-
1 patiens
pătĭens, entis part. prés. de patior. [st2]1 [-] qui éprouve tel ou tel état. [st2]2 [-] qui souffre, qui supporte, accoutumé à endurer, endurci à; patient, endurant. [st2]3 [-] qui permet, qui consent, indulgent. [st2]4 [-] dur, résistant, tenace. - patiens aetheris imi, Luc.: jouissant des régions inférieures de l'éther. - patiens frigoris: capable de supporter le froid, supportant le froid (actuellement). - patiens frigus: endurant le froid (habituellement). - amnis navium patiens, Liv. 21, 31, 10: rivière navigable. - patiens manum, Virg.: (cerf) qui se laisse caresser. - inediae patiens: qui endure la faim. - militiae patiens: capable de porter les armes. - jecur vetustatis patiens, Plin. 11, 37, 76, § 196: foie qui se conserve longtemps. - patientissimus exercitus, Caes. B. C. 3, 96: armée très résignée. - patiens vocari, Hor.: qui consent à être appelé. - saxo patientior, Prop. 1, 16, 29: plus dur que le roc. - aliquem patientiorem facere, Cic. Q. Fr. 1, 1, 14: rendre qqn. plus patient.* * *pătĭens, entis part. prés. de patior. [st2]1 [-] qui éprouve tel ou tel état. [st2]2 [-] qui souffre, qui supporte, accoutumé à endurer, endurci à; patient, endurant. [st2]3 [-] qui permet, qui consent, indulgent. [st2]4 [-] dur, résistant, tenace. - patiens aetheris imi, Luc.: jouissant des régions inférieures de l'éther. - patiens frigoris: capable de supporter le froid, supportant le froid (actuellement). - patiens frigus: endurant le froid (habituellement). - amnis navium patiens, Liv. 21, 31, 10: rivière navigable. - patiens manum, Virg.: (cerf) qui se laisse caresser. - inediae patiens: qui endure la faim. - militiae patiens: capable de porter les armes. - jecur vetustatis patiens, Plin. 11, 37, 76, § 196: foie qui se conserve longtemps. - patientissimus exercitus, Caes. B. C. 3, 96: armée très résignée. - patiens vocari, Hor.: qui consent à être appelé. - saxo patientior, Prop. 1, 16, 29: plus dur que le roc. - aliquem patientiorem facere, Cic. Q. Fr. 1, 1, 14: rendre qqn. plus patient.* * *Patiens, patientis, Participium. Patient, Souffrant, Endurant.\Patiens, Nomen cum genitiuo: vt Patiens laborum. Ci. Endurci à la peine, au travail.\Nauium patiens Tyberis. Plin. iunior. Riviere qui porte batteaulx ou navires.\Operum patiens iuuentus. Virgil. Dure au travail.\Vetustatis patiens. Plin. Qui dure long temps. -
2 patiens
patiēns, entis, PAdi. (v. patior), I) erduldend, ertragend, fähig, zu erdulden (zu ertragen), A) eig., m. folg. Genet., p. laborum, Sall.: laboris ultra fidem (unglaublich) p., Suet.: pecus nec aestus nec frigoris p., Colum.: p. servitutis, Plin. pan.: equus sessoris p., sich gefallen lassend, Suet.: patientior laboris natura est pueris quam iuvenibus, Quint. – amnis (Rhenus) navium p., Liv. u. Tac.: (campus) p. vomeris, Verg.: animum patientem incommodorum esse et futurum esse, Cic. – B) poet. übtr., hart, nicht nachgiebig, aratrum, Ov.: patientior saxo, Prop. – II) prägn., ausdauernd, geduldig, Cic. u.a.: ut patiens, Hor.: alqm patientiorem lenioremque facere (von einem Briefe), Cic.: miserrimus et patientissimus exercitus, Caes. – m. ad u. Akk. Gerund., ut est gens minime ad morae taedium ferendum patiens, gar nicht geduldig erträgt, Liv. 33, 36, 8.
-
3 patiens
patiēns, entis, PAdi. (v. patior), I) erduldend, ertragend, fähig, zu erdulden (zu ertragen), A) eig., m. folg. Genet., p. laborum, Sall.: laboris ultra fidem (unglaublich) p., Suet.: pecus nec aestus nec frigoris p., Colum.: p. servitutis, Plin. pan.: equus sessoris p., sich gefallen lassend, Suet.: patientior laboris natura est pueris quam iuvenibus, Quint. – amnis (Rhenus) navium p., Liv. u. Tac.: (campus) p. vomeris, Verg.: animum patientem incommodorum esse et futurum esse, Cic. – B) poet. übtr., hart, nicht nachgiebig, aratrum, Ov.: patientior saxo, Prop. – II) prägn., ausdauernd, geduldig, Cic. u.a.: ut patiens, Hor.: alqm patientiorem lenioremque facere (von einem Briefe), Cic.: miserrimus et patientissimus exercitus, Caes. – m. ad u. Akk. Gerund., ut est gens minime ad morae taedium ferendum patiens, gar nicht geduldig erträgt, Liv. 33, 36, 8. -
4 hart
hart, I) eig.: durus (übh., z.B. Stein, Haut, Wasser, Wein). – solidus (gedrungen, körperlich fest, z.B. Holz, Eisen). – rigidus (unbiegsam, spröde). – crudus (noch unreif, roh, von Früchten). – callosus (voller Schwielen, wie Haut, Hand etc.). – asper (rauh für das Gefühl, den Geschmack). – acerbus (herb v. Geschmack). – etw. h., duriusculus: sehr h., perdurus: h. Holz, auch robur (eig. Holz der Steineiche). – h. machen, durare: h. werben, durescere. – II) uneig.: a) unangenehm, gegen den guten Geschmack: durus (übh., nicht geschmeidig, wie Vers, Ton, Gemälde, Übersetzung etc.). – asper (rauh, für Gehör u. Auge). – horridus (gleichs. rauh, ein höherer Grad von asper, z.B. horridiora erant Catonis verba). – etw. h., duriusculus (z.B. Vers). – b) unempfindlich gegen unangenehme Eindrücke von außen: durus (übh. an Strapazen und harte Lebensart gewöhnt). – laboribus duratus (durch Strapazen abgehärtet). – laborum patiens (der Strapazen ertragen kann). – frigoris ac famis patiens (der Kälte und Hunger ertragen kann; alle von Personen u. ihrem Körper). – eine h. Haut, cutis durata od. dura. – h. erziehen, jmd. h. halten, in labore patientiaque corporis exercere alqm: von Jugend auf sich h. gewöhnen, a parvulo labori ac duritiae studere: h. gewöhnt od. erzogen sein, frigora atque inediam to lerare assuevisse. – c) schwer nachlassend; dah. heftig, drückend: durus. – molestus (beschwerlich). – gravis (drückend). – acer (heftig. streng). – acerbus (herb, empfindlich). – iniquus (nicht nach den Gesetzen der Billigkeit, daher drückend, hart). – sehr h., atrox (furchtbar); saevus (wütig, grimmig). – ein h. Kampf, proelium durum; pugna ob. proelium atrox (ein sehr h.): es war ein h. Kampf, es ging hart her, acriter od. acerrimo concursu pugnabatur: wenn es härter od. etw. hart herging, si quid erat durius. – (an einer Krankheit) h. daniederliegen, graviter aegrotare od. iacēre: hart daniederliegend, gravi morbo implicatus: ein h. Winter, hiems gravis od. acris; ein sehr [1220] h., hiems atrox od. saeva: harte Zeiten, tempora dura od. gravia od. acerba od. iniqua; temporum acerbitas od. iniquitas. – d) unbeugsam; z.B. ein h. Sinn, mens dura; ingenium durum; animus obstinatus; voluntas offirmata. – e) mitleidlos, streng: durus. – asper (rauh). – asperi animi (rauhen Sinnes). – acerbus (ohne Glimpf, eben nicht glimpflich). – atrox (furchtbar, unmenschlich, sehr hart). – crudelis (grausam) – tristis (betrübend, von dem, wasdurch seine Härte trübe u. traurig stimmt, z.B. sententia, condicio). – eine h. Antwort geben, asperius respondere od (schriftlich) rescribere; triste responsum reddere, tristius respondere: in harten Ausdrücken schreiben, asperius oder asperioribus verbis scribere: in sehr h. Ausdrücken von jmd. sprechen, asperrime loqui de alqo: mit einem härteren Ausdrucke etwas belegen, durius appellare alqd: um keinen härteren Ausdruck zu gebrauchen, graviore verbo uti non libet; nihil dicam gravius; ne quid gravius dicam: eine h. Strafe, poena gravis od. iniqua; supplicium acerbum od. acre: jmd. mit h. Strafe belegen, hart bestrafen, graviter statuere od. vindicare in alqm: zu härteren Maßregeln raten, asperiora suadere: sich hart zeigen bei jmds. Unglück, duriorem se praebere alcis miserae et afflictae fortunae. – h. sein (im Gemüt), animi duri esse; animo duravisse: h. werden (im Gemüt), animo durare coepisse. – Adv.dure; duriter; aspere; acerbe. – jmd. h. erziehen, durius od. dure atque aspere educare alqm: jmd. h. behandeln, h. mit jmd. verfahren, aspere alqm habere od. tractare; asperum esse in alqm; alqm acerbe atque dure tractare: h. gegen jmd. versa hren, durum esse in alqo (übh.); aliquid gravius statuere in alqm (mit Strafe): jmd. h. anlassen, s. anlassen no. I, 2. – / hart an etc. = dicht an etc., s. dicht (Adv.).
-
5 impatiens
im-patiēns, entis (in u. patiens), Adi. m. Compar. u. Superl., das griech. ἀπαθής, I) unvermögend etw. zu ertragen, etw. nicht gern ertragend (erduldend), nicht geneigt zu leiden, -zu erdulden, ungeduldig, a) v. Pers., laborum, Ov.: vulneris, Verg.: irae, seines Zorns nicht Herr, Ov.: veritatis, der W. unzugänglich, Curt.: dominationis, dem Zwang widerstrebend, Plin. pan.: facetiarum, empfindlich gegen usw., Macr.: morae, wegen des V. ungeduldig, Suet.: so auch morarum, Amm.: quietis, dem die R. unerträglich (verhaßt) ist, mit der R. nimmer befreundet, Vell. u. Sen.: societatis, sich in kein geselliges Zusammenleben fügend, ungesellig, Tac.: obsidionis, nicht imstande, bei einer B. auszuharren, Tac.: contumeliarum ferendarum, Sen.: viri, voll Abneigung gegen, Ov.: frigoris, Mela: solis, pulveris, tempestatum, Tac.: maris, Petron.: impatientissimus famis, Colum.: terra frugiferarum arborum impatiens, Tac. Germ. 5: elephanti impatientissimi frigoris, Solin. – m. folg. Infin., imp. ultra gemitu cohibere furorem, Sil.: imp. nescire torum, Claud. – absol., impatiens et aeger animi, Lact.: calidus et imp. dux, Eutr.: heros impatiens, Val. Flacc. – b) übtr., v. Lebl., cera imp. caloris, Ov.: navis imp. gubernaculi, Curt.: impatiens frigoris (v. Gewächsen), Mela: pisum impatientissimum frigorum, Plin. – absol., animus, ungeduldig im Zorn, seiner nicht Herr, Ov.: gaudium, maßlose, Min. Fel.: impatientissima sollicitudo, Gell. – nihil impatientius imperitiā, Macr. 7, 4, 30. – II) empfindungslos, A) im allg., gefühllos, Ov. am. 3, 7, 36. Lact. 5, 22, 5. – B) philos. t. t. der Stoiker, empfindungslos, unanregbar = leidenschaftslos aus Grundsätzen, Sen. ep. 9, 1.
-
6 abhärten
abhärten, I) eig.: durare (z. B. ferrum ictibus: u. igni hastam). – II) übtr.: a) körverl. durare (z. B. corpus). – firmare (festmachen, kräftigen, z. B. corpora iuvenum labore). – corroborare (kernhaft machen). – in labore et patientia corporis exercere (in Arbeit u. Ausdauer üben, z. B. iuventutem). – sich abh., se durare; labori ac duritiae studere (sich der Arbeit u. Abhärtung befleißigen). – gegen Schläge abgehärtet (gefühllos) werden, ad plagas durari. – b) geistig: durare. – gegen etw. abgehärtet sein, obduruisse ad alqd (z. B. ad dolorem novum, v. Gemüt: ad fortunam, v. Pers.). – sich abh., animum od. se indurare (z. B. gegen etw., adversus alqd). – abgehärtet, a) körperlich: duratus (je nach dem Zihg. mit dem Zus. laboribus, rusticis operibus, multā exercitatione, usu armorum). – induratus (z. B. periculis laboribusque). – patiens laboris od. laborum (aushaltend in Arbeit, Strapazen). – patiens aestus et frigoris (aushaltend in Hitze und Kälte). – ganz a., duratus omnium rerum patientiā: gar nicht a., intolerantissimus laboris atque aestus (in bezug auf Strapazen u. Hitze). – b) geistig: duratus (z. B. ad omne facinus).
-
7 impatiens
im-patiēns, entis (in u. patiens), Adi. m. Compar. u. Superl., das griech. ἀπαθής, I) unvermögend etw. zu ertragen, etw. nicht gern ertragend (erduldend), nicht geneigt zu leiden, -zu erdulden, ungeduldig, a) v. Pers., laborum, Ov.: vulneris, Verg.: irae, seines Zorns nicht Herr, Ov.: veritatis, der W. unzugänglich, Curt.: dominationis, dem Zwang widerstrebend, Plin. pan.: facetiarum, empfindlich gegen usw., Macr.: morae, wegen des V. ungeduldig, Suet.: so auch morarum, Amm.: quietis, dem die R. unerträglich (verhaßt) ist, mit der R. nimmer befreundet, Vell. u. Sen.: societatis, sich in kein geselliges Zusammenleben fügend, ungesellig, Tac.: obsidionis, nicht imstande, bei einer B. auszuharren, Tac.: contumeliarum ferendarum, Sen.: viri, voll Abneigung gegen, Ov.: frigoris, Mela: solis, pulveris, tempestatum, Tac.: maris, Petron.: impatientissimus famis, Colum.: terra frugiferarum arborum impatiens, Tac. Germ. 5: elephanti impatientissimi frigoris, Solin. – m. folg. Infin., imp. ultra gemitu cohibere furorem, Sil.: imp. nescire torum, Claud. – absol., impatiens et aeger animi, Lact.: calidus et imp. dux, Eutr.: heros impatiens, Val. Flacc. – b) übtr., v. Lebl., cera imp. caloris, Ov.: navis imp. gubernaculi, Curt.: impatiens frigoris (v. Gewächsen), Mela: pisum impatientissimum frigorum, Plin. – absol., animus, ungeduldig im————Zorn, seiner nicht Herr, Ov.: gaudium, maßlose, Min. Fel.: impatientissima sollicitudo, Gell. – nihil impatientius imperitiā, Macr. 7, 4, 30. – II) empfindungslos, A) im allg., gefühllos, Ov. am. 3, 7, 36. Lact. 5, 22, 5. – B) philos. t. t. der Stoiker, empfindungslos, unanregbar = leidenschaftslos aus Grundsätzen, Sen. ep. 9, 1.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > impatiens
-
8 impatiens
im-patiēns, entis adj.1)а) не терпящий, не могущий выносить, не выдерживающий, не переносящий (i. laborum O; famis Col; remediorum Su)contumeliae i. Pt — не стерпев (такой) обидыi. maris Pt — подверженный морской болезни ( или страдающий ею)б) не владеющий собой, нетерпеливый (homo i. VF, Sil etc.)i. societatis T — необщительныйi. irae O — не умеющий совладать со своим гневом2) неповинующийся (navis i. gubernaculi QC)3) филос. невозмутимый, бесстрастный (в учении стоиков) Sen -
9 labor
labor (old labōs, T., S., Ct.), ōris, m [3 LAB-], labor, toil, exertion: ingenium ab labore proclive ad lubidinem, T.: quanto labore partum: non intermissus remigandi, Cs.: res est magni laboris: ad incertum casum labor impenditur: multum operae laborisque consumere: laborem exanclare: se in magnis laboribus exercere: patiens laborum, S.: summi laboris esse, capable of great exertion, Cs.: magni formica laboris, H.: victus suppeditabatur sine labore: quantum meruit labor, Iu.: numerentur labores, be valued, Iu.: quae (loca) capere labor erat, a hard task, L.— Drudgery, hardship, fatigue, distress, trouble, pain, suffering: ex eo quem capit Laborem! T.: Mox et frumentis labor additus, V.: secundis laboribus pubes crevit, successful battles, H.: castrorum labores, Iu.: Lucinae labores, V.: iucundi acti labores: labores solis, eclipses of the sun, V.: lunae labores, V.—Of plants: hunc perferre laborem, the work of growth, V.— A work, product of labor: ita multorum mensium labor interiit, Cs.: Hic labor ille domūs, V.: Polycliti Multus, Iu.—Person.: Labōs, Toil, the genius of toil, V.* * *Ilabi, lapsus sum V DEPslip, slip and fall; slide, glide, drop; perish, go wrongIIeffort, labor, toil, exertion, work; suffering, distress, hardship -
10 fortitudo
fortĭtūdo, ĭnis, f. [fortis], strength.I.Physically (very rare).A.In gen.: haec feminalia de bysso retorta ob fortitudinem solent contexi, firmness, durability, Hier. Ep. 64, 10:B.galeae,
Jul. Val. Rer. Gest. Al. 2, 25; cf.vini,
Macr. S. 7, 6, 17.—Bodily strength in men and animals:II.hircorum,
Phaedr. 4, 16, 6:corporis,
Macr. S. 7, 9, 5:nervorum,
id. ib. 7, 11, 8.— Absol. (opp. imbecillitas), Lact. 2, 2, 28; 2, 2, 67. —Far more freq. and class.,Mentally, firmness, manliness shown in enduring or undertaking hardship; fortitude, resolution, bravery, courage, intrepidity (cf. virtus):fortitudo est considerata periculorum susceptio et laborum perpessio,
Cic. Inv. 2, 54, 163:fortitudo est, inquit (Chrysippus), scientia rerum perferendarum vel affectio animi in patiendo ac perferendo summae legi parens sine timore,
id. Tusc. 4, 24, 53; cf.:fortitudo est animi affectio, cum in adeundo periculo et in labore ac dolore patiens, tum procul ab omni metu,
id. ib. 5, 14, 41:quae (fortitudo) est dolorum laborumque contemptio... Fortitudinem quoque aliquo modo expediunt, cum tradunt rationem neglegendae mortis, perpetiendi doloris,
id. Off. 3, 33, 117:fortitudo est rerum magnarum appetitio et rerum humilium contemptio et laboris cum utilitatis ratione perpessio,
Auct. Her. 3, 2, 3; cf. ib. 4, 25, 35:probe definitur a Stoicis fortitudo, cum eam virtutem esse dicunt propugnantem pro aequitate,
Cic. Off. 1, 19, 62 sq.:magnitudinis animi et fortitudinis est, nihil extimescere, omnia humana despicere, nihil quod homini accidere possit intolerandum putare,
id. ib. 3, 27, 100:unde in laboribus et periculis fortitudo?
id. Rep. 1, 2:illae sunt solae virtutes imperatoriae, labor in negotiis, fortitudo in periculis, industria in agendo, etc.,
id. de Imp. Pomp. 11, 29:hoc sentire prudentiae est: facere fortitudinis,
id. Sest. 40, 86: pro multitudine hominum et pro gloria belli atque fortitudinis, angustos se fines habere arbitrabantur (Helvetii), * Caes. B. G. 1, 2 fin.:fortitudinem Gallorum Germanorumque miramur,
Quint. 8, 4, 20:malarum rerum audacia fortitudo vocatur,
Sall. C. 52, 11.—In plur.: sunt igitur domesticae fortitudines non inferiores militaribus, proofs of valor, i. e. valiant decds, Cic. Off. 1, 2 fin.; Vitr. 10, 22.
См. также в других словарях:
SELMUS I — SELMUS I. Turcarum Imperator Baiazetis II. filius secundogenitus. Imperandi cupidine accensus, contta Patrem arma cepit, sed ab eo victus est: interim ope Ianizerorum, Achmeti primogenito praelatus, Patrem, qui ipsi Imperiô cesserat, venenô… … Hofmann J. Lexicon universale
ԴԺՈՒԱՐԱԿԻՐ — (կրի, րաց.) NBH 1 0618 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 11c, 12c ա. δυσβάστακτος importabilis, δύσφορος molestus, gravis, δυσβίοτος vix tolerabilis (իբր կր). Դժուարաւ կրելի. անտանելի. որ դժար կըվերցըւի կամ կըքաշուի.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
endurcir — Endurcir, Durare, Edurare, Indurare, Obdurare, Obducere callum. Cela l a endurci, Haec res obduxit ei callum. S endurcir, Callescere, Concallere, Durescere, Indurescere, Obdurere, Obdurescere, Rigescere, Induere duritiem. Fort endurcir,… … Thresor de la langue françoyse
travail — Travail, Opera, Labor, ou Traveil, est enim qui putet ductum a Transuigilare, id est, Peruigilare. Car traveiller, est diligentem operam alicui rei impendere, quod non fit sine fatigatione. Martialis: Nam vigilare leue est, peruigilare graue. La… … Thresor de la langue françoyse