-
1 peccatum
peccātum, i, n. [pecco], a fault, error, mistake, transgression, sin (syn.:II.delictum, culpa): pro peccatis supplicium sufferre,
Ter. And. 5, 3, 17:corrigere,
id. Ad. 4, 3, 2:peccata remordent,
Lucr. 3, 827:recte facta sola in bonis actionibus ponens, prave, id est peccata, in malis,
Cic. Ac. 1, 10, 37: ut peccatum est, patriam prodere, parentes violare, fana depeculari, quae sunt in effectu;sic timere, sic maerere, sic in libidine esse, peccatum est, etiam sine effectu,
id. Fin. 3, 9, 32:culpa ac peccatum,
id. Fam. 5, 21, 5:multitudo vitiorum peccatorumque,
id. Phil. 2, 17, 43; id. Att. 8, 13, 2:quo illi crimine peccatoque perierunt?
id. Cael. 30, 71:libidinum peccatorumque licentia,
id. Lael. 22, 83:confiteri,
id. N. D. 2, 4, 11; id. de Or. 1, 27, 125:paucis verbis tria magna peccata,
blunders, id. Tusc. 3, 20, 47:in peccata incidere,
id. Fin. 4, 15, 40:luere peccata,
Verg. A. 10, 32:peccati conscius,
Ov. Am. 2, 7, 11:peccatis poenas aequas irrogare,
Hor. S. 1, 3, 118:peccatis veniam commodare, Tac Agr. 19: abstinere peccatis,
Plin. Ep. 8, 22, 2. Here, too, doubtless belongs: nam eā aetate jam sum, ut non siet peccato mi ignosci aequom Ter. Hec. 5, 1, 11.—Transf. (eccl. Lat.).1.Guilt:2.si non venissem peccatum non haberent,
Vulg. Johan. 15, 22:cognatio pec-cati,
id. Rom. 3, 20; Lact. 6, 13.—The punishment of sin:peccatum vestrum apprehendet vos,
Vulg. Num. 32, 23:ipse peccata multorum tulit,
id. Isa. 53, 12. -
2 sündenrein
sündenrein, peccatis oder culpā et peccato carens; sine peccatis. – s. sein, peccatis od. culpā et peccato carere.
-
3 indulgeo
indulgĕo, ēre, indulsi, indultum - intr. - [st2]1 [-] être bienveillant pour, favoriser, témoigner de l'affection à. [st2]2 [-] être complaisant pour, se livrer à, céder à, se laisser aller, s'adonner. [st2]3 [-] être indulgent. [st2]4 [-] s'appliquer à, s'occuper de, soigner. [st2]5 [-] qqf. tr. - accorder, permettre. - indulgere sibi, Nep.: n'écouter que son caprice, se permettre tout. - indulgere valetudini, Cic.: ménager sa santé. - dolori indulgere: s'abandonner à la douleur. - peccatis indulgere: être indulgent pour les fautes, passer sur les fautes.* * *indulgĕo, ēre, indulsi, indultum - intr. - [st2]1 [-] être bienveillant pour, favoriser, témoigner de l'affection à. [st2]2 [-] être complaisant pour, se livrer à, céder à, se laisser aller, s'adonner. [st2]3 [-] être indulgent. [st2]4 [-] s'appliquer à, s'occuper de, soigner. [st2]5 [-] qqf. tr. - accorder, permettre. - indulgere sibi, Nep.: n'écouter que son caprice, se permettre tout. - indulgere valetudini, Cic.: ménager sa santé. - dolori indulgere: s'abandonner à la douleur. - peccatis indulgere: être indulgent pour les fautes, passer sur les fautes.* * *Indulgeo, indulges, indulsi, indultum, indulgere. Terent. Donner abandon à aucun, Luy permettre et laisser faire ce qu'il veult, Luy souffrir toutes ses dadees, Le tenir trop mignard.\Indulgere. Octroyer.\Ius trium liberorum mihi princeps indulsit. Plin. iunior. Il m'a donné et octroyé, Il m'a accordé.\Balneum fieri indulsit. Pli. iunior. Il donna congé, Il octroya, Il permit, Il accorda.\Indulgere filio vestitu nimio. Terent. L'habiller trop somptueusement.\Indulgere alicui. Caesar. Le traicter doulcement et gratieusement, Le porter, Luy favoriser, L'advancer.\Amicitiis nouis. Cic. Faire amis nouveaux, S'addonner à faire amitiez nouvelles.\Amori. Ouid. S'abandonner à amour, sans se refreindre aucunement.\Animo suo indulgens. Ouid. Obtemperant et obeissant à son affection, Suyvant son affection.\Choreis, Virgil. Danser tout son saoul.\Desyderio alicuius. Plin. iunior. Luy permettre ce qu'il desire.\Dolori. Plin. iunior. S'abandonner à tristesse, Permettre à tristesse, qu'elle soit maistresse de nous.\Furori alicuius indulgere. Ouid. Obeir et s'accorder à la grande amour dont quelqu'un nous aime, et le laisser faire tout à son gré.\Si gaudio meo indulgeam. Plin. iunior. Si je vouloye lascher la bride à ma joye.\Gymnasiis indulgere. Plin. iunior. Y vaquer souvent.\Irae indulgere. Liu. Se courroucer asprement.\Lachrymis indulsit. Ouid. Elle ploura moult.\Luxuriae indulgere. Sueto. S'abandonner à voluptez.\Peccatis amici indulgere. Cice. Le souffrir en ses pechez, et en endurer.\Precibus alterius indulgere. Plin. iun. Luy octroyer sa priere.\Studio suo aliquid indulgere. Quintil. Permettre.\Suffragio alicuius indulgere. Plin. iunior. Adjouster foy au tesmoignage et rapport d'aucun.\Tempestas indulget imbribus. Lucret. Il pleut.\Valetudini indulgere. Cice. Prendre garde, ou avoir esgard à sa santé.\Indulgere cum accusatiuo, Antique. Terent. Nimis me indulgeo. J'obey trop à mes voluntez et complexions.\Abolitionem reorum publice indulgere. Modest. Donner, Octroyer, Permettre.\Qui malis moribus nomen Oratoris indulgent. Quintil. Qui permettent et accordent que ceulx qui vivent mal, soyent appelez Orateurs, Qui leur font cest honneur de les appeler Orateurs.\Indulgere sese meretrices dicuntur. Iuuenal. S'abandonner. -
4 bar [2]
-
5 commodo
[st1]1 [-] commŏdŏ, adv.: à propos, juste à temps, à point nommé. [st1]2 [-] commodo, āre, āvi, ātum: - tr. - [abcl][b]a - adapter, ajuster, accommoder, appliquer. - [abcl]b - prêter (une chose qui sera rendue en nature). - [abcl]c - fournir, mettre à la disposition de, donner. - [abcl]d - intr. - rendre service, obliger.[/b] - commodare aliquid alicui, prêter qqch à qqn. - commodare alicui omnibus in rebus: obliger qqn en toutes choses. - rei publicae tempus commodare, Liv.: accorder à l’Etat le temps voulu (pour payer).* * *[st1]1 [-] commŏdŏ, adv.: à propos, juste à temps, à point nommé. [st1]2 [-] commodo, āre, āvi, ātum: - tr. - [abcl][b]a - adapter, ajuster, accommoder, appliquer. - [abcl]b - prêter (une chose qui sera rendue en nature). - [abcl]c - fournir, mettre à la disposition de, donner. - [abcl]d - intr. - rendre service, obliger.[/b] - commodare aliquid alicui, prêter qqch à qqn. - commodare alicui omnibus in rebus: obliger qqn en toutes choses. - rei publicae tempus commodare, Liv.: accorder à l’Etat le temps voulu (pour payer).* * *Commodo, commodas, pen. cor. commodare. Cic. Faire plaisir ou service.\Commodare alicui in re aliqua. Cic. Luy aider.\Commodatus stomacho succus. Plin. Bien propre et utile pour l'estomach.\Stirpium natura sic se commodat. Columel. S'addonne.\Omnibus in rebus se alicui commodare. Cic. S'addonner à luy faire plaisir de sa peine et de tout ce qu'on peult.\Commodare capillum. Plaut. Accoustrer et ajancer ses cheveuls.\Commodare. Cic. Prester.\Aurem commodare alicui. Ouid. Luy prester l'oreille, L'escouter.\Aurem patientem commodare culturae. Horat. Escouter en patience les bons et vertueux enseignemens, et bonne doctrine.\Iras commodare alicui. Stat. Se courroucer et prendre la querelle pour aucun.\Commoda loquelam iam tuam. Plaut. Parler à nous.\Commodare operam suam alicui, pro Iuuare opera. Plin. iunior. Prester sa peine, Luy aider de sa peine.\Scelera commodare. Seneca. Faire quelque meschanceté pour le plaisir d'aucun.\Seueritatem peccatis magnis commodare. Tacit. Punir.\Veniam paruis peccatis commodare. Tacit. Pardonner. -
6 indulgens
indulgens, entis part. prés. de indulgeo. [st2]1 [-] qui se livre à, adonné à, porté à. [st2]2 [-] indulgent pour, bon, bienveillant, complaisant, trop bon, faible. - civitas minime in captivos indulgens, Liv. 22, 61: cité sans pitié pour les prisonniers. - indulgens alicui rei: indulgent à qqch. - indulgens sibi, Hor.: complaisant pour qoi-même, qui s'écoute. - indulgens peccatis: indulgent aux fautes commises.* * *indulgens, entis part. prés. de indulgeo. [st2]1 [-] qui se livre à, adonné à, porté à. [st2]2 [-] indulgent pour, bon, bienveillant, complaisant, trop bon, faible. - civitas minime in captivos indulgens, Liv. 22, 61: cité sans pitié pour les prisonniers. - indulgens alicui rei: indulgent à qqch. - indulgens sibi, Hor.: complaisant pour qoi-même, qui s'écoute. - indulgens peccatis: indulgent aux fautes commises.* * *Indulgens, Nomen ex participio. Plin. Nutricem indulgentiorem esse quam matrem saepe conuenit. Baillant plus de bandon et de licence.\Pater nimis indulgens. Cic. Trop doulx, et qui souffre trop de choses à son enfant, Qui le tient trop mignard.\Indulgens. Quintil. Celuy à qui on baille trop de bandon, et qu'on traicte trop delicatement. -
7 posco
posco, ĕre, pŏposci (arch. peposci) - tr. - [st2]1 [-] demander avec autorité, réclamer, exiger, requérir, revendiquer. [st2]2 [-] appeler (qqn), citer en justice, accuser, poursuivre; provoquer (au combat), défier. [st2]3 [-] demander, s'informer, s'enquérir de, interroger. [st2]4 [-] demander ou offrir un prix (dans une enchère), renchérir. [st2]5 [-] prier, demander humblement, solliciter, invoquer, implorer, supplier. - poscere ut: réclamer que. - poscere aliquid aliquem (poscere aliquid ab aliquo): réclamer qqch à qqn, exiger qqch de qqn. - parentes pretium pro sepulturâ liberum poscere, Cic. Verr. 2.1.3.§ 7: réclamer de l'argent aux parents pour la sépulture de leurs enfants. - poscere filiam uxorem sibi, Plaut.: demander une fille en mariage. - poscere aspiciendum, Cic.: demander à voir. - peccatis veniam poscere, Hor. S. 1, 3, 75: implorer le pardon de ses fautes. - poscor aliquid (poét. ou post-class.): on me demande qqch. - poscor Palilia, Ov.: on me demande de chanter les fêtes de Palès. - tua numina posco, Virg. En. 1, 666: j'invoque ta divinité.* * *posco, ĕre, pŏposci (arch. peposci) - tr. - [st2]1 [-] demander avec autorité, réclamer, exiger, requérir, revendiquer. [st2]2 [-] appeler (qqn), citer en justice, accuser, poursuivre; provoquer (au combat), défier. [st2]3 [-] demander, s'informer, s'enquérir de, interroger. [st2]4 [-] demander ou offrir un prix (dans une enchère), renchérir. [st2]5 [-] prier, demander humblement, solliciter, invoquer, implorer, supplier. - poscere ut: réclamer que. - poscere aliquid aliquem (poscere aliquid ab aliquo): réclamer qqch à qqn, exiger qqch de qqn. - parentes pretium pro sepulturâ liberum poscere, Cic. Verr. 2.1.3.§ 7: réclamer de l'argent aux parents pour la sépulture de leurs enfants. - poscere filiam uxorem sibi, Plaut.: demander une fille en mariage. - poscere aspiciendum, Cic.: demander à voir. - peccatis veniam poscere, Hor. S. 1, 3, 75: implorer le pardon de ses fautes. - poscor aliquid (poét. ou post-class.): on me demande qqch. - poscor Palilia, Ov.: on me demande de chanter les fêtes de Palès. - tua numina posco, Virg. En. 1, 666: j'invoque ta divinité.* * *Posco, poscis, poposci, poscitum, pen. corr. poscere. Varro. Demander chose juste et honneste.\Reum poscere. Liu. Accuser aucun.\Veniam deos poscere. Virgil. Demander et requerir pardon à Dieu.\Ludis neminem poscunt. Plaut. Ils ne provoquent et n'assaillent personne à jouer.\In praelia poscere. Virgil. Provoquer, Presenter le combat.\Poscere maioribus poculis. Cic. Boire l'un à l'autre à grands traicts.\Poscere aliquem clamore. Plaut. Crier apres aucun.\Vbi res poscit. Plin. Où la chose le requiert.\Ad quos se celeriter, quum vsus poscit, recipiunt. Caesar. Quand il en est besoing. -
8 peccātum
peccātum ī, n [pecco], a fault, error, mistake, transgression, sin: pro huius peccatis ego supplicium sufferam? T.: si peccato locus esset, S.: peccatum est patriam prodere: stultitiae: paucis verbis tria magna peccata, blunders: peccatis poenas aequas inrogare, H.* * *sin; moral offense; error, mistake; lapse, misdemeanor -
9 assum
I as-sum, affuī (adfuī), adesse1)а) быть, находиться (где-л., при чём-л.), присутствовать ( alicui rei)si quis adest M — в чьём-л. присутствииб) появляться, приходитьades Ter, Pl — побудь (оставайся) здесьomnes qui aderant Cs etc. — все присутствовавшиеjam hic adero Ter я — скоро вернусьa. in judicio C — быть на суде в качестве обвинителяa. ad suffragium L — принять участие в голосованииa. animo C — внимать2) иметься в наличии, быть под рукойquod adest H — настоящее, непосредственная действительностьfrumentum conferri, comportari, adesse dicitur Cs — говорят, что хлеб доставляется, (что он) свозится, (что он) уже здесьadsit regula, peccatis quae poenas irroget aequas H — пусть существует правило о соответствии между преступлением и наказаниемvim affore verbo crediderat V — он надеялся, что его слова сбудутся3) ( о времени) наступатьvesper adest Ctl — наступает вечер, вечереетaderit tempus (quum)... Ter, Pl — настанет время (когда)...4) помогать, содействовать, защищать (alicui in consilio C; coeptis ingentibus V)ego apud consulem deprecator defensorque vobis adero L — я буду хлопотать за вас перед консулом в качестве вашего ходатая и защитникаassis, o Tegeaee, favens V — приди благосклонно на помощь, о Тегейский богII assum, ī n. [ assus ]жаркое (a. vitulinum C; assa bubula Pl)III assum, ī n. sg. к assa II -
10 commodo
I āvī, ātum, āre [ commodus 4. \]1) угодить, оказать услугу, услужить (кому-л.) (alicui re aliquā или in re aliquā C etc.)caecus claudo (dat.) pede commodat погов. Aus — слепой хромому поможет ногами2) ссудить, одолжить ( aurum alicui C); дать, предоставить (aedes ad nuptias alicui rhH.)c. veniam peccatis T — прощать (отпускать) грехиalicui tempus c. L — дать кому-л. отсрочкуc. manum morituro VP — подать руку умирающему, т. е. прекратить его мученияc. alicui patientem aurem H — терпеливо выслушать кого-л.c. testes falsos Sl — доставить (подыскать) лжесвидетелей3) наделять, одарять ( natura quibusdam avibus cantum commodavit Ap)4) наладить ( trapetum Cato); приложить ( spongiam alicui rei CA); приспособить, приноровить ( orationi vocem PJ)II commodo adv. [ commodus ]1) вовремя, кстати Pl2) удобно, с удобствами ( mori Sen — v. l.) -
11 concedo
con-cēdo, cessī, cessum, ere1) уходить (a foribus, ab aliquo Pl; ex aedibus Ter); уезжать, отбывать ( Neapolim T); переходить (ad januam Ter; in hiberna, trans Rhenum T)c. loco Ap — войти (стать) на своё место ( о вывихнутом суставе)2) (тж. c. vitā T, c. naturae Sl и c. fato T) уходить из жизни, умирать T3) уступать, покоряться (alicui Pl и alicui rei C etc.); повиноваться, подчиняться (matri Ter; postulationi alicujus C)4) соглашаться ( veris H)5) проходить, утихать ( irae concessĕre deorum V)6) прощать, извинять ( omnibus omnia peccata и aliēnis peccatis C)aliquem alicujus precibus c. T — помиловать кого-л. по чьей-л. просьбе7) отдать, уступить, пожертвовать (Siciliam L; partem octavam pretii PJ)8) позволять, разрешать (alicui quidquid velit C; ludum pueris H)non hommes, non di, non concessēre columnae H — (писать посредственно) не разрешили (поэтам) ни боги, ни люди, ни книготорговцы (см. columna 1.)ingemiscere nonnumquam viro concessum est C — иногда можно застонать и мужчинеconcessa petere V — просить о том, что дозволено, т. е. возможного9) предоставлять, давать (tempus quiēti Sl, oppidum militibus ad diripiendum Cs); даровать (libertatem Cs; vitam Hirt)10) решиться (пойти на что-л.)11) признавать ( alicui victoriam Just)c. alicui primas in aliquā re partes C — признать за кем-л. первенство в чём-л.c. in matrimonium Just — вступать в бракc. in condiciones L — принять условияc. in sententiam alicujus L — согласиться с чьим-л. мнениемc. in dicionem (или dominationem) Sl, L — подчиниться властиc. in deditionem L — сдаться -
12 deverticulum
dēverticulum, ī n. [ deverto ]1) боковая дорога, дорога в сторону Ter, C, Sud. fluminis Dig — ответвление (рукав) реки2) отклонение, уклонение, отступление O, VM3) увёртка, отговорка ( deverticula peccatis dare C)4) ( = deversorium) пристанище Pl, C, Q, PM; перен. место отдыха, убежище, уголок ( deverticula amoena quaerere L) -
13 ignosco
ignōsco, nōvī, nōtum, ere [in + gnosco = nosco]прощать, извинять (i. peccāta Pl, Ter и peccatis rhH.; ignoscĭto saepe altĕri, nunquam tibi PS; i. alicui delicta Pl)ignoscet mihi genius tuus Pt — с твоего позволения (сказать), извини за выражение (см. genius) -
14 irrogo
ir-rogo, āvī, ātum, āre1) предлагатьi. alicui aliquid — предлагать что-л. против кого л. (i. alicui legem C)2) присуждать, назначать, налагать, определять (alicui poenam peccatis H; supplicium, exsilium T)4) посвящать, отводить время ( labori Q)5) наносить, причинять (locis sanctorum injuriam Eccl; damnum Dig)i. sibi mortem T — лишать себя жизни -
15 objicio
jēcī, jectum, ere [ ob + jacio ]1) бросать вперёд, устремлять (pedĭtes hosti QC; se telis hostium C); выставлять вперёд, держать перед собой, протягивать ( scutum L)2) бросать ( cibum canibus PM); обрекать (captīvos bestiis Sl; aliquem morti C)3) захлопывать (fores L; portam V)4) прокладывать впереди ( fossam L)5) приставлять (manum ad ōs C, QC); подносить ( vinum naribus Pl)6) противопоставлять, ставить или использовать в качестве преграды ( Alpes Germanorum gentibus L)viatori moram o. Ap — заставить путника остановиться7) набрасывать, расстилать (в целях сокрытия) (nubem oculis O; noctem peccatis H; caliginem mentibus Sen)8) подвергать ( se periculis VF)9) выдавать ( praedam hosti QC)10) возражать, выдвигать (в качестве возражения) ( aliquid adversario C)11) причинять, внушать, нагонять ( animo terrorem L); вселять ( alicui spem L)alicui errorem o. C — обманывать (морочить) кого-л.12) давать, доставлять (animo delenimentum L); ниспосылать ( sortem alicui H)13)а) упрекать, укорять, винить (alicui aliquid или de aliquā re, de aliquo, реже aliquid in aliquem C etc.)o. ut probrum alicui, quod... C — вменить кому-л. в позорную вину то, что..б)objecta, orum O — упрёки -
16 objurgo
ob-jūrgo, avī, ātum, āre1) бранить, порицать, делать выговор (aliquem de или in aliquā re C, редко MF alicujus rei)2) отговаривать, отклонять ( aliquem a peccatis Pl)3) наказывать, бить (aliquem verberibus Sen, colaphis Pt) -
17 posco
poposcī, —, ere1) требовать ( aliquid sibi C)p. aquam ad manūs Pt — потребовать воды для (омовения) рукp. aliquem aquam terramque QC — требовать у кого-л. воды и земли, т. е. изъявления покорностиp. aliquem (или ab aliquo) aliquid C etc. — требовать у кого-л. чего-л.p. aliquem imperatorem Sl — требовать назначения кого-л. полководцемposcor aliquid O — от меня требуют чего-л.2) просить, выпрашивать (p. deos veniam V; p. veniam peccatis H)poscunt fidem secunda, at adversa exigunt SenT — счастье нуждается в верности, несчастье же не может обойтись без неёdesunt manūs poscentibus arvis Lcn — нет рук для нив, которые в них (так) нуждаются3) спрашивать, осведомляться (p. causas V)4) звать ( clamore aliquem Pl); вызывать ( aliquem in proelia V)5) звать на суд, привлекать к суду ( aliquem C)6) взывать, призывать (ventos, numina V) -
18 reddo
red-do, reddidī, redditum, ere1) отдавать назад, выдавать обратно, возвращать (aliquid alicui Pl, C etc.; redde, quod debes Pt)r. aliquid naturae suae QC — возвращать чему-л. естественный видme nox diei reddidit Ap — проспав всю ночь, я утром проснулсяse r. — вернуться ( convivio L), представиться ( oculis V), вновь присоединиться ( alicui PJ)se in arma Teucrorum r. V — вновь вступить в бой с тевкрами2) давать отклик, откликаться, повторять (sonum VF; clamorem QC); говорить в ответ ( alicui talia V)r. mutua dicta O — обмениваться словамиr. responsum V, L — давать ответ, отвечать3) давать, производить ( ager reddit Cererem H)4) открывать, показывать ( mare terras reddit PM)5) излагать, рассказывать, передавать ( omnia sine scripto C); произносить ( verba māle O)nomina omnium r. Pt — называть всех по имени6) переводить (aliquid Latine C; verbum pro verbo C и verbum verbo H)7) воспроизводить, отражать (omnia diligenter pictor reddiderat Pt)r. vultum alicujus SenT — походить лицом на кого-л.r. aliquem nomine V — называться как кто-л.fulgorem auri r. PM — блестеть как золото8)а) делать (aliquem meliorem C; aliquem inimicum SenT; homines ex feris mites C; mare tutum Nep; ferrum acutum H)r. in antiquum statum Vop — вернуть в прежнее состояниеб) превращать (aliquem avem r. O)9) (тж. r. rursus H) воздавать., отплачивать (r. beneficium Ter, C, Cs; r. odium pro gratia T; r. hostibus cladem L); отдавать ( pro vita vitam Cs)10) приносить ( victĭmas H)11) отдавать, жертвовать ( vitam pro patriā C); уплачивать ( debĭtum Tib)morbo naturae debitum r. Nep — отдать долг природе, т. е. умереть от болезни12) исполнять (promissa, vota alicui V, C etc.)veniebam redditum, quod pepigeram Ap — я пришёл исполнить то, что обещал13) терпеть, претерпеватьpoenas alicui rei r. Sl — нести наказание за что-л.14) доставлять, вручать, передавать ( epistulam alicui ab aliquo C)15) оказывать, воздавать (suum cuique C; honorem C); давать ( veniam peccatis H)jus (jura) r. T etc. — выносить суждение, судитьjudicium r. Ter, Cs, Q etc. — производить или назначать судебное следствиеrationem r. C etc. — отдавать отчёт16) оставлять ( populo leges suas L)partu r. — рожать ( catulum O)18) выделять (urinam, alvum CC) -
19 addormio
ad-dormio, īre, zu schlafen anfangen, einschlafen, Cael. Aur. acut. 1, 11, 83: übtr., in peccatis suis, Eccl.
-
20 commodo [2]
2. commodo, āvī, ātum, āre (commodus), gehörig od. angemessen einrichten, I) eig.: a) zurecht machen, herrichten, trapetum, Cato r. r. 135, 7: fere plurimarum stirpium natura sic se commodat, ut etc., Col. 4, 22, 5. – b) ansetzen, spongias podici, Cael. Aur. chron. 4, 3, 26. – II) übtr.: A) = einer Sache anbequemen, mit etwas in Einklang bringen, orationi oculos, vocem, manum, Plin. pan. 71, 6. – B) annehmlich, gefällig machen, 1) v. Pers.: a) absol. = sich gefällig erweisen, zu Gefallen handeln, α) ganz absol.: commodabo, Plaut.: at publice (dem Staat) commodasti, Cic. – β) m. Dat. pers.: ut eo libentius iis commodes, Cic. ep. 13, 54: nec enim, cum tuā causā cui commodes, beneficium illud habendum est, Cic. de fin. 2, 117. – m. Dat. pers. u.m. Ang. womit? durch Abl., caecus claudo (Dat.) pede commodat, Auson. epigr. 133, 3: cui ego, quibuscumque rebus potero, libentissime commodabo, Cic. ep. fr. p. 46 K. (p. 253 Kl.): m. Dat. pers. u.m. Ang. worin? durch in u. Abl., alci omnibus in rebus, Cic. ep. 13, 32, 2 u. 53, 1. – m. Dat. pers. u.m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., alci de habitatione, Cic. ep. 13, 2 M. (cod. M u. Baiter accommodes). – b) mit Acc. rei = aus Gefälligkeit auf Zeit etw. hergeben, gewähren, zukommen od. angedeihen lassen, widmen, verleihen, leihen, α) im weitern Sinne: Am. Quor tu aquam gravare (vorenthalten) amabo, quam hostis hosti commodat ? Sc. Quor tu operam gravare mihi, quam civis civi commodat ? Plaut.: commoda loquelam tuam, Plaut.: ut quicquid sine detrimento possit commodari, id tribuatur vel ignoto, Cic.: ut haec a fortuna donata, cetera a fortuna commodata esse videantur, Cic.: commoda manum, leih (mir) die Hand (= töte mich), Petr.: c. manum morituro, Vell.: vocem et manum candidato in senatu, Sen.: alci aurem, Ov., alci aurem patientem, ein ged. Ohr leihen, Hor.: suas vires aliis eas commodando minuere, Liv.: c. alci diplomata, Plin. ep.: veniam parvis peccatis, magnis severitatem, Tac.: rei publicae tempus, dem Staate Zeit (zur Zahlung) gewähren, Liv.: alci operam suam ad turpissimum ministerium, Plin. ep.: nomen suum alci ad translationem criminis, Cic.: se c. singulis, sich widmen (v. Lehrer), Quint. 2, 8, 4: ex illis (iuvenibus) testes signatoresque falsos, stellen, Sall. Cat. 16, 2. – β) im engern Sinne = auf Zeit leihen, zur zeitweisen Benutzung überlassen (u. zwar etwas, was, so wie es war, zurückgegeben wird; vgl. mutuum dare unter mutuus), paenulam, Quint.: alci aurum, Cic.: aedes cuidam amico ad nuptias, Cornif. rhet. – 2) von Lebl., jmdm. gelegen sein od. kommen, jmdm. günstig sein, für jmd. einträglich sein, absol., quo (foro) parum commodante, Aur. Vict. Caes. 20, 28. – m. Dat., optamus evenisse, quod nobis commodet, Macr. de diff. etc. 18, 1: atque ideo vitae nostrae magis commodant, Macr. somn. Scip. 1, 19, 25: agrum rei publicae commodantem facere, Aur. Vict. Caes. 40, 9.
См. также в других словарях:
Confiteor — (конфитеор, от лат. confíteor, «исповедую») краткая покаянная молитва, читаемая в Римско католической церкви в начале мессы, а также в некоторых других случаях. Характерными особенностями данной молитвы является молитвенное обращение как к… … Википедия
EXPIATIONIS Festum — apud Israelitas, mcidens in diem decimum mensis Tisri, qui nostro Septembri respondet, Levit. c. 13. toto exponitur. Nomen habebat ab expiando: Sacerdos enim summus, hoc in Festo inprimis, CHRISTI typum gerens, sua populiqueve peccata confessus,… … Hofmann J. Lexicon universale
Miserere (Allegri) — Miserere, full name Miserere mei, Deus (Latin: Have mercy on me, O God ) by Italian composer Gregorio Allegri, is a setting of Psalm 51 (50) composed during the reign of Pope Urban VIII, probably during the 1630s, for use in the Sistine Chapel… … Wikipedia
List of compositions by William Byrd — This is a list of the musical compositions by William Byrd,one of the most celebrated English composers of the Renaissance. Vocal WorksMasses (c.1592 5)*Mass for 3 voices (c.1593 4) *Mass for 4 voices (c.1592 3) *Mass for 5 voices (c.1594 5)Latin … Wikipedia
Vesting Prayers — are prayers which are said while a cleric puts on vestments as part of a liturgy of the Catholic (Universal) Church, whether Eastern or Western. They feature as part of the liturgy in question itself, and take place either before or after a… … Wikipedia
Stabat Mater — Darstellung der Schmerzensmutter auf einem Bild des Malers Tizian, 1554. Das Stabat mater (nach dem Gedichtanfang: Stabat mater dolorosa, lat. „Es stand die Mutter schmerzerfüllt“) ist ein mittelalterliches Gedicht, das die Gottesmutter in ihrem… … Deutsch Wikipedia
Stabat mater — Darstellung der Schmerzensmutter auf einem Bild des Malers Tizian, 1554. Das Stabat mater (nach dem Gedichtanfang Stabat mater dolorosa, lat. für „Es stand die Mutter schmerzerfüllt“) ist ein mittelalterliches Gedicht, das die Gottesmutter in… … Deutsch Wikipedia
Stufengebet — Das Stufengebet bildet in der Tridentinischen Messe den Eröffnungsteil. Es wird gewöhnlich in lateinischer Sprache im Wechsel zwischen Priester und Ministranten, bzw. im Levitenamt zwischen Priester, Diakon und Subdiakon, gesprochen. Der Ausdruck … Deutsch Wikipedia
Miserere (Allegri) — Pour les articles homonymes, voir Miserere (homonymie). Le Miserere d Allegri est une œuvre musicale chantée a cappella, composée durant le règne du pape Urbain VIII, vers 1630. Sommaire 1 L Œuvre 2 Le texte … Wikipédia en Français
Mère souffrante — Stabat Mater Pour les articles homonymes, voir Stabat Mater (homonymie). Christianisme Religions abrahamiques (arbre) Judaïsme · Christianisme · Islam Courants … Wikipédia en Français
Psaume 51 — Le Psaume 51 (50 dans l ancienne numérotation) a pour titre son premier mot dans la version latine, Miserere (prends pitié). Il a été écrit par le roi David, qui demandait pardon auprès du prophète Nathan. En effet, le roi David avait séduit… … Wikipédia en Français