-
1 opacus
opācus, a, um, schattig, I) passiv = beschattet (Ggstz. apricus), A) eig.: ripa, Cic.: frigus, die Kühle des Schattens, schattige Kühle, Verg.: collis antiquā cupresso nemorosus et opacus, Plin. ep.: locus densiore umbrā opacior, Plin. ep. 5, 6, 33: platanon opacissimus, Plin. ep. 1, 3, 1: opacissima nemorum pascua (Ggstz. aprica hiberna), Colum. 6, 22, 2. – neutr. subst., in opaco, im Schatten, Plin.: per opaca locorum, schattige Gegenden, Verg. – B) übtr.: 1) schattig = dunkel, finster, nox, Verg.: mater, die Erde, Ov.: vetustas. Gell. – 2) = dicht, barba, Catull. 37, 19. – II) aktiv = beschattend, arbor, Verg.: nubes, Ov.
-
2 opacus
opācus, a, um, schattig, I) passiv = beschattet (Ggstz. apricus), A) eig.: ripa, Cic.: frigus, die Kühle des Schattens, schattige Kühle, Verg.: collis antiquā cupresso nemorosus et opacus, Plin. ep.: locus densiore umbrā opacior, Plin. ep. 5, 6, 33: platanon opacissimus, Plin. ep. 1, 3, 1: opacissima nemorum pascua (Ggstz. aprica hiberna), Colum. 6, 22, 2. – neutr. subst., in opaco, im Schatten, Plin.: per opaca locorum, schattige Gegenden, Verg. – B) übtr.: 1) schattig = dunkel, finster, nox, Verg.: mater, die Erde, Ov.: vetustas. Gell. – 2) = dicht, barba, Catull. 37, 19. – II) aktiv = beschattend, arbor, Verg.: nubes, Ov. -
3 opācus
opācus adj., in the shade, shaded, shady: ripa: frigus, cool shade, V.: vallis, H.— Plur n. as subst: per opaca locorum, shady places, V.—Darkened, dark, obscure: domus Cyclopis, V.: mater, i. e. earth, O.: crepuscula, of the lower regions, O.— Casting a shade, shady: nemus, V.: Arctos, H.: barba, thick, Ct.* * *opaca, opacum ADJdark, shaded; opaque -
4 opacus
ŏpācus, a, um, adj.I.In the shade, shaded, shady (class.):B.opaca vocantur umbrosa,
Fest. p. 185 Müll.:ripa,
Cic. Leg. 1, 5, 15:frigus,
shady coolness, cool shade, Verg. E. 1, 53:vallis,
Hor. Ep. 1, 16, 5.— Comp.:locus umbrā opacior,
Plin. Ep. 5, 6, 25.— Sup.:opacissima nemorum pascua,
Col. 6, 22.— Neutr. absol.:colores, qui in opaco clarius micant,
in the shade, Plin. 10, 20, 22, § 43.—So in plur. with gen.:per opaca locorum,
through shady places, Verg. A. 2, 725; 6, 633.—Transf.1.Darkened as if by shades, dark, obscure ( poet. and in post-class. prose):* 2. II.nox,
Verg. A. 4, 123:domus Cyclopis,
id. ib. 3, 619:nubes,
Ov. A. A. 2, 619:mater,
i. e. the earth, id. M. 2, 274:crepuscula,
in the lower regions, id. ib. 14, 122:vetustas,
Gell. 10, 3, 15:mons,
Vulg. 1 Reg. 23, 14.—That gives or casts a shade, shady ( poet.):nemus,
Verg. A. 8, 107:ilex,
id. ib. 11, 851:herba,
Ov. M. 3, 438. -
5 peropacus
per-opācus, a, um -
6 peropacus
per-opācus, a, um, sehr schattig, spelunca, Lact. 1, 22, 2.
-
7 peropacus
per-opācus, a, um, sehr schattig, spelunca, Lact. 1, 22, 2.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > peropacus
-
8 peropacus
pĕr-ŏpācus, a, um, adj., very shady:spelunca,
Lact. 1, 22, 2. -
9 apo
I.A.. To fasten, attach, join, bind, tie to (syn.: ligo, adligo, jungo, conjungo, recto): comprehendere antiqui vinculo apere dicebant, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll.; cf. apex; used only in part. perf. pass. aptus (the P. a. v. infra):B.uteri terrae radicibus apti,
fastened to the earth, Lucr. 5, 808 (Lachm., terram and apti = adepti):bracchia validis ex apta lacertis,
united with the strong shoulders, id. 4, 829:gladium e lacunari setā equinā aptum demitti jussit,
Cic. Tusc. 5, 21, 62:linguam vinclis de pectore imo aptis moveri,
Gell. 1, 15.—Trop.: ex aliquā re (like pendere ex aliquā re), depending upon, arising from (so only in Cic.):II.rerum causae aliae ex aliis aptae et necessitate nexae,
Cic. Tusc. 5, 25, 70:honestum, ex quo aptum est officium,
id. Off. 1, 18, 60; id. Fin. 2, 14, 47:ex quā re (sc. virtute) una vita omnis apta sit,
id. Ac. 2, 10, 31:causa ex aeternis causis apta,
id. Fat. 15, 34:cui viro ex se apta sunt omnia, etc.,
id. Tusc. 5, 12, 36 (as transl. of Plat. Menex. p. 302: Hotôi gar andri eis heauton anêrtêtai panta, etc.); cf. id. Fam. 5, 13.—Once also with pendere:non ex verbis aptum pendere jus,
Cic. Caecin. 18.—Also without ex:vitā modicā et aptā virtute perfrui,
Cic. Leg. 1, 21, 56:rudentibus apta fortuna,
id. Tusc. 5, 14, [p. 138] 40.—A.. Joined, bound, or tied together, connected:B.aptum conexum et colligatum significat,
Non. p. 234, 32 (so most freq. in Lucr.):conjugio corporis atque animae consistimus uniter apti,
Lucr. 3, 846; 5, 555; 5, 558:genus... validis aptum per viscera nervis,
bound together by the strong band of the sinews, id. 5, 928:quae memorare queam inter se singlariter apta,
id. 6, 1067 al.:facilius est apta dissolvere quam dissipata conectere,
Cic. Or. 71, 235:quā ex conjunctione caelum ita aptum est, ut, etc.,
id. Tim. 5:qui tam certos caeli motus, tamque omnia inter se conexa et apta viderit,
id. N. D. 2, 38, 97; Gell. 6, 2. —Trop.:III.omnia inter se apta et conexa,
Cic. Fin. 4, 19, 53:apta inter se et cohaerentia,
id. N. D 3, 1, 4:efficiatur aptum illud, quod fuerit antea diffiuens ac solutum,
id. Or. 70, 233.— Poet., with abl., endowed, furnished, or ornamented with something: fides alma, apta pinnis, furnished with wings, winged, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 105:stellis fulgentibus apta caeli domus,
the abode of heaven studded with glittering stars, Lucr. 6, 357 (cf. id. 5, 1205: stellis micantibus aethera fixum);imitated by Verg.: caelum stellis fulgentibus aptum,
Verg. A. 11, 202, and:axis stellis ardentibus aptus,
id. ib. 4, 482:veste signis ingentibus aptā,
Lucr. 5, 1428:magis apta figura,
id. 2, 814: lucus opacus teneris fruticibus aptus, Varr. ap. Non. p. 235, 9:Tyrio prodeat apta sinu,
Tib. 1, 9, 70.—Hence,aptus, a, um, P. a., pr., fitted to something; hence, suited, suitable, proper, apposite, fit, appropriate, adapted, conformable to (cf. accommodatus and appositus, 2.).A.In gen.: aptus is, qui convenienter alicui junctus est, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll. (so most freq. after the Cic. per.); constr. with ad or dat.; of persons always with dat.(α).With ad:(β).ossa habent commissuras ad stabilitatem aptas,
Cic. N. D. 2, 55, 139:in pulmonibus inest raritas quaedam ad hauriendum spiritum aptissima,
id. ib. 2, 55, 136:locus ad insidias aptior,
id. Mil. 20:calcei habiles et apti ad pedem,
id. de Or. 1, 54, 231:castra ad bellum ducendum aptissima,
Caes. B. C. 2, 37; so Vulg. 1 Par. 7, 40; ib. 2 Par. 26, 13:aptum ad proelium,
ib. 1 Reg. 14, 52:fornices in muro erant apti ad excurrendum,
Liv. 36, 23, 3 al. —With dat.:(γ).non omnia rebus sunt omnibus apta,
Lucr. 6, 961:aliis alias animantibus aptas Res,
id. 6, 773:initia apta et accommodata naturae,
Cic. Fin. 4, 17, 46:quod verum, simplex sincerumque sit, id esse naturae hominis aptissimum,
id. Off. 1, 4, 13:haec genera dicendi aptiora sunt adulescentibus,
id. Brut. 95, 223; so id. ib. 62, 326; id. Tusc. 1, 36, 87; id. Or. 22, 1 al.:quod aetati tuae esset aptissimum,
id. Off. 1, 2, 4; so Nep. Att. 16, 1:apta dies sacrificio,
Liv. 1, 45:venti aptiores Romanae quam suae classi,
id. 25, 37 al.:notavi portus puppibus aptos,
Ov. M. 3, 596; 4, 160:armis apta magis tellus,
Prop. 4, 22, 19:aptum equis Argos,
Hor. C. 1, 7, 9:apta vinculo conjugali,
Vulg. Ruth, 1, 12; ib. Luc. 9, 62:aptus amicis,
Hor. S. 2, 5, 43 et saep.— Other constrr.:With in (cf. Rudd. II. p. 96, n. 60):(δ).in quod (genus pugnae) minime apti sunt,
Liv. 38, 21:formas deus aptus in omnes,
apt for, easily changed into, Ov. M. 14, 765:in ceteros apta usus,
Vulg. Deut. 20, 20:vasa apta in interitum,
ib. Rom. 9, 22.—With qui (cf. Zumpt, §(ε).568): nulla videbatur aptior persona, quae de illā aetate loqueretur,
Cic. Am. 1, 4:est mihi, quae lanas molliat, apta manus,
Ov. H. 3, 70.—Poet., with inf:(ζ).(Circe) apta cantu veteres mutare figuras,
Tib. 4, 1, 63:aetas mollis et apta regi,
Ov. A. A. 1, 10.— Esp. freq.,Absol., Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 235, 16:B.amor,
Prop. 4, 22, 42:saltus,
Ov. M. 2, 498:ars,
Tib. 1, 7, 60:apta oscula,
Tib. 1, 4, 54; Ov. H. 15, 132:lar aptus,
an extensive, satisfying possession, Hor. C. 1, 12, 43.—So in prose:aptus exercitus,
an army good in fight, ready for battle, Liv. 10, 25:tempus aptum,
the right time, id. 35, 19; so Vulg. Eccli. 20, 6 al.—Esp., in rhet., of the fitness, appropriateness of discourse:I.quid aptum sit, hoc est quid maxime decens in oratione,
Cic. de Or. 3, 55, 210; so apta oratio, which has the appropriate rhet. fulness and periodic rounding: numerosa et apta oratio, id. Or. 50, 168; cf. id. ib. 50, 70; so id. Brut. 17, 68:Thucydides verbis aptus et pressus,
exact and brief in expression, id. de Or. 2, 13, 56.—Hence, aptē, adv., closely, fitly, suitably, nicely, rightly.Lit.A.Absol.:B.atque ita apte cohaeret (mundi corpus), ut etc.,
Cic. Tim. 5: altera est nexa cum superiore et inde apteque pendens, id. ap. Non. p. 235, 18:capiti apte reponere,
Liv. 1, 34, 8.—With ad:C.apte convenire ad pedem,
Cic. Fin. 3, 14, 46.— Sup.,With inter:II. A.ut inter se quam aptissime cohaereant extrema (verba) cum primis etc.,
Cic. Or. 44, 149.—Absol.:B.facile judicabimus, quid eorum apte fiat,
Cic. Off. 1, 41, 146:quod est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,
id. ib. 1, 1, 2:apte et quiete ferre,
id. ib. 4, 17, 38:non equite apte locato,
Liv. 4, 37, 8:Qui doceant, apte quid tibi possit emi,
Ov. Am. 1, 8, 88:nec aliter imperium apte regi potest,
Curt. 8, 8, 13:floribus compositis apte et utiliter,
Plin. 11, 16, 16, § 46. — Comp.:qualia aptius suis referentur locis,
Plin. 2, 62, 62, § 153:Aptius haec puero, quam tibi, dona dabis,
Mart. 13, 26.—With dat.:C.si quid exierit numeris aptius,
Quint. 10, 12, 26.— Sup.:seruntur Parilibus tamen aptissime,
Plin. 19, 3, 24, § 69.—With ad:(ut) ad rerum dignitatem apte et quasi decore (loquamur),
Cic. de Or. 1, 32, 144:spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens,
Liv. 1, 10, 5. -
10 fidus [1]
1. fīdus, a, um (fīdo), dem man trauen kann, verlässig, zuverlässig, sicher, u. in diesem Sinne = treu ergeben, treu (Ggstz. infīdus), I) v. Pers.u. deren Gesinnung: α) absol.: amicus probus et fidelis et fidus, Plaut.: amici fidi (Ggstz. infidi), Cic.: bonus atque fidus iudex, Hor.: f. coniunx, Ov.: rebus male fidus acerbis, im Unglück treulos, Ov. – Compar., fidiora haec genera hominum fore ratus in Romano bello, Liv. 40, 3, 4. – Superl., mea Terentia, fidissima atque optima uxor, Cic.: rex Hiero, fidissimus imperii Romani cultor, Liv.: exercitus fidissimus et constantissimus, Cic.: libertorum fidissimi, Suet.: duos quam fidissimos ad eum mitteret, Sall. – β) m. Dat.: Abelux fidus ante Poenis, Liv.: Iulianis partibus fidus, Vell.: ego sum tibi firme fidus, Plaut.: quo sibi fidum faceret (exercitum), Sall. – Compar., ut eos sibi fidiores et dominis infestiores redderet, Iustin. 16, 5, 2. – Superl., servus, quem ex omnibus domino fidissimum credebat, Liv. 33, 28, 13: ne per summum dedecus fidissimos suis rebus Thapsitanos et Vergilium amitteret, Auct. b. Afr. 79, 2. – γ) m. Genet.: regina tui fidissima, Verg. Aen. 12, 659. – δ) m. in od. ad u. Akk.: fidior tum populus Romanus in socii filios quam mater in liberos fuit, Iustin. 37, 1, 3: in amicos fidissimus, Eutr. 7, 8. – fidi ad bella duces, Nemes. cyn. 82. – ε) m. in u. Abl.: sperabam te mihi fidum in misero hoc nostro amore fore, Catull. 91, 1 sq. – II) v. Lebl.: α) absol.: fida inter eos amicitia, Nep.: f. coniugis amor, Catull.: f. uxoris amores, Tibull.: familiaritates fidae amantium nos amicorom, Cic.: tam f. canum custodia, Cic. (vgl. fidissimam esse custodiam principis innocentiam, Plin. pan.): Romanis pax fida cum Porsena fuit, Liv.: intentior et fidā oratione, mit Aufrichtigkeit, Tac.: ne quid usquam fidum proditori esset, daß ein V. nirgends auf Treue zählen könnte, daß einem V. nirgends Wort gehalten würde, Liv.: maiestas est Iovis fidissima custos, Ov. – v. konkr. Lebl., litora, Verg.: validus et f. pons, Tac.: galea, ensis, Verg.: nec ubi consisteret nec quid fidum respiceret habenti, einen sichern Punkt, auf den er sich zurückziehen könnte, Liv.: oppidum Brundisium, quod naviganti celerrimum fidissimumque appulsu, wohin der schnellste Seeweg u. wo der sicherste Landungsplatz war, Tac. – β) m. Dat.: statio male fida nautis, ein gefährlicher, tückischer Ankerplatz für die Sch., Verg.: terra sit exiliis ut tua fida meis, Ov.: Libanus tantos inter ardores opacus fidusque nivibus, den Schnee haltend, Tac.: Cynosura fidissima nautis, Sil.
-
11 fidus
1. fīdus, a, um (fīdo), dem man trauen kann, verlässig, zuverlässig, sicher, u. in diesem Sinne = treu ergeben, treu (Ggstz. infīdus), I) v. Pers.u. deren Gesinnung: α) absol.: amicus probus et fidelis et fidus, Plaut.: amici fidi (Ggstz. infidi), Cic.: bonus atque fidus iudex, Hor.: f. coniunx, Ov.: rebus male fidus acerbis, im Unglück treulos, Ov. – Compar., fidiora haec genera hominum fore ratus in Romano bello, Liv. 40, 3, 4. – Superl., mea Terentia, fidissima atque optima uxor, Cic.: rex Hiero, fidissimus imperii Romani cultor, Liv.: exercitus fidissimus et constantissimus, Cic.: libertorum fidissimi, Suet.: duos quam fidissimos ad eum mitteret, Sall. – β) m. Dat.: Abelux fidus ante Poenis, Liv.: Iulianis partibus fidus, Vell.: ego sum tibi firme fidus, Plaut.: quo sibi fidum faceret (exercitum), Sall. – Compar., ut eos sibi fidiores et dominis infestiores redderet, Iustin. 16, 5, 2. – Superl., servus, quem ex omnibus domino fidissimum credebat, Liv. 33, 28, 13: ne per summum dedecus fidissimos suis rebus Thapsitanos et Vergilium amitteret, Auct. b. Afr. 79, 2. – γ) m. Genet.: regina tui fidissima, Verg. Aen. 12, 659. – δ) m. in od. ad u. Akk.: fidior tum populus Romanus in socii filios quam mater in liberos fuit, Iustin. 37, 1, 3: in amicos fidissimus, Eutr. 7, 8. – fidi ad bella duces, Nemes. cyn. 82. – ε) m. in u. Abl.: sperabam te mihi fidum in————misero hoc nostro amore fore, Catull. 91, 1 sq. – II) v. Lebl.: α) absol.: fida inter eos amicitia, Nep.: f. coniugis amor, Catull.: f. uxoris amores, Tibull.: familiaritates fidae amantium nos amicorom, Cic.: tam f. canum custodia, Cic. (vgl. fidissimam esse custodiam principis innocentiam, Plin. pan.): Romanis pax fida cum Porsena fuit, Liv.: intentior et fidā oratione, mit Aufrichtigkeit, Tac.: ne quid usquam fidum proditori esset, daß ein V. nirgends auf Treue zählen könnte, daß einem V. nirgends Wort gehalten würde, Liv.: maiestas est Iovis fidissima custos, Ov. – v. konkr. Lebl., litora, Verg.: validus et f. pons, Tac.: galea, ensis, Verg.: nec ubi consisteret nec quid fidum respiceret habenti, einen sichern Punkt, auf den er sich zurückziehen könnte, Liv.: oppidum Brundisium, quod naviganti celerrimum fidissimumque appulsu, wohin der schnellste Seeweg u. wo der sicherste Landungsplatz war, Tac. – β) m. Dat.: statio male fida nautis, ein gefährlicher, tückischer Ankerplatz für die Sch., Verg.: terra sit exiliis ut tua fida meis, Ov.: Libanus tantos inter ardores opacus fidusque nivibus, den Schnee haltend, Tac.: Cynosura fidissima nautis, Sil.————————2. fīdus = foedus (Bündnis), Varro LL. 5, 86.
См. также в других словарях:
List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… … Wikipedia