Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

languĭdus

  • 1 languidus

    languĭdus, a, um, adj. [langueo], faint, weak, dull, sluggish, languid (class.; cf.: lassus, fessus, fatigatus, defessus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    homines vino languidi,

    Cic. Cat. 2, 5, 10; cf.:

    vino vigiliisque languidus,

    id. Verr. 2, 3, 12, § 31:

    pecus,

    id. Fin. 2, 13, 39:

    boves Collo trahentes languido,

    Hor. Epod. 2, 64.— Transf., of things:

    (oculi) languidi et torpentes,

    dull, Quint. 11, 3, 76; cf.:

    vultus non languidus,

    id. 11, 3, 159:

    flumen,

    sluggish, Hor. C. 2, 14, 17; so,

    aqua,

    Liv. 1, 4:

    ventus,

    gentle, mild; Ov. P. 2, 1, 2; cf.

    carbasa,

    hanging loose, not swelled out, Luc. 5, 421:

    color,

    pale, Plin. 12, 12, 26, § 43:

    ignis,

    id. 34, 8, 17, § 79:

    ictus venarum,

    id. 11, 37, 88, § 219:

    arbor piri,

    Pall. Febr. 25, 4; id. Novem. 7, 14.— Comp.:

    languidioribus nostris vallum scindere (hostes),

    Caes. B. G. 3, 5:

    folia languidiora,

    Plin. 22, 20, 24, § 50:

    vina,

    i. e. more mellow, Hor. C. 3, 21, 8.—
    B.
    In partic., faint, weak, languid from sickness, languishing, ill ( poet. and in postAug. prose): lumina, Laurea Tullius poët. ap. Plin. 31, 2, 3, § 8:

    languidior noster si quando est Paulus,

    Mart. 9, 86:

    uxor,

    Juv. 1, 122.— Subst.: languĭdus, i, m., the sick man, invalid, Vulg. Johan. 5, 7; id. Matt. 14, 14 al.—
    II.
    Trop., faint, feeble, powerless, inactive, listless, of persons and things:

    senectus languida atque iners,

    Cic. de Sen. 8, 26:

    philosophus mollis, languidus, enervatus,

    id. de Or. 1, 52, 226:

    si qui antea aut alieniores fuerant aut languidiores,

    more sluggish, id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16; cf.:

    nos etiam languidiores postea facti sumus,

    id. Phil. 8, 7, 21:

    illi beati, quos nullae futtiles laetitiae exultantes languidis liquefaciunt voluptatibus,

    id. Tusc. 5, 6, 16; Caes. B. G. 3, 5:

    esse remisso ac languido animo,

    id. B. C. 1, 21:

    languidiore credo studio in causa fuistis,

    Cic. Lig. 9, 28:

    oratio languidior,

    Quint. 4, 1, 67:

    auctoritas patrum,

    weak, Plin. 15, 29, 36, § 121:

    Romani... fessi lassique erant: tamen instructi intentique obviam procedebant. Nam dolus Numidarum nihil languidi neque remissi patiebatur,

    Sall. J. 53, 6:

    oculos ubi languida pressit quies,

    producing languor, Verg. A. 12, 908.— Sup. seems not to occur. —Hence, adv.: languĭdē, in a languid manner, faintly, feebly, slowly, languidly (class.):

    procedere,

    Col. 11, 1, 17:

    nutare,

    Plin. 18, 7, 10, § 53:

    agere,

    Petr. 98:

    palmae languide dulces,

    slightly, Plin. 13, 4, 7, § 34. — Comp.:

    languidius in opere versari,

    Caes. B. G. 7, 27:

    dictum languidius,

    more faintheartedly, spiritlessly, Cic. Tusc. 5, 9, 25.— Sup. seems not to occur.

    Lewis & Short latin dictionary > languidus

  • 2 languidus

        languidus adj. with comp.    [LAG-], faint, weak, dull, sluggish, languid: vino languidi: labore et aestu, S.: uxor, languishing, Iu.: boves Collo trahentes languido, H.: flumen, sluggish, H.: aqua, L.: aura Noti, gentle, O.: hostes languidioribus nostris vallum scindere, while our troops grew weaker, Cs.: vina, i. e. more mellow, H.— Weakening: voluptates.—Fig., faint, feeble, powerless, inactive, listless, sluggish: senectus: languidiores facti sumus: animus, Cs.: languidiore studio in causā esse: nihil languidi neque remissi pati, S.: quies, V.
    * * *
    languida -um, languidior -or -us, languidissimus -a -um ADJ
    faint, weak; dull, sluggish, languid; spiritless, listless, inactive; powerles

    Latin-English dictionary > languidus

  • 3 Perperus languidus

    Entomology: apple root weevil (лат.)

    Универсальный русско-английский словарь > Perperus languidus

  • 4 apple root weevil

    Entomology: Perperus languidus

    Универсальный русско-английский словарь > apple root weevil

  • 5 languidē

        languidē adv.    [languidus], faintly, feebly, slowly, spiritlessly.—Only comp: languidius in opere versari, Cs.: dictum languidius.
    * * *
    languidius, languidissime ADV
    faintly, feebly; slowly, spiritlessly

    Latin-English dictionary > languidē

  • 6 aestus

    aestus, ūs (archaic gen. aesti, Pac. 97 Rib.; rare form of nom. plur. aestuus). m. [kind. with aestas and Gr. aithô; v. aestas], an undulating, boiling, waving, tossing; a waving, heaving, billowy motion.
    I.
    Lit.
    A.
    Of fire; hence, in gen., fire, glow, heat (orig. in relation to its flashing up; while fervor denotes a glowing, ardor a burning, and calor a warming heat; yet it was early used for warming heat;

    v. the following example): nam fretus ipse anni permiscet frigus et aestum,

    heat and cold are blended, Lucr. 6, 364 (for which calor, id. 6, 368, 371 al.):

    multa aestu victa per agros,

    id. 5, 1104:

    exsuperant flammae, furit aestus ad auras,

    Verg. A. 2, 759:

    caniculae,

    Hor. C. 1, 17, 18; so id. Ep. 1, 8, 5:

    labore et aestu languidus,

    Sall. J. 51.—In plur.:

    neque frigora neque aestus facile tolerabat,

    Suet. Aug. 81.—So of midday heat:

    aestibus at mediis umbrosam exquirere vallem,

    Verg. G. 3, 331 (cf. Cic. Ac. 2, 22: ille cum aestuaret, umbram secutus est).—And of the heat of disease (of [p. 63] wounds, fever, inflammation, etc.): ulceris aestus, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 7, 19:

    homines aegri cum aestu febrique jactantur,

    Cic. Cat. 1, 13.—
    B.
    The undulating, heaving motion of the sea, the swell, surge: fervet aestu pelagus, Pac. ap. Cic. de Or. 3, 39; hence, meton. for the sea in agitation, waves, billows:

    delphines aestum secabant,

    Verg. A. 8, 674:

    furit aestus harenis,

    id. ib. 1, 107:

    aestus totos campos inundaverant,

    Curt. 9, 9, 18.—In Verg. once of the boiling up of water in a vessel: exsultant aestu latices, Aen. 7, 464.—
    C.
    Esp., the periodical flux and reflux or ebb and flow of the sea, the tide (cf. Varr. L. L. 9, 19; Mel. 3, 1:

    aestus maris accedere et reciprocare maxime mirum, pluribus quidem modis, sed causa in sole lunāque,

    Plin. 2, 97, 99); Plaut. As. 1, 3, 6: quid de fretis aut de marinis aestibus dicam? quorum accessus et recessus ( flow and ebb) lunae motu gubernantur, Cic. Div. 2, 14 fin.:

    crescens,

    Plin. 2, 100, 97, § 219:

    decedens,

    id. ib.:

    recedens,

    id. 2, 98, 101, § 220: secundus, in our favor, Sall. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 2: adversus, against us, id. ap. Non. 138, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    The passionate ferment or commotion of the mind, the fire, glow, ardor of any ( even a good) passion (cf. aestuo, II. A.):

    et belli magnos commovit funditus aestus (genus humanum),

    has stirred up from their very bottom the waves of discord, Lucr. 5, 1434:

    civilis belli aestus,

    Hor. Ep. 2, 2, 47 (cf. id. C. 2, 7, 15):

    repente te quasi quidam aestus ingenii tui procul a terrā abripuit atque in altum abstraxit,

    Cic. de Or. 3, 36:

    hunc absorbuit aestus quidam gloriae,

    id. Brut. 81:

    stultorum regum et populorum continet aestus,

    Hor. Ep. 1, 2, 8:

    perstet et, ut pelagi, sic pectoris adjuvet aestum,

    the glow of love, Ov. H. 16, 25.—
    B.
    A vacillating, irresolute state of mind, doubt, uncertainty, hesitation, trouble, embarrassment, anxiely:

    qui tibi aestus, qui error, quae tenebrae,

    Cic. Div. in Caecin. 14:

    vario fluctuat aestu,

    Verg. A. 12, 486:

    amor magno irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 532; cf. id. ib. 8, 19:

    aestus curaeque graves,

    Hor. S. 1, 2, 110.—
    C.
    In the Epicurean philos. lang. of Lucretius, the undulatory flow or stream of atoms, atomic efflux, as the cause of perception (cf. affluo, I.):

    Perpetuoque fluunt certis ab rebus odores, Frigus ut a fluviis, calor ab sole, aestus ab undis Aequoris, exesor moerorum litora propter, etc.,

    Lucr. 6, 926; and in id. 6, 1002 sq., the magnetic fluid is several times designated by aestus lapidis.

    Lewis & Short latin dictionary > aestus

  • 7 alacer

    ălăcer, cris, e, adj. (also in masc. alacris, Enn., v. below; Ter. Eun. 2, 3, 13, and Verg. A. 5, 380; cf. Charis. p. 63 P.—In more ancient times, alacer comm.; cf. Serv. ad Verg. A. 6, 685, and 2. acer) [perh. akin to alere = to nourish, and olēre = to grow; cf. Cic. Verr. 1, 6, 17; Auct. ad Her. 2, 19, 29], lively, brisk, quick, eager, active; glad, happy, cheerful (opp. languidus; cf. Doed. Syn. 3, 247, and 4, 450.—In the class. per., esp. in Cicero, with the access. idea of joyous activity).
    I.
    Lit.
    A.
    Of men: ignotus juvenum coetus, alternā vice Inibat alacris, Bacchio insultans modo, Enn. ap. Charis. p. 214 P.:

    quid tu es tristis? quidve es alacris?

    why are you so disturbed? or why so excited? Ter. Eun. 2, 3, 13 ( = incitatus, commotus, Ruhnk.):

    videbant Catilinam alacrem atque laetum,

    active and joyous, Cic. Mur. 24, 49:

    valentes imbecillum, alacres perterritum superare,

    id. Cael. 28:

    Aman laetus et alacer,

    Vulg. Esth. 5, 9:

    alacres animo sumus,

    are eager in mind, Cic. Fam. 5, 12 fin. Manut.; Verg. A. 6, 685 al.—With ad: alacriores ad reliquum perficiendum, Auct. ad Her. 2, 31:

    ad maleficia,

    id. ib. 2, 30:

    ad bella suscipienda alacer et promptus animus,

    Caes. B. G. 3, 19; so Sall. C. 21, 5:

    ad rem gerendam,

    Nep. Paus. 2, 6.—With super:

    alacri corde super omnibus,

    Vulg. 3 Reg. 8, 66.—In Sall. once for nimble, active: cum alacribus saltu, cum velocibus cursu certabat, Fragm. 62, p. 248 Gerl.—
    B.
    Of animals:

    equus,

    Cic. Div. 33, 73: bestiae, Auct. ad Her. 2, 19. —
    II.
    Transf., poet., of concrete and abstract things:

    alacris voluptas,

    a lively pleasure, Verg. E. 5, 58; so, alacres enses, quick, ready to cut, Claud. Eutr. 2, 280:

    involant (in pugnam) impetu alacri,

    with a spirited, vigorous onset, Plaut. Am. 1, 1, 90. — Sup. not used; cf. Charis. 88 P.; Rudd. I. p. 177, n. 48.— Adv.: ălăcrĭter, briskly, eagerly, Amm. 14, 2.— Comp., Just. 1, 6, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > alacer

  • 8 assus

    assus, a, um, adj. [qs. artus, then arsus, then assus; cf.: areo, ardeo, Van.], roasted.
    I.
    Lit.:

    elixus esse quam assus soleo suavior,

    Plaut. Most. 5, 1, 66:

    mergi,

    Hor. S. 2, 2, 51:

    turdi,

    id. ib. 2, 2, 73:

    passeris assi,

    id. ib. 2, 8, 29 Bentl. (K. and H., atque):

    quibus (piscibus) assis Languidus in cubitum jam se conviva reponet,

    id. ib. 2, 4, 38; so Vulg. Luc. 24, 42: res eadem magis alit jurulenta quam assa;

    magis assa quam elixa,

    Cels. 2, 18; so,

    pulmo,

    Plin. 30, 15, 51, § 145:

    carnes assae igni,

    Vulg. Exod. 12, 8:

    assa caro bubula,

    ib. 1 Par. 16, 3:

    assum (quid) igni,

    ib. Exod. 12, 9:

    ova,

    Scrib. Comp. 221.—Also, subst.: assum, i, n., a roast, roasted meat:

    vitulinum,

    roast veal, Cic. Fam. 9, 20.—On the pun with assum = adsum, v. adsum init.
    II.
    Meton. (prop. dried with heat, hence), dry, simple, mere: sudatio, a steam or sweating-bath, Gr. xêroi hidrôtes, Cels. 3, 27; also, subst.: assa, ōrum, n., = sudatorium, a sweating - bath, sudatory (without bathing), Cic. ad Q. Fr. 3, 1, 1; cf.: assa cella: aphidrôtêrion, Gloss. Vet.: sol, a simple basking in the sun without a previous anointing, Cic. Att. 12, 6.— Absol. or with nutrix, a dry-nurse:

    Hoc monstrant vetulae pueris repentibus assae,

    Juv. 14, 208:

    assae nutricis est infantem magis diligere quam adultum,

    Front. Ep. ad Ant. 1, 5:

    VOLVMNIAE DYNAMIDI NVTRICI ASSAE ET LIB....,

    Inscr. Murat. 1512, 6:

    lapides,

    rough, unhewn stone, Serv. ad Verg. G. 2, 417: vox, the simple voice, unaccompanied by any instrument, Non. pp. 76 and 77; cf. Ascon. ad Cic. Div. in Caecil. 17; inversely, assae tibiae, [p. 183] pipes not accompanied by the voice, Serv. ad Verg. G. 2, 417.

    Lewis & Short latin dictionary > assus

  • 9 defatigo

    dē-fătīgo or dē-fĕtīgo, āvi, ātum, 1, v. a., to weary out, tire a person; to fatigue; to exhaust. (For syn. cf.: fatigo, fessus, lassus, langueo, languidus, defessus. —Freq. and class.)
    I.
    Lit.
    (α).
    Act.:

    cum crebro integri defessis succederent nostrosque assiduo labore defatigarent,

    Caes. B. G. 7, 41, 2; cf.:

    exercitum Pompeii quotidianis itineribus,

    id. B. C. 3, 85, 2; Suet. Caes. 65 et saep.:

    se,

    Plaut. Trin. 2, 1, 2; Ter. Ad. 4, 1, 3.—
    (β).
    Pass.:

    opus faciam ut defatiger usque, ingratiis ut dormiam,

    Ter. Eun. 2, 1, 14: defatigatus vulneribus, Cato [p. 528] ap. Gell. 3, 7, 19:

    defatigatus,

    Caes. B. G. 1, 40, 8;

    and opp. integer,

    id. ib. 5, 16 fin.; 7, 85, 7; id. B. C. 3, 40, 2:

    defatigatus est populus nimis,

    Vulg. 1 Reg. 14, 31.—
    * B.
    Transf.:

    ubertate nimia prioris aevi defatigatum et effetum solum,

    exhausted, Col. 1, praef. § 1.—
    II.
    Trop.
    (α).
    Act.: deos suppliciis, votis, precibus, etc., Afran. ap. Non. 398, 23:

    ne te adolescens mulier defatiget,

    Ter. Ph. 5, 3, 11:

    censores, judices,

    Cic. Leg. 3, 12 fin.
    (β).
    Pass.:

    te nec animi neque corporis laboribus defatigari,

    Cic. Fam. 14, 1; id. de Or. 2, 41, 177; Plaut. Epid. 1, 2, 15:

    numquam conquiescam neque defatigabor ante, quam, etc.,

    Cic. de Or. 3, 36, 145; cf. id. Brut. 22, 86.—Once with inf.: nec defatigabor permanere in studio libertatis, Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > defatigo

  • 10 dubio

    dŭbĭus, a, um, adj. [for duhibius, duohabeo, held as two or double, i. e. doubtful; cf. dubito, Corss. Ausspr. 2, 1027].
    I.
    Moving in two directions alternately, vibrating to and fro, fluctuating (cf. ambiguus, anceps, incertus, perplexus, duplex).
    A.
    Lit. (very rare):

    ut vas non quit constare, nisi humor Destitit in dubio fluctu jactarier intus,

    Lucr. 6, 556; cf.:

    fluctibus dubiis volvi coeptum est mare,

    Liv. 37, 16, 4.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., vacillating in mind, uncertain.
    1.
    Act.
    a.
    Wavering in opinion, doubting, doubtful, dubious, uncertain, = ambigens, haesitans, etc.:

    sin est is homo, anni multi me dubiam dant,

    Plaut. Ep. 4, 1, 17:

    quae res est, quae cujusquam animum in hac causa dubium facere possit?

    Cic. de Imp. Pomp. 10.— With an interrog. clause, A. and S. Gr. §

    213 R. 4 (1.): temptat dubiam mentem rationis egestas, ecquae nam fuerit mundi genitalis origo,

    Lucr. 5, 1211; cf.:

    equites procul visi ab dubiis, quinam essent,

    Liv. 4, 40:

    dubius sum, quid faciam,

    Hor. S. 1, 9, 40:

    dubius, unde rumperet silentium,

    id. Epod. 5, 85:

    spemque metumque inter dubii, seu vivere credant, Sive extrema pati,

    Verg. A. 1, 218; cf. Liv. 1, 42:

    Philippus non dubius, quin, etc.,

    id. 31, 42:

    haud dubius quin,

    id. 42, 14; Curt. 5, 12.—With acc. and inf.:

    dictator minime dubius, bellum cum his populis Patres jussuros,

    Liv. 6, 14; so,

    haud dubius,

    id. 31, 24; Curt. 9, 7:

    nec sum animi dubius, verbis ea vincere magnum Quam sit,

    well aware how hard it is, Verg. G. 3, 289; so,

    dubius with the genitives animi, Auct. B. Alex. 56, 2: mentis,

    Ov. F. 6, 572:

    consilii,

    Just. 2, 13:

    sententiae,

    Liv. 33, 25 Drak.:

    salutis,

    Ov. M. 15, 438:

    vitae,

    id. Tr. 3, 3, 25:

    fati,

    Luc. 7, 611 al.; cf. Zumpt, Gr. § 437; A. and S. Gr. § 213 R. 1 ( a.).—
    b.
    Wavering in resolution, irresolute, undecided (very rare):

    dubio atque haesitante Jugurtha incolumes transeunt,

    Sall. J. 107, 6; cf.

    hostes (opp. firmi),

    id. ib. 51 fin.:

    nutantes ac dubiae civitates,

    Suet. Caes. 4 fin.:

    quid faciat dubius,

    Ov. M. 8, 441.— Poet. transf.:

    cuspis,

    Sil. 4, 188.—
    2.
    Pass., that is doubted of, uncertain, doubtful, dubious, undetermined (so most freq. in all periods and kinds of composition):

    videsne igitur, quae dubia sint, ea sumi pro certis atque concessis?

    Cic. Div. 2, 51, 106; cf. id. ib. 2, 50 fin.; id. Fin. 4, 24, 67; id. de Or. 1, 20, 92; id. Mur. 32, 68; Quint. 3, 4, 8; 7, 8, 6:

    nihil aegrius est quam res secernere apertas Ab dubiis,

    Lucr. 4, 468 (cf. verba, vague language, opp. aperta, Quint. 7, 2, 48):

    jus, opp. certum,

    id. 12, 3, 6;

    opp. confessum,

    id. 7, 7, 7:

    in regno, ubi ne obscura quidem est aut dubia servitus,

    Cic. Rep. 1, 31:

    dubium vel anceps genus causarum,

    Quint. 4, 1, 40; cf. id. 9, 2, 69: dubii variique casus, Auct. ap. Cic. Clu. 21, 58:

    et incerta societas,

    Suet. Aug. 17 et saep.:

    quia sciebam dubiam esse fortunam scenicam, Ter. Hec. prol. alt. 8: salus (opp. aperta pernicies),

    Cic. N. D. 3, 27, 69:

    spes pacis,

    id. Att. 8, 13:

    victoria,

    Caes. B. G. 7, 80, 6; cf.:

    victoria, praeda, laus,

    Sall. J. 85, 48:

    Marte,

    Vell. 2, 55, 3:

    spes armorum,

    id. 2, 71:

    discrimen pugnae,

    indecisive, Sil. 5, 519:

    proelia,

    Tac. G. 6:

    auctor,

    unknown, Ov. M. 12, 61 et saep.:

    an auspicia repetenda, ne quid dubiis diis agerem?

    i. e. unassured of their favor, Liv. 8, 32:

    dubii socii suspensaeque ex fortuna fidei (opp. fideles socii and certi hostes),

    id. 44, 18; cf. Caes. B. C. 1, 3, 5:

    Hispaniae,

    Tac. A. 3, 44; cf.:

    gens dubiae ad id voluntatis,

    Liv. 9, 15:

    lux,

    i. e. morning twilight, dawn, Ov. M. 11, 596:

    sidera,

    Juv. 5, 22; cf.

    nox,

    evening twilight, Ov. M. 4, 401:

    caelum,

    i. e. over cast, Verg. G. 1, 252:

    fulgor solis,

    Sen. Herc. Fur. 670; cf.:

    et quasi languidus dies,

    Plin. Ep. 6, 20, 6:

    dubiāque tegens lanugine malas,

    i. e. between down and a beard, Ov. M. 9, 398; 13, 754; cf.:

    dubia lanuginis umbra, Claud. Epith. Pall. et Cel. 42: vina,

    not sure to ripen, Plin. 18, 31, 74, § 319:

    consilia,

    wavering, Tac. Agr. 18 et saep.:

    hunc annum sequitur annus haud dubiis consulibus (shortly thereafter the contrary: Papirius Semproniusque, quorum de consulatu dubitabatur),

    Liv. 4, 8; so,

    haud dubius praetor,

    id. 39, 39 fin.:

    haud dubii hostes,

    open enemies, id. 37, 49:

    haud dubii Galli (opp. degeneres, mixti, Gallograeci vere),

    id. 38, 17: cena dubia, see below, II.—
    b.
    In the neutr. absol.
    (α).
    (Non, haud) dubium est, it is ( not, not at all) doubtful, uncertain, undecided. (aa) Absol.:

    si quid erit dubium,

    Plaut. Ep. 5, 1, 40:

    haud dubium id quidem est,

    id. Poen. 3, 4, 27; Ter. And. 2, 3, 25; cf.

    in the interrog.: o! dubiumne id est?

    Ter. Eun. 1, 2, 49; id. Heaut. 3, 3, 46; id. Phorm. 5, 2, 9; and with the dat.:

    an dubium id tibi est?

    Ter. Heaut. 5, 1, 38; Cic. Fam. 4, 15.—(bb) With de:

    de Pompeii exitu mihi dubium numquam fuit,

    Cic. Att. 11, 6, 5; so,

    de eorum jure,

    id. de Or. 1, 57:

    de re,

    Quint. 7, 3, 4; cf. id. 7, 6, 3.—(ng) With an interrog. clause:

    illud dubium (est), ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam fieri possit accessio,

    Cic. Fin. 4, 24, 67; cf. Quint. 7, 9, 12:

    hoc ergo, credo, dubium est, uter nostrum sit verecundior,

    Cic. Ac. 2, 41, 126:

    hoc enim dubium est, utrum... an,

    Quint. 6, 3, 83:

    Ambiorix copias suas judicione non conduxerit... an tempore exclusus, dubium est,

    Caes. B. G. 6, 31, 1:

    an dubium vobis fuit inesse vis aliqua videretur necne?

    Cic. Caecin. 11, 31 et saep.—Since the Aug. per. freq. dubium, absol. and adv.:

    codicilli, dubium ad quem scripti,

    Quint. 7, 2, 52:

    quo postquam dubium pius an sceleratus, Orestes venerat,

    Ov. Tr. 4, 4, 69; Suet. Caes. 58; id. Aug. 28; id. Tib. 10; Flor. 1, 1, 12; 2, 14, 3:

    Erechtheus, Justitiā dubium validisne potentior armis,

    Ov. M. 6, 678; cf. id. Pont. 3, 1, 17:

    neque multo post exstincto Maximo, dubium an quaesita morte,

    Tac. A. 1, 5; Flor. 1, 1, 8; 4, 2, 91 al.—(dd) Non dubium est quin uxorem nolit filius, Ter. And. 1, 2, 1; id. Eun. 5, 6, 27; Cic. de Or. 2, 8, 32; id. Att. 13, 45; Quint. 11, 2, 10 et saep.:

    haud dubium est, quin,

    Ter. And. 2, 3, 17; 3, 2, 50; id. Ad. 5, 9, 19;

    and interrog.,

    Quint. 3, 2, 1; 10, 1, 5. —(ee) With acc. and inf.:

    periisso me una haud dubium est,

    Ter. Hec. 3, 1, 46; so Liv. 38, 6; Suet. Caes. 52 fin.; cf.

    interrog.: an dubium tibi est, eam esse hanc?

    Plaut. Mil. 2, 5, 9.—Ellipt.:

    si exploratum tibi sit posse te, etc., non esse cunctandum: si dubium sit, non esse conandum,

    Cic. Fam. 1, 7, 5.—
    (β).
    Dubium habere, to regard as uncertain, to doubt:

    an tu dubium habebis, etiam sancte quom jurem tibi?

    Plaut. Capt. 4, 2, 112:

    an dubium habetis, num obficere quid vobis possit? etc.,

    Sall. H. Fragm. III. 61, 8 Dietsch; cf.:

    haec habere dubia, neque, etc.,

    Cic. Ac. 2, 9 fin.
    (γ).
    In dubium:

    in dubium vocare,

    to call in question, Cic. de Or. 2, 34; cf.: illud me dixisse nemo vocabit in dubium, Asin. Pollio ap. Cic. Fam. 10, 31, 5. Vid. also under 3. b.:

    venire in dubium,

    Cic. Quint. 2; id. ib. 21, 67; Liv. 3, 13; cf.:

    alii non veniunt in dubium de voluntate,

    i. e. there is no doubt what their wish is, Cic. Att. 11, 15, 2. Vid. also under 3. b.—
    (δ).
    In dubio, in doubt, in question, undetermined:

    dum in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; cf. Luc. 7, 247:

    in dubioque fuere utrorum ad regna cadendum esset, etc.,

    Lucr. 3, 836; cf. id. 1085; Quint. 7, 9, 9:

    aestate potius quam hieme dandum, non est in dubio,

    Plin. 25, 5, 24, § 59 et saep.:

    ut in dubio poneret, utrum... an, etc.,

    Liv. 34, 5. Vid. also 3. b.—
    (ε).
    Sine dubio, without doubt, doubtless, indisputably, certainly (very freq.; in Cic. more than twenty times; not in Caes. and Sall.): Th. Numquid dubitas quin? etc. Gn. Sine dubio, opinor, Ter. Eun. 5, 9, 14; Cic. Verr. 2, 1, 2; 47; id. Cat. 2, 1; id. Balb. 24, 55; id. Tusc. 2, 7, 18; id. Off. 1, 29, 102; id. N. D. 1, 9, 23; id. Att. 1, 19, 2 et saep. Vid. the passages in Stuerenb. Cic. Off. p. 134 sq. Sometimes, esp. in Quint., with adversative particles: sed, verum, at, etc., no doubt, doubtless... but, yet, etc.: cum te togatis omnibus sine dubio anteferret... sed, etc.. Cic. N. D. 1, 21, 58; so with sed, id. de Or, 3, 57; Quint. 1, 6, 38; 5, 10, 53; 6, 3, 64;

    with sed tamen,

    id. 12, 6, 7;

    with tamen,

    id. 3, 8, 21; 5, 7, 28; 6, 4, 12;

    with verum,

    id. 8 prooem. § 33;

    with at,

    id. 8, 3, 67;

    with autem,

    id. 1, 6, 12 Spald.—
    (ζ).
    Procul dubio, beyond question, undoubtedly (very rare), Lucr. 3, 638; Liv. 39, 40 fin.; Plin. 18, 21, 50, § 187; and:

    dubio procul,

    Lucr. 1, 812; 2, 261.—
    3.
    Meton., like anceps (4), doubtful, dubious, i. e. precarious, dangerous, critical, difficult (freq. but mostly poet.):

    res dubias, egenas, inopiosas consili,

    critical condition, Plaut. Poen. 1, 1, 2; so,

    res,

    id. Capt. 2, 3, 46; id. Most. 5, 1, 1; Sall. C. 10, 2; 39, 3; id. J. 14, 5; Liv. 2, 50 fin.; Tac. A. 2, 62; Verg. A. 6, 196; 11, 445 al.; cf.

    pericla (with advorsae res),

    Lucr. 3, 55; 1076:

    tempora (opp. secunda),

    Hor. C. 4, 9, 36:

    mons erat ascensu dubius,

    Prop. 4, 4, 83; cf.:

    quae (loca) dubia nisu videbantur,

    Sall. J. 94, 2.—
    b.
    In the neutr. absol. (i. q. discrimen, II. B. 2, and periculum):

    mea quidem hercle certe in dubio vita est,

    is in danger, Ter. And. 2, 2, 10 Ruhnk.; Sall. C. 52, 6; cf. Ov. Am. 2, 13, 2:

    sese suas exercitusque fortunas in dubium non devocaturum,

    Caes. B. G. 6, 7, 6; cf. Cic. Caecin. 27, 76:

    tua fama et gnatae vita in dubium veniet,

    Ter. Ad. 3, 2, 42; cf. id. ib. 2, 2, 35; Ov. H. 16, 138 Loers.— Plur. as subst.:

    hinc Italae gentes in dubiis responsa petunt,

    Verg. A. 7, 86:

    mens dubiis percussa pavet,

    Luc. 6, 596.
    II.
    For the syn. varius, manifold, various (only in the foll. passages): o multimodis variūm et dubiūm et prosperūm copem diem, Pac. ap. Non. 84, 23 (Trag. Rel. p. 115, ed. Rib.). And so prob. is to be explained dubia cena, a multifarious, richly provided supper, Ter. Ph. 2, 2, 28 (for the subjoined explanation of Terence: ubi tu dubites, quid sumas potissimum, is only outwardly adapted to the meaning of dubius); so,

    dubia cena,

    Hor. S. 2, 2, 77; and:

    fercula dubiae cenae,

    Aus. Mos. 102; Hier. Ep. 22, no. 16.—Hence, adv., in two forms.
    (α).
    dŭbĭe (acc. to I. B. 1.), doubtfully, dubiously (not in Plaut., Ter., or Caes.):

    potest accidere, ut aliquod signum dubie datum pro certo sit acceptum,

    Cic. Div. 1, 55.—Esp. freq. (particularly since the Aug. per.) with negatives: haud (rarely non) dubie, undoubtedly, indisputably, positively, certainly:

    etsi non dubie mihi nuntiabatur Parthos transisse Euphratem, tamen, etc.,

    Cic. Fam. 15, 1 (nowhere else as an adv. in Cic.):

    non dubie,

    Quint. 7, 2, 6; 9, 4, 67; Front. Strat. 2, 3, 16; and with sed (cf. dubius, I. B. 2. b. e), Quint. 11, 2, 1; so,

    too, nec dubie,

    Liv. 2, 23 fin.; Quint. 2, 14, 2;

    and with verum,

    id. 3, 4, 1;

    with sed,

    Tac. A. 4, 19 fin.: haud dubie jam victor, [p. 615] Sall. J. 102, 1 (cf. on the contrary in Cic.: sine ulla dubitatione hostis, Phil. 14, 4, 10; cf. Liv. 3, 38; Cic. Cat. 4, 3, 5); so,

    haud dubie,

    Liv. 1, 9; 13; 3, 24; 38; 53; 4, 2; 23; 5, 10 fin.; 33 fin.; 49 fin. et saep. (about 70 times; see the passages in Stuerenb. Cic. Off. p. 138); Quint. 10, 1, 85; Tac. A. 2, 43; 88; id. H. 1, 7; 46; 72; 3, 86; 4, 27 fin.; 80; id. G. 28; Suet. Caes. 55; id. Calig. 9; id. Galb. 2; Vulg. Lev. 13, 43.—
    (β).
    dubio = dubie, App. M. 9, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > dubio

  • 11 dubium

    dŭbĭus, a, um, adj. [for duhibius, duohabeo, held as two or double, i. e. doubtful; cf. dubito, Corss. Ausspr. 2, 1027].
    I.
    Moving in two directions alternately, vibrating to and fro, fluctuating (cf. ambiguus, anceps, incertus, perplexus, duplex).
    A.
    Lit. (very rare):

    ut vas non quit constare, nisi humor Destitit in dubio fluctu jactarier intus,

    Lucr. 6, 556; cf.:

    fluctibus dubiis volvi coeptum est mare,

    Liv. 37, 16, 4.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., vacillating in mind, uncertain.
    1.
    Act.
    a.
    Wavering in opinion, doubting, doubtful, dubious, uncertain, = ambigens, haesitans, etc.:

    sin est is homo, anni multi me dubiam dant,

    Plaut. Ep. 4, 1, 17:

    quae res est, quae cujusquam animum in hac causa dubium facere possit?

    Cic. de Imp. Pomp. 10.— With an interrog. clause, A. and S. Gr. §

    213 R. 4 (1.): temptat dubiam mentem rationis egestas, ecquae nam fuerit mundi genitalis origo,

    Lucr. 5, 1211; cf.:

    equites procul visi ab dubiis, quinam essent,

    Liv. 4, 40:

    dubius sum, quid faciam,

    Hor. S. 1, 9, 40:

    dubius, unde rumperet silentium,

    id. Epod. 5, 85:

    spemque metumque inter dubii, seu vivere credant, Sive extrema pati,

    Verg. A. 1, 218; cf. Liv. 1, 42:

    Philippus non dubius, quin, etc.,

    id. 31, 42:

    haud dubius quin,

    id. 42, 14; Curt. 5, 12.—With acc. and inf.:

    dictator minime dubius, bellum cum his populis Patres jussuros,

    Liv. 6, 14; so,

    haud dubius,

    id. 31, 24; Curt. 9, 7:

    nec sum animi dubius, verbis ea vincere magnum Quam sit,

    well aware how hard it is, Verg. G. 3, 289; so,

    dubius with the genitives animi, Auct. B. Alex. 56, 2: mentis,

    Ov. F. 6, 572:

    consilii,

    Just. 2, 13:

    sententiae,

    Liv. 33, 25 Drak.:

    salutis,

    Ov. M. 15, 438:

    vitae,

    id. Tr. 3, 3, 25:

    fati,

    Luc. 7, 611 al.; cf. Zumpt, Gr. § 437; A. and S. Gr. § 213 R. 1 ( a.).—
    b.
    Wavering in resolution, irresolute, undecided (very rare):

    dubio atque haesitante Jugurtha incolumes transeunt,

    Sall. J. 107, 6; cf.

    hostes (opp. firmi),

    id. ib. 51 fin.:

    nutantes ac dubiae civitates,

    Suet. Caes. 4 fin.:

    quid faciat dubius,

    Ov. M. 8, 441.— Poet. transf.:

    cuspis,

    Sil. 4, 188.—
    2.
    Pass., that is doubted of, uncertain, doubtful, dubious, undetermined (so most freq. in all periods and kinds of composition):

    videsne igitur, quae dubia sint, ea sumi pro certis atque concessis?

    Cic. Div. 2, 51, 106; cf. id. ib. 2, 50 fin.; id. Fin. 4, 24, 67; id. de Or. 1, 20, 92; id. Mur. 32, 68; Quint. 3, 4, 8; 7, 8, 6:

    nihil aegrius est quam res secernere apertas Ab dubiis,

    Lucr. 4, 468 (cf. verba, vague language, opp. aperta, Quint. 7, 2, 48):

    jus, opp. certum,

    id. 12, 3, 6;

    opp. confessum,

    id. 7, 7, 7:

    in regno, ubi ne obscura quidem est aut dubia servitus,

    Cic. Rep. 1, 31:

    dubium vel anceps genus causarum,

    Quint. 4, 1, 40; cf. id. 9, 2, 69: dubii variique casus, Auct. ap. Cic. Clu. 21, 58:

    et incerta societas,

    Suet. Aug. 17 et saep.:

    quia sciebam dubiam esse fortunam scenicam, Ter. Hec. prol. alt. 8: salus (opp. aperta pernicies),

    Cic. N. D. 3, 27, 69:

    spes pacis,

    id. Att. 8, 13:

    victoria,

    Caes. B. G. 7, 80, 6; cf.:

    victoria, praeda, laus,

    Sall. J. 85, 48:

    Marte,

    Vell. 2, 55, 3:

    spes armorum,

    id. 2, 71:

    discrimen pugnae,

    indecisive, Sil. 5, 519:

    proelia,

    Tac. G. 6:

    auctor,

    unknown, Ov. M. 12, 61 et saep.:

    an auspicia repetenda, ne quid dubiis diis agerem?

    i. e. unassured of their favor, Liv. 8, 32:

    dubii socii suspensaeque ex fortuna fidei (opp. fideles socii and certi hostes),

    id. 44, 18; cf. Caes. B. C. 1, 3, 5:

    Hispaniae,

    Tac. A. 3, 44; cf.:

    gens dubiae ad id voluntatis,

    Liv. 9, 15:

    lux,

    i. e. morning twilight, dawn, Ov. M. 11, 596:

    sidera,

    Juv. 5, 22; cf.

    nox,

    evening twilight, Ov. M. 4, 401:

    caelum,

    i. e. over cast, Verg. G. 1, 252:

    fulgor solis,

    Sen. Herc. Fur. 670; cf.:

    et quasi languidus dies,

    Plin. Ep. 6, 20, 6:

    dubiāque tegens lanugine malas,

    i. e. between down and a beard, Ov. M. 9, 398; 13, 754; cf.:

    dubia lanuginis umbra, Claud. Epith. Pall. et Cel. 42: vina,

    not sure to ripen, Plin. 18, 31, 74, § 319:

    consilia,

    wavering, Tac. Agr. 18 et saep.:

    hunc annum sequitur annus haud dubiis consulibus (shortly thereafter the contrary: Papirius Semproniusque, quorum de consulatu dubitabatur),

    Liv. 4, 8; so,

    haud dubius praetor,

    id. 39, 39 fin.:

    haud dubii hostes,

    open enemies, id. 37, 49:

    haud dubii Galli (opp. degeneres, mixti, Gallograeci vere),

    id. 38, 17: cena dubia, see below, II.—
    b.
    In the neutr. absol.
    (α).
    (Non, haud) dubium est, it is ( not, not at all) doubtful, uncertain, undecided. (aa) Absol.:

    si quid erit dubium,

    Plaut. Ep. 5, 1, 40:

    haud dubium id quidem est,

    id. Poen. 3, 4, 27; Ter. And. 2, 3, 25; cf.

    in the interrog.: o! dubiumne id est?

    Ter. Eun. 1, 2, 49; id. Heaut. 3, 3, 46; id. Phorm. 5, 2, 9; and with the dat.:

    an dubium id tibi est?

    Ter. Heaut. 5, 1, 38; Cic. Fam. 4, 15.—(bb) With de:

    de Pompeii exitu mihi dubium numquam fuit,

    Cic. Att. 11, 6, 5; so,

    de eorum jure,

    id. de Or. 1, 57:

    de re,

    Quint. 7, 3, 4; cf. id. 7, 6, 3.—(ng) With an interrog. clause:

    illud dubium (est), ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam fieri possit accessio,

    Cic. Fin. 4, 24, 67; cf. Quint. 7, 9, 12:

    hoc ergo, credo, dubium est, uter nostrum sit verecundior,

    Cic. Ac. 2, 41, 126:

    hoc enim dubium est, utrum... an,

    Quint. 6, 3, 83:

    Ambiorix copias suas judicione non conduxerit... an tempore exclusus, dubium est,

    Caes. B. G. 6, 31, 1:

    an dubium vobis fuit inesse vis aliqua videretur necne?

    Cic. Caecin. 11, 31 et saep.—Since the Aug. per. freq. dubium, absol. and adv.:

    codicilli, dubium ad quem scripti,

    Quint. 7, 2, 52:

    quo postquam dubium pius an sceleratus, Orestes venerat,

    Ov. Tr. 4, 4, 69; Suet. Caes. 58; id. Aug. 28; id. Tib. 10; Flor. 1, 1, 12; 2, 14, 3:

    Erechtheus, Justitiā dubium validisne potentior armis,

    Ov. M. 6, 678; cf. id. Pont. 3, 1, 17:

    neque multo post exstincto Maximo, dubium an quaesita morte,

    Tac. A. 1, 5; Flor. 1, 1, 8; 4, 2, 91 al.—(dd) Non dubium est quin uxorem nolit filius, Ter. And. 1, 2, 1; id. Eun. 5, 6, 27; Cic. de Or. 2, 8, 32; id. Att. 13, 45; Quint. 11, 2, 10 et saep.:

    haud dubium est, quin,

    Ter. And. 2, 3, 17; 3, 2, 50; id. Ad. 5, 9, 19;

    and interrog.,

    Quint. 3, 2, 1; 10, 1, 5. —(ee) With acc. and inf.:

    periisso me una haud dubium est,

    Ter. Hec. 3, 1, 46; so Liv. 38, 6; Suet. Caes. 52 fin.; cf.

    interrog.: an dubium tibi est, eam esse hanc?

    Plaut. Mil. 2, 5, 9.—Ellipt.:

    si exploratum tibi sit posse te, etc., non esse cunctandum: si dubium sit, non esse conandum,

    Cic. Fam. 1, 7, 5.—
    (β).
    Dubium habere, to regard as uncertain, to doubt:

    an tu dubium habebis, etiam sancte quom jurem tibi?

    Plaut. Capt. 4, 2, 112:

    an dubium habetis, num obficere quid vobis possit? etc.,

    Sall. H. Fragm. III. 61, 8 Dietsch; cf.:

    haec habere dubia, neque, etc.,

    Cic. Ac. 2, 9 fin.
    (γ).
    In dubium:

    in dubium vocare,

    to call in question, Cic. de Or. 2, 34; cf.: illud me dixisse nemo vocabit in dubium, Asin. Pollio ap. Cic. Fam. 10, 31, 5. Vid. also under 3. b.:

    venire in dubium,

    Cic. Quint. 2; id. ib. 21, 67; Liv. 3, 13; cf.:

    alii non veniunt in dubium de voluntate,

    i. e. there is no doubt what their wish is, Cic. Att. 11, 15, 2. Vid. also under 3. b.—
    (δ).
    In dubio, in doubt, in question, undetermined:

    dum in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; cf. Luc. 7, 247:

    in dubioque fuere utrorum ad regna cadendum esset, etc.,

    Lucr. 3, 836; cf. id. 1085; Quint. 7, 9, 9:

    aestate potius quam hieme dandum, non est in dubio,

    Plin. 25, 5, 24, § 59 et saep.:

    ut in dubio poneret, utrum... an, etc.,

    Liv. 34, 5. Vid. also 3. b.—
    (ε).
    Sine dubio, without doubt, doubtless, indisputably, certainly (very freq.; in Cic. more than twenty times; not in Caes. and Sall.): Th. Numquid dubitas quin? etc. Gn. Sine dubio, opinor, Ter. Eun. 5, 9, 14; Cic. Verr. 2, 1, 2; 47; id. Cat. 2, 1; id. Balb. 24, 55; id. Tusc. 2, 7, 18; id. Off. 1, 29, 102; id. N. D. 1, 9, 23; id. Att. 1, 19, 2 et saep. Vid. the passages in Stuerenb. Cic. Off. p. 134 sq. Sometimes, esp. in Quint., with adversative particles: sed, verum, at, etc., no doubt, doubtless... but, yet, etc.: cum te togatis omnibus sine dubio anteferret... sed, etc.. Cic. N. D. 1, 21, 58; so with sed, id. de Or, 3, 57; Quint. 1, 6, 38; 5, 10, 53; 6, 3, 64;

    with sed tamen,

    id. 12, 6, 7;

    with tamen,

    id. 3, 8, 21; 5, 7, 28; 6, 4, 12;

    with verum,

    id. 8 prooem. § 33;

    with at,

    id. 8, 3, 67;

    with autem,

    id. 1, 6, 12 Spald.—
    (ζ).
    Procul dubio, beyond question, undoubtedly (very rare), Lucr. 3, 638; Liv. 39, 40 fin.; Plin. 18, 21, 50, § 187; and:

    dubio procul,

    Lucr. 1, 812; 2, 261.—
    3.
    Meton., like anceps (4), doubtful, dubious, i. e. precarious, dangerous, critical, difficult (freq. but mostly poet.):

    res dubias, egenas, inopiosas consili,

    critical condition, Plaut. Poen. 1, 1, 2; so,

    res,

    id. Capt. 2, 3, 46; id. Most. 5, 1, 1; Sall. C. 10, 2; 39, 3; id. J. 14, 5; Liv. 2, 50 fin.; Tac. A. 2, 62; Verg. A. 6, 196; 11, 445 al.; cf.

    pericla (with advorsae res),

    Lucr. 3, 55; 1076:

    tempora (opp. secunda),

    Hor. C. 4, 9, 36:

    mons erat ascensu dubius,

    Prop. 4, 4, 83; cf.:

    quae (loca) dubia nisu videbantur,

    Sall. J. 94, 2.—
    b.
    In the neutr. absol. (i. q. discrimen, II. B. 2, and periculum):

    mea quidem hercle certe in dubio vita est,

    is in danger, Ter. And. 2, 2, 10 Ruhnk.; Sall. C. 52, 6; cf. Ov. Am. 2, 13, 2:

    sese suas exercitusque fortunas in dubium non devocaturum,

    Caes. B. G. 6, 7, 6; cf. Cic. Caecin. 27, 76:

    tua fama et gnatae vita in dubium veniet,

    Ter. Ad. 3, 2, 42; cf. id. ib. 2, 2, 35; Ov. H. 16, 138 Loers.— Plur. as subst.:

    hinc Italae gentes in dubiis responsa petunt,

    Verg. A. 7, 86:

    mens dubiis percussa pavet,

    Luc. 6, 596.
    II.
    For the syn. varius, manifold, various (only in the foll. passages): o multimodis variūm et dubiūm et prosperūm copem diem, Pac. ap. Non. 84, 23 (Trag. Rel. p. 115, ed. Rib.). And so prob. is to be explained dubia cena, a multifarious, richly provided supper, Ter. Ph. 2, 2, 28 (for the subjoined explanation of Terence: ubi tu dubites, quid sumas potissimum, is only outwardly adapted to the meaning of dubius); so,

    dubia cena,

    Hor. S. 2, 2, 77; and:

    fercula dubiae cenae,

    Aus. Mos. 102; Hier. Ep. 22, no. 16.—Hence, adv., in two forms.
    (α).
    dŭbĭe (acc. to I. B. 1.), doubtfully, dubiously (not in Plaut., Ter., or Caes.):

    potest accidere, ut aliquod signum dubie datum pro certo sit acceptum,

    Cic. Div. 1, 55.—Esp. freq. (particularly since the Aug. per.) with negatives: haud (rarely non) dubie, undoubtedly, indisputably, positively, certainly:

    etsi non dubie mihi nuntiabatur Parthos transisse Euphratem, tamen, etc.,

    Cic. Fam. 15, 1 (nowhere else as an adv. in Cic.):

    non dubie,

    Quint. 7, 2, 6; 9, 4, 67; Front. Strat. 2, 3, 16; and with sed (cf. dubius, I. B. 2. b. e), Quint. 11, 2, 1; so,

    too, nec dubie,

    Liv. 2, 23 fin.; Quint. 2, 14, 2;

    and with verum,

    id. 3, 4, 1;

    with sed,

    Tac. A. 4, 19 fin.: haud dubie jam victor, [p. 615] Sall. J. 102, 1 (cf. on the contrary in Cic.: sine ulla dubitatione hostis, Phil. 14, 4, 10; cf. Liv. 3, 38; Cic. Cat. 4, 3, 5); so,

    haud dubie,

    Liv. 1, 9; 13; 3, 24; 38; 53; 4, 2; 23; 5, 10 fin.; 33 fin.; 49 fin. et saep. (about 70 times; see the passages in Stuerenb. Cic. Off. p. 138); Quint. 10, 1, 85; Tac. A. 2, 43; 88; id. H. 1, 7; 46; 72; 3, 86; 4, 27 fin.; 80; id. G. 28; Suet. Caes. 55; id. Calig. 9; id. Galb. 2; Vulg. Lev. 13, 43.—
    (β).
    dubio = dubie, App. M. 9, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > dubium

  • 12 dubius

    dŭbĭus, a, um, adj. [for duhibius, duohabeo, held as two or double, i. e. doubtful; cf. dubito, Corss. Ausspr. 2, 1027].
    I.
    Moving in two directions alternately, vibrating to and fro, fluctuating (cf. ambiguus, anceps, incertus, perplexus, duplex).
    A.
    Lit. (very rare):

    ut vas non quit constare, nisi humor Destitit in dubio fluctu jactarier intus,

    Lucr. 6, 556; cf.:

    fluctibus dubiis volvi coeptum est mare,

    Liv. 37, 16, 4.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., vacillating in mind, uncertain.
    1.
    Act.
    a.
    Wavering in opinion, doubting, doubtful, dubious, uncertain, = ambigens, haesitans, etc.:

    sin est is homo, anni multi me dubiam dant,

    Plaut. Ep. 4, 1, 17:

    quae res est, quae cujusquam animum in hac causa dubium facere possit?

    Cic. de Imp. Pomp. 10.— With an interrog. clause, A. and S. Gr. §

    213 R. 4 (1.): temptat dubiam mentem rationis egestas, ecquae nam fuerit mundi genitalis origo,

    Lucr. 5, 1211; cf.:

    equites procul visi ab dubiis, quinam essent,

    Liv. 4, 40:

    dubius sum, quid faciam,

    Hor. S. 1, 9, 40:

    dubius, unde rumperet silentium,

    id. Epod. 5, 85:

    spemque metumque inter dubii, seu vivere credant, Sive extrema pati,

    Verg. A. 1, 218; cf. Liv. 1, 42:

    Philippus non dubius, quin, etc.,

    id. 31, 42:

    haud dubius quin,

    id. 42, 14; Curt. 5, 12.—With acc. and inf.:

    dictator minime dubius, bellum cum his populis Patres jussuros,

    Liv. 6, 14; so,

    haud dubius,

    id. 31, 24; Curt. 9, 7:

    nec sum animi dubius, verbis ea vincere magnum Quam sit,

    well aware how hard it is, Verg. G. 3, 289; so,

    dubius with the genitives animi, Auct. B. Alex. 56, 2: mentis,

    Ov. F. 6, 572:

    consilii,

    Just. 2, 13:

    sententiae,

    Liv. 33, 25 Drak.:

    salutis,

    Ov. M. 15, 438:

    vitae,

    id. Tr. 3, 3, 25:

    fati,

    Luc. 7, 611 al.; cf. Zumpt, Gr. § 437; A. and S. Gr. § 213 R. 1 ( a.).—
    b.
    Wavering in resolution, irresolute, undecided (very rare):

    dubio atque haesitante Jugurtha incolumes transeunt,

    Sall. J. 107, 6; cf.

    hostes (opp. firmi),

    id. ib. 51 fin.:

    nutantes ac dubiae civitates,

    Suet. Caes. 4 fin.:

    quid faciat dubius,

    Ov. M. 8, 441.— Poet. transf.:

    cuspis,

    Sil. 4, 188.—
    2.
    Pass., that is doubted of, uncertain, doubtful, dubious, undetermined (so most freq. in all periods and kinds of composition):

    videsne igitur, quae dubia sint, ea sumi pro certis atque concessis?

    Cic. Div. 2, 51, 106; cf. id. ib. 2, 50 fin.; id. Fin. 4, 24, 67; id. de Or. 1, 20, 92; id. Mur. 32, 68; Quint. 3, 4, 8; 7, 8, 6:

    nihil aegrius est quam res secernere apertas Ab dubiis,

    Lucr. 4, 468 (cf. verba, vague language, opp. aperta, Quint. 7, 2, 48):

    jus, opp. certum,

    id. 12, 3, 6;

    opp. confessum,

    id. 7, 7, 7:

    in regno, ubi ne obscura quidem est aut dubia servitus,

    Cic. Rep. 1, 31:

    dubium vel anceps genus causarum,

    Quint. 4, 1, 40; cf. id. 9, 2, 69: dubii variique casus, Auct. ap. Cic. Clu. 21, 58:

    et incerta societas,

    Suet. Aug. 17 et saep.:

    quia sciebam dubiam esse fortunam scenicam, Ter. Hec. prol. alt. 8: salus (opp. aperta pernicies),

    Cic. N. D. 3, 27, 69:

    spes pacis,

    id. Att. 8, 13:

    victoria,

    Caes. B. G. 7, 80, 6; cf.:

    victoria, praeda, laus,

    Sall. J. 85, 48:

    Marte,

    Vell. 2, 55, 3:

    spes armorum,

    id. 2, 71:

    discrimen pugnae,

    indecisive, Sil. 5, 519:

    proelia,

    Tac. G. 6:

    auctor,

    unknown, Ov. M. 12, 61 et saep.:

    an auspicia repetenda, ne quid dubiis diis agerem?

    i. e. unassured of their favor, Liv. 8, 32:

    dubii socii suspensaeque ex fortuna fidei (opp. fideles socii and certi hostes),

    id. 44, 18; cf. Caes. B. C. 1, 3, 5:

    Hispaniae,

    Tac. A. 3, 44; cf.:

    gens dubiae ad id voluntatis,

    Liv. 9, 15:

    lux,

    i. e. morning twilight, dawn, Ov. M. 11, 596:

    sidera,

    Juv. 5, 22; cf.

    nox,

    evening twilight, Ov. M. 4, 401:

    caelum,

    i. e. over cast, Verg. G. 1, 252:

    fulgor solis,

    Sen. Herc. Fur. 670; cf.:

    et quasi languidus dies,

    Plin. Ep. 6, 20, 6:

    dubiāque tegens lanugine malas,

    i. e. between down and a beard, Ov. M. 9, 398; 13, 754; cf.:

    dubia lanuginis umbra, Claud. Epith. Pall. et Cel. 42: vina,

    not sure to ripen, Plin. 18, 31, 74, § 319:

    consilia,

    wavering, Tac. Agr. 18 et saep.:

    hunc annum sequitur annus haud dubiis consulibus (shortly thereafter the contrary: Papirius Semproniusque, quorum de consulatu dubitabatur),

    Liv. 4, 8; so,

    haud dubius praetor,

    id. 39, 39 fin.:

    haud dubii hostes,

    open enemies, id. 37, 49:

    haud dubii Galli (opp. degeneres, mixti, Gallograeci vere),

    id. 38, 17: cena dubia, see below, II.—
    b.
    In the neutr. absol.
    (α).
    (Non, haud) dubium est, it is ( not, not at all) doubtful, uncertain, undecided. (aa) Absol.:

    si quid erit dubium,

    Plaut. Ep. 5, 1, 40:

    haud dubium id quidem est,

    id. Poen. 3, 4, 27; Ter. And. 2, 3, 25; cf.

    in the interrog.: o! dubiumne id est?

    Ter. Eun. 1, 2, 49; id. Heaut. 3, 3, 46; id. Phorm. 5, 2, 9; and with the dat.:

    an dubium id tibi est?

    Ter. Heaut. 5, 1, 38; Cic. Fam. 4, 15.—(bb) With de:

    de Pompeii exitu mihi dubium numquam fuit,

    Cic. Att. 11, 6, 5; so,

    de eorum jure,

    id. de Or. 1, 57:

    de re,

    Quint. 7, 3, 4; cf. id. 7, 6, 3.—(ng) With an interrog. clause:

    illud dubium (est), ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam fieri possit accessio,

    Cic. Fin. 4, 24, 67; cf. Quint. 7, 9, 12:

    hoc ergo, credo, dubium est, uter nostrum sit verecundior,

    Cic. Ac. 2, 41, 126:

    hoc enim dubium est, utrum... an,

    Quint. 6, 3, 83:

    Ambiorix copias suas judicione non conduxerit... an tempore exclusus, dubium est,

    Caes. B. G. 6, 31, 1:

    an dubium vobis fuit inesse vis aliqua videretur necne?

    Cic. Caecin. 11, 31 et saep.—Since the Aug. per. freq. dubium, absol. and adv.:

    codicilli, dubium ad quem scripti,

    Quint. 7, 2, 52:

    quo postquam dubium pius an sceleratus, Orestes venerat,

    Ov. Tr. 4, 4, 69; Suet. Caes. 58; id. Aug. 28; id. Tib. 10; Flor. 1, 1, 12; 2, 14, 3:

    Erechtheus, Justitiā dubium validisne potentior armis,

    Ov. M. 6, 678; cf. id. Pont. 3, 1, 17:

    neque multo post exstincto Maximo, dubium an quaesita morte,

    Tac. A. 1, 5; Flor. 1, 1, 8; 4, 2, 91 al.—(dd) Non dubium est quin uxorem nolit filius, Ter. And. 1, 2, 1; id. Eun. 5, 6, 27; Cic. de Or. 2, 8, 32; id. Att. 13, 45; Quint. 11, 2, 10 et saep.:

    haud dubium est, quin,

    Ter. And. 2, 3, 17; 3, 2, 50; id. Ad. 5, 9, 19;

    and interrog.,

    Quint. 3, 2, 1; 10, 1, 5. —(ee) With acc. and inf.:

    periisso me una haud dubium est,

    Ter. Hec. 3, 1, 46; so Liv. 38, 6; Suet. Caes. 52 fin.; cf.

    interrog.: an dubium tibi est, eam esse hanc?

    Plaut. Mil. 2, 5, 9.—Ellipt.:

    si exploratum tibi sit posse te, etc., non esse cunctandum: si dubium sit, non esse conandum,

    Cic. Fam. 1, 7, 5.—
    (β).
    Dubium habere, to regard as uncertain, to doubt:

    an tu dubium habebis, etiam sancte quom jurem tibi?

    Plaut. Capt. 4, 2, 112:

    an dubium habetis, num obficere quid vobis possit? etc.,

    Sall. H. Fragm. III. 61, 8 Dietsch; cf.:

    haec habere dubia, neque, etc.,

    Cic. Ac. 2, 9 fin.
    (γ).
    In dubium:

    in dubium vocare,

    to call in question, Cic. de Or. 2, 34; cf.: illud me dixisse nemo vocabit in dubium, Asin. Pollio ap. Cic. Fam. 10, 31, 5. Vid. also under 3. b.:

    venire in dubium,

    Cic. Quint. 2; id. ib. 21, 67; Liv. 3, 13; cf.:

    alii non veniunt in dubium de voluntate,

    i. e. there is no doubt what their wish is, Cic. Att. 11, 15, 2. Vid. also under 3. b.—
    (δ).
    In dubio, in doubt, in question, undetermined:

    dum in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; cf. Luc. 7, 247:

    in dubioque fuere utrorum ad regna cadendum esset, etc.,

    Lucr. 3, 836; cf. id. 1085; Quint. 7, 9, 9:

    aestate potius quam hieme dandum, non est in dubio,

    Plin. 25, 5, 24, § 59 et saep.:

    ut in dubio poneret, utrum... an, etc.,

    Liv. 34, 5. Vid. also 3. b.—
    (ε).
    Sine dubio, without doubt, doubtless, indisputably, certainly (very freq.; in Cic. more than twenty times; not in Caes. and Sall.): Th. Numquid dubitas quin? etc. Gn. Sine dubio, opinor, Ter. Eun. 5, 9, 14; Cic. Verr. 2, 1, 2; 47; id. Cat. 2, 1; id. Balb. 24, 55; id. Tusc. 2, 7, 18; id. Off. 1, 29, 102; id. N. D. 1, 9, 23; id. Att. 1, 19, 2 et saep. Vid. the passages in Stuerenb. Cic. Off. p. 134 sq. Sometimes, esp. in Quint., with adversative particles: sed, verum, at, etc., no doubt, doubtless... but, yet, etc.: cum te togatis omnibus sine dubio anteferret... sed, etc.. Cic. N. D. 1, 21, 58; so with sed, id. de Or, 3, 57; Quint. 1, 6, 38; 5, 10, 53; 6, 3, 64;

    with sed tamen,

    id. 12, 6, 7;

    with tamen,

    id. 3, 8, 21; 5, 7, 28; 6, 4, 12;

    with verum,

    id. 8 prooem. § 33;

    with at,

    id. 8, 3, 67;

    with autem,

    id. 1, 6, 12 Spald.—
    (ζ).
    Procul dubio, beyond question, undoubtedly (very rare), Lucr. 3, 638; Liv. 39, 40 fin.; Plin. 18, 21, 50, § 187; and:

    dubio procul,

    Lucr. 1, 812; 2, 261.—
    3.
    Meton., like anceps (4), doubtful, dubious, i. e. precarious, dangerous, critical, difficult (freq. but mostly poet.):

    res dubias, egenas, inopiosas consili,

    critical condition, Plaut. Poen. 1, 1, 2; so,

    res,

    id. Capt. 2, 3, 46; id. Most. 5, 1, 1; Sall. C. 10, 2; 39, 3; id. J. 14, 5; Liv. 2, 50 fin.; Tac. A. 2, 62; Verg. A. 6, 196; 11, 445 al.; cf.

    pericla (with advorsae res),

    Lucr. 3, 55; 1076:

    tempora (opp. secunda),

    Hor. C. 4, 9, 36:

    mons erat ascensu dubius,

    Prop. 4, 4, 83; cf.:

    quae (loca) dubia nisu videbantur,

    Sall. J. 94, 2.—
    b.
    In the neutr. absol. (i. q. discrimen, II. B. 2, and periculum):

    mea quidem hercle certe in dubio vita est,

    is in danger, Ter. And. 2, 2, 10 Ruhnk.; Sall. C. 52, 6; cf. Ov. Am. 2, 13, 2:

    sese suas exercitusque fortunas in dubium non devocaturum,

    Caes. B. G. 6, 7, 6; cf. Cic. Caecin. 27, 76:

    tua fama et gnatae vita in dubium veniet,

    Ter. Ad. 3, 2, 42; cf. id. ib. 2, 2, 35; Ov. H. 16, 138 Loers.— Plur. as subst.:

    hinc Italae gentes in dubiis responsa petunt,

    Verg. A. 7, 86:

    mens dubiis percussa pavet,

    Luc. 6, 596.
    II.
    For the syn. varius, manifold, various (only in the foll. passages): o multimodis variūm et dubiūm et prosperūm copem diem, Pac. ap. Non. 84, 23 (Trag. Rel. p. 115, ed. Rib.). And so prob. is to be explained dubia cena, a multifarious, richly provided supper, Ter. Ph. 2, 2, 28 (for the subjoined explanation of Terence: ubi tu dubites, quid sumas potissimum, is only outwardly adapted to the meaning of dubius); so,

    dubia cena,

    Hor. S. 2, 2, 77; and:

    fercula dubiae cenae,

    Aus. Mos. 102; Hier. Ep. 22, no. 16.—Hence, adv., in two forms.
    (α).
    dŭbĭe (acc. to I. B. 1.), doubtfully, dubiously (not in Plaut., Ter., or Caes.):

    potest accidere, ut aliquod signum dubie datum pro certo sit acceptum,

    Cic. Div. 1, 55.—Esp. freq. (particularly since the Aug. per.) with negatives: haud (rarely non) dubie, undoubtedly, indisputably, positively, certainly:

    etsi non dubie mihi nuntiabatur Parthos transisse Euphratem, tamen, etc.,

    Cic. Fam. 15, 1 (nowhere else as an adv. in Cic.):

    non dubie,

    Quint. 7, 2, 6; 9, 4, 67; Front. Strat. 2, 3, 16; and with sed (cf. dubius, I. B. 2. b. e), Quint. 11, 2, 1; so,

    too, nec dubie,

    Liv. 2, 23 fin.; Quint. 2, 14, 2;

    and with verum,

    id. 3, 4, 1;

    with sed,

    Tac. A. 4, 19 fin.: haud dubie jam victor, [p. 615] Sall. J. 102, 1 (cf. on the contrary in Cic.: sine ulla dubitatione hostis, Phil. 14, 4, 10; cf. Liv. 3, 38; Cic. Cat. 4, 3, 5); so,

    haud dubie,

    Liv. 1, 9; 13; 3, 24; 38; 53; 4, 2; 23; 5, 10 fin.; 33 fin.; 49 fin. et saep. (about 70 times; see the passages in Stuerenb. Cic. Off. p. 138); Quint. 10, 1, 85; Tac. A. 2, 43; 88; id. H. 1, 7; 46; 72; 3, 86; 4, 27 fin.; 80; id. G. 28; Suet. Caes. 55; id. Calig. 9; id. Galb. 2; Vulg. Lev. 13, 43.—
    (β).
    dubio = dubie, App. M. 9, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > dubius

  • 13 elanguidus

    ēlanguĭdus, a, um, adj. [ex + languidus], utterly weary, Fortun. Vit. Martin. 1, 296.

    Lewis & Short latin dictionary > elanguidus

  • 14 enervatus

    ē-nervo, āvi, ātum, 1 (scanned ĕnervans and ĕnervātum in Prud. Cath. 8, 64; contra Symm. 2, 143), v. a. [enervis], to take out the nerves or sinews.
    I.
    Prop. (rare and post-class.):

    poplites securi,

    App. M. 8, p. 215:

    cerebella,

    Apic. 4, 2; 7, 7:

    enervatus Melampus,

    i. e. unmanned, Claud. in Eutr. 1, 315.—
    II.
    Transf., in gen., to enervate, weaken, render effeminate (class.; esp. freq. in the part. perf.):

    non plane me enervavit senectus,

    Cic. de Sen. 10, 32:

    corpora animosque,

    Liv. 23, 18:

    artus undis,

    Ov. M. 4, 286:

    vires,

    Hor. Epod. 8, 2:

    animos (citharae),

    Ov. R. Am. 753:

    orationem compositione verborum,

    Cic. Or. 68 fin.; cf.:

    corpus orationis,

    Petr. S. 2, 2:

    incendium belli (with contundere),

    Cic. Rep. 1, 1.—Hence, ēnervātus, a, um, P. a., unnerved, weakened, effeminate, weakly, unmanly:

    enervati atque exsangues,

    Cic. Sest. 10, 24; cf. id. Att. 2, 14; id. Pis. 33 fin.; 35, 12:

    philosophus (with mollis and languidus),

    id. de Or. 1, 52 fin. — Transf. of inanimate subjects:

    ratio et oratio (with mollis),

    id. Tusc. 4, 17, 38; cf.:

    muliebrisque sententia,

    id. ib. 2, 6:

    vita (with ignava),

    Gell. 19, 12 fin.:

    felicitas,

    Sen. Prov. 4 med.

    Lewis & Short latin dictionary > enervatus

  • 15 enervo

    ē-nervo, āvi, ātum, 1 (scanned ĕnervans and ĕnervātum in Prud. Cath. 8, 64; contra Symm. 2, 143), v. a. [enervis], to take out the nerves or sinews.
    I.
    Prop. (rare and post-class.):

    poplites securi,

    App. M. 8, p. 215:

    cerebella,

    Apic. 4, 2; 7, 7:

    enervatus Melampus,

    i. e. unmanned, Claud. in Eutr. 1, 315.—
    II.
    Transf., in gen., to enervate, weaken, render effeminate (class.; esp. freq. in the part. perf.):

    non plane me enervavit senectus,

    Cic. de Sen. 10, 32:

    corpora animosque,

    Liv. 23, 18:

    artus undis,

    Ov. M. 4, 286:

    vires,

    Hor. Epod. 8, 2:

    animos (citharae),

    Ov. R. Am. 753:

    orationem compositione verborum,

    Cic. Or. 68 fin.; cf.:

    corpus orationis,

    Petr. S. 2, 2:

    incendium belli (with contundere),

    Cic. Rep. 1, 1.—Hence, ēnervātus, a, um, P. a., unnerved, weakened, effeminate, weakly, unmanly:

    enervati atque exsangues,

    Cic. Sest. 10, 24; cf. id. Att. 2, 14; id. Pis. 33 fin.; 35, 12:

    philosophus (with mollis and languidus),

    id. de Or. 1, 52 fin. — Transf. of inanimate subjects:

    ratio et oratio (with mollis),

    id. Tusc. 4, 17, 38; cf.:

    muliebrisque sententia,

    id. ib. 2, 6:

    vita (with ignava),

    Gell. 19, 12 fin.:

    felicitas,

    Sen. Prov. 4 med.

    Lewis & Short latin dictionary > enervo

  • 16 fessus

    fessus, a, um, P. a. [cf. Sanscr. hā-, gahāmi, relinquo; Gr. chiros, chêra, chôris; Lat. ad-fatim, fatigo], wearied, tired, fatigued; worn out, weak, feeble, infirm (class.; esp. freq. in poets; syn.: fatigatus, defessus, lassus, languidus).
    I.
    Prop., of living beings:

    Romani quamquam itinere atque opere castrorum et proelio fessi lassique erant, tamen, etc.,

    Sall. J. 53, 5:

    de via fessus,

    Cic. Ac. 1, 1, 1:

    fessum inedia fluctibusque recreare,

    id. Planc. 10, 26:

    Veientes bello fessi,

    id. Div. 1, 44, 100:

    militiā fessae cohortes,

    Hor. C. 3, 4, 38:

    plorando fessus sum,

    Cic. Att. 15, 9, 1:

    satiate videndi,

    Lucr. 2, 1038:

    curāque viāque,

    Ov. M. 11, 274:

    somno,

    Tib. 1, 3, 88:

    malis,

    Ov. M. 9, 293:

    aetate,

    Verg. A. 2, 596; cf.

    annis,

    Ov. M. 9, 440:

    valetudinibus,

    Tac. H. 3, 2:

    fessi vomere tauri,

    Hor. C. 3, 13, 11:

    elephanti fessi aegritudine,

    Plin. 8, 1, 1, § 3:

    exercito corpore fessus,

    Sall. J. 71, 1; 70, 2:

    cum tibi librum Sollicito damus aut fesso,

    Hor. Ep. 2, 1, 221:

    inde Rubos fessi pervenimus,

    id. S. 1, 5, 94; so,

    viator,

    id. ib. 1, 5, 17:

    pastor,

    id. C. 3, 29, 22:

    Graii (sc. bello),

    id. ib. 2, 4, 11:

    boves,

    id. Epod. 2, 63.—
    (β).
    With gen. ( poet.):

    fessi rerum,

    exhausted with events, misfortunes, Verg. A. 1, 178:

    fessus bellique viaeque,

    Stat. Th. 3, 395:

    trepidi rerum fessique salutis,

    despairing of safety, Sil. 2, 234.—With acc.:

    agmina fessa gradum,

    Sil. 4, 40.—
    II.
    Transf., of inanim. and abstr. things (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    alter fessum vulnere, fessum cursu trahens corpus,

    Liv. 1, 25, 11; cf. Hor. C. 2, 7, 18; Lucr. 4, 848:

    (Phoebus) qui salutari levat arte fessos Corporis artus,

    i. e. sick, diseased, Hor. Carm. Sec. 63:

    vox fessa loquendo,

    Ov. Tr. 3, 3, 85:

    fessa aetas,

    i. e. the weakness of age, Tac. A. 14, 33:

    fessa aetate Galbae,

    id. H. 1, 12:

    domus aetatis spatio ne fessa vetusto Obruat,

    worn out, decayed, Lucr. 3, 774; cf. id. 5, 308:

    cardines fessi et turbati,

    Plin. 36, 15, 24, § 120:

    (amnes) In mare deducunt fessas erroribus undas,

    Ov. M. 1, 582:

    naves,

    Verg. A. 1, 168; 5, 29:

    puppes,

    Ov. M. 6, 519; Tib. 2, 5, 46:

    carinae,

    Ov. M. 11, 393; id. A. A. 3, 748:

    vela,

    Prop. 3 (4), 21, 19: fessa dies, spent, i. e. drawing to a close, Stat. S. 2, 2, 48:

    fessae res,

    critical, precarious, Plin. 2, 7, 5, § 18;

    also,

    misfortunes, calamities, Verg. A. 3, 145:

    rebus succurite fessis,

    id. ib. 11, 335:

    deligendum esse qui fessis rebus succurreret,

    Tac. A. 15, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > fessus

  • 17 fluidus

    flŭĭdus (access. form, flŭvĭdus, Lucr. 2, 452; 464 sq.; Sedul. Carm. 4, 186; Sen. Ep. 58, 24), a, um, adj. [fluo], flowing, fluid, moist (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic. or Caes.).
    I.
    Lit.:

    corpus,

    Lucr. 2, 452:

    quid tam contrarium est quam terrenum fluido?

    Col. 8, 16, 1:

    liquor,

    Verg. G. 3, 484:

    cruor,

    id. A. 3, 663; Ov. M. 4, 482; cf.:

    aspiciam fluidos humano sanguine rictus,

    id. ib. 14, 168:

    alvus,

    Ser. Samm. 29 fin.
    II.
    Transf.
    A.
    In opposition to solid or firm, soft, slack, lax, languid (syn.:

    fluxus, languidus): lacerti,

    Ov. M. 15, 231; cf.:

    labor et aestus mollia et fluida Gallorum corpora decedere pugna coëgit,

    Liv. 34, 47, 5:

    caro,

    Plin. 9, 30, 50, § 95:

    vestis,

    flowing, loose, Just. 41, 2; Sen. Oed. 422.—
    * B.
    Act., dissolving:

    calor,

    Ov. M. 15, 362.

    Lewis & Short latin dictionary > fluidus

  • 18 ictus

    1.
    ictus, a, um, Part., from ico.
    2.
    ictus, ūs ( gen. sing. icti, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 17), m. [ico], a blow, stroke, stab, thrust, bite, sting (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    a bestiis ictus, morsus, impetus,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    pro ictu gladiatoris,

    id. Mil. 24, 65:

    neque ictu comminus neque conjectione telorum,

    id. Caecin. 15, 43:

    scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

    Caes. B. G. 1, 25:

    non caecis ictibus procul ex improviso vulnerabantur,

    Liv. 34, 14, 11:

    ictu scorpionis exanimato altero,

    Caes. B. G. 7, 25, 3:

    prope funeratus Arboris ictu,

    Hor. C. 3, 8, 8:

    ictus moenium cum terribili sonitu editi,

    Liv. 38, 5, 3:

    apri,

    Ov. M. 8, 362; Hor. C. 3, 22, 7:

    serpentum,

    Plin. 23, 1, 11, § 14:

    Lesbium servate pedem meique Pollicis ictum,

    a striking, playing on the lyre, Hor. C. 4, 6, 36:

    alae,

    the stroke of a wing, Plin. 10, 3, 3, § 9:

    pennarum,

    id. 6, 12, 13, § 32:

    Phaethon ictu fulminis deflagravit,

    a stroke of lightning, lightning, Cic. Off. 3, 25, 94:

    fulmineus,

    Hor. C. 3, 16, 11; Ov. M. 14, 618.— Poet., of the beating rays of the sun:

    tum spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus,

    Hor. C. 2, 15, 10:

    solis,

    Ov. M. 3, 183; 6, 49:

    Phoebei,

    id. ib. 5, 389 (al. ignes):

    Phoebi,

    Luc. 7, 214:

    longe Ejaculatur aquas atque ictibus aëra rumpit,

    with jets of water, Ov. M. 4, 124: saxaque cum saxis et habentem semina flammae Materiem jactant, ea concipit ictibus ignem, by their blows, i. e. collision, id. ib. 15, 348.—
    B.
    In partic.
    1.
    In prosody or in music, a beating time, a beat:

    et pedum et digitorum ictu intervalla signant,

    Quint. 9, 4, 51:

    modulantium pedum,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    unde etiam trimetris accrescere jussit Nomen iambeis, cum senos redderet ictus Primus ad extremum similis sibi,

    Hor. A. P. 253.—
    2.
    A beat of the pulse:

    ictus creber aut languidus,

    Plin. 11, 37, 88, § 219.—
    3.
    In mal. part.:

    multorum,

    Juv. 6, 126.—
    II.
    Trop., a stroke, blow, attack, shot, etc.:

    sublata erat de foro fides, non ictu aliquo novae calamitatis, sed suspicione, etc.,

    Cic. Agr. 2, 3, 8:

    nec illum habet ictum, quo pellat animum,

    id. Fin. 2, 10, 32:

    sub ictu nostro positum,

    i. e. in our power, Sen. Ben. 2, 29; cf.:

    stare sub ictu Fortunae,

    Luc. 5, 729:

    tua innocentia sub ictu est,

    i. e. in imminent danger, Sen. Cons. ad Marc. 9 fin.; cf. the opposite: Deum extra ictum sua divinitas posuit, beyond shot, i. e. out of danger, id. Ben. 1, 7:

    eodem ictu temporis,

    i. e. moment, Gell. 14, 1, 27; cf.:

    singulis veluti ictibus bella transigere,

    by separate attacks, Tac. H. 2, 38:

    quae (legiones) si amnem Araxen ponte transgrederentur, sub ictum dabantur,

    would have come to close quarters, id. A. 13, 39 fin.; cf.:

    laetis ostentat ad Urbem Per campos superesse vim, Romamque sub ictu,

    near at hand, before the eyes, Sil. 4, 42.—
    B.
    (Cf. icio, II. A.) Ictus foederis, the conclusion of a treaty, Luc. 5, 372; Val. Max. 2, 7, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > ictus

  • 19 lactes

    lactes, ium (in sing. lactis, is, only, acc. to Prisc. p. 686, erroneously on account of lactis agninas), f. [root lag-; Gr. lagaros; cf. Lat. languidus, laxus], the intestines; esp. the smaller intestines, chitterlings (anteclass. and post - Aug.):

    ab hoc ventriculo lactes in homine et ove, per quas labitur cibus: in ceteris hillae,

    Plin. 11, 37, 79, § 200:

    ita cibi vocivitate venio lassis lactibus,

    i. e. empty, famished, Plaut. Curc. 2, 3, 40:

    pulmone et lactibus unctis,

    Pers. 2, 30. —Prov.:

    adligare canem fugitivom agninis lactibus, said of the employment of a trifling remedy for a great evil,

    Plaut. Ps. 1, 3, 85.

    Lewis & Short latin dictionary > lactes

  • 20 languide

    languĭdē, adv., v. languidus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > languide

См. также в других словарях:

  • languidus — /Iseggwadss/ (Lat., sick.) In common law practice, the name of a return made by the sheriff when a defendant, whom he had taken by virtue of process, was so dangerously sick that to remove him would endanger his life or health …   Black's law dictionary

  • languidus — /Iseggwadss/ (Lat., sick.) In common law practice, the name of a return made by the sheriff when a defendant, whom he had taken by virtue of process, was so dangerously sick that to remove him would endanger his life or health …   Black's law dictionary

  • languidus — Sick; ill …   Ballentine's law dictionary

  • languidus in prisona — Sick or ill in prison …   Ballentine's law dictionary

  • duces tecum licet languidus — /d(y)uwsiyz tiykam laysat laeqgwadas/ (Bring with you, although sick.) In practice, an ancient writ, now obsolete, directed to the sheriff, upon a return that he could not bring his prisoner without danger of death, he being adeo languidus (so… …   Black's law dictionary

  • duces tecum licet languidus — /d(y)uwsiyz tiykam laysat laeqgwadas/ (Bring with you, although sick.) In practice, an ancient writ, now obsolete, directed to the sheriff, upon a return that he could not bring his prisoner without danger of death, he being adeo languidus (so… …   Black's law dictionary

  • BLANDUS et languidus color — vegeto et austero opponitur, apud Plinium, l. 37. c. 7. ubi de Sandaresis gemmis, in quibus feminas bland orem habere flammam dicit, cum mares austeri sint vegetique. Metaphora a saporibus ducta; austerus enim in gustu sapor blando et leni… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • duces tecum licet languidus — A writ which lay to bring a person into court notwithstanding his illness …   Ballentine's law dictionary

  • languide — [ lɑ̃gid ] adj. • 1523; lat. languidus ♦ Littér. Qui exprime de la langueur (2o) . « un œil languide et tristement rêveur » (A. Gide). ● languide adjectif (latin languidus) Littéraire. Langoureux, languissant. ● …   Encyclopédie Universelle

  • lánguido — (Del lat. languidus, debilitado.) ► adjetivo 1 Que no tiene fuerza o energía: ■ comía poco y cada vez estaba más lánguido. SINÓNIMO débil [fatigado] 2 Que tiene languidez o falta de ánimo: ■ estaba triste, callada y lánguida. SINÓNIMO… …   Enciclopedia Universal

  • lânced — LẤNCED, Ă, lâncezi, de, adj. 1. (înv.) Slăbit de boală, sleit de puteri. 2. Lipsit de vigoare sau de energie; moale. – lat. languidus. Trimis de ionel bufu, 21.05.2004. Sursa: DEX 98  LÂNCED adj. v. bolnav, dulceag, fad, insipid, nesănătos,… …   Dicționar Român

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»