-
81 obscoenus
obscēnus ( obscaen-, and less properly obscoen-), a, um, adj. [perh. ob and caenum, filth], of adverse, unfavorable, evil omen; ill-boding, inauspicious, ominous, portentous (cf.: sinister, funestus): apud antiquos omnes fere obscena dicta sunt, quae mali ominis habebantur, Paul. ex Fest. p. 201 Müll.: obsceni interpres funestique ominis auctor, Matius ap. Varr. L. L. 7, § 96 Müll.; Att. ap. Non. 357, 16:II.deūm rixa vertat verba obscena,
Lucil. ib. 357, 17; Enn. ap. Serv. Verg. A. 8, 361 (Ann. v. 182 Vahl.): montem istum (Aventinum) excluserunt, quasi avibus obscenis ominosum (viz., by reason of the birds, which gave unfavorable omens to Remus), Mess. ap. Gell. 13, 14, 6; so, volucres, birds of illomen, i. e. owls, Verg. A. 12, 876:canes,
id. G. 1, 470:obscenum ostentum,
Suet. Galb. 4:omen,
Cic. Dom. 55, 140: puppis, the fatal ship, that bore Helen when she eloped with Paris to Troy, Ov. H. 5, 119; cf.:Troja,
Cat. 68, 99:anus,
old witches, hags, Hor. Epod. 5, 98.— Sup.: Alliesis dies dicebatur apud Romanos obscenissimi ominis, Paul. ex Fest. s. v. Alliesis, p. 7 Müll.—Transf., repulsive, offensive, abominable, hateful, disgusting, filthy.A.In gen. ( poet. and in post-Aug. prose;B.syn.: immundus, turpis): (Allecto) frontem obscenam rugis arat,
Verg. A. 7, 417:volucres pelagi,
i. e. the harpies, id. ib. 3, 241;262: upupa, obscena alias pastu avis,
Plin. 10, 29, 44, § 86; cf. fames, Verg. A. 3, 367:haustus,
of filthy water, Luc. 4, 312:cruor,
Verg. A. 4, 455.— As subst.: obscēna, ōrum, n., the excrements, Sen. Ep. 8, 1, 20; also, the urine:qui clam latuit reddente obscena puellā,
Ov. R. Am. 437; cf. Mel. 1, 9.—In partic., offensive to modesty, i. e. immodest, impure, indecent, lewd, obscene (class.;2.syn.: spurcus, impurus): delicatae et obscenae voluptates,
Cic. N. D. 1, 40, 111:adulterium,
Ov. Tr. 2, 212:obscenas tabellas pingere,
Prop. 2, 5, 19 (6, 27):carmina,
id. 1, 16, 10:gestus motusque,
Tac. A. 15, 37:obscenum in modum formata commotaque manus,
i. e. so as to suggest impure thoughts, Suet. Calig. 56:jocandi genus flagitiosum, obscenum,
Cic. Off. 1, 29, 104:si obscena nudis nominibus enuntientur,
Quint. 8, 3, 38:quodque facere turpe non est, modo occulte, id dicere obscenum est,
Cic. Off. 1, 35, 127; cf. id. ib. § 128; Quint. 11, 3, 125. — Comp.:illud Antipatri paulo obscenius,
Cic. Tusc. 5, 38, 112:abjectior et obscenior vita,
Val. Max. 3, 5 fin.—Sup.:obscenissimi versus,
Cic. Q. Fr. 2, 3, 2; Vell. 2, 83, 2.—Subst.(α). (β).obscēna, ōrum, less freq. in the sing., obscēnum, i. n., the private parts, ta aidoia.— Plur.:Nymphe fugiens obscena Priapi,
Ov. M. 9, 347; cf.:pars nudi agunt, pars tantum obscena velati,
Mel. 3, 7:obscena,
Suet. Calig. 58; id. Dom. 10:obscena corporis,
Just. 1, 6.— Sing.:virile,
Ov. F. 6, 631; Lact. 1, 21, 28; id. Epit. 23, 8; Jul. Obsequ. 84.—Hence, also, adv.: obscēnē (acc. to II. B), impurely, indecently, lewdly, obscenely (class.):latrocinari, fraudare, adulterare, re turpe est, sed dicitur non obscene,
Cic. Off. 1, 35, 128.— Comp.:cujus (Mercurii) obscenius excitata natura traditur,
Cic. N. D. 3, 22, 56:obscenius concurrerent litterae,
id. de Or. 45, 154.— Sup.:impudicissime et obscenissime vixit,
Eutr. 8, 22. -
82 ominor
ōmĭnor, ātus, 1, v. dep. (ante-class. act. collat. form ōmĭno, āre: ut tibi bene sit, qui ominas, Pompon. ap. Non. 474, 11) [omen], to forebode, prognosticate, to augur, presage, predict, prophesy (class.;syn.: divino, auguro, auspicor, vaticinor): malo (alienae) quam nostrae (rei publicae), ominari,
Cic. Off. 2, 21, 74:melius, quaeso, ominare,
id. Brut. 96, 329: felix faustumque imperium, Liv. 26, 18, 8:ac prope certā spe ominatos esse homines finem, etc.,
id. 44, 22, 17:vera de exitu Antonii,
Vell. 2, 71, 2:optamus tibi ominamurque in proximum annum consulatum,
Plin. Ep. 4, 15, 5; cf.:clamor militum et sibi adversa, et Galbae prospera ominantium,
wishing, Suet. Ner. 48.—Of things:naves cum commeatu rediere, velut ominatae ad praedam alteram repetendam sese venisse,
as if they had divined, had had a presentiment, Liv. 29, 35, 1; cf. Weissenb. ad id. 27, 31, 3:male ominatis Parcite verbis,
words of evil omen, Hor. C. 3, 14, 11. -
83 Parra
1.parra, ae, f., a bird of ill omen, the common or barn owl; acc. to others, the green woodpecker or the lapwing:2.picus et cornix ab laevā, corvus, parra ab dexterā consuadent,
Plaut. As. 2, 1, 12 Fleck.:impios parrae recinentis omen Ducat, etc.,
Hor. C. 3, 27, 1 Orell.; cf. Plin. 18, 29, 69, § 292. -
84 parra
1.parra, ae, f., a bird of ill omen, the common or barn owl; acc. to others, the green woodpecker or the lapwing:2.picus et cornix ab laevā, corvus, parra ab dexterā consuadent,
Plaut. As. 2, 1, 12 Fleck.:impios parrae recinentis omen Ducat, etc.,
Hor. C. 3, 27, 1 Orell.; cf. Plin. 18, 29, 69, § 292. -
85 praenuncius
A.praenuntĭus, i, m., a foreteller, harbinger, foreboder, an indication, token, omen (class.):B.Zephyrus Veris praenuntius,
Lucr. 5, 737:lucis praenuntius ales,
i. e. the cock, Ov. F. 2, 767.—praenuntĭa, ae, f.:C.belli praenuntia,
Ov. F. 6, 207:stellae magnarum calamitatum praenuntiae,
Cic. N. D. 2, 5, 14:inquisitio candidati, praenuntia repulsae,
id. Mur. 21, 44:Thraseam prohibitum immoto animo praenuntiam imminentis caedis contumeliam excepisse,
Tac. A. 15, 23.—praenuntĭum, ii, n., a harbinger, token, omen:futuri eventus alicujus id praenuntium est,
Plin. 2, 84, 86, § 200:istarum procellarum quaedam sunt praenuntia,
Sen. Ira, 3, 10, 2:ignes,
beaconlights, Plin. 2, 71, 73, § 181; v. Sillig N. cr. ad h. l. -
86 praenuntium
A.praenuntĭus, i, m., a foreteller, harbinger, foreboder, an indication, token, omen (class.):B.Zephyrus Veris praenuntius,
Lucr. 5, 737:lucis praenuntius ales,
i. e. the cock, Ov. F. 2, 767.—praenuntĭa, ae, f.:C.belli praenuntia,
Ov. F. 6, 207:stellae magnarum calamitatum praenuntiae,
Cic. N. D. 2, 5, 14:inquisitio candidati, praenuntia repulsae,
id. Mur. 21, 44:Thraseam prohibitum immoto animo praenuntiam imminentis caedis contumeliam excepisse,
Tac. A. 15, 23.—praenuntĭum, ii, n., a harbinger, token, omen:futuri eventus alicujus id praenuntium est,
Plin. 2, 84, 86, § 200:istarum procellarum quaedam sunt praenuntia,
Sen. Ira, 3, 10, 2:ignes,
beaconlights, Plin. 2, 71, 73, § 181; v. Sillig N. cr. ad h. l. -
87 praenuntius
A.praenuntĭus, i, m., a foreteller, harbinger, foreboder, an indication, token, omen (class.):B.Zephyrus Veris praenuntius,
Lucr. 5, 737:lucis praenuntius ales,
i. e. the cock, Ov. F. 2, 767.—praenuntĭa, ae, f.:C.belli praenuntia,
Ov. F. 6, 207:stellae magnarum calamitatum praenuntiae,
Cic. N. D. 2, 5, 14:inquisitio candidati, praenuntia repulsae,
id. Mur. 21, 44:Thraseam prohibitum immoto animo praenuntiam imminentis caedis contumeliam excepisse,
Tac. A. 15, 23.—praenuntĭum, ii, n., a harbinger, token, omen:futuri eventus alicujus id praenuntium est,
Plin. 2, 84, 86, § 200:istarum procellarum quaedam sunt praenuntia,
Sen. Ira, 3, 10, 2:ignes,
beaconlights, Plin. 2, 71, 73, § 181; v. Sillig N. cr. ad h. l. -
88 strena
strēna, ae, f. [Sabine].I. II.Transf., a new-year's present given for the sake of the omen (syn. xenium; cf. the Fr. étrennes), Suet. Calig. 42; id. Aug. 57; id. Tib. 34; Pompon. ap. Non. 17, 1 al.; cf.: strenam vocamus, quae datur die religioso, ominis boni gratiā, Fest. s. h. v. p. 313 Müll.; Aus. Ep. 18, 4. -
89 verto
verto ( vorto), ti, sum, 3 ( inf. vortier, Plaut. Rud. 3, 6, 48; Lucr. 1, 710; 2, 927; 5, 1199 al.), v. a. and n. [Sanscr. root vart-, to apply one's self, turn; cf. vart-ukas, round].I. A.Lit.:B.(luna) eam partem, quaecumque est ignibus aucta, Ad speciem vertit nobis,
Lucr. 5, 724:speciem quo,
id. 4, 242:ora huc et huc,
Hor. Epod. 4, 9:terga,
Ov. Tr. 3, 5, 6:gradu discedere verso,
id. M. 4, 338:verso pede,
id. ib. 8, 869:pennas,
i. e. to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6):cardinem,
Ov. M. 14, 782:fores tacito cardine,
Tib. 1, 6, 12: cadum, to turn or tip up, Hor. C. 3, 29, 2:versā pulvis inscribitur hastā,
inverted, Verg. A. 1, 478:verte hac te, puere,
Plaut. Ps. 1, 3, 29; cf.:verti me a Minturnis Arpinum versus,
Cic. Att. 16, 10, 1:cum haesisset descendenti (virgini) stola, vertit se et recollegit,
Plin. Ep. 4, 11, 9:ante tuos quotiens verti me, perfida, postes,
Prop. 1, 16, 43:Pompeiani se verterunt et loco cesserunt,
turned about, wheeled about, fled, Caes. B. C. 3, 51; cf.:vertere terga,
to turn one's back, run away, betake one's self to flight, id. B. G. 1, 53; 3, 21; id. B. C. 1, 47; 3, 63 fin.; Liv. 1, 14, 9; cf.also: hostem in fugam,
to put to flight, rout, id. 30, 33, 16;Auct. B. Afr. 17: iter retro,
Liv. 28, 3, 1:hiems (piscis) ad hoc mare,
Hor. Epod. 2, 52: fenestrae in viam versae, turned or directed towards, looking towards, Liv. 1, 41, 4; cf.:mare ad occidentem versum,
id. 36, 15, 9:Scytharum gens ab oriente ad septentrionem se vertit,
Curt. 7, 7, 3:(Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus,
Ov. M. 8, 165: terram aratro, to turn up or over, to plough, etc., Hor. S. 1, 1, 28:ferro terram,
Verg. G. 1, 147:glaebas (aratra),
Ov. M. 1, 425; 5, 477:solum bidentibus,
Col. 4, 5:agros bove,
Prop. 3, 7, 43 (4, 6, 43):collem,
Col. 3, 13, 8:freta lacertis (in rowing),
Verg. A. 5, 141:ex illā pecuniā magnam partem ad se vortit,
Cic. Div. in Caecil. 17, 57.—Mid.: vertier ad lapidem, to turn or incline one's self towards, Lucr. 5, 1199:congressi... ad caedem vertuntur,
Liv. 1, 7, 2; so,versi in fugam hostes,
Tac. H. 2, 26; cf.:Philippis versa acies retro,
Hor. C. 3, 4, 26:sinit hic violentis omnia verti Turbinibus,
to whirl themselves about, Lucr. 5, 503:magnus caeli si vortitur orbis,
id. 5, 510:vertitur interea caelum,
revolves, Verg. A. 2, 250:squamarum serie a caudā ad caput versā,
reaching, Plin. 28, 8, 30, § 119.—Trop.1.In gen., to turn:2.ne ea, quae reipublicae causa egerit, in suam contumeliam vertat,
Caes. B. C. 1, 8:in suam rem litem vertendo,
Liv. 3, 72, 2:usum ejus (olei) ad luxuriam vertere Graeci,
Plin. 15, 4, 5, § 19; cf.:aliquid in rem vertere,
turn to account, make profitable, Dig. 15, 3, 1 sqq.:edocere, quo sese vertant sortes,
Enn. Trag. v. 64 Vahl.; Verg. A. 1, 671:ne sibi vitio verterent, quod abesset a patriā,
Cic. Fam. 7, 6, 1:idque omen in Macedonum metum verterunt Tyrii,
Curt. 4, 2, 13:in religionem vertentes comitia biennic habita,
making a matter of religious scruple, Liv. 5, 14, 2:aquarum insolita magnitudo in religionem versa,
id. 30, 38, 10; cf. id. 26, 11, 3:id ipsum quod iter belli esset obstructum, in prodigium et omen imminentium cladium vertebatur,
Tac. H. 1, 86 fin.:vertere in se Cotyi data,
to appropriate, id. A. 2, 64:perii! quid agam? quo me vertam?
Ter. Hec. 4, 1, 1:quo se verteret, non habebat,
Cic. Phil. 2, 29, 74; id. Div. 2, 72, 149:Philippus totus in Persea versus,
inclined towards him, Liv. 40, 5, 9:toti in impetum atque iram versi,
id. 25, 16, 19:si bellum omne eo vertat,
id. 26, 12, 13:di vortant bene, Quod agas,
cause to turn out well, prosper, Ter. Hec. 1, 2, 121; cf. infra, II. B.; so,in melius somnia,
Tib. 3, 4, 95.—In partic.a.To turn, i. e. to change, aller, transform (syn. muto):b.Juppiter In Amphitruonis vortit sese imaginem,
Plaut. Am. prol. 121:in anginam ego nunc me velim vorti,
id. Most. 1. 3, 61:omnes natura cibos in corpora viva Vertit,
Lucr. 2, 880: vertunt se fluvii frondes et pabula laeta In pecudes; vertunt pecudes [p. 1978] in corpora nostra Naturam, id. 2, 875 sq.; cf.:cum terra in aquam se vertit,
Cic. N. D. 3, 12, 31:verte omnis tete in facies,
Verg. A. 12, 891:ego, quae memet in omnia verti,
id. ib. 7, 309:tot sese vertit in ora,
id. ib. 7, 328:inque deum de bove versus erat,
Ov. F. 5, 616:Auster in Africum se vertit,
Caes. B. C. 3, 26 fin.; cf. Liv. 30, 24, 7:semina malorum in contrarias partes se vertere,
Cic. Div. 2, 14, 33:omnia versa et mutata in pejorem partem,
id. Rosc. Am. 36, 103:cur nunc tua quisquam Vertere jussa potest,
Verg. A. 10, 35:hic continentiam et moderationem in superbiam ac lasciviam vertit,
Curt. 6, 6, 1; cf.:fortuna hoc militiae probrum vertit in gloriam,
id. 9, 10, 28:versus civitatis status,
Tac. A. 1, 4:versis ad prospera fatis,
Ov. H. 16, 89: solum, to change one's country, i. e. to emigrate or go into exile, Cic. Balb. 11, 28; Amm. 15, 3, 11 et saep.; v. solum. —With abl. (rare and poet.):nullā tamen alite verti Dignatur,
Ov. M. 10, 157; cf.muto.—Prov.: in fumum et cinerem vertere,
to turn into smoke, dissipate, Hor. Ep. 1, 15, 39.—Mid.:omnia vertuntur: certe vertuntur amores,
Prop. 2, 8, 7 (9):saevus apertam In rabiem coepit verti jocus,
Hor. Ep. 2, 1, 149.—To exchange, interchange: nos divitem istum meminimus adque iste pauperes nos;c.vorterunt sese memoriae,
Plaut. Truc. 2, 1, 11; cf.:vorsis gladiis depugnarier,
id. Cas. 2, 5, 36.—Of literary productions, to turn into another language, to translate (syn.:d. e.transfero, interpretor, reddo): Philemo scripsit, Plautus vortit barbare,
Plaut. Trin. prol. 19:si sic verterem Platonem, ut verteruntnostri poëtae fabulas,
Cic. Fin. 1, 3, 7:verti etiam multa de Graecis,
id. Tusc. 2, 11, 26:annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit,
Liv. 25, 39, 12.—In partic., like our to turn upside down, i. e. to overturn, overthrow, subvert, destroy (= everto):f.Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia,
Cic. Off. 1, 24, 84:agerent, verterent cuncta,
Tac. H. 1, 2; id. A. 2, 42; 3, 36:Cycnum Vi multā,
Ov. M. 12, 139:fluxas Phrygiae res fundo,
Verg. A. 10, 88; 1, 20; 2, 652:vertere ab imo moenia Trojae,
id. ib. 5, 810:Ilion fatalis incestusque judex... vertit in pulverem,
Hor. C. 3, 3, 20:proceras fraxinos,
id. ib. 3, 25, 16:ab imo regna,
Sen. Hippol. 562:Penates,
id. Troad. 91:puppem,
Luc. 3, 650:fortunas,
Amm. 28, 3, 1.—Mid., from the idea of turning round in a place, to be engaged in, to be in a place or condition; also to turn, rest, or depend upon a thing:g.jam homo in mercaturā vortitur,
Plaut. Most. 3, 1, 109:res in periculo vortitur,
id. Merc. 1, 2, 12; Phaedr. 2, 8, 19; so,res vertitur in majore discrimine,
Liv. 6, 36, 7:ipse catervis Vertitur in mediis,
Verg. A. 11, 683:omnia in unius potestate ac moderatione vertentur,
Cic. Verr. 1, 7, 20; so,spes civitatis in dictatore,
Liv. 4, 31, 4:totum id in voluntate Philippi,
id. 37, 7, 8:causa in jure,
Cic. Brut. 39, 145:hic victoria,
Verg. A. 10, 529:cum circa hanc consultationem disceptatio omnis verteretur,
Liv. 36, 7, 1:puncto saepe temporis maximarum rerum momenta verti,
id. 3, 27, 7.— Impers.:vertebatur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedaemonii, an, etc.,
Liv. 39, 48, 3.—To ascribe, refer:h.quae fuerunt populis magis exitio quam fames morbique, quaeque alia in deum iras velut ultima malorum vertunt,
Liv. 4, 9, 3 Weissenb. ad loc.:cum omnium secundorum adversorumque in deos verterent,
id. 28, 11, 1.—= considero; exercitum majorum more vortere, Sall. ap. Serv. ad Verg. A. 5, 408 dub. (Sall. H. inc. 51 Dietsch ad loc.).II. A.Lit.:B.depulsi aemulatione alio vertunt,
Tac. A. 1, 18:eoque audaciae provectum ut verteret, etc.,
id. ib. 4, 10:utinam mea vocula dominae vertat in auriculas!
Prop. 1, 16, 28:versuros extemplo in fugam omnes ratus,
Liv. 38, 26, 8 (but in Lucr. 5, 617 the correct read. is cancri se ut vortat).—Trop., to turn, change, etc.:b.jam verterat fortuna,
Liv. 5, 49, 5:libertatem aliorum in suam vertisse servitutem conquerebantur,
id. 2, 3, 3:totae solidam in glaciem vertere lacunae,
Verg. G. 3, 365: verterat pernicies in accusatorem, Tac. A. 11, 37:quod si esset factum, detrimentum in bonum verteret,
Caes. B. C. 3, 73 fin.:ea ludificatio veri in verum vertit,
Liv. 26, 6, 16: talia incepta, ni in consultorem vertissent, reipublicae pestem factura, against, Sall. H. inc. 89 Dietsch:neque inmerito suum ipsorum exemplum in eos versurum,
Liv. 7, 38, 6:si malus est, male res vortunt, quas agit,
turn out badly, Plaut. Pers. 4, 1, 5; so,quae res tibi vertat male,
Ter. Ad. 2, 1, 37:quod bene vertat, castra Albanos Romanis castris jungere jubet (= cum bonis omnibus),
Liv. 1, 28, 1; 3, 62, 5; 3, 35, 8:quod bene verteret,
Curt. 5, 4, 12; 7, 11, 14:hos illi (quod nec vertat bene), mittimus haedos,
Verg. E. 9, 6.—Annus, mensis vertens, the course or space of a year, of a month:(β).anno vertente sine controversiā (petisses),
Cic. Quint. 12, 40; so,anno vertente,
id. N. D. 2, 20, 53; Nep. Ages. 4, 4; cf.:apparuisse numen deorum intra finem anni vertentis,
Cic. Phil. 13, 10, 22:tu si hanc emeris, Numquam hercle hunc mensem vortentem, credo, servibit tibi,
Plaut. Pers. 4, 4, 76; Macr. S. 1, 14.—Pregn.: annus vertens, the great year or cycle of the celestial bodies (a space of 15,000 solar years), Cic. Rep. 6, 22, 24.—Hence, ver-sus ( vors-), or (much less freq.) ver-sum ( vors-), adv., turned in the direction of, towards a thing; usu. after the name of a place to which motion is directed (orig. a part., turned towards, facing, etc., and so always in Livy; cf. Liv. 1, 18, 6 Weissenb. ad loc.; 1, 41, 4; 9, 2, 15).A.Form versus (vors-).1.After ad and acc.:2.T. Labienum ad Oceanum versus... proficisci jubet,
Caes. B. G. 6, 33: ad Alpes versus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2:ad Cercinam insulam versus, Auct. B. Afr. 8, 3: ad Cordubam versus, Auct. B. Hisp. 11: modo ad Urbem, modo in Galliam versus,
Sall. C. 56, 4. —After in and acc.:3.in agrum versus,
Varr. R. R. 3, 5, 10:in forum versus,
Cic. Lael. 25, 96:in Arvernos versus,
Caes. B. G. 7, 8: si in urbem versus venturi erunt, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78 (82), 3.—After acc. alone (class. only with names of towns and small islands):4.verti me a Minturnis Arpinum versus,
Cic. Att. 16, 10, 1:Brundisium versus,
id. Fam. 11, 27, 3:Ambraciam versus,
Caes. B. C. 3, 36:Massiliam versus,
id. ib. 2, 3:Narbonem versus,
id. B. G. 7, 7.—After other advv.:B.deorsum versus,
Cato, R. R. 156, 4:sursum versus,
Cic. Or. 39, 135:dimittit quoquo versus legationes,
Caes. B. G. 7, 4:ut quaedam vocabula utroque versus dicantur,
Gell. 5, 12, 10; cf. the adverbs deorsum, sursum, etc.—Form versum (vors-).1.After ad and acc.:2.animadvertit fugam ad se versum fieri,
Sall. J. 58, 4.—After other advv.:► Versus is said by many lexicons to be also a prep.cunas rursum vorsum trahere,
Plaut. Am. 5, 1, 60 (63):lumbis deorsum versum pressis,
Varr. R. R. 2, 7, 5:vineam sursum vorsum semper ducito,
Cato, R. R. 33, 1:cum undique versum circumfluat,
Gell. 12, 13, 20:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 8., but no ancient authority can be safely cited for this use. The true readings are:in Italiam versus,
Cic. Fam. 4, 12, 1:adversus aedem,
Liv. 8, 20, 8:in forum versus,
Plin. 10, 43, 60, § 121; and perh. in oppidum, Auct. B. Hisp. 21. -
90 vitupero
1.vĭtŭpĕro, āvi, ātum ( inf. vituperarier, Plaut. Most. 1, 3, 21), 1, v. a. [vitiumparo, qs. to find fault, accuse of a fault; hence, transf.], to inflict censure, to blame, censure, disparage, vituperate (class.; syn.: culpo, objurgo, damno).I.In gen.:* II.deos,
Plaut. Mil. 3, 1, 142:an mavis vituperarier falso quam vero extolli?
id. Most. 1, 3, 21:notare ac vituperare,
Cic. de Or. 2, 85, 349:multimodis cum istoc animo es vituperandus,
Ter. Phorm. 3, 1, 1:Pompeius noster in amicitiā P. Lentuli vituperatur,
Cic. Q. Fr. 2, 6, 5:artem aut scientiam aut studium quodpiam vituperare propter eorum vitia, qui in eo studio sunt,
Auct. Her. 2, 27, 44:si quis universam (philosophiam) velit vituperare,
Cic. Tusc. 2, 1, 4:mensae, quae a Platone graviter vituperantur,
id. Fin. 2, 28, 92:tuum consilium,
id. Mur. 29, 60:(Rhodiorum res publica) minime quidem vituperanda,
id. Rep. 3, 35, 48.— Prov.: qui caelum vituperant, who find fault with heaven itself, i. e. are satisfied with nothing, Phaedr. 4, 7, 26.—In relig. lang., to render defective, to spoil an omen:2.cur omen mihi vituperat?
Plaut. Cas. 2, 6, 59 dub.vĭtŭpĕro, ōnis, m. [1. vitupero], a blamer, censurer, vituperator (post-class.), Gell. 19, 7, 16; Sid. Ep. 4, 22; 8, 1. -
91 argutus
I argūtus, a, um [ arguo ]1) выразительный, живой ( oculi C)2) подвижный (aures, sc. equi Pall)3) изящный (solea Ctl; caput equi V)4) несомненный, бесспорный, ясный, тж. многозначительный (omen Prp; exta C)5) сладкозвучный, певучий (poēta H; Tibullus M)6) шелестящий, шумящий ( ilex V)7) голосистый ( avis Prp); щебечущий ( hirundo V); стрекочущий ( cicāda M)8) шумный ( forum O); полный отзвуков, оглашаемый песнями ( nemus V); визгливый ( serra V); звонкий ( chorda V)9) словоохотливый, говорливый ( civis Pt)10) обстоятельный, многословный ( litterae C)13) ловкий, изворотливый, хитрыйecquid a. est? — Malorum facinorum saepissime (sc. a. est) Pl — он хитёр? — Да, его весьма часто уличали (от arguo) в неблаговидных поступках ( игра слов)14) хитро задуманный, притворный ( dolor Prp)II argūtus, (a, um) part. pass. к arguo (см. argutus I, 13.) и argūtor -
92 arripio
ar-ripio, ripuī, rēptum, ere [ rapio ]1) хватать, поспешно брать, схватывать (gladium Pl; manum alicujus Hirt); схватить, пойматьaliquem medium a. Ter — схватить кого-л. поперёк телаa. aliquem comā O — ухватить кого-л. за волосыignis omnia, quae arripuit Lact — всё, что охватил огоньa. aliquem L — арестовать (схватить) кого-л.2) воспринимать, перенимать, усваивать, запоминатьpueri celeriter res innumerabiles arripiunt C — дети быстро схватывают (усваивают) множество вещей3) ловить, пользоваться (occasionem L; causam ad aliquid C); ухватиться (за), радостно принимать (встретить) ( omen VM); горячо приниматься, усердно заниматься ( litteras Graecas C)4) нападать, штурмовать ( turbata castra V); бичевать, порицать (primores populi, luxuriam H)5) требовать в суд, привлекать к судебной ответственности, обвинять ( aliquem L)6)а) захватывать, завладевать ( imperium C)Ausoniae tellurem a. velis V — поплыть на всех парусах для захвата Авзонийской землиб) присваивать себе ( cognomen aliquid C); перен. завоёвывать, приобретать ( auctoritatem C) -
93 averto
ā-verto (āvorto), vertī (vortī), versum (vorsum), ere1) отворачивать, поворачивать, направлять в другую сторону (iter Cs, L); отводить ( flumen C); отклонять ( aliquem Italiā V); отворачиваться, поворачиватьсяavertens rosea cervīce refulsit V — повернувшись, (Венера) заблистала розовым цветом своей шеи3) переносить, откладывать ( certamen L)4) отражать ( hostes a castris L); обращать ( classem in fugam L)5) красть, похищать, растрачивать ( pecuniam publicam C); увозить ( auratam pellem Ctl); угонять ( tauros V)6) скрывать ( causam doloris L)a. se ex oculis V — скрыться из глаз7) отклонять ( a scelere C); отговаривать (aliquem ab incepto L); предотвращать ( bellum L); отводить, отвращать (quod omen dii avertant C; periculum Su)a. somnos H — разгонять сон, не давать заснуть10) отгонять, удалять ( curas dictis V) -
94 avis
I is (abl. ave и avī) f.1) птица (a. fluminea O; a. rapto vivens Sen)2) вещая птица C, L, O; перен. предзнаменование, знамение, примета, знак (см. omen)avibus bonis O (secundis L) — при хороших предзнаменованиях, в добрый часavibus adversis C или avi malā H (sinistrā Pl) — при дурных предзнаменованиях, с плохими видами на успехII avīs dat. /abl. pl. к avus -
95 detestor
dē-testor, ātus sum, ārī depon.1) торжественно отрекаться, отказываться (d. sacra AG)2) отклонять, удалять, отгонять (querimoniam a se, memoriam rei alicujus C); отвращать ( avertere et detestari omen C)3) призывать проклятие (на чью-л. голову) ( pericula L и deorum iram in caput alicujus PJ); проклинать (aliquem Cs; bellorum detestanda memoria VM) -
96 dexter
tra, trum (или tera, terum) [compar. dexterior, ius, superl. dextimus]1) правый (oculus Nep; cornu Cs; ripa PM)equus dexterior Su — подручная («заводная») лошадь2) ловкий, умелый, искусный (d. in omne genus O); удобныйrebus d. modus V — целесообразный образ действий3)а) спасительный, благотворный, милостивый (Apollo O; numen Q)dexter adi! (обращение к Геркулесу) V — прийди благосклонно на помощь!б) благоприятный, счастливый (sidera V; omen VF). — см. тж. dextera и dextra -
97 dirus
dīrus, a, um1)а) ужасный, страшный ( omen O)б) зловещий (aves T; somnia VF); грозный, жуткий (tempus Poëta ap. C); жестокий (dea, noverca O); дикий, неистовый (libido Lcr; amores O)2) мощный; крепкий ( dira portas quassare trabs Sil) -
98 fallo
fefellī, falsum (тж. dēceptum), ere1)а) вводить в заблуждение, обманывать (aliquem C, Nep etc.)nihil me fallis Ter я — тебя хорошо знаюб) pass. fallor ошибаюсь (humanum saepe judicium fallitur Ph)nec me adeo fallit te suspectas habuisse domos Carthaginis V — не так уж я ошибаюсь насчёт твоего подозрительного отношения к Карфагенуea res me falsum non habuit Sl и haud sum falsus Pl — в этом я не ошибся2) сбивать с ног, заставлять скользить, ронять ( glacies fallit pedes L)3)а) не исполнять, не сдерживать, нарушать (promissum QC; foedus, fidem L; fidem alicui datam C)si (sciens) fallo C, Prp, L (в клятвенных формулах) — если я (сознательно) нарушу (данное слово)б) делать недействительным, отводить ( omen O)f. aliquem aliquā re Poëta ap. C — обманом лишить кого-л. чего-л.4) подделыватьf. faciem alicujus V — принять чей-л. вид5)а) укрываться, оставаться незамеченнымf. custodes L — не быть замеченным стражейnec fefellit Tusculanum ducem L — и ему не удалось укрыться (ускользнуть) от тускуланского полководца (Мамилия)hostis fallit incedens L — враг нападает незаметно (не будучи замеченным), застигает врасплохб) impers.non me fallit Ter, Cs etc. — я очень хорошо знаюquem nostrum fefellit ita vos esse facturos? C — кому из нас не было ясно, что вы поступите (именно) так?non multum me fallit, quid sitis responsuri C — я почти наверное знаю, что вы собираетесь сказать в ответ6) скрывать, укрывать ( furta O); подавлять в себе, маскировать (dolores O; amorem V)7) о времени: незаметным образом проводить, коротать (f. horas sermonibus O; spatiosam f. noctem O) -
99 fatum
fātum, ī n. [ for ] тж. pl.1) слово (изречение, воля, приговор) богов ( fata dcorum V); вещее слово, предвещание, прорицание ( fata Sibyllīna C)in fatis est O и f. est Sl, C — написано на роду (суждено)2) рок, судьба (omnia fato fiunt C; necessitas fati AG); удел, участь (f. inevitabile QC, insuperabile O)dum fata sinunt SenT — пока судьба позволя ет, т. е. пока можноmulti committunt eădem diverso crimina fato J — многие совершают одни и те же преступления, но с различными (для себя) последствиями3) (роковой) исход, смерть, смертный часfato cedere L, concedere PJ, VF, obire T, fungi O, perfungi L, T, finem vitae implere T, perire Just — умереть естественной смертьюfata alicujus proferre V — отдалить чью-л. смертьmaturius exstingui, quam fato suo C — безвременно умереть4) прах, пепел сожженного тела ( fata alicujus reponere Prp)5) неотвратимое несчастье, гибель ( ex faucibus fati eripere C)imposĭto pede calcare fata alicujus O — глумиться над чьим-л. несчастьем -
100 faustus
I a, um [одного корня с faveo ]счастливый, благоприятный (dies Ter, C; omen L; exĭtus Lcr)II Faustus, ī m.cognomen Л. Корнелия Суллы, сына диктатора, зятя Помпея и противника Цезаря C
См. также в других словарях:
OMEN — pro quolibet auspicio augurioque: tibullus l. 3. El. 3. Aves dant Omina dira. C. Petronius Satyr. Fortior Ominibus movit Mavortia signa Caesar. I. e. auguriis. Sueton. Nerone c. 46. Terrebatur evidentibus portentis somniorum et auspiciorum et… … Hofmann J. Lexicon universale
Omen — (Pl. Omen oder Omina, v. lat.: omen = Vorzeichen, Vogelschau) ist ein Vorzeichen eines zukünftigen Ereignisses und findet in der Vorhersage dessen seine Verwendung. Insgesamt wird das Erkennen von Omen und das darauf basierende Wahrsagen als… … Deutsch Wikipedia
Omen — Sn Vorzeichen (immer mit dem Zusatz gut oder böse) erw. bildg. (16. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. ōmen Vorzeichen , dessen Herkunft unklar ist. Das zugehörige Adjektiv ominös aus l. ōminōsus ist in seiner Bedeutung auf das schlechte Omen… … Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache
omen — omen·tal; omen·to·pexy; omen·tu·lum; omen·tum; omen; … English syllables
Omen — O men, n. [L. omen, the original form being osmen, according to Varro.] An occurrence supposed to portend, or show the character of, some future event; any indication or action regarded as a foreshowing; a foreboding; a presage; an augury. [1913… … The Collaborative International Dictionary of English
Omen — das; s, Plur. u. Ōmina <aus gleichbed. lat. omen> (gutes od. schlechtes) Vorzeichen; Vorbedeutung; vgl. ↑nomen est omen … Das große Fremdwörterbuch
omen — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. u, Mc. omennie, blm {{/stl 8}}{{stl 7}} znak zapowiadający coś; wróżba, przepowiednia, prognostyk : {{/stl 7}}{{stl 10}}Uważać coś za dobry, zły omen.{{/stl 10}}{{stl 18}}ZOB. {{/stl 18}}{{stl 10}}nomen omen… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
Omen — O men, v. t. [imp. & p. p. {Omened}; p. pr. & vb. n. {Omening}.] To divine or to foreshow by signs or portents; to have omens or premonitions regarding; to predict; to augur; as, to omen ill of an enterprise. [1913 Webster] The yet unknown… … The Collaborative International Dictionary of English
omen — (n.) 1580s, from L. omen foreboding, from Old L. osmen, of unknown origin; perhaps connected with the root of audire to hear [OED] or from PIE *o to believe, hold as true (Cf. Gk. oiomai I suppose, think, believe ) … Etymology dictionary
omen — ȏmen m DEFINICIJA dobar ili loš predznak, dobra ili loša slutnja (u rimskoj i drugim religijama); kob, znamenje ETIMOLOGIJA lat. omen … Hrvatski jezični portal
Omen — »(gutes oder schlechtes) Vorzeichen; Vorbedeutung«: Das Fremdwort wurde im 16. Jh. aus gleichbed. lat. omen (ominis) übernommen, dessen weitere Zugehörigkeit unsicher ist. – Abl.: ominös »von schlimmer Vorbedeutung, unheilvoll; bedenklich;… … Das Herkunftswörterbuch