Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

per+urbem+v

  • 1 per

    per, prep. with acc. (by solecism with abl. PER QVO, = whereby, Inscr. Miseni Repert. ex a. p. Chr. n. 159; Inscr. Orell. 3300) [kindr. with Gr. para; Sanscr. pāra, ulterior; Lith. pèr; cf.: parumper, paulisper; v. Curt. Griech. Etym. p. 269], denotes, like the Gr. dia, motion through a space, or extension over it.
    I.
    Lit., of space, through, through the midst of, throughout, all over, all along: per amoena salicta raptare aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 40 Vahl.): inde Fert sese (equus) campi per caerula laetaque prata, id. ap. Macr. S. 6, 3 (id. v. 505 ib.): per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, id. ap. id. ib. 6, 4 (id. v. 177 ib.):

    per membranas oculorum cernere,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    coronam auream per forum ferre,

    id. Att. 14, 16, 2:

    iit hasta per tempus utrumque,

    Verg. A. 9, 418:

    se per munitiones deicere,

    Caes. B. G. 3, 26:

    per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignes,

    Hor. Ep. 1, 1, 46:

    per ignes,

    Ov. M. 8, 76:

    per Averna,

    id. ib. 14, 105:

    per caelum,

    Verg. A. 4, 700:

    per vias fabulari,

    in all the streets, Plaut. Cist. 5, 1:

    per totam urbem,

    id. Ep. 2, 2, 11:

    qui per provincias atque imperium tuum pecunias ei credidissent,

    in the provinces, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    invitati hospitaliter per domos,

    Liv. 1, 9:

    via secta per ambas (zonas),

    Verg. G. 1, 238; 245:

    nascuntur copiosissime in Balearibus ac per Hispanias,

    in, Plin. 19, 5, 30, § 94:

    per illas gentes celebratur,

    throughout, Tac. A. 12, 12:

    gustūs elementa per omnia quaerunt,

    Juv. 11, 14.—

    Placed after the noun: viam per,

    Lucr. 6, 1264:

    transtra per et remos et pictas abiete puppes,

    Verg. A. 5, 663; 6, 692.
    II.
    Transf.
    A.
    Of time, through, throughout, during, for:

    quod des bubus per hiemem,

    the winter through, during the winter, Cato, R. R. 25:

    nulla res per triennium, nisi ad nutum istius, judicata est,

    Cic. Verr. 1, 5, 13:

    nulla abs te per hos dies epistula... venerat,

    during these days, id. Att. 2, 8, 1:

    per decem dies ludi facti sunt,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    per idem tempus,

    during, at, in the course of, id. Brut. 83, 286; Suet. Galb. 10:

    per noctem cernuntur sidera,

    during the night, in the night-time, Plin. 2, 10, 7, § 48:

    per inducias,

    during, Liv. 38, 2: per multa bella, id. 8, 13:

    per ludos,

    id. 2, 18:

    per comitia,

    Suet. Caes. 80:

    per somnum,

    id. ib. 45: per tempus, during, i. e. at the right time, = in tempore, Plaut. Poen. 1, 1, 6; Ter. And. 4, 4, 44; id. Hec. 4, 3, 16.—So distr.:

    per singulas noctes,

    Suet. Caes. 1; id. Calig. 22; cf.:

    per haec,

    meanwhile, id. Claud. 27:

    per quae,

    id. Tib. 52.—
    B.
    To indicate the agent, instrument, or means, through, by, by means of:

    statuerunt injurias per vos ulcisci,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    detrimenta publicis rebus per homines eloquentissimos importata,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    quid ais? vulgo occidebantur? Per quos? et a quibus?

    by whom? and by whose command? id. Rosc. Am. 29, 80:

    quae domi gerenda sunt, ea per Caeciliam transiguntur,

    id. ib. 51, 149:

    quod nefarium stuprum non per illum factum est,

    id. Cat. 2, 4, 7.—Placed after its case:

    Exerce vocem, quam per vivis et colis,

    Plaut. Poen. prol. 13.—Esp.: per fidem decipere, fallere, etc. (= datā fide): per fidem deceptus sum, through confidence, i. e. in my host who betrayed me, Plaut. Most. 2, 2, 69; Cic. Inv. 1, 39, 71; Caes. B. G. 1, 46, 3.—So, per se, per te, through himself, by himself, of himself, etc.:

    homo per se cognitus, sine ullā commendatione majorum,

    Cic. Brut. 25, 96:

    per me tibi obstiti, = solus,

    by myself, id. Cat. 1, 5, 11:

    satis per te tibi consulis,

    Hor. Ep. 1, 17, 1:

    per se solus,

    Liv. 1, 49.—With ipse:

    nihil ipsos per se sine P. Sullā facere potuisse,

    Cic. Sull. 24, 67:

    ipsum per se, suā vi, sua naturā, sua sponte laudabile,

    id. Fin. 2, 15, 50.—To form an adverb. expression, in, by, through, etc.:

    non dubitavi id a te per litteras petere,

    by letter, Cic. Fam. 2, 6, 2:

    per summum dedecus vitam amittere,

    in the most infamous manner, most infamously, id. Rosc. Am. 11, 30:

    per iram facere aliquid,

    in anger, id. Tusc. 4, 37, 79:

    per commodum,

    Liv. 30, 29, 3 (cf. II. A. supra):

    per commodum rei publicae,

    id. 10, 25, 17; 22, 57, 1; 31, 11, 2:

    per ludum et jocum,

    sporting and jesting, in sport and jest, Cic. Verr. 2, 1, 60, § 155; cf. id. ib. 2, 5, 70, §

    181: per vim,

    forcibly, Sall. J. 23, 1:

    per dolum,

    id. ib. 11, 8:

    per otium,

    at leisure, Liv. 4, 58, 12:

    ceteris copiis per otium trajectis,

    id. 21, 28, 4:

    cibo per otium capto,

    id. 21, 55, 1:

    per tumultum = tumultuose,

    id. 44, 45, 14. —
    C.
    To designate the reason, cause, inducement, etc., through, for, by, on account of, for the sake of:

    per metum mussari,

    Plaut. Aul. 2, 1, 12:

    qui per virtutem perit, at non interit,

    id. Capt. 3, 5, 32:

    cum antea per aetatem nondum hujus auctoritatem loci attingere auderem,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 1:

    per aetatem,

    Caes. B. G. 2, 16 fin.:

    Druso propinquanti quasi per officium obviae fuere legiones,

    Tac. A. 1, 24:

    ut nihil eum delectaret, quod aut per naturam fas esset aut per leges liceret,

    Cic. Mil. 16, 43:

    cum per valetudinem posses, venire tamen noluisti,

    id. Fam. 7, 1, 1: per me, per te, etc., as far as concerns me, you, etc.:

    si per vos licet,

    Plaut. As. prol. 12:

    per me vel stertas licet,

    Cic. Ac. 2, 29, 93; cf.:

    sin hoc non licet per Cratippum,

    id. Off. 3, 7, 33:

    fides publica per sese inviolata,

    Sall. J. 33, 3:

    per me ista pedibus trahantur,

    Cic. Att. 4, 16, 10:

    per me stetisse, quo minus hae fierent nuptiae,

    Ter. And. 4, 2, 16:

    si per suos esset licitum,

    Nep. Eum. 10, 3:

    inspicere vitia nec per magistros nec per aetatem licebat,

    Macr. S. 1, 24. —Hence, in oaths, entreaties, asseverations, etc., by a god, by men, or by inanimate or abstract things, by:

    IOVRANTO PER IOVEM, etc., Tab. Bant. lin. 15: per pol saepe peccas,

    Plaut. Cas. 2, 6, 18; cf.:

    si per plures deos juret,

    Cic. Rab. Post. 13, 36:

    quid est enim, per deos, optabilius sapientiā?

    id. Off. 2, 2, 5:

    per deos atque homines,

    id. Div. 2, 55, 116:

    per dexteram te istam oro,

    id. Deiot. 3, 8; cf.:

    per tuam fidem Te obtestor,

    Ter. And. 1, 5, 55:

    nunc te per amicitiam et per amorem obsecro,

    id. ib. 2, 1, 26:

    per pietatem!

    Plaut. Trin. 2, 2, 4:

    per comitatem edepol, pater, etc.,

    id. ib. 2, 2, 52.—In this signif. often separated from its object:

    per ego vobis deos atque homines dies, ut, etc.,

    Plaut. Men. 5, 7, 1:

    per ego te deos oro,

    Ter. And. 3, 3, 6; 5, 1, 15:

    per ego te, fili... precor quaesoque, etc.,

    Liv. 23, 9, 2:

    per ego has lacrimas... te Oro,

    Verg. A. 4, 314; 12, 56; Tib. 4, 5, 7; Ov. F. 2, 841:

    per vos Tyrrhena faventum Stagna deum, per ego et Trebiam cineresque Sagunti Obtestor,

    Sil. 12, 79 sq.; 1, 658; Stat. Th. 11, 367.—With ellips. of object:

    per, si qua est... Intemerata fides, oro, i. e. per eam,

    Verg. A. 2, 142; 10, 903:

    per, si quid merui de te bene, perque manentem amorem, Ne, etc.,

    Ov. M. 7, 854.—Sometimes to indicate an apparent or pretended cause or inducement, under the show or pretext of, under color of:

    qui per tutelam aut societatem aut rem mandatam aut fiduciae rationem fraudavit quempiam,

    Cic. Caecin. 3, 7:

    naves triremes per causam exercendorum remigum ad fauces portus prodire jussit,

    under pretext of, Caes. B. C. 3, 24;

    v. causa: per speciem alienae fungendae vicis suas opes firmavit,

    Liv. 1, 41 fin.:

    per simulationem officii,

    Tac. H. 1, 74.—
    D.
    In composition, it usually adds intensity to the signif., thoroughly, perfectly, completely, exceedingly, very much, very (very often in Cicero's epistolary style, and in new-formed words, as perbenevolus, percautus, percupidus, perbelle, perofficiose, pergaudeo; see these articles): pervelle, perfacilis, peramanter; sometimes it denotes the completion of an action, e. g. perorare, peragere;

    sometimes it is repeated: perdifficilis et perobscura quaestio,

    Cic. N. D. 1, 1, 1; so id. Rep. 1, 12, 18; id. Brut. 43, 158; id. Cael. 20 fin.; id. Fam. 9, 20, 3 al.;

    but also: perexiguā et minuta,

    id. Tusc. 2, 13, 30:

    percautus et diligens,

    id. Q. Fr. 1, 1, 6, § 18 al.; cf. Madv. ad Cic. Fin. p. 410.—It frequently occurs in tmesi:

    nobis ista sunt pergrata perque jucunda,

    Cic. de Or. 1, 47, 205:

    per mihi mirum visum est,

    id. ib. 49, 214:

    per enim magni aestimo,

    id. Att. 10, 1, 1:

    ibi te quam primum per videre velim, = videre pervelim,

    id. ib. 15, 4, 2:

    Platoni per fuit familiaris,

    Gell. 2, 18, 1:

    per, inquit, magister optime, exoptatus mihi nunc venis,

    id. 18, 4, 2.—Per quam (also perquam), very, exceedingly, extremely:

    per quam breviter perstrinxi,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    per quam modica civium merita,

    Plin. Pan. 60:

    per quam velim scire,

    very much indeed, id. Ep. 7, 27, 1:

    PARENTES PER QVAM INFELICISSIMI,

    Inscr. Murat. 953, 2.—As one word:

    illorum mores perquam meditate tenes,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 16:

    propulit perquam indignis modis,

    id. Rud. 3, 3, 9:

    erat perquam onerosum,

    Plin. Ep. 2, 11, 13:

    perquam honorificum,

    id. ib. 3, 4, 3.—Separated by an intervening word:

    per pol quam paucos reperias,

    Ter. Hec. 1, 1, 1.—Placed after the word it governs; v. supra, I. fin. and II. B.

    Lewis & Short latin dictionary > per

  • 2 per-vādō

        per-vādō sī, —, ere,    to go through, pass through, extend, prevail, spread through: incendium per agros pervasit: per aequa et iniqua loca pervadunt, L.: murmur totam contionem pervasit, L.: Thessaliam cum exercitu, L.—To go, come, arrive: alquo loco: in Italiam: in nares: ad castra, L.—Fig., to extend, spread, penetrate, pervade: quo non illius diei fama pervaserit: victoriae fama cum pervasisset in Asiam, L.: opinio animos gentium pervaserat: cum fama ea urbem pervasisset, L.

    Latin-English dictionary > per-vādō

  • 3 per-volō

        per-volō āvī, ātus, āre,    to fly through, flit about: aedīs, V.: rumor agitatis pervolat alis, O.: Flaminiam, Iu.—To fly to, arrive by flight: animus velocius in hanc sedem pervolabit.—To fly through, dart through, pass quickly over: sex milia passuum cisiis: totam urbem, Iu.

    Latin-English dictionary > per-volō

  • 4 persono

    per-sŏno, ŭi, ĭtum, 1 ( perf. personavit, App. M. 5, p. 164, 24: personasse, Prud. steph. 34 praef.), v. n. and a.
    I.
    Neutr.
    A.
    To sound through and through, to resound:

    cum domus cantu et cymbalis personaret,

    Cic. Pis. 10, 22:

    ut cotidiano cantu vocum et nervorum et tibiarum nocturnisque conviviis tota vicinitas personet,

    id. Rosc. Am. 46, 134; id. Phil. 2, 41, 105:

    domus Molossis Personuit canibus,

    Hor. S. 2, 6, 114:

    ploratu lamentisque et planctibus tota regia personabat,

    Curt. 10, 5, 7:

    ab aetheris personat axe fragor,

    Ov. Tr. 1, 2, 46:

    tuba,

    Vulg. Judic. 7, 18.—
    B.
    To make a sound on a musical instrument, to sound, play:

    citharā Iopas Personat,

    Verg. A. 1, 741:

    cymbalis,

    Vulg. 1 Par. 16, 5:

    buccinis,

    id. Jos. 6, 13.—
    II.
    Act.
    A.
    To fill with sound or noise, to make resound (class.):

    Cerberus haec regna latratu Personat,

    Verg. A. 6, 417:

    aequora conchā,

    id. ib. 6, 171: aures hujusmodi vocibus, Cic. Fam. 6, 18, 4; so,

    aurem,

    to bawl in one's ear, Hor. Ep. 1, 1, 7:

    ille humi prostraverat corpus, gemitu ejulatuque totam personans regiam,

    Curt. 8, 2, 5:

    pulpita socco,

    to play in comedy, Claud. Cons. Mall. Theod. 314:

    mons choris Aegipanum undique personatur,

    Sol. 24.—
    B.
    To cry out, call aloud (rare but class.):

    illae vero non loquuntur solum, verum etiam personant, huc unius mulieris libidinem esse prolapsam,

    Cic. Cael. 20, 47:

    quas res isti in angulis personant,

    id. Rep. 1, 2, 2:

    totam inde per urbem personat, ut, etc.,

    Val. Fl. 2, 163; Tac.A. 14, 15; Vulg. Jer. 31, 7.—
    C.
    To sound or blow upon an instrument (post-class.):

    personavit classicum,

    gave the signal for attack, App. M. 5, p. 164, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > persono

  • 5 veho

    vĕho, xi, ctum, 3, v. a. and n. [Sanscr. vahāmi, conduct; Gr. ochos, carriage; ochlos, crowd; Germ. Wagen; Engl. wagon; cf. Lat. via, vexo].
    I.
    Act., to bear, carry, convey, on the shoulders, by wagon, by horse, by ship, etc. (syn.:

    fero, gero, porto): quicquid inponas, vehunt,

    Plaut. Most. 3, 2, 95:

    ille'st oneratus recte et plus justo vehit,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    siquidem'st decorum erum vehere servom,

    id. As. 3, 3, 111:

    reticulum panis onusto umero,

    Hor. S. 1, 1, 48:

    formica ore cibum,

    Ov. A. A. 1, 94:

    ille taurus, qui vexit Europam,

    Cic. N. D. 1, 28, 78:

    uxorem plaustro,

    Tib. 1, 10, 52; cf.:

    Tantalides... Pisaeam Phrygiis equis,

    Ov. Tr. 2, 386:

    cum triumphantem (Camillum) albi per urbem vexerant equi,

    Liv. 5, 28, 1; cf.:

    te, Bacche pater, tuae Vexere tigres,

    Hor. C. 3, 3, 14:

    Troica qui profugis sacra vehis ratibus,

    Tib. 2, 5, 40:

    dum caelum stellas, dum vehet amnis aquas,

    id. 1, 4, 66:

    quodque suo Tagus amne vehit aurum,

    Ov. M. 2, 251:

    quod fugiens semel hora vexit,

    has brought along, has brought, Hor. C. 3, 29, 48.— Absol.:

    navim prospexi, quanti veheret interrogavi,

    Quint. 4, 2, 41. — Pass., to be carried or borne, to ride, sail, go, etc.:

    mihi aequom'st dari... vehicla qui vehar,

    Plaut. Aul. 3, 5, 28:

    visus est in somnis curru quadrigarum vehi,

    Cic. Div. 2, 70, 144:

    vehi in essedo,

    id. Phil. 2, 24, 58:

    vectus curru,

    Vell. 2, 82, 4; Ov. M. 5, 360:

    vehi per urbem,

    Cic. Pis. 25, 60:

    in navibus vehi,

    id. N. D. 3, 37, 89:

    in navi,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 73:

    navi,

    id. Am. 2, 2, 220:

    lintribus,

    Varr. L. L. 5, § 156 Müll.:

    puppe,

    Ov. H. 16, 113:

    parvā rate,

    id. M. 1, 319; cf.

    huc,

    Plaut. Am. 1, 1, 176:

    navem, ubi vectus fui,

    id. Mil. 2, 1, 40; id. Merc. 2, 3, 37; id. Stich. 4, 1, 25; id. Trin. 4, 3, 81:

    in equo,

    Cic. Div. 2, 68, 140:

    in niveis victor equis,

    Ov. F. 6, 724:

    nympha vehitur pisce,

    id. M. 2, 13.—Of other swift motions:

    ut animal sex motibus veheretur,

    Cic. Univ. 13:

    apes liquidum trans aethera vectae,

    Verg. A. 7, 65.—With acc.:

    ventis maria omnia vecti,

    Verg. A. 1, 524.—
    II.
    Neutr., to be borne, to ride, sail, etc., upon any thing (rare, and perh. only in the part. pres. and in the gerund): consuli proconsul obviam in equo vehens venit, Quadrig. ap. Gell. 2, 2, 13:

    per medias laudes quasi quadrigis vehens,

    Cic. Brut. 97, 331:

    partim scripserunt, qui ovarent, introire solitos equo vehentes,

    Gell. 5, 6, 27; Just. 11, 7, 13:

    cui lectica per urbem vehendi jus tribuit,

    Suet. Claud. 28.

    Lewis & Short latin dictionary > veho

  • 6 triumphans

    trĭumpho, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [p. 1903] [triumphus].
    I. A.
    Lit.: triumphare appellatum, quod cum imperatore milites redeuntes clamitant per urbem in Capitolium eunti Io triumphe: id a thriambôi Graeco Liberi cognomento potest dictum, Varr. L. L. 6, § 68 Müll.:

    ex praeturā triumphare,

    Cic. Mur. 7, 15:

    commissi sunt iis magistratus, in quibus re bene gestā triumpharent,

    id. Planc. 25, 61:

    Africanus, qui de Numantinis triumpharat,

    id. Phil. 11, 8, 18;

    for which: ex Transalpinis gentibus triumpharunt,

    id. ib. 8, 6, 18:

    ex Macedoniā,

    id. Pis. 23, 55; id. Mur. 5, 11:

    ex Transalpinis bellis,

    id. Off. 2, 8, 28:

    cum triumphantem (Camillum) albi per urbem vexerant equi,

    Liv. 5, 28, 1:

    ut triumphanti urbem inire liceret,

    id. 26, 21, 2:

    quasi debellato triumphare,

    id. 26, 21, 4:

    neminem ad eam diem triumphasse, qui, etc.,

    id. 28, 38, 4:

    quid tam inauditum quam equitem Romanum triumphare? at Pompeius triumphavit,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 61:

    nisi meo in rem publicam beneficio ubi triumpharet esset habiturus,

    id. Off. 1, 22, 78; cf. Auct. B. Afr. 22, 3: Nero ovans triumphavit, i. e. held or celebrated an ovation, Vell. 2, 96, 3. — Poet., transf.:

    ut sit mulsum, qui triumphent milites,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 48:

    mirum, si de me jure triumphat Amor,

    Prop. 2, 8 (8, b), 40 (24):

    deque cothurnato vate triumphat Amor,

    Ov. Am. 2, 18, 18.— Impers. pass.:

    ex eā urbe triumphari vidimus,

    Cic. Off. 2, 8, 28:

    aliquis est Romae, qui triumphari de Macedonibus nolit?

    Liv. 45, 38, 2:

    populi jussu triumphatum est,

    id. 3, 63, 11:

    de parvis oppidis,

    Flor. 1, 11, 6:

    ex civilibus bellis,

    id. 3, 22, 10.—
    B.
    Trop., to triumph, exult, be glad, rejoice exceedingly:

    exsultare laetitiā, triumphare gaudio,

    Cic. Clu. 5, 14; cf.:

    laetaris tu in omnium gemitu et triumphas,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121:

    in quo exsultat et triumphat oratio mea,

    id. Cat. 2, 2, 3:

    triumpho, si licet me, etc.,

    Ter. Heaut. 4, 2, 5: meum factum probari abs te, triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 2.—
    II.
    Act. (only poet. and in post-Aug. prose).
    (α).
    With a homogeneous object:

    triumphavit cum imperatoribus suis triumphos novem,

    Gell. 2, 11, 4.—More freq.,
    (β).
    With other objects, to triumph over, to lead in triumph; or, in gen., to conquer:

    aliquem, Treb. XXX. Tyr. 24: hic terram triumphabit,

    Lact. 6, 23 fin.:

    mortem Cum suis terroribus,

    id. 4, 26, 28; id. Mort. Pers. 16.—More freq. in pass.:

    bisque triumphatas utroque ab litore gentes,

    Verg. G. 3, 33:

    triumphatis dare jura Medis,

    Hor. C. 3, 3, 43:

    Zenobia victa et triumphata,

    Vop. Aur. 33:

    triumphati magis quam victi sunt,

    Tac. G. 37:

    triumphata Capitolia,

    Verg. A. 6, 836; cf.:

    omnia superata et triumphata,

    Plin. 5, 5, 5, § 36:

    ne triumpharetur (Mithridates),

    Tac. A. 12, 19:

    Roma triumphati caput orbis,

    Ov. Am. 1, 15, 26: triumphatus bos, i. e. obtained by victory, got or won as booty, id. F. 3, 732; so,

    triumphatum aurum,

    id. P. 2, 1, 41:

    Achaeos triumphandos Mummio tradidit,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 61.—Hence, p. a.: trĭ-umphans, antis, = triumphalis, triumphal, belonging to a triumph:

    equi,

    Ov. P. 2, 8, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > triumphans

  • 7 triumpho

    trĭumpho, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [p. 1903] [triumphus].
    I. A.
    Lit.: triumphare appellatum, quod cum imperatore milites redeuntes clamitant per urbem in Capitolium eunti Io triumphe: id a thriambôi Graeco Liberi cognomento potest dictum, Varr. L. L. 6, § 68 Müll.:

    ex praeturā triumphare,

    Cic. Mur. 7, 15:

    commissi sunt iis magistratus, in quibus re bene gestā triumpharent,

    id. Planc. 25, 61:

    Africanus, qui de Numantinis triumpharat,

    id. Phil. 11, 8, 18;

    for which: ex Transalpinis gentibus triumpharunt,

    id. ib. 8, 6, 18:

    ex Macedoniā,

    id. Pis. 23, 55; id. Mur. 5, 11:

    ex Transalpinis bellis,

    id. Off. 2, 8, 28:

    cum triumphantem (Camillum) albi per urbem vexerant equi,

    Liv. 5, 28, 1:

    ut triumphanti urbem inire liceret,

    id. 26, 21, 2:

    quasi debellato triumphare,

    id. 26, 21, 4:

    neminem ad eam diem triumphasse, qui, etc.,

    id. 28, 38, 4:

    quid tam inauditum quam equitem Romanum triumphare? at Pompeius triumphavit,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 61:

    nisi meo in rem publicam beneficio ubi triumpharet esset habiturus,

    id. Off. 1, 22, 78; cf. Auct. B. Afr. 22, 3: Nero ovans triumphavit, i. e. held or celebrated an ovation, Vell. 2, 96, 3. — Poet., transf.:

    ut sit mulsum, qui triumphent milites,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 48:

    mirum, si de me jure triumphat Amor,

    Prop. 2, 8 (8, b), 40 (24):

    deque cothurnato vate triumphat Amor,

    Ov. Am. 2, 18, 18.— Impers. pass.:

    ex eā urbe triumphari vidimus,

    Cic. Off. 2, 8, 28:

    aliquis est Romae, qui triumphari de Macedonibus nolit?

    Liv. 45, 38, 2:

    populi jussu triumphatum est,

    id. 3, 63, 11:

    de parvis oppidis,

    Flor. 1, 11, 6:

    ex civilibus bellis,

    id. 3, 22, 10.—
    B.
    Trop., to triumph, exult, be glad, rejoice exceedingly:

    exsultare laetitiā, triumphare gaudio,

    Cic. Clu. 5, 14; cf.:

    laetaris tu in omnium gemitu et triumphas,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121:

    in quo exsultat et triumphat oratio mea,

    id. Cat. 2, 2, 3:

    triumpho, si licet me, etc.,

    Ter. Heaut. 4, 2, 5: meum factum probari abs te, triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 2.—
    II.
    Act. (only poet. and in post-Aug. prose).
    (α).
    With a homogeneous object:

    triumphavit cum imperatoribus suis triumphos novem,

    Gell. 2, 11, 4.—More freq.,
    (β).
    With other objects, to triumph over, to lead in triumph; or, in gen., to conquer:

    aliquem, Treb. XXX. Tyr. 24: hic terram triumphabit,

    Lact. 6, 23 fin.:

    mortem Cum suis terroribus,

    id. 4, 26, 28; id. Mort. Pers. 16.—More freq. in pass.:

    bisque triumphatas utroque ab litore gentes,

    Verg. G. 3, 33:

    triumphatis dare jura Medis,

    Hor. C. 3, 3, 43:

    Zenobia victa et triumphata,

    Vop. Aur. 33:

    triumphati magis quam victi sunt,

    Tac. G. 37:

    triumphata Capitolia,

    Verg. A. 6, 836; cf.:

    omnia superata et triumphata,

    Plin. 5, 5, 5, § 36:

    ne triumpharetur (Mithridates),

    Tac. A. 12, 19:

    Roma triumphati caput orbis,

    Ov. Am. 1, 15, 26: triumphatus bos, i. e. obtained by victory, got or won as booty, id. F. 3, 732; so,

    triumphatum aurum,

    id. P. 2, 1, 41:

    Achaeos triumphandos Mummio tradidit,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 61.—Hence, p. a.: trĭ-umphans, antis, = triumphalis, triumphal, belonging to a triumph:

    equi,

    Ov. P. 2, 8, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > triumpho

  • 8 bacchor

        bacchor ātus, ārī, dep.    [Bacchus], to celebrate the festival of Bacchus, rave like Bacchae, revel: quanta in voluptate, exult: in vestrā caede: non sanius Edonis, H.: per urbem, roams in frenzy, V.: Fama per urbem, runs wild, V.—With acc: Grande carmen, Iu.; cf. Euhoe bacchantes, raising the cry of Bacchus, Ct.—Poet.: virginibus bacchata (iuga), i. e. frequented by the revels, V.: Bacchatam iugis Naxon legimus, i. e. with vine-clad hills, V.: bacchante vento, holding revelry, H.— Of extravagance in language: furere et bacchari.
    * * *
    bacchari, bacchatus sum V DEP
    celebrate rites of Bacchus; revel/rave/riot; run wild; be frenzied/raving mad

    Latin-English dictionary > bacchor

  • 9 bacchantes

    bacchor, ātus ( part. pres. gen. plur. bacchantum; v. I. fin. infra), 1, v. dep. [Bacchus].
    I.
    Lit., to celebrate the festival of Bacchus:

    Baccha bacchans,

    Plaut. Am. 2, 2, 71:

    saxea ut effigies bacchantis prospicit Evoe,

    i. e. which cries Evoe in the orgies, Cat. 64, 61; 64, 255:

    cum aliquo,

    Plin. 3, 1, 3, § 8.—Hence, P. a. as subst.: bacchan-tes, um, f., Bacchae, the Bacchantes: passis Medea capillis Bacchantum ritu, Ov.M. 7, 258; 3, 703; Curt. 8, 10, 15; gen. Bacchantium, id. 9, 10, 24.—
    B.
    Pass. (as in later Gr. bakcheuesthai, bakcheuthênai) of the place in which the orgies of Bacchus were celebrated:

    virginibus bacchata Lacaenis Taygeta,

    Verg. G. 2, 487 Heyn.:

    bacchata jugis Naxos,

    id. A. 3, 125:

    Dindyma sanguineis famulum bacchata lacertis,

    Val. Fl. 3, 20: ita obsoletum sono furenter ab omni parti bacchatur nemus, Santra ap. Non. p. 78, 28:

    ululatibus Ide bacchatur,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 206.—
    II.
    Transf., in gen., to revel, rave, rant, like the Bacchœ (of every species of mental excitement, love, hatred, joy, etc.; mostly poet. and in more elevated prose):

    quibus gaudiis exsultabis? quantā in voluptate bacchabere?

    Cic. Cat. 1, 10, 26:

    furor in vestrā caede bacchantis,

    id. ib. 4, 6, 11; id. Har. Resp. 18, 39:

    non ego sanius Bacchabor Edonis,

    Hor. C. 2, 7, 26; Col. poët. 10, 198; * Suet. Calig. 56; Claud. Laud. Stil. 2, 213; id. VI. Cons. Hon. 192.—Of murderous fury:

    tantā in illos caede bacchati sunt,

    Vulg. Judic. 20, 25.—So of poet. inspiration, Stat. S. 1, 2, 258;

    and with carmen as object: grande Sophocleo carmen bacchamur hiatu,

    Juv. 6, 636; cf.:

    furebant Euhoe bacchantes,

    raving to the cry of Euhoe, Cat. 64, 255; 64, 61.—Also, to go or run about in a wanton, wild, raving, or furious manner: animans Omne, quod in magnis bacchatur montibu' passim, * Lucr. 5, 822:

    saevit inops animi, totamque incensa per urbem Bacchatur,

    Verg. A. 4, 301 ( = discursitat, Heyne):

    immanis in antro Bacchatur vates,

    raves, is inspired, id. ib. 6, 78;

    7, 385: infelix virgo totā bacchatur in urbe,

    id. Cir. 166.—Hence,
    B.
    Transf. to inanimate things, to be furious, rage with fury, etc., to be impetuous, etc.
    1.
    So of a vessel of wine that is filled very often:

    ubi bacchabatur aula, casabant cadi,

    Plaut. Mil. 3, 2, 41 Lorenz ad loc.—
    2.
    Of winds:

    Thracio bacchante magis sub interlunia vento,

    Hor. C. 1, 25, 11; Ov. Tr. 1, 2, 29.—Of violent rain, Val. Fl. 6, 632.—
    3.
    Of a rumor: concussam bacchatur fama per urbem, spreads rapidly, Verg A. 4, 666.—
    4.
    Of enthusiastic, raging discourse:

    quod eos, quorum altior oratio actioque esset ardentior furere et bacchari arbitraretur,

    Cic. Brut. 80, 276:

    vitiosum dicendi genus, quod inanibus locis bacchatur, etc.,

    Quint. 12, 10, 73.

    Lewis & Short latin dictionary > bacchantes

  • 10 bacchor

    bacchor, ātus ( part. pres. gen. plur. bacchantum; v. I. fin. infra), 1, v. dep. [Bacchus].
    I.
    Lit., to celebrate the festival of Bacchus:

    Baccha bacchans,

    Plaut. Am. 2, 2, 71:

    saxea ut effigies bacchantis prospicit Evoe,

    i. e. which cries Evoe in the orgies, Cat. 64, 61; 64, 255:

    cum aliquo,

    Plin. 3, 1, 3, § 8.—Hence, P. a. as subst.: bacchan-tes, um, f., Bacchae, the Bacchantes: passis Medea capillis Bacchantum ritu, Ov.M. 7, 258; 3, 703; Curt. 8, 10, 15; gen. Bacchantium, id. 9, 10, 24.—
    B.
    Pass. (as in later Gr. bakcheuesthai, bakcheuthênai) of the place in which the orgies of Bacchus were celebrated:

    virginibus bacchata Lacaenis Taygeta,

    Verg. G. 2, 487 Heyn.:

    bacchata jugis Naxos,

    id. A. 3, 125:

    Dindyma sanguineis famulum bacchata lacertis,

    Val. Fl. 3, 20: ita obsoletum sono furenter ab omni parti bacchatur nemus, Santra ap. Non. p. 78, 28:

    ululatibus Ide bacchatur,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 206.—
    II.
    Transf., in gen., to revel, rave, rant, like the Bacchœ (of every species of mental excitement, love, hatred, joy, etc.; mostly poet. and in more elevated prose):

    quibus gaudiis exsultabis? quantā in voluptate bacchabere?

    Cic. Cat. 1, 10, 26:

    furor in vestrā caede bacchantis,

    id. ib. 4, 6, 11; id. Har. Resp. 18, 39:

    non ego sanius Bacchabor Edonis,

    Hor. C. 2, 7, 26; Col. poët. 10, 198; * Suet. Calig. 56; Claud. Laud. Stil. 2, 213; id. VI. Cons. Hon. 192.—Of murderous fury:

    tantā in illos caede bacchati sunt,

    Vulg. Judic. 20, 25.—So of poet. inspiration, Stat. S. 1, 2, 258;

    and with carmen as object: grande Sophocleo carmen bacchamur hiatu,

    Juv. 6, 636; cf.:

    furebant Euhoe bacchantes,

    raving to the cry of Euhoe, Cat. 64, 255; 64, 61.—Also, to go or run about in a wanton, wild, raving, or furious manner: animans Omne, quod in magnis bacchatur montibu' passim, * Lucr. 5, 822:

    saevit inops animi, totamque incensa per urbem Bacchatur,

    Verg. A. 4, 301 ( = discursitat, Heyne):

    immanis in antro Bacchatur vates,

    raves, is inspired, id. ib. 6, 78;

    7, 385: infelix virgo totā bacchatur in urbe,

    id. Cir. 166.—Hence,
    B.
    Transf. to inanimate things, to be furious, rage with fury, etc., to be impetuous, etc.
    1.
    So of a vessel of wine that is filled very often:

    ubi bacchabatur aula, casabant cadi,

    Plaut. Mil. 3, 2, 41 Lorenz ad loc.—
    2.
    Of winds:

    Thracio bacchante magis sub interlunia vento,

    Hor. C. 1, 25, 11; Ov. Tr. 1, 2, 29.—Of violent rain, Val. Fl. 6, 632.—
    3.
    Of a rumor: concussam bacchatur fama per urbem, spreads rapidly, Verg A. 4, 666.—
    4.
    Of enthusiastic, raging discourse:

    quod eos, quorum altior oratio actioque esset ardentior furere et bacchari arbitraretur,

    Cic. Brut. 80, 276:

    vitiosum dicendi genus, quod inanibus locis bacchatur, etc.,

    Quint. 12, 10, 73.

    Lewis & Short latin dictionary > bacchor

  • 11 pilentum

    pīlentum, i, n., an easy chariot or carriage, used by the Roman ladies, and in which the vessels, etc., for sacred rites were carried (cf. petorrita):

    pilentis et carpentis per urbem vehi matronis concessum est, quod, cum aurum non reperiretur, ex voto, quod Camillus voverat Apollini Delphico, contulerunt,

    Fest. p. 245 Müll.; cf. Liv. 5, 25:

    castae ducebant sacra per urbem Pilentis matres in mollibus,

    Verg. A. 8, 666; Hor. Ep. 2, 1, 192.

    Lewis & Short latin dictionary > pilentum

  • 12 ululo

    ŭlŭlo, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [ulula; cf. Gr. hulaô].
    I.
    Neutr., to howl, yell, shriek, utter a mournful cry.
    A.
    Lit.:

    canis ululat acute, Enn. ap. Fest. s. v. nictare, p. 177 Müll. (Ann. v. 346 Vahl.: canes,

    Verg. A. 6, 257; Ov. M. 15, 797 lupi, [p. 1927] Verg. G. 1, 486; cf. id. A. 7, 18: simulacra ferarum. Ov. M. 4, 404:

    summoque ulularunt vertice Nymphae,

    Verg. A. 4, 168; Cat. 63, 28; Hor. S. 1, 8, 25:

    Tisiphone thalamis ululavit in illis,

    Ov. H. 2, 117:

    per vias ululasse animas,

    id. F. 2, 553; id. M. 3, 725; 9, 642; Luc. 6, 261 al.; cf.:

    ululanti voce canere,

    Cic. Or. 8, 27.—
    B.
    Transf., of places, to ring, resound, re-echo with howling:

    penitusque cavae plangoribus aedes Femineis ululant,

    Verg. A. 2, 488:

    resonae ripae,

    Sil. 6, 285:

    Dindyma sanguineis Gallis,

    Claud. Rapt. Pros. 2, 269.—
    II.
    Act., to cry or howl out to any one; to howl forth, utter with howlings, cry out; to wail or howl over any thing; to fill a place with howling, with yells or shrieks ( poet., and mostly in part. perf.):

    quem sectus ululat Gallus,

    Mart. 5, 41, 3:

    nocturnisque Hecate triviis ululata per urbem,

    Verg. A. 4, 609:

    ululata Lucina,

    Stat. Th. 3, 158:

    orbatam propriis ululavit civibus urbem,

    wailed over, bewailed, Prud. Ham. 452:

    ululataque tellus intremit,

    Val. Fl. 4, 608:

    juga lupis,

    Stat. S. 1, 3, 85:

    antra Ogygiis furoribus,

    id. Th. 1, 328:

    aula puerperiis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 139; cf.:

    tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,

    filled with howling, Stat. Th. 9, 724.

    Lewis & Short latin dictionary > ululo

  • 13 arx

    arx, arcis, f. [arx ab arcendo, quod is locus munitissimus rubis, a quo facillime possit hostis prohiberi, Varr. L. L. 5, § 151 Müll; cf. Serv. ad Verg. A. 1, 20; Isid. Orig. 15, 2, 32; Doed. Syn. IV. p. 428; v. arceo], a stronghold, castle, citadel, fortress, akropolis; in Rome, the Capitolium.
    I.
    A.. Lit.: arce et urbe orba sum, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 114 Müll.): optumates, Corinthum quae arcem altam habetis, id. ap. ejusd. Fam. 7, 6: edicite per urbem ut omnes qui arcem astuque accolunt, cives, etc.; Att. ap. Non. p. 357, 14:

    Illa autem in arcem [hinc] abiit,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 59; so id. Ps. 4, 6, 2:

    In arcem transcurso opus est,

    Ter. Hec. 3, 4, 17:

    Condere coeperunt urbīs arcemque locare,

    Lucr. 5, 1107:

    arcis servator, candidus anser,

    id. 4, 683:

    munire arcem,

    Cic. Pis. 34 fin.:

    cum Tarento amisso arcem tamen Livius retinuisset,

    id. de Or. 2, 67, 273: arx intra moenia in immanem altitudinem edita; Liv. 45, 28:

    arx Sion,

    Vulg. 2 Reg. 5, 7:

    arx Jerusalem,

    ib. 1 Macc. 13, 49:

    Romana,

    Liv. 1, 12:

    Capitolina,

    id. 6, 20; cf. id. 3, 18:

    Sabinus arcem Capitolii insedit mixto milite,

    Tac. H. 3, 69; Suet. Claud. 44 et saep. As the place on which auguries were received (cf. auguraculum):

    ut cum in arce augurium augures acturi essent,

    Cic. Off. 3, 16, 66; so Liv. 1, 18 and 24.—Hence,
    B.
    Trop., defence, prolection, refuge, bulwark, etc.:

    Castoris templum fuit te consule arx civium perditorum, receptaculum veterum Catilinae militum, castellum forensis latrocinii,

    Cic. Pis. 5, 11:

    haec urbs, lux orbis terrarum atque arx omnium gentium,

    id. Cat. 4, 6; cf. id. Agr. 1, 6, 18:

    Africa arx omnium provinciarum,

    id. Lig. 7, 22:

    Stoicorum,

    id. Div. 1, 6, 10:

    arx finitimorum, Campani,

    Liv. 7, 29; 37, 18:

    tribunicium auxilium et provocationem, duas arces libertatis tuendae,

    id. 3, 45:

    arx ad aliquid faciendum,

    id. 28, 3:

    eam urbem pro arce habiturus Philippus adversus Graeciae civitates,

    id. 33, 14; Flor. 3, 6, 5:

    quasi arx aeternae dominationis,

    Tac. A. 14, 31.—
    C.
    As the abode of tyrants, a poet. designation of tyranny (cf. Ascon. ad Cic. Div. in Caecil. 5), Claud. IV. Cons. Hon. 293 Heins.:

    cupidi arcium,

    Sen. Thyest. 342; cf. id. Contr. 4, 27:

    non dum attigit arcem, Juris et humani culmen,

    Luc. 7, 593 Corte; cf. id. 8, 490, and 4, 800; Tert. Apol. 4.—
    D.
    Prov.:

    arcem facere e cloacā,

    to make a mountain of a mole-hill, Cic. Planc. 40.—
    II.
    Since castles were generally on a height, meton., a height, summit, pinnacle, top, peak (usu. poet. and in Aug. and postAug. prose), lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    summā locum sibi legit in arce,

    upon the extreme height, Ov. M. 1, 27; cf. id. ib. 12, 43. —So,
    2.
    In partic.
    a.
    Of mountains:

    Parnasi constitit arce,

    Ov. M. 1, 467:

    arce loci summā,

    id. ib. 11, 393:

    Rhipaeae arces,

    Verg. G. 1, 240:

    flērunt Rhodopeïae arces,

    id. ib. 4, 461:

    septemque unā sibi muro circumdedit arces,

    id. ib. 2, 535:

    primus inexpertas adiit Tirynthius arces, i. e. Alpes,

    Sil. 3, 496; cf. Drak. ad id. 15, 305; Val. Fl. 3, 565:

    impositum arce sublimi oppidum cernimus,

    Petr. 116; cf. id. 123, 205, and 209.—
    b.
    Of houses built on an eminence, Petr. 121, 107, and 293.—
    c.
    Of the citadel of heaven:

    quae pater ut summā vidit Saturnius arce,

    Ov. M. 1, 163:

    summam petit arduus arcem,

    id. ib. 2, 306:

    sideream mundi qui temperat arcem,

    id. Am. 3, 10, 21.—
    d.
    Of the heavens themselves: aetheriae [p. 170] arces, Ov. Tr. 5, 3, 19:

    arces igneae,

    Hor. C. 3, 3, 10:

    caeli quibus adnuis arcem,

    Verg. A. 1, 250; cf. id. ib. 1, 259.—
    e.
    Of temples erected on an eminence:

    dexterā sacras jaculatus arces,

    Hor. C. 1, 2, 3.—
    f.
    Of the head:

    arx corporis,

    Sen. Oedip. 185; Claud. IV. Cons. Hon. 235.—
    B.
    Trop., height, head, summit, etc. (rare):

    celsā mentis ab arce,

    Stat. S. 2, 2, 131:

    summae laudum arces,

    Sil. 13, 771; Sid. Carm. 2, 173:

    ubi Hannibal sit, ibi caput atque arcem totius belli esse,

    head and front, Liv. 28, 42:

    arx eloquentiae,

    Tac. Or. 10.

    Lewis & Short latin dictionary > arx

  • 14 conspiciens

    1.
    con-spĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n., to look at attentively, to get sight of, to descry, perceive, observe (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    inter eas regiones, quā oculi conspiciant,

    Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

    in tabernam,

    Petr. 140, 14.—
    (β).
    With acc.:

    me interrogas, Qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul,

    Plaut. Am. 2, 2, 122:

    quae aedes... quas quotiensquomque conspicio, fleo,

    id. Capt. 1, 1, 29:

    si queat usquam Conspicere amissum fetum,

    Lucr. 2, 358: quandoque te in jure conspicio, Leg. Act. ap. Cic. Caecin. 19, 54, and id. Mur. 12, 26:

    ut procul novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit,

    Cic. N. D. 2, 35, 89:

    quisque... quae prima signa conspexit, ad haec constitit,

    Caes. B. G. 2, 21:

    quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

    id. ib. 1, 47:

    ubi primum nostros equites conspexerunt,

    id. ib. 4, 12;

    2, 26: sidus in regione caeli, etc.,

    Plin. 2, 25, 23, § 94:

    qui lucus ex insulā conspiciebatur,

    Nep. Milt. 7, 3:

    conspici inter se,

    to be visible to one another, Liv. 37, 41, 4:

    cum inter se conspecti essent,

    id. 33, 6, 4:

    hunc simulac cupido conspexit lumine virgo,

    Cat. 64, 86:

    conspectis luminibus crebris,

    Liv. 31, 24, 7:

    locum insidiis conspeximus ipsi,

    Verg. A. 9, 237:

    quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum,

    Ov. M. 12, 526:

    super tabernaculum... unde ab omnibus conspici posset, imago Solis fulgebat,

    Curt. 3, 3, 8:

    conspecto delatore ejus,

    Suet. Dom. 11:

    rugas in speculo,

    Ov. M. 15, 232:

    cornua in undā,

    id. ib. 1, 640:

    arcem,

    id. ib. 2, 794:

    scopulum,

    id. ib. 4, 731.—Of an inanimate subject:

    si illud signum (Jovis) solis ortum et forum curiamque conspiceret,

    Cic. Cat. 3, 8, 20.—With two accus., when an action, condition, etc., is the object:

    quam (matrem) paucis ante diebus laureatam in suā gratulatione conspexit, eandem, etc.... eundem (filium) spoliatum omni dignitate conspiciat,

    Cic. Mur. 41, 88:

    strata volgi pedibus detrita viarum Saxea,

    Lucr. 1, 315:

    superiora loca multitudine armatorum completa,

    Caes. B. G. 3, 3:

    quos laborantes,

    id. ib. 4, 26:

    aliquos ex nave egredientes,

    id. ib.:

    aliquem conspiciens ad se ferentem,

    Nep. Dat. 4, 5:

    naves suas oppletas serpentibus,

    id. Hann. 11, 6:

    (Hannibalem) humi jacentem,

    Liv. 21, 4, 7:

    adrasum quendam,

    Hor. Ep. 1, 7, 49; cf., pass.:

    quamvis non alius flectere equum sciens Aeque conspicitur,

    id. C. 3, 7, 26:

    cum interim Metellus, monte degrediens cum exercitu, conspicitur,

    Sall. J. 49, 5 dub.;

    v. conspicor: terribilior niger conspicitur (canis),

    Col. 7, 12, 4.—
    (γ).
    With acc. and inf.:

    corpus ut exanimum siquod procul ipse jacere Conspicias hominis,

    Lucr. 6, 706:

    qui nostros victores flumen transisse conspexerant,

    Caes. B. G. 2, 24:

    centum procurrere currus,

    Cato, 64, 389; Plin. 2, 9, 6, § 45.—
    B.
    Pregn., to look at with admiration or close attention, to gaze upon, observe, contemplate.
    (α).
    Act.:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    orabat, ne se, quem paulo ante cum egregiā stirpe conspexissent, orbum liberis facerent,

    Liv. 1, 26, 9:

    Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant,

    id. 39, 53, 2:

    quem cum omnes conspicerent propter novitatem ornatūs ignotamque formam,

    Nep. Dat. 3, 3:

    cum bene notum Porticus Agrippae te conspexerit,

    Hor. Ep. 1, 6, 26.—
    (β).
    Esp. pass.: conspici, to attract attention, to be conspicuous, noticed, observed, distinguished, admired:

    inania sunt ista... delectamenta paene puerorum, captare plausus, vehi per urbem, conspici velle,

    Cic. Pis. 25, 60: in gestu nec [p. 436] venustatem conspiciendam, nec turpitudinem esse, Auct. Her. 3, 15, 26:

    sic quisque hostem ferire, murum adscendere, conspici dum tale facinus faceret, properabat,

    Sall. C. 7, 6:

    supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset,

    Nep. Att. 13, 5:

    quid te ut regium juvenem conspici sinis?

    Liv. 1, 47, 5:

    maxime conspectus ipse est, curru equis albis juncto urbem invectus,

    id. 5, 23, 5:

    vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur,

    id. 21, 4, 8; 5, 52, 3; 39, 6, 9:

    quorum Conspicitur nitidis fundata pecunia villis,

    Hor. Ep. 1, 15, 46:

    tu formosissimus alto Conspiceris caelo ( = inter deos versaris),

    Ov. M. 4, 19:

    prima bonis animi conspicerere tui,

    id. Tr. 1, 6, 34; Vell. 2, 91, 4; Quint. 11, 3, 137.—Less freq. in an unfavorable sense, to be notorious, to be gazed at with dislike or contempt:

    carere me adspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem,

    Cic. Cat. 1, 7, 17: ne quid faciat, quod conspici et derideri posset, Aug. ap. Suet. Claud. 4.—
    II.
    Trop., to perceive mentally, to understand, comprehend:

    satis in rem quae sint meam ego conspicio mihi,

    Plaut. Trin. 3, 2, 10:

    quantum ego nunc corde conspicio meo,

    id. Ps. 3, 1, 3; cf.:

    ut conspiciatis eum mentibus, quoniam oculis non potestis,

    Cic. Balb. 20, 47:

    nullus error talis in L. Aemilio Paulo conspectus est,

    Val. Max. 7, 5, 3.—Hence,
    A.
    conspĭcĭens, entis, P. a. (acc. to II. B.), having understanding, intelligent:

    ad quas (contumelias) despiciendas non sapiente opus est viro, sed tantum conspiciente,

    Sen. Const. 16, 3 Haase (al. consipiente). —
    B.
    conspectus, a, um, P. a.
    1.
    (Acc. to I. A. 1.) Visible:

    tumulus hosti conspectus,

    Liv. 22, 24, 5; cf. id. 10, 40, 8; 32, 5, 13:

    agmina inter se satis conspecta,

    id. 22, 4, 6. —
    2.
    (Acc. to I. B.) Striking, distinguished, remarkable, gazed at, = conspicuus (perh. not ante-Aug.):

    Pallas chlamyde et pictis conspectus in armis,

    Verg. A. 8, 588 (conspicuus, conspicabilis, Serv.); so,

    victor Tyrio in ostro,

    id. G. 3, 17; cf. Hor. A. P. 228:

    juventus,

    Ov. M. 12, 553:

    patris avique fama conspectum eum faciebat,

    Liv. 45, 7, 3:

    conspectus elatusque supra modum hominis privati,

    id. 4, 13, 3.— Comp., Ov. M. 4, 796; Liv. 2, 5, 5; Tac. H. 4, 11; Just. 11, 5; Juv. 8, 140 al.— Sup. and adv. apparently not in use.—
    C.
    conspĭcĭendus, a, um, P. a. (acc. to I. B.), worth seeing, worthy of attention, distinguished (perh. not ante-Aug.):

    insideat celeri conspiciendus equo,

    Tib. 1, 2, 70:

    Nemesis donis meis,

    id. 2, 3, 52:

    Hyas formā,

    Ov. F. 5, 170:

    mater formosa Inter Dictaeos greges,

    id. ib. 5, 118:

    eques,

    id. Tr. 2, 114:

    opus vel in hac magnificentiā urbis,

    Liv. 6, 4, 11; Val. Fl. 1, 261; Mart. 9, 50, 10.
    2.
    conspĭcĭo, ōnis, f. [1. conspicio], the survey taken by the augur in fixing the limits of the templum, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > conspiciens

  • 15 conspicio

    1.
    con-spĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n., to look at attentively, to get sight of, to descry, perceive, observe (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    inter eas regiones, quā oculi conspiciant,

    Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

    in tabernam,

    Petr. 140, 14.—
    (β).
    With acc.:

    me interrogas, Qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul,

    Plaut. Am. 2, 2, 122:

    quae aedes... quas quotiensquomque conspicio, fleo,

    id. Capt. 1, 1, 29:

    si queat usquam Conspicere amissum fetum,

    Lucr. 2, 358: quandoque te in jure conspicio, Leg. Act. ap. Cic. Caecin. 19, 54, and id. Mur. 12, 26:

    ut procul novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit,

    Cic. N. D. 2, 35, 89:

    quisque... quae prima signa conspexit, ad haec constitit,

    Caes. B. G. 2, 21:

    quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

    id. ib. 1, 47:

    ubi primum nostros equites conspexerunt,

    id. ib. 4, 12;

    2, 26: sidus in regione caeli, etc.,

    Plin. 2, 25, 23, § 94:

    qui lucus ex insulā conspiciebatur,

    Nep. Milt. 7, 3:

    conspici inter se,

    to be visible to one another, Liv. 37, 41, 4:

    cum inter se conspecti essent,

    id. 33, 6, 4:

    hunc simulac cupido conspexit lumine virgo,

    Cat. 64, 86:

    conspectis luminibus crebris,

    Liv. 31, 24, 7:

    locum insidiis conspeximus ipsi,

    Verg. A. 9, 237:

    quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum,

    Ov. M. 12, 526:

    super tabernaculum... unde ab omnibus conspici posset, imago Solis fulgebat,

    Curt. 3, 3, 8:

    conspecto delatore ejus,

    Suet. Dom. 11:

    rugas in speculo,

    Ov. M. 15, 232:

    cornua in undā,

    id. ib. 1, 640:

    arcem,

    id. ib. 2, 794:

    scopulum,

    id. ib. 4, 731.—Of an inanimate subject:

    si illud signum (Jovis) solis ortum et forum curiamque conspiceret,

    Cic. Cat. 3, 8, 20.—With two accus., when an action, condition, etc., is the object:

    quam (matrem) paucis ante diebus laureatam in suā gratulatione conspexit, eandem, etc.... eundem (filium) spoliatum omni dignitate conspiciat,

    Cic. Mur. 41, 88:

    strata volgi pedibus detrita viarum Saxea,

    Lucr. 1, 315:

    superiora loca multitudine armatorum completa,

    Caes. B. G. 3, 3:

    quos laborantes,

    id. ib. 4, 26:

    aliquos ex nave egredientes,

    id. ib.:

    aliquem conspiciens ad se ferentem,

    Nep. Dat. 4, 5:

    naves suas oppletas serpentibus,

    id. Hann. 11, 6:

    (Hannibalem) humi jacentem,

    Liv. 21, 4, 7:

    adrasum quendam,

    Hor. Ep. 1, 7, 49; cf., pass.:

    quamvis non alius flectere equum sciens Aeque conspicitur,

    id. C. 3, 7, 26:

    cum interim Metellus, monte degrediens cum exercitu, conspicitur,

    Sall. J. 49, 5 dub.;

    v. conspicor: terribilior niger conspicitur (canis),

    Col. 7, 12, 4.—
    (γ).
    With acc. and inf.:

    corpus ut exanimum siquod procul ipse jacere Conspicias hominis,

    Lucr. 6, 706:

    qui nostros victores flumen transisse conspexerant,

    Caes. B. G. 2, 24:

    centum procurrere currus,

    Cato, 64, 389; Plin. 2, 9, 6, § 45.—
    B.
    Pregn., to look at with admiration or close attention, to gaze upon, observe, contemplate.
    (α).
    Act.:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    orabat, ne se, quem paulo ante cum egregiā stirpe conspexissent, orbum liberis facerent,

    Liv. 1, 26, 9:

    Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant,

    id. 39, 53, 2:

    quem cum omnes conspicerent propter novitatem ornatūs ignotamque formam,

    Nep. Dat. 3, 3:

    cum bene notum Porticus Agrippae te conspexerit,

    Hor. Ep. 1, 6, 26.—
    (β).
    Esp. pass.: conspici, to attract attention, to be conspicuous, noticed, observed, distinguished, admired:

    inania sunt ista... delectamenta paene puerorum, captare plausus, vehi per urbem, conspici velle,

    Cic. Pis. 25, 60: in gestu nec [p. 436] venustatem conspiciendam, nec turpitudinem esse, Auct. Her. 3, 15, 26:

    sic quisque hostem ferire, murum adscendere, conspici dum tale facinus faceret, properabat,

    Sall. C. 7, 6:

    supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset,

    Nep. Att. 13, 5:

    quid te ut regium juvenem conspici sinis?

    Liv. 1, 47, 5:

    maxime conspectus ipse est, curru equis albis juncto urbem invectus,

    id. 5, 23, 5:

    vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur,

    id. 21, 4, 8; 5, 52, 3; 39, 6, 9:

    quorum Conspicitur nitidis fundata pecunia villis,

    Hor. Ep. 1, 15, 46:

    tu formosissimus alto Conspiceris caelo ( = inter deos versaris),

    Ov. M. 4, 19:

    prima bonis animi conspicerere tui,

    id. Tr. 1, 6, 34; Vell. 2, 91, 4; Quint. 11, 3, 137.—Less freq. in an unfavorable sense, to be notorious, to be gazed at with dislike or contempt:

    carere me adspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem,

    Cic. Cat. 1, 7, 17: ne quid faciat, quod conspici et derideri posset, Aug. ap. Suet. Claud. 4.—
    II.
    Trop., to perceive mentally, to understand, comprehend:

    satis in rem quae sint meam ego conspicio mihi,

    Plaut. Trin. 3, 2, 10:

    quantum ego nunc corde conspicio meo,

    id. Ps. 3, 1, 3; cf.:

    ut conspiciatis eum mentibus, quoniam oculis non potestis,

    Cic. Balb. 20, 47:

    nullus error talis in L. Aemilio Paulo conspectus est,

    Val. Max. 7, 5, 3.—Hence,
    A.
    conspĭcĭens, entis, P. a. (acc. to II. B.), having understanding, intelligent:

    ad quas (contumelias) despiciendas non sapiente opus est viro, sed tantum conspiciente,

    Sen. Const. 16, 3 Haase (al. consipiente). —
    B.
    conspectus, a, um, P. a.
    1.
    (Acc. to I. A. 1.) Visible:

    tumulus hosti conspectus,

    Liv. 22, 24, 5; cf. id. 10, 40, 8; 32, 5, 13:

    agmina inter se satis conspecta,

    id. 22, 4, 6. —
    2.
    (Acc. to I. B.) Striking, distinguished, remarkable, gazed at, = conspicuus (perh. not ante-Aug.):

    Pallas chlamyde et pictis conspectus in armis,

    Verg. A. 8, 588 (conspicuus, conspicabilis, Serv.); so,

    victor Tyrio in ostro,

    id. G. 3, 17; cf. Hor. A. P. 228:

    juventus,

    Ov. M. 12, 553:

    patris avique fama conspectum eum faciebat,

    Liv. 45, 7, 3:

    conspectus elatusque supra modum hominis privati,

    id. 4, 13, 3.— Comp., Ov. M. 4, 796; Liv. 2, 5, 5; Tac. H. 4, 11; Just. 11, 5; Juv. 8, 140 al.— Sup. and adv. apparently not in use.—
    C.
    conspĭcĭendus, a, um, P. a. (acc. to I. B.), worth seeing, worthy of attention, distinguished (perh. not ante-Aug.):

    insideat celeri conspiciendus equo,

    Tib. 1, 2, 70:

    Nemesis donis meis,

    id. 2, 3, 52:

    Hyas formā,

    Ov. F. 5, 170:

    mater formosa Inter Dictaeos greges,

    id. ib. 5, 118:

    eques,

    id. Tr. 2, 114:

    opus vel in hac magnificentiā urbis,

    Liv. 6, 4, 11; Val. Fl. 1, 261; Mart. 9, 50, 10.
    2.
    conspĭcĭo, ōnis, f. [1. conspicio], the survey taken by the augur in fixing the limits of the templum, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > conspicio

  • 16 lympho

    lympho, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [lympha].
    I.
    To water, dilute with water:

    admixto vino lymphato, id est, aqua temperato,

    Cael. Aur. Tard. 4, 3, 68.—
    II.
    To drive out of one's senses, to distract with fear, to make mad:

    urbem,

    Val. Fl. 3, 47:

    urbes incursibus,

    Stat. Th. 7, 113:

    hac herba pota lymphari homines,

    Plin. 24, 17, 102, § 164. —As neutr.:

    lymphantes animi,

    driven crazy, mad, Plin. 27, 12, 83, § 107.—Hence, lymphātus, a, um, P. a., distracted, crazy, beside one's self, mad:

    exercitum pavor invasit: quippe lymphati trepidare coeperunt,

    Curt. 4, 12, 14:

    lymphati et attoniti,

    Liv. 7, 17, 3:

    repente lymphati destrictis gladiis invadunt,

    Tac. A. 1, 32:

    lymphatis caeco pavore animis,

    id. H. 1, 82:

    sine more furit lymphata per urbem,

    Verg. A. 7, 377:

    pectora,

    Ov. M. 11, 3:

    mens,

    Hor. C. 1, 37, 14:

    urbs,

    Stat. Th. 10, 557:

    lymphato cursu ruere,

    Sil. 1, 459.

    Lewis & Short latin dictionary > lympho

  • 17 incedo

    in-cēdo, cessi, cessum ( sync. perf. incesti, Plaut. Cas. 3, 6, 11), 3, v. n. and a., to go, step, or march along at a measured pace (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    tenero et molli ingressu suspendimus gradum: non ambulamus, sed incedimus,

    Sen. Q. N. 7, 31:

    per vias,

    Plaut. Merc. 2, 3, 71; cf.:

    socios per ipsos,

    Verg. A. 5, 188:

    viā,

    Plaut. Curc. 1, 1, 32:

    tota in urbe,

    Ov. F. 6, 653:

    quacumque incederet,

    Cic. Div. 1, 24, 49:

    quam taeter incedebat, quam truculentus,

    id. Sest. 8, 19:

    incessit deinde, qua duxit praedae spes, victor exercitus,

    Liv. 8, 36, 9:

    etiam si pedes incedat, memorabilem fore,

    id. 28, 9, 15: servi pedibus, liberi non nisi equis incedunt. i. e. walk... ride, Just. 41, 3, 4; cf.:

    incedunt pueri, pariterque ante ora parentum Frenatis lucent in equis,

    Verg. A. 5, 553:

    a foro domum,

    Plaut. Most. 4, 3, 6:

    sessum impransum,

    id. Poen. prol. 10:

    qui huc incedit,

    id. Most. 1, 3, 152:

    ad me,

    id. Am. 1, 1, 179:

    huc ad nos,

    id. Trin. 5, 2, 27; cf.:

    undique nuntii incedunt, qui afferrent, etc.,

    Tac. A. 11, 32:

    ut ovans praeda onustus incederem,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 146:

    vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

    Plaut. Am. 1, 1, 174:

    quem modo decoratum ovantemque victoria incedentem vidistis,

    Liv. 1, 16, 10; 2, 6, 7:

    claro honore,

    Lucr. 3, 76:

    omnibus laetitiis,

    Cic. Fam. 2, 9, 2:

    incedunt per ora vestra magnifici,

    Sall. J. 31, 10:

    ego quae divum incedo regina,

    who walk majestic as, who am, Verg. A. 1, 46; cf. Prop. 2, 2, 6:

    matrona incedit census induta nepotum,

    id. 3, 13, 11 (4, 12):

    ut mea Luxuria Nemesis fluat ut que per urbem Incedat donis conspicienda meis,

    Tib. 2, 3, 52.—
    (β).
    With acc.:

    incedunt maestos locos,

    Tac. A. 1, 61:

    scaenam,

    id. ib. 14, 15:

    fontem aquae nando,

    id. ib. 14, 22.—
    B.
    In partic., in milit. lang., to move forwards, advance, march:

    barbari in perculsos Romanos acrius incedere,

    Sall. J. 101, 7:

    in erumpentes,

    Liv. 9, 21:

    cohortes paulatim incedere jubet,

    Sall. C. 60, 1:

    munito agmine,

    id. J. 46, 6:

    agmen reliquum incedere coepit,

    Liv. 21, 33, 1:

    segnius Hispanorum signa incedebant,

    id. 28, 14, 18:

    Sabini usque ad portas urbis populantes incessere,

    id. 2, 63, 7:

    propius incedentes,

    Tac. A. 4, 47:

    quod gnarum duci incessitque itineri et proelio paratus,

    id. ib. 1, 51 (Ritter, but Halm omits paratus).—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (rare):

    malitiae lenonis contra incedam,

    will encounter, Plaut. Rud. 3, 3, 31:

    facilius ad inventionem animus incedet si, etc.,

    will proceed to, Cic. Inv. 2, 14, 45 Orell. N. cr.
    B.
    In partic.
    1.
    To triumph over, exult over; with dat.:

    meo nunc superbus incedis malo,

    Hor. Epod. 15, 18:

    ille superbus incedet victis rivalibus,

    Juv. 12, 126.—
    2.
    Of inanim. and abstr. subjects, to come to, happen to, befall, attack, seize one; to approach, arrive, appear, occur (perh. not in Cic.); constr. with dat., acc., in and acc., or absol.
    (α).
    With dat. (so most freq.):

    exercitui omni tantus incessit ex incommodo dolor, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 74, 1:

    magnus omnium incessit timor animis,

    id. ib. 2, 29, 1:

    mulieres, quibus belli timor insolitus incesserat, etc.,

    Sall. C. 31, 3 Kritz N. cr.; id. H. 2, 60:

    gravior cura patribus incessit,

    Liv. 4, 57, 10:

    incedebat enim deterrimo cuique licentia,

    Tac. A. 3, 36:

    cupido incessit animo,

    Curt. 7, 11, 4; 3, 1, 16:

    si sterilitas annorum incessit hominibus,

    Col. 2, 10, 1; Val. Max. 1, 8, 5.—
    (β).
    With acc.:

    ipsum ingens cupido incesserat Tarenti potiundi,

    Liv. 24, 13, 5:

    timor patres incessit, ne, etc.,

    id. 1, 17, 4; 2, 7, 1; 2, 32, 1;

    7, 39, 4 et saep.: indignatio hostes incessit,

    id. 3, 60:

    adversa valetudo aliquem,

    Tac. A. 3, 71:

    ingens animos desperatio incessit,

    Curt. 4, 2, 16; 3, 8, 25:

    stupor omnes et admiratio incessit,

    Just. 22, 6, 11: cupido incessit aliquem (with acc. and inf.), Sulp. Sev. Chron. 1, 38, 6; 2, 16, 3.—
    (γ).
    With in and acc.:

    vis morbi, pestilentia incedit in castra, in Poenos Romanosque,

    Liv. 29, 10, 3: pestilentia incesserat pari clade in Romanos [p. 918] Poenosque, id. 28, 46, 15.—
    (δ).
    Absol.:

    nova nunc religio unde istaec incessit?

    Ter. And. 4, 3, 15:

    tantus eo facto timor incessit,

    Caes. B. C. 3, 101;

    Auct. B. Alex. 7: postquam tenebrae incedebant,

    Tac. A. 15, 37; cf.:

    ubi crepusculum incesserit,

    Col. 11, 1, 18:

    ubi tempestas incessit,

    id. 12, 2, 5:

    frigora,

    id. 12, 52, 12:

    siccitates,

    id. 5, 9, 11:

    lascivia atque superbia incessere,

    Sall. J. 41, 3:

    ubi Romam legati venere, tanta commutatio incessit, uti, etc.,

    id. ib. 13, 7:

    religio deinde incessit, vitio eos creatos,

    Liv. 8, 17, 4:

    ubi pro modestia ac pudore ambitio et vis incedebat,

    Tac. A. 3, 26:

    haud invito imperatore ea fieri occultus rumor incedebat,

    went abroad, spread about, id. ib. 2, 55 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > incedo

  • 18 vehō

        vehō vexī, vectus, ere    [VAG-], to bear, carry, convey, draw: Reticulum panis onusto umero, H.: ore cibum, O.: Europam: cum triumphantem (Camillum) albi per urbem vexerant equi, L.: Quod fugiens semel hora vexit, has brought, H.: visus est in somnis curru quadrigarum vehi, to ride: curru vectus, O.: in navibus vehi, to sail: in niveis victor equis, O.: apes liquidum trans aethera vectae, borne, V.: ventis maria omnia vecti, carried over, V.: temere in pericula vectus, rushing, Cu.: vecta spolia, captivi, borne in triumph, Ta.—P. praes. intrans.: adulescentia per medias laudes quasi quadrigis vehens (i. e. vecta).
    * * *
    vehere, vexi, vectus V
    bear, carry, convey; pass, ride, sail

    Latin-English dictionary > vehō

  • 19 curso

    curso, āre, v. freq. n. [curro], to run hither and thither, to and fro (rare but class.):

    ultro et citro,

    Cic. Rosc. Am. 22, 60:

    huc illuc,

    id. Att. 9, 9, 2; Tac. A. 15, 50; id. H. 5, 20:

    ad aliquem,

    Ter. Eun. 2, 2, 56 Bentl. N. cr.:

    per foros,

    Cic. Sen. 6, 17:

    per urbem,

    Tac. A. 2, 82:

    in omnes vias,

    Val. Fl. 4, 108.— Impers.:

    cursari rursum prorsum,

    Ter. Hec. 3, 1, 35.—
    II.
    Act. (late Lat.), to run over, traverse: nunc jam compactis cursanda syllaba est formis, Mart. Cap. poët. 3, § 262. (In Tac. Agr. 1 fin., instead of ni cursaturus, the right reading is incusaturus; Halm, Ritter, v. Orell. ad h. l.)

    Lewis & Short latin dictionary > curso

  • 20 sermo

    sermo, ōnis, m. [2. sero, qs. serta, conserta oratio], a speaking or talking with any one; talk, conversation, discourse:

    sermo est a serie: sermo enim non potest in uno homine esse solo, sed ubi oratio cum altero conjuncta,

    Varr. L. L. 6, § 64 Müll. (very freq. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (syn. colloquium): quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis: contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus: sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur;

    sequatur etiam convivia, etc.,

    Cic. Off. 1, 37, 132:

    quod mihi servus sermonem serat,

    Plaut. Curc. 1, 3, 37:

    sermones serere,

    id. Mil. 3, 1, 106:

    multa inter sese vario sermone serebant,

    Verg. A. 6, 160:

    sermonem nobiscum ibi copulat,

    Plaut. Poen. 3, 3, 42:

    dum sermones fabulandi conferant,

    id. ib. prol. 34:

    caput et pes sermonis,

    id. As. 3, 3, 139:

    cum ea tu sermonem nec joco nec serio Tibi habeas,

    id. Am. 3, 2, 25; Ter. Hec. 4, 3, 1:

    ibi illa cum sermonem occipit,

    id. Eun. 4, 1, 8:

    dum sermones caedimus,

    id. Heaut. 2, 3, 1:

    sermonem cum aliquo conferre,

    Cic. Off. 1, 38, 136; id. Inv. 2, 4, 14:

    in nostris sermonibus collocutionibusque,

    id. Fam. 1, 9, 4:

    mature veniunt, discumbitur: fit sermo inter eos,

    id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    dum longior consulto ab Ambiorige instituitur sermo,

    Caes. B. G. 5, 37:

    sermonis aditum cum aliquo habere,

    id. ib. 5, 41:

    nullum tibi omnino cum Albinovano sermonem ullā de re fuisse,

    Cic. Vatin. 1, 3; id. de Or. 2, 73, 296:

    erat in ore, in sermone omnium,

    id. Phil. 10, 7, 14; cf.: memini in eum sermonem illum incidere, qui tum fere multis erat in ore, id. Lael. 1, 2:

    aestivam sermone benigno tendere noctem,

    Hor. Ep. 1, 5, 11:

    referre sermones deorum,

    id. C. 3, 3, 71 (cf.:

    consiliantibus divis,

    id. ib. 3, 3, 18):

    et euntem multa loquendo Detinuit sermone diem,

    Ov. M. 1, 683:

    nunc inter eos tu sermo es,

    you are the talk, Prop. 2, 21 (3, 14), 7:

    jucundus est mihi sermo litterarum tuarum,

    the conversing with you by letter, Cic. Fam. 7, 32, 3; cf.:

    littera sermonis fida ministra mei,

    Ov. Tr. 3, 7, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    Literary conversation, discourse, disputation, discussion (cf. oratio): tum Furius: Quid vos agitis? num sermonem vestrum aliquem diremit noster interventus? Minime vero, Africanus;

    soles enim tu haec studiose investigare, quae sunt in hoc genere, de quo instituerat paulo ante Tubero quaerere,

    Cic. Rep. 1, 11, 17; cf. id. ib. 1, 13, 19:

    in sermonem ingredi (just before: in disputationem ingredi),

    id. ib. 1, 24, 38:

    (Scaevola) exposuit nobis sermonem Laelii de amicitiā habitum ab illo secum... Ejus disputationis sententias memoriae mandavi, etc.... ut tamquam a praesentibus haberi sermo videretur,

    id. Lael. 1, 3:

    rebus his, de quibus hic sermo est,

    id. Fin. 3, 12, 40:

    feci sermonem inter nos habitum in Cumano. Tibi dedi partes Antiochinas, etc.,

    id. Fam. 9, 8, 1:

    in quo (circulo) de philosophiā sermo haberetur,

    Nep. Epam. 3, 3:

    Socratici sermones,

    Hor. C. 3, 21, 9; cf. Quint. 6, 3, 44; 2, 15, 26:

    in longum sermonem me vocas, Attice,

    Cic. Leg. 1, 4, 13:

    nunc enim sermo de naturā est,

    our subject, Plin. 11, 19, 21, § 67; 3, 1, pr. § 2; 16, 32, 58, § 134; Macr. Somn. Scip. 2, 17, 15; Capitol. Gord. 3, 3 init.
    b.
    Concr., a talk, speech, discourse (more informal and unpretending than oratio):

    meos multos et illustres et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos,

    Cic. Fam. 3, 8, 2; Plin. Ep. 1, 8, 2; Quint. 11, 2, 24.—
    2.
    Ordinary speech, speaking, talking, the language of conversation (opp. contentio):

    sermo est oratio remissa et finitima cottidianae locutioni,

    Auct. Her. 3, 13, 23; cf. Cic. Off. 1, 37, 132:

    mollis est oratio philosophorum et umbratilis, etc.... Itaque sermo potius quam oratio dicitur,

    id. Or. 19, 64: in argumentis Caecilius poscit palmam, in sermonibus Plautus, i. e. in dialogue, Varr. ap. Non. 374, 9:

    soluta oratio, qualis in sermone et epistulis,

    Quint. 9, 4, 19:

    C. Piso, statarius et sermonis plenus orator,

    Cic. Brut. 68, 239:

    si quis scribat, uti nos, Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42:

    vocem sermoni proximam,

    Quint. 11, 3, 162:

    ut litigantes quoque a sermone incipiant, ad vociferationem transeant,

    Sen. Ep. 15, 6.—Of prose as opposed to poetry:

    comoedia... nisi quod pede certo Differt sermoni sermo merus,

    Hor. S. 1, 4, 48:

    et tragicus plerumque dolet sermone pedestri Telephus et Peleus, etc.,

    id. A. P. 95.—
    b.
    Concr., of verses in a conversational style, a satire:

    ille (delectatur) Bioneis sermonibus et sale nigro,

    Hor. Ep. 2, 2, 60:

    Albi, nostrorum sermonum candide judex,

    id. ib. 1, 4, 1:

    nec sermones ego mallem Repentes per humum quam res componere gestas,

    id. ib. 2, 1, 250.—
    3.
    With reference to some particular object, common talk respecting any thing, report, rumor (syn.:

    fama, rumor): vulgi sermo,

    Cic. Fam. 3, 11, 1:

    nunc per urbem solus sermo est omnibus, Eum, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 4:

    sermo est totā Asiā dissipatus, Cn. Pompeium, etc.,

    Cic. Fl. 6, 14:

    mihi venit in mentem multum fore sermonem, me, etc.,

    id. Att. 7, 23, 2:

    si istiusmodi sermones ad te delati de me sunt, non debuisti credere,

    id. Fam. 3, 8, 5 sq.:

    in sermonem hominum venire,

    id. Verr. 2, 4, 7, § 13:

    audita et percelebrata sermonibus res est,

    id. Cael. 29, 69; cf.:

    vix feram sermones hominum, si, etc.,

    id. Cat. 1, 9, 23:

    vestrae perigrinantur aures, neque in hoc pervagato civitatis sermone versantur,

    this talk of the town, id. Mil. 12, 33:

    refrigerato jam levissimo sermone hominum,

    id. Fam. 3, 8, 1:

    sermones inimicorum effugere,

    id. Cael. 16, 38:

    sermones lacessere, reprimere,

    id. Fam. 3, 8, 7: retudit sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:

    ne putet aliquid oratione meā sermonis in sese aut invidiae esse quaesitum,

    of slander, calumny, Cic. Fl. 5, 13:

    dabimus sermonem iis, qui, etc.,

    give them something to talk about, id. Fam. 9, 3; so,

    materiam sermonibus praebere,

    Tac. H. 4, 4: cataplus ille Puteolanus, sermo illius temporis, Cic. [p. 1680] Rab. Post. 14, 40 B. and K. dub.; v. Orell. N. cr.
    II.
    Transf., a manner of speaking, mode of expression, language, style, diction, etc. (cf. lingua):

    sermone eo debemus uti, qui notus est nobis, ne, ut quidam Graeca verba inculcantes jure optimo rideamur,

    Cic. Off. 1, 31, 111:

    cujus (Terentii) fabellae propter elegantiam sermonis putabantur a C. Laelio scribi,

    id. Att. 7, 3, 10:

    et sane quid est aliud vetus sermo quam vetus loquendi consuetudo?

    Quint. 1, 6, 43; 12, 2, 3.—
    B.
    A language, the speech of a nation, etc.:

    cui (Catulo) non solum nos Latini sermonis, sed etiam Graeci ipsi solent suae linguae subtilitatem elegantiamque concedere,

    Cic. de Or. 2, 7, 28:

    in Latino sermone,

    id. ib. 3, 11, 42:

    quae philosophi Graeco sermone tractavissent, ea Latinis litteris mandaremus,

    id. Fin. 1, 1, 1:

    patrii sermonis egestas,

    Lucr. 1, 832; 3, 260:

    cum lingua Catonis et Enni Sermonem patrium ditaverit,

    Hor. A. P. 57:

    aves, quae sermonem imitantur humanum... Agrippina turdum habuit imitantem sermones hominum... lusciniae Graeco atque Latino sermone dociles,

    Plin. 10, 42, 59, § 120.—
    C.
    Of a single expression:

    si quis ita legaverit: Fructus annuos, etc., perinde accipi debet hic sermo, ac si, etc.,

    Dig. 7, 1, 20; 11, 7, 2, § 1; 28, 5, 29.— Hence, of a single word (late Lat.): deos sermo Graecus est, Cassiod. in Psa. 21, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > sermo

См. также в других словарях:

  • Per-Capita — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • VEHI per Urbes — pompa Regalis. Virg. l. 6. Aen. v. 786. qualis Berecynthia mater Invehitur curru Phrygias turrita per urbes. Idem de Salmoneo, l. eôd. v. 587. Per Graiûm populos, mediaeque per Elidos urbem Ibat ovans, Divumque sibi poscebat honorem. Lucretius de …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CANIS (per) in duo dissecti partes transire — per CANIS in duo dissecti partes transire consuevêre olim Lacedaemonii, vel Boeoti potius, apud Plutarchum, Quaest. Rom. 111. quod pro publica expiatione habitum est. Idem de Macedonibus Livius tradit, l. 40. c. 6. ubi de Philippo Rege Macedonum …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TRIUMPHUS — I. TRIUMPHUS Graece Θρίαμβος, epitheton Liberi patris, Plutar. in Marcello. Unde pompae triumphali, cuius ipse in Graecia primus Inventor fuisse fertur, nomen. Vide Plin. l. 7. c. 56. et Diod. Sicul. l. 5. ac triumphalis acclamatio Io, a Bacchi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • VIAE Dux — nonnumquam simpliciter Dux. Iustin. l. 38. c. 9. Hortator illi (Demetrio) Gallimander amicus erat, qui per Arabiae deserta, Ducibus pecuniâ comparatis Babylonem pervenerat. Graece ὁδηγὸς, recentioribus διασώςτας, it. ἀνασώςτας ut qui pro ὁδηγεῖν …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SALII — I. SALII German. populi qui et Franci dicuntur, quorum regio Franconia: Sidonius Apollin. Salius pede, falce Gelonus. Amm. Marcellin. l. 17. de Constantio scribens: Quibus paratis, petit primos omnium Francos, eos videlicet, quos consuetudo… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TIBICINES — Festo quoque Flatores, ad varia olim adhibiti. Ovid. Fastor. l. 6. v. 657. Temporibus veterum Tibicinis usus Avorum Magnus, et in magno semper honore fuit. Cantabat sanis, cantabat Tibia Ludis, Cantabat maestis Tibia funeribus. v. 667. Quaeritur… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AVENIO Cavarum — Galliae Narbonens. urbs, pulchra et ampla, sed non tantopere populosa; inter urbium, quas illa habet, opulentissimas, tertiô locô memoratur a Mela, l. 2. c. 5. colonia Roman. A Plinio tamen l. 3. c. 4. inter oppida Latina refertur. Stephano… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FURCAE supplicium — olim in creberrimo usu, non in historiis solum, sed Comoediis priscis saepe memoratur. Fuit autem ea vel ignominiosa vel poenalis. De priori Isid. Orig. l. 2. Furcifer dicebatur olim, qui ob leve delictum cogebatur a dominis, Furcam circa urbem… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CELERES — dicti sunt apud Romanos trecenti robustissimi et ex nobilissimis familiis delecti Iuvenes, commendati suffragiis Curiarum, et deni per singulas Curias delecti, qui circa Regem essent, ipsum hastati per urbem assectarentur, et iussi exsequerentur… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CIRCULI — de multitudine congregata, passim apud Auctores. Hinc C. Nepos, Epaminondâ, c. 3. Quum in Circulum venisset, in quo aut de Republ. disputaretur, aut de Philosophia sermo haberetur, numquam inde prius discessit, quam ad finem sermo esset deductus …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»