar, positaeque det oscula frater,

    Ov. M. 9, 503; Verg. A. 2, 644.—Also, to lay in the grave, to bury, inter ( poet. and in post-class. prose;

    syn.: sepelio, condo): corpore posto,

    Lucr. 3, 871:

    te... patriā decedens ponere terrā,

    Verg. A. 6, 508; Ov. F. 5, 480:

    ubi corpus meum positum fuerit,

    Dig. 34, 1, 18 fin.; Inscr. Orell. 4370:

    IN HAC CVPA MATER ET FILIVS POSITI SVNT,

    ib. 4550; 4495:

    HIC POSITVS EST, Inscr. in Boeckh. C. I. Gr. 4156: CINERES,

    Inscr. Orell. 4393; 4489.—
    11.
    Ponere calculum or calculos, transf., to weigh carefully, to ponder, consider:

    si bene calculum ponas,

    Petr. 115, 16:

    examina tecum, omnesque, quos ego movi, in utrāque parte calculos pone,

    Plin. Ep. 2, 19 fin.
    12.
    To arrange, deck, set in order (cf. compono):

    qui suas ponunt in statione comas,

    Ov. A. A. 3, 434:

    quid totiens positas fingis, inepta, comas?

    id. ib. 1, 306; cf. id. H. 4, 77; id. M. 1, 477.—
    13.
    To subdue, calm, allay, quiet:

    quo non arbiter Hadriae Major, tollere seu ponere vult freta,

    Hor. C. 1, 3, 16:

    magnos cum ponunt aequora motus,

    Prop. 4 (5), 14, 31.—Hence, neutr., of the winds, to fall, abate ( poet. and late Lat.):

    cum venti posuere omnisque repente resedit Flatus,

    Verg. A. 7, 27:

    tum Zephyri posuere,

    id. ib. 10, 103:

    simul ac ventus posuit,

    Gell. 2, 30, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set, place, put, lay a thing anywhere: noenum ponebat rumores ante salutem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 314 Vahl.):

    pone ante oculos laetitiam senatūs,

    Cic. Phil. 2, 45, 115:

    at te apud eum, di boni! quantā in gratiā posui,

    id. Att. 6, 6, 4; cf. id. ib. 5, 11, 6; 6, 1, 22: ponite me ei (Appio) in gratiā, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    apud Lentulum ponam te in gratiā,

    Cic. Att. 5, 3, 3 B. and K. (Orell. gratiam):

    se quoque in gratiā reconciliatae pacis ponere,

    Liv. 44, 14, 7:

    in laude positus,

    Cic. Sest. 66, 139:

    aliquem in metu non ponere,

    i. e. not to fear, id. Top. 13, 55:

    virtutum fundamenta in voluptate tamquam in aquā ponere,

    id. Fin. 2, 22, 72; cf. id. Pis. 4, 9:

    aliquid in conspectu animi,

    id. de Or. 3, 40, 161; cf.:

    sub uno aspectu ponere,

    Q. Cic. Petit. Cons. 1, 1: ponendus est ille ambitus, non abiciendus, to lay down gently, i. e. close gracefully, Cic. Or. 59, 199:

    super cor,

    to lay to heart, Vulg. Mal. 2, 2.—With in and acc.:

    te in crimen populo ponat atque infamiam,

    Plaut. Trin. 3, 3, 11.—Elliptically: et quidem cum in mentem venit, ponor ad scribendum, when it occurs to Cœsar, he sets me (i. e. my name) to the Senate's decrees, Cic. Fam. 9, 15, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Ponere aliquid in aliquā re, to put or place a thing in something, to cause a thing to rest or depend upon:

    credibile non est, quantum ego in consiliis et prudentiā tuā, quantum in amore et fide ponam,

    Cic. Att. 2, 23, 3:

    spem in aliquo,

    id. ib. 6, 1, 11:

    salutis auxilium in celeritate,

    Caes. B. G. 5, 48; cf.:

    spem salutis in virtute,

    id. ib. 5, 34, 2:

    ut in dubio poneret, utrum, etc.,

    regarded as doubtful, doubted, Liv. 34, 5, 3: sed haec haud in magno equidem ponam discrimine, I shall attach no great importance to it, id. prooem. § 8.—In pass.: positum esse in aliquā re, to be based or founded upon, to rest upon, depend upon:

    ut salutem praesentium, spem reliquorum in vestris sententiis positam esse et defixam putetis,

    Cic. Fl. 1, 3; id. Agr. 2, 9, 22:

    omnia posita putamus in Planci tui liberalitate,

    id. Att. 16, 16, F, 2; id. Or. 8, 27:

    in te positum est, ut, etc.,

    id. Att. 16, 16, B, § 8. —
    2.
    To lay out, spend, employ a thing, esp. time, in any thing:

    tempus in cogitatione ponere,

    Cic. de Or. 3, 5, 17:

    si in hac curā vita mihi ponenda sit,

    id. Fam. 9, 24, 4:

    diem totum in considerandā causā,

    id. Brut. 22, 87; cf. id. Fam. 5, 21, 1; id. Att. 6, 2, 6:

    sumptum,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2; id. Fam. 13, 54 fin.; cf.:

    totum animum atque omnem curam, operam diligentiamque suam in petitione,

    id. Mur. 22, 45:

    id multo tum faciemus liberius totosque nos in contemplandis rebus perspiciendisque ponemus,

    id. Tusc. 1, 19, 44:

    apud gratissimum hominem beneficium ponere,

    id. Fam. 13, 55 fin.:

    itinera enim ita facit, ut multos dies in oppidum ponat,

    id. Att. 11, 22, 2.—
    3.
    To put, place, count, reckon, consider a thing in or among certain things:

    mortem in malis,

    Cic. Fin. 3, 8, 29:

    in beneficii loco,

    id. Fam. 15, 4, 12; id. Cat. 2, 9, 20:

    si quis motus populi factus esset, id C. Norbano in fraude capitali esse ponendum,

    id. de Or. 2, 48, 199:

    in laude,

    to regard as praiseworthy, id. Top. 18, 71:

    in vitiis poni,

    to be regarded as a fault, Nep. Epam. 1, 2.—
    4.
    To appoint, ordain, make something:

    leges,

    Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28:

    festos laetosque ritus,

    Tac. H. 5, 5 fin.:

    ut male posuimus initia, sic cetera sequentur,

    Cic. Att. 10, 18, 2:

    ne tu in spem ponas me bonae frugi fore,

    to hope for, reckon upon, Plaut. Capt. 5, 2, 4 Fleck.: nomen, to apply or give a name (= imponere):

    sunt enim rebus novis nova ponenda nomina,

    Cic. N. D. 1, 17, 44; id. Tusc. 3, 5, 10; Verg. A. 7, 63:

    qui tibi nomen Insano posuere,

    Hor. S. 2, 3, 48: rationem, to furnish an account, to [p. 1397] reckon, Suet. Oth. 7; cf. Col. 1, 3:

    pecuniae,

    Dig. 46, 3, 89.—
    5.
    To make or render vows or votive offerings to the gods:

    Veneri ponere vota,

    Prop. 3, 12, 18:

    nunc ego victrices lauro redimire tabellas, Nec Veneris mediā ponere in aede morer,

    Ov. Am. 1, 11, 25:

    hic ponite lucida Funalia et vectes,

    Hor. C. 3, 26, 6:

    libatum agricolae ponitur ante deo,

    Tib. 1, 1, 14; Ov. M. 3, 506:

    ex praedā tripodem aureum Delphi posuit,

    Nep. Paus. 2, 3.—
    6.
    In speaking or writing, to lay down as true, to state, assume, assert, maintain, allege, take for granted, etc.:

    quamobrem, ut paulo ante posui, si, etc.,

    Cic. Fam. 1, 9, 21; id. Fin. 2, 31, 100:

    recte Magnus ille noster, me audiente, posuit in judicio, rem publicam, etc.,

    id. Leg. 2, 3, 6: verum pono, esse victum eum;

    at, etc.,

    Ter. Phorm. 4, 3, 25:

    positum sit igitur in primis, etc.,

    Cic. Or. 4, 14:

    hoc posito atque concesso, esse quandam vim divinam, etc.,

    id. Div. 1, 52, 118; cf.:

    quo posito, et omnium sensu adprobato,

    id. Fin. 3, 8, 29; id. Leg. 2, 19, 48:

    pono satis in eo fuisse orationis atque ingenii,

    id. Brut. 45, 165:

    aliquid pro certo ponere,

    Liv. 10, 9 fin.:

    nunc rem ipsam ponamus quam illi non negant... Est haec res posita, quae ab adversario non negatur,

    Cic. Caecin. 11, 32.—
    7.
    Esp.: exemplum ponere, to cite an instance:

    eorum quae constant exempla ponemus,

    Cic. Inv. 1, 38, 68:

    perspicuo et grandi vitio praeditum posuimus exemplum,

    id. ib. 1, 47, 88:

    ab adjunctis antea posui exemplum,

    id. Top. 11, 50:

    horum exempla posui ex jure civili,

    id. ib. 14, 58:

    horum generum ex Cicerone exempla ponamus,

    Quint. 5, 11, 11; 6, 3, 108 al.—
    8.
    To set before the mind, represent, describe:

    nec ponere lucum Artifices, nec, etc.,

    Pers. 1, 70:

    pone Tigellinum,

    Juv. 1, 155.—
    9.
    To propose, offer, fix upon a theme for discussion (= proponere):

    mihi nunc vos quaestiunculam, de quā meo arbitratu loquar, ponitis?

    Cic. de Or. 1, 22, 102; 2, 1, 2:

    ponere aliquid, ad quod audiam, si tibi non est molestum, volo,

    id. Fat. 2, 4; cf.:

    ponere jubebam, de quo quis audire vellet,

    id. Tusc. 1, 4, 7:

    ponere praemium,

    Liv. 39, 17, 1; and impers. pass.:

    doctorum est ista consuetudo eaque Graecorum, ut iis ponatur, de quo disputent quamvis subito,

    id. Lael. 5, 17; so,

    cum ita positum esset, videri, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 54.—
    10.
    To put away, leave off, dismiss, forego, lay down, surrender (= deponere):

    vitam propera ponere,

    Plaut. Curc. 4, 3, 4:

    vitia,

    Cic. de Or. 3, 12, 46:

    dolorem,

    id. Tusc. 3, 28, 66: inimicitias, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6:

    curas,

    Liv. 1, 19:

    metum,

    Plin. Ep. 5, 6:

    iram,

    Hor. A. P. 160:

    moras,

    id. C. 4, 12, 25; Ov. F. 2, 816:

    animos feroces,

    Liv. 8, 1:

    corda ferocia,

    Verg. A. 1, 302:

    vires (flammae),

    id. ib. 5, 681:

    ipsum rudimentum adulescentiae bello lacessentem Romanos posuisse,

    had obtained his first experience, Liv. 31, 11 fin.; Suet. Ner. 22; also,

    tirocinium,

    Just. 12, 4, 6:

    animam,

    to lay down life, Vulg. Johan. 10, 15; 17.—Esp., milit. t. t.: arma ponere (= deponere), to lay down arms, yield, surrender:

    Nepesinis inde edictum ut arma ponant,

    Liv. 6, 10, 5:

    dedi imperatorem, arma poni jubet,

    id. 4, 10, 3; cf.:

    positis armis,

    id. 35, 36, 4; id. Epit. 88.—
    11.
    To make, cause to be (eccl. Lat.):

    cornu tuum ponam ferreum,

    Vulg. Mich. 4, 13:

    posuit me desolatam,

    id. Thren. 3, 11; with quasi:

    ponam Samariam quasi acervum,

    id. Mich. 1, 6; with in and acc.:

    posuerunt eam in ruinam,

    id. Isa. 23, 13.—
    12.
    To assume, suppose, put a case (of mere suppositions; only late Lat.; cf. 6 supra): pone tamen ab evangelistis scriptum, Ambros. de Fide, 5, 16, 194; Ps.-Quint. Decl. 273.—Hence, pŏsĭtus, a, um, P. a., of localities, placed, situated; situate, standing, lying anywhere:

    Roma in montibus posita,

    Cic. Agr. 2, 35, 96:

    Delos in Aegaeo mari posita,

    id. Imp. Pomp. 18, 55:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 5:

    tumulus opportune ad id positus,

    id. 28, 13:

    urbs alieno solo posita,

    id. 4, 17.— Poet.:

    somno positus = sopitus,

    lulled to sleep, Verg. A. 4, 527.

    Lewis & Short latin dictionary > pono

  • 18 alea

    [st1]1 [-] alea, ae, f.: - [abcl][b]a - jeu de hasard, jeu de dés, dé. - [abcl]b - sort, fortune, chance; hasard, risque, péril.[/b]    - jacta alea esto, Suet. Caes.: que le sort en soit jeté.    - aleā (aleam) ludere: jouer aux dés.    - indulgere aleae, Suet. Aug. 70: avoir un penchant (un faible) pour les jeux de hasard.    - in dubiam imperii servitiique aleam ire, Liv. 1.23: courir le risque de devenir maîtres ou esclaves.    - alea belli: les hasards de la guerre.    - aliquid in aleam dare: livrer qqch au hasard.    - M. Tullius extra omnem ingenii aleam positus, Plin. praef. § 7: Cicéron dont le génie est hors de toute contestation.    - prosperiore aleā uti, Suet. Calig. 41: être assez heureux au jeu.    - aleam emere, Dig.: faire un marché aléatoire. [st1]2 [-] Alea, ae, f.: - [abcl][b]a - Aléa (ville d'Arcadie). - [abcl]b - Aléa (surnom de Minerve, honorée à Aléa).[/b]    - [gr]gr. Ἀλέα.
    * * *
    [st1]1 [-] alea, ae, f.: - [abcl][b]a - jeu de hasard, jeu de dés, dé. - [abcl]b - sort, fortune, chance; hasard, risque, péril.[/b]    - jacta alea esto, Suet. Caes.: que le sort en soit jeté.    - aleā (aleam) ludere: jouer aux dés.    - indulgere aleae, Suet. Aug. 70: avoir un penchant (un faible) pour les jeux de hasard.    - in dubiam imperii servitiique aleam ire, Liv. 1.23: courir le risque de devenir maîtres ou esclaves.    - alea belli: les hasards de la guerre.    - aliquid in aleam dare: livrer qqch au hasard.    - M. Tullius extra omnem ingenii aleam positus, Plin. praef. § 7: Cicéron dont le génie est hors de toute contestation.    - prosperiore aleā uti, Suet. Calig. 41: être assez heureux au jeu.    - aleam emere, Dig.: faire un marché aléatoire. [st1]2 [-] Alea, ae, f.: - [abcl][b]a - Aléa (ville d'Arcadie). - [abcl]b - Aléa (surnom de Minerve, honorée à Aléa).[/b]    - [gr]gr. Ἀλέα.
    * * *
        Alea, aleae, f. g. Cic. Tout jeu de hasard.
    \
        Alea certaminis. Liu. Le hasard, ou fortune et adventure du combat.
    \
        Extra omnem ingenii aleam positus. Plin. Qui est hors du danger de trouver homme qui le surmonte d'esprit, ou d'avoir son pareil. ou, Qui est hors des dangers du jugement d'autruy, tant scauroit il estre ingenieux.
    \
        Alea vitae domini, ac rei familiaris. Varro. Le hasard et danger de la vie et des biens.
    \
        Maris et negotiationis alea. Columel. Le danger de la mer, et de marchandise.
    \
        Alea pernox. Iuuen. Quand on joue toute la nuict.
    \
        Praeceps. Horat. Jeu chauld et soubdain.
    \
        Vetita legibus alea. Horat. Defendu par les loix.
    \
        Aleam adire. Senec. Se mettre au hasard.
    \
        Alea decoquit eum. Persius. Il brusle apres le jeu.
    \
        Aleam emere. Hoc est, incertum rerum euentum. Pomp. Acheter l'adventure de quelque chose, et un hasard.
    \
        Aleam omnem iacere. Sueton. Mettre tout à l'adventure, Hasarder tout, S'adventurer à perte ou à gain.
    \
        Aleam sequi. Varro. Suyvre le hasard et l'adventure.
    \
        Ire in dubiam seruitii imperiique aleam. Liu. Se mettre en hasard et danger d'estre maistre ou varlet.

    Dictionarium latinogallicum > alea

  • 19 pōnō

        pōnō posuī (posīvērunt, C.), positus, ere    [for * posino; old praep. port- (pro) + sino], to put down, set down, put, place, set, fix, lay, deposit: tabulas in aerario, Cs.: castra iniquo loco, pitch, Cs.: tabulas in publico, deposit: collum in Pulvere, H.: in possessionem libertatis pedem ponimus: in Prytaneum vasa aurea, L.: omnia pone feros in ignes, O.: ubi pedem poneret habere, might set his foot: posito genu, kneeling, O.: num genu posuit? Cu.: ova, O.: fetum, give birth to, Ph.—Of troops and guards, to place, post, set, station, fix: praesidium ibi, Cs.: insidias contra Pompei dignitatem: Dumnorigi custodes, ut, etc., Cs.— To set up, erect, build: opus, O.: urbem, V.: castella, Ta.: aras, V.: tropaeum, N.— To form, fashion, mould, depict: duo pocula fecit... Orphaeque in medio posuit, V.: nunc hominem nunc deum, H.—Of plants, to set, set out, plant: ordine vites, V.: nefasto (arborem) die, H.—Of wagers or prizes, to offer, propose, promise, lay, stake, wager: pocula fagina, V.: praemium proposuerunt, si quis nomen detulisset, L.— To put out at interest, loan, invest: pecuniam in praedio: dives positis in faenore nummis, H.— To serve, serve up, set forth: posito pavone, H.: positi Bacchi cornua, O.: Da Trebio, pone ad Trebium, Iu.— To lay aside, take off, put down, lay down: veste positā: velamina de corpore, O.: librum: arma, i. e. surrender, Cs.: Nepesinis inde edictum ut arma ponant, L.: positis armis, L.— To lay out, arrange for burial: toro Mortua componar, O.: positum adfati corpus, V.— To lay in the grave, bury, inter: te... patriā decedens ponere terrā, V.: quā positis iusta feruntur avis, O.— To arrange, deck, set in order: suas in statione comas, O.— To subdue, calm, allay, quiet: quo non arbiter Hadriae Maior, tollere seu ponere volt freta, H.—Of winds, to fall, abate: Cum venti posuere, V.—Of an anchor, to cast, fix: ancoris positis, L.—Fig., to set, place, put, lay, bring: pone ante oculos laetitiam senatūs: se in gratiā reconciliatae pacis, L.: in laude positus: illa in conspectu animi: cum in mentem venit, ponor ad scribendum, my name is added to the record.—To put, place, cause to rest: credibile non est, quantum ego in prudentiā tuā ponam, count upon: spem salutis in virtute, Cs.: in te positum est, ut, etc., rests with you.—To lay out, spend, employ, occupy, consume: tempus in cogitatione: diem totum in considerandā causā: totos nos in rebus perspiciendis: itinera ita facit, ut multos dies in oppidum ponat.— To put, place, count, reckon, consider, regard: mortem in malis: inter quos me ipse dubiā in re poni malim, L.: Hoc metuere, alterum in metu non ponere, regard with fear, Poët. ap. C.: ut in dubio poneret, utrum, etc., regarded as doubtful, L.: haec in magno discrimine, attach great importance to, L.: in vitiis poni, be regarded as a fault, N.— To appoint, ordain, make: leges: sunt enim rebus novis nova ponenda nomina, to be applied: Laurentisque ab eā (lauro) nomen colonis, V.: tibi nomen Insano, H.—Of vows or votive offerings, to make, render, pay, consecrate: Veneris (tabellas) in aede, O.: hic funalia, H.: ex praedā tripodem aureum Delphis, N.— To lay down as true, state, posit, fix, assume, assert, maintain, allege: ut paulo ante posui, si, etc.: Verum pono, esse victum eum; at, etc., T.: positum sit igitur in primis, etc.: hoc posito, esse quandam, etc., agreed: id pro certo, L.: rem ipsam.— To cite, set forth, refer to: eorum exempla.— To set forth, represent, describe: Tigellinum, Iu.— To propose, offer, fix upon, set forth: mihi nunc vos quaestiunculam ponitis?: ponere iubebam, de quo quis audire vellet: doctorum consuetudo ut iis ponatur, de quo disputent.— To put away, leave off, dismiss, forego, lay down, surrender: vitia: curas, L.: moras, H.: corda ferocia, V.: ponendus est ille ambitus (verborum), non abiciendus, i. e. to be closed without abruptness.
    * * *
    I
    ponere, posivi, - V
    put, place, set; station; (archaic form of perf. of pono)
    II
    ponere, posui, positus V
    put, place, set; station

    Latin-English dictionary > pōnō

  • 20 locus

    locus, ī, m. (Plur. loci einzelne Orte, u. heterogen. loca Orte im Zusammenhange, Gegend), I) der Ort, Platz, die Stelle, A) im allg.: 1) eig.: qui ea loca incolerent, Caes.: proximos locos occupare, Sall.: ad id loci venire, Sall.: locum facere in turba, Platz machen, Ov.: vincendo locum facere, sich durch Besiegung des Feindes Raum schaffen, Curt.: ex od. de loco superiore dicere, agere, »von einer Erhöhung«, sowohl vom Tribunal als von der Rednerbühne (rostra) aus, Cic.: loco cedere, weichen, seinen Platz verlassen, Sall.: locum dare, Platz machen, zulassen, Cic.: locum dare alci, Platz geben, d.i. weichen, nachgeben, Ter.: loco movere, vom Orte wegtreiben, vertreiben, Ter. u. Cic.: so auch loco deicere, Hor.: ex omnibus locis (Winkeln) protrahi, Liv.

    2) bildl.: locum dare, Raum geben, consilio, suspicioni, Cic.: locum habere stattfinden, Cic.: nullum misericordiae locum habuerunt, sie ließen kein Mitleiden mit ihnen aufkommen, Liv.: locus est nemini, niemand kann dazu gelangen, Cic.: ubi negotia fecissent locum otio, Raum gegeben, Vell.: Homero est locus in poëtis, Cic.: maledicto nihil loci est, findet nicht statt, Cic.: locum non relinquere preci, Ter., od. precibus, Cic., od. morti honestae, nicht Raum geben, Cic. – oft als Genet. partitiv., quo loci, Cic.: so auch eo loci, Cic.: eodem loci, Suet.: ubi loci res nostra est? Plaut.: ubicumque locorum, Hor.: ibidem loci, Plaut. – So nun a) prägn., der geeignete, rechte Ort, de cuius laude neque locus hic est, ut multa dicantur, neque etc., Cic. Rosc. Am. 33: nec vero hic locus est, ut de moribus maiorum loquamur, Cic. Tusc. 4, 1: nam nefacere si velim, non est locus, Plaut. truc. 877: loco, am rechten Platze, an rechter Stelle, quaerere, Cic., narrare (eine Erzählung in die Rede einflechten), Cic., lecta poëmata adiungere, Cic.: loco positus, am gehörigen Platze, recht angebracht, Cic.: so auch in loco (am geeigneten Orte, wenn es am Platze ist), zB. obsecundato in loco, Ter.: video eos sapere in loco, Ter.: dulce est desipere in loco, Hor.: in loco positus (s. vorh.), Cic.: vollst. suo loco, zB. de amplificatione dicere, Cic. part. or. 30. – b) die Stelle in der Reihenfolge, secundo loco, zweitens, Cic.: priore loco dicere, zuerst, Cic., Ggstz. posteriore loco dicere, Cic.: tertio et tricesimo loco ab Nino natus, Vell.: post hunc tertio loco regnasse Faunum ferunt, Iustin.: magnum locum facere operi suo inter etc., einen wichtigen Platz anweisen, Vell. – bes. von den Senatoren bei der Abstimmung, antiquior sententiae dicendae locus, vorangehende Stelle, Vortritt, Cic.: loco dicere, an seiner Stelle (d. h wenn die Reihe an ihn kommt), Cic.: suo loco sententiam dicere, Liv.: sententiae loco dicere, in der Reihe der Abstimmung, Plin. ep.: u. so sententiae loco in hunc modum disseruit, Tac.: praetorio loco dicere sententiam, als Prätor, Cic. Vgl. Mommsen Staatsrecht Bd. 3. S. 967. Nipperd. Tac. ann. 14, 42. – c) der Platz, die Stelle = der Rang, das Ansehen, das man jmdm. einräumt, quem locum apud Caesarem obtinuisti? Cic.: tenere oratorum locum, Cic.: eodem apud me loco, quo apud patronum, Cic.: dah. loco u. in loco m. Genet., anstatt, für, wie, filii loco esse, Cic.: alci parentis loco esse, Cic.: alqm diligere in fratris loco, wie einen Bruder, Ter.: alqm patris loco colere, Cic.: sunt qui criminis loco putent esse quod vivam, die es mir zum Vorwurf machen mögen, daß ich lebe, Cic.: dah. habere eo loco, so schätzen, Cic.: nullo loco numerare, nicht schätzen, Cic.: vocari in locum mortui, Cic. – d) der Posten, Rang, Stand, den jmd. im Staate einnimmt (s. Korte Cic. ep. 4, 18, 4 u. Sall. Iug. 63, 6), locus senatorius, equester, Cic.: loca consularia, Liv.: summus locus civitatis, Cic.: maiorum locum ei restituit, Caes.: loco movit signiferos, entsetzte ihrer Stellen, Caes.: non ignobilis inter causidicos loci fuit, Lact. – e) der Stand, Rang, den die Geburt verleiht, die Herkunft, isto loco femina, Cic.: homines inferiore loco, Cic.: honesto loco nati, Plin. ep.: obscuro loco nati, Cic.: summo loco nata, von hoher Geburt, Liv.: tenui loco orti, Liv.

    B) insbes.: 1) als t. t. der Fechter- und Militärsprache, die Stellung, der Posten, die oder den man im Kampfe behaupten will, locum tenere, relinquere, Caes.: loco pellere, Auct. b. Afr.: im Bilde, loco movere, aus seiner Stellung (im Staate) vertreiben, Cic.: virtutis locum deseruit, Hor. – 2) loci od. loca, griech. τόποι, die Geburtsglieder, der Mutterleib der Menschen u. Tiere, loci muliebres, Varro LL. 5, 15: semen in locis insedit, Cic. – 3) die Stelle, die Partie, das Stück, der Satz, Abschnitt, Gedanke eines Buches, einer Wissenschaft, locus reprehensus, Ter.: aliquot locis significavit, Cic.: ad locum venias, Cic.: omnes philosophiae loci, das ganze Gebiet der Ph., Cic. – 4) Plur. loci, die Beweismittel, die Beweisquelle, locos nosse, Cic.: loci communes, allgemeine Beweisquellen, Cic. – 5) ein Stück von einem Gute, ICt.: dah. meton., ein Gut, Grundstück, Acker, Cic. u.a. – 6) der Ort zum Bewohnen = a) der Raum, das Gelaß, Gemach, die Wohnung, das Logis, locus oculi, die Augenhöhle, Plaut. Men. 1014: primus locus aedium, Nep. praef. § 6: loca et lautia, Liv.: loci tacentes, Tac.: loca tacentia, in der Unterwelt, Verg.: locum facere (einrichten) sub terra, Nep. – b) der Ort = die Stadt, opportunitas loci, Cic.: locus Pherae, loca Buprasium, Hyrmine, Plin.: is datus erat locus colloquio, Liv.: ubi nunc urbs est, tunc locus urbis erat, Ov. – c) die Gegend, loci fertilitas, Caes.: situs locorum montiumque, Vell.: loca temperatiora, Caes.: ea loca incolere, Caes.: de locis atque urbibus haec memoranda sunt, Mela. – d) die Grabstätte, das Grab, Corp. inscr. Lat. 9, 3107.

    II) übtr.: 1) die Zeit, der Raum in der Zeit, a) übh.: ignoscendi dabitur peccati locus, Ter.: inde loci, hierauf, Lucr.: interea loci, Komik.: postidea loci, Plaut.: postea loci, Sall.: post id locorum, hernach, Plaut.: tunc locorum, Tertull.: ad id locorum, bis auf diese Zeit, Sall. u. Liv.: so auch ad hoc locorum, Fronto ad amic. 2, 7. p. 193, 8 N.: u. adhuc locorum, Plaut.: ex hoc loco, Plaut., od. ad locum, auf der Stelle, zur Stelle, alsbald, Liv. – b) prägn., die Gelegenheit, Veranlassung, si est ullus gaudendi locus, Cic.: ne illis quidem ad fugam locus est, Tac.: qui igitur relictus est obiurgandi locus? Ter.: locum dare, Gelegenheit geben, existimandi, Cic.: u. so locum dare nocendi, eine Blöße geben, Nep.: locum dare nobis loquendi, Plaut. capt. 212: locum dare Veientibus ad incendenda opera, Lic.: locum facere (Gel. geben zu) poëtarum mendacio, magnae iacturae, Curt., titulo muneribusque, Ov.: locum aperire suspicioni, dem V. sich aussetzen, Cic.: locum aperire hosti ad occasionem, Gelegenheit geben, einen Handstreich auszuführen, eine Blöße geben, Liv.: locum seditionis quaerere, Liv.: quaerere locum mentioni alcis, Vell. – 2) der Standpunkt, die Lage, die Umstände, der Zustand, die Verfassung, in eum incĭdi locum, Ter.: peiore loco non potest res esse, Ter.: meliore loco erant res nostrae, Cic.: res erat eo loci, Cic.: si (homo) eo loco esset, Cic.: si in istoc sim loco, Plaut.: tuli graviter et acerbe, iudices, in eum me locum adduci (daß mir nur die Alternative bleibt), ut aut... aut etc., Cic. – 3) ein Punkt, eine Sache, ein Stück, alter erat locus cautionis, ne etc., Cic.: cui loco consulite, Cic.: loci, in quos honesti naturam divisimus, Cic. – / Arch. Nbf. stlocus, nach Quint. 1, 4, 16 u. Paul. ex Fest. 312, 6. Über die Plur. loci u. loca s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 808 ff.

    lateinisch-deutsches > locus

См. также в других словарях:

  • positus — index situated Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • positus — (Latin.) Placed …   Ballentine's law dictionary

  • Non-positus — Inwohner ist eine Bezeichnung von regional sehr unterschiedlicher Bedeutung. In vielen Gegenden (z. B. in Süddeutschland und Sachsen) sind damit (und unter den ähnlichen Bezeichnungen Insten und Instleute) Hausgenossen (Einmieter), Dienstboten… …   Deutsch Wikipedia

  • in margine positus — index marginal Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • legem positus — See extra legem positus …   Ballentine's law dictionary

  • utlagatus est quas extra legem positus, caput gerit lupinum — /atlageytas est kweysay ekstra liyjam pozatas. kaepat jerat l(y)uwpaynam/ An outlaw is, as it were, put out of the protection of the law. He bears the head of a wolf …   Black's law dictionary

  • extra legem positus — Placed outside the law; subjected to civil death, an accompaniment of attainder of treason or felony whereby the attainted person was disqualified as a witness, as a plaintiff or as having capacity to perform any legal function; legally dead. 21… …   Ballentine's law dictionary

  • Extra legem positus est civiliter mortuus — A person who is placed outside the law (that is, outlawed) is civilly dead …   Ballentine's law dictionary

  • In aedificiis lapis male positus non est removendus — In buildings, a stone badly placed cannot be removed …   Ballentine's law dictionary

  • præpositus — …   Useful english dictionary

  • POSITS — positus …   Abbreviations in Latin Inscriptions

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»