Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

non+ab+re+visum+est

  • 61 arrogo

    ar-rŏgo ( adr-, Fleck., B. and K., Dietsch, Halm, Weissenb.; arr-, Holder, Dinter; Keller uses both forms), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    Jurid. and polit. t. t.
    A.
    To ask or inquire of one, to question: Venus haec volo adroget te, * Plaut. Rud. 5, 2, 45; cf. Dig. 1, 7, 2.—
    * B.
    Alicui, t. t., to add one officer to another, to associate with, place by the side of:

    cui consuli dictatorem adrogari haud satis decorum visum est patribus,

    Liv. 7, 25, 11.—
    C.
    To take a homo sui juris in the place of a child, to adopt (v. arrogatio), Gell. 5, 19, 4; cf. Dig. 1, 7, 1; 1, 7, 2; 1, 7, 22 al.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    To appropriate that which does not belong to one, to claim as one's own, to arrogate to one's self, to assume:

    quamquam mihi non sumo tantum, judices, neque adrogo, ut, etc.,

    Cic. Planc. 1:

    non enim mihi tantum derogo, tametsi nihil adrogo, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 32:

    sapientiam sibi adrogare,

    id. Brut. 85, 292: ego tantum tibi tribuo, [p. 166] quantum mihi fortasse arrogo, id. Fam. 4, 1 fin.:

    Quod ex alienā virtute sibi adrogant, id mihi ex meā non concedunt,

    Sall. J. 85, 25:

    Nihil adrogabo mihi nobilitatis aut modestiae,

    Tac. H. 1, 30:

    Nec sibi cenarum quivis temere arroget artem,

    Hor. S. 2, 4, 35.—
    B.
    Poet.: alicui aliquid, to adjudge something to another as his own, to confer upon or procure for (opp. abrogare):

    Scire velim, chartis pretium quotus adroget annus,

    Hor. Ep. 2, 1, 35:

    decus arrogavit,

    id. C. 4, 14, 40:

    nihil non arroget armis,

    adjudge every thing to arms, think every thing must yield to, id. A. P. 121.— Hence, arrŏgans ( adr-), antis, P. a., acc. to II. A., appropriating something not one's own; hence, assuming, arrogant (syn.: superbus, insolens, ferox).
    A.
    Lit.:

    si essent adrogantes, non possem ferre fastidium,

    Cic. Phil. 10, 9:

    Induciomarus iste minax atque adrogans,

    id. Font. 12; id. Verr. 2, 1, 60:

    ne arrogans in praeripiendo populi beneficio videretur,

    Caes. B. C. 3, 1:

    pigritia adrogantior,

    Quint. 12, 3, 12:

    adrogantissima persuasio,

    id. Decl. 8, 9.—
    B.
    As a consequence of assumption, haughty, proud, overbearing, insolent (cf. arrogantia, I. B.):

    proponit inania mihi nobilitatis, hoc est hominum adrogantium nomina,

    Cic. Verr. 1, 6:

    de se persuasio,

    Quint. 2, 4, 16:

    crudelitas adrogans,

    Cic. Fam. 5, 4, 2:

    dictum,

    id. Sull. 8, 25:

    consilium,

    id. de Or. 2, 39, 165:

    moderatio,

    Tac. A. 1, 3:

    adversus superiores tristi adulatione, adrogans minoribus, inter pares difficilis,

    id. ib. 11, 21:

    omnem adrogantem humilia,

    Vulg. Job, 40, 6:

    abominatio Domino est omnis adrogans,

    ib. Prov. 16, 5:

    beatos dicimus adrogantes,

    ib. Mal. 3, 15.— Adv.: arrŏgan-ter ( adr-), with assumption, arrogantly, haughtily, proudly, insolently:

    aliquid dicere,

    Cic. de Or. 2, 83, 339; id. Off. 1, 1, 2; Quint. 4, 2, 86:

    scribere,

    Cic. Att. 6, 1:

    aliquid praejudicare,

    id. ad Brut. 1, 4:

    petere,

    id. Lig. 10, 30:

    adsentire,

    id. Inv. 2, 3, 10:

    facere,

    Caes. B. G. 1, 40: adversarios sustinere, D. Brutus ap. Cic. Fam. 11, 13, 4: ingredi, * Vulg. Soph. 1, 9:

    consulere in deditos,

    Tac. Agr. 16.— Comp.:

    multo adrogantius factum,

    Suet. Caes. 79:

    insolentius et adrogantius uti gloriā artis,

    Plin. 36, 10, 36, § 71:

    adrogantius et elatius praefari,

    Gell. 9, 15.— Sup., Oros. 7, 25; 7, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > arrogo

  • 62 decorum

    dĕcōrus, a, um, adj. [decor], Gr. euprepês.
    I.
    Becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous (class.).
    (α).
    With dat.:

    QVAE QVOIQVE DIVO DECORAE GRATAEQVE SINT HOSTIAE PROVIDENTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    color albus praecipue decorus deo est,

    id. ib. 2, 18, 45:

    quod virginitati decorum,

    Liv. 2, 13; Quint. 11, 3, 101; cf. ib. § 104, and 11, [p. 523] 1, 33 al.:

    decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus,

    Liv. 2, 6; cf. Tac. A. 1, 12. —
    * (β).
    With abl. (after the analogy of dignus):

    (facinora puerilia) neque te decora neque tuis virtutibus,

    Plaut. Mil. 3, 1, 24 (cf. id. Aul. 2, 2, 43).—
    * (γ).
    With ad (after the analogy of aptus, accommodatus, etc.):

    nos auri venas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras,

    Cic. N. D. 2, 60, 151.—
    (δ).
    With pro:

    decorum pro causa ratus,

    Tac. H. 3, 7.—
    (ε).
    Absol.:

    decorus est senis sermo, quietus et remissus,

    Cic. de Sen. 9, 28; cf.:

    vox et actio,

    Quint. 10, 1, 17:

    silentium,

    Hor. Od. 4, 1, 35 et saep.:

    nihil nisi quod honestum decorumque sit admirari,

    Cic. Off. 1, 20:

    omnino si quicquam est decorum, nihil est profecto magis, quam aequabilitas universae vitae,

    id. ib. 1, 31, 111; Quint. 5, 10, 40 al.:

    actuariis minutis Patras accedere... non satis visum est decorum,

    Cic. Att. 5, 9; so with a subject-clause, id. ib. 4, 16, 3:

    dulce et decorum est pro patria mori,

    Hor. Od. 3, 2, 13; Ov. M. 9, 6 (opp. turpe); cf. ib. 13, 309 al.—
    B.
    Subst.: dĕ-cōrum, i, n., in Cic. for the Gr. prepon, that which is seemly, suitable; seemliness, fitness, propriety, decorum (for which Quint. uses decor; cf.: decus init.): ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius quam quid deceat videre. Prepon appellant hoc Graeci: nos dicamus sane decorum; Cic. Or. 21, 70; cf.: id, quod Graece prepon dicitur, decorum dici Latine potest, etc., id. Off. 1, 27 sq.; cf. id. ib. 1, 35; Tac. H. 1, 71.— Plur.:

    vota pro reditu ejus et alia decora,

    id. ib. 3, 47:

    plura tribuere,

    id. ib. 3, 5.
    II.
    Absol., decorated, ornamented, adorned; elegant, fine, beautiful, handsome (not so in Cic.; but freq. in the poets and historians, esp. in Hor. and Tacit.): delubra deum, * Lucr. 2, 352; cf.:

    aedes,

    Hor. Od. 1, 30, 3; and:

    supplicationes et alia decora,

    Tac. A. 3, 47:

    galeae ensesque,

    Verg. A. 11, 194:

    insigne clipei,

    id. ib. 2, 392:

    arma,

    Sall. C. 7, 4 al.:

    membra juventae,

    Verg. A. 4, 559; cf.:

    oculi,

    id. ib. 11, 480:

    pectus,

    id. ib. 4, 589:

    os,

    Hor. S. 1, 8, 21:

    facies,

    id. ib. 1, 2, 87; Sall. J. 6, 1:

    caput,

    Ov. M. 6, 167:

    juventa,

    Tac. H. 1, 53:

    genus,

    id. A. 6, 27 al.:

    palaestra,

    noble, skilful, Hor. Od. 1, 10, 3:

    verba,

    id. S. 2, 7, 41; id. Ep. 2, 1, 73:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1.— Sup.: Zeus decorissimus, Apul. Mag. 4, p. 276, 4.—
    (β).
    With abl., adorned with any thing; shining, beautiful with any thing:

    ductores ostro decori,

    Verg. A. 5, 133; cf. id. ib. 12, 126:

    Phoebus fulgente arcu,

    Hor. Carm. Sec. 61:

    Bacchus aureo cornu,

    id. Od. 2, 19, 30:

    Medi pharetrā,

    id. ib. 2, 16, 2:

    dea formāque armisque,

    Ov. M. 2, 773:

    satis decorus etiam Graeca facundia,

    Tac. H. 2, 80.— With ab:

    voces decorae ab aspectu,

    Col. 6, 1. Adv.: dĕcōrē.
    1.
    (Acc. to no. I.) Suitably, properly, decorously:

    ut ea si non decore, at quam minime indecore facere possimus,

    Cic. Off. 1, 31 fin.; cf. id. de Or. 1, 32, 144; 3, 47, 182; Sall. J. 100 fin.
    * 2.
    (acc. to no. II.), elegantly, charmingly, beautifully: formata d. Jovis species, Cic. poët. Div. 1, 12, 20 (cf. above, decora delubra deum).

    Lewis & Short latin dictionary > decorum

  • 63 decorus

    dĕcōrus, a, um, adj. [decor], Gr. euprepês.
    I.
    Becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous (class.).
    (α).
    With dat.:

    QVAE QVOIQVE DIVO DECORAE GRATAEQVE SINT HOSTIAE PROVIDENTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    color albus praecipue decorus deo est,

    id. ib. 2, 18, 45:

    quod virginitati decorum,

    Liv. 2, 13; Quint. 11, 3, 101; cf. ib. § 104, and 11, [p. 523] 1, 33 al.:

    decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus,

    Liv. 2, 6; cf. Tac. A. 1, 12. —
    * (β).
    With abl. (after the analogy of dignus):

    (facinora puerilia) neque te decora neque tuis virtutibus,

    Plaut. Mil. 3, 1, 24 (cf. id. Aul. 2, 2, 43).—
    * (γ).
    With ad (after the analogy of aptus, accommodatus, etc.):

    nos auri venas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras,

    Cic. N. D. 2, 60, 151.—
    (δ).
    With pro:

    decorum pro causa ratus,

    Tac. H. 3, 7.—
    (ε).
    Absol.:

    decorus est senis sermo, quietus et remissus,

    Cic. de Sen. 9, 28; cf.:

    vox et actio,

    Quint. 10, 1, 17:

    silentium,

    Hor. Od. 4, 1, 35 et saep.:

    nihil nisi quod honestum decorumque sit admirari,

    Cic. Off. 1, 20:

    omnino si quicquam est decorum, nihil est profecto magis, quam aequabilitas universae vitae,

    id. ib. 1, 31, 111; Quint. 5, 10, 40 al.:

    actuariis minutis Patras accedere... non satis visum est decorum,

    Cic. Att. 5, 9; so with a subject-clause, id. ib. 4, 16, 3:

    dulce et decorum est pro patria mori,

    Hor. Od. 3, 2, 13; Ov. M. 9, 6 (opp. turpe); cf. ib. 13, 309 al.—
    B.
    Subst.: dĕ-cōrum, i, n., in Cic. for the Gr. prepon, that which is seemly, suitable; seemliness, fitness, propriety, decorum (for which Quint. uses decor; cf.: decus init.): ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius quam quid deceat videre. Prepon appellant hoc Graeci: nos dicamus sane decorum; Cic. Or. 21, 70; cf.: id, quod Graece prepon dicitur, decorum dici Latine potest, etc., id. Off. 1, 27 sq.; cf. id. ib. 1, 35; Tac. H. 1, 71.— Plur.:

    vota pro reditu ejus et alia decora,

    id. ib. 3, 47:

    plura tribuere,

    id. ib. 3, 5.
    II.
    Absol., decorated, ornamented, adorned; elegant, fine, beautiful, handsome (not so in Cic.; but freq. in the poets and historians, esp. in Hor. and Tacit.): delubra deum, * Lucr. 2, 352; cf.:

    aedes,

    Hor. Od. 1, 30, 3; and:

    supplicationes et alia decora,

    Tac. A. 3, 47:

    galeae ensesque,

    Verg. A. 11, 194:

    insigne clipei,

    id. ib. 2, 392:

    arma,

    Sall. C. 7, 4 al.:

    membra juventae,

    Verg. A. 4, 559; cf.:

    oculi,

    id. ib. 11, 480:

    pectus,

    id. ib. 4, 589:

    os,

    Hor. S. 1, 8, 21:

    facies,

    id. ib. 1, 2, 87; Sall. J. 6, 1:

    caput,

    Ov. M. 6, 167:

    juventa,

    Tac. H. 1, 53:

    genus,

    id. A. 6, 27 al.:

    palaestra,

    noble, skilful, Hor. Od. 1, 10, 3:

    verba,

    id. S. 2, 7, 41; id. Ep. 2, 1, 73:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1.— Sup.: Zeus decorissimus, Apul. Mag. 4, p. 276, 4.—
    (β).
    With abl., adorned with any thing; shining, beautiful with any thing:

    ductores ostro decori,

    Verg. A. 5, 133; cf. id. ib. 12, 126:

    Phoebus fulgente arcu,

    Hor. Carm. Sec. 61:

    Bacchus aureo cornu,

    id. Od. 2, 19, 30:

    Medi pharetrā,

    id. ib. 2, 16, 2:

    dea formāque armisque,

    Ov. M. 2, 773:

    satis decorus etiam Graeca facundia,

    Tac. H. 2, 80.— With ab:

    voces decorae ab aspectu,

    Col. 6, 1. Adv.: dĕcōrē.
    1.
    (Acc. to no. I.) Suitably, properly, decorously:

    ut ea si non decore, at quam minime indecore facere possimus,

    Cic. Off. 1, 31 fin.; cf. id. de Or. 1, 32, 144; 3, 47, 182; Sall. J. 100 fin.
    * 2.
    (acc. to no. II.), elegantly, charmingly, beautifully: formata d. Jovis species, Cic. poët. Div. 1, 12, 20 (cf. above, decora delubra deum).

    Lewis & Short latin dictionary > decorus

  • 64 transactum

    trans-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago].
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    To drive through, i. e. to thrust or stick a weapon through (syn. traicio):

    per pectora transigit ensem,

    Sil. 13, 376:

    ferrum per ambos pedes,

    Sen. Oedip. 857. —
    B.
    Transf., to stab, pierce one through with a weapon, to transfix, transpierce:

    gladio pectus transigit,

    Phaedr. 3, 10, 27:

    se ipsum gladio,

    Tac. A. 14, 37:

    juvenem (cuspis),

    Sil. 5, 473:

    viscera (ensis),

    Luc. 4, 545:

    tempora (jaculum),

    id. 9, 824:

    semet ictu gladii,

    Aur. Vict. Caes. 5, 16:

    aliquem ictu,

    id. ib. 39, 13.—
    II.
    To carry through, to bring to an end, to finish, settle, complete, conclude, perform, accomplish, despatch, transact any business (the class. signif. of the word; syn.: absolvo, perficio).
    A.
    In gen.:

    negotium,

    Cic. Fam. 13, 14, 2; so id. Phil. 2, 9, 21; cf.:

    illud, quod faciendum primum fuit, factum atque transactum est,

    id. Cat. 3, 6, 15; id. Div. in Caecil. 14, 45:

    rebus transactis,

    id. Tusc. 4, 25, 55:

    transactā re, convertam me domum,

    Ter. Ad. 2, 4, 22:

    quod plerumque non futura sed transacta perpendimus,

    Curt. 8, 2, 1:

    transactis jam meis partibus,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    intus transigetur, si quid est, quod restet,

    Ter. And. 5, 6, 17:

    aliquid per aliquem,

    Cic. Rosc. Am. 51, 149:

    pleraque per se,

    Liv. 34, 18, 3:

    aliquid cum aliquo,

    Sall. J. 29, 5:

    prius de praetoribus transacta res, quae transigi sorte poterat,

    Liv. 38, 25, 4:

    bellorum egregios fines, quotiens ignoscendo transigatur,

    i. e. by amnesty, Tac. A. 12, 19:

    transigitur rixa caede,

    id. G. 22:

    bella,

    id. H. 2, 38:

    fabulam,

    Plaut. Ps. 1, 5, 151; so,

    fabulam,

    id. Cas. prol. 84:

    comoediam,

    id. Truc. prol. 11:

    si transactum est,

    if all is over, Cic. Fam. 14, 4, 3; cf.: transactum de partibus ratus, Flor 4, 7, 13.—
    B.
    In partic., in business lang., to settle a difference or controversy, to come to a settlement, agreement, or understanding (syn.:

    decerno, statuo): postremo inter se transigant ipsi, ut lubet,

    Ter. Hec. 3, 5, 61:

    cum reo,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    cum aliquo,

    id. Rosc. Am. 39, 114:

    cum aliquo HS ducentis millibus,

    id. Verr. 2, 1, 54, § 140:

    cum privatis non poterat transigi minore pecuniā,

    id. Att. 4, 16, 14:

    rem cum Oppianico transigit, pecuniam ab eo accipit,

    id. Clu. 13, 39:

    ut secum aliquid, quālubet condicione transigeret,

    id. Quint. 31, 97.— Absol.:

    cum debitore,

    Dig. 2, 15, 17.—
    2.
    Transf., in gen.: transigere cum aliquā re, to make an end of, put an end to, be done with a thing (mostly post-Aug.):

    optimum visum est committere rem fortunae et transigere cum Publilio certamen,

    Liv. 9, 12, 11 Weissenb. ad loc.:

    transigite cum expeditionibus,

    Tac. Agr. 34:

    tenebris imis abscondita jam cum luce transegerat,

    App. M. 8, p. 204.— Impers. pass.:

    cum spe votoque uxoris semel transigitur,

    Tac. G. 19; Quint. 7, 1, 44.—
    3.
    To dispose of, sell:

    ubi facultas est transigendi,

    Pall. 3, 26, 2:

    quod teneriores matres generant transigendum est,

    id. 12, 13, 8.—
    C.
    Of time, to bring to an end, to lead, pass, spend (perh. only post-Aug.;

    syn. ago): tempus per ostentationem aut officiorum ambitum,

    Tac. Agr. 18 fin.:

    adulescentiam per haec fere,

    Suet. Tib. 7:

    maximam aetatis partem per haec ac talia,

    id. Claud. 10:

    transacto tribuniciae potestatis tempore,

    id. Tib. 11:

    vixdum mense transacto,

    id. Vit. 8:

    placidas sine suspirio noctes,

    Sen. Ep. 90, 41:

    noctem,

    Suet. Calig. 59:

    non multum venatibus, plus per otium transigunt,

    Tac. G. 15:

    sponsalia filiae natalemque geniti nepotis silentio,

    Suet. Claud. 12:

    pios et insontes amoeno in loco dicimus perpetuitatem transacturos,

    Tert. ad Nat. 2, 19 med.:

    diem sermonibus,

    Plin. Ep. 3, 7, 4.—Hence, transactus, a, um, P. a., completed, settled:

    exceptio transacti negotii,

    Dig. 2, 15, 17.— Subst.: transactum, i, n. (sc. negotium), a completed business, settlement, Dig. 2, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > transactum

  • 65 transigo

    trans-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago].
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    To drive through, i. e. to thrust or stick a weapon through (syn. traicio):

    per pectora transigit ensem,

    Sil. 13, 376:

    ferrum per ambos pedes,

    Sen. Oedip. 857. —
    B.
    Transf., to stab, pierce one through with a weapon, to transfix, transpierce:

    gladio pectus transigit,

    Phaedr. 3, 10, 27:

    se ipsum gladio,

    Tac. A. 14, 37:

    juvenem (cuspis),

    Sil. 5, 473:

    viscera (ensis),

    Luc. 4, 545:

    tempora (jaculum),

    id. 9, 824:

    semet ictu gladii,

    Aur. Vict. Caes. 5, 16:

    aliquem ictu,

    id. ib. 39, 13.—
    II.
    To carry through, to bring to an end, to finish, settle, complete, conclude, perform, accomplish, despatch, transact any business (the class. signif. of the word; syn.: absolvo, perficio).
    A.
    In gen.:

    negotium,

    Cic. Fam. 13, 14, 2; so id. Phil. 2, 9, 21; cf.:

    illud, quod faciendum primum fuit, factum atque transactum est,

    id. Cat. 3, 6, 15; id. Div. in Caecil. 14, 45:

    rebus transactis,

    id. Tusc. 4, 25, 55:

    transactā re, convertam me domum,

    Ter. Ad. 2, 4, 22:

    quod plerumque non futura sed transacta perpendimus,

    Curt. 8, 2, 1:

    transactis jam meis partibus,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    intus transigetur, si quid est, quod restet,

    Ter. And. 5, 6, 17:

    aliquid per aliquem,

    Cic. Rosc. Am. 51, 149:

    pleraque per se,

    Liv. 34, 18, 3:

    aliquid cum aliquo,

    Sall. J. 29, 5:

    prius de praetoribus transacta res, quae transigi sorte poterat,

    Liv. 38, 25, 4:

    bellorum egregios fines, quotiens ignoscendo transigatur,

    i. e. by amnesty, Tac. A. 12, 19:

    transigitur rixa caede,

    id. G. 22:

    bella,

    id. H. 2, 38:

    fabulam,

    Plaut. Ps. 1, 5, 151; so,

    fabulam,

    id. Cas. prol. 84:

    comoediam,

    id. Truc. prol. 11:

    si transactum est,

    if all is over, Cic. Fam. 14, 4, 3; cf.: transactum de partibus ratus, Flor 4, 7, 13.—
    B.
    In partic., in business lang., to settle a difference or controversy, to come to a settlement, agreement, or understanding (syn.:

    decerno, statuo): postremo inter se transigant ipsi, ut lubet,

    Ter. Hec. 3, 5, 61:

    cum reo,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    cum aliquo,

    id. Rosc. Am. 39, 114:

    cum aliquo HS ducentis millibus,

    id. Verr. 2, 1, 54, § 140:

    cum privatis non poterat transigi minore pecuniā,

    id. Att. 4, 16, 14:

    rem cum Oppianico transigit, pecuniam ab eo accipit,

    id. Clu. 13, 39:

    ut secum aliquid, quālubet condicione transigeret,

    id. Quint. 31, 97.— Absol.:

    cum debitore,

    Dig. 2, 15, 17.—
    2.
    Transf., in gen.: transigere cum aliquā re, to make an end of, put an end to, be done with a thing (mostly post-Aug.):

    optimum visum est committere rem fortunae et transigere cum Publilio certamen,

    Liv. 9, 12, 11 Weissenb. ad loc.:

    transigite cum expeditionibus,

    Tac. Agr. 34:

    tenebris imis abscondita jam cum luce transegerat,

    App. M. 8, p. 204.— Impers. pass.:

    cum spe votoque uxoris semel transigitur,

    Tac. G. 19; Quint. 7, 1, 44.—
    3.
    To dispose of, sell:

    ubi facultas est transigendi,

    Pall. 3, 26, 2:

    quod teneriores matres generant transigendum est,

    id. 12, 13, 8.—
    C.
    Of time, to bring to an end, to lead, pass, spend (perh. only post-Aug.;

    syn. ago): tempus per ostentationem aut officiorum ambitum,

    Tac. Agr. 18 fin.:

    adulescentiam per haec fere,

    Suet. Tib. 7:

    maximam aetatis partem per haec ac talia,

    id. Claud. 10:

    transacto tribuniciae potestatis tempore,

    id. Tib. 11:

    vixdum mense transacto,

    id. Vit. 8:

    placidas sine suspirio noctes,

    Sen. Ep. 90, 41:

    noctem,

    Suet. Calig. 59:

    non multum venatibus, plus per otium transigunt,

    Tac. G. 15:

    sponsalia filiae natalemque geniti nepotis silentio,

    Suet. Claud. 12:

    pios et insontes amoeno in loco dicimus perpetuitatem transacturos,

    Tert. ad Nat. 2, 19 med.:

    diem sermonibus,

    Plin. Ep. 3, 7, 4.—Hence, transactus, a, um, P. a., completed, settled:

    exceptio transacti negotii,

    Dig. 2, 15, 17.— Subst.: transactum, i, n. (sc. negotium), a completed business, settlement, Dig. 2, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > transigo

  • 66 peto

    pĕto, īvi and ĭi, ītum, 3 ( perf. petīt, Verg. A. 9, 9;

    Ov F. 1, 109: petisti,

    Cic. Cat. 1, 5, 11; Verg. A. 4, 100; 12, 359:

    petistis,

    Auct. Her. 4, 15, 22:

    petissem,

    Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2:

    petisse,

    Cic. Quint. 11, 37; id. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. [p. 1365] M. 9, 623; cf. Neue, Formenl. 2, 516 sq.), v. a. [Sanscr. root pat-, to fall upon, fly, find; Gr. pet- in piptô (pi-petô), to fall; cf. Lat. impetus and in petomai, to fly; cf. Lat. penna, acci-pit-er, etc.; the root of piptô, and therefore orig. to fall, fall upon; hence, to endeavor to reach or attain any thing].
    I.
    To fall upon any thing.
    A.
    Lit.
    1.
    In a hostile sense, to rush at, attack, assault, assail; to let fly at, aim a blow at, thrust at, etc. (class.; cf.:

    invado, aggredior): gladiatores et vitando caute, et petendo vehementer,

    Cic. Or. 68, 228:

    cujus latus mucro ille petebat,

    id. Lig. 3, 9:

    non latus aut ventrem, sed caput et collum petere,

    to thrust at, id. Mur. 26, 52:

    aliquem spiculo infeste,

    Liv. 2, 20:

    aliquem mālo,

    to throw an apple at any one, Verg. E. 3, 64:

    alicui ungue genas,

    Ov. A. A. 2, 452:

    aliquem saxis, id. de Nuce, 2: aprum jaculis,

    Suet. Tib. 72:

    aëra disco,

    Hor. S. 2, 2, 13:

    bello Penatìs,

    Verg. A. 3, 603:

    armis patriam,

    Vell. 2, 68, 3.—
    2.
    Without the notion of hostility: petere collum alicujus amplexu, to fall upon one's neck, to embrace one, M. Cael. ap. Quint. 4, 2, 124.—Esp. freq., to seek, to direct one's course to, to go or repair to, to make for, travel to a place:

    grues loca calidiora petentes,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    Cyzicum,

    id. Fam. 14, 4, 3:

    Dyrrhachium,

    id. Planc. 41, 97:

    naves,

    to seek, take refuge in their ships, Nep. Milt. 5, 5:

    caelum pennis,

    to fly, Ov. F. 3, 457:

    Graiis Phasi petite viris,

    visited by the Greeks, id. P. 4, 10, 52:

    Metellus Postumium ad bellum gerendum Africam petentem,... urbem egredi passus non est,

    attempting to go, starting, Val. Max. 1, 1, 2.— Transf., of things, to proceed or go towards:

    campum petit amnis,

    Verg. G. 3, 522:

    mons petit astra,

    towers toward the stars, Ov. M. 1, 316: aliquem, to seek, go to a person:

    reginam,

    Verg. A. 1, 717:

    ut te supplex peterem, et tua limina adirem,

    id. ib. 6, 115: aliquid in locum or ad aliquem, to go to a place or person for something, to go in quest of, go to fetch:

    visum est tanti in extremam Italiam petere Brundisium ostreas,

    to go to Brundisium for oysters, Plin. 9, 54, 79, § 169:

    myrrham ad Troglodytas,

    id. 12, 15, 33, § 66:

    harena ad Aethiopas usque petitur,

    id. 36, 6, 9, § 51:

    collis, in quem vimina petebantur,

    id. 16, 10, 15, § 37:

    quaeque trans maria petimus,

    fetch, id. 19, 4, 19, §§ 58, 52.—
    II.
    Trop.
    A.
    To attack, assail one with any thing (class.):

    aiiquem epistulā,

    Cic. Att. 2, 2, 2:

    aliquem fraude et insidiis,

    Liv. 40, 55:

    aliquem falsis criminibus,

    Tac. A. 4, 31.—
    B.
    To demand, seek, require (cf. posco).
    1.
    In gen.:

    ita petit asparagus,

    Varr. R. R. 1, 23:

    ex iis tantum, quantum res petet, hauriemus,

    Cic. de Or. 3, 31, 123:

    aliquem in vincula,

    Quint. 7, 1, 55:

    aliquem ad supplicium,

    id. 7, 6, 6: poenas ab aliquo, to seek satisfaction from or revenge one's self on any one. ut poenas ab optimo quoque peteret sui doloris, Cic. Att. 1, 16, 7:

    ut merito ab eā poenas liberi sui petere debuerint,

    Quint. 3, 11, 12.—
    2.
    In partic.
    a.
    To demand or claim at law, to bring an action to recover, to sue for any thing (syn.:

    postulo): causam dicere Prius unde petitur... Quam ille qui petit,

    Ter. Eun. prol. 11:

    qui per se litem contestatur, sibi soli petit,

    Cic. Rosc Com. 18, 53: aliquando cum servis Habiti furti egit;

    nuper ab ipso Habito petere coepit,

    id. Clu. 59, 163:

    qui non calumniā litium alienos fundos, sed castris, exercitu, signis inferendis petebat,

    id. Mil. 27, 74.—
    b.
    To beg, beseech, ask, request, desire, entreat (syn.: rogo, flagito, obsecro); constr with ab and abl. of pers. (cf. infra); ante- and postclass., with acc. of pers.:

    vos volo, vos peto atque obsecro,

    Plaut. Curc. 1, 2, 60; freq. with ut:

    a te etiam atque etiam peto atque contendo, ut, etc.,

    Cic. Fam. 13, 1, 5:

    peto quaesoque, ut, etc.,

    id. ib. 5, 4, 2:

    peto igitur a te, vel, si pateris, oro, ut,

    id. ib. 9, 13, 3:

    petere in beneficii loco et gratiae, ut,

    id. Verr 2, 3, 82, § 189:

    petere precibus per litteras ab aliquo, ut,

    id. Sull. 19, 55:

    pacem ab aliquo,

    Caes. B. G. 2, 13:

    opem ab aliquo,

    Cic. Tusc. 5, 2, 5:

    vitam nocenti,

    Tac. A. 2, 31:

    petito, ut intrare urbem liceret,

    Just. 43, 5, 6.—Also, with id or illud, and ut, etc.: illud autem te peto, ut, etc., Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 2.—With obj.-clause (mostly poet.):

    arma umeris arcumque animosa petebat Ferre,

    Stat. Achill. 1, 352; cf.: cum peteret (solum) donari quasi proprio suo deo, Suet. Aug. 5: petit aes sibi dari eis artous, Gell. 9, 2, 1.—De aliquo (for ab aliquo), to beg or request of one (post-class.):

    si de me petisses, ut, etc.,

    Dig. 13, 6, 5.—Ab aliquo aliquid alicui, to beg a thing of one person for another (class.):

    M. Curtio tribunatum a Caesare petivi,

    Cic. Q. Fr. 2, 15, 3: ab aliquo pro aliquo petere, to intercede for:

    in eorum studiis, qui a te pro Ligario petunt,

    Cic. Lig. 10, 31.—With ex and abl. pers. (v. infra d.):

    eum petit litteris, ut ad Britanniam proficisceretur,

    Capitol. Pertin. 3, 5; Eutr. 2, 24.—Hence, pĕtītum, i, n., a prayer, desire, request, entreaty, Cat. 68, 39.—
    (β).
    Polit. t. t., to apply or solicit for an office, to be a candidate for office (different from ambire, to go about among the people to collect their votes, to canvass, which took place after the petitio):

    nemo est ex iis, qui nunc petunt, qui, etc.,

    Cic. Att. 1, 1, 2:

    consulatum,

    id. Phil. 2, 30, 76:

    praeturam,

    id. Verr. 1, 8, 23; Liv. 1, 35.—
    c.
    To solicit a person, to seek to possess, to woo:

    libidine sic accensa (Sempronia) ut viros saepius peteret quam peteretur,

    Sall. C. 25, 3:

    cum te tam multi peterent, tu me una petisti,

    Prop. 3, 13, 27:

    formosam quisque petit,

    id. 3, 32, 4:

    multi illam petiere,

    Ov. M. 1, 478; cf.: quae tuus Vir petet, cave, ne neges;

    Ne petitum aliunde eat,

    Cat. 61, 151.—
    d.
    To endeavor to obtain or pursue, to seek, strive after any thing, Plaut. Ep. 1, 2, 40:

    fugā salutem petere,

    Nep. Hann. 11, 4:

    praedam pedibus,

    Ov. M. 1, 534:

    gloriam,

    Sall. C. 54, 5:

    eloquentiae principatum,

    Cic. Or. 17, 56:

    sanguinis profusio vel fortuita vel petita,

    intentional, designed, produced by artificial means, Cels. 2, 8.—With inf.:

    bene vivere,

    Hor. Ep. 1, 11, 29:

    victricemque petunt dextrae conjungere dextram,

    Ov. M. 8, 421; 14, 571:

    conubiis natam sociare Latinis,

    Verg. A. 7, 96:

    aliquem transfigere ferro,

    Mart. 5, 51, 3.—With ex and abl., over, in the case of:

    ex hostibus victoriam petere,

    Liv. 8, 33, 13:

    supplicium ex se, non victoriam peti,

    id. 28, 19, 11:

    imperium ex victis hostibus populum Romanum petere,

    id. 30, 16, 7.—
    e.
    To fetch any thing:

    qui argentum petit,

    Plaut. Ep. 1, 1, 53:

    cibum e flammā,

    Ter. Eun, 3, 2, 38:

    altius initium rei demonstrandae,

    Cic. Caecin. 4, 10:

    aliquid a Graecis,

    id. Ac. 1, 2, 8:

    a litteris exiguam doloris oblivionem,

    to obtain, id. Fam. 5, 15, 4:

    suspirium alte,

    to fetch a deep sigh, Plaut. Cist. 1, 1, 57; cf.:

    latere petitus imo spiritus,

    Hor. Epod. 11, 10; and:

    gemitus alto de corde petiti,

    Ov. M. 2, 622:

    haec ex veteri memoriā petita,

    Tac. H. 3, 5, 1.—
    f.
    To take, betake one's self to any thing:

    iter a Vibone Brundisium terrā petere contendi,

    Cic. Planc. 40, 96:

    diversas vias,

    Val. Fl. 1, 91:

    alium cursum,

    to take another route, Cic. Att. 3, 8, 2:

    aliam in partem petebant fugam,

    betook themselves to flight, fled, Caes. B. G. 2, 24.—
    g.
    To refer to, relate to ( poet.):

    Trojanos haec monstra petunt,

    Verg. A. 9, 128.

    Lewis & Short latin dictionary > peto

  • 67 coeo

    cŏ-ĕo, īvi or ii (e. g. coierunt, Caes. B. G. 6, 22:

    coiere,

    Lucr. 6, 452; Prop. 3 (4), 24, 18; Ov. M. 4, 83 al.:

    cŏĭisse,

    Verg. A. 12, 709:

    coisse,

    Prop. 3 (4), 15, 8; Ov. F. 6, 94; Quint. 5, 9, 5; 5, 11, 35;

    pedants preferred conire to coire,

    Quint. 1, 6, 17; cf. id. 1, 5, 69, and Lachm. ad Lucr. p. 137), ĭtum, īre, v. a. and n.
    I.
    To go or come together, to meet, assemble, collect together (so mostly poet. or in post-Aug. prose); constr. absol., with ad aliquem, ad or in locum, more rar. in loco:

    matronae ad Veturiam Volumniamque frequentes coëunt,

    Liv. 2, 40, 1:

    in porticum,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    ad solitum locum,

    Ov. M. 4, 83:

    ad aliquem,

    Curt. 7, 2, 21: Pharsaliam, * Cat. 64, 37:

    quo (sc. in sedilia theatri) populus coibat,

    Hor. A. P. 207:

    in regiam,

    Curt. 6, 8, 17:

    in quem (locum) coibatur,

    Tac. A. 4, 69:

    apud aram ejus dei in cujus templo coiretur,

    Suet. Aug. 35:

    cum rege in insulā,

    Vell. 2, 101, 1:

    in foro,

    Just. 5, 7, 6:

    milia crabronum coeunt,

    Ov. F. 3, 753; id. H. 7, 123 Loers.:

    coivere amicis animis,

    Curt. 8, 12, 9; 10, 3, 6:

    agmina coibant,

    id. 10, 9, 15; Tac. A. 16, 5; id. H. 1, 27; 2, 52.—
    b.
    Poet.:

    vix memini nobis verba coisse decem,

    i. e. have passed between us, Prop. 3 (4), 15, 8.—
    B.
    Specif., to go or come together in a hostile manner, to encounter:

    inter se coiisse viros et cernere ferro,

    Verg. A. 12, 709; cf. id. G. 4, 73; Ov. M. 3, 236; Luc. 2, 225; Manil. 4, 83; Val. Fl. 5, 635; Stat. Th. 16, 408.—
    II.
    Pregn., to form a whole by coming together, to be united into a whole, to unite, combine (the usu. class. signif.); constr. absol., with cum, or dat.
    A.
    Lit.
    1.
    Of living beings:

    neque se conglobandi coëundique in unum datur spatium,

    Liv. 6, 3, 6; so Verg. A. 9, 801; 10, 410:

    ut vaga illa multitudo coiret in populos,

    Quint. 2, 16, 9:

    qui una coierunt,

    Caes. B. G. 6, 22:

    reliqui (milites) coëunt inter se,

    assemble, id. B. C. 1, 75; so Liv. 7, 37, 15:

    in formam justi exercitūs,

    Vell. 2, 61, 2:

    ut coëat par Jungaturque pari,

    Hor. Ep. 1, 5, 25.—
    b.
    Of the coition of the sexes (both of men and animals), to copulate, Lucr. 4, 1055; cf. Ov. M. 11, 744:

    cum alienā uxore,

    Quint. 7, 3, 10:

    coisse eam cum viro,

    id. 5, 9, 5:

    dominum cum ancillā,

    id. 5, 11, 35:

    cum hospitibus stupro,

    Curt. 5, 1, 37 al.:

    privigno,

    Ov. H. 4, 129:

    simul binis,

    Sen. Cons. ad Marc. 17, 5:

    sic et aves coëunt,

    Ov. M. 9, 733; 10, 324; id. A. A. 2, 615; Col. 6, 27, 3 sq.; Ov. F. 3, 193 al.; cf., of marriage, [p. 359]
    B.
    b.. infra.—
    2.
    Transf., of things: membra. Ov. M. 4, 377; cf. Quint. 11, 3, 96: ignes coire globum quasi in unum, roll together, as into a ball, etc., Lucr. 5, 665; cf. id. 2, 563:

    sanguenque creari Sanguinis inter se multis coëuntibu' guttis,

    out of many little drops running together, id. 1, 838; cf.:

    ut coëat lac,

    to curdle, Varr. R. R. 2, 11, 4; Col. 12, 20, 4:

    bitumen spissatur et in densitatem coit,

    thickens, Plin. 35, 15, 51, § 178; cf.:

    gelidus coit formidine sanguis,

    Verg. A. 3, 30:

    semina,

    Lucr. 3, 395; cf. id. 1, 770; 5, 190; 5, 425:

    tum digiti coëunt,

    Ov. M. 2, 670; Quint. 11, 3, 21:

    ut cornua tota coirent Efficerentque orbem,

    Ov. M. 7, 179; cf. Verg. A. 11, 860:

    palpebrae dormientis non coëunt,

    do not close, Cels. 2, 8:

    labris coëuntibus,

    Quint. 8, 3, 45 et saep.:

    perfectum quiddam fieri, cum omnia coierunt, necesse est,

    id. 11, 3, 9; 9, 1, 9; 2, 19, 2; cf. id. 1, 5, 67:

    quae littera cum quāque optime coëat,

    id. 9, 4, 91:

    ut placidis coëant immitia,

    Hor. A. P. 12.—Of wounds, to close:

    arteria incisa neque coit neque sanescit,

    Cels. 2, 10; cf.:

    potest os coire et vulnus sanescere,

    id. 8, 10; so Plin. 11, 39, 93, § 227; Prop. 3 (4), 24, 18; Ov. Tr. 4, 4, 41; 5, 2, 9; and poet.:

    an male sarta Gratia nequicquam coit et rescinditur?

    Hor. Ep. 1, 3, 32; Petr. 113, 8.—
    B.
    Trop., to unite for some object, in feeling, will, conclusions, etc., to join together, assimilate, combine, agree, ally one ' s self:

    Caesar cum eo coire per Arrium cogitat,

    Cic. Att. 1, 17, 11:

    cum hoc tu coire ausus es, ut... addiceres, etc.,

    id. Red. in Sen. 7, 16; id. Dom. 18, 47:

    principes, quitum unā coierunt, quantum visum est agri adtribuunt,

    Caes. B. G. 6, 22: heri aliquot adulescentuli coimus in Piraeo (Piraeum ap. Cic. Att. 7, 3, 10), Ter. Eun. 3, 4, 1 (consensimus ac pepigimus, Don.):

    duodecim adulescentuli coierunt ex his, qui exsilio erant multati, etc.,

    conspired together, Nep. Pelop. 2, 3; cf.:

    sed neque cum quoquam de eā re collocuturum neque coiturum: sic, ille consensionis globus hujus unius dissensione disjectus est,

    id. Att. 8, 4:

    patricii coiere et interregem creavere,

    Liv. 4, 7, 7:

    mos est regibus, quotiens in societatem coëant, implicare dextras, etc.,

    Tac. A. 12, 47; hence poet.:

    coëant in foedera dextrae,

    Verg. A. 11, 292; Tac. H. 3, 12:

    ad nullius non facinoris societatem coibant,

    Suet. Aug. 32; and, like this, with changed construction.—
    b.
    Esp. of the marriage contract ( poet. and in post-Aug. prose); cf.:

    taedae quoque jure coissent,

    Ov. M. 4, 60:

    conubio,

    Curt. 8, 1, 9:

    nuptiis,

    id. 9, 1, 26; Quint. 5, 11, 32:

    matrimonio,

    Dig. 24, 1, 27:

    in matrimonium,

    ib. 45, 1, 134; cf.:

    hac gener atque socer coëant mercede suorum,

    i. e. in the marriage of Æneas with Lavinia, Verg. A. 7, 317.—
    2.
    Act.: coire societatem ( cum aliquo or absol.), to enter into an alliance, to make a compact, form a league (with some one;

    several times in Cic.): utinam, Pompei, cum Caesare societatem aut numquam coisses aut numquam diremisses!

    Cic. Phil. 2, 10, 24; Nep. Con. 2, 2:

    societatem sceleris,

    Cic. Rosc. Am. 34, 96:

    de municipis fortunis,

    id. ib. 31, 87; Dig. 17, 2, 65, § 10:

    qui societatem in tempus coiit,

    ib. 17, 2, 65, § 6.—
    3.
    Pass.:

    ad eam rem societas coitur,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    ad coëundam societatem,

    id. Fam. 5, 19, 2; so Gell. 1, 9 fin.:

    si unius rei societas coita sit,

    Dig. 17, 2, 65 init.; cf. ib. 17, 2, 65, §§ 2, 9, 10, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > coeo

  • 68 decorus

    decōrus, a, um (decor) = ευπρεπής, I) geziemend, wohlanständig, schicklich, ehrenhaft (Ggstz. indecorus, turpis), a) adi.: vox, actio, Quint.: decorus est senis sermo, Cic.: neque autem idem ubique aut licet aut decorum est, Quint.: cum persuasum sit nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit aut admirari aut optare aut expetere oportere, Cic.: contra ea pleraque nostris moribus sunt decora, quae apud illos turpia putantur, Nep.: decorum est m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: ut vix satis decorum videretur eum plures dies esse in Crassi Tusculano, Cic.: dulce et decorum est pro patria mori, Hor.: nec tam turpe fuit vinci, quam contendisse decorum est, Ov. – m. Dat. (für wen?), color albus praecipue decorus deo est cum in ceteris tum maxime in textili, Cic.: alci decorum est m. folg. Infin., zB. decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus, Liv.: Compar., id agebat decorius militi, quam si deflueret (coma), Auct. itin. Alex. 6 (13). – m. ad u. Akk., nos aeris, argenti, auri venas penitus abditas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras, Cic. de nat. deor. 2, 151. – m. Abl. (nach der Analogie von dignus), facinora puerilia... neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. mil. 619. – m. pro u. Abl., decorum pro causa ratus, si etc., Tac. hist. 3, 7. – b) subst., decōrum, ī, n., das Geziemende, Schickliche, Anständige (griech. το πρέπον), ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius, quam quid deceat videre; πρέπον appellant hoc Graeci, nos dicamus sane decorum, Cic.: haec ita intellegi possumus existimare ex eo decoro, quod poëtae sequuntur, Cic.: Plur., Tac. ann. 3, 5 u. 3, 47. – II) in der äußern Erscheinung usw., anständig, anmutig, zierlich, graziös, glänzend, stattlich, edel, delubra deûm, Lucr.: aedes, Hor.: arma, Sall.: arma habilia magis quam decora, Liv.: arma, quae maxime decora erant, Curt.: dec. corpus, Tac.: facies, palaestra, Hor. – v. Abstr., genus (Abkunst), Tac.: verba, anständige, Hor.: ingenia, edle, schöne Talente, Tac.: quae... poëticis magis decora fabulis quam incorruptis rerum gestarum monumentis traduntur, mehr im Schmucke dichterischer Sagen als nach unverfälschten Geschichtsdenkmalen, Liv. praef. § 6. – v. leb. Wesen, m. Abl. wodurch? fuit staturā elevatā (gerader) decorus, Capit.: Phoebus decorus fulgente arcu, Hor.: dea decora formāque armisque, Ov.: satis decorus etiam Graecā facundiā, Tac. – m. ab (von seiten) u. Abl., boves ab aspectu decori, Col. 6, 1, 2. – absol., im Compar. u. Superl., quo decorior Ganymedes aut carior suo amatori? Tert. ad nat. 2, 10 extr.: eum (Zenonem) longe decorissimum fuisse, Apul. apol. 4.

    lateinisch-deutsches > decorus

  • 69 decorus

    decōrus, a, um (decor) = ευπρεπής, I) geziemend, wohlanständig, schicklich, ehrenhaft (Ggstz. indecorus, turpis), a) adi.: vox, actio, Quint.: decorus est senis sermo, Cic.: neque autem idem ubique aut licet aut decorum est, Quint.: cum persuasum sit nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit aut admirari aut optare aut expetere oportere, Cic.: contra ea pleraque nostris moribus sunt decora, quae apud illos turpia putantur, Nep.: decorum est m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: ut vix satis decorum videretur eum plures dies esse in Crassi Tusculano, Cic.: dulce et decorum est pro patria mori, Hor.: nec tam turpe fuit vinci, quam contendisse decorum est, Ov. – m. Dat. (für wen?), color albus praecipue decorus deo est cum in ceteris tum maxime in textili, Cic.: alci decorum est m. folg. Infin., zB. decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus, Liv.: Compar., id agebat decorius militi, quam si deflueret (coma), Auct. itin. Alex. 6 (13). – m. ad u. Akk., nos aeris, argenti, auri venas penitus abditas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras, Cic. de nat. deor. 2, 151. – m. Abl. (nach der Analogie von dignus), facinora puerilia... neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. mil. 619. – m. pro u. Abl., decorum pro causa ratus, si etc., Tac. hist. 3,
    ————
    7. – b) subst., decōrum, ī, n., das Geziemende, Schickliche, Anständige (griech. το πρέπον), ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius, quam quid deceat videre; πρέπον appellant hoc Graeci, nos dicamus sane decorum, Cic.: haec ita intellegi possumus existimare ex eo decoro, quod poëtae sequuntur, Cic.: Plur., Tac. ann. 3, 5 u. 3, 47. – II) in der äußern Erscheinung usw., anständig, anmutig, zierlich, graziös, glänzend, stattlich, edel, delubra deûm, Lucr.: aedes, Hor.: arma, Sall.: arma habilia magis quam decora, Liv.: arma, quae maxime decora erant, Curt.: dec. corpus, Tac.: facies, palaestra, Hor. – v. Abstr., genus (Abkunst), Tac.: verba, anständige, Hor.: ingenia, edle, schöne Talente, Tac.: quae... poëticis magis decora fabulis quam incorruptis rerum gestarum monumentis traduntur, mehr im Schmucke dichterischer Sagen als nach unverfälschten Geschichtsdenkmalen, Liv. praef. § 6. – v. leb. Wesen, m. Abl. wodurch? fuit staturā elevatā (gerader) decorus, Capit.: Phoebus decorus fulgente arcu, Hor.: dea decora formāque armisque, Ov.: satis decorus etiam Graecā facundiā, Tac. – m. ab (von seiten) u. Abl., boves ab aspectu decori, Col. 6, 1, 2. – absol., im Compar. u. Superl., quo decorior Ganymedes aut carior suo amatori? Tert. ad nat. 2, 10 extr.: eum (Zenonem) longe decorissimum fuisse, Apul. apol. 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > decorus

  • 70 pertineo

    pertineo, tinuī, ēre (per u. teneo), sich hin erstrecken, sich erstrecken, sich hinziehen, I) eig.: hoc (latus) pertinet circiter milia passuum quinquaginta, Caes.: implicatio nervorum pertinet toto corpore (über den g. K.), Cic.: arteria aspera ad pulmones usque pertinet, Cic.: Belgae pertinent ad partem fluminis, Caes.: pert. in omnes partes, Cic.: unde pons in oppidum pertinens explicatur, Sall. fr.: iugum pertinens in Armeniam, Auct. b. Alex. – II) übtr. sich erstrecken, 1) sich erstrecken = sich verbreiten, caritas patriae per omnes ordines pertinebat, Liv.: bonitas ad multitudinem pertinet, Cic.: in totam vitam, Sen.: partium sensu non satis pertinente in omnia, Liv.: ratio quaedam per omnium naturam rerum pertinens, Cic. – 2) zu etw. dienen, führen, den u. den Zweck haben, quorsum, inquam, haec quaestio pertinet? Sen.: sed quo illa oratio pertinuit? an uti vos infestos coniurationi faceret? Sall.: ea, quae ad effeminandos animos pertinent, Caes.: quae res etsi nihil ad levandas iniurias pertinere videbantur, Caes.: dah. ad rem non pertinet m. folg. Infin., es führt zu nichts, es hat keinen Zweck, si ad rem non pertinet planius ostendere, quod etc., Cornif. rhet. 4, 37 Kays.: u. bes. quo od. quorsum (quorsus) pertinet m. folg. Infin., wozu dient es, wozu soll es führen, was hat es für einen Zweck (Sinn), quo pertinuit nudare corpus? Tac. ann. 3, 12: quorsum pertinuit stipare Platona Menandro? Hor. sat. 2, 3, 11: quorsus pertinuit hanc comparare materiam? Sen. nat. qu. 1, 17, 2. – 3) auf jmd. od. etw. sich beziehen, zu jmd. od. etwas gehören, jmd. od. etw. angehen, a) im allg.: ut prius quod ad deos pertinet dicam, Varro LL.: expugnatae urbis praedam ad militem, deditae ad duces pertinere (gehöre), Tac.: quae ad victum pertinebant, Nep.: pertinebit ad rem praeceptores paedagogosque pueris placidos dari, Sen.: illa res ad officium meum pertinet, Cic.: nihil ad patriciam Sulpiciorum familiam Quirinius pertinuit, ging die F. nichts an, Tac.: eodem pertinet, quod causam eius probo, Cic.: illud... quo pertineat, videte, Cic.: summa illuc pertinet, ut etc., Cic.: interpretando, quorsum quidque pertineat, Cic. – mit folg. Acc. u. Infin., ad rem pertinere visum est (es schien zweckmäßig) consules primo quoque tempore creari, Liv. 35, 24, 1: nihil deesse Ciceroni cum ad officium tum ad existimationem meam pertinet, erfordert sowohl meine Pflicht als usw., Cic. ad Att. 14, 16, 4: u. so Cic. de off. 3, 67. Liv. 10, 24, 17; 36, 26, 3; 45, 10, 5. – b) jmd. treffen, angehen, jmdm. gelten, zur Last fallen, ad quem suspicio maleficii pertineat, Cic.: se scire, ad quem maleficium pertineret, Cic.: ad imperatorem prodigium pertinere, Liv.: nec, ad quos pertineat facinus, vestigia ulla exstare, Liv. – c) jmd. od. etwas angenehm od. schmerzlich berühren, auf jmd. oder etwas Einfluß haben, von Einfluß sein, mors nec ad vivos nec ad mortuos pertinet, Cic.: nihil ista ad mortuum pertinent, berühren schmerzlich, Plin. ep.: hoc nihil ad me pertinet, Cic.: si quid hoc ad rem pertinet, wenn anders dieser Umstand etwas zur Sache tut, Cic.: haud sane multum ad se pertinere, utrum... an etc., es mache nicht viel für ihn aus, es sei für ihn ziemlich gleichgültig, Liv.: non putavit in rem pertinere ubi aut quando periret qui perire deberet, Sen. rhet. – d) jmd. od. etw. anbelangen, betreffen, in der Verbdg. quod od. quantum pertinet ad m. Acc. = was od. soviel den u. den od. das u. das anbelangt, was den u. den od. das u. das betrifft, in betreff des u. des, quod ad populum pertinet, Cic. Planc. 7: quod ad indutias pertineret, Caes. b. c. 3, 17, 3: öfter nachaug., quod ad aetates pertinet, Cels.: quod ad virtutem pertinet, Sen. rhet.: quod ad me pertinet, Sen. rhet. u. Flor.: quantum ad me od. ad te pertinet, Plin. ep.: quantum ad decernentes pertinet, Plin. ep.

    lateinisch-deutsches > pertineo

  • 71 pertineo

    pertineo, tinuī, ēre (per u. teneo), sich hin erstrecken, sich erstrecken, sich hinziehen, I) eig.: hoc (latus) pertinet circiter milia passuum quinquaginta, Caes.: implicatio nervorum pertinet toto corpore (über den g. K.), Cic.: arteria aspera ad pulmones usque pertinet, Cic.: Belgae pertinent ad partem fluminis, Caes.: pert. in omnes partes, Cic.: unde pons in oppidum pertinens explicatur, Sall. fr.: iugum pertinens in Armeniam, Auct. b. Alex. – II) übtr. sich erstrecken, 1) sich erstrecken = sich verbreiten, caritas patriae per omnes ordines pertinebat, Liv.: bonitas ad multitudinem pertinet, Cic.: in totam vitam, Sen.: partium sensu non satis pertinente in omnia, Liv.: ratio quaedam per omnium naturam rerum pertinens, Cic. – 2) zu etw. dienen, führen, den u. den Zweck haben, quorsum, inquam, haec quaestio pertinet? Sen.: sed quo illa oratio pertinuit? an uti vos infestos coniurationi faceret? Sall.: ea, quae ad effeminandos animos pertinent, Caes.: quae res etsi nihil ad levandas iniurias pertinere videbantur, Caes.: dah. ad rem non pertinet m. folg. Infin., es führt zu nichts, es hat keinen Zweck, si ad rem non pertinet planius ostendere, quod etc., Cornif. rhet. 4, 37 Kays.: u. bes. quo od. quorsum (quorsus) pertinet m. folg. Infin., wozu dient es, wozu soll es führen, was hat es für einen Zweck (Sinn), quo pertinuit nudare corpus? Tac. ann.
    ————
    3, 12: quorsum pertinuit stipare Platona Menandro? Hor. sat. 2, 3, 11: quorsus pertinuit hanc comparare materiam? Sen. nat. qu. 1, 17, 2. – 3) auf jmd. od. etw. sich beziehen, zu jmd. od. etwas gehören, jmd. od. etw. angehen, a) im allg.: ut prius quod ad deos pertinet dicam, Varro LL.: expugnatae urbis praedam ad militem, deditae ad duces pertinere (gehöre), Tac.: quae ad victum pertinebant, Nep.: pertinebit ad rem praeceptores paedagogosque pueris placidos dari, Sen.: illa res ad officium meum pertinet, Cic.: nihil ad patriciam Sulpiciorum familiam Quirinius pertinuit, ging die F. nichts an, Tac.: eodem pertinet, quod causam eius probo, Cic.: illud... quo pertineat, videte, Cic.: summa illuc pertinet, ut etc., Cic.: interpretando, quorsum quidque pertineat, Cic. – mit folg. Acc. u. Infin., ad rem pertinere visum est (es schien zweckmäßig) consules primo quoque tempore creari, Liv. 35, 24, 1: nihil deesse Ciceroni cum ad officium tum ad existimationem meam pertinet, erfordert sowohl meine Pflicht als usw., Cic. ad Att. 14, 16, 4: u. so Cic. de off. 3, 67. Liv. 10, 24, 17; 36, 26, 3; 45, 10, 5. – b) jmd. treffen, angehen, jmdm. gelten, zur Last fallen, ad quem suspicio maleficii pertineat, Cic.: se scire, ad quem maleficium pertineret, Cic.: ad imperatorem prodigium pertinere, Liv.: nec, ad quos pertineat facinus, vestigia ulla exstare, Liv. – c) jmd. od. etwas angenehm od. schmerzlich berühren, auf
    ————
    jmd. oder etwas Einfluß haben, von Einfluß sein, mors nec ad vivos nec ad mortuos pertinet, Cic.: nihil ista ad mortuum pertinent, berühren schmerzlich, Plin. ep.: hoc nihil ad me pertinet, Cic.: si quid hoc ad rem pertinet, wenn anders dieser Umstand etwas zur Sache tut, Cic.: haud sane multum ad se pertinere, utrum... an etc., es mache nicht viel für ihn aus, es sei für ihn ziemlich gleichgültig, Liv.: non putavit in rem pertinere ubi aut quando periret qui perire deberet, Sen. rhet. – d) jmd. od. etw. anbelangen, betreffen, in der Verbdg. quod od. quantum pertinet ad m. Acc. = was od. soviel den u. den od. das u. das anbelangt, was den u. den od. das u. das betrifft, in betreff des u. des, quod ad populum pertinet, Cic. Planc. 7: quod ad indutias pertineret, Caes. b. c. 3, 17, 3: öfter nachaug., quod ad aetates pertinet, Cels.: quod ad virtutem pertinet, Sen. rhet.: quod ad me pertinet, Sen. rhet. u. Flor.: quantum ad me od. ad te pertinet, Plin. ep.: quantum ad decernentes pertinet, Plin. ep.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pertineo

  • 72 adsequor

    as-sĕquor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm), sĕcūtus (or sĕquutus; v. sequor), 3, v. dep., to follow one in order to come up to him, to pursue.
    I.
    A.. In gen. (only ante-class. in the two foll. exs.): ne sequere, adsequere, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, § 73 Müll.:

    Adsequere, retine,

    Ter. Phorm. 5, 8, 89.—Far more freq.,
    B.
    Esp., to reach one by pursuing him:

    sequendo pervenire ad aliquem: nec quicquam sequi, quod adsequi non queas,

    Cic. Off. 1, 31, 110.—Hence, to overtake, come up with a person or thing (with the idea of active exertion; while consequi designates merely a coming up with, a meeting with a desired object, the attainment of a wish; cf. Doed. Syn. III. p. 147 sq. According to gen. usage, adsequor is found only in prose;

    but consequor is freq. found in the poets): si es Romae jam me adsequi non potes, sin es in viā, cum eris me adsecutus, coram agemus,

    Cic. Att. 3, 5; [p. 178] poët. ap. Cic. Tusc. 1, 39, 94:

    Pisonem nuntius adsequitur,

    Tac. A. 2, 75.—In the histt. also absol.:

    ut si viā rectā vestigia sequentes īssent, haud dubie adsecuturi fuerint,

    Liv. 28, 16:

    in Bruttios raptim, ne Gracchus adsequeretur, concessit,

    id. 24, 20:

    nondum adsecutā parte suorum,

    arrived, id. 33, 8; Tac. H. 3, 60.—
    II.
    Trop.
    A.
    To gain, obtain, procure:

    eosdem honorum gradus adsecuti,

    Cic. Planc. 25, 60:

    immortalitatem,

    id. ib. 37, 90:

    omnes magistratus sine repulsā,

    id. Pis. 1, 2; so Sall. J. 4, 4:

    regnum,

    Curt. 4, 6 al.:

    nihil quicquam egregium,

    Cic. de Or. 1, 30, 134; id. Verr. 2, 1, 57:

    quā in re nihil aliud adsequeris, nisi ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    adsecutas virtute, ne, etc.,

    Just. 2, 4.—
    B.
    To attain to one in any quality, i. e. to come up to, to equal, match; more freq. in regard to the quality itself, to attain to:

    Sisenna Clitarchum velle imitari videtur: quem si adsequi posset, aliquantum ab optimo tamen abesset,

    Cic. Leg. 1, 2 fin.:

    benevolentiam tuam erga me imitabor, merita non adsequar,

    id. Fam. 6, 4 fin.; so id. ib. 1, 4 fin.:

    qui illorum prudentiam, non dicam adsequi, sed quanta fuerit perspicere possint,

    id. Har. Resp. 9, 18:

    ingenium alicujus aliquā ex parte,

    Plin. Ep. 4, 8, 5: ut longitudo aut plenitudo harum multitudinem alterius adsequatur et exaequet, Auct. ad Her. 4, 20.—
    III.
    Transf. to mental objects, to attain to by an effort of the under standing, to comprehend, understand:

    ut essent, qui cogitationem adsequi possent et voluntatem interpretari,

    Cic. Inv. 2, 47, 139:

    quibus (ratione et intellegentiā) utimur ad eam rem, ut apertis obscura adsequamur,

    id. N. D. 3, 15, 38:

    ut scribas ad me, quid ipse conjecturā adsequare,

    id. Att. 7, 13 A fin.:

    Quis tot ludibria fortunae... aut animo adsequi queat aut oratione complecti?

    Curt. 4, 16, 10; Sex. Caecil. ap. Gell. 20, 1, 5:

    quid istuc sit, videor ferme adsequi,

    Gell. 3, 1, 3:

    visum est et mihi adsecuto omnia a principio diligenter ex ordine tibi scribere,

    Vulg. Luc. 1, 3:

    adsecutus es meam doctrinam,

    ib. 2 Tim. 3, 10; ib. 1 Tim. 4, 6.
    Pass. acc. to Prisc. p. 791 P., but without an example; in Cic. Verr. 2, 2, 73 fin., instead of the earlier reading, it is better to read, ut haec diligentia nihil eorum investigare, nihil adsequi potuerit; cf. Zumpt ad h. l., and Gronov. Observ. 1, 12, 107; so also B. and K.

    Lewis & Short latin dictionary > adsequor

  • 73 assequor

    as-sĕquor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm), sĕcūtus (or sĕquutus; v. sequor), 3, v. dep., to follow one in order to come up to him, to pursue.
    I.
    A.. In gen. (only ante-class. in the two foll. exs.): ne sequere, adsequere, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, § 73 Müll.:

    Adsequere, retine,

    Ter. Phorm. 5, 8, 89.—Far more freq.,
    B.
    Esp., to reach one by pursuing him:

    sequendo pervenire ad aliquem: nec quicquam sequi, quod adsequi non queas,

    Cic. Off. 1, 31, 110.—Hence, to overtake, come up with a person or thing (with the idea of active exertion; while consequi designates merely a coming up with, a meeting with a desired object, the attainment of a wish; cf. Doed. Syn. III. p. 147 sq. According to gen. usage, adsequor is found only in prose;

    but consequor is freq. found in the poets): si es Romae jam me adsequi non potes, sin es in viā, cum eris me adsecutus, coram agemus,

    Cic. Att. 3, 5; [p. 178] poët. ap. Cic. Tusc. 1, 39, 94:

    Pisonem nuntius adsequitur,

    Tac. A. 2, 75.—In the histt. also absol.:

    ut si viā rectā vestigia sequentes īssent, haud dubie adsecuturi fuerint,

    Liv. 28, 16:

    in Bruttios raptim, ne Gracchus adsequeretur, concessit,

    id. 24, 20:

    nondum adsecutā parte suorum,

    arrived, id. 33, 8; Tac. H. 3, 60.—
    II.
    Trop.
    A.
    To gain, obtain, procure:

    eosdem honorum gradus adsecuti,

    Cic. Planc. 25, 60:

    immortalitatem,

    id. ib. 37, 90:

    omnes magistratus sine repulsā,

    id. Pis. 1, 2; so Sall. J. 4, 4:

    regnum,

    Curt. 4, 6 al.:

    nihil quicquam egregium,

    Cic. de Or. 1, 30, 134; id. Verr. 2, 1, 57:

    quā in re nihil aliud adsequeris, nisi ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    adsecutas virtute, ne, etc.,

    Just. 2, 4.—
    B.
    To attain to one in any quality, i. e. to come up to, to equal, match; more freq. in regard to the quality itself, to attain to:

    Sisenna Clitarchum velle imitari videtur: quem si adsequi posset, aliquantum ab optimo tamen abesset,

    Cic. Leg. 1, 2 fin.:

    benevolentiam tuam erga me imitabor, merita non adsequar,

    id. Fam. 6, 4 fin.; so id. ib. 1, 4 fin.:

    qui illorum prudentiam, non dicam adsequi, sed quanta fuerit perspicere possint,

    id. Har. Resp. 9, 18:

    ingenium alicujus aliquā ex parte,

    Plin. Ep. 4, 8, 5: ut longitudo aut plenitudo harum multitudinem alterius adsequatur et exaequet, Auct. ad Her. 4, 20.—
    III.
    Transf. to mental objects, to attain to by an effort of the under standing, to comprehend, understand:

    ut essent, qui cogitationem adsequi possent et voluntatem interpretari,

    Cic. Inv. 2, 47, 139:

    quibus (ratione et intellegentiā) utimur ad eam rem, ut apertis obscura adsequamur,

    id. N. D. 3, 15, 38:

    ut scribas ad me, quid ipse conjecturā adsequare,

    id. Att. 7, 13 A fin.:

    Quis tot ludibria fortunae... aut animo adsequi queat aut oratione complecti?

    Curt. 4, 16, 10; Sex. Caecil. ap. Gell. 20, 1, 5:

    quid istuc sit, videor ferme adsequi,

    Gell. 3, 1, 3:

    visum est et mihi adsecuto omnia a principio diligenter ex ordine tibi scribere,

    Vulg. Luc. 1, 3:

    adsecutus es meam doctrinam,

    ib. 2 Tim. 3, 10; ib. 1 Tim. 4, 6.
    Pass. acc. to Prisc. p. 791 P., but without an example; in Cic. Verr. 2, 2, 73 fin., instead of the earlier reading, it is better to read, ut haec diligentia nihil eorum investigare, nihil adsequi potuerit; cf. Zumpt ad h. l., and Gronov. Observ. 1, 12, 107; so also B. and K.

    Lewis & Short latin dictionary > assequor

  • 74 impedimentum

    impedīmentum, ī, n. (impedio), I) das, wodurch man verwickelt oder zurückgehalten wird, schneller vorwärts zu kommen, das Hindernis, a) eig.: cogita compeditos primo aegre ferre onera et impedimenta crurum, Sen. de tranqu. anim. 10 in. – b) übtr.: impedimenta naturae diligentiā industriāque superare, Cic.: impedimentum alci facere od. inferre, Cic., od. afferre, Tac.: esse impedimenti loco od. impedimento, Caes. u. Cic.: non modo nullo adiumento esse, sed potius maximo impedimento, Cornif. rhet. 2, 16. – utrisque impedimentum ad rem gerendam fuit, Liv.: ut ad omnes conatus regis impedimento esset, Liv. (s. Weißenb. Liv. 44, 46, 2): Gallis magno ad pugnam erat impedimento, quod etc., Caes. – scio, quae tibi causa fuerit impedimento, quo minus praecurrere adventum meum in Campaniam posses, Plin. ep. 6, 28, 1: Caepio impedimento est, quo setius (= quo minus) feratur (lex), Cornif. rhet. 1, 21. – II) insbes., im Plur. = das Gepäck eines Reisenden od. eines Heeres, sofern es den Zug aufhält, die Bagage, wozu auch Packknechte, Wagen u. Lasttiere gehören (während sarcina das Reisebündel, der Tornister der Reisenden u. Soldaten ist, dah. oft verb. impedimenta ac sarcinae), a) eines Reisenden, impedimenta exspectanda sunt, quae Anagniā veniunt, Cic.: obviam fit ei Clodius, expeditus, in equo, nullā raedā, nullis impedimentis, Cic.: actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: übtr., pleni sunt eiusmodi impedimentis (solchen Wustes) grammaticorum commentarii, Quint. 1, 8, 19. – b) eines Heeres, totius exercitus impedimenta, Caes.: magnus numerus impedimentorum, Packpferde, Caes.: calones et impedimenta, Caes.: impedimenta et sarcinas invadere, Liv.: omnes impedimentis exuere, Liv.: arma impedimentaque amittere, Nep.: impedimenta diripere, Liv.

    lateinisch-deutsches > impedimentum

  • 75 inscitus

    īn-scītus, a, um, I) ungeschickt, unverständig, töricht, ungereimt, stultus inscitusque, Plaut.: mulier, Plaut.: inscitum offere iniuriam, Tac.: non insc. iocus, Suet.: quid autem est inscitius, quam etc., Cic. de nat. deor. 2, 36 u. de div. 2, 127: inscitissimus, Plaut. most. 1135: non inscitum visum est m. folg. Acc. u. Infin., Gell. 10, 20, 2. – II) unkundig, unwissend, tibi postea uni dicam, ne inscitiores (die Unwissenderen) audiant ac discant, Gell. 19, 10, 14.

    lateinisch-deutsches > inscitus

  • 76 impedimentum

    impedīmentum, ī, n. (impedio), I) das, wodurch man verwickelt oder zurückgehalten wird, schneller vorwärts zu kommen, das Hindernis, a) eig.: cogita compeditos primo aegre ferre onera et impedimenta crurum, Sen. de tranqu. anim. 10 in. – b) übtr.: impedimenta naturae diligentiā industriāque superare, Cic.: impedimentum alci facere od. inferre, Cic., od. afferre, Tac.: esse impedimenti loco od. impedimento, Caes. u. Cic.: non modo nullo adiumento esse, sed potius maximo impedimento, Cornif. rhet. 2, 16. – utrisque impedimentum ad rem gerendam fuit, Liv.: ut ad omnes conatus regis impedimento esset, Liv. (s. Weißenb. Liv. 44, 46, 2): Gallis magno ad pugnam erat impedimento, quod etc., Caes. – scio, quae tibi causa fuerit impedimento, quo minus praecurrere adventum meum in Campaniam posses, Plin. ep. 6, 28, 1: Caepio impedimento est, quo setius (= quo minus) feratur (lex), Cornif. rhet. 1, 21. – II) insbes., im Plur. = das Gepäck eines Reisenden od. eines Heeres, sofern es den Zug aufhält, die Bagage, wozu auch Packknechte, Wagen u. Lasttiere gehören (während sarcina das Reisebündel, der Tornister der Reisenden u. Soldaten ist, dah. oft verb. impedimenta ac sarcinae), a) eines Reisenden, impedimenta exspectanda sunt, quae Anagniā veniunt, Cic.: obviam fit ei Clodius, expeditus, in equo, nullā raedā,
    ————
    nullis impedimentis, Cic.: actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: übtr., pleni sunt eiusmodi impedimentis (solchen Wustes) grammaticorum commentarii, Quint. 1, 8, 19. – b) eines Heeres, totius exercitus impedimenta, Caes.: magnus numerus impedimentorum, Packpferde, Caes.: calones et impedimenta, Caes.: impedimenta et sarcinas invadere, Liv.: omnes impedimentis exuere, Liv.: arma impedimentaque amittere, Nep.: impedimenta diripere, Liv.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > impedimentum

  • 77 inscitus

    īn-scītus, a, um, I) ungeschickt, unverständig, töricht, ungereimt, stultus inscitusque, Plaut.: mulier, Plaut.: inscitum offere iniuriam, Tac.: non insc. iocus, Suet.: quid autem est inscitius, quam etc., Cic. de nat. deor. 2, 36 u. de div. 2, 127: inscitissimus, Plaut. most. 1135: non inscitum visum est m. folg. Acc. u. Infin., Gell. 10, 20, 2. – II) unkundig, unwissend, tibi postea uni dicam, ne inscitiores (die Unwissenderen) audiant ac discant, Gell. 19, 10, 14.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > inscitus

  • 78 idōneus

        idōneus adj.,    fit, meet, proper, becoming, suitable, apt, capable, convenient, sufficient: rerum initium, T.: quos idoneos ducebat, consilium habet, S.: auctor, responsible: minus idoneum hominem praemio adficere, i. e. deserving: idoneum visum est dicere, etc., pertinent, S.: minus idoneis (verbis) uti: aetas ad haec utenda, T.: ad amicitiam: ad navium multitudinem portūs: ad agendum tempora: idoneus, quem fallere incipias, T.: idoneus non est, qui impetret, etc.: res, de quā quaeratur: non natus idoneus armis, Pr.: novis rebus, S.: arti Cuilibet, H.: castris locus, Cs.: patriae, serviceable, Iu.: Fons rivo dare nomen, i. e. large enough, H.: Si torrere iecur quaeris idoneum, H. — Plur m. as subst: in deligendis idoneis: cum idoneis conlocutus, L.
    * * *
    idonea, idoneum ADJ
    suitable, fit, proper; sufficient for, able

    Latin-English dictionary > idōneus

  • 79 cursus

    cursus, ūs, m. [id.], a running ( on foot, on a horse, chariot, ship, etc.), a course, way, march, passage, voyage, journey, etc. (very freq.).
    I.
    Lit.
    1.
    Of living beings:

    ingressus, cursus, accubitio, etc.,

    Cic. N. D. 1, 34, 94:

    ibi cursu, luctando... sese exercebant,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 24; cf. id. Most. 1, 2, 73, and Hor. A. P. 412:

    quique pedum cursu valet, etc.,

    Verg. A. 5, 67:

    cursu superare canem,

    Hor. Ep. 1, 18, 51:

    milites cursu exanimati,

    Caes. B. G. 2, 23:

    huc magno cursu intenderunt,

    at full speed, id. ib. 3, 19:

    magno cursu concitatus,

    id. B. C. 1, 70:

    cursu incitatus,

    id. ib. 1, 79; 3, 46; Auct. B. Alex. 20; cf.:

    in cursu esse,

    Cic. Att. 5, 16, 1; cf. II. fin. infra:

    strictis gladiis cursu in hostem feruntur,

    advance at a run, Liv. 9, 13, 2:

    effuso cursu,

    id. 2, 50, 6:

    eo cursu proripere, ut, etc.,

    id. 24, 26, 12; 31, 21, 6:

    eo cursu, Auct. B. Alex 30: eodem cursu contendere,

    right onward, Caes. B. C. 2, 35; cf. id. B. G. 6, 67: citato cursu. Just. 11, 15, 2:

    cursus in Graeciam per tuam provinciam,

    Cic. Att. 10, 4, 10:

    quis umquam tam brevi tempore tot loca adire, tantos cursus conficere potuit?

    id. Imp. Pomp. 12, 34:

    (terrae) tuis non dicam cursibus, sed victoriis lustratae sunt,

    id. ib. 2, 5:

    agmen cursūs magis quam itineris modo ducit,

    Curt. 5, 13, 5; 6, 1, 12; Just. 15, 3, 11; 11, 8, 2:

    Miltiades cursum direxit, quo tendebat,

    Nep. Milt. 1, 6; Vell. 2, 19, 4; 1, 4, 1:

    Ulixi per mare,

    Hor. C. 1, 6, 7:

    iterare cursus relictos,

    id. ib. 1, 34, 4:

    Naxon, ait Liber, cursus advertite vestros,

    Ov. M. 3, 636 et saep.; cf. B.: cursum per [p. 504] auras Derigere, Verg. A. 6, 194; so of flying, Ov. M. 2, 838; 4, 787 al.—
    b.
    Cursum tenere (in a march or on shipboard), to hold one's course, to maintain a direct course:

    equites cursum tenere atque insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    Dionysius cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83; Caes. B. G. 5, 8; cf. 2. b. —
    2.
    Of inanimate objects:

    solis cursus lunaeque meatus Expediam,

    Lucr. 5, 77; cf. id. 5, 772 al.:

    lunae,

    id. 5, 629; cf. id. 5, 630:

    stellarum,

    Cic. Rep. 6, 17, 17:

    neque clara suo percurrere fulmina cursu Perpetuo possint,

    Lucr. 1, 1003:

    si lacus emissus lapsu et cursu suo ad mare profluxisset,

    Cic. Div. 1, 44, 100; so of the course or flow of a stream, Ov. M. 1, 282; 9, 18; Plin. 5, 24, 20, § 85:

    longarum navium,

    Caes. B. G. 5, 8; cf. Cic. Mur. 15, 33; id. Off. 3, 12, 50 al.:

    Aquilonis et Austri,

    Lucr. 5, 688; cf. id. 6, 302:

    menstrui,

    Plin. 11, 39, 94, § 230:

    quadripertiti venarum,

    id. 16, 39, 76, § 195 et saep.—
    b.
    Cursum tenere, as supra, 1. b.:

    tanta tempestas subito coorta est, ut nulla earum (navium) cursum tenere posset,

    Caes. B. G. 4, 28.—
    B.
    Meton.
    1.
    Cursum exspectare, to wait for a fair wind (lit. for a passage), Cic. Att. 5, 8, 1.—
    2.
    (Abstr. pro concr.) Cursus publici, in the time of the emperors, posts or relays divided into stations, for the speedy transmission of information upon state affairs, Cod. Just. 12, 51; Cod. Th. 8, 5; Inscr. Orell. 3181; 3329; cf.

    . equi publici,

    Amm. 14, 6, 16:

    vehicula publica,

    id. 21, 13, 7:

    cursus vehicularius,

    Capitol. Ant. P. 12, 3:

    vehicularis,

    Dig. 50, 4, 18, § 4:

    cursus fiscalis,

    Spart. Had. 7; v. Suet. Aug. 49.—
    II.
    Trop. (freq. in Cic. and Quint.), a course, progress, direction, way:

    qui cursus rerum, qui exitus futurus sit,

    Cic. Fam. 4, 2, 3; cf. Tac. H. 4, 34; id. Agr. 39:

    implicari aliquo certo genere cursuque vivendi,

    Cic. Off. 1, 32, 117:

    vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,

    id. Sest. 21, 47:

    reliquus vitae cursus,

    id. Phil. 2, 19, 47:

    totius vitae cursum videre,

    id. Off. 1, 4, 11:

    omnem vitae suae cursum conficere,

    id. Cael. 17, 39:

    in omni vitae cursu optimum visum est, ut, etc.,

    Macr. S. 1, 2, 3:

    temporum,

    Cic. Fam. 6, 5, 2:

    tuorum honorum,

    id. ib. 3, 11, 2; cf. Tac. H. 1, 48:

    continuus proeliorum,

    id. Agr. 27 al.:

    cursus vocis per omnis sonos,

    Cic. de Or. 3, 61, 227:

    cursus verborum,

    id. ib. 1, 35, 161; so of the motion or flow of discourse, etc., id. Part. Or. 15, 52; Quint. 8, prooem. § 27;

    9, 4, 70: cursus hic et sonus rotundae volubilisque sententiae,

    Gell. 11, 13, 4:

    quem enim cursum industria mea tenere potuisset sine forensibus causis, etc.,

    Cic. Phil. 8, 4, 11; cf. id. Or. 1, 4:

    nos in eodem cursu fuimus a Sullā dictatore ad eosdem fere consules,

    id. Brut. 96, 328; so,

    esse in cursu,

    to go on, continue, Ov. M. 13, 508; id. F. 6, 362.

    Lewis & Short latin dictionary > cursus

  • 80 incommode

    incommodē, adv. [st2]1 [-] d'une manière peu convenable, mal. [st2]2 [-] d'une manière choquante, d'une manière désavantageuse, d'une manière désagréable. [st2]3 [-] mal à propos, à contretemps.    - cum illo actum optime est; mecum incommodius, Cic. Lael. 4, 15: le sort l'a bien traité; je l'ai été moins bien.    - incommodissime navigare, Cic. Att. 5, 9, 1: naviguer dans de très mauvaises conditions.
    * * *
    incommodē, adv. [st2]1 [-] d'une manière peu convenable, mal. [st2]2 [-] d'une manière choquante, d'une manière désavantageuse, d'une manière désagréable. [st2]3 [-] mal à propos, à contretemps.    - cum illo actum optime est; mecum incommodius, Cic. Lael. 4, 15: le sort l'a bien traité; je l'ai été moins bien.    - incommodissime navigare, Cic. Att. 5, 9, 1: naviguer dans de très mauvaises conditions.
    * * *
        Incommode, pen. corr. Aduerbium. Terent. Mal à poinct, Mal à propos, Incommodeement.
    \
        Accidisse mihi non incommode visum est. Cic. Il me semble que cela n'est pas venu trop mal à poinct.

    Dictionarium latinogallicum > incommode

См. также в других словарях:

  • THERMOMETRUM seu THERMOSCOPIUM Instrumentum est — quô Philosophi motum aeris, quoad qualirates seu gradus caloris et frigoris, humidi item et sicci, sensui oculorum dignoscibilem reddere conantur. Et quidem primi huius Artis inventores vas vitreum parabant longioris colli, quod repletum alteri… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • LITHOSTROTOS — nomen loci, in quo sedit Pilatus, Christum Dominum nostrum morti adiudicaturus, qui locus sic dictus, quod stratus fuerat lapidibus. Eius mentio Ioh. c. 19. v. 13. Pilatus cum audîsset hunc sermonem eduxit foras Iesum consedit in tribunali, in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • Wirth — 1. Beim besten Wirth zehret man am besten. – Lehmann, 922, 10. 2. Beim Wirth muss man dass lachen sowol bezahlen, als die Kost. – Lehmann, 923, 24; Eiselein, 646; Simrock, 11683. 3. Da der Wirth ein Hanrey ist, ziehen die Gäste gerne ein. – Facet …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • sembler — Sembler, Il me semble que j ay ouy sa voix maintenant devant la maison, Audire vocem visa sum ante aedes modo. Il me semble que je voy ja ce jour là, Videre videor iam diem illum. Il me semble que j ay memoire qu il a esté fait, Meminisse videor… …   Thresor de la langue françoyse

  • NOMEN — inrantibus impositum, perectâ Circumcisione Iudaeis, aliis post lustrationem: Omnibus enim gentibus Nomma sua erant seu vocabula, aliis signa, praeter Atlantes, de quibus Pomp. Mela l. 1. c. 8. Ex his, qui ultra deserta esse memoraxtur, Atlantes… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PEREGRINUS — I. PEREGRINUS Consul cum Aemiliano, an. Urb. Cond. 99. II. PEREGRINUS Guilielmus, vide ibi. III. PEREGRINUS Landenbergius, ab Albesto Imperatore Underwaldiis praefectus impositus, Henricô Melchtaliô duriter habitô, quippe cui oculos eruit,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SYNEDRIUM — nomen domus Iudicii, apud Hebraeos. Ordinariae enim Praefecturae Iuridicae, quibus suberant Iudaei tum Originarii, tum Proselyti Iustitiae, Domus judiciorum, dictae sunt, quarum eminentiores nomine plur. Sanhedrim: singulare etiam Sanhedrin et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ARIES — I. ARIES Danieli visus c. 8. v. 3. qui cornibus suis omnes orbis partes ita impetebat, ut nullus ei obsisteret, Persarum Rex est: qui sedisse dicitut ad Euleum, quia Susa, Regni Metropolis, ad eum amnem sita erat; et cornua duo habuisse, h. e.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • despens — Il sent les unguens à mes despens et de mon bien, Olet vnguenta de meo. A moins de despens, Minore dispendio. Despens de prodigue, Nepotini sumptus. Faire grans despens, Sumptum admittere, Magnos sumptus facere, Ampliter sumptum facere. Ne faire… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»