-
121 inpendio
impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).I.In gen.:B.qui quaestum sibi instituisset sine impendio,
Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,
Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—Transf.:II.nulla fodiendi impendia,
Plin. 17, 23, 35, § 203.—In partic.A.Money paid out for a loan, i. e. interest:2.usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,
Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:faenus et impendium recusare,
Cic. Att. 6, 1, 4:plebes impendiis debilitata,
id. Rep. 2, 34.—Transf.:B.ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,
Cic. Brut. 4, 16:magna impendia mundi,
i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—In abl. impendio.1.At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):2.multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,
Plin. 18, 3, 3, § 11:nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,
Quint. 6, 3, 35:inpendio miserorum experiri commentaria,
Plin. 34, 11, 25, § 108:inpendio magis publico quam jactura,
Liv. 7, 21, 7:regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,
Curt. 9, 4 med.; cf.:tantulo impendio ingens victoria stetit,
id. 3, 11 fin. —Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).a.With compp.:b.inpendio magis animus gaudebat mihi,
Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:at ille inpendio nunc magis odit senatum,
Cic. Att. 10, 4, 9:ille vero minus minusque inpendio Curare,
Plaut. Aul. prol. 18:nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,
Gell. 18, 12, 2:impendio probabilius,
id. 19, 13, 3:leges impendio acerbiores,
id. 11, 18, 4:impendio gnarus sermonis,
Amm. 14, 1, 9.—With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:cum impendio excusarem, negavit veniam,
App. M. 2, p. 122:commoveri,
id. Mag. p. 275. -
122 inpendium
impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).I.In gen.:B.qui quaestum sibi instituisset sine impendio,
Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,
Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—Transf.:II.nulla fodiendi impendia,
Plin. 17, 23, 35, § 203.—In partic.A.Money paid out for a loan, i. e. interest:2.usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,
Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:faenus et impendium recusare,
Cic. Att. 6, 1, 4:plebes impendiis debilitata,
id. Rep. 2, 34.—Transf.:B.ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,
Cic. Brut. 4, 16:magna impendia mundi,
i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—In abl. impendio.1.At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):2.multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,
Plin. 18, 3, 3, § 11:nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,
Quint. 6, 3, 35:inpendio miserorum experiri commentaria,
Plin. 34, 11, 25, § 108:inpendio magis publico quam jactura,
Liv. 7, 21, 7:regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,
Curt. 9, 4 med.; cf.:tantulo impendio ingens victoria stetit,
id. 3, 11 fin. —Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).a.With compp.:b.inpendio magis animus gaudebat mihi,
Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:at ille inpendio nunc magis odit senatum,
Cic. Att. 10, 4, 9:ille vero minus minusque inpendio Curare,
Plaut. Aul. prol. 18:nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,
Gell. 18, 12, 2:impendio probabilius,
id. 19, 13, 3:leges impendio acerbiores,
id. 11, 18, 4:impendio gnarus sermonis,
Amm. 14, 1, 9.—With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:cum impendio excusarem, negavit veniam,
App. M. 2, p. 122:commoveri,
id. Mag. p. 275. -
123 jacto
jacto, āvi, ātum (jactarier, Lucr. 6, 556; Enn. Tr. 130), 1, v. freq. a. [jacio], to throw, cast, hurl.I.Lit.:B.semen,
to scatter, Varr. R. R. 1, 42:semina per undas,
Ov. M. 4, 748:jactato flore tegente vias,
id. Tr. 4, 2, 50:irrita sacrilega jactas incendia dextra,
id. M. 14, 539:hastas,
Cic. de Or. 2, 78, 316:vestem argentumque de muro,
Caes. B. G. 7, 47:lapides vacuum in orbem,
Verg. G. 1, 62:cinerem per agros,
id. ib. 1, 81:se muris in praeceps,
Curt. 5, 6, 7;of casting a net: rete,
Dig. 19, 1, 12;also of dicethrowing: talos arripio, jacto basilicum,
Plaut. Curc. 2, 3, 79; cf.:numerosque manu jactabat eburnos,
Ov. A. A. 2, 203; id. ib. 3, 355; Suet. Aug. 71.—Transf.1.To throw or toss about; to shake, flourish:2.crura,
Lucr. 4, 991:brachia in numerum,
id. 4, 769:manus,
Quint. 11, 3, 179; 10, 3, 21:umeros,
id. 11, 3, 130:tinnula manu,
Ov. Tr. 1, 1, 38:tintinnabulum,
Phaedr. 2, 7, 5:onerosa pallia,
Juv. 6, 236:cerviculam,
Cic. Verr. 2, 3, 19, § 49:nisi se suo more jactavisset,
i. e. to make gestures, id. Brut. 60, 217:cum multum se Curio ex more jactasset,
Quint. 11, 3, 129:exsultare immoderateque jactari,
Cic. Div. 1, 29, 60:corpus in suo sanguine,
to wallow, Ov. M. 10, 721:videntes,
Verg. G. 2, 355:a facie manus,
to throw kisses, Juv. 3, 106; cf.: jactare basia, id. 4, 118:oculos,
Lucr. 4, 1133:lumina,
Ov. H. 3, 11:jugum,
i. e. to be restless, rebellious, Juv. 13, 22.—To drive hither and thither, to drive about:3.cum adversā tempestate in alto jactarentur,
Cic. Inv. 2, 31, 95; Ov. H. 17, 235; Hor. Ep. 1, 11, 15; Ov. Tr. 3, 2, 15:ut Aeneas pelago... omnia circum Litora jactetur,
Verg. A. 1, 668; 10, 48; 1, 182:jactati aequore toto Troes,
id. ib. 1, 29; Ov. M. 11, 441 al.:si quando, ut fit, jactor in turba, etc.,
Cic. Planc. 7, 17:jactatur domi suae homo honestissimus,
id. Verr. 2, 1, 26, § 67:aestu febrique jactari,
id. Cat. 1, 13.—So of the sea:ut jactetur aqua,
Lucr. 6, 553:cito mutata est jactati forma profundi,
Ov. H. 19, 77:aequora,
id. Tr. 4, 4, 57.—To throw away:4.merces,
Plaut. Rud. 2, 3, 43:arma,
Liv. 9, 12; Curt. 3, 3, 9.—Esp., to throw overboard, throw into the sea, Dig. 47, 2, 43, § 10; 14, 2, 4, § 2:jactatur rerum utilium pars maxima,
Juv. 12, 52.—To throw out, emit, spread:II.luna suam jactat de corpore lucem,
Lucr. 5, 576:voces per umbram,
Verg. A. 2, 768.—Trop.A.To torment, disquiet, disturb:B.jactor, crucior, agitor, stimulor,
Plaut. Cist. 2, 1, 4:nolo te jactari diutius,
id. Trin. 3, 2, 59:ipsa velut navis jactor,
Ov. H. 21, 41:jactari morbis,
Lucr. 3, 507:clamore et convicio,
Cic. Fam. 1, 5:aliquem,
id. Div. in Caecil. 14, 45.—Jactare se or jactari, not to be firm, to waver, Cic. Tusc. 4, 10.—Of money, to fluctuate in value:C.jactabatur temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haberet,
Cic. Off. 3, 20, 80. —To consider, examine, discuss:D.pluribus praesentibus eas res jactari nolebat,
Caes. B. G. 1, 18:multa totā die in concilio variis jactata sermonibus erant,
i. e. discussed, not decided, Liv. 1, 50, 3:pectore curas,
Verg. A. 1, 227:jactari magis quam peragi accusatio ejus poterat,
discussed without a conclusion, to no purpose, Liv. 10, 46, 16.—To discuss, mention, intimate, pronounce, throw out, utter, speak, say, name, propose a thing:E.rem jactare sermonibus,
Liv. 8, 29:ultro citroque,
id. 7, 9:jactamus jam pridem omnis te Roma beatum,
Hor. Ep. 1, 16, 18:talia jactanti, etc.,
Verg. A. 1, 102:jactatum in condicionibus nequiquam de Tarquiniis in regnum restituendis,
Liv. 2, 13, 3:hanc autem jactari magis causam quam veram esse,
to be rather the pretext than the true reason, id. 5, 53, 2.—To throw or fling out threats, etc.:F.jactare et opponere terrorem,
Cic. Sest. 23, 52:minas,
id. Quint. 14, 47:probra in quempiam,
Liv. 29, 9; cf.:convicia,
Prop. 3, 8, 11.—To boast of, vaunt a thing:G.ostentare honorem aetatis, jactare urbanam gratiam et dignitatem,
Caes. B. C. 3, 83:ingenium,
Quint. 3, 1, 3:genus et nomen,
Hor. C. 1, 14, 13:regna et virtutem,
Ov. H. 16, 81:quo te jactas creatum,
id. M. 9, 23; Curt. 8, 1, 23.—With se, to talk boastfully of one's self, to boast, make an ostentatious display.(α).Absol.:(β).intolerantius se jactare,
Cic. de Or. 2, 52, § 209:non jactandi mei causā,
Quint. Decl. 268.—With dat.:(γ).se alicui,
to boast of one's self to a person, Ov. H. 12, 175:se Iliae querenti ultorem,
Hor. C. 1, 2, 18; Liv. 35, 49, 3:ipse cum se jactaret amicae,
Juv. 1, 62.—With in or simple abl.:(δ).cum in eo se in contione jactavisset,
Cic. Att. 2, 1, 5:ne quis sit lucus, quo se plus jactet Apollo,
Verg. E. 6, 73.—With de:(ε).jactat se jamdudum de Calidio,
Cic. Verr. 2, 4, 21, § 46.—With gen.:(ζ).se justitiae,
Hier. Ep. 23, 34. —With two acc.:H.se jactare formosum,
Phaedr. 3, 8, 6.—To carry one's self confidently or conceitedly:I.qui antea solitus esset jactare se magnificentissime in illo loco,
Cic. Att. 2, 21, 3.—To be officious or active in, to give one's self up to, devote one's self to a thing:K.jactare se in causis centumviralibus,
Cic. de Or. 1, 38, 173:nostrum hoc tempus aetatis forensi labore jactari,
id. Q. Fr. 3, 5:in qua (re publica) tu non valde te jactas,
id. Fam. 2, 15, 3:se actionibus tribuniciis,
Liv. 3, 1.—Se in pecuniis, to be prodigal of one's money, Cic. Cat. 2, 9.—Hence, jactans, antis, P. a., boasting, bragging, boastful, vainglorious.1.Lit.: insolens, arrogans, jactans, Cic. Fragm. ap. Non. 322, 13:2.epistolae jactantes et gloriosae,
Plin. Ep. 3, 9:neque vereor ne jactantior videar, etc.,
id. ib. 9, 23; so Verg. A. 6, 815: jactantior hic paulo est, Hor. S. 1, 3, 50.—With gen.:tumidus ae sui jactans,
Quint. 11, 1, 50:plebis jactantissimus amator,
Spart. Hadr. 17.—Transf., proud, noble, splendid:septemgemino jactantior aethera pulset Roma jugo,
Stat. S. 4, 1, 6; Claud. IV. Cons. Hon. 1.— Adv.: jactanter, boastfully, ostentatiously:minae jactanter sonantes,
Amm. 27, 2, 3; Prud. Ham. 170.— Comp.:jactantius maerere,
Tac. A. 2, 77:litteras componere,
id. H. 3, 53; Prud. Ham. 170. -
124 kaput
căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:I.capiti,
Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].The head, of men and animals:b.oscitat in campis caput a cervice revolsum,
Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:tun' capite cano amas, homo nequissume?
Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,cano capite,
id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:capitis nives,
Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:raso capite calvus,
Plaut. Am. 1, 1, 306:irraso,
id. Rud. 5, 2, 16:intonsum,
Quint. 12, 10, 47:amputare alicui,
Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:capite operto,
Cic. Sen. 10, 34, 34:obvoluto,
id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:caput aperire,
id. ib.:abscindere cervicibus,
id. ib. 11, 2, 5:demittere,
Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:extollere,
to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:c.ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,
over head and ears, Cat. 17, 9:nec caput nec pedes,
neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—d.Poet., the head, as the seat of the understanding:e.aliena negotia Per caput saliunt,
run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—2.Transf., of inanimate things.a.In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):b.ulpici,
Cato, R. R. 71:allii,
Col. 6, 34, 1:porri,
id. 11, 3, 17:papaveris,
Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:bulborum,
Plin. 19, 5, 30, § 94:caulis,
id. 19, 8, 41, § 140 al.:jecoris (or jecinoris, jocinoris),
Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:extorum,
Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:tignorum,
Caes. B. C. 2, 9:columnae,
Plin. 34, 3, 7, § 13:molis,
the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:xysti,
Plin. Ep. 2, 17, 20:porticus,
id. ib. 5, 6, 19 al.—Esp., of rivers,(α).The origin, source, spring ( head):(β).caput aquae illud est, unde aqua nascitur,
Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:fontium,
Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—(more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—c.Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:d.vitis,
id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —e.Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—f.Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;II.hence, facere,
to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;III.v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,
Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:hoc conruptum'st caput,
id. Ep. 1, 1, 85:siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,
id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:ridiculum caput!
Ter. And. 2, 2, 34:festivum,
id. Ad. 2, 3, 8:lepidum,
id. ib. 5, 9, 9:carum,
Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:liberum,
Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:vilia,
Liv. 25, 6, 9:viliora,
id. 9, 26, 22:vilissima,
id. 24, 5, 13:ignota,
id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:liberorum servorumque,
id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:istic capiti dicito,
Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:vae capiti tuo,
id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,
souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,
Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:in singulos,
id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:exactio capitum,
Cic. Fam. 3, 8, 5; so,capite censi, v. censeo.—Of animals,
Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—Trop.1.Life, and specif.,a.Physical life:b.carum,
Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:si capitis res siet,
if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:capitis poena,
capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:pactum pro capite pretium,
Cic. Off. 3, 29, 107:cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,
id. ib. 1, 12, 38:cum dimicatione capitis,
id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:suo capite decernere,
id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:caput offerre pro patriā,
Cic. Sull. 30, 84:patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,
Ov. M. 8, 94; so,capitis accusare,
to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:absolvere,
id. Milt. 7, 6:damnare,
id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:tergo ac capite puniri,
Liv. 3, 55, 14:caput Jovi sacrum,
id. 3, 55, 7:sacratum,
id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;2. (α).cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,
Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:capitis minor,
Hor. C. 3, 5, 42:servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,
Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—With gen.:(β).scelerum,
an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:perjuri,
id. ib. 4, 4, 55:concitandorum Graecorum,
Cic. Fl. 18, 42:consilil,
Liv. 8, 31, 7:conjurationis,
id. 9, 26, 7:caput rei Romanae Camillus,
id. 6, 3, 1; cf.:caput rerum Masinissam fuisse,
id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:reipublicae,
Tac. A. 1, 13:nominis Latini,
heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:belli,
id. 45, 7, 3:Suevorum,
chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,
Liv. 10, 1, 3.—With esse and dat.:(γ).ego caput fui argento reperiundo,
Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:illic est huic rei caput,
author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—Absol.:urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,
Cic. de Or. 1, 10, 42:corpori valido caput deerat,
guide, leader, Liv. 5, 46, 5:esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,
id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,
head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,
Liv. 22, 32, 5; and with dat.:Romam caput Latio esse,
id. 8, 4, 5; and:brevi caput Italiae omni Capuam fore,
id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:castellum quod caput ejus regionis erat,
the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:jus nigrum, quod cenae caput erat,
the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:patrimonii publici,
id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:caput esse ad beate vivendum securitatem,
id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,
id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:litterarum,
summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:caput Epicuri,
the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:a primo capite legis usque ad extremum,
Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:id quod caput est,
Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;opp. usurae),
Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al. -
125 lamina
lāmĭna or lammĭna, and sync. lamna (e. g. Hor. C. 2, 2, 2; id. Ep. 1, 15, 36; Val. Fl. 1, 123; Vitr. 7, 9; also,I.lamina,
id. 5, 3), ae, f., a thin piece of metal, wood, marble, etc., a plate, leaf, layer, lamina [root la, = ela- of elaunô; cf. elatos].Lit. (class.):II.cum lamina esset inventa,
Cic. Leg. 2, 23, 58:tigna laminis clavisque religant,
Caes. B. C. 2, 10, 3:cataphracta rum tegimen ferreis laminis consertum,
Tac. H. 1, 79:plumbi,
Plin. 34, 18, 50, § 166:ex argento laminas ducere,
id. 33, 9, 45, § 128; cf.:aes in laminas tenuare,
id. 34, 8, 20, § 94:ossa in laminas secare,
id. 8, 3, 4, § 7:tenuem nimium laminam ducere,
Quint. 2, 4, 7:argutae lamina serrae,
the blade of a saw, Verg. G. 1, 143; of a knife, Sen. Ben. 4, 6, 2; of a sword, Ov. M. 5, 173; 12, 488:doliorum,
i. e. staves, Plin. 18, 26, 64, § 236 (Jahn, lanas):laminae aëneae,
Vulg. Exod. 38, 6.—Transf.A.Laminae ardentes, red-hot plates, instruments of torture for slaves, Cic. Verr. 2, 5, 63, § 163; so,B.candens,
Hor. Ep. 1, 15, 36; without adj.:advorsum laminas, crucesque conpedisque,
Plaut. As. 3, 2, 4; Lucr. 3, 1017.—Money coin: et levis argenti lamina crimen [p. 1032] erat, Ov. F. 1, 209; cf.C.fulva,
a gold piece, gold, id. M. 11, 124:inimicus lamnae,
foe to money, Hor. C. 2, 2, 2:tuas opes... laminas utriusque materiae,
of each precious metal, Sen. Ben. 7, 10, 1.—A saw, Sen. Ben. 4, 6.—D.Aurium, the flap of the ear, Arn. 2, 72:E.aurium laminae frigescunt,
Cael. Aur. Tard. 2, 14, 198.—The tender shell of an unripe nut, Ov. Nux, 95. -
126 lammina
lāmĭna or lammĭna, and sync. lamna (e. g. Hor. C. 2, 2, 2; id. Ep. 1, 15, 36; Val. Fl. 1, 123; Vitr. 7, 9; also,I.lamina,
id. 5, 3), ae, f., a thin piece of metal, wood, marble, etc., a plate, leaf, layer, lamina [root la, = ela- of elaunô; cf. elatos].Lit. (class.):II.cum lamina esset inventa,
Cic. Leg. 2, 23, 58:tigna laminis clavisque religant,
Caes. B. C. 2, 10, 3:cataphracta rum tegimen ferreis laminis consertum,
Tac. H. 1, 79:plumbi,
Plin. 34, 18, 50, § 166:ex argento laminas ducere,
id. 33, 9, 45, § 128; cf.:aes in laminas tenuare,
id. 34, 8, 20, § 94:ossa in laminas secare,
id. 8, 3, 4, § 7:tenuem nimium laminam ducere,
Quint. 2, 4, 7:argutae lamina serrae,
the blade of a saw, Verg. G. 1, 143; of a knife, Sen. Ben. 4, 6, 2; of a sword, Ov. M. 5, 173; 12, 488:doliorum,
i. e. staves, Plin. 18, 26, 64, § 236 (Jahn, lanas):laminae aëneae,
Vulg. Exod. 38, 6.—Transf.A.Laminae ardentes, red-hot plates, instruments of torture for slaves, Cic. Verr. 2, 5, 63, § 163; so,B.candens,
Hor. Ep. 1, 15, 36; without adj.:advorsum laminas, crucesque conpedisque,
Plaut. As. 3, 2, 4; Lucr. 3, 1017.—Money coin: et levis argenti lamina crimen [p. 1032] erat, Ov. F. 1, 209; cf.C.fulva,
a gold piece, gold, id. M. 11, 124:inimicus lamnae,
foe to money, Hor. C. 2, 2, 2:tuas opes... laminas utriusque materiae,
of each precious metal, Sen. Ben. 7, 10, 1.—A saw, Sen. Ben. 4, 6.—D.Aurium, the flap of the ear, Arn. 2, 72:E.aurium laminae frigescunt,
Cael. Aur. Tard. 2, 14, 198.—The tender shell of an unripe nut, Ov. Nux, 95. -
127 locatum
lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,I.locassint,
Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.Lit.A.In gen.:B.equites pro cornibus,
Quint. 2, 13, 3:crates adversas locari jubet,
Caes. B. C. 3, 46:milites super vallum in munimentis,
Sall. J. 100:cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,
Cic. Rep. 1, 15, 23:fundamenta (urbis),
Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:gramineoque viros locat ipse sedili,
id. ib. 8, 176:vicos,
Tac. G. 16:stipendium et commeatum,
Sall. J. 90.—In partic.1.Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):2.virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,
Plaut. Aul. 2, 2, 15:in matrimonium,
id. Trin. 3, 3, 52:aliquam in luculentam familiam,
id. Cist. 3, 2, 18:nuptum virginem adulescenti,
Ter. Phorm. 5, 1, 25.—To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):b.vectigalia,
Cic. Agr. 1, 3, 7:portorium,
id. Inv. 1, 30, 47:agrum frumento,
Liv. 27, 3:praedia non nummo sed partibus,
Plin. Ep. 9, 37, 3:tabernas civitatibus ad stationem,
Suet. Ner. 37.—To give out on contract, to contract for having a thing done:c.tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,
Plaut. Aul. 3, 6, 30:impero, ut tu me quoivis castrandum loces,
id. ib. 2, 2, 73:ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,
id. As. 2, 4, 37:ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,
id. Trin. 4, 2, 2:statuam faciendam,
Cic. Phil. 9, 7, 16:funera,
id. Verr. 2, 5, 43, § 120:majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,
id. ib. 2, 1, 59, §154: statuas demoliendas,
id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:Junoni templum (sc. exstruendum),
Liv. 5, 23:vestimenta exercitui (sc. facienda),
id. 27, 10:ingentesque locat Caesonia Rhenos,
Pers. 6, 47.—Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:d.quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,
Plaut. Rud. 2, 6, 51:operam suam ad aliquam rem,
id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:vocem,
i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:locare noctes, of courtesans,
Ov. Am. 1, 10, 30.—To lend:e.ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,
Plaut. Curc. 4, 1, 3.—To quarter, establish in quarters:3.cohortes novis hibernaculis,
Tac. A. 14, 38.—Of money, to invest, place:4.nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?
Plaut. Most. 1, 3, 144.—To put or lend out money on interest:II.locare argenti nemini nummum queo,
Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,
Cic. Rosc. Com. 10, 28.—Trop.A.In gen., to place, put, set, lay, fix:B.metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,
Plaut. Rud. 2, 5, 17:num tu pudicae quoipiam insidias locas?
id. Curc. 1, 1, 25:vitam in tam clara luce locavit,
Lucr. 5, 12:inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,
Cic. Ac. 1, 10, 37:aliquem in amplissimo gradu dignitatis,
id. Mur. 14, 30:civitas in Catonis et Bruti fide locata,
id. Att. 6, 1, 5:omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,
id. Fam. 2, 6, 3:eo loco locati sumus, ut, etc.,
id. Lael. 12, 40:vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,
id. ib. 27, 104:res certis in personis ac temporibus locata,
id. de Or. 1, 31, 138:prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,
consists in, id. Off. 3, 17, 71:beneficium apud gratos,
to confer upon, Liv. 7, 20.—(Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;C.datam pulcre locas,
Plaut. Am. 1, 1, 122:beneficia apud gratos,
Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74. -
128 locatus
lŏco, āvi, ātum, 1 (old forms, locassim for locaverim, Plaut. Aul. 2, 2, 51; so,I.locassint,
Cic. Leg. 3, 4, 11), v. a. [locus], to place, put, lay, set, dispose, arrange.Lit.A.In gen.:B.equites pro cornibus,
Quint. 2, 13, 3:crates adversas locari jubet,
Caes. B. C. 3, 46:milites super vallum in munimentis,
Sall. J. 100:cum sol ita locatus fuisset, ut, etc.,
Cic. Rep. 1, 15, 23:fundamenta (urbis),
Verg. A. 4, 266; cf. id. ib. 1, 428:gramineoque viros locat ipse sedili,
id. ib. 8, 176:vicos,
Tac. G. 16:stipendium et commeatum,
Sall. J. 90.—In partic.1.Locare puellam in matrimonium or in matrimonio, nuptiis, nuptum, or simply locare, to give a girl in marriage, to marry her to any one: cur me huic locabas nuptiis? Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 157 Vahl.):2.virginem habeo grandem, neque eam queo locare quoiquam,
Plaut. Aul. 2, 2, 15:in matrimonium,
id. Trin. 3, 3, 52:aliquam in luculentam familiam,
id. Cist. 3, 2, 18:nuptum virginem adulescenti,
Ter. Phorm. 5, 1, 25.—To let, lease, to hire or farm out (opp. conduco):b.vectigalia,
Cic. Agr. 1, 3, 7:portorium,
id. Inv. 1, 30, 47:agrum frumento,
Liv. 27, 3:praedia non nummo sed partibus,
Plin. Ep. 9, 37, 3:tabernas civitatibus ad stationem,
Suet. Ner. 37.—To give out on contract, to contract for having a thing done:c.tu idem optimum est Loces efferendum: nam jam credo mortuus est,
Plaut. Aul. 3, 6, 30:impero, ut tu me quoivis castrandum loces,
id. ib. 2, 2, 73:ut quod sit sibi operis locatum ecficeret,
id. As. 2, 4, 37:ego operam meam tribus nummis hodie locavi ad artis naugatorias,
id. Trin. 4, 2, 2:statuam faciendam,
Cic. Phil. 9, 7, 16:funera,
id. Verr. 2, 5, 43, § 120:majore pecuniā columnas dealbandas, quam, etc.,
id. ib. 2, 1, 59, §154: statuas demoliendas,
id. ib. 2, 2, 67, § 161: auseribus cibaria publice locantur (sc. praebenda), [p. 1074] id. Rosc. Am. 20, 56:Junoni templum (sc. exstruendum),
Liv. 5, 23:vestimenta exercitui (sc. facienda),
id. 27, 10:ingentesque locat Caesonia Rhenos,
Pers. 6, 47.—Locare se or locare operam suam, to hire one's self out, hire out one's services:d.quid si aliquo ad ludos me pro manduco locem,
Plaut. Rud. 2, 6, 51:operam suam ad aliquam rem,
id. Trin. 4, 2, 1; Gell. 3, 3, 14:vocem,
i. e. to become a ranter, Juv. 8, 185:locare noctes, of courtesans,
Ov. Am. 1, 10, 30.—To lend:e.ornamenta quae locavi metuo ut possim recipere,
Plaut. Curc. 4, 1, 3.—To quarter, establish in quarters:3.cohortes novis hibernaculis,
Tac. A. 14, 38.—Of money, to invest, place:4.nec quicquam argenti locavi jam diu usquam aeque bene?
Plaut. Most. 1, 3, 144.—To put or lend out money on interest:II.locare argenti nemini nummum queo,
Plaut. Most. 3, 1, 4. —Hence, locare se, to bring in interest, to yield:disciplina (histrionis) quae erat (Panurgo) ab hoc (Roscio) tradita, locabat se non minus HS CCCICCC,
Cic. Rosc. Com. 10, 28.—Trop.A.In gen., to place, put, set, lay, fix:B.metuo hercle ne illa mulier mi insidias locet,
Plaut. Rud. 2, 5, 17:num tu pudicae quoipiam insidias locas?
id. Curc. 1, 1, 25:vitam in tam clara luce locavit,
Lucr. 5, 12:inter recte factum atque peccatum media locabat quaedam,
Cic. Ac. 1, 10, 37:aliquem in amplissimo gradu dignitatis,
id. Mur. 14, 30:civitas in Catonis et Bruti fide locata,
id. Att. 6, 1, 5:omnia mea studia in Milonis magistratu fixi et locavi,
id. Fam. 2, 6, 3:eo loco locati sumus, ut, etc.,
id. Lael. 12, 40:vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitiā praestabilius esse putetis,
id. ib. 27, 104:res certis in personis ac temporibus locata,
id. de Or. 1, 31, 138:prudentia est locata in delectu bonorum et malorum,
consists in, id. Off. 3, 17, 71:beneficium apud gratos,
to confer upon, Liv. 7, 20.—(Acc. to I. B. 2. c.) To put out, as at interest; to place so as to secure a return: optumo optume optumam operam das;C.datam pulcre locas,
Plaut. Am. 1, 1, 122:beneficia apud gratos,
Liv. 7, 20, 5: benefacta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v. 429 Vahl.).—Locare nomen, to become surety, Phaedr. 1, 16, 1.—Hence, P. a.: lŏcātus, a, um, only as subst.: lŏcātum, i, n., that which is placed on lease, hired out, Cic. N. D. 3, 30, 74.
См. также в других словарях:
Money — Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by the… … The Collaborative International Dictionary of English
Money — (en castellano: dinero) puede referirse a los siguientes artículos: Contenido 1 Traducción 2 Música 3 Cine y televisión 4 Divisiones administrativas … Wikipedia Español
money — [mun′ē] n. pl. moneys or monies [OFr moneie < L moneta, a MINT1] 1. a) standard pieces of gold, silver, copper, nickel, etc., stamped by government authority and used as a medium of exchange and measure of value; coin or coins: also called… … English World dictionary
Money — ist der Familienname folgender Personen: Campbell Money (* 1960), schottischer Fußballspieler und trainer Constance Money (* 1956), US amerikanische Pornodarstellerin Eddie Money (* 1949), US amerikanischer Rocksänger Hernando Money (1839−1912),… … Deutsch Wikipedia
Money — (рус. Деньги) особый товар, являющийся универсальным эквивалентом стоимости других товаров и услуг. Это слово часто встречается в различных названиях, в частности, художественных произведений. Содержание 1 Музыка 2 Электронные платежные … Википедия
money — mon·ey / mə nē/ n pl moneys or mon·ies / mə nēz/ 1: an accepted or authorized medium of exchange; esp: coinage or negotiable paper issued as legal tender by a government 2 a: assets or compensation in the form of or readily convertible into cash… … Law dictionary
money — (n.) mid 13c., coinage, metal currency, from O.Fr. monoie money, coin, currency; change (Mod.Fr. monnaie), from L. moneta place for coining money, mint; coined money, money, coinage, from Moneta, a title or surname of the Roman goddess Juno, in… … Etymology dictionary
money — n Money, cash, currency, legal tender, specie, coin, coinage are comparable when they mean pieces of stamped metal or their equivalents issued by a government, or by an authority recognized by the government, to serve as a medium of exchange in… … New Dictionary of Synonyms
money — ► NOUN 1) a medium of exchange in the form of coins and banknotes. 2) wealth. 3) payment or financial gain. 4) (moneys or monies) formal sums of money. ● for my money Cf. ↑ … English terms dictionary
Money — (MS Money), Finanzverwaltungsprogramm der Fa. Microsoft. Money dient einerseits der Durchführung unterschiedlicher finanzieller Transaktionen, andrerseits lässt es sich zur Finanzplanung einsetzen. Das Programm richtet sich an Heimanwender,… … Universal-Lexikon
Money EP — EP by Ringside Released October 10, 2010 … Wikipedia