Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

per-cōnor

  • 1 perconor

    per-cōnor, —, ārī depon.
    осуществлять, завершать начатое Sen

    Латинско-русский словарь > perconor

  • 2 perconor

    per-cōnor, ārī, eine Unternehmung ausführen, Sen. ep. 95, 46.

    lateinisch-deutsches > perconor

  • 3 perconor

    per-cōnor, ārī, eine Unternehmung ausführen, Sen. ep. 95, 46.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > perconor

  • 4 perconor

    per-cōnor, āri, v. dep., to carry out an undertaking, Sen. Ep. 95, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > perconor

  • 5 traduco

    trādūco (TRANSDVCO, Inscr. Orell. 750; Cic. Sest. 42, 91; Sall. J. 11, 4; Liv. 10, 37, 1; and so always in Cæs.; v. Neue, Formenl. 1, 734), xi, ctum, 3 ( imv. traduce, Ter. Heaut. 4, 4, 22; id. Ad. 5, 7, 12; perf. sync. traduxti, Plaut. Cas. 3, 3, 16; inf. parag. transducier, id. Most. 1, 1, 16; Ter. Ad. 2, 1, 46), v. a. [trans-duco], to lead, bring, or conduct across; to lead, bring, or carry over any thing (syn. traicio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    jamne hanc traduxti huc ad nos vicinam tuam?

    Plaut. Cas. 3, 3, 16:

    ut traduxisti huc ad nos uxorem tuam!

    id. ib. 3, 4, 7:

    traduce et matrem et familiam omnem ad nos,

    Ter. Ad. 5, 7, 12:

    exercitum ex Galliā in Ligures,

    Liv. 40, 25, 9:

    suas copias per angustias et fines Sequanorum,

    Caes. B. G. 1, 11; 1, 19:

    copias praeter castra,

    id. ib. 1, 48:

    cohortes ad se in castra,

    id. B. C. 1, 21:

    impedimenta ad se,

    id. ib. 1, 42:

    regem Antiochum in Europam,

    Liv. 36, 3, 12:

    aquaeductum per domum suam,

    Dig. 6, 2, 11:

    tua pompa Eo traducenda est,

    to be carried over to him, Ter. Heaut. 4, 4, 18 Ruhnk.:

    victimas in triumpho,

    parade, Liv. 45, 39, 12:

    carpentum, quo in pompā traduceretur,

    was borne along, Suet. Calig. 15.—With trans (rare, and only when the place to which is also expressed):

    hominum multitudinem trans Rhenum in Galliam transducere,

    Caes. B. G. 1, 35 Kraner ad loc.—With abl. (very rare):

    legiones Peninis Cottianisque Alpibus traducere,

    Tac. H. 4, 68.—With double acc.:

    traductus exercitus silvam Ciminiam,

    Liv. 9, 39, 1; cf. in the foll. B.—
    B.
    In partic.
    1.
    To lead or convey across, to transport over a stream or bridge:

    flumen subito accrevit, ut eā re traduci non potuerunt,

    Cic. Inv. 2, 31, 97:

    pontem in Arari faciundum curat. atque ita exercitum transducit,

    Caes. B. G. 1, 13. — Freq. with a double acc.: cum Isaram flumen exercitum traduxissem, Planc. ap. Cic. Fam. 10. 21, 2:

    ubi Caesar certior factus est, tres jam copiarum partes Helvetios id flumen transduxisse,

    Caes. B. G. 1, 12: flumen Axonam exercitum transducere, id. ib. 2, 5:

    quos Caesar transduxerat Rhenum,

    Hirt. B. G. 8, 13; 7, 11:

    copias flumen,

    Liv. 21, 23, 3; 22, 45, 5:

    Volturnum flumen exercitum,

    id. 23, 36, 9; 26, 8, 9:

    novum exercitum traducite Iberum,

    id. 26, 41, 23.—Hence, pass.:

    raptim traducto exercitu Iberum,

    Liv. 24, 41, 1; 9, 39, 1:

    legio flumen transducta,

    Sall. H. 2, 57 Dietsch:

    ne major multitudo Germanorum Rhenum transducatur,

    Caes. B. G. 1, 31; id. B. C. 3, 76. — With abl. (very rare):

    nisi flumine Ligeri copias traduxisset,

    Hirt. B. G. 8, 27:

    Belgas Rhenum antiquitus esse transductos,

    Caes. B. G. 2, 4. —
    2.
    Publicists' t. t.: traducere equum, to lead his horse along, said of a knight who passed muster at the inspection by the censor (cf. transveho):

    qui (P. Africanus) cum esset censor et in equitum censu C. Licinius Sacerdos prodisset... cum contra nemo diceret, jussit equum traducere,

    Cic. Clu. 48, 134; cf. Val. Max. 4, 1, 10.—
    3.
    To lead along, parade in public by way of disgrace:

    delatores flagellis caesi ac traducti per amphitheatri harenam,

    Suet. Tit. 8 fin.; cf. infra, II. B. 2.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to lead, bring, or carry over, to transfer, remove:

    aut alio possis animi traducere motus,

    Lucr. 4, 1068:

    animos judicum a severitate paulisper ad hilaritatem risumque traducere,

    Cic. Brut. 93, 322:

    animum hominis ab omni aliā cogitatione ad tuam dignitatem tuendam,

    id. Fam. 1, 2, 3:

    animos a contrariā defensione abducere et ad nostram conor traducere,

    id. de Or. 2, 72, 293:

    ad amicitiam consuetudinemque,

    id. Prov. Cons. 9, 22:

    post partum cura in vitulos traducitur omnis,

    Verg. G. 3, 157:

    tum omnem orationem traduxi et converti in increpandam Caepionis fugam,

    Cic. de Or. 2, 48, 199:

    hanc rationem naturae difficile est traducere ad id genus divinationis,

    to apply, id. Div. 1, 57, 130:

    nomen eorum ad errorem fabulae,

    id. Tusc. 5, 3, 8 et saep.:

    centuriones ex inferioribus ordinibus in superiores ordines erant transducti,

    transferred, Caes. B. G. 6, 40:

    is ad plebem P. Clodium traducit,

    Cic. Att. 1, 18, 4; cf.:

    P. Clodium a patribus ad plebem,

    Suet. Caes. 20: academicen suntaxin, Cic. Att. 13, 16:

    gens in patricias transducta,

    Suet. Aug. 2:

    augur destinatus ad pontificatum traductus est,

    id. Calig. 12:

    medicus aegrum in meliorem consuetudinem, etc.,

    Varr. L. L. 9, § 11 Müll.:

    ut (oratio) eos qui audient ad majorem admirationem possit traducere,

    Cic. Or. 57, 192:

    mali punientur et traducentur in melius,

    Sen. Ira, 2, 13, 4. — Poet., with dat.:

    me mea paupertas vitae traducat inerti,

    Tib. 1, 1, 5 (where Müll. reads vita).—
    B.
    In partic.
    1.
    To bring over, draw over one to some side or opinion:

    hominem traducere ad optimates paro,

    Cic. Att. 14, 21, 4:

    si istud obtinueris, traducas me ad te totum licebit,

    id. Fin. 4. 1, 2:

    transductis ad se jam pluribus,

    Suet. Caes. 14:

    traduxit me ad suam sententiam,

    Cic. Clu. 52, 144.—
    2.
    To lead along, exhibit as a spectacle, i. e. to make a show of, to expose to public ridicule, to dishonor, disgrace, degrade (not ante-Aug.):

    an non sensistis... vestras conjuges, vestros liberos traductos per ora hominum?

    Liv. 2, 38, 3; Just. 36. 1, 5; cf. Petr. 87:

    rideris multoque magis traduceris, etc.,

    Mart. 6, 77, 5:

    libidinem,

    Sen. Ep. 100, 10; id. Ben. 2, 17, 5; 4, 32, 3; Mart. 3, 74, 5; Juv. 8, 17:

    quae tua traducit manifesto carmina furto,

    convicts of, proves guilty of, Mart. 1, 53, 3.—
    3.
    In a good sense, to set forth publicly, make public, exhibit, display, proclaim, spread abroad:

    poëmata,

    Petr. 41:

    tot annorum secreta,

    id. 17: se, to show one ' s self in public:

    lorica, in quā se traducebat Ulixem ancipitem,

    Juv. 11, 31. —
    4.
    Of time, to lead, spend, pass (class.;

    syn.: ago, transigo): otiosam aetatem et quietam sine ullo labore et contentione traducere,

    Cic. Sen. 23, 82; cf.:

    hoc quod datum est vitae tranquille placideque traducere,

    id. Tusc. 3, 11, 25: quantumcumque superest temporis, Aug. ap. Gell. 15, 7, 3:

    adulescentiam eleganter,

    Cic. Planc. 12, 31:

    hoc tempus quā ratione,

    id. Fam. 4, 6, 3:

    quibus artibus latebrisque, vitam per novem annos, Tac H. 4, 67: leniter aevum,

    Hor. Ep. 1, 18, 97: tempora Cynicā cenā, Petr. poët. 14: consul traducere noctem exsomnis. Sil. 9, 4 et saep.—Hence, transf., of the administration of an office:

    munus summā modestiā et summā abstinentiă,

    Cic. Att. 5, 9, 1. —
    5.
    In later gram. lang. [p. 1885]
    a.
    To transfer a word from one subject or from one language to another (for the class. verto, converto, reddo, transfero, etc.): videtur Graecos secutus, qui ephodion a sumptu viae ad aliarum quoque rerum apparatus traducunt, Gell. 17, 2, 1:

    vocabulum Graecum in linguam Romanam,

    id. 1, 18, 1.—
    b.
    To derive:

    jactare multo fusius largiusque est quam jacere, unde id verbum traductum est,

    Gell. 2, 6, 5; cf. id. 17, 2, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > traduco

  • 6 molior

    mōlĭor, ītus, 4 ( inf. molirier for moliri, Lucr. 5, 934), v. dep. n. and a. [moles].
    I.
    Neutr.
    A.
    To set one's self or one's powers in motion, to make exertions, exert one's self, to endeavor, struggle, strive, toil, etc. (rare but class.;

    syn.: conor, nitor): viden ut misere moliuntur?

    Plaut. Curc. 1, 3, 32:

    agam per me ipse et moliar,

    Cic. Fam. 6, 10, 2:

    nōsti mores mulierum: Dum moliuntur, dum comuntur, annus est,

    Ter. Heaut. 2, 2, 11:

    horam amplius jam in demoliendo signo permulti homines moliebantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 95.—
    B.
    To set one's self in motion, endeavor to depart, to depart:

    molientem hinc Hannibalem,

    Liv. 28, 44:

    dum naves moliuntur a terra,

    id. 37, 11:

    in quam (insulam) gladiatores navibus molientes,

    Tac. H. 2, 35.—
    II.
    Act.
    A.
    To labor upon any thing, exert one's self at or upon, set in motion, work an instrument or engine; to work any thing (cf. ago; class.).
    1.
    Nihil enim agit (vita deorum),... nulla opera molitur, Cic. N. D. 1, 19, 51:

    res dura et regni novitas me talia cogant moliri,

    Verg. A. 1, 564: validam in vites molire bipennem, to work, i. e. wield, id. G. 4, 331: ancoras, to work, i. e. hoist the anchor, weigh anchor, Liv. 28, 17:

    agricola incurvo terram molitus aratro,

    i. e. to work, cultivate, till the ground, Verg. G. 1, 494; Col. 1 praef. 17;

    11, 2, 19: erro molirier arva,

    Lucr. 5, 932: fores, to work, i. e. to force, to break open, Tac. A. 1, 39; 2, 82; Liv. 23, 18, 2; 24, 46, 5:

    Atharrias ad Philotam missus clausum aditum domus moliebatur,

    Curt. 6, 8, 20:

    habenas,

    to guide, Verg. A. 12, 327:

    fulmina molitur dextrā,

    hurls, id. G. 1, 329:

    ignem,

    id. A. 10, 131:

    opera,

    to begin work, Col. 11, 2, 2:

    aliquid sub divo moliri potest,

    id. 1, 8, 9.—
    2.
    To set in motion, bestir, rouse, cause to remove, displace (syn.:

    deicio, deturbo): montes suā sede,

    displaces, Liv. 9, 3:

    corpora ex somno moliebantur,

    aroused, id. 36, 24, 3:

    onera objecta,

    id. 25, 36.—
    3.
    To build, make, erect, construct (syn.:

    condo, fundo, construo): muros,

    to build, Verg. A. 3, 132:

    classem,

    id. ib. 3, 6:

    arcem,

    id. ib. 1, 424:

    atrium,

    Hor. C. 3, 1, 46:

    aedem,

    Flor. 1, 7:

    locum,

    prepares, Verg. A. 7, 158:

    pocula de inimicorum capitibus hominum,

    to construct, make, Sol. 15.—
    B.
    Trop., to endeavor to do; to undertake, attempt, set about any thing (cf.:

    aggredior, apparo): nec ea, quae agunt, molientes cum labore operoso,

    performing, doing, Cic. N. D. 2, 23, 59:

    viam clipei molita per oras,

    made its way, Verg. A. 10, 477:

    inde datum molitur iter,

    id. ib. 6, 477:

    jamque alio moliris iter,

    Stat. S. 5, 2, 61:

    viam et gressus,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 278; 3, 438: animum, to form or acquire for one's self, Ov. A. A. 2, 119:

    laborem,

    to undertake, Verg. A. 4, 233:

    struere et moliri aliquid calamitatis alicui,

    to try to bring upon, Cic. Clu. 64, 178:

    fortissimis atque optimis civibus periculum moliri,

    id. Sest. 1, 1:

    pestem patriae nefarie,

    id. Cat. 2, 1, 1:

    perniciem rei publicae,

    id. ib. 1, 2, 5: insidias avibus, to lay snares, Verg. G. 1, 271:

    crimina et accusatorem,

    to bring about, find out, Tac. A. 12, 22:

    triumphos,

    Ov. M. 14, 719:

    fugam,

    Verg. A. 2, 109:

    moram,

    to cause, make, occasion, id. ib. 1, 414:

    opem extremam alicui,

    Val. Fl. 6, 431:

    dolos apertos,

    to devise, id. 5, 249:

    bellum in animo,

    to design, meditate, Vell. 2, 46:

    Athenienses urbem ex integro condere moliuntur,

    Just. 2, 15, 1:

    mundum efficere moliens deus,

    attempting, Cic. Univ. 4:

    fallere,

    Val. Fl. 3, 491:

    de occupando regno moliens,

    striving to usurp the government, Cic. Rep. 2, 35, 60:

    nuptias,

    to bring about, Tac. A. 12, 3:

    apud judices oratione molienda sunt amor, odium, etc.,

    are to be excited, called forth, Cic. de Or. 2, 51, 206:

    tumorem,

    Col. 6, 17:

    vorandi facultatem,

    Cels. 1, 3:

    fidem moliri coepit,

    began to meddle with, disturb, Liv. 6, 11, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > molior

  • 7 audeo

    audĕo, ausus, 2, v. a. and n. ( perf. ausi = ausus sum, Cato ap. Prisc. p. 868 P.; hence freq. in the poets, and prose writers modelled after them, subj. sync. ausim, Plaut. Poen. 5, 6, 21; Ter. Eun. 5, 2, 45; 5, 2, 65; Lucr. 2, 178; 5, 196; Verg. E. 3, 32; id. G. 2, 289; Tib. 4, 1, 193; Prop. 2, 5, 24; 3, 12, 21; Ov. Am. 2, 4, 1; Stat. Th. 1, 18; 3, 165; id. Achill. 2, 266; Liv. praef. 1; Plin. Ep. 4, 4 fin.; Tac. Agr. 43: ausis, Att. ap. Non. p. 4, 62; Lucr. 2, 982; 4, 508; 5, 730; 6, 412; cf. Paul. ex Fest. p. 27 Müll.:

    ausit,

    Cat. 61, 65; 61, 70; 61, 75; 66, 28; Ov. M. 6, 466; Stat. Th. 12, 101; id. Achill. 1, 544; Liv. 5, 3 fin.:

    * ausint,

    Stat. Th. 11, 126; cf. Prisc l. l.; Struve, p. 175 sq.; Ramsh. Gr. p. 140; Neue, Formenl. II. pp. 333 sq., 542, 547 sq. al.) [acc. to Pott, for avideo from avidus, pr. to be eager about something, to have spirit or courage for it; v. 1. aveo], to venture, to venture to do, to dare; to be bold, courageous (with the idea of courage, boldness; while conari designates a mere attempt, an undertaking; syn.: conor, molior); constr. with acc., inf., quin, in with acc. or abl., and absol.
    (α).
    With acc. (mostly in poets and histt., esp. in Tac.):

    Quā audaciā tantum facinus audet?

    Ter. Eun. 5, 4, 37; so,

    ut pessimum facinus auderent,

    Tac. H. 1, 28; 2, 85; Suet. Calig. 49: quid domini faciant, audent cum talia furesl Verg. E. 3, 16:

    ausum talia deposcunt,

    Ov. M. 1, 199; 13, 244:

    capitalem fraudem ausi,

    Liv. 23, 14; 3, 2; 26, 40; Vell. 2, 24, 5:

    erant qui id flagitium formidine auderent,

    Tac. A. 1, 69:

    ausuros nocturnam castrorum oppugnationem,

    id. ib. 2, 12; 4, 49; 11, 9; 12, 28; 14, 25; id. H. 1, 48; 2, 25; 2, 69;

    4, 15 al.: ad audendum aliquid concitāsset, nisi etc.,

    Suet. Caes. 8; 19; id. Tib. 37; id. Tit. 8; Just. 5, 9 al.; hence also pass.:

    multa dolo, pleraque per vim audebantur,

    Liv. 39, 8 fin.:

    auderi adversus aliquem dimicare,

    Nep. Milt. 4 fin.:

    agenda res est audendaque,

    Liv. 35, 35, 6; Vell. 2, 56 fin.:

    patroni necem,

    Suet. Dom. 14.—Also ausus, a, um, pass., Tac. A. 3, 67 fin.
    (β).
    With inf. (the usual constr.;

    freq. both in prose and poetry): etiam audes meā revorti gratiā?

    Plaut. Men. 4, 3, 23:

    Ecquid audes de tuo istuc addere?

    do you undertake, venture upon? id. ib. 1, 2, 40:

    commovere me miser non audeo,

    I venture not to stir, id. Truc. 4, 3, 44:

    Neque tibi quicquam dare ausim,

    Ter. Eun. 5, 2, 65:

    nil jam muttire audeo,

    id. And. 3, 2, 25; 3, 5, 7; id. Heaut. 5, 1, 80; id. Phorm. 5, 1, 31:

    hoc ex ipsis caeli rationibus ausim confirmare,

    Lucr. 5, 196:

    auderent credere gentes,

    id. 2, 1036; 1, 68; by poet. license transf. to things: Vitigeni latices in aquaï fontibus audent Misceri, the juice from the vine ventures boldly to intermingle with the water, id. 6, 1072:

    Mithridates tantum victus efficere potuit, quantum incolumis numquam est ausus optare,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

    imperatorem deposcere,

    id. ib. 5, 12: ut de Ligarii (facto) non audeam confiteril id. Lig. 3, 8: audeo dicere, I dare say, venture to assert, = tolmô legein, Cic. Fin. 5, 28, 84 et saep.:

    qui pulsi loco cedere ausi erant,

    Sall. C. 9, 4; 20, 3:

    quem tu praeponere no bis Audes,

    Cat. 81, 6:

    refrenare licentiam,

    Hor. C. 3, 24, 28:

    vana contemnere,

    Liv. 9, 17, 9:

    mensuram prodere ausos,

    Plin. 2, 1, 1, § 3 al.:

    non sunt ausi persequi recedentes,

    Vulg. Gen. 35, 5; 44, 26; ib. Job, 29, 22; 37, 24; ib. Matt. 22, 46; ib. Act. 5, 13; ib. Rom. 5, 7 et persaepe.—
    * (γ).
    With quin:

    ut non audeam, quin promam omnia,

    Plaut. As. 1, 1, 11.—
    (δ).
    With in with acc. or abl. (eccl. Lat.): Rogo vos ne praesens audeam in quosdam (Gr. epi tinas), Vulg. 2 Cor. 10, 2: In quo quis audet, audeo et ego (Gr. en ô), ib. 2 Cor. 11, 21.—
    (ε).
    Absol.:

    (Romani) audendo... magni facti,

    Sall. H. Fragm. 4 (n. 12 fin. Gerl.):

    Nec nunc illi, quia audent, sed quia necesse est, pugnaturi sunt,

    Liv. 21, 40, 7:

    in ejus modi consiliis periculosius esse deprehendi quam audere,

    Tac. Agr. 15 fin.:

    duo itinera audendi (esse), seu mallet statim arma, seu etc.,

    id. H. 4, 49:

    auctor ego audendi,

    Verg. A. 12, 159:

    Nam spirat tragicum satis et feliciter audet,

    Hor. Ep. 2, 1, 166.—With an object to be supplied from the context:

    hos vero novos magistros nihil intellegebam posse docere, nisi ut auderent (sc. dicere, orationes habere, etc.),

    Cic. de Or. 3, 24, 94; Quint. 10, 1, 33 Frotsch.; 1, 5, 72: Judaei sub ipsos muros struxere aciem, rebus secundis longius ausuri (sc. progredi, to advance further), Tac. H. 5, 11: 2, 25, cf. Verg. A. 2, 347.— Hence, P. a.,
    1.
    audens, entis, daring, bold, intrepid, courageous; mostly in a good sense ( poet. or in post-Aug prose):

    tu ne cede malis, sed contra audentior ito,

    Verg. A. 6, 95:

    audentes deus ipse juvat,

    Ov. M. 10, 586; so id. A. A. 1, 608; id. F. 2, 782:

    spes audentior,

    Val. Fl. 4, 284:

    nil gravius audenti quam ignavo patiendum esse,

    Tac. A. 14, 58; id. H. 2, 2 audentissimi cujusque procursu. id. Agr. 33; id. Or. 14 al.— Adv.: audenter, boldly, fearlessly, rashly: liceat audenter dicere, — Vulg Act. 2, 29; Dig. 28, 2, 29 fin.Comp.:

    audentius jam onerat Sejanum,

    Tac. A. 4, 68 progressus, id. ib. 13, 40:

    circumsistere,

    id. H. 2, 78:

    inrupere,

    id. ib. 1, 79:

    agere fortius et audentius,

    id. Or 18.— Sup prob not in use.—
    2.
    ausus, a, um, ventured, attempted, undertaken, hence subst.: au-sum, i, n., a daring attempt, a venture, an undertaking, enterprise ( poet. or in postAug. prose; acc. to Serv. ad Verg. A. 12, 351, perh. not before Verg.):

    At tibi pro scelere, exclamat, pro talibus ausis,

    Verg. A. 2, 535; 12, 351:

    fortia ausa,

    id. ib. 9, 281:

    ingentibus annuat ausis,

    Ov. M. 7, 178; 2, 328; 11, 12; 9, 621; 10, 460; 11, 242; id. H. 14, 49 al.; Stat. Th. 4, 368:

    ausum improbum,

    Plin. 2, 108, 112, § 147.

    Lewis & Short latin dictionary > audeo

  • 8 Metus

    mĕtus, ūs, m. ( fem.: nulla in me est metus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll.: metus ulla, id. ap. Non. 214, 11; cf. Ann. v. 537, and Trag. v. 179 Vahl.; dat. metu, Tac. A. 11, 32; 15, 69), fear, dread, apprehension, anxiety; constr. with gen. object., with ne, with acc. and inf.
    I.
    Lit.:

    est metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,

    Cic. Tusc. 5, 18, 52; cf. id. ib. 4, 30, 64:

    metum excitari vel propriis vel communibus periculis,

    Mart. Cap. 5, § 505:

    in metu esse,

    to be in fear, be fearful, Cic. Cat. 1, 7, 18:

    est et in metu peregrinantium, ut, etc.,

    they are also afraid, Plin. 31, 6, 37, § 71:

    mihi etiam unum de malis in metu est, fratris miseri negotium,

    a subject of fear, Cic. Att. 3, 9, 3:

    metum habere,

    to entertain fear, be afraid, id. Fam. 8, 10, 1:

    metum concipere,

    to become afraid, Ov. F. 1, 485:

    capere,

    Liv. 33, 27:

    accipere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 96: metum facere alicui, to make afraid, put in fear, frighten, Ov. Tr. [p. 1142] 5, 10, 28:

    metum inicere,

    Caes. B. G. 4, 19: incutere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:

    inferre,

    Liv. 26, 20:

    affere,

    Cic. Verr. 2, 2, 54, § 135:

    offerre,

    id. Fam. 15, 1, 5:

    obicere,

    id. Tusc. 2, 4, 10:

    intentare,

    Tac. A. 15, 54:

    metu territare,

    to alarm greatly, fill with fear, Caes. B. G. 5, 6:

    metum pati,

    Quint. 6, 2, 21:

    alicui adimere,

    to take away, remove, Ter. Heaut. 2, 3, 100:

    metu exonerare,

    to relieve from fear, Liv. 2, 2:

    removere metum,

    to take away, remove, id. ib.:

    levare alicui,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    alicui deicere,

    id. Verr. 2, 5, 49, § 130:

    solvere,

    to remove, dismiss, Verg. A. 1, 463: civitati metum, formidinem oblivionem inicere, Ser. Samm. ap. Macr. S. 3, 9, 7:

    metu et impressione alicujus terroris mentiri,

    Paul. Sent. 5, 1, 4:

    metu mortis furem occidere, Mos. et Rom. Leg. Coll. 7, 3, 3: quis metus aut pudor est umquam properantis avari?

    Juv. 14, 178:

    reddere metu, non moribus,

    id. 13, 204.— Poet. in plur., Hor. C. 1, 26, 1.—
    (β).
    With gen. object.:

    vulnerum metus,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    ne reliquos populares metus invaderet parendi sibi,

    Sall. J. 35, 9:

    id bellum excitabat metus Pompei victoris Hiempsalem in regnum restituentis,

    Sall. H. 1, 39; v. Gell. 9, 2, 14; Non. p. 96: propter metum alicujus, for fear of:

    Judaeorum,

    Vulg. Johan. 7, 13; 19, 38.—
    (γ).
    With ne:

    quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne, etc.,

    Liv. 5, 7, 4:

    ne lassescat fortuna, metus est,

    Plin. 7, 40, 41, § 130.—
    (δ).
    With acc. and inf.:

    quantus metus est mihi, venire huc salvum nunc patruum!

    Ter. Phorm. 3, 1, 18.—
    (ε).
    With ab:

    metus a praetore Romano,

    Liv. 2, 24, 3; 23, 15, 7; 25, 33, 5; cf.:

    metus poenae a Romanis,

    id. 32, 23, 9; 45, 26, 7.—
    (ζ).
    With pro:

    metus pro universā republicā,

    Liv. 2, 24, 4.—
    (η).
    With ex:

    metus ex imperatore,

    Tac. A. 11, 20.—
    B.
    Poet., religious awe, holy dread:

    laurus Sacra comam multosque metu servata per annos,

    Verg. A. 7, 60.— Poetic awe:

    evoe! recenti mens trepidat metu,

    Hor. C. 2, 19, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    Conor., a cause of fear, a terror ( poet.):

    metus Libyci,

    i. e. the head of Medusa, Stat. Th. 12, 606:

    nulli nocte metus,

    alarms, Juv. 3, 198.—
    B.
    Personified: Mĕtus, the god of fear or terror, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. G. 3, 552; id. A. 6, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > Metus

  • 9 metus

    mĕtus, ūs, m. ( fem.: nulla in me est metus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll.: metus ulla, id. ap. Non. 214, 11; cf. Ann. v. 537, and Trag. v. 179 Vahl.; dat. metu, Tac. A. 11, 32; 15, 69), fear, dread, apprehension, anxiety; constr. with gen. object., with ne, with acc. and inf.
    I.
    Lit.:

    est metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,

    Cic. Tusc. 5, 18, 52; cf. id. ib. 4, 30, 64:

    metum excitari vel propriis vel communibus periculis,

    Mart. Cap. 5, § 505:

    in metu esse,

    to be in fear, be fearful, Cic. Cat. 1, 7, 18:

    est et in metu peregrinantium, ut, etc.,

    they are also afraid, Plin. 31, 6, 37, § 71:

    mihi etiam unum de malis in metu est, fratris miseri negotium,

    a subject of fear, Cic. Att. 3, 9, 3:

    metum habere,

    to entertain fear, be afraid, id. Fam. 8, 10, 1:

    metum concipere,

    to become afraid, Ov. F. 1, 485:

    capere,

    Liv. 33, 27:

    accipere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 96: metum facere alicui, to make afraid, put in fear, frighten, Ov. Tr. [p. 1142] 5, 10, 28:

    metum inicere,

    Caes. B. G. 4, 19: incutere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:

    inferre,

    Liv. 26, 20:

    affere,

    Cic. Verr. 2, 2, 54, § 135:

    offerre,

    id. Fam. 15, 1, 5:

    obicere,

    id. Tusc. 2, 4, 10:

    intentare,

    Tac. A. 15, 54:

    metu territare,

    to alarm greatly, fill with fear, Caes. B. G. 5, 6:

    metum pati,

    Quint. 6, 2, 21:

    alicui adimere,

    to take away, remove, Ter. Heaut. 2, 3, 100:

    metu exonerare,

    to relieve from fear, Liv. 2, 2:

    removere metum,

    to take away, remove, id. ib.:

    levare alicui,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    alicui deicere,

    id. Verr. 2, 5, 49, § 130:

    solvere,

    to remove, dismiss, Verg. A. 1, 463: civitati metum, formidinem oblivionem inicere, Ser. Samm. ap. Macr. S. 3, 9, 7:

    metu et impressione alicujus terroris mentiri,

    Paul. Sent. 5, 1, 4:

    metu mortis furem occidere, Mos. et Rom. Leg. Coll. 7, 3, 3: quis metus aut pudor est umquam properantis avari?

    Juv. 14, 178:

    reddere metu, non moribus,

    id. 13, 204.— Poet. in plur., Hor. C. 1, 26, 1.—
    (β).
    With gen. object.:

    vulnerum metus,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    ne reliquos populares metus invaderet parendi sibi,

    Sall. J. 35, 9:

    id bellum excitabat metus Pompei victoris Hiempsalem in regnum restituentis,

    Sall. H. 1, 39; v. Gell. 9, 2, 14; Non. p. 96: propter metum alicujus, for fear of:

    Judaeorum,

    Vulg. Johan. 7, 13; 19, 38.—
    (γ).
    With ne:

    quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne, etc.,

    Liv. 5, 7, 4:

    ne lassescat fortuna, metus est,

    Plin. 7, 40, 41, § 130.—
    (δ).
    With acc. and inf.:

    quantus metus est mihi, venire huc salvum nunc patruum!

    Ter. Phorm. 3, 1, 18.—
    (ε).
    With ab:

    metus a praetore Romano,

    Liv. 2, 24, 3; 23, 15, 7; 25, 33, 5; cf.:

    metus poenae a Romanis,

    id. 32, 23, 9; 45, 26, 7.—
    (ζ).
    With pro:

    metus pro universā republicā,

    Liv. 2, 24, 4.—
    (η).
    With ex:

    metus ex imperatore,

    Tac. A. 11, 20.—
    B.
    Poet., religious awe, holy dread:

    laurus Sacra comam multosque metu servata per annos,

    Verg. A. 7, 60.— Poetic awe:

    evoe! recenti mens trepidat metu,

    Hor. C. 2, 19, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    Conor., a cause of fear, a terror ( poet.):

    metus Libyci,

    i. e. the head of Medusa, Stat. Th. 12, 606:

    nulli nocte metus,

    alarms, Juv. 3, 198.—
    B.
    Personified: Mĕtus, the god of fear or terror, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. G. 3, 552; id. A. 6, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > metus

  • 10 res

    rēs, rei (rēi with e long; gen., Lucr. 2, 112; 548; 6, 918; dat., id. 1, 688; 2, 236; rei, gen., monosyl. at the end of the verse, Lucr. 3, 918;

    and in the middle of the verse,

    id. 4, 885, and Poët. ap. Lact. 6, 6), f. [ etym. dub.; perh. root ra- of reor, ratus; cf. Germ. Ding; Engl. thing, from denken, to think; prop., that which is thought of; cf. also logos, Lid. and Scott, 9], a thing, object, being; a matter, affair, event, fact, circumstance, occurrence, deed, condition, case, etc.; and sometimes merely = something (cf.: causa, ratio, negotium).
    I.
    In gen.:

    unde initum primum capiat res quaeque movendi,

    Lucr. 1, 383; cf. id. 1, 536:

    in partes res quaeque minutas Distrahitur,

    id. 2, 826: summe Sol, qui omnes res inspicis, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Trag. v. 321 Vahl.):

    versus, quos ego de Rerum Naturā pangere conor,

    Lucr. 1, 25; cf. id. 1, 126; 5, 54:

    rerum natura creatrix,

    id. 2, 1117:

    divinarum humanarumque rerum, tum initiorum causarumque cujusque rei cognitio,

    Cic. Tusc. 5, 3, 7 (v. divinus):

    haeret haec res,

    Plaut. Am. 2, 2, 182:

    profecto, ut loquor, ita res est,

    id. ib. 2, 1, 19:

    haud mentior, resque uti facta dico,

    id. ib. 2, 1, 23:

    de Alcumenā ut rem teneatis rectius,

    id. ib. prol. 110:

    in tantis rebus (sc. in re publicā defendendā),

    Cic. Rep. 1, 3, 4 et saep.:

    quo Averna vocantur nomine, id ab re Impositum est, quia sunt avibus contraria cunctis,

    from the nature of the thing, Lucr. 6, 740; cf. id. 6, 424; Liv. 1, 17:

    si res postulabit,

    the condition of the case, Cic. Lael. 13, 44: scaena rei totius haec, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 3:

    fugam in se nemo convertitur Nec recedit loco, quin statim rem gerat,

    does his duty, stands his ground, Plaut. Am. 1, 1, 84; so, res gerere, v. gero; hence, too, rerum scriptor, for a historian, v. scriptor, and cf. II. H. infra.—
    B.
    With adj. of quality, to express condition, etc.:

    illic homo a me sibi malam rem arcessit,

    is bringing a bad business on himself, Plaut. Am. 1, 1, 171; so,

    res mala,

    a wretched condition, Sall. C. 20, 13; and more freq. in plur.:

    bonis tuis rebus meas res irrides malas,

    circumstances, condition, Plaut. Trin. 2, 4, 45; id. Rud. 3, 3, 12:

    res secundae,

    good fortune, Hor. Ep. 1, 10, 30; cf. Liv. 3, 9:

    res prosperae,

    Nep. Dion, 6, 1; id. Eum. 5, 1:

    in secundissimis rebus,

    Cic. Off. 1, 26, 91:

    adversae res,

    id. ib. 1, 26, 90; Hor. S. 2, 2, 136; 2, 8, 73:

    res belli adversae,

    Liv. 10, 6:

    res dubiae,

    Sall. C. 10, 2; 39, 3; Liv. 2, 50; 7, 30;

    v. bonus, florens, salvus, adversus, dubius, novus, arduus, etc.— Freq. in curses, etc.: in malam rem,

    go to the bad, Ter. Phorm. 5, 7, 37; id. And. 2, 1, 17:

    malam rem hinc ibis?

    id. Eun. 3, 3, 30.—
    C.
    With an adj. in a periphrasis:

    abhorrens ab re uxoriā,

    matrimony, Ter. And. 5, 1, 10:

    in arbitrio rei uxoriae,

    dowry, Cic. Off. 1, 15, 61:

    rem divinam nisi compitalibus... ne faciat,

    a religious act, act of worship, a sacrifice, Cato, R. R. 5, 4:

    bellicam rem administrari majores nostri nisi auspicato noluerunt,

    Cic. Div. 2, 36, 76; Hor. C. 4, 3, 6:

    erat ei pecuaria res ampla et rustica,

    Cic. Quint. 3, 12: res rustica, agriculture:

    rei rusticae libro primo,

    Col. 11, 1, 2; id. 1, praef. §

    19: liber, quem de rebus rusticis scripsi,

    Cic. Sen. 15, 54:

    navalis rei certamina,

    naval battles, Amm. 26, 3, 5:

    res militaris,

    Cic. Rab. Post. 1, 2:

    rei militaris gloria,

    id. Mur. 9, 22; Nep. Milt. 8, 4:

    res frumentaria,

    forage, Caes. B. C. 3, 16; id. B. G. 1, 23; 4, 7:

    armatae rei scientissimus,

    Amm. 25, 4, 7:

    peritus aquariae rei,

    id. 28, 2, 2:

    res judicaria,

    Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31:

    res ludicra,

    play, Hor. Ep. 2, 1, 180:

    uti rebus veneriis,

    Cic. Sen. 14, 47; Nep. Alc. 11, 4:

    res Veneris,

    Lucr. 2, 173; Ov. R. Am. 431; v. also familiaris, judiciaria, militaris, navalis, etc., and cf. II. G. infra. —
    D.
    With pronouns or adjectives, as an emphatic periphrase for the neutr.:

    ibi me inclamat Alcumena: jam ea res me horrore afficit,

    this now, Plaut. Am. 5, 1, 16; cf.: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam:

    Ea res est,

    it is even so, id. As. 1, 1, 40:

    de fratre confido ita esse ut semper volui. Multa signa sunt ejus rei,

    of it, Cic. Att. 1, 10, 5: quos (melittônas) alii melittotropheia appellant, eandem rem quidam mellaria. Varr. R. R. 3, 16, 12:

    sunt ex te quae scitari volo, Quarum rerum, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 2, 13; cf. Caes. B. G. 3, 4:

    quibus de rebus quoniam nobis contigit ut aliquid essemus consecuti,

    Cic. Rep. 1, 8, 13:

    quā super re interfectum esse Hippotem dixisti? Pac. ap. Fest. s. v. superescit, p. 244: resciscet Amphitruo rem omnem,

    every thing, all, Plaut. Am. 1, 2, 30:

    nulla res tam delirantes homines concinat cito,

    nothing, id. Am. 2, 2, 96; cf.:

    neque est ulla res, in quā, etc.,

    Cic. Rep. 1, 7, 12; 1, 5, 9; cf.

    also: sumptu ne parcas ullā in re, quod ad valetudinem opus sit,

    id. Fam. 16, 4, 2:

    magna res principio statim bello,

    a great thing, a great advantage, Liv. 31, 23 fin.:

    nil admirari prope res est una Solaque, quae, etc.,

    the only thing, only means, Hor. Ep. 1, 6, 1 et saep. — Emphatically with sup.:

    scilicet rerum facta est pulcherrima Roma,

    the most beautiful thing in the world, Verg. G. 2, 534; Quint. 1, 12, 16 Spald. p. 81. —

    Of persons, etc.: est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    maxime rerum,

    Ov. H. 9, 107; cf.:

    maxima rerum Roma,

    Verg. A. 7, 602; Ov. M. 13, 508:

    fortissima rerum animalia,

    id. ib. 12, 502:

    pulcherrime rerum,

    id. H. 4, 125; id. A. A. 1, 213; id. M. 8, 49:

    dulcissime rerum,

    Hor. S. 1, 9, 4.—
    E.
    In adverb. phrases:

    e re natā melius fieri haud potuit,

    after what has happened, Ter. Ad. 3, 1, 8:

    pro re natā,

    according to circumstances, Cic. Att. 7, 8, 2; 14, 6, 1:

    pro tempore et pro re,

    Caes. B. G. 5, 8:

    factis benignus pro re,

    according to circumstances, Liv. 7, 33, 3; Sall. J. 50, 2:

    pro re pauca loquar,

    Verg. A. 4, 337; Lucr. 6, 1280:

    ex re et ex tempore,

    Cic. Fam. 12, 19, 3:

    e re respondi,

    Cat. 10, 8.
    II.
    In partic.
    A.
    Pregn., an actual thing, the thing itself, reality, truth, fact; opposed to appearance, mere talk, the mere name of a thing:

    ecastor, re experior, quanti facias uxorem tuam,

    Plaut. Am. 1, 3, 10:

    desiste dictis nunc jam miseram me consolari: Nisi quid re praesidium apparas, etc.,

    id. Rud. 3, 3, 21: rem ipsam loqui. Ter. And. 1, 2, 31:

    rem fabulari,

    Plaut. Trin 2, 4, 87:

    nihil est aliud in re,

    in fact, Liv. 10, 8, 11 Weissenb. ad loc.:

    se ipsa res aperit,

    Nep. Paus. 3, 7:

    ex re decerpere fructus,

    Hor. S. 1, 2, 79;

    opp. verbum, vox, opinio, spes, nomen, etc.: rem opinor spectari oportere, non verba,

    Cic. Tusc. 5, 11, 32; cf.: te rogo, ut rem potiorem oratione ducas, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 5:

    non modo res omnes, sed etiam rumores cognoscamus,

    Cic. Att. 5, 5, 1:

    qui hos deos non re, sed opinione esse dicunt,

    id. N. D. 3, 21, 53:

    Peripateticos et Academicos nominibus differentes, re congruentes,

    id. Ac. 2, 5, 15:

    quod nos honestum, illi vanum... verbis quam re probabilius vocant,

    Quint. 3, 8, 22; Sen. Ep. 120, 9:

    eum, tametsi verbo non audeat, tamen re ipsā de maleficio suo confiteri,

    id. Rosc. Am. 42, 123; cf. Ter. Ad. 4, 7, 15:

    vides quantum distet argumentatio tua ab re ipsā atque a veritate,

    Cic. Rosc. Am. 15, 44. — Hence, abl. sing., often strengthened by verā (sometimes as one word, reverā), in fact, really, in truth, indeed, in reality:

    haec ille, si verbis non audet, re quidem verā palam loquitur,

    Cic. Quint. 17, 56; so,

    re quidem verā,

    id. Clu. 19, 54; id. Sest. 7, 15:

    re autem verā,

    id. Fam. 1, 4, 2;

    and simply re verā,

    id. Quint. 2, 7; id. Div. 2, 54, 110; id. Balb. 3, 7:

    re verāque,

    Lucr. 2, 48; cf.:

    et re verā,

    indeed, in fact, Cic. Fam. 3, 5, 1; Liv. 33, 11, 3; 35, 31, 12; 36, 6, 1; Nep. Ages. 2, 3; id. Phoc. 3, 3; Curt. 3, 13, 5; 4, 16, 19; Val. Max. 9, 13, ext. 1; Just. 5, 1, 8; 12, 13, 10; Plin. Ep. 6, 33, 1.—
    B.
    Effects, substance, property, possessions:

    mihi Chrysalus Perdidit filium, me atque rem omnem Meam,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 26; cf.: Ph. Habuitne rem? Ly. Habuit. Ph. Qui eam perdidit... Mercaturamne an venales habuit, ubi rem perdidit? id. Trin. 2, 2, 49 sq.:

    quibus et re salvā et perditā profueram,

    Ter. Eun. 2, 2, 27:

    rem talentum decem,

    id. Phorm. 2, 3, 46; Juv. 3, 16:

    avidior ad rem,

    Ter. Eun. 1, 2, 51:

    rem facere,

    to make money, Cic. Att. 2, 2, 12:

    res eos jampridem, fides deficere nuper coepit,

    id. Cat. 2, 5, [p. 1576] 10:

    qui duo patrimonia accepisset remque praeterea bonis et honestis rationibus auxisset,

    id. Rab. Post. 14, 38:

    libertino natum patre et in tenui re,

    in narrow circumstances, Hor. Ep. 1, 20, 20 et saep.; v. also familiaris.— In plur.: quantis opibus, quibus de rebus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.):

    privatae res,

    Cic. Att. 9, 7, 5.—
    2.
    Hence, law t. t., whatever may be the subject of a right, whether corporeal or incorporeal (v. Sandars, Introd. to Just. Inst. p. 42 sqq.):

    res corporales,

    Just. Inst. 2, 2, 1 sq.; Gai. Inst. 2, 12; Dig. 1, 8, 1:

    res in patrimonio, res extra patrimonium,

    Just. Inst. 2, 1 pr.; Gai. Inst. 2, 1:

    res sanctae,

    Just. Inst. 2, 1, 10; v. also mancipium, privatus, etc.—
    C.
    Benefit, profit, advantage, interest, weal:

    res magis quaeritur, quam, etc.,

    Plaut. Men. 4, 2, 6:

    melius illi consulas quam rei tuae,

    id. Cist. 1, 1, 98:

    haec tuā re feceris,

    to your advantage, id. Capt. 2, 2, 46.— Most freq. with the prepositions in, ex, ob, ab, etc.:

    quasi istic minor mea res agatur quam tua,

    is interested, affected, Ter. Heaut. 2, 3, 113 (v. ago):

    si in rem tuam esse videatur,

    Plaut. Trin. 3, 2, 2:

    vide si hoc in rem deputas,

    id. ib. 3, 3, 19:

    quod in rem recte conducat tuam,

    id. Capt. 2, 3, 26:

    si in remst utrique,

    Ter. And. 3, 3, 14:

    quid mihi melius est, quid magis in rem est, quam? etc.,

    useful, Plaut. Rud. 1, 4, 1:

    tamen in rem fore credens universos adpellare,

    Sall. C. 20, 1:

    omnia quae in rem videbantur esse,

    Curt. 6, 2, 21:

    ad conparanda ea quae in rem erant,

    Liv. 30, 4, 6:

    imperat quae in rem sunt,

    id. 26, 44, 7; 22, 3, 2:

    ex tuā re non est, ut ego emoriar,

    for your advantage, Plaut. Ps. 1, 3, 102: An. Non pudet Vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, to the purpose, with advantage, Ter. Phorm. 3, 2, 41: ob rem facere, usefully, with advantage or profit, Sall. J. 31, 5: subdole blanditur, ab re Consulit blandiloquentulus, contrary to his interest, i. e. to his injury, Plaut. Trin. 2, 1, 12 Brix ad loc.:

    haud id est ab re aucupis,

    id. As. 1, 3, 71:

    haec haud ab re duxi referre,

    Liv. 8, 11, 1:

    non ab re esse Quinctio visum est interesse, etc.,

    id. 35, 32, 6; Plin. 27, 8, 35, § 57; Suet. Aug. 94; Gell. 18, 4, 6; 1, 26, 4; Macr. S. 1, 4, 19.—
    D.
    Cause, reason, ground, account; only in the connection eā (hac) re, and eam ob rem, adverb., therefore, on that account:

    eā re tot res sunt, ubi bene deicias,

    Cato, R. R. 158, 2:

    hac re nequeunt ex omnibus omnia gigni, Quod, etc.,

    Lucr. 1, 172; cf.:

    illud eā re a se esse concessum, quod, etc.,

    Cic. Ac. 2, 34, 111:

    patrem exoravi, tibi ne noceat, neu quid ob eam rem succenseat,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 39; cf.:

    quoi rei?

    for what purpose? id. As. 3, 2, 43; id. Poen. 2, 3, 3.—Hence (by uniting into one word) the causal adverbs quare and quamobrem, v. h. vv.—
    E.
    An affair, matter of business, business:

    cum et de societate inter se multa communicarent et de totā illā ratione atque re Gallicanā,

    Cic. Quint. 4, 15:

    rem cum aliquo transigere,

    id. Clu. 13, 39. —

    Hence, transf., in gen.: res alicui est cum aliquo,

    to have to do with any one, Cic. Rosc. Am. 30, 84; id. Sest. 16, 37; id. Fam. 9, 20, 2; Caes. B. G. 7, 77; cf.:

    famigeratori res sit cum damno et malo,

    Plaut. Trin. 1, 2, 182 Brix ad loc.— Also without a dat.:

    quoniam cum senatore res est,

    Cic. Fam. 13, 26, 3;

    esp., in mal. part.: rem habere cum aliquo or aliquā,

    to have to do with any one, Plaut. Bacch. 3, 6, 35; id. Merc. 3, 1, 37; Ter. Eun. 1, 2, 39; 58. —Ellipt.:

    jam biennium est, quom mecum rem coepit,

    Plaut. Merc. 3, 1, 15. —
    F.
    A case in law, a lawsuit, cause, suit (more gen. than causa):

    ubi res prolatae sunt,

    Plaut. Capt. 1, 1, 10:

    res agi,

    id. Men. 4, 2, 19; id. Aul. 3, 4, 13:

    quibus res erat in controversiā, ea vocabatur lis,

    Varr. L. L. 7, § 93; cf.

    (prob. in allusion to this legal form): tot homines... statuere non potuisse, utrum diem tertium an perendinum... rem an litem dici oporteret,

    Cic. Mur. 12, 27; cf.

    also: quarum rerum litium causarum condixit pater patratus, etc., an ancient formula,

    Liv. 1, 32:

    de rebus ab aliquo cognitis judicatisque dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:

    pecunias capere ob rem judicandam,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    si res certabitur olim,

    Hor. S. 2, 5, 27; 1, 10, 15; 1, 9, 41; id. Ep. 1, 16, 43:

    tractu temporis futurum, ut res pereat,

    Dig. 3, 3, 12:

    rem differre,

    ib. 43, 30, 3: res judicata dicitur, quae finem controversiarum pronuntiatione judicis accipit, ib. 42, 1, 1 et saep.—
    G.
    An affair, esp. a battle, campaign, military operations; in phrase rem (or res) gerere:

    res gesta virtute,

    Cic. Fin. 5, 23, 66:

    ut res gesta est ordine narrare,

    Ter. Ad. 3, 5, 3:

    his rebus gestis,

    Caes. B. G. 5, 8:

    res gerere,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    rem bene gerere,

    id. ib. 1, 8, 1; Ter. Ad. 5, 1, 13:

    comminus rem gerunt,

    Caes. B. G. 5, 44:

    res gestae,

    Hor. Ep. 1, 3, 7; 2, 1, 251:

    adversus duos simul rem gerere,

    Liv. 21, 60:

    rem male gerere,

    Nep. Them. 3, 3; Hor. S. 2, 3, 74:

    in relatione rerum ab Scythis gestarum,

    Just. 2, 1, 1; cf.:

    rem agere,

    Hor. S. 1, 9, 4; id. A. P. 82:

    ante rem,

    before the battle, Liv. 4, 40:

    cum Thebanis sibi rem esse existimant,

    Nep. Pel. 1, 3; Cic. Sest. 16, 37.—
    H.
    Acts, events, as the subject of narration, a story, history:

    res in unam sententiam scripta,

    Auct. Her. 1, 12, 20:

    cui lecta potenter erit res,

    Hor. A. P. 40; id. S. 1, 10, 57; id. Ep. 1, 19, 29:

    in medias res auditorem rapere,

    id. A. P. 148; 310:

    agitur res in scaenis,

    id. ib. 179; cf.:

    numeros animosque secutus, non res,

    id. Ep. 1, 19, 25; Phaedr. 5, 1, 12:

    sicut in rebus ejus (Neronis) exposuimus,

    Plin. 2, 83, 85, § 199:

    litterae, quibus non modo res omnis, sed etiam rumores cognoscamus,

    Cic. Att. 5, 5, 1:

    res populi Romani perscribere, Liv. praef. § 1: res Persicae,

    history, Nep. Con. 5, 4; id. Cat. 3, 2.—
    K.
    Res publica, also as one word, respublica, the common weal, a commonwealth, state, republic (cf. civitas); also, civil affairs, administration, or power, etc.: qui pro republicā, non pro suā obsonat, Cato ap. Ruf. 18, p. 210; cf.:

    erat tuae virtutis, in minimis tuas res ponere, de re publicā vehementius laborare,

    Cic. Fam. 4, 9, 3:

    dummodo ista privata sit calamitas et a rei publicae periculis sejungatur,

    id. Cat. 1, 9; cf.:

    si re publicā non possis frui, stultum est nolle privatā,

    id. Fam. 4, 9, 4:

    egestates tot egentissimorum hominum nec privatas posse res nec rem publicam sustinere,

    id. Att. 9, 7, 5 (v. publicus); Cato ap. Gell. 10, 14, 3: auguratum est, rem Romanam publicam summam fore, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45:

    quo utiliores rebus suis publicis essent,

    Cic. Off. 1, 44, 155:

    commutata ratio est rei totius publicae,

    id. Att. 1, 8, 4: pro republicā niti, Cato ap. Charis. p. 196 fin.:

    merere de republicā,

    Plaut. Am. prol. 40:

    de re publicā disputatio... dubitationem ad rem publicam adeundi tollere, etc.,

    Cic. Rep. 1, 7, 12:

    oppugnare rem publicam,

    id. Cael. 1, 1; id. Har. Resp. 8, 15; id. Sest. 23, 52:

    paene victā re publicā,

    id. Fam. 12, 13, 1:

    delere rem publicam,

    id. Sest. 15, 33; Lact. 6, 18, 28.—Esp. in the phrase e re publicā, for the good of the State, for the public benefit:

    senatūs consultis bene et e re publicā factis,

    Cic. Phil. 3, 12, 30:

    ea si dicam non esse e re publicā dividi,

    id. Fam. 13, 8, 2; id. Mil. 5, 14; Liv. 8, 4, 12; 25, 7, 4; 34, 34, 9; Suet. Rhet. 1 init. —Post-class. and rare, also ex republicā, Gell. 6, 3, 47; 11, 9, 1;

    but exque is used for euphony (class.): id eum recte atque ordine exque re publicā fecisse,

    Cic. Phil. 3, 15, 38; 5, 13, 36; 10, 11, 26.— In plur.:

    eae nationes respublicas suas amiserunt, C. Gracch. ap. Fest. s. h. v. p. 286 Müll.: hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum,

    Cic. Rep. 1, 28, 44:

    circuitus in rebus publicis commutationum,

    id. ib. 1, 29, 45 et saep.—
    2.
    Sometimes simply res, the State (in the poets, and since the Aug. per. in prose): unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84 (Ann. v. 313 Vahl.):

    hic (Marcellus) rem Romanam sistet,

    Verg. A. 6, 858; cf.:

    nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse,

    Liv. 21, 16; 1, 28:

    parva ista non contemnendo majores nostri maximam hanc rem fecerunt,

    id. 6, 41 fin.:

    Romana,

    Hor. C. S. 66; id. Ep. 1, 12, 25; Ov. M. 14, 809; Sall. C. 6, 3; cf.:

    ut paulo ante animum inter Fidenatem Romanamque rem ancipitem gessisti,

    Liv. 1, 28 fin.:

    Albana,

    id. 1, 6.— In plur.:

    res Asiae evertere,

    Verg. A. 3, 1:

    custode rerum Caesare,

    Hor. C. 4, 15, 17; cf.:

    res sine discordiā translatae,

    Tac. H. 1, 29; so (also in Cic.), rerum potiri, v. potior. —
    L.
    Res novae, political changes, a revolution, etc.; v. novus.

    Lewis & Short latin dictionary > res

  • 11 resto

    rē-sto, stĭti, 1 ( perf. subj. restaverit, Prop. 2, 34, 53), v. n.
    I.
    To stop behind, keep back, stand still (very rare and only poet., whereas resisto is class.).
    A.
    Lit.: si resto, pergit, ut eam: si ire conor, prohibet betere, Pac. ap. Non. 77, 25. —
    B.
    Trop.: impetus haut longe mediis regionibus restat, Enn. ap. Fest. p. 285 Müll. (Ann. v. 475 Vahl.):

    nullo dominae teritur molimine amator Restat et immerita sustinet aure minas,

    stands firm, holds out, Prop. 2, 25 (3, 20), 18. —
    II.
    To withstand, resist, oppose (so less freq. than resisto, and not in Cic. or Cæs.).
    A.
    Of military resistance, to stand firm, hold out, not yield; constr. usually absol.; rarely with dat. or adversum: Illyrii restant sicis sibinisque fodantes, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 336 Müll. (Ann. v. 496 Vahl.): validam urbem multos dies restantem pugnando vicit, Sall. ap. Non. 526, 12 (id. H. 1, 75 Dietsch):

    quia summā vi restare (milites) nunciabantur,

    Liv. 4, 58 Drak.:

    solā virtute militum restantes caeduntur caeduntque,

    id. 6, 30; 32; 8, 39; 23, 45; 26, 3; 29, 2;

    34, 14: dum restat Hector,

    Prop. 3, 8, 31:

    nunc in restantes mucronem comminus urget,

    Sil. 10, 25.— Impers. pass.:

    ut quā minimā vi restatur, eā parte irrumpat,

    Liv. 34, 15. — With dat.:

    paucis plures vix restatis,

    Liv. 23, 45 fin.:

    restando adversis,

    Sil. 10, 125.—With adversum:

    paulum morae attulere ferrati restantibus laminis adversum pila et gladios,

    Tac. A. 3, 46.—
    B.
    Apart from milit. lang., in gen.:

    nunc ratio nulla est restandi, nulla facultas, etc.,

    Lucr. 1, 110:

    is mihi, dum resto, juvenili guttura pugno Rupit,

    Ov. M. 3, 626; 7, 411:

    in quā re nunc tam confidenter restas, stulta?

    oppose me, Ter. Heaut. 5, 3, 7; cf. Plaut. Most. 5, 2, 50. —Of things:

    aera claustris restantia vociferantur,

    Lucr. 2, 450:

    restantia claustra,

    Sil. 7, 130.—
    III.
    To be left, remain (syn. remaneo; the predominant signif. of the word;

    most freq. in the third person): hujus generis reliquias Restare video,

    Ter. Ad. 3, 3, 91:

    ego conviviis delector nec cum aequalibus solum qui pauci jam admodum restant, sed cum vestrā etiam aetate,

    Cic. Sen. 14, 46:

    ego vivendo vici mea fata, superstes Restarem ut genitor,

    Verg. A. 11, 161:

    de bonis quod restat reliquiarum,

    Plaut. Rud. 5, 1, 7; cf. id. Cist. 1, 3, 40:

    unam sibi spem reliquam in Etruscis restare,

    Liv. 10, 16; Cic. Scaur. Fragm. 45, p. 268 Orell.:

    quae (studia) sola ei in malis restiterunt,

    id. Sull. 26, 74:

    omnes composui. Felices! Nunc ego resto,

    Hor. S. 1, 9, 28; Pers. 3, 97:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 687:

    jam labor exiguus Phoebo restabat,

    id. ib. 6, 486:

    duae restant noctes de mense secundo,

    id. F. 2, 857:

    si e nobis aliquid nisi umbra restat,

    id. Am. 3, 9, 60:

    jam duo restabant fata tum,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 35:

    qui e divisione tripartitā duas partes absolverit, huic necesse est restare tertiam,

    Cic. Off. 3, 2, 9:

    infinitae caedi,

    id. Cat. 3, 10: dona ferens pelago et flammis restantia Trojae, left, remaining from the sea, etc., Verg. A. 1, 679:

    unum etiam restat amico nostro ad omne dedecus, ut, etc.,

    id. Att. 8, 7:

    hoc unum restabat, ut,

    Ov. M. 2, 471; cf.:

    illud etiam restiterat, ut, etc.,

    Cic. Quint. 9, 33.— Impers.:

    restat, ut aut summa neglegentia tibi obstiterit, aut, etc.,

    Cic. Quint. 12, 41; so,

    restat, ut,

    id. N. D. 2, 16, 44; 17 init.; Hor. Ep. 1, 1, 27 al.—With inf. (mostly poet.):

    nec aliud restabat quam corrigere, etc.,

    Liv. 44, 4, 8:

    restabat aliud nihil, nisi oculos pascere,

    Ter. Phorm. 1, 2, 35; Ov. M. 1, 700; Stat. S. 4, 1, 40.—
    2.
    In partic., with reference to the future, to remain for, await one (rare and mostly poet.):

    quid restat, nisi porro ut fiam miser,

    Ter. Hec. 3, 1, 20:

    placet (vobis) socios sic tractari, quod restat, ut per haec tempora tractatos videtis?

    i. e. hereafter, for the future, Cic. Verr. 2, 3, 89, § 208:

    nudus humi jacet infans... ut aequom est, cui tantum in vitā restet transire malorum,

    Lucr. 5, 227; Hor. Ep. 1, 6, 27:

    hoc Latio restare canunt,

    Verg. A. 7, 270; Ov. F. 2, 749.

    Lewis & Short latin dictionary > resto

См. также в других словарях:

  • Conor Jackson — Free Agent Left fielder / First baseman …   Wikipedia

  • Republic of Ireland — This article is about the sovereign state. For the island, see Ireland. For other uses, see Republic of Ireland (disambiguation). Ireland[a] Éire (Irish) …   Wikipedia

  • performing arts — arts or skills that require public performance, as acting, singing, or dancing. [1945 50] * * * ▪ 2009 Introduction Music Classical.       The last vestiges of the Cold War seemed to thaw for a moment on Feb. 26, 2008, when the unfamiliar strains …   Universalium

  • Civil liberties in the United Kingdom — have a long and formative history. This is usually considered to have begun with the English legal charter the Magna Carta of 1215, following its predecessor the English Charter of Liberties, a landmark document in English legal history. Judicial …   Wikipedia

  • Ireland — Irelander, n. /uyeur leuhnd/, n. 1. John, 1838 1918, U.S. Roman Catholic clergyman and social reformer, born in Ireland: archbishop of St. Paul, Minn., 1888 1918. 2. Also called Emerald Isle. Latin, Hibernia. a large western island of the British …   Universalium

  • Black carbon — or BC is formed through the incomplete combustion of fossil fuels, biofuel, and biomass, and is emitted in both anthropogenic and naturally occurring soot. Black carbon warms the planet by absorbing heat in the atmosphere and by reducing albedo,… …   Wikipedia

  • Nations and intelligence — Human intelligence Abilities and Traits Abstract thought Communication · Creativity Emotional Intelligence Kn …   Wikipedia

  • Colorado Rapids — Full name Colorado Rapids Founded 1996 Stadium Dick s Spor …   Wikipedia

  • Down syndrome — Classification and external resources Boy with Down syndrome assembling a …   Wikipedia

  • List of WWE personnel — Contents 1 Main roster 1.1 Raw brand …   Wikipedia

  • 2009 Major League Soccer season — Major League Soccer Season 2009 MLS Cup Real Salt Lake Supporters Shield Columbus Crew Champions League Columbus Crew Real Salt Lake Los Angeles Galaxy Seattle Sounders FC …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»