nondum

    lūceō lūxī, —, ēre    [LVC-], to be light, be clear, shine, beam, glow, glitter: globus lunae, V.: faces, O.: (stella) luce lucebat alienā: luceat igne rogus, O.: Rara per occultos lucebat semita calles, glimmered, V.: taedā lucebis in illā, i. e. shall burn, Iu.: lucens ad imum Usque solum lympha, transparent, O.— Impers, it is light, is day, dawns: nondum lucebat: simul atque luceret.—Fig., to shine forth, be conspicuous, be apparent, be clear, be evident: imperi splendor illis gentibus lucem adferre coepit: mea studia, quae parum antea luxerunt: virtus lucet in tenebris.

    manifēstus (manufēstus) adj.    [manus+ FEN-], palpable, clear, plain, apparent, evident, manifest: causa: scelus: (Penates) multo manifesti lumine, V.: obsequium, H.: Nondum manifesta sibi est, understood, O.: phrenesis, Iu.: sapor indicium faciet manifestus (i. e. indicium manifestum faciet), V.: ne manifestus offensionis esset, should betray his resentment, Ta.: manifestus dissentire, evidently, Ta.— Plur n. as subst: vera ac manifesta canere, palpable things, Iu.: manifesta videre, clearly, O.—Of offences, exposed, brought to light, proved by direct evidence: scelus: peccatum. —Of offenders, convicted, caught, exposed: eos (sc. coniuratos) manufestos habere, i. e. expose, S.: rea, caught in the act, O.: Iugurtha tanti sceleris, S.: doloris, O.: coniurationis, Ta.

    medulla ae, f    [MED-], marrow: medullas Intravit calor, V.: Exsucta, H.: albae, O.: humanae, spinal marrow, O.—Of plants, pith: bibula (virgae), O.—Fig., the marrow, kernel, centre, heart, inmost part: in medullis populi R. haerebant: Haec mihi semper erunt imis infixa medullis, O.: qui mihi haeres in medullis, in my heart: nondum implevere medullas Maturae mala nequitiae, Iu.: damnum propius medullis, the heart, H.: suadae, the marrow of eloquence, Enn. ap. C.

    memorō āvī, ātus, āre    [memor], to bring to remembrance, mention, recount, relate, speak of, say, tell: mihi causas, V.: patriam rhombi, Iu.: cuius conditor Hercules memorabatur, was said to have been, S.: ut quidam memoratur contemnere, etc., H.: nondum memoratus omnibus, O.: de gloriā bonorum, S.: de naturā nimis obscure: Herculem boves abegisse, L.: ubi ea, quae dico, gesta esse memorantur: quo patre natus uterque Contulerit lites, H.: sic memorat, V.: incredibile memoratu est, quam, etc., S.: parva et levia memoratu, Ta.— To speak, utter, make use of: vocabula memorata Catonibus, H.— To name, call: Carmentalem nomine portam, V.

    missiō ōnis, f    [mitto], a sending, despatching: litterarum: legatorum.— A release, setting at liberty, liberation: munus pro missione dare.— A discharge from service, dismissal: missionem petundi gratiā rogat, S.: praemium missionis ferre, Cs.: gratiosa ante emerita stipendia, a discharge obtained by favor, L.: nondum iusta, L.—Of gladiators, quarter: sine missione, to the death, L.— A cessation, end: ludorum.

    mōs mōris, m    [1 MA-], a will, way, habit, manner, fashion, caprice, humor: suos quoique mos, T.: mores mulierum, T.: alieno more vivendumst mihi, after another's humor, T.: suo more, Cs.: morem alcui gerere, to accommodate oneself.—A custom, usage, manner, practice, wont, habit, fashion: ut nunc sunt mores, T.: legi morique parendum est: uti mos gentis illius est, S.: sicut meus est mos, wont, H.: militari more, Cs.: mos partium popularium et factionum, bad custom, S.: mos obsidiandi vias, L.: more sinistro, by a perverted custom, Iu.: Pellibus in morem cincti, after their manner, V.: crinem de more solutae, V.: ut mos fuit Bithyniae regibus: quae moris Graecorum non sint, L.: apis Matinae More modoque, like, H.: ut Domitiano moris erat, Ta.: praeter civium morem, contrary to usage, T.: raptae sine more Sabinae, in defiance of usage, V.: quod in morem vetustas perduxit, made a custom: quibus omnia vendere mos est, S.: sciant, quibus moris est inlicita mirari, Ta.: Moris erat quondam servare, etc., Iu.: nondum consulem iudicem appellari mos fuerat, L.: mos est Syracusis, ut dicat sententiam qui velit: quod iam in morem venerat, ut, etc., had become customary, L.: barbariam ex Gaditanorum moribus delere.— Morality, conduct: qui istic mos est? T.: mos est hominum, ut nolint, etc., nature.—Plur., conduct, behavior, manners, morals, character: quantum mei mores poscebant, respondi, S.: eius suavissimi mores: iusti: naturam moresque hominis cognoscere, character: perditi: exemplar vitae morumque, H.: morum quoque filius, i. e. like his father in character, Iu.: ignarus meorum morum, i. e. my trade, T.—Of things, quality, nature, manner, mode, fashion: caeli, V.: elabitur anguis in morem fluminis, like, V.: in hunc operis morem, H.— Manner, measure, moderation: Tempestas sine more furit, with singular fierceness, V.: (terra) supra morem densa, uncommonly, V.— A precept, law, rule: Quīs neque mos neque cultus erat, V.: moresque viris et moenia ponet, laws, V.

    offendō fendī, fēnsus, ere    [ob+fendo], to hit, thrust, strike, dash against: latus vehementer: caput, L.: offenso pede, having stumbled, O.: in scopulis offendit puppis, strikes on, O.: in redeundo, run aground, Cs.: solido, bite a stone, H.—To hit upon, light upon, come upon, meet with, find, catch: te hic, Enn. ap. C.: imparatum te, come upon you unawares: nondum perfectum templum: omnia aliter ac iusserat offendit.—Fig., to suffer damage, receive an injury: qui in tantis tenebris nihil offendat: in causis.—To stumble, blunder, make a mistake, commit a fault, offend, be offensive: sin quid offenderit, sibi totum, tibi nihil offenderit: apud honestos homines, give offence to: neque in eo solum offenderat, quod, etc., N.—To find fault, be displeased, take offence: si in me aliquid offendistis.—To fail, miscarry, be defeated, suffer misfortune, be unfortunate: apud iudices, lose his cause: primo accessu ad Africam, i. e. met with disaster, L.: si aliquid esset offensum: quo (casu) in milibus passuum tribus offendi posset, a disaster might occur, Cs.—To trespass upon, shock, offend, vex, displease, repel, disgust: Divitiaci animum, Cs.: tuas aurīs: neminem umquam non re, non verbo offendit: hi sermones tuam existimationem non offendunt, injure: si non offenderet unum Quemque limae labor, H.: offendere tot caligas, tot Milia clavorum, provoke, Iu.: multis rebus meus offendebatur animus, was hurt: fidis offendi medicis, H.: ut non offendar subripi (ista munera), am not offended at the loss of, Ph.

    per praep. with acc.    [1 PAR-].    I. In space, through, across, through the midst of, from side to side of, traversing: itinera duo, unum per Sequanos... alterum per provinciam, Cs.: qui per agros fluit: it hasta per tempus utrumque, V.: per medios hostīs evasit, L.— Through, over, throughout, all over, along, among: per totam Italiam, S.: per omnīs partīs provinciae: per viam, along, L.: aegro per manūs tractus servatur, from hand to hand, Cs.: invitati hospita<*>iter per domos, from house to house, L.: passim per herbam Corpora fusa, V.: imperium per omnīs in orbem ibat, went around, L.: per alia atque alia pavida consilia trepidans, from one place to another, L.: Transtra per et remos, V.—With ora, oculos or aurīs, before, to: incedunt per ora vestrum, S.: traducti per hostium oculos, L.: vestras per aurīs ire, V.—    II. In time, through, during, for, throughout, in the course of: per hosce annos: per triennium: per eos forte dies, L.— At, at the time of, during: per idem tempus: per meridiem, at noon, L.: per ludos, L.: per lunam, V.: per infrequentiam comitia perficiunt, L.: per tempus, at the right time, T.—    III. Of agency, through, by, by the hands of, by the agency of: quae comperta sunt per me: per homines explorare, S.: per procuratores agere: quo minus cum eis amicitia esset, per populum R. stetisse, L.: occidebantur? per quos? et a quibus? by whose hands, and at whose instance? —With pronn. reflex., in person, alone, of oneself: milites qui per se de conciliandā pace egerint, Cs.: homo per se cognitus, by his own merit: per me tibi obstiti, single-handed: per se solus, L.—Restrictive, by, for, as far as regards: per me vel stertas licet, I don't care if: per me isti pedibus trahantur: si per suos esset licitum, N.—    IV. Of means or manner, through, by, by means of: id a te per litteras petere: vates per avīs consulti, L.: per litteras certior fit, S.— Through, by, under pretence of, by the pretext of: nos per fidem fallere: per causam exercendorum remigum prodire, Cs.: per Caecilium Sulla accusatur, in the name of: per speciem alienae fungendae vicis suas opes firmavit, L.— Through, by, for the sake of, on account of, with a view to: cum per aetatem nondum auderem, etc. —Esp., in oaths and adjurations: si per plurīs deos iuret, by: per tuam fidem Te obtestor, T.: per ego te deos oro, T.—Poet. in ellipsis: per, si qua est... Intemerata fides, oro, V.—Of manner, in adverb. phrases, by, through, with, at, in: per vim, violently, T.: per ludum et iocum, in sport: per summum dedecus, most infamously: per iram, angrily: per commodum rei p., without injury, L.: per otium, at leisure, L.: per commodum, leisurely, L.: per ignaviam et superbiam aetatem agere, in inglorious pride, S.: per turpitudinem, basely, S.: per virtutem emori, bravely, S.: Per facinus, wickedly, O.: haud per ambages portendere, not obscurely, L.: per tumultum, in disorder, L.

    quis-quam m (also old as fem.), quicquam (quidquam), n     pron indef.—As adj., any, any one: ne rumor quidem quisquam: si cuiquam generi hominum probatus sit.—As subst, any man, anybody, any person, any one whatever, anything: Si quisquamst, qui studeat, etc., T.: si quisquam est timidus, is ego sum: ne quemquam interficiant, Cs.: si quicquam humanorum certi est, L.: si animadversum esset, quemquam ad hostes transfugere conari, N.: quicquam tu illa putas fuisse decreta?—With neque, and no one, and none: neque me impediet cuiusquam edictum: nec quisquam ex agmine tanto Audet adire virum, V.: neque cuiquam nostrum licuit lege uti, S.—Fem.: illarum neque te quisquam novit, neque, etc., T.— With unus, any one, a single one: nondum in quemquam unum saeviebatur, against an individual, L.: cum multi magis fremerent quam quisquam unus recusare auderet, L.—Emphat., with nihil, nothing whatever, nothing at all. comperiebam, nihil ad Pamphilum Quicquam attinere, T.: sine quo (studio) in vitā nihil quicquam egregium.—With numquam: numquam cuiusquam delicto ignoscere, no man's at any time: numquam quicquam.

    re-sīdō sēdī, —, ere,    to sit down, settle: residamus, si placet: inambulantes, tum autem residentes: valle, V.: medio rex ipse resedit Agmine, was enthroned, O.: mediis Aedibus, V.: lassa resedit, sank, V.: Iam iam residunt cruribus asperae Pelles, grow, H.—To settle, sink down, sink, subside: si montes resedissent: Flumina residunt, O.: ad Aeschrionem pretium resedisset, i. e. fall into the hands of Aeschrio.—Fig., to sink, settle down, abate, grow calm, subside, fall: Cum omnis repente resedit Flatus, V.: Sex mihi surgat opus numeris, in quinque residat (of elegiac verse), O.: cum tumor animi resedisset: impetus animorum, L.: bellum, H.: quorum mentīs nondum ab superiore bello resedisse sperabat, Cs.: tumida ex irā tum corda residunt, V.

    scīlicet adv.    [for scīre licet].—With acc. and inf, you may know, you may be sure, it is certain, it is obvious (old): scilicet Facturum me esse, T.: ubi illa formido decessit, scilicet lascivia atque superbia incessere, S.—As a particle of assurance, it is certain, it is obvious, of course, plainly, naturally, obviously, certainly: scilicet hoc Pansa aut non videt aut negliget: a te litteras exspectabam: nondum scilicet, not yet to be sure: quid ad haec Naevius? ridet scilicet nostram amentiam, qui, etc.: senectus semper agens aliquid: tale scilicet, quale, etc., such, naturally: unda scilicet omnibus Enaviganda, alas! H.: Brutus terram osculo contigit, scilicet, quod, etc., evidently because, L.: nota scilicet illa res, cum, etc., the fact is surely well known, etc.—In concession, of course, no doubt, I admit, certainly (usu. followed by sed or tamen): cognoscat (orator) memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis, sed etiam, etc.: tuli scilicet moleste, ut debui, sed tamen constitui ad te venire.—As an answer, of course, certainly, T.: Pa. fratris igitur Thaïs totast? Ch. scilicet, T. —In irony, of course, to be sure, doubtless, certainly, forsooth, it is likely: Si. Meum gnatum rumor est amare. Da. id populus curat scilicet! of course people care for that! T.: et ego id scilicet nesciebam!: vim scilicet ego desideravi.

    sīc adv.    [for the old sīce; sī (locat. of pron. stem sa-)+ce].—Referring to something done or pointed out by the speaker, thus, in this way, as I do, as you see (colloq.): Cape hoc flabellum, ventulum huic sic facito, T.—In curses or threats: Sic dabo, thus will I treat (every foe), T.: sic eat quaecunque Romana lugebit hostem, so let every woman fare who, etc., L.—Referring to what precedes, so, thus, in this manner, in such a manner, in the same way or manner, in like manner, likewise: in angulum Aliquo abeam; sic agam, T.: sic ille annus duo firmamenta rei p. evertit, in the way described: sic deinceps omne opus contexitur, Cs.: sic regii constiterant, L.—With a part. or adj.: sic igitur instructus veniet ad causas: cum sic adfectos dimisisset, L.—Parenthet., thus, so: commentabar declamitans—sic enim nunc loquuntur: Crevit in inmensum (sic di statuistis), O.— Instead of a pron dem., thus, this: iis litteris respondebo; sic enim postulas (i. e. hoc postulas): hic adsiste; sic volo (i. e. hoc te facere volo), T.: sic fata iubent (i. e. hoc facere iubent), O.—As subject (representing an inf.): Sic commodius esse arbitror quam Manere hanc (i. e. abire), T.: Sic opus est (i. e. hoc facere), O.—In place of a clause of action, thus: sic provolant duo Fabii (i. e. sic loquentes), L.: sic enim nostrae rationes postulabant (i. e. ut sic agerem): sic enim concedis mihi proximis litteris (i. e. ut sic agam): Sic soleo (i. e. bona consilia reddere), T.: quoniam sic cogitis ipsi (i. e. hoc facere), O.—Of nature or character, such: sic vita hominum est (i. e. talis): familiaris noster—sic est enim: sic, Crito, est hic, T.: Sic est (i. e. sic res se habet), that is so, T.: Laelius sapiens—sic enim est habitus: Sic ad me miserande redis! in this condition, O.—Of consequence, so, thus, under these circumstances, accordingly, hence: sic Numitori ad supplicium Remus deditur, L.—Of condition, so, thus only, on this condition, if this be done: reliquas illius anni pestīs recordamini, sic enim facillime perspicietis, etc.— Of degree, so, to such a degree, in such wise: non latuit scintilla ingeni; sic erat in omni sermone sollers (i. e. tam sollers erat ut non lateret ingenium).—Referring to what follows, thus, as follows, in the following manner: sic enim dixisti; vidi ego tuam lacrimulam: res autem se sic habet; composite et apte dicere, etc., the truth is this: placido sic pectore coepit, V.—Ellipt.: ego sic; diem statuo, etc. (sc. ego), for instance: mala definitio est... cum aliquid non grave dicit, sic; stultitia est inmensa gloriae cupiditas.—As correlative, with a clause of comparison, thus, so, just so, in the same way: ut non omnem arborem in omni agro reperire possis, sic non omne facinus in omni vitā nascitur: de Lentulo sic fero ut debeo: fervidi animi vir, ut in publico periculo, sic in suo, L.: mihi sic placuit ut cetera Antisthenis, in the same way as, i. e. no more than: quem ad modum tibicen... sic orator: tecum simul, sicut ego pro multis, sic ille pro Appio dixit: sicut priore anno... sic tum, L.: velut ipse in re trepidā se sit tutatus, sic consulem loca tutiora castris cepisse, L.: tamquam litteris in cerā, sic se aiebat imaginibus perscribere: huius innocentiae sic in hac famā, quasi in aliquā flammā subvenire: ceu cetera nusquam Bella forent... Sic Martem indomitum Cernimus, V.—With acc. and inf: sic te opinor dixisse, invenisse, etc., T.: sic igitur sentio, naturam ad dicendum vim adferre maximam: ego sic existimo, in summo imperatore quattuor res inesse oportere.—Hence the phrase, sic habeto, be sure of this: sic habeto, in eum statum tuum reditum incidere ut, etc.—With a clause of contrast, ut... sic, while... yet, though... still: ut ad bella suscipienda promptus est animus, sic mollis ad calamitates perferendas mens est, Cs.: Ut cognoscit formam, Sic facit incertam color, O.: ut nondum satis claram victoriam, sic prosperae spei pugnam imber diremit, L.: (forma erat) Ut non cygnorum, sic albis proxima cygnis, O.: ut sunt, sic etiam nominantur senes: utinam ut culpam, sic etiam suspitionem vitare potuisses: ut, quem ad modum est, sic etiam appelletur tyrannus: quo modo ad bene vivendum, sic etiam ad beate.—With a clause of manner, sic... ut, so... that, in such a way that, so that: armorum magnā multitudine iactā... sic ut acervi, etc., Cs.: sic agam vobiscum ut aliquid de vestris vitiis audiatis.—With a clause of degree, to such a degree, so, so far: sic animos timor praeoccupaverat, ut dicerent, etc., Cs.: sic adficior, ut Catonem, non me loqui existimem: cuius responso iudices sic exarserunt ut hominem condemnarent.—With a clause of purpose or result, so, with this intent, with this result: ab Ariobarzane sic contendi ut talenta, quae mihi pollicebatur, illi daret.—With a restrictive clause, but so, yet so, only so: sic conveniet reprehendi, ut demonstretur, etc.—With a conditional clause, with the proviso that, but only, if: decreverunt ut cum populus regem iussisset, id sic ratum esset si patres auctores fierent, should be valid, if the Senate should ratify it, L.—In a wish or prayer corresp. to an imperative (poet.), then, if so: Pone, precor, fastūs... Sic tibi nec vernum nascentia frigus adurat Poma, etc., O.: Sic tua Cyrneas fugiant examina taxos... Incipe (sc. cantare) si quid habes (i. e. si incipies cantare, opto tibi ut tua examina, etc.), V.: Sic mare compositum, sic sit tibi piscis in undā Credulus... Dic ubi sit, O.—With ut in strong asseveration: Sic me di amabunt, ut me tuarum miseritum'st fortunarum, i. e. by the love of the gods, I pity, etc., T.: sic has deus aequoris artīs Adiuvet, ut nemo iam dudum littore in isto constitit, O.—Of circumstance, so, as the matter stands now, as it now is, as it then was: sic vero, but as things now stand: At sic citius qui te expedias his aerumnis reperias, T.: non sic nudos in flumen deicere (voluerunt), naked, as they are: Mirabar hoc si sic abiret, i. e. without trouble, T.—In a concession, even as it is now, even without doing so, in spite of it: sed sic quoque erat tamen Acis, i. e. in spite of all this, O.: sed sic me et liberalitatis fructu privas et diligentiae.—Ellipt.: Quid si hoc nunc sic incipiam? nihil est. quid, sic? tantumdem egero. At sic opinor. non potest, thus, i. e. as occurs to me, T.: illa quae aliis sic, aliis secus videntur, to some in one way, to others in another: deinde quod illa (quae ego dixi) sive faceta sunt, sive sic, fiunt narrante te venustissima, i. e. or otherwise.—In an answer, yes (colloq.): Ph. Phaniam relictam ais? Ge. Sic, T.: De. Illa maneat? Ch. Sic, T.

    sōl sōlis, m    [2 SER-], the sun: lux solis: quid potest esse sole maius?: occidens, oriens, sunset, sunrise: sole orto Gracchus copias educit, L.: ad solis occasum, towards sunset, Cs.: surgente a sole ad, etc., from early morning, H.—Prov.: adiecit, nondum omnium dierum solem occidisse, i. e. that his day of re<*>enge might yet come, L.— Plur: se duo soles vidisse dicant.—Esp.: spectant in orientem solem, to the East, Cs.: si illud signum solis ortum conspiceret, to the East: ab ortu solis flare venti, L.: alterum (litus) vergit ad occidentum solem, to the west, Cs.: spectat inter occasum solis et septemtriones, north-west, Cs.: quae (pars insulae) est propius solis occasum, Cs.— A day (poet.): septimus, Iu.: O sol Pulcher, O laudande, H.: Supremo sole, at midday, H.: longos Cantando condere soles, spend the long summer days, V.: Si numeres anno soles et nubila toto, the sunny and the cloudy days, O.— The sun, sunlight, sunshine, heat of the sun: paululum a sole, out of the sun: in sole ambulare: torrente meridiano sole, L.: ut veniens dextrum latus aspiciat sol, light of the morning sun, H.: adversi solis ab ictu, sunstroke, O.: patiens pulveris atque solis, H.—Prov.: processerat in solem et pulverem, i. e. into the struggles of life: cum id solis luce videatur clarius, plainer than sunlight.—Plur.: Quae levis adsiduis solibus usta riget, O.: Quae carent ventis et solibus, i. e. are buried, H.: ex imbri soles Prospicere... poteris, V.: Tum blandi soles, O.: aequora semper solibus orba tument, O.: solibus rupta glacies, Iu.—As nom prop., the Sun-god, Sol (an Italian deity): quod magni filia Solis eram, O.: gratīs tibi ago, summe Sol: si hoc uno quicquam Sol vidisset indignius: Solem Consule, qui late facta videt, O.—Fig., the sun, light, glory: P. Africanus sol alter: Solem Asiae Brutum appellat, H.

    spectāculum (-tāclum, Pr.), ī, n    [specto], a place from which shows are witnessed, spectator's seat, place in the theatre: ex omnibus spectaculis plausus est excitatus: spectacula sibi facere, L.— A show, sight, spectacle: superarum rerum atque caelestium: bis terque mutatae dapis, H.: scorti procacis, L.: Non hoc ista sibi tempus spectacula poscit, V.: praebent spectacula capti, O.: homini non amico nostra incommoda spectaculo esse nolim.— A public sight, show, stage-play, spectacle: spectacula sunt tributim data: gladiatorum, L.: scenae, O.: nondum commisso spectaculo, L.

    statuō uī, ūtus, ere    [status], to cause to stand, set up, set, station, fix upright, erect, plant: statue signum, L.: agro qui statuit meo Te, triste lignum (i. e. arborem), H.: Crateras magnos statuunt (on the table), V.: tabernacula statui passus non est, to pitch, Cs.: aeiem quam arte statuerat, latius porrigit, had drawn up, S.: statuitur Lollius in convivio, is taken to the banquet: tabernacula in foro, L.: ubi primum equus Curtium in vado statuit, L.: in nostris castris tibi tabernaculum statue, Cu.: pro rigidis calamos columnis, O.: alqm capite in terram, T.: patrem eius ante oculos: bovem ad fanum Dianae et ante aram, L.: Puer quis Ad cyathum statuetur? H.— To construct and place, set up, erect, make, build: eique statuam equestrem in rostris statui placere, in his honor: Effigiem, V.: Templa tibi, O.: aras e caespite, O.: aëneum tropaeum: carceres eo anno in Circo primum statuti, L.: incensis operibus quae statuerat, N.: Inter et Aegidas mediā statuaris in urbe, i. e. a statue of you, O.: Urbem quam statuo vestra est, found, V.— To cause to stand firm, strengthen, support: rem p. certo animo, Att. ap. C.—Of rules and precedents, to establish, constitute, ordain, fix, settle, set forth: omnīs partīs religionis: vectigal etiam novum ex salariā annonā, L.: Exemplum statuite in me ut adulescentuli Vobis placare studeant, T.: in alquo homine exemplum huius modi: si quid iniungere inferiori velis, si id prius in te ac tuos ipse iuris statueris, etc., first admit it against yourself, L.: citius Quam tibi nostrorum statuatur summa laborum, i. e. is recounted, O.— Of persons, to constitute, appoint, create: arbitrum me huius rei.—Of limits and conditions, to determine, fix, impose, set: imperi diuturnitati modum statuendum putavistis, that a limit should be assigned: statui mihi tum modum et orationi meae, imposed restraints upon: non statuendo felicitati modum, by not limiting his success, L.: modum carminis, O.: providete duriorem vobis condicionem: Finem orationi, make an end of, T.—Of a time or place, to fix, appoint, set: statutus est comitiis dies, L.: multitudini diem statuit ante quam liceret, etc., S.: fruges quoque maturitatem statuto tempore expectant, Cu.— To decide, determine, settle, fix, bring about, choose, make a decision: ut pro merito cuiusque statueretur, L.: ut ipse de eo causā cognitā statuat, to try the cause and decide, Cs.: utrum igitur hoc Graeci statuent... an nostri praetores?: ut statuatis hoc iudicio utrum, etc.: in hoc homine statuetur, possitne homo damnari, etc.: quid faciendum sit, L.: nondum statuerat, conservaret eum necne, N.: in senatu de lege: de absente eo statuere ac iudicare, L.: de P. Lentulo, i. e. decide on the punishment of, S.: (ii), quos contra statuas: Res quoque privatas statui sine crimine iudex, sat in judgment upon, O.—In the mind, to decide, make up one's mind, conclude, determine, be convinced: numquam intellegis, statuendum tibi esse, utrum, etc.: neque tamen possum statuere, utrum magis mirer, etc.: vix statuere apud animum meum possum, utrum, etc., to make up my mind, L.: quidquid nos communi sententiā statuerimus. — To decree, order, ordain, enact, prescribe: statuunt ut decem milia hominum mittantur, Cs.: eos (Siculos) statuisse, ut hoc quod dico postularetur: patres ut statuerent, ne absentium nomina reciperentur: statutum esse (inter plebem et Poenos), ut... impedimenta diriperent, agreed, L.: statuunt ut Fallere custodes tentent, O.: sic, di, statuistis, O.: (Vestalibus) stipendium de publico, decreed a salary, L.: cur his quoque statuisti, quantum ex hoc genere frumenti darent.—Of punishments, to decree, measure out, inflict, pass sentence: considerando... in utrā (lege) maior poena statuatur: obsecrare, ne quid gravius in fratrem statueret, treat harshly, Cs.: quid in illos statuamus consultare, S.: cum triste aliquid statuit, O.: legem de capite civis Romani statui vetare, i. e. sentence of death to be passed.—To resolve, determine, purpose, propose: statuit ab initio ius publicano non dicere: statuerat excusare, to decline the office: proelio decertare, Cs.: non pugnare, L.: habere statutum cum animo ac deliberatum, to have firmly and deliberately resolved: caedis initium fecisset a me, sic enim statuerat.— To judge, declare as a judgment, be of opinion, hold, be convinced, conclude, think, consider: leges statuimus per vim et contra auspicia latas: statuit senatus hoc, ne illi quidem esse licitum, cui concesserat omnia: qui id statuat esse ius quod non oporteat iudicari, who holds that to be the law: cum igitur statuisset, opus esse, etc., had become convinced: statuistis, etiam intra muros Antoni scelus versari, inferred: Hoc anno statuit temporis esse satis, O.: si id dicunt, non recte aliquid statuere eos qui consulantur, that they hold an erroneous opinion: hoc si ita statuetis: statuit nauarchos omnīs vitā esse privandos, thought it necessary to deprive, etc.: causam sibi dicendam esse statuerat, knew: Caesar statuit exspectandam classem, Cs.: si, ut Manilius statuebat, sic est iudicatum: uti statuit, as he thought, L.: omnīs statuit ille quidem non inimicos, sed hostīs, regarded not as adversaries, but as foes: Anaximenes aëra deum statuit, regarded.

    stirps (rarely stirpis, once stirpēs, L.), pis, f or (poet.) m    [STER-].—Of plants, the lower part of the trunk, stock, stem, stalk, root: terra stirpes amplexa: ut tantum modo per stirpīs alantur suas: sceptrum in silvis imo de stirpe recisum, V.: domos avium cum stirpibus imis Eruit, V.— Of hair: vellere ab stirpe capillos, by the roots, Pr., Tb.— A plant, shrub ; usu. plur: stirpium naturae: in seminibus est causa arborum et stirpium. —Of persons, a stem, stock, race, family, lineage: ignoratio stirpis et generis: qui sunt eius stirpis: divina, V.: Herculis stirpe generatus: ab stirpe socius atque amicus populi R., S.— A scion, offspring, descendant, progeny: quibus stirpes deesset, L.: stirps et genus omne futurum, V.: stirpis virilis ex novo matrimonio fuit, a son, L.—Fig., a root, source, origin, foundation, beginning, cause: altae stirpes stultitiae: populum a stirpe repetere: malorum omnium: gentis, L.: Carthago ab stirpe interiit, utterly, S.— Inborn character, nature: non ingenerantur hominibus mores a stirpe generis: nondum exoletā stirpe gentis, L. I II

    super-fundō fūdī, fūsus, ere,    to pour over, pour upon, scatter over: magnam vim telorum superfundere, Ta.: superfusis tinguamus corpora lymphis, O.: iacentem hostes superfusi oppresserunt, overwhelming him, L.—Fig.: superfundens se laetitia, extravagant, L.: (Macedonum fama) superfudit se in Asiam, extended, L.: sed nondum fortuna se animo eius superfuderat, i. e. had intoxicated, Cu.

    tractābilis e, adj. with comp.    [tracto], that may be handled, workable, tangible, manageable, tractable: mare nondum tractabile nanti, O.: non tractabile caelum, i. e. inclement, V.—Fig., pliant, yielding, manageable, tractable: virtus in amicitiā tenera et tractabilis: animus nec adhuc tractabilis arte, O.: ingenium, Cu.: nihil est enim eo (filio) tractabilius.

    ulcerō —, ātus, āre    [ulcus], to make sore, cause to ulcerate: nondum ulcerato serpentis morsu: alcui lumbos onere, H.—Fig.: Non ancilla tuum iecur ulceret ulla, i. e. wound your heart, H.

    ūnus (old oenos, C.), gen. ūnīus, poet. a<*>so ūnius, Ct., V., H.; ūnī, Ct.; voc. ūne, Ct., adj. num.    [cf. Gr. εἷσ, ἑνόσ, οἴνη; Germ. ein; Engl. one].    I. One, a single: unius esse negotium diei, Cs.: divisit populum unum in duas partīs: uno plus Tuscorum cecidisse in acie (sc. quam Romanorum), L.: unā ex parte... alterā ex parte, on one side... on the other, Cs.: unum, alterum, tertium annum Sassia quiescebat: exercituum unus... alter, L.: habetur una atque altera contio, i. e. one after another: neque in uno aut altero animadversum est, sed iam in pluribus, one or two, Cu.: amans Unus et item alter, T.: unus aut summum alter, one or at most two: philosophiam trīs in partīs diviserunt... quarum cum una sit, etc.: orare ut trium harum rerum unam ab se impetrari sinerent, L.: Ex unis geminas mihi conficies nuptias, T.: adductus sum tuis et unis et alteris litteris: tria Graecorum genera sunt, uni Athenienses, etc.—In phrases, ad unum, all together, unanimously, to a man, without exception: consurrexit senatus cum clamore ad unum: Iuppiter, si nondum exosus ad unum Troianos, V.: cum ad unum omnes pugnam poscerent, L.—In unum, into one, to one place, together: Fibrenus divisus cito in unum confluit: paulatim milites in unum conducit, unites, S.—Of that which sustains a common relation to a plurality of subjects, one, the same, one and the same, common: unius aetatis clarissimi et sapientissimi nostrae civitatis viri: atque etiam uno tempore accidit, ut, etc., Cs.: Omnibus hic erit unus honos, V.: unus utrique Error, H.: ceteri amici omnes Uno ore auctores fuere, ut, etc., with one voice, T.: de cuius utilitate omnes uno ore consentiunt: unis moribus et numquam mutatis legibus vivunt: exitus quidem omnium unus et idem fuit: ferar unus et idem, H.—With solus, tantum, or modo, one only, sole, alone, single: unus est solus inventus, qui, etc.: Nil admirari prope res est una, Numici, Solaque, quae, etc., H.: inter bina castra... unum flumen tantum intererat, Cs.: excepit unum tantum, nihil amplius: unā tantum perforatā navi, L.: nam aliis unus modo, aliis plures, aliis omnes eidem videntur: ut ea modo una causa tenuerit Romanos, ne, etc., L. —With an adj sup. (poet. also with a comp.), one in particular, one above others, one especially: rem unam esse omnium difficillimam: quo ego uno equite Romano familiarissime utor: Quam Iuno fertur terris magis omnibus unam Posthabitā coluisse Samo, V.: sagacius unus odoror, H.— With quisque, in the phrase, unus quisque, each several one, each individual, every single, every one: unus quisque vestrum (novit): de uno quoque loquitur.—With a pron indef., some one, any one, any: ex quibus si unum aliquod in te cognoveris, etc.: ad unum aliquem confugere: aliquis unus; unius cuiusdam: si tu solus aut quivis unus, etc.: quorum si unum quodlibet probare potuerit: unus Quiritium quilibet, L.—    II. Praegn., one, alone, only, sole, single: Unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui, T.: cum mihi sit unum opus hoc a parentibus meis relictum: quove praesidio unus per tot gentes pervenisset? L.: erat omnino in Galliā ulteriore legio una, Cs.: quae tibi una in amore atque in deliciis fuit, i. e. above all others. —As subst n.: de Antonio nihil dico praeter unum: cum te unum ex omnibus ad dicendum natum cognossem: ille unus ordinis nostri discessu meo palam exsultavit.—With a negative, no one, not a single one, none whatever: nemo de nobis unus excellat: haec abhortatio praetoris non modo quemquam unum elicuit ad suadendum, sed ne fremitum quidem movit (i. e. non modo non... sed), L.: ad neminem unum summa imperi redit, Cs.— Plur: ut unis litteris totius aestatis res gestas ad senatum perscriberem.—    III. Indef, an, one, some, some one: inter mulieres, Quae ibi aderant, forte unam aspicio adulescentulam, etc., T.: sicut unus paterfamilias his de rebus loquor: unus ex ultimā turbā, L.: e regione unius eorum pontium, Cs.: servus unus exulum initium fecit, L. I II