Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

mĕtus

  • 1 metus

    mĕtŭs, ūs, m. [st2]1 [-] crainte, inquiétude. [st2]2 [-] objet de la crainte. [st2]3 [-] crainte religieuse.    - metus alicujus: le crainte que l'on a de qqn ou la crainte qu'inspire qqn.    - metus poenae a Romanis: la crainte d’un châtiment venant des Romains.    - esse in metu: craindre, avoir peur.    - est in metu peregrinantium, ut... Plin.: les voyageurs ont peur que...    - metus est ne: il est à craindre que... ne...    - quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne tum vero sustineri nec in urbe seditio nec in castris posset, Liv. 5: dès que la nouvelle en vint à Rome, elle effraya le sénat: il craignait de ne plus pouvoir contenir la sédition ni à la ville ni au camp.    - metus + prop. inf. - metus est mihi eum venire, Ter.: je crains qu'il ne vienne.    - metus servilis, Cic.: crainte inspirée par les esclaves.    - alicui metum facere (afferre, incutere, injicere): inspirer de la crainte à qqn, effrayer qqn.    - metum capere (accipere, concipere, pati): éprouver des craintes.    - metu vacare, Cic.: être sans inquiétude.    - habeo praecipuum metum..., Cic.: ma plus grande inquiétude est...    - res habet metum, Ov.: une chose inspire de la crainte.    - metus parendi alicui, Sall.: la crainte d'avoir à obéir à qqn.    - aper, metus agricolis, Sen.-tr.: un sanglier, la terreur des campagnes.    - Metus: la Crainte (divinité, fille de la Nuit).
    * * *
    mĕtŭs, ūs, m. [st2]1 [-] crainte, inquiétude. [st2]2 [-] objet de la crainte. [st2]3 [-] crainte religieuse.    - metus alicujus: le crainte que l'on a de qqn ou la crainte qu'inspire qqn.    - metus poenae a Romanis: la crainte d’un châtiment venant des Romains.    - esse in metu: craindre, avoir peur.    - est in metu peregrinantium, ut... Plin.: les voyageurs ont peur que...    - metus est ne: il est à craindre que... ne...    - quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne tum vero sustineri nec in urbe seditio nec in castris posset, Liv. 5: dès que la nouvelle en vint à Rome, elle effraya le sénat: il craignait de ne plus pouvoir contenir la sédition ni à la ville ni au camp.    - metus + prop. inf. - metus est mihi eum venire, Ter.: je crains qu'il ne vienne.    - metus servilis, Cic.: crainte inspirée par les esclaves.    - alicui metum facere (afferre, incutere, injicere): inspirer de la crainte à qqn, effrayer qqn.    - metum capere (accipere, concipere, pati): éprouver des craintes.    - metu vacare, Cic.: être sans inquiétude.    - habeo praecipuum metum..., Cic.: ma plus grande inquiétude est...    - res habet metum, Ov.: une chose inspire de la crainte.    - metus parendi alicui, Sall.: la crainte d'avoir à obéir à qqn.    - aper, metus agricolis, Sen.-tr.: un sanglier, la terreur des campagnes.    - Metus: la Crainte (divinité, fille de la Nuit).
    * * *
        Metus, huius metus, m. g. Cic. Crainte, Cremeur, Paour.
    \
        Metus de fratre in scribendo impedit. Cic. La crainte que j'ay que mon frere n'ait mal.
    \
        Afferre metum alicui. Cic. Luy faire paour.
    \
        Amoto metu. Terent. Crainte ostee.
    \
        Excessere metum mea iam bona. Ouid. Sont hors de tout danger.
    \
        Exoluere metum. Lucan. Oster la crainte.
    \
        Habeo Iunium et Quintilem in metu. Cic. Je crains les mois de Juin et de Juillet.
    \
        Intendunt metum. Tacit. Ils font paour.
    \
        Ponere aliquid in metu. Cic. Craindre.

    Dictionarium latinogallicum > metus

  • 2 Metus

    mĕtus, ūs, m. ( fem.: nulla in me est metus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll.: metus ulla, id. ap. Non. 214, 11; cf. Ann. v. 537, and Trag. v. 179 Vahl.; dat. metu, Tac. A. 11, 32; 15, 69), fear, dread, apprehension, anxiety; constr. with gen. object., with ne, with acc. and inf.
    I.
    Lit.:

    est metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,

    Cic. Tusc. 5, 18, 52; cf. id. ib. 4, 30, 64:

    metum excitari vel propriis vel communibus periculis,

    Mart. Cap. 5, § 505:

    in metu esse,

    to be in fear, be fearful, Cic. Cat. 1, 7, 18:

    est et in metu peregrinantium, ut, etc.,

    they are also afraid, Plin. 31, 6, 37, § 71:

    mihi etiam unum de malis in metu est, fratris miseri negotium,

    a subject of fear, Cic. Att. 3, 9, 3:

    metum habere,

    to entertain fear, be afraid, id. Fam. 8, 10, 1:

    metum concipere,

    to become afraid, Ov. F. 1, 485:

    capere,

    Liv. 33, 27:

    accipere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 96: metum facere alicui, to make afraid, put in fear, frighten, Ov. Tr. [p. 1142] 5, 10, 28:

    metum inicere,

    Caes. B. G. 4, 19: incutere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:

    inferre,

    Liv. 26, 20:

    affere,

    Cic. Verr. 2, 2, 54, § 135:

    offerre,

    id. Fam. 15, 1, 5:

    obicere,

    id. Tusc. 2, 4, 10:

    intentare,

    Tac. A. 15, 54:

    metu territare,

    to alarm greatly, fill with fear, Caes. B. G. 5, 6:

    metum pati,

    Quint. 6, 2, 21:

    alicui adimere,

    to take away, remove, Ter. Heaut. 2, 3, 100:

    metu exonerare,

    to relieve from fear, Liv. 2, 2:

    removere metum,

    to take away, remove, id. ib.:

    levare alicui,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    alicui deicere,

    id. Verr. 2, 5, 49, § 130:

    solvere,

    to remove, dismiss, Verg. A. 1, 463: civitati metum, formidinem oblivionem inicere, Ser. Samm. ap. Macr. S. 3, 9, 7:

    metu et impressione alicujus terroris mentiri,

    Paul. Sent. 5, 1, 4:

    metu mortis furem occidere, Mos. et Rom. Leg. Coll. 7, 3, 3: quis metus aut pudor est umquam properantis avari?

    Juv. 14, 178:

    reddere metu, non moribus,

    id. 13, 204.— Poet. in plur., Hor. C. 1, 26, 1.—
    (β).
    With gen. object.:

    vulnerum metus,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    ne reliquos populares metus invaderet parendi sibi,

    Sall. J. 35, 9:

    id bellum excitabat metus Pompei victoris Hiempsalem in regnum restituentis,

    Sall. H. 1, 39; v. Gell. 9, 2, 14; Non. p. 96: propter metum alicujus, for fear of:

    Judaeorum,

    Vulg. Johan. 7, 13; 19, 38.—
    (γ).
    With ne:

    quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne, etc.,

    Liv. 5, 7, 4:

    ne lassescat fortuna, metus est,

    Plin. 7, 40, 41, § 130.—
    (δ).
    With acc. and inf.:

    quantus metus est mihi, venire huc salvum nunc patruum!

    Ter. Phorm. 3, 1, 18.—
    (ε).
    With ab:

    metus a praetore Romano,

    Liv. 2, 24, 3; 23, 15, 7; 25, 33, 5; cf.:

    metus poenae a Romanis,

    id. 32, 23, 9; 45, 26, 7.—
    (ζ).
    With pro:

    metus pro universā republicā,

    Liv. 2, 24, 4.—
    (η).
    With ex:

    metus ex imperatore,

    Tac. A. 11, 20.—
    B.
    Poet., religious awe, holy dread:

    laurus Sacra comam multosque metu servata per annos,

    Verg. A. 7, 60.— Poetic awe:

    evoe! recenti mens trepidat metu,

    Hor. C. 2, 19, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    Conor., a cause of fear, a terror ( poet.):

    metus Libyci,

    i. e. the head of Medusa, Stat. Th. 12, 606:

    nulli nocte metus,

    alarms, Juv. 3, 198.—
    B.
    Personified: Mĕtus, the god of fear or terror, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. G. 3, 552; id. A. 6, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > Metus

  • 3 metus

    mĕtus, ūs, m. ( fem.: nulla in me est metus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll.: metus ulla, id. ap. Non. 214, 11; cf. Ann. v. 537, and Trag. v. 179 Vahl.; dat. metu, Tac. A. 11, 32; 15, 69), fear, dread, apprehension, anxiety; constr. with gen. object., with ne, with acc. and inf.
    I.
    Lit.:

    est metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,

    Cic. Tusc. 5, 18, 52; cf. id. ib. 4, 30, 64:

    metum excitari vel propriis vel communibus periculis,

    Mart. Cap. 5, § 505:

    in metu esse,

    to be in fear, be fearful, Cic. Cat. 1, 7, 18:

    est et in metu peregrinantium, ut, etc.,

    they are also afraid, Plin. 31, 6, 37, § 71:

    mihi etiam unum de malis in metu est, fratris miseri negotium,

    a subject of fear, Cic. Att. 3, 9, 3:

    metum habere,

    to entertain fear, be afraid, id. Fam. 8, 10, 1:

    metum concipere,

    to become afraid, Ov. F. 1, 485:

    capere,

    Liv. 33, 27:

    accipere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 96: metum facere alicui, to make afraid, put in fear, frighten, Ov. Tr. [p. 1142] 5, 10, 28:

    metum inicere,

    Caes. B. G. 4, 19: incutere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2:

    inferre,

    Liv. 26, 20:

    affere,

    Cic. Verr. 2, 2, 54, § 135:

    offerre,

    id. Fam. 15, 1, 5:

    obicere,

    id. Tusc. 2, 4, 10:

    intentare,

    Tac. A. 15, 54:

    metu territare,

    to alarm greatly, fill with fear, Caes. B. G. 5, 6:

    metum pati,

    Quint. 6, 2, 21:

    alicui adimere,

    to take away, remove, Ter. Heaut. 2, 3, 100:

    metu exonerare,

    to relieve from fear, Liv. 2, 2:

    removere metum,

    to take away, remove, id. ib.:

    levare alicui,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    alicui deicere,

    id. Verr. 2, 5, 49, § 130:

    solvere,

    to remove, dismiss, Verg. A. 1, 463: civitati metum, formidinem oblivionem inicere, Ser. Samm. ap. Macr. S. 3, 9, 7:

    metu et impressione alicujus terroris mentiri,

    Paul. Sent. 5, 1, 4:

    metu mortis furem occidere, Mos. et Rom. Leg. Coll. 7, 3, 3: quis metus aut pudor est umquam properantis avari?

    Juv. 14, 178:

    reddere metu, non moribus,

    id. 13, 204.— Poet. in plur., Hor. C. 1, 26, 1.—
    (β).
    With gen. object.:

    vulnerum metus,

    Cic. Tusc. 2, 24, 59:

    ne reliquos populares metus invaderet parendi sibi,

    Sall. J. 35, 9:

    id bellum excitabat metus Pompei victoris Hiempsalem in regnum restituentis,

    Sall. H. 1, 39; v. Gell. 9, 2, 14; Non. p. 96: propter metum alicujus, for fear of:

    Judaeorum,

    Vulg. Johan. 7, 13; 19, 38.—
    (γ).
    With ne:

    quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit, ne, etc.,

    Liv. 5, 7, 4:

    ne lassescat fortuna, metus est,

    Plin. 7, 40, 41, § 130.—
    (δ).
    With acc. and inf.:

    quantus metus est mihi, venire huc salvum nunc patruum!

    Ter. Phorm. 3, 1, 18.—
    (ε).
    With ab:

    metus a praetore Romano,

    Liv. 2, 24, 3; 23, 15, 7; 25, 33, 5; cf.:

    metus poenae a Romanis,

    id. 32, 23, 9; 45, 26, 7.—
    (ζ).
    With pro:

    metus pro universā republicā,

    Liv. 2, 24, 4.—
    (η).
    With ex:

    metus ex imperatore,

    Tac. A. 11, 20.—
    B.
    Poet., religious awe, holy dread:

    laurus Sacra comam multosque metu servata per annos,

    Verg. A. 7, 60.— Poetic awe:

    evoe! recenti mens trepidat metu,

    Hor. C. 2, 19, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    Conor., a cause of fear, a terror ( poet.):

    metus Libyci,

    i. e. the head of Medusa, Stat. Th. 12, 606:

    nulli nocte metus,

    alarms, Juv. 3, 198.—
    B.
    Personified: Mĕtus, the god of fear or terror, Cic. N. D. 3, 17, 44; Verg. G. 3, 552; id. A. 6, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > metus

  • 4 metus

        metus ūs (old gen. metuis, T., C.; dat. metu, V., Ta.), m    fear, dread, apprehension, anxiety: animus commotust metu, T.: in metu esse, be fearful: mihi unum de malis in metu est, a subject of fear: metum habere, be afraid: concipere, O.: in futurum metum ceperunt, L.: facit Graecis turba metum, puts in fear, O.: Germanis metum inicere, Cs.: metu territare, alarm greatly, Cs.: metus omnīs invadit, S.: ademptus tibi, removed, T.: hunc remove metum... exonera civitatem metu, take away... relieve, L.: metum Siciliae deicere: metūs Tradam ventis, H.: Solve metūs, away with, V.: praesentis exiti: dictatoris: ne popularīs metus invaderet parendi sibi, S.: Caesaris rerum, for Caesar's fortune, H.: quod senatui metum iniecit, ne, etc., L.: Quantum metuist mihi, videre, etc., T.: metus ab cive, L.: poenae a Romanis, L.: pro universā re p., L.: laurus multos metu servata per annos, awe, V.: mens trepidat metu, H.—A terror, alarm, cause of fear: loca plena metūs, O.: nihil metūs in voltu, Ta.: nulli nocte metūs, Iu.—Person., the god of fear, V.
    * * *
    fear, anxiety; dread, awe; object of awe/dread

    Latin-English dictionary > metus

  • 5 metus

    metus metus, us m страх, боязнь

    Латинско-русский словарь > metus

  • 6 metus

    metus metus, us m опасение

    Латинско-русский словарь > metus

  • 7 metus [1]

    1. metus, ūs, m., die Furcht, Besorgnis, auch = Einschüchterung (Ggstz. spes, confidentia), I) eig.: 1) im allg., verb. metus ac timor (Bangigkeit), Cic.: metus animi, Cic.: metus maternus, Ps. Quint. decl.: iustus (begründete), Ulp. dig.: magnus, Liv.: metus caecus, Ov.: maior, novus, Cels.: parvus, Liv.: vanus, Liv.: Plur. metus, Befürchtungen, Cic. u.a. (s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 637. Dräger Tac. ann. 4, 69, 3): metus inanes, Plin. ep.: vani, Cels.: alii, Cic.: diurni et nocturni, Cic. – volo abstergere animi tui metum, Cic.: adducere alqm in eum metum, ut etc., Cic.: adhibere metum, Ggstz. amovere metum, Quint.: metum, in quo nunc est, adimere, Ter.: admovere parvum metum, Liv.: afferre alci metum (v. einer Sache), Cic.: neque id ullum metum affert, Cels.: amovere metum, Ter. u. Cic. u. (Ggstz. adhibere) Quint.: ardere tum cupiditate, tum metu, Cic.: cadit in alqm metus, es trifft jmd. F., Cic.: capere metum, Liv.: capit alqm metus, Liv.: capit alqm metus m. folg. Acc. c. Infin., Suet.: alqm in metum adducere, Cic.: compellere alqm in metum, Tac., in eundem metum, Liv.: compelli metu, Liv.: metus Romani nominis comprimit alqm, Liv.: conicere alqm in tantum metum, ut etc., Liv.: miserrimum genus morbi, in quo simul aeger et siti et aquae metu cruciatur, Cels.: deicere metum Siciliae damnatione eius, Cic.: defendere provinciam non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatis, Cic.: demere fratris metum, Liv.: demere metum omnem, Liv.: demere paulatim metum, Ov.: deponere metum, Cic.: mollitiā decretorum vobis dignitatem, illi metum detrahi, Sall. fr.: alqd metum detrahit, Cels.: in metu esse, in Furcht sein, sich fürchten, propter alqm, Ter., od. gefürchtet werden, Cic.: est in metu peregrinantium, ut etc., sie fürchten, es möchte nicht usw., Plin.: nullus hostium (vor den F.) metus in propinquo est, Liv.: ubi ex anguibus metus est, Cels.: cum inflammationis sit metus, Cels.: eripere metum, Cic.: exanimare alqm metu (v. einer Rede), Ter.: exanimari metu, Cic.: exonerare alqm metu, Ter., civitatem vano metu, Liv.: iam omnes isti, qui portenduntur, metus exstinguentur, Cic.: exuere omnem metum, Ov.: metum facere (v. einem Umstand), Liv., Cels. u. Quint.: alci metum facere (v. Umständen u. Pers.), Liv. u. Ov.: fingere sibi metum, Liv., sibi inanes metus, Plin. ep.: frangi ac debilitari metu, Cic.: vanos res ista habet (verursacht) metus, Ov.: ego quidem praecipuum metum, quod ad te attinebat, habui (habe gehegt), Cael. in Cic. ep.: haeret lingua metu, Ter.: magnus plebem metus incessit, Liv.: ne mortis quidem metu inclinari, Liv.: incutere alci magnum metum, Cael. in Cic. ep.: incutere dolores et metus, Sen.: inferre maiorem metum, Liv.: inicere alci metum, Caes., alci curam metumque, Liv.: per alqm alci metum proponere et inicere, Cic.: metus omnis, qui tacitus insidebat animis, Liv.: lenire aegri metum probabili sermone, Cels.: quorundam vani metus levandi sunt, Cels.: his levabat omnem vulnerum metum nobilitas mortis et gloria, Cic.: levari metu, Liv.: liberare alqm hoc metu, Ter. (vgl. unten mit de): interdum obiciebatur animo metus quidam, Cic.: offerre metum, Cic.: omittere metum, Curt.: perfusus ultimi supplicii metu, Liv.: in futurum ponere metus, Ov. (vgl. unten m. pro): hoc metuere, alterum in metu non ponere, von dem anderen nichts besorgen, Poët. bei Cic. ad Att. 14, 21, 3: quis ad propulsandum metum diligentior? Cic.: post gratulationem redire in metum, Plin. ep.: removere (beseitigen) metum, Sall. u. Liv.: paulum respirare a metu coepit, Cic.: simulare metum, Sall.: solve metus, Verg.: solvite metum corde, Verg.: sed alius rursus metus subest, Cels.: alqm vel spe confiolari vel metu terrere, Cels.: terrere alqm metu mortis od. alqm metu supplicii, Curt.: territare metu, Caes.: ne omnino metum reditus sui barbaris tolleret (benehme), Caes.: sic simul sitis et aquae metus tollitur (wird gehoben), Cels. – m. Ang. wovor? teils durch den Genet., existimationis, Cic.: mortis, Liv.: hostium, Liv.: qui insuetis adeundi propius metus erat, Liv.: haec vox metum iniecit imperata recusandi, Liv.: vetandi metu vel agnoscendi pudore, Tac.; teils durch ab od. ex m. Abl., a vi atque ira deorum, Liv.: a Romanis, Liv.: ex imperatore, Tac.: ex duce metus (Plur.), Tac.: si nullus ex se metus aut spes, Tac.; teils durch einen Finalsatz m. ne u. Konj., semper sunt in metu, ne etc., Cic.: metu (aus F.), ne amitteret praemissas iam cohortes, Tac.: esse metus coepit, ne etc., Ov.: quod ubi Romam est nuntiatum maestitiam omnibus, senatui curam metumque iniecit, ne etc., Liv. 5, 7, 4. – u. nach metus est, mihi metus est durch Acc. u. Infin., Liv. u. Ter. – durch das Adi., wie alienus, F. vor anderen, Ter.: regius, F. vor dem Könige, Liv.: hostilis, vor den Feinden, Sall.: Punicus, vor den Puniern, Sall. fr.: u. so Parthicus, die Besorgnis vor einem Kriege mit den Parthern, Cic. – m. Ang. weshalb? durch propter m. Akk., me esse in metu propter te unum, Cic.: durch de m. Abl., de fratre, Cic.: omni te de me metu libero, Cic. – m. Ang. wofür? durch pro m. Abl., metum pro universa re publica intervenisse, Liv.: ut omnem pro me metum ponas, Plin. ep. – 2) insbes., das ehrfurchtsvolle Schaudern, die Ehrfurcht, mens trepidat metu, Hor.: laurus multos metu servata per annos, Verg.: metum numenque loco addidit, Val. Flacc. – II) meton.: a) ein Gegenstand der Furcht, der Schrecken, Libyci metus, v. Medusenhaupt, Stat.: so auch metus eius rimatur, man forscht nach dem Gegenstande seiner Furcht, Tac. – dah. (wie formido) = die Vogelscheuche, Manil. u. Gratt. – b) die Besorg nis erregende Lage, der kritische, gefährliche Augenblick, die drohende Gefahr, metus maximi belli, Cic.: metus anceps, Liv.: anceps metus et a cive et ab hoste, Liv.: constans adversus metus, Tac.: et plura alia etiam in pace servata, quae nunc in metu audiuntur, Tac.: ne subito metus exoriatur scapulis stultitiā tuā, Plaut.: neque adeo spes est, quae mihi hunc aspellat metum, Plaut. – / metus femin. gen., metus ulla, Enn. ann. 549: u. nulla metus, Enn. fr. scen. 407. – Archaist. oder vulg. Genet. metuis, Ter. Phorm. 482 (aber nicht mehr Cic. Rosc. Am. 145). – Dativ metu, Verg. Aen. 1, 257. Tac. ann. 11, 32 u. 15, 69 (Umschreibung des Dativ b. Cic. Tusc. 4, 16 sub metum... voluptati... libidini).

    lateinisch-deutsches > metus [1]

  • 8 metus

    1. metus, ūs, m., die Furcht, Besorgnis, auch = Einschüchterung (Ggstz. spes, confidentia), I) eig.: 1) im allg., verb. metus ac timor (Bangigkeit), Cic.: metus animi, Cic.: metus maternus, Ps. Quint. decl.: iustus (begründete), Ulp. dig.: magnus, Liv.: metus caecus, Ov.: maior, novus, Cels.: parvus, Liv.: vanus, Liv.: Plur. metus, Befürchtungen, Cic. u.a. (s. Neue- Wagener Formenl.3 1, 637. Dräger Tac. ann. 4, 69, 3): metus inanes, Plin. ep.: vani, Cels.: alii, Cic.: diurni et nocturni, Cic. – volo abstergere animi tui metum, Cic.: adducere alqm in eum metum, ut etc., Cic.: adhibere metum, Ggstz. amovere metum, Quint.: metum, in quo nunc est, adimere, Ter.: admovere parvum metum, Liv.: afferre alci metum (v. einer Sache), Cic.: neque id ullum metum affert, Cels.: amovere metum, Ter. u. Cic. u. (Ggstz. adhibere) Quint.: ardere tum cupiditate, tum metu, Cic.: cadit in alqm metus, es trifft jmd. F., Cic.: capere metum, Liv.: capit alqm metus, Liv.: capit alqm metus m. folg. Acc. c. Infin., Suet.: alqm in metum adducere, Cic.: compellere alqm in metum, Tac., in eundem metum, Liv.: compelli metu, Liv.: metus Romani nominis comprimit alqm, Liv.: conicere alqm in tantum metum, ut etc., Liv.: miserrimum genus morbi, in quo simul aeger et siti et aquae metu cruciatur, Cels.: deicere metum Siciliae damnatione eius, Cic.: defendere
    ————
    provinciam non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatis, Cic.: demere fratris metum, Liv.: demere metum omnem, Liv.: demere paulatim metum, Ov.: deponere metum, Cic.: mollitiā decretorum vobis dignitatem, illi metum detrahi, Sall. fr.: alqd metum detrahit, Cels.: in metu esse, in Furcht sein, sich fürchten, propter alqm, Ter., od. gefürchtet werden, Cic.: est in metu peregrinantium, ut etc., sie fürchten, es möchte nicht usw., Plin.: nullus hostium (vor den F.) metus in propinquo est, Liv.: ubi ex anguibus metus est, Cels.: cum inflammationis sit metus, Cels.: eripere metum, Cic.: exanimare alqm metu (v. einer Rede), Ter.: exanimari metu, Cic.: exonerare alqm metu, Ter., civitatem vano metu, Liv.: iam omnes isti, qui portenduntur, metus exstinguentur, Cic.: exuere omnem metum, Ov.: metum facere (v. einem Umstand), Liv., Cels. u. Quint.: alci metum facere (v. Umständen u. Pers.), Liv. u. Ov.: fingere sibi metum, Liv., sibi inanes metus, Plin. ep.: frangi ac debilitari metu, Cic.: vanos res ista habet (verursacht) metus, Ov.: ego quidem praecipuum metum, quod ad te attinebat, habui (habe gehegt), Cael. in Cic. ep.: haeret lingua metu, Ter.: magnus plebem metus incessit, Liv.: ne mortis quidem metu inclinari, Liv.: incutere alci magnum metum, Cael. in Cic. ep.: incutere dolores et metus, Sen.: inferre maiorem metum, Liv.: inicere alci metum, Caes., alci curam metumque, Liv.:
    ————
    per alqm alci metum proponere et inicere, Cic.: metus omnis, qui tacitus insidebat animis, Liv.: lenire aegri metum probabili sermone, Cels.: quorundam vani metus levandi sunt, Cels.: his levabat omnem vulnerum metum nobilitas mortis et gloria, Cic.: levari metu, Liv.: liberare alqm hoc metu, Ter. (vgl. unten mit de): interdum obiciebatur animo metus quidam, Cic.: offerre metum, Cic.: omittere metum, Curt.: perfusus ultimi supplicii metu, Liv.: in futurum ponere metus, Ov. (vgl. unten m. pro): hoc metuere, alterum in metu non ponere, von dem anderen nichts besorgen, Poët. bei Cic. ad Att. 14, 21, 3: quis ad propulsandum metum diligentior? Cic.: post gratulationem redire in metum, Plin. ep.: removere (beseitigen) metum, Sall. u. Liv.: paulum respirare a metu coepit, Cic.: simulare metum, Sall.: solve metus, Verg.: solvite metum corde, Verg.: sed alius rursus metus subest, Cels.: alqm vel spe confiolari vel metu terrere, Cels.: terrere alqm metu mortis od. alqm metu supplicii, Curt.: territare metu, Caes.: ne omnino metum reditus sui barbaris tolleret (benehme), Caes.: sic simul sitis et aquae metus tollitur (wird gehoben), Cels. – m. Ang. wovor? teils durch den Genet., existimationis, Cic.: mortis, Liv.: hostium, Liv.: qui insuetis adeundi propius metus erat, Liv.: haec vox metum iniecit imperata recusandi, Liv.: vetandi metu vel agnoscendi pudore, Tac.; teils durch ab od. ex m. Abl., a vi
    ————
    atque ira deorum, Liv.: a Romanis, Liv.: ex imperatore, Tac.: ex duce metus (Plur.), Tac.: si nullus ex se metus aut spes, Tac.; teils durch einen Finalsatz m. ne u. Konj., semper sunt in metu, ne etc., Cic.: metu (aus F.), ne amitteret praemissas iam cohortes, Tac.: esse metus coepit, ne etc., Ov.: quod ubi Romam est nuntiatum maestitiam omnibus, senatui curam metumque iniecit, ne etc., Liv. 5, 7, 4. – u. nach metus est, mihi metus est durch Acc. u. Infin., Liv. u. Ter. – durch das Adi., wie alienus, F. vor anderen, Ter.: regius, F. vor dem Könige, Liv.: hostilis, vor den Feinden, Sall.: Punicus, vor den Puniern, Sall. fr.: u. so Parthicus, die Besorgnis vor einem Kriege mit den Parthern, Cic. – m. Ang. weshalb? durch propter m. Akk., me esse in metu propter te unum, Cic.: durch de m. Abl., de fratre, Cic.: omni te de me metu libero, Cic. – m. Ang. wofür? durch pro m. Abl., metum pro universa re publica intervenisse, Liv.: ut omnem pro me metum ponas, Plin. ep. – 2) insbes., das ehrfurchtsvolle Schaudern, die Ehrfurcht, mens trepidat metu, Hor.: laurus multos metu servata per annos, Verg.: metum numenque loco addidit, Val. Flacc. – II) meton.: a) ein Gegenstand der Furcht, der Schrecken, Libyci metus, v. Medusenhaupt, Stat.: so auch metus eius rimatur, man forscht nach dem Gegenstande seiner Furcht, Tac. – dah. (wie formido) = die Vogelscheuche, Manil. u. Gratt. – b) die Besorg-
    ————
    nis erregende Lage, der kritische, gefährliche Augenblick, die drohende Gefahr, metus maximi belli, Cic.: metus anceps, Liv.: anceps metus et a cive et ab hoste, Liv.: constans adversus metus, Tac.: et plura alia etiam in pace servata, quae nunc in metu audiuntur, Tac.: ne subito metus exoriatur scapulis stultitiā tuā, Plaut.: neque adeo spes est, quae mihi hunc aspellat metum, Plaut. – metus femin. gen., metus ulla, Enn. ann. 549: u. nulla metus, Enn. fr. scen. 407. – Archaist. oder vulg. Genet. metuis, Ter. Phorm. 482 (aber nicht mehr Cic. Rosc. Am. 145). – Dativ metu, Verg. Aen. 1, 257. Tac. ann. 11, 32 u. 15, 69 (Umschreibung des Dativ b. Cic. Tusc. 4, 16 sub metum... voluptati... libidini).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > metus

  • 9 metus

    ūs m. (арх. Enn f.)
    1) страх, боязнь, опасение
    m. hostīlis Sl и m. hostium Lстрах перед врагом
    m. alicujus C, L etc., ab aliquo L, propter aliquem C, ex aliquo T и de aliquo C — страх перед кем-л.
    m. mortis C, Sen etc. — страх смерти.
    metum alicui afferre C (inferre L; incutere C, Sen, injicere C, Cs, L, facere L, CC, Q, O) — внушить кому-л. страх (напугать кого-л.)
    metum habere C — испытывать страх, но тж. O наводить страх, быть страшным
    ponere aliquid in metu C — считать что-л. страшным
    metu V etc.в страхе или из страха
    2) предмет страха, страшилище
    3) опасность, угроза (m. maximi belli C)

    Латинско-русский словарь > metus

  • 10 Metus [2]

    2. Metus, s. Mettius.

    lateinisch-deutsches > Metus [2]

  • 11 Metus

    2. Metus, s. Mettius.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Metus

  • 12 metus

    боязнь, страх (1. 1 D. 4, 2. 1. 1 cit. cf. 1. 5. 6. eod. 1. 8 pr. eod. 1. 13 C. 2, 4. 1. 4. 7. 9 C. 2, 20. 1. 14 § 15. 1. 21 § 6 D. cit. 1. 18 pr. D. 4, 3);

    exceptio (1. 4 § 33 D. 44, 4. cf. 1. 7 § 1 D. 44, 1. 1. 3 D. 4, 6. 1. 85 D. 29, 2);

    cp. Gai. IV. 121.

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > metus

  • 13 metus

    fear, dread, anxiety.

    Latin-English dictionary of medieval > metus

  • 14 metus

    , us f
      страх

    Dictionary Latin-Russian new > metus

  • 15 ambiguus

    ambĭgŭus, a, um [st2]1 [-] qui a deux faces, qui a deux directions; variable, douteux, incertain, flottant, indécis. [st2]2 [-] à double sens, ambigu, équivoque. [st2]3 [-] douteux, peu sûr, perfide.    - ambiguo vultu puer, Hor.: jeune garçon dont la beauté fait douter de son sexe.    - ambiguus proeliis, Tac.: tantôt vainqueur, tantôt vaincu.    - ambiguus spei ac metus, Tac.: partagé entre la crainte et l'espoir.    - ambiguum nomen, Cic.: terme ambigu.    - ambiguae res, Tac.: disgrâces, calamités.    - ambiguus favor, Liv.: neutralité.    - ambiguus Proteus, Ov.: Protée, qui prends toutes les formes.    - Civilis consilii ambiguus, cunctos qui aderant in verba Vespasiani adigit, Tac. H. 4, 21: Civilis, ne sachant quelle décision prendre, oblige tous ceux qui étaient là à prêter serment à Vespasien.    - ambiguae maris viae, Ov.: les routes périlleuses de la mer.    - esse in ambiguo, Tac.: être en danger.
    * * *
    ambĭgŭus, a, um [st2]1 [-] qui a deux faces, qui a deux directions; variable, douteux, incertain, flottant, indécis. [st2]2 [-] à double sens, ambigu, équivoque. [st2]3 [-] douteux, peu sûr, perfide.    - ambiguo vultu puer, Hor.: jeune garçon dont la beauté fait douter de son sexe.    - ambiguus proeliis, Tac.: tantôt vainqueur, tantôt vaincu.    - ambiguus spei ac metus, Tac.: partagé entre la crainte et l'espoir.    - ambiguum nomen, Cic.: terme ambigu.    - ambiguae res, Tac.: disgrâces, calamités.    - ambiguus favor, Liv.: neutralité.    - ambiguus Proteus, Ov.: Protée, qui prends toutes les formes.    - Civilis consilii ambiguus, cunctos qui aderant in verba Vespasiani adigit, Tac. H. 4, 21: Civilis, ne sachant quelle décision prendre, oblige tous ceux qui étaient là à prêter serment à Vespasien.    - ambiguae maris viae, Ov.: les routes périlleuses de la mer.    - esse in ambiguo, Tac.: être en danger.
    * * *
        Ambiguus, Adiectiuum. Terent. Ambigu, Une chose qui se peult prendre en deux ou plusieurs manieres, Une chose doubteuse.
    \
        Consilii ambiguus. Tacit. Qui ne scavoit qui debvoit faire.
    \
        Ambiguus pudoris ac metus. Tacit. Incertain et suspens entre honte et crainte.
    \
        Futuri ambiguus. Tacit. Estans en doubte de ce qui estoit à venir.
    \
        Ambiguus impetrandi. Cor. Tacit. Incertain, ou qui ne scavoit s'il debvoit commander.
    \
        Ambiguae aquae. Ouid. Qui ont diverse nature.
    \
        Fauor ambiguus. Liu. Doubteux.
    \
        Fidei ambiguae vir. Liu. Un homme à deux visages, Qui ne tient point ses promesses, Variable.
    \
        Ambigua fides. Liu. Muable, Inconstante, Variable.
    \
        Infans ambiguus. Senec. Un homme moitie homme, moitie beste.
    \
        Ingenium ambiguum. Plin. Esprit variable.
    \
        Iter ambiguum. Pers. Incertain.
    \
        Nomen ambiguum. Cic. Qu'on peult prendre en plusieurs significations.
    \
        Scriptum ambiguum. Cic. Qu'on peult prendre en divers sens.
    \
        Vates ambiguus. Sil. Ital. Qui predict les choses obscurement.
    \
        Verba ambigua distinximus. Cic. Equivocques.
    \
        Verba ambigua perplexa voce iacis. Sene. Parolles ambigues.

    Dictionarium latinogallicum > ambiguus

  • 16 timor

    tĭmor ( tĭmos, Naev. ap. Non. 487, 6), ōris, m. [timeo].
    I.
    Lit., fear, dread, apprehension, alarm, anxiety (cf.:

    metus, horror, formido, timiditas, pavor): definiunt timorem metum mali appropinquantis,

    Cic. Tusc. 4, 8, 19:

    metus ac timor,

    id. Verr. 2, 4, 19, § 41:

    timor praepedit dicta linguae,

    Plaut. Cas. 3, 5, 25:

    timore torpeo,

    id. Truc. 4, 3, 50:

    prae timore in genua concidit,

    id. Rud. 1, 2, 85; id. Cist. 4, 2, 45:

    in timorem dabo militarem advenam,

    id. Ps. 4, 1, 19:

    animus timore Obstipuit,

    Ter. Ad. 4, 4, 4:

    magno timore sum,

    Cic. Att. 5, 14, 2; id. Fin. 2, 10, 30:

    cruciatu timoris angi,

    id. Off. 2, 7, 25: amici nostri, timore de nobis [p. 1873] afficiuntur, id. Fam. 11, 2, 3:

    res quae mihi facit timorem,

    id. ib. 10, 18, 2:

    timore perterritus,

    id. Div. 1, 28, 58; so Caes. B. G. 1, 22; 1, 23:

    huc accedit summus timor,

    Cic. Rosc. Am. 4, 9:

    haec sunt in judicum animis... oratione molienda, amor, odium... spes, laetitia, timor, molestia,

    id. de Or. 2, 51, 206:

    timor incutitur ex ipsorum periculis,

    id. ib. 2, 51, 209:

    timor omnem exercitum occupavit,

    Caes. B. G. 1, 39; cf. Cic. Rep. 1, 16, 25:

    Parthis timor injectus est,

    id. Att. 5, 20, 3; id. Agr. 1, 8, 23; Caes. B. G. 7, 55:

    alicui timorem deicere,

    Cic. Rep. 1, 15, 24:

    hunc mihi timorem eripe,

    id. Cat. 1, 7, 18:

    ades animo et omitte timorem,

    id. Rep. 6, 10, 10:

    timorem abicere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    timore sublato,

    Caes. B. G. 6, 23; cf.: omni timore deposito, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 23, 1:

    ut se ex maximo timore colligerent,

    Caes. B. C. 3, 65:

    ea (aestas), quae sequitur, magno est in timore,

    i. e. occasions great apprehension, Cic. Fam. 2, 10, 4:

    numquam fidele consilium daturus timor,

    Sen. Ben. 7, 26, 5. — With ne:

    ubi timor est, ne auctumnalis satio hiemis gelicidiis peruratur,

    Col. 11, 3, 63; so Verg. A. 6, 352; Liv. 6, 28, 8.—With acc. and inf.:

    in timore civitas fuit, obsides captivosque Poenorum ea moliri,

    Liv. 32, 26, 16:

    subest ille timor ne dignitatem quidem posse retineri,

    Cic. de Or. 2, 82, 334.— With in and abl.:

    cum major a Romanis metus timorem a principibus suis vicisset,

    Liv. 45, 26, 7.—With gen. of the thing feared:

    belli magni timor impendet,

    Cic. Fam. 2, 7, 4; so,

    vituperationis non injustae,

    id. Rep. 5, 4,:

    repentinae incursionis,

    Caes. B. G. 6, 23:

    mortis,

    Lucr. 5, 1180; Ov. M. 7, 604.—In plur., Cic. Rep. 1, 44, 68; Lucr. 2, 45; 5, 46; Cat. 64, 99; Hor. C. 1, 37, 15; id. Ep. 1, 4, 12.—
    B.
    Personified, Fear:

    Timor,

    Hor. C. 3, 1, 37:

    ater,

    Verg. A. 9, 719. — Plur., Ov. M. 12, 60.—
    II.
    Poet., transf.
    A.
    In a good sense, awe, reverence, veneration:

    divum,

    Lucr. 5, 1223:

    quod hominibus perturbatis inanem religionem timoremque dejecerat,

    Cic. Rep. 1, 15, 24:

    deorum,

    Hor. S. 2, 3, 295:

    sacer,

    Sil. 3, 31:

    primus in orbe deos fecit timor,

    Stat. Th. 3, 661.—
    B.
    An object that excites fear, a terror:

    audaci tu timor esse potes,

    Prop. 3, 7, 28 (4, 6, 70):

    Cacus Aventinae timor,

    Ov. F. 1, 551; cf. id. M. 3, 291; 10, 29; 12, 612:

    magnus uterque timor latronibus,

    Hor. S. 1, 4, 67; Plin. 8, 32, 50, § 119. —
    C.
    An object for which anxiety is felt ( poet.):

    ratis, tot gracili ligno complexa timores,

    Stat. S. 3, 2, 80.

    Lewis & Short latin dictionary > timor

  • 17 timos

    tĭmor ( tĭmos, Naev. ap. Non. 487, 6), ōris, m. [timeo].
    I.
    Lit., fear, dread, apprehension, alarm, anxiety (cf.:

    metus, horror, formido, timiditas, pavor): definiunt timorem metum mali appropinquantis,

    Cic. Tusc. 4, 8, 19:

    metus ac timor,

    id. Verr. 2, 4, 19, § 41:

    timor praepedit dicta linguae,

    Plaut. Cas. 3, 5, 25:

    timore torpeo,

    id. Truc. 4, 3, 50:

    prae timore in genua concidit,

    id. Rud. 1, 2, 85; id. Cist. 4, 2, 45:

    in timorem dabo militarem advenam,

    id. Ps. 4, 1, 19:

    animus timore Obstipuit,

    Ter. Ad. 4, 4, 4:

    magno timore sum,

    Cic. Att. 5, 14, 2; id. Fin. 2, 10, 30:

    cruciatu timoris angi,

    id. Off. 2, 7, 25: amici nostri, timore de nobis [p. 1873] afficiuntur, id. Fam. 11, 2, 3:

    res quae mihi facit timorem,

    id. ib. 10, 18, 2:

    timore perterritus,

    id. Div. 1, 28, 58; so Caes. B. G. 1, 22; 1, 23:

    huc accedit summus timor,

    Cic. Rosc. Am. 4, 9:

    haec sunt in judicum animis... oratione molienda, amor, odium... spes, laetitia, timor, molestia,

    id. de Or. 2, 51, 206:

    timor incutitur ex ipsorum periculis,

    id. ib. 2, 51, 209:

    timor omnem exercitum occupavit,

    Caes. B. G. 1, 39; cf. Cic. Rep. 1, 16, 25:

    Parthis timor injectus est,

    id. Att. 5, 20, 3; id. Agr. 1, 8, 23; Caes. B. G. 7, 55:

    alicui timorem deicere,

    Cic. Rep. 1, 15, 24:

    hunc mihi timorem eripe,

    id. Cat. 1, 7, 18:

    ades animo et omitte timorem,

    id. Rep. 6, 10, 10:

    timorem abicere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    timore sublato,

    Caes. B. G. 6, 23; cf.: omni timore deposito, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 23, 1:

    ut se ex maximo timore colligerent,

    Caes. B. C. 3, 65:

    ea (aestas), quae sequitur, magno est in timore,

    i. e. occasions great apprehension, Cic. Fam. 2, 10, 4:

    numquam fidele consilium daturus timor,

    Sen. Ben. 7, 26, 5. — With ne:

    ubi timor est, ne auctumnalis satio hiemis gelicidiis peruratur,

    Col. 11, 3, 63; so Verg. A. 6, 352; Liv. 6, 28, 8.—With acc. and inf.:

    in timore civitas fuit, obsides captivosque Poenorum ea moliri,

    Liv. 32, 26, 16:

    subest ille timor ne dignitatem quidem posse retineri,

    Cic. de Or. 2, 82, 334.— With in and abl.:

    cum major a Romanis metus timorem a principibus suis vicisset,

    Liv. 45, 26, 7.—With gen. of the thing feared:

    belli magni timor impendet,

    Cic. Fam. 2, 7, 4; so,

    vituperationis non injustae,

    id. Rep. 5, 4,:

    repentinae incursionis,

    Caes. B. G. 6, 23:

    mortis,

    Lucr. 5, 1180; Ov. M. 7, 604.—In plur., Cic. Rep. 1, 44, 68; Lucr. 2, 45; 5, 46; Cat. 64, 99; Hor. C. 1, 37, 15; id. Ep. 1, 4, 12.—
    B.
    Personified, Fear:

    Timor,

    Hor. C. 3, 1, 37:

    ater,

    Verg. A. 9, 719. — Plur., Ov. M. 12, 60.—
    II.
    Poet., transf.
    A.
    In a good sense, awe, reverence, veneration:

    divum,

    Lucr. 5, 1223:

    quod hominibus perturbatis inanem religionem timoremque dejecerat,

    Cic. Rep. 1, 15, 24:

    deorum,

    Hor. S. 2, 3, 295:

    sacer,

    Sil. 3, 31:

    primus in orbe deos fecit timor,

    Stat. Th. 3, 661.—
    B.
    An object that excites fear, a terror:

    audaci tu timor esse potes,

    Prop. 3, 7, 28 (4, 6, 70):

    Cacus Aventinae timor,

    Ov. F. 1, 551; cf. id. M. 3, 291; 10, 29; 12, 612:

    magnus uterque timor latronibus,

    Hor. S. 1, 4, 67; Plin. 8, 32, 50, § 119. —
    C.
    An object for which anxiety is felt ( poet.):

    ratis, tot gracili ligno complexa timores,

    Stat. S. 3, 2, 80.

    Lewis & Short latin dictionary > timos

  • 18 alternus [1]

    1. alternus, a, um (alter), einer um den andern, abwechselnd, gegenseitig, I) im allg.: ex duabus orationibus capita alterna recitare, Cic.: alternis trabibus ac saxis, Caes.: alternis diebus, Liv. 4, 46, 3: alternā vice, Enn. fr.: alternis vicibus, Varr.: metus, Liv.: aves, die sich entgegengesetzten Adler, Claud.: alternis paene verbis Manlii factum laudans, fast immer beim zweiten Worte, Liv.: alternis versibus, im Wechselgesang, Verg. u.a. (vgl. Schmid Hor. ep. 2, 1, 146): alterni sermones, Wechselgespräch, Zwiegespräch, Dialog, Hor.: alterni metus, Liv. – m. Abl., signa peregrinis ubi sunt alterna columnis Belides, wo mit fremdländischen Säulen abwechselnd stehen die Statuen der Beliden, Ov. trist. 3, 1, 61. – neutr. plur. subst., alterna loqui cum alqo, ein Zwiegespräch halten, Hor. sat. 1, 8, 40. – Abl. Sing. alternā (sc. vice), abwechselnd, ciliis alternā conivens, Apul. met. 10, 17. – Abl. Plur. alternis, α) (sc. vicibus) abwechselnd, Varr., Liv. u.a. (s. Weißenb. Liv. 2, 2, 9): alternis... alternis, bald... bald, Sen. u.a. – β) (sc. versibus) im Wechselgesang, dicere (singen), Verg. ecl. 3, 59 (vgl. vorh. alt. versibus). – γ) (sc. annis) ein Jahr ums andere, abwechselnd ein Jahr, Verg. georg. 1, 71. – II) insbes.: A) als t.t. der Metrik = zwischen Hexametern u. Pentametern wechselnd, im elegischen Versmaß, elegisch, pedes... alternos esse oportebit, Cic.: epigramma alternis versibus longiusculis, Cic.: canere alterno carmine, im elegischen Lied besingen, Ov. (vgl. die Auslgg. zu Ov. her. 1, 5): u. mit Anspielung darauf, elegia... alternum fultura (al. factura) pedem, Stat. silv. 1, 2, 9. – B) als gerichtl. t.t., reicere alterna consilia od. alternos iudices od. alternas civitates (die als Richter bestellt waren), »abwechselnd, gegenseitig die gelosten Richter verwerfen, ein Recht, das Beklagtem u. Kläger einmal zustand,« Cic. Vat. 27; Planc. 36; Verr. 2, 32. – / Archaist. Nom. Plur. alternei, Corp. inscr. Lat. 1, 28, 5 u. alternas, Plaut. trin. 539.

    lateinisch-deutsches > alternus [1]

  • 19 contineo

    con-tineo, tinuī, tentum, ēre (con u. teneo), I) zusammenhalten, 1) verbindend, a) fest aneinanderhaltend zusammenhalten, α) eig., v. Pers., fracturam manu, Cels. – v. Lebl., sutura, si nimis rara est, non continet (verst. vulnus), Cels. – im Passiv, contineri, zusammengehalten werden = zusammenhalten (intrans.), in sich festhalten (intrans.), cum agger altiore aquā contineri non posset, Caes.: quas membranas natura firmas fecit, ut continerentur (zusammenhielten = nicht auseinander gingen od. sich nicht verschöben), Cic. – so auch im Aktiv intrans., per hortum utroque commeatus continet, hängt zusammen, Plaut. Stich. 452 R. – β) übtr., zusammenhalten = im Bestehen (im Gange) erhalten, aufrecht erhalten, haec quae vitam continent omnem, Cic.: sed haec ipsa virtus amicitiam et gignit et continet, Cic.: nec enim ulla res vehementius rem publicam continet quam fides, Cic. (u. so im Passiv id hominum genus, a quo uno et summa res publica et illa provincia maxime continetur, Cic.): c. Romanis (den R.) militarem disciplinam, Liv.: hostium imminens metus disciplinam veterem continebat, Flor. – im Passiv, ut ceterae naturae suis seminibus gignuntur, augescunt, continentur, sic etc., Cic.: vis multā exercitatione continenda est, Quint.

    b) ungetrennt beieinander behaltend, zusammen halten, zusammen- od. beieinander behalten, merces (Ggstz. partiri) Cic.: milites, Caes.: exercitum (Ggstz. in civitates dividere), Liv. 28, 2, 16 (versch. v. unten no. II, 3, b, β, αα [S. 1615] aus Cic. de imp. Pomp. 38): c. gregem voce (v. Kranichen), Plin.: maximos ferarum greges linea pennis distincta continet, Cic.: aqua in devexo fluit, in plano continetur et stagnat, Sen. – m. Advv. od. Praepp. (wo?), naves frumentumque ibi, Caes.: manipulos ad signa, Caes.: ceteros in armis, Liv.: legiones uno loco, Caes.

    c) übh. in Verbindung, in Zusammenhang bringend zusammenhalten, verbinden, α) eig.: quod oppidum Cenabum pons fluminis Ligeris continebat, mit dem jenseitigen Ufer verband, Caes. b. G. 7, 11, 6. – gew. im Passiv, omnium legionum hiberna milibus passuum centum continebantur, standen auf einer Strecke von 100000 Schr. miteinander in Verbindung, Caes.: eorum (portuum) coniunctione pars oppidi, quae appellatur Insula, mari disiuncta angusto, ponte rursus adiungitur et continetur, Cic. – m. cum u. Abl. od. mit inter se, zB. eadem magni refert primordia cum quibus contineantur, in Verbindung stehen, Lucr.: si mundus globosus est ob eamque causam omnes eius partes undique aequabiles ipsae per se atque inter se continentur etc., zusammenhängen, Cic. – β) übtr.: omnes artes, quae ad humanitatem pertinent, habent quoddam commune et quasi cognatione quādam inter se continentur, Cic.: alcis hospitio contineri, durch G. mit jmd. verbunden sein, Nep.: ut non beneficiis mutuis, sed communi odio, quod erga regem susceperant, contineri viderentur, Nep.

    2) umgebend, umschließend, a) zusammenhalten = umschlossen od. eingeschlossen halten, α) übh.: orbis extumus, arcens et continens ceteros, Cic.: ut (caro mollis) intestina non satis contineat, Cels.: vis caloris... hieme fit densior eamque ob causam calorem insitum in terris continet artius, Cic.: mundus, qui omnia complexu suo coërcet et continet, Cic.: Oceanus ponto quā continet orbem, Tibull. – im Passiv, contineri m. Abl. = v. einer Örtl. umschlossen-, eingeschlossen-, umgrenzt werden, eorum una pars continetur Garumnā flumine, Oceano, finibus Belgarum, Caes.: Gallia, quae saltu Pyrenaeo Alpibusque et monte Cebennā, fluminibus Rheno et Rhodano continetur, Suet.: qui vicus positus in valle altissimis montibus undique continetur, Caes.: ita angustis montibus (eng aneinander stoßenden Bergen) mare continebatur, ut etc., Caes.: mare ripis contentum insularum non longe distantibus, Mela. – β) hemmend, feindl. umschlossen halten, eingeschlossen halten, einschließen, gefangen halten, v. lebl. Subjj., quos vincula continuerant, non castra, Iustin. – v. Pers., beluas immanes saeptis, Cic.: ventos carcere (Ggstz. ventos emittere), Ov.: alqm vinculis Romae (Ggstz. solvere), Suet.: catulos per diem catenis (Ggstz. noctibus solvere), Col.: quam illum ut honorate sic secure continet! wie ehrenvoll u. wie sorglos hält er ihn gefangen! Vell.: claustris poenalibus contineri, Solin. 1, 124. – als milit. t. t., umlagernd, umstellend eingeschlossen halten, einschließen, Pompeium quam angustissime, Caes.: hostes proelio superatos, Caes.: equitatum Pompeianum ad Dyrrhachium, Caes.: contineri munitionibus, Caes.

    b) umschließend in sich enthalten, in sich tragen od. haben, in sich begreifen, m. in u. Abl. od. m. bl. Abl., α) v. Pers.: spes illa, quam in alvo continebat, unter dem Herzen trug (v. einer Schwangeren), Cic.: so auch cum praegnans hunc ipsum Dionysum alvo contineret, Cic. – übtr., odium in omnes bonos conceptum iam diu c., Cic.: c. a deo immissum dolorem, non a se conceptum, Cic. – omnium rerum, quae ad dicendum pertinent, fontes animo ac memoriā c., Cic. – β) v. Lebl.: linea, quae centum continet pedes, Quint.: quattuor aeterna genitalia mundus continet, Ov.: si membranae eum (umorem) continuerunt, Cels.: gelum, quod (umor) continet in se, Lucr.: ut omnia, quae alantur et crescant, contineant in se vim caloris, Cic.: calor, qui aquis continetur, im W. enthalten ist, Cic. – übtr., αα) übh., enthalten, umfassen, tales res, quales hic liber continet, Cic.: primus liber (historiarum) continet res gestas regum populi Romani, Nep.: nonus liber, quo missa ad Achillem legatio continetur, Quint.: litterae tuae partim laeta partim tristia continent, Plin. ep.: quod tabulae continent, Quint.: tabellae senatus consultum continentes, Val. Max.: liber secreta civilium sacrorum continens, Val. Max.: Idus Martiae magnum mendum continent, Cic.: simplex causa est, quae absolutam in se continet unam quaestionem, Cic. – und mit folg. Acc. u. Infin. od. indir. Fragesatz, tertia epistula continebat esse tibi redditam orationem pro Clario, Plin. ep.: tabulae, quibus centum talenta dedisse Thebanos continebatur, Quint.: quando ipsos loqui deceat, quartus liber continet, Quint. – im Passiv, is liber, quo acceptae et expensae summae continebantur, Val. Max.: earum ipsarum rerum, de quibus agimus, prima institutio et quasi disciplina illo libro continetur, Cic.: epistulae ei redduntur, quibus bellum Agidis in Graecia, bellum Alexandri in Italia continebatur, Iustin.: facinus, in quo omnia nefaria contineri mihi atque inesse (begriffen u. enthalten zu sein) videntur, Cic.: diei brevitas conviviis, noctis longitudo stupris et flagitiis continebatur, wurde ausgefüllt mit usw., Cic. – ββ) etw. wesentlich in sich enthalten, etw. wesentlich bedingen, das Wesen einer Sache ausmachen, der wesentliche Inbegriff-, der Hauptpunkt (die Hauptsache) sein von od. bei etw. (s. Kühner Cic. Tusc. 3, 58. Giese Cic. de div. 1, 117. Matthiä Cic. Rosc. Am. 34), quod rem continet, quae rem continent, das, worauf es ankommt, das Wesentliche, Cic.: quod maxime rem causamque continet, Cic.: quae maxime rem continerent erant, die etwa die Hauptpunkte waren, Liv.: quod hunc locum continet, de quo agimus, Cic.: videamus de summo bono, quod continet philosophiam, welches der Hauptpunkt der Ph. ist, Cic.: haec quae vitam continent omnem, wesentlich bedingen, Cic. – im Passiv contineri alqā re od. in alqa re = wesentlich in etw. enthalten-, in od. unter etw. begriffen sein, wesentlich in etw. bestehen, durch etw. wesentlich bedingt sein, das Wesen einer Sache ausmachen, auf etw. sich wesentlich stützen, um etw. sich wesentlich drehen, non enim venis et nervis et ossibus continentur (di), Cic.: vita corpore et spiritu continetur, Cic.: status rei publicae maxime iudicatis rebus continetur, Cic.: exemplis continetur Aesopi genus, Phaedr.: artis pars magna continetur imitatione, Quint.: quo more caerimonia continetur, Caes.: Romanum foedus, quo nostra omnia continentur, Liv.: dolus malus in simulatione continetur, Cic. – v. Pers., bei etw. wesentlich beteiligt sein, qui viri hoc sermone continentur, Cic. de or. 3, 9.

    II) behalten, 1) umfassend, umschließend halten, umfaßt halten, festhalten, a) im allg.: α) v. der Hand u. v. d. Pers., die mit der Hand umfaßt: acus ea veniat in sinistram, quam dextra continuit, Cels. – v. der Pers., c. dextram obambulantis, Suet.: alcis caput, Plaut. u. Cels.: alcis caput a posteriore parte (von hinten), Cels.: colem masculi sinistrā manu (bei einer Operation), Cels.: alqm (bei einer Operation), Cels., Auct. b. Afr. u. Curt.: u. so se continendum praebere, sich halten lassen, Curt. – β) v. Lebl., festhalten, in seiner Lage od. Stellung halten, quadratas regulas defigunt, quae lateres contineant, Caes.: naves minus commode copulis continebantur, Caes. – u. als mediz. t. t., ut (fascia) impositum medicamentum contineat, Cels.: nisi utrimque recti valentesque nervi collum contineant, Cels.: ferulae circumpositae ossa in sede sua contineant, Cels.

    b) Empfangenes bei sich festhalten, behalten, α) v. der Hand: expeditius manus rapiunt, quam continent, Curt. – u. v. der Pers., mit der Hand, difficile est continere, quod capere non possis, Curt. – β) v. Magen: alvus arcet et continet, quod recipit, Cic.: alvus alias cibos non transmittit, alias non continet, Plin.: u. ohne Objekt, stomachus non od. parum continet, Cels. – im Passiv, si cibus non continetur od. non contineri potest (verst. alvo), Cels. – u. im üblen Sinne, quia quod infusum est (das Klistier) alvo continetur, Cels. – v. der Pers., im Magen, onerati mero non continent cibum vino redundante, Sen. – γ) v. Gedächtnis: velox mihi memoria erat ad continenda, quae acceperam, Sen. rhet.: nec disci audiendo possunt omnia nec memoriā contineri, Lact. – δ) v. andern Ggstdn.: mollis lana, quae umorem intus contineat, Cels.: lapides rotundi, qui et contineant umorem et transmittant, Plin.: ut scrobes quam maxime accipiant aquam contineantque, Plin.: arida continent odorem diutius, Plin.

    2) wo behalten = wo bleiben lassen, a) übh.: digitum ibi continere, donec etc., Cels.: aeger manus sub multa veste continere debet, Cels.: contineat sub lingua salem, donec liquescat, Plin.: semper manum intra pallium, Quint.: c. manus paenulis, Suet.: brachium veste, Quint.: aquam calidam ore, Cels.: oleum in ore, Plin. – übtr., jmd. in einer Tätigkeit, in einem Zustande bleiben lassen, in od. bei etw. erhalten, alqm in ea exercitatione, Cic.: se in suis perennibus studiis, Cic.: haud aequo animo se in secundo gradu, sich begnügen mit usw., Curt.: alqm in officio suo, Cornif. rhet.: Belgas in officio (Gehorsam), Caes.: civitates in amicitia, Hirt. b. G.: Galliam in pace, Hirt. b. G.: Hispanias in summa quiete, Vell.: alqm sub tutela sua, bevormunden, Sen. – u. als mediz. t. t., alqm in ieiunio, Cels.: quā ratione aeger continendus sit, wie zu halten, Cels.

    b) wo verweilen lassen, sich aufhalten lassen, sich aufzuhalten nötigen, wie unser behalten, innen halten u. bl. halten, milites sub pellibus, Caes.: pecudem sub tecto, Col.: aegrum lucido loco od. obscuro loco, Cels.: exercitum castris, Caes.: partem iuniorum domi, Liv.: alqm domi atque intra privatos parietes, Quint.: deos parietibus inclusos, Cic.: indignationes domi, verbergen, Liv. 1, 10, 1. – v. lebl. Subjj., rogo ut veniat, quia me recens adhuc luctus limine contineret, Plin. ep.: u. (im Bilde) neque privata domus parietibus continere voces coniurationis tuae potest, Cic.: si sui iuris finibus matronas contineret pudor, Liv. – bes. oft se continere u. Passiv contineri, sich halten, sich aufhalten, sich innen halten, se in lectulo, Cels.: se in villa, Val. Max.: se in Italia, Vell.: se intra coloniam suam, Sen. rhet.: sese intra silvas in occulto, sich in den W. verborgen halten, Caes.: se hoc colle, Caes.: se tectis od. se alvo (v. Bienen), Plin.: se vallo adversus validiorem hostem, Liv.: se portis muroque, Liv.: se suo loco (Stellung), Caes.: sese ad hoc tempus his sedibus, Caes.: se ruri, Ter.: se consulto domi, Cic.: u. (im Bilde) se suarum rerum finibus, Cic.: u. (m. Ang. wie?) si Poenus sub angulo Alpium quietus se contineat, sich ruhig verhalte, Liv. 29, 5, 9. – im Passiv, contineri intra suum limen, sich auf das Haus beschränken, Liv.: contineri tecto ac parietibus, Cic., tectis ac tenebris, Cic.: absol., acies ad solis occasum continentur, bleiben stehen, bleiben in ihrer Stellung, Caes. b. c. 1, 83, 3. – dah. prägn., α) alqm continere, jmd. innen halten = im Hause zu bleiben nötigen, frigidus agricolam si quando continet imber, Verg. georg. 1, 259. – u. so bes. nachaug. oft se continere, sich innen halten (Ggstz. progredi), gew. = zu Hause bleiben, Cels. u. Suet.; selten = sich im Lager halten, zB. Iustin. 42, 4, 8. – β) alqd continere, etw. innen behalten = nicht mitteilen, teils Geschriebenes nicht herausgeben, reliquos libros, Cic. ad Att. 13, 21, 4. – teils Gewußtes bei sich od. für sich behalten, verschwiegen halten (Ggstz. proferre), quae vera audivi taceo atque contineo optime, Ter.: petimus ab Antonio, ut ea, quae continet neque adhuc protulit, explicet nobis, Cic. – teils einen Affekt zurückhalten, unterdrücken, verbergen = nicht äußern, nicht laut werden lassen m. dopp. Acc., alqd (gaudium, dolorem) tacitum c. od. c. non posse, Liv. 30, 17, 5 u. 40, 3, 5. c) wo aufbewahrt halten, aufbewahren, lacus (est) lacuna magna, ubi aqua contineri potest, Varro LL.: c. murenas ingentes in piscina, Sen.: privatā custodiā (Obhut) contineri (v. Schriften), Cic.: ebenso Vestae custodiā contineri (v. Palladium), Cic.: gens Aegyptiorum, quae plurimorum saeculorum et eventorum memoriam litteris continet, Cic.

    3) innen halten, einhalten = anhalten, aufhalten, an sich halten, hemmen, deutsch auch bl. halten, a) eig.: α) Lebl.: aquam, Caes.: ora frenis spumantibus, Phaedr. – animam in dicendo, Cic.: spiritum, Cels.: spiritum diutius, Cels.: spiritum in natando, Plin.: gradum, Verg.: c. vocem, den Mund halten, Cic.: c. risum, Cic.: vix od. non c. lacrimas, Plaut. u. Aur. Vict.: non c. bilem, Sen. rhet.: diligentissime c. linguam, im Zaume halten, Cic.: so petulans non linguam, non manum continet, Sen.: unde manum iuventus metu deorum continuit? Hor. – β) leb. Wesen: suos continuit silentio (in St.), Liv.: artis frenis continet equos, Sen. poët. – v. leb. Subjj., an te tempestas continet? Plaut.: hos omnes flumina continebant, Caes.

    b) übtr.: α) jmd. aufhalten, abhalten, enthalten, m. ab u. Abl., suos a proelio, Caes.: omni ope milites ab seditione, Liv.: de omnibus rebus c. se ab assentiendo, Cic.: contineo me ab exemplis, Cic. – m. folg. ne od. (bei vorhergeh. Negation) m. quin od. quominus u. Konj., contineo igitur me, ne incognito assentiar, Cic.: ut contineant milites, ne studio pugnandi longius progrediantur, Caes.: nec contineri Macedones poterant, quin cursu quoque ad hostem contenderent, Curt.: ut vix ab amicis, quominus occideret eum, contineretur, Curt. – β) im Zaume-, in Schranken halten, αα) politisch od. militärisch im Zaume-, im Gehorsam (in der Treue) halten od. erhalten, in der Zucht halten (s. Fabri Liv. 22, 22, 11), reliquos Macedonas, Liv.: nauticos in navibus, Liv.: exercitum (v. Feldherrn), Cic. de imp. Pomp. 38 (versch. von Liv. 28, 2, 16 oben no. I, 1, b). – v. lebl. Subjj., severitas imperii eos continuit, Liv.: metum continuisse ad eam diem Hispanorum animos, Liv. – m. Abl. (durch), c. Asiam modico exercitu, Curt.: proprio bello Tiburtes, Liv.: Etruscos non tam armis, quam iudiciorum terrore, Liv.: c. aequitate animi plebem, durch Zufriedenheit im Gehorsam halten = zufrieden erhalten, Caes.: c. fide populares, durch Tr. im G. h. = in der Tr. erhalten, Curt.: quae pauca (oppida) magis metu quam fide continebantur, Liv. – bei vorhergeh. Negation m. folg. quin u. Konj., qui (Bituriges) unius legionis hibernis contineri (abgehalten werden) non poterant, quin bellum pararent, Hirt. b. G. 8, 2. § 2. – ββ) moralisch im Zaume halten, bezähmen, zügeln, mäßigen, u. refl. continere se od. Passiv contineri medial = an sich halten, sich mäßigen, sich beherrschen, omnes cupiditates, Cic.: appetitiones od. appetitus animi (Ggstz. remittere, freien Lauf lassen), Cic.: se, Cic.: insolentiam suam modeste, Cic.: u. (v. lebl. Subjj.) quosdam continet metus, Quint.: ut metu contineatur audacia, Cic. – m. in u. Abl., in Scaevola c. dicta, Cic.: c. se in aliqua libidine (Ggstz. se in aliqua libidine effundere), Cic.: im Passiv, in illa cupiditate contineri, sich mäßigen (Ggstz. flagrare amentiā, inflammatā ferri libidine), Cic. – m. ab u. Abl., temeritatem ab omni lapsu, Cic.: a praesenti supplicio tuo continuit populus Romanus se et repressit, Cic. – bei vorhergeh. Negation m. folg. quin u. Konj., te non potuisse continere iracundiam tuam, quin nobis de morte Caesaris obiceres, Brut. et Cass. in Cic. ep.: non continentes (verst. se), quin protinus adicerent, Vell.: non posse milites contineri, quin etc., Caes.: vix me contineo, quin involem in capillum, Ter.: male me, quin vera faterer, continui, male, quin, ut oportuit, oscula ferrem, Ov.: im Passiv, contineri, quin complectar, non queo, Plaut. – im Passiv im Zshg. absol., equidem cupio (sc. reducere) et vix contineor (sc. quin reducam), Ter. Hec. 615.

    lateinisch-deutsches > contineo

  • 20 exanimo

    ex-animo, āvī, ātum, āre (ex u. anima od. animus), I) luftleer machen, folles, Auct. Aetnae 565. – II) des Atems berauben, erschöpfen, A) übh.: 1) eig.: duplicato cursu exanimari, außer Atem kommen, Caes. b. c. 3, 92, 2: u. so oft im Partiz., exanimatus currit, atemlos. Plaut.: cursu ac laasitudine exanimati, Caes. – 2) übtr., vor Furcht, Schrecken usw. jmd. außer Atem setzen, jmdm. den Atem versetzen, die Besinnung rauben, ihn betäuben, im Passiv auch = außer sich geraten, te metus exanimat, Cic.: mortis metus ceteros exanimat, Curt.: aegros, Hor.: exanimata uxor, atemlos, ganz betäubt vor Schreck, Cic.: exanimat lentus spectator, bringt außer Fassung, entmutigt (Ggstz. sedulus inflat, hebt u. ermutigt). Hor. – B) prägn., der Seele od. des Lebens berauben, entseelen, töten, 1) eig., alqm, Cic. u.a.: ex. se taxo, Caes. – u. intr. = die Seele aushauchen, verenden, v. Tieren, Iul. Val. 3, 20 (16). – 2) übtr., fast des Lebens berauben, halbtot machen, betäuben, äußerst entkräften, alqm querelis, Hor.: corpus verberibus, Hirt. b. G. – faex vini celerrime exanimatur loco non incluso condita, verliert den Geist (die Kraft), Plin. 23, 64. – III) hervorhauchen, nolo verba exiliter exanimata (mit schwachem Hauche hervorgelispelt) exire, nolo inflata et quasi anhelata gravius, Cic. de or. 3, 41.

    lateinisch-deutsches > exanimo

См. также в других словарях:

  • metus — index fear Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • metus — obs. pl. form of meat …   Useful english dictionary

  • Metus — For the Roman god of dread, see Metus (mythology). For the Bionicle character, see List of Bionicle characters. Metus Scientific classification Kingdom: Fungi Division: Ascomycota …   Wikipedia

  • metus —    (s.m.) È il timore provato dall uditorio; secondo Lausberg il binomio di emozioni speranza e timore spes et metus è, finché non si è con­cluso il corso di un avvenimento tipico (nella tragedia, nella commedia, nel racconto) quello che possiede …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • metus — metùs, ì adj. (4) 1. kuris gerai mėto, toli numeta: Kurs toli numeta jeib ką, tas metùs J. 2. N, [K] kuris meta nuo savęs (apie arklį): Arklys metus SD101. Arklys metùs, kurs meta nuo savęs J. 3. prk. kuris moka nusikratyti visokių rūpesčių… …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • metus — Fear; apprehension; dread; terror. See exceptio metus …   Ballentine's law dictionary

  • Metus Mortis — Studio album by Brainstorm Released October 24, 2001 Recorded House of Music, Germany Genre …   Wikipedia

  • metus timor — index misgiving Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • METUS — mentus …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • metus — /miytas/ Fear; terror. In a technical sense, a reasonable and well grounded apprehension of some great evil, such as death or mayhem, and not arising out of mere timidity, but such as might fall upon a man of courage. Fear must be of this… …   Black's law dictionary

  • metus — /miytas/ Fear; terror. In a technical sense, a reasonable and well grounded apprehension of some great evil, such as death or mayhem, and not arising out of mere timidity, but such as might fall upon a man of courage. Fear must be of this… …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»