Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

iter+aliquo+c+la

  • 81 consumo

    consumo, ĕre, sumpsi, sumptum [cum + sumo] - tr. - [st2]1 [-] prendre complètement. [st2]2 [-] absorber, consommer, manger. [st2]3 [-] consumer, détruire, perdre, affaiblir, user, miner, anéantir. [st2]4 [-] passer (le temps), employer, épuiser (un sujet).    - tela omnia pectore consumere, Sil. 5, 640: recevoir dans sa poitrine tous les traits (de l'ennemi).    - terga consumunt pelagus, Manil. 5, 584: leurs corps couvrent la mer.    - consumere pecuniam mutuam sibi, Dig.: emprunter de l'argent.    - consumere frumenta, Caes.: consommer du blé.    - consumere fruges, Hor.: se nourrir des biens de la terre.    - ferrum consumit rubigo, Curt.: la rouille dévore le fer.    - consumere bona, Quint.: manger son bien.    - consumere vires, Quint.: perdre ses forces.    - spatio consumuntur umbrae, Plin.: l'espace diminue les ombres.    - quos fortuna belli consumpserat, Sall. H. 1, 41, 5: ceux que le sort de la guerre avait enlevés.    - inediâ consumi, Cic. Fam. 16, 10, 1: être exténué par l'abstinence.    - consumere gratiam rei, Quint. 8, 6, 51: perdre le mérite d'une action.    - vocem consumere, Tac. H. 1, 42: étouffer la voix.    - consumere horas sermone, Cic.: passer des heures à parler.    - consumere diem per discordiam, Tac.: consumer une journée en querelles.    - diem in re consumere: employer le jour à qqch.    - pecuniam in re consumere, Cic.: dépenser de l’argent à qqch.    - aetatem in aliqua re consumere: consacrer sa vie à qqch.    - consumere curam in re, Hor. S. 2, 4, 48: s'appliquer à qqch.    - se consumere in re, Quint.: s'appliquer à qqch.    - consumere ignominiam, Tac. H. 3, 24: épuiser l'ignominie.    - cum mare consumpserit, Ov. H. 6, 161: lorsqu'il aura parcouru toutes les mers.    - inventio in sex partes consumitur, Auct. Her. 1, 3, 4: l'invention s'étend en six parties.    - moerore consumptus: épuisé par le chagrin.    - consumptis lacrimis: les larmes étant épuisées.    - consumptus morbo, Nep.: emporté par la maladie.    - consumptis versibus, Petr.: les vers étant achevés.
    * * *
    consumo, ĕre, sumpsi, sumptum [cum + sumo] - tr. - [st2]1 [-] prendre complètement. [st2]2 [-] absorber, consommer, manger. [st2]3 [-] consumer, détruire, perdre, affaiblir, user, miner, anéantir. [st2]4 [-] passer (le temps), employer, épuiser (un sujet).    - tela omnia pectore consumere, Sil. 5, 640: recevoir dans sa poitrine tous les traits (de l'ennemi).    - terga consumunt pelagus, Manil. 5, 584: leurs corps couvrent la mer.    - consumere pecuniam mutuam sibi, Dig.: emprunter de l'argent.    - consumere frumenta, Caes.: consommer du blé.    - consumere fruges, Hor.: se nourrir des biens de la terre.    - ferrum consumit rubigo, Curt.: la rouille dévore le fer.    - consumere bona, Quint.: manger son bien.    - consumere vires, Quint.: perdre ses forces.    - spatio consumuntur umbrae, Plin.: l'espace diminue les ombres.    - quos fortuna belli consumpserat, Sall. H. 1, 41, 5: ceux que le sort de la guerre avait enlevés.    - inediâ consumi, Cic. Fam. 16, 10, 1: être exténué par l'abstinence.    - consumere gratiam rei, Quint. 8, 6, 51: perdre le mérite d'une action.    - vocem consumere, Tac. H. 1, 42: étouffer la voix.    - consumere horas sermone, Cic.: passer des heures à parler.    - consumere diem per discordiam, Tac.: consumer une journée en querelles.    - diem in re consumere: employer le jour à qqch.    - pecuniam in re consumere, Cic.: dépenser de l’argent à qqch.    - aetatem in aliqua re consumere: consacrer sa vie à qqch.    - consumere curam in re, Hor. S. 2, 4, 48: s'appliquer à qqch.    - se consumere in re, Quint.: s'appliquer à qqch.    - consumere ignominiam, Tac. H. 3, 24: épuiser l'ignominie.    - cum mare consumpserit, Ov. H. 6, 161: lorsqu'il aura parcouru toutes les mers.    - inventio in sex partes consumitur, Auct. Her. 1, 3, 4: l'invention s'étend en six parties.    - moerore consumptus: épuisé par le chagrin.    - consumptis lacrimis: les larmes étant épuisées.    - consumptus morbo, Nep.: emporté par la maladie.    - consumptis versibus, Petr.: les vers étant achevés.
    * * *
        Consumo, consumis, pen. prod. consumpsi, consumptum, consumere. Cic. User, Consumer, Reduire à neant.
    \
        AEstatem consumere in loco aliquo. Caesar. Passer, ou estre tout l'esté en quelque lieu.
    \
        AEtatem consumere in studio. Cic. Employer tout son aage à l'estude.
    \
        Aurum omne in ludos. Liu. Employer, Despendre.
    \
        Simul sceleratus Dauus, siquid consili Habet vt consumat nunc. Terent. A celle fin que si ce meschant Davus ha quelque finesse qu'il me vueille jouer, que je la luy face consumer et user pendant qu'il n'y a point de danger.
    \
        Cuius omnes curae ad te referuntur, et in te consumuntur. Cic. Elle n'ha soing que de toy, Elle employe toute sa solicitude en toy.
    \
        Curam omnem in dialecticis consumere. Cic. Mettre toute sa cure à la dialectique.
    \
        Eum diem ibi consumpsi. Sulpitius ad Ciceronem. Je passay là ceste journee.
    \
        Diem in apparando consumere. Terent. Employer tout le jour.
    \
        Consumere omnem nostram diligentiam in re aliqua. Cic. Mettre toute nostre diligence.
    \
        Famem tenera consumere in agna. Stat. Manger tout son saoul d'une jeune brebis, d'un tendron, S'en saouler.
    \
        Fidem. Sallust. Perdre son credit.
    \
        Ingenium in musicis. Cic. S'addonner du tout à la musique.
    \
        Iter in rebus gestis legendis. Cic. Employer tout le temps de son chemin à lire.
    \
        Nocte consumpta. Virgil. Au matin.
    \
        Nox tota exinanienda naui consumitur. Cic. On employe toute la nuict à vuider la navire.
    \
        Operam in re aliqua consumere. Terent. Cic. Employer sa peine et son labeur.
    \
        Preces. Ouid. Prier longuement en vain, Perdre sa peine à prier.
    \
        Verba in dissuadenda rogatione. Liu. Employer.

    Dictionarium latinogallicum > consumo

  • 82 penna

    penna (pinna), ae, f. [st2]1 [-] grosse plume, penne, plume, plumage. [st2]2 [-] aile. [st2]3 [-] vol. [st2]4 [-] plume attachée à un trait, flèche. [st2]5 [-] plume (pour écrire). [st2]6 [-] nageoire (des poissons). [st2]7 [-] créneau (de muraille). [st2]8 [-] aileron, palette (d'une roue de moulin). [st2]9 [-] pinacle, faîte. [st2]10 [-] registre d'orgue hydraulique.    - pennis aliquem fovere: prendre qqn sous son aile.    - pennas alicui incidere, Cic.: couper (rogner) les ailes à qqn.    - pennas avi eripere, Phaedr.: plumer un oiseau.    - pennarum tuarum nitor, Phaedr. 1, 13, 6: l'éclat de ton plumage.    - ex albis album pinnis jactare colorem, Lucr. 2, 823: répandre une couleur blanche avec leurs ailes blanches.    - pinnae loricaeque ex cratibus attexuntur, Caes. BG. 5.39: des créneaux et des parapets sont fixés au rempart.    - cervos pennâ petere, Val. Fl. 6, 421: chercher à atteindre les cerfs avec une flèche.
    * * *
    penna (pinna), ae, f. [st2]1 [-] grosse plume, penne, plume, plumage. [st2]2 [-] aile. [st2]3 [-] vol. [st2]4 [-] plume attachée à un trait, flèche. [st2]5 [-] plume (pour écrire). [st2]6 [-] nageoire (des poissons). [st2]7 [-] créneau (de muraille). [st2]8 [-] aileron, palette (d'une roue de moulin). [st2]9 [-] pinacle, faîte. [st2]10 [-] registre d'orgue hydraulique.    - pennis aliquem fovere: prendre qqn sous son aile.    - pennas alicui incidere, Cic.: couper (rogner) les ailes à qqn.    - pennas avi eripere, Phaedr.: plumer un oiseau.    - pennarum tuarum nitor, Phaedr. 1, 13, 6: l'éclat de ton plumage.    - ex albis album pinnis jactare colorem, Lucr. 2, 823: répandre une couleur blanche avec leurs ailes blanches.    - pinnae loricaeque ex cratibus attexuntur, Caes. BG. 5.39: des créneaux et des parapets sont fixés au rempart.    - cervos pennâ petere, Val. Fl. 6, 421: chercher à atteindre les cerfs avec une flèche.
    * * *
        Penna, huius pennae, Auium est. Cicero. La grosse plume des oiseaux, comme des ailes et de la queue, Penne d'oiseau.
    \
        Celer penna anser. Ouid. Qui vole bien.
    \
        Iactatus pennarum. Ouid. Agitation des ailes.
    \
        Deficiens penna. Ouid. Quand l'oiseau est las, et ne peult plus voler.
    \
        Ablata pennis Harpyia. Virgil. Qui s'en est envolee.
    \
        Appellere corpus pennis aliquo. Lucr. Avoler en quelque lieu.
    \
        Praepetibus pennis ausus se credere caelo. Virgil. Qui a osé entreprendre de voler en l'air.
    \
        Incidere pennas. Cic. Rongner les ailes.
    \
        Plaudere pennis. Ouid. Batre les ailes.
    \
        Secat pennis geminis aera auis. Cic. Vole en l'air.
    \
        Tendere iter pennis. Virgil. Voler.
    \
        Pennae scarabeorum. Plin. Les ailes de, etc.
    \
        Pennae renascuntur. Cic. Je me remplume, Je commence à revenir en ma premiere authorité, Les plumes ou les ailes qu'on m'avoit rongné, pour me garder de voler hault, me commencent à revenir.
    \
        Decisis pennis humilem demittere aliquem. Horat. Luy rongner les ailes, Le faire petit compaignon.
    \
        Maiores pennas nido extendere. Horat. Estendre les ailes plus grandes que le nid, Se faire et monstrer plus grand que nostre richesse ne porte.
    \
        Dubiis pennis volat victoria. Ouid. La victoire est en doubte.

    Dictionarium latinogallicum > penna

  • 83 vox

    vox, vōcis, f. [st2]1 [-] voix, son (de la voix). [st2]2 [-] modulation de la voix, chant, ton, note. [st2]3 [-] bruit, retentissement; son (des instruments). [st2]4 [-] parole, mot, suite de paroles, langage, discours. [st2]5 [-] sentence, maxime. [st2]6 [-] langue, idiome. [st2]7 [-] accent tonique.    - vox fusca, Cic.: voix sourde.    - voce plenus orator, Cic.: orateur doué d'un bel organe.    - vocem intendere (attollere): élever la voix, élever le ton.    - voces militum, Liv.: cris des soldats.    - vox boum, Virg.: mugissement des boeufs.    - vox cornicis, Virg.: cri de la corneille.    - numeri, voces et modi, Cic.: les nombres, les modulations et les mesures.    - voces sirenum, Hor.: le chant des sirènes.    - vocem mittere: lâcher une parole ou prendre la parole, parler.    - quid sonet haec vox? Cic.: quel est le sens de ce mot?    - ex vocibus Gallorum, Caes.: d'après les propos des Gaulois.    - vox omnis, Mart.: la voix publique.    - haec vox est Demetrii, Sen.: voici une parole de Démétrius.    - civem ex voce cognoscere, Just. 11, 15: reconnaître un concitoyen à sa langue.    - vox latina, Ov.: la langue latine.    - polo deripere lunam vocibus, Hor. Epod. 17, 78: arracher la lune de la voûte du ciel par des incantations.
    * * *
    vox, vōcis, f. [st2]1 [-] voix, son (de la voix). [st2]2 [-] modulation de la voix, chant, ton, note. [st2]3 [-] bruit, retentissement; son (des instruments). [st2]4 [-] parole, mot, suite de paroles, langage, discours. [st2]5 [-] sentence, maxime. [st2]6 [-] langue, idiome. [st2]7 [-] accent tonique.    - vox fusca, Cic.: voix sourde.    - voce plenus orator, Cic.: orateur doué d'un bel organe.    - vocem intendere (attollere): élever la voix, élever le ton.    - voces militum, Liv.: cris des soldats.    - vox boum, Virg.: mugissement des boeufs.    - vox cornicis, Virg.: cri de la corneille.    - numeri, voces et modi, Cic.: les nombres, les modulations et les mesures.    - voces sirenum, Hor.: le chant des sirènes.    - vocem mittere: lâcher une parole ou prendre la parole, parler.    - quid sonet haec vox? Cic.: quel est le sens de ce mot?    - ex vocibus Gallorum, Caes.: d'après les propos des Gaulois.    - vox omnis, Mart.: la voix publique.    - haec vox est Demetrii, Sen.: voici une parole de Démétrius.    - civem ex voce cognoscere, Just. 11, 15: reconnaître un concitoyen à sa langue.    - vox latina, Ov.: la langue latine.    - polo deripere lunam vocibus, Hor. Epod. 17, 78: arracher la lune de la voûte du ciel par des incantations.
    * * *
        Vox, vocis. Cic. Voix.
    \
        Bona vocis. Quintil. Les perfections et bonnes qualitez.
    \
        Contentio vocis, et Remissio, contraria. Cic. Voix haultaine et eslevee.
    \
        Inoffensa copulatio vocum. Quintil. Des mots.
    \
        Intentio vocis. Quintil. Haulsement et elevation de voix, Efforcement.
    \
        Iter vocis. Ouid. Le gosier, ou sifflet.
    \
        Remissio vocis. Quintil. Abbaissement de voix.
    \
        Simulans vocum ales. Ouid. Oiseau contrefaisant la parolle de l'homme comme fait un perroquet.
    \
        Haec vox, Ciuis, etc. Cic. Ce mot, Ceste voix.
    \
        Animosa vox. Seneca. Parolle magnanime.
    \
        Infragilis vox. Ouid. Ferme, et qui ne se rompt et enroue point aiseement.
    \
        Liquidae voces auium. Lucret. Cleres et nettes.
    \
        Mollis. Cic. Effeminee.
    \
        Simplices voces. Quintil. Mots qui ne sont point composez de deux ou plusieurs mots.
    \
        Atque haec vna vox omnium est. Cic. Tout le monde est d'accord de cela, Tout le monde en dit autant.
    \
        Vna voce. Cic. Tout d'un accord.
    \
        Votiuae voces. Tibull. Veux.
    \
        Attollere et Submittere vocem, sunt opposita. Quintil. Eslever, et Baisser.
    \
        Audire et reddere voces notas. Virgil. Deviser familierement avec aucun.
    \
        Claudere vocem alicuius. Liu. Le faire taire.
    \
        Compositae voces. Quintil. Mots composez de deux ou plusieurs.
    \
        Condere vocem alicuius memori aure. Ouid. Mettre les parolles d'aucun en sa memoire, et non pas en oreille de veau.
    \
        Deuorat vocem dolor. Ouid. Quand on sent tant de douleur, qu'on ne peult parler.
    \
        Distinguere vocem lingua. Sil. Parler distinctement.
    \
        Vox elicit vocem. Ouid. La demande provoque la response.
    \
        Elisa vox, in illum sonum erumpit, Cui Graeci klôsmon nomen ab immaturo gallorum cantu dederunt. Quintil. Fait faire le Coquelicoq.
    \
        Elisa voce canere, vel loqui. Parler en faulset. Bud.
    \
        Eluctata furorem vox. Stat. Quand de grand courroux et fureur on ne peult au commencement parler, mais puis apres (la fureur un peu s'appaisant) on s'escreve à parler.
    \
        Eripere vocem ab ore loquentis. Virgil. Interrompre le propos, et prendre la parolle.
    \
        Excitare vocem. Cic. Eslever sa voix peu à peu.
    \
        Exprimere voces. Lucret. Exprimer.
    \
        Legitima voce fraudare literam. Ouid. Ne luy point bailler sa prolation entiere, Prononcer à demi et mignardement.
    \
        Voces inanes fundere. Cic. Parler comme l'oyseau en cage, Ne faire que caqueter et causer.
    \
        Habere voces. Cic. Faire bruit.
    \
        Habere contemptam supplicis vocem. Catul. Ne tenir compte de la requeste et supplication qu'on nous fait.
    \
        Haesit vox faucibus. Virgil. La parolle m'est faillie.
    \
        Iacere vocem. Tacit. Parler à la volee.
    \
        Inducere voces dolentum. Tacitus. Contrefaire les marriz et ennuyez.
    \
        Inflexa vox ad miserabilem sonum. Cic. Baissee.
    \
        Iungere vocem fidibus. Quintil. Chanter et accorder avec l'instrument de musique.
    \
        Locare vocem. Iuuenal. Comme font les crieurs qui gaignent argent.
    \
        Mittere vocem. Lucret. Parler.
    \
        Mittere vocem contra aliquem. Cic. Parler contre luy.
    \
        Vox de quaestura nulla missa est. Cic. On n'a nullement parlé de, etc.
    \
        Mittere vocem pro se, aut pro aliquo. Cic. Parler pour soy, ou pour autruy.
    \
        Mittere liberam vocem. Liu. Parler librement.
    \
        Superbas voces mittere. Lucret. Parler fierement et superbement.
    \
        Blandis vocibus morari aliquem. Virgil. L'arrester par doulces parolles.
    \
        Premere vocem. Virgil. Se taire.
    \
        Natura ita resonans theatrum, vt vsque Romam significationes, vocesque referantur. Cic. Les voix retentissent jusques à Rome. \ Voce referre. Virgil. Respondre.
    \
        Roboratur vox a tredecim annis. Plin. La voix de l'homme s'enforcit depuis l'aage de treze ans.
    \
        Rumpere vocem. Virgil. Parler, Se mettre à parler.
    \
        Vox erat in cursu. Ouid. Elle continuoit son propos, Sa langue estoit en train.
    \
        Tollere vocem. Horat. Eslever.
    \
        Volutant vocem per atria. Virgil. Ils jectent de grands cris en signe de joye: comme quand on crie Le roy boit.

    Dictionarium latinogallicum > vox

  • 84 circuitus

    1. circuitus (circumitus), a, um, s. circumeo.
    ————————
    2. circuitus (circumitus), ūs, m. (circueo = circumeo, w. s.), I) das Herumgehen im Kreise, 1) abstr.: a) der Umgang, Umlauf, α) lebender Wesen, ibi complurium iumentorum multivii circuitus intorquebant molas ambage variā, Apul. met. 9, 11 in. – β) der Weltkörper, der Umlauf, Umschwung, Kreislauf, circuitus orbis, Cic.: circuitus solis orbium V et LX et CCC, Cic.: irrequietus mundi ipsius circuitus, Plin.: caelestia per certos circuitus verti, Sen.: astra suis itineribus perficiunt cursum, Vitr. – übtr., miri sunt orbes (Perioden) et quasi circuitus (periodische Umläufe) in rebus publicis commutationum et vicissitudinum, Cic. de rep. 1, 45: hoc, quod senectus vocatur, paucissimorum circuitus annorum, Sen. ad Marc. 11, 5. – b) (als mediz. t. t.) der feste Verlauf, der Typus des Fiebers, eae febres, quae certum habent circuitum, Cels.: cum haec (febris) circuitum certum habet, Scrib.: si circuitum habere ea febris solita est, Cels.: Plur., circuitibus febrium vexari, Scrib. 95. – 2) konkr.: a) der Umlauf = die Bahn, die der Umlaufende beschreibt, der Bogen, Umweg, Umschweif, Caesari circuitu maiore iter erat longius, Caes.: longo od. parvo circuitu petere alqm locum, Caes. u. Liv.: brevi per montes circuitu pervenire ad amnem, Liv.: exiguo circuitu flectere ad montes occupandos, Frontin.: tamquam circuitu maiore hostem aggressurus,
    ————
    Frontin.: pons magnum circuitum habet (macht nötig), Caes.: Asiae Syriaeque circuitu petere Aegyptum, auf einem U. durch A. u. S., Suet. – übtr., α) der Umweg, Umschweif = das indirekte Verfahren, non statim de eo, quod in iudicium venit, (debet) rogare, sed aliquo circuitu ad id pervenire, Quint.: cur circuitu petis gloriam, quae ad manus posita est? Curt.: negavi circuitu agendum, sed plane iure civili dimicandum, Petr.: invadere per circuitum (Ggstz. rectā), Sen. rem. 1, 3 H. – β) = περίφρασις, die Umschreibung, eloquendi, Quint.: alqd circuitu enuntiare, Quint.: alqd circuitu plurium verborum ostendere, Quint.: loqui per circuitus, Mart. – b) der Umlauf = die sich um etw. herumziehende Krümmung, interior circuitus (gestationis), Bogengang, Plin. ep. 2, 17, 15. – dah. übtr., circuitus orationis od. verborum = περίοδος (vgl. Auct. carm. de fig. 10. p. 63 H. circuitus, peri quam dicunt odos), die Periode der Rede (rhet. t. t.), s. bes. Cic. or. 204: im Plur., oratio longiores habet saepe circuitus, Quint. 9, 4, 60. – c) der Umkreis, Umfang = der Raum, den ein Ggstd. in seiner Ausdehnung einnimmt, eius munitionis circuitus XI milia passuum tenebat, Caes.: quod ad circuitum (secundae vertebrae) pertinet, Cels.: collis, quem propter magnitudinem circuitus opere complecti non potuerant nostri, Caes.: interiore spatio minorem circuitum habere, Caes.: vallum in oppidi circuitum du-
    ————
    cere, rings um die St. herum, Hirt. b. G. – dah. in circuitu u. bl. circuitu, im Umkreise, ringsherum, qualis esset natura montis et qualis in circuitu ascensus, Caes.: XV milia passuum circuitu amplexus, Caes.: Cephallania circuitu patet XCIII (milia passuum), Plin. – übtr., der Umfang des Körpers u. eines schriftl. Werkes, quo circuitus voluminis tui sit ὀγκωδέστατος, sicut est ventriculi tui, Suet. vit. Hor. p. 47, 11 R. – d) der Umgang = der rings um ein Gebäude, eine Mauer usw. gelassene freie Raum, gesetzlich 21/2 Fuß breit, Varr. LL. 5, 22. Vitr. 6, 3, 9. Corp. inscr. Lat. 6, 13143; 9, 5179. – e) ein aus einer Masse gebildeter Ringel, circulus, quod mixtā farinā et caseo et aquā circuitum aequabiliter fundebant, Varr. LL. 5, 106. – II) das Umhergehen, a) in einem Lande, das Durchwandern, Bereisen, circumitus Siciliae totius, Sen. ep. 79, 1. – b) = περιπλοῦς, das Herumreisen zu Schiffe, die Herumfahrt, die Umschiffung, Plin. 2, 167. – übtr., circuitus mundi, die Beschreibung der Welt, die Rundschau, Plin. 9, 106.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circuitus

  • 85 flexus

    flexus, ūs, m. (flecto), die Biegung, Krümmung, I) medial, das Sich-Biegen, Sich-Krümmen, Sich- Wenden, die Biegung, Umbiegung, Krümmung, die Wendung, A) im allg.: 1) eig.: a) übh.: cervicis, Ov.: manus, Quint.: oculorum, Sen.: (achlis) nullo suffraginum flexu, nur daß ihm der Hinterbug steif ist, Plin.: flexu redeunte, Quint. – b) die ausbiegende Körperbewegung, Seitenwendung, das Ausweichen, qui cursu parum valent, flexu eludunt, Quint. 9, 2, 78. – c) eine Biegung des Weges, ein Abweg, Seitenweg, Umweg, eo flexu itineris ire iubet, quo Viennam vitarent, Tac.: in quo flexus est ad iter Arpinas, Cic.: flexu Armeniam petunt, Tac.: notis flexibus praecurrit ad alium xystum, Phaedr. – 2) übtr.: a) (als rhet. t. t.) die Modulation der Stimme (durch Halbtöne usw.), fl. vocis, Quint.: qui flexus deceat miserationem, Quint.: citharoedi simul et sono vocis et purimis flexibus serviunt, Quint. – b) die Wendung, die eine Staatsverfassung nimmt, die Modifikation, die sie erleidet, itinera (Verlauf) flexusque rerum publicarum (im Verfassungsleben des Staates), Cic. de rep. 2, 45. – c) (als rhet. t. t.) Plur. flexus, die Abschweifungen vom einfachen Thema (Synon. excursus), haec recta (einfachen Sätze) et in nullos flexus recedentia, Quint. 10, 5, 12. – B) im Zirkus = die Umbiegung, der Bogen, den die Wettfahrenden je-
    ————
    desmal beim Umlenken um das Rennziel ( meta, w. s.) beschreiben mußten, wobei es darauf ankam, welchen Platz man in der Reihe der Wagen durchs Los erhalten hatte, um entweder einen engern, aber gefährlichen od. einen weitern, jedoch gemächlichern Bogen machen zu müssen; u. dav. übtr., a) im allg.: ordo quis datus, aut metae quam mollis flexus, et unde? in welche Reihe gestellt? wie gemach und von wannen des Zieles Umlenkung? (poet. v. dem Streben nach sittlicher Vollkommenheit), Pers. 3, 68. – b) v. dem »Wendepunkt« eines Lebensalters, einer Jahreszeit, in hoc flexu quasi aetatis, auf diesem W. des jugendlichen Alters, Cic. Cael. 75: si infinitus forensium rerum labor... aetatis flexu constitisset = mit dem Höhe- u. Wendepunkt, (mit dem Mittag) des Lebens Stillstand gemacht hätte, Cic. de or. 1, 1. – autumni flexu, da sich schon der H. zum Ende neigte, Tac. hist. 5, 23. – II) passiv, das Gebogen-, Gekrümmtsein, die Biegung, Abbiegung, Umbiegung, Krümmung, Wendung, Windung, im Plur. auch die Krümmen, 1) eig.: capillorum, Quint.: u. so et dociles et centum flexibus apti (capilli), Ov.: flexus fistulae, Cels. – versus flexusque eorum, Wendungen, Quint. – v. den Windungen der Schlange, maximus hic flexu sinuoso Anguis (v. Gestirn), Verg.: u. v. der Muräne, tandem per multos evadit lubrica flexus, Ov. – v. den Windungen, Krümmungen einer Örtl.,
    ————
    in aliquo flexu viae, Liv.: in flexu plateae sistere, Prud.: labyrinthei flexus, Catull.: flexus (Plur.) vallium, Liv.: duros introitus habent (aures) multis cum flexibus, Cic.: Ionia a Posideo promunturio flexum inchoans, Mela. – v. Laufe der Gebirge u. Küsten, duo terrae eius velut brachia excurrunt; media flexu modico sinum faciunt, Curt.: grandis litoris flexus grandem insulam includit, Mela: in litore flexus Megybernaeus, Bai, Bucht, Mela. – v. den Krümmungen, Buchten der Flüsse, fluminis ad flexum veniunt, Ov.: Rhenus modico flexu in orientem versus, Tac. – 2) übtr.: a) (als gramm. t. t.) die Beugung, Beugungsform, Quint. 1, 6, 15. – b) (als rhet. t. t.) Plur. flexus, die Wendungen, die der Redner gebraucht, um die Sache zum Vorteil zu drehen, Quint. 5, 13, 2.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > flexus

  • 86 quaero

    quaero, quaesīvī, quaesītum, ere, I) suchen, aufsuchen, 1) eig.: α) v. leb. Wesen: αα) leb. Wesen: te, Enn. fr.: te ipsum, Ter.: suos, Caes.: suos notos hospitesque, Caes.: Hectora per acies, Ov.: iuvencum per nemora et lucos, Verg.: quaerens per arva piorum invenit Eurydicen, Ov.: quaeritur huic alius (ein Gegner), Verg.: quaeritur (man sucht einen), qui tantae pondera molis sustineat, Ov.: Gutrua- tus celeriter omnium curā quaesitus, Caes.: quaesitus matri (von der M.) agnus, Verg.: u. so filia matri est quaesita, Ov. – liberos ad necem, Cic. Sest. 54: alqm ad poenam, Eutr. 7, 15. – ββ) Lebl.: cibum (v. Hunde), Varro: portum, Caes.: Indiam, Curt.: terras, Ov.: viam, quā etc., Ov.: locum, in quo etc., Curt.: sibi hospitium, Plaut.: domicilia sibi, Curt.: escam in sterquilino, Phaedr. – β) v. lebl. Subjj.: quod natura cibum quaerit cuiusque animantis, Lucr. 4, 856: per imas quaerit (Ufens) iter valles, sucht sich Bahn (= strömt dahin), Verg. Aen. 7, 802: te decisa suum dextera quaerit, Verg. Aen. 10, 395: mutilatae cauda colubrae... moriens dominae vestigia quaerit, Ov. met. 6, 560. – 2) übtr.: a) suchen, α) = aufzutreiben suchen, sich zu verschaffen-, zu erwerben suchen, zu gewinnen suchen, erstreben od. = etw. sich verschaffen, gewinnen, erringen, αα) leb. Wesen: sibi novum imperatorem, Sall.: alci generum, Plin. ep.:
    ————
    antiquis de moribus alci uxorem, Iuven.: heredem in regnum, Verg.: adversus externos militem, Tac. – liberos, zu zeugen suchen, erzielen, Plaut. u. Suet.: iustissimos viros ad administrandam rem publicam, zu gewinnen suchen, Eutr.: u. so melius visum amicos quam servos quaerere, Sall. – ββ) Lebl.: pecuniam (vom Borger), Nep.: opus (Arbeit), Cic. u. Liv.: alci venenum (jmd. zu vergiften suchen), Cic.: mortem, den T. suchen, Vell.: vitam, das L. zu erhalten suchen, Vell.: remedium sibi ad alqd, Cic.: locum (Gelegenheit) iniuriae, Liv., od. insidiis, Liv. u. Curt.: tempus aut locum pugnae, Sall.: tempus atque occasionem fraudis ac doli, passen auf usw., Caes.: armis gloriam atque divitias, Sall.: gloriam bello, Cic., belli domique, Eutr.: sibi dignitatem, Hirt. b. G.: alci od. sibi honores, Cic. u. Liv.: nobilitatem laboribus atque periculis, Sall.: bello concordiam, Sall. fr.: principatum armis, Vell.: immortalitatem sibi morte, Cic.: iustum amorem omni sibi liberalitate et docilitate, Eutr.: victoria quaeritur sollicitis armis, Ov.: quaesita per hoc dignitas, Sen. ep. 68, 11. – v. Lebl., quid sibi hic vestitus quaerit? was soll das Kleid bedeuten? Ter. eun. 558. – β) suchen = zu bewerkstelligen-, zu bereiten suchen, od. = bewerkstelligen, bereiten, fugam ex Italia, Cic.: itineribus diversis fugam nequiquam, Caes.: alci ignominiam, Liv.: alci salutem malo, Ter.: dedecore potius quam manu salutem lie-
    ————
    ber sein Heil suchen in usw., Sall.: invidiam in alqm, zu erregen suchen, Cic.: u. so ex habitu invidiam Midiae (dem Midias), Quint.: ultionem, Veranlassung zur Rache suchen, Vell. – γ) nach jmd. od. etw. Verlangen tragen, trachten, etw. verlangen, begehren, erwarten, Caesarem, Hor. carm. 4, 5, 16: pocula aurea, Hor.: solacia, Curt.: novum statum, novam rem publicam, Vell.: non tam mortis quam belli remedium, Curt.: eas se tamen balneas non ex libris patris, sed ex tabulis et ex censu quaerere, Cic. – m. folg. ut u. Konj., quaeris (du verlangst, wünschest), ut suscipiam cogitationem, quidnam istis agendum putem, Cic. ad Att. 14, 20, 4 zw. (Wesenb. quod vis): u. so verb. quaerere et petere, ut etc., Gell. 13, 18 (17), 2. – δ) nach etw. sich umsehen = auf etw. sinnen, denken, consilium, Ter.: omisso veteri consilio novum, Sall.: consilia belli, Hirt. b. G.: aliquid duram in dominam, Prop. – mit folg. indir. Fragesatz, quaerere ipse secum et agitare cum suis coepit, quibusnam rebus in ea provincia maximam uno anno pecuniam facere posset, Cic. Verr. 2, 17: ut quaeramus, quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamus, Sall. Cat. 33, 5. – ε) mit folg. Infin., suchen = sich bemühen zu usw., od. = begehren, wünschen zu usw., bibere in somnis, Lucr.: abrumpere lucem, Verg.: mitibus mutare tristia, Hor.: mori, Sen., honeste mori, Iustin.: e monte aliquo in alium transilire,
    ————
    Plin.: mutare sedes, Tac. – b) beratend, besprechend untersuchen, zum Gegenstande der Beratung od. Untersuchung od. Betrachtung machen, profectionis tempus, Caes. b. c. 1, 67, 1: rationem perficiendi (consilii), Caes. b. G. 7, 37, 6: sed quaeramus unamquamque reliquorum sententiam, Cic. Tusc. 5, 48. – m. de u. Abl., Socratem de vita et de moribus solitum esse quaerere, Cic. de rep. 1, 16: iuvabat de aeternitate animarum quaerere (nachzudenken), Sen. ep. 102, 2. – absol., quaero, ich sinne darüber nach, Ter. Andr. 683. – c) zu erfahren od. zu ergründen suchen, wissen wollen, sich erkundigen, Erkundigung einziehen, fragen, forschen, α) übh.: αα) alqm, zB. alqm a ianua, ab ostio, nach jmd. an der Haustür fragen, Cic. de or. 2, 276. – ββ) alqd ab, ex od. de alqo, gew. m. folg. Fragesatz, quaerit ex solo ea, quae in conventu dixerat;... eadem secreto ab aliis quaerit, Caes.: a quo cum quaesivisset, quo duci se vellet, Nep.: quaero abs te teneasne memoriā etc., Cic.: quaero a te, utrum hoc adduxerit caeli temperatura an terrae bonitas? Varro fr.: de te ipso, Vatini, quaero, utrum... an etc., Cic.: ex me quaesieras, nonne putarem etc., Cic.: ex quibus quaererent scirentne etc., Cic. – dum inter se invicem quaerunt, quae sit huius perseverantiae causa, Lact. – quaere, cur? Cic.: quaerant, num quid etc., Cic.: quaesivit, si (ob) incolumis evasisset, Liv.: cum quaereretur, ecqui Campanorum
    ————
    bene meritus de re publica nostra esset, Liv. – nachaug. m. folg. an u. Konj. quaesitum est, an danda esset inquisitio, Plin. ep. 6, 29, 8 (u. so 7, 11, 1; 7, 19, 5 u.a.): quaesito (Abl. absol.), an Caesar venisset, Tac. ann. 2, 9. – cura tibi de quo quaerere nulla fuit, nach dem zu fragen, Ov. ex Pont. 4, 3, 18. – quid quaeris? was fragst du noch? = kurz, mit einem Worte, Cic. u. Hor.: ebenso noli quaerere, Cic. – si quaeris, wenn du weiter (nach dem weiteren Erfolge) fragst, das Weitere wissen willst, genauer auf die Frage eingehst, Cic.: ebenso si quaerimus, si quaeritis? Cic.: u. si verum quaeris, Cic. – Partiz. subst., quaesītum, ī, n., die Frage, Ov. met. 4, 794. Ov. fast. 1, 278. – als Übersetzung von πύσμα (als rhet. Fig.), Aquil. Rom. de fig. sent. § 12. Mart. Cap. 5. § 524. – β) von der wissenschaftl. Frage, an jmd. eine Frage richten, eine Frage aufstellen, -aufwerfen, multa ex eo saepe quaesivi, Cic.: si quis quid quaereret, Cic.: naturā fieret laudabile carmen, an arte, quaesitum est, Hor.: quaeritur inter medicos, cuius generis aquae sint utilissimae, Plin. – d) gerichtl. befragen, mit jmd. od. über etw. ein Verhör anstellen (halten), etw. gerichtl. untersuchen, wegen od. über etw. eine Untersuchung anstellen, rem per tormenta, Suet.: coniurationem, Liv.: de morte alcis, Cic.: absol., coëgit consules circa fora proficisci ibique quaerere et iudicia exercere, Liv. 39, 18, 2. – de servo in dominum,
    ————
    den Sklaven peinlich befragen wegen des H. (über den H.), Cic.: aber de Philota (mit Ph.), Curt.
    II) prägn.: a) suchen = durch Arbeit, Verdienst zu erwerben suchen, erwerben, verdienen, tam facile victum, Ter.: victum vulgo (v. einer Buhldirne), Ter.: u. so victum sibi obscoenissimum, Lact.: victum sibi aegre quaesisse eumque sordide invenisse comparandis mulis et vehiculis, quae etc., Gell. 15, 4, 3: argentum, Hor.: pecuniam, Plaut.: nummos aratro et manu, Cic.: rem honeste mercaturis faciendis, Cic.: fruges boum labore quaesitae, Curt.: iam diu nihil quaesivisse, Cic.: ea, quae voce quaesierat, Quint.: miser homo est, qui ipsus sibi quod edit quaerit et id aegre invenit, Plaut.: ego quaero quod edim, his (= hi) quaerunt quod cacent, Pompon. com. fr.: alius quantum aleā quaesierit tantum bibit, Plin. – absol., conserva, quaere, parce, Ter.: laborans, quaerens, parcens, Ter.: nec minor est virtus quam quaerere, parta tueri, Ov.: contrivi in quaerendo vitam, Ter.: denique sit finis quaerendi, Hor.: quis hunc non putet confiteri sibi quaesito opus esse? er müsse etwas verdienen, Cic. – Partiz. subst., quaesītum, ī, n. u. Plur. quaesīta, ōrum, n., das Erworbene, quaesiti tenax, et qui quaesita reservent, Ov. met. 7, 657: asper et attentus quaesitis, Hor. sat. 2, 6, 82: bes. erworbene (gesammelte) Schätze, ante quaesita, Hor. sat. 1, 1, 38. – b) etw. vergebens suchen, sich vergebens nach etw. umse-
    ————
    hen, etw. vermissen, Siciliam in Sicilia, Cic.: saepe Persas et Indos et imbellem Asiam, Liv.: optatos Tyndaridas, Prop.: occasionem omissam od. praetermissam, Liv.: quaerit Boeotia Dircen, Ov.: amnes quaerunt armenta, Stat.: soleo non numquam quaerere M. Regulum, nolo enim dicere desiderare, Plin. ep. 6, 2, 1: hic ego virtutem vestram quaero, sapientiam desidero, veterem consuetudinem requiro, Cornif. rhet. 4, 49. – c) etw. verlangen, erfordern; nötig machen (v. Lebl.), sic alia, quae umidum locum quaerunt, Varro r. r. 1, 23, 4: quia (alter collis) magnā parte editus et praeceps pauca munimenta quaerebat, Sall. Iug. 98, 3: ne limites ex litibus iudicem quaerant, Varro r. r. 1, 15 in.: nego ego quicquam a testibus dictum, quod cuiusquam oratoris eloquentiam quaereret, Cic. II. Verr. 1, 29: quod bellum repens aut dictatoriam maiestatem aut Quinctium rectorem quaesisset, Liv. 4, 14, 2.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > quaero

  • 87 quoad

    quo-ad, Adv., I) vom Raume u. vom Grade, wie weit, so weit wie, so weit, so weit bis, inwiefern, insofern wie, videte nunc, qu. fecerit iter, Cic.: qu. vires valent, Plaut.: qu. patiatur consuetudo, Varro: qu. possem, Cic.: qu. possunt cognosci, Cic.: dah. elliptisch neben dem Superl., qu. longissime, Cic. – m. Genet. des Zielpunktes, in der Wendung quoad eius facere possum, so weit, soviel ich kann, Cic. – II) von der Zeit, 1) interrogativ, wie lange? senem qu. exspectatis vostrum? Ter. Phorm. 148. – 2) relativ: a) bis wohin, wo, dies, qu. referret, der Termin, auf den er es zurückbrächte, Plaut. Pseud. 624. – b) so lange wie, so lange, qu. potui, Cic.: tantum quoad, nur so lange wie, Liv.: m. vorausgehendem Korrelat., tamdiu, quoad, Cic. – c) bis, bis daß, u. zwar: α) mit Indicat., qu. senatus dimissus est, Cic.: quod usque id emit, quoad in aliquo consistit pretium, Varro LL. 5, 15. – β) m. Coniunctiv, quoad te videam, Cic.: u. so quoad usque, bis daß, quoad usque ad ferae natura perveniat immanitatem, Chalcid. Tim. 196. – III) v. der Beziehung, m. dem Acc., inwiefern Rücksicht genommen wird auf, hinsichtlich, quoad sexum, multitudinem, casum, Varro LL. 8, 46. – quoad bei Dichtern einsilbig, wie Lucr. 2, 850. Hor. sat. 2, 3, 91.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > quoad

  • 88 terra

    terra, ae, f. (›das Trockene‹; vgl. τερσαίνω neben torreo u. ex-torris), die Erde, im Gegensatz zum Himmel, zum Meere, zur Luft usw., der Erdkörper, der Erdboden, das Land, I) im allg.: a) der Erdkörper, die Erde, terrae motus, Erdbeben, Cic. u.a.: terra in mundo sita est, Cic.: hunc statum esse huius totius mundi atque naturae, rotundum ut caelum, terra ut media sit, Cic.: terrā caeloque (auf Erden u. am H.) aquarum penuria est, Curt. – im Ggstz. zum Meere, terrae marisque cursus, Verg.: dah. terrā, zu Lande, iter Brundisium terrā petere, Cic.: terrā eodem pergit, Liv.: terrā marique, Cic., od. mari terrāque, Plaut. u. Liv., od. et mari et terrā, Nep., od. pelago terrāque, Ov., zu Wasser und zu Lande, von der Land- und Seeseite (dah. sprichw., terrā marique alqm conquirere, jmd. an aller Welt Enden, überall suchen, Vatin. in Cic. ep. 5, 9, 2: terrā marique omnia exquirere, durchsuchen, Sall. Cat. 13, 3): quisquis mari, quisque terrā venerit, Liv.: hic (moenibus) inclusus non terrā, non mari quicqnam sui iuris cernere, Liv. – in terris, auf Erden, Cic. Cael. 12. Hor. ep. 2, 2, 157. Sen. prov. 2, 6, 9: hanc vitam in terris agere, Verg. georg. 2, 538. – sub terras (in die Unterwelt) ire, Verg. Aen. 4, 654: sub terris (in der Unterwelt) sint iura deûm et tormenta nocentum, Prop. 3, 5, 39. – b) die Erde = das Erdreich, α)
    ————
    übh.: glaeba terrae, Liv.: glaebae terrarum, Lucr.: terram edere (wie γην εσθίειν), Erde essen = ungenießbare Dinge zu sich nehmen, Cels. 2, 7: terra non bibitur, Erde (v. der Hefe), Vopisc. Firm. 4, 5. – mihi terram inice, wirf Erde auf mich, Verg.: eam voraginem coniectu terrae explere, Liv.: has (rates) terrā atque aggere integere, Caes.: manibus sagulisque terram exhaurire, Caes.: aquam terramque petere od. poscere, s. aqua. – terrae filius, Erdensohn = ein unbekannter Mensch, Cic. ep. 7, 9, 1 u. ad Att. 1, 13, 4. Pers. 6, 59; vgl. Min. Fel. 21, 7 u. Lact. 1, 1, 1: terrā orti, Eingeborene, Autochthonen, Quint. 3, 7, 26. – β) die Erde in bezug auf die Beschaffenheit, der Boden, ea, quae gignuntur e terra, die Erd- od. Bodenerzeugnisse, Cic.: terra argillosa aut lapidosa, Varro: terra aut arida aut satiata, Sen.: terra praepinguis et uvida, Colum.: terra sterilis et emoriens, Curt.: neque aliud est colere quam resolvere et fermentare terram, Colum. – c) die Erde = der Erdboden, terrae hiatus, Ov., Sen. u.a. (u. so repentini terrarum hiatus, Cic.): in eo loco dehisse terram, Varro LL. (u. so dehiscat mihi terra! die E. möge sich vor mir auftun, mich verschlingen! Verg.): terram obtueri od. intueri, zur E. sehen, Plaut. u. Caes.: de terra saxa tollere, Cic.: alqm ad terram dare, zu Boden schlagen (strecken), werfen (schleudern), Plaut. u. Liv.: u. so alqm affligere ad terram, Plaut., od. terrae, Ov.: alqm pro-
    ————
    num in terram statuere (stauchen), Ter. – d) das einzelne Land, die Landschaft, abire in alias terras, in andere Länder, Cic.: in ea terra, Cic.: terra mea, Ov.: apposit. (s. Drak. Liv. 25, 7, 4), terra Arabia, Plaut.: terra Italia, Varro u. Liv.: terra Africa, Auct. b. Afr. – Plur. terrae, die einzelnen Länder zusammengenommen, die Erde, die Welt, terrae ultimae, Cic.: has terras incolentes, Cic.: pecunia quanta sit in terris, Cic.: orbis terrarum, der Erdkreis, Cic.: orbis terrarum omnium, Cic.: Carthaginienses principes terrarum, Liv.: populus princeps omnium terrarum, Liv. – solvent formidine terras, poet. = die Welt, die Menschen, Verg.: u. so terras coërceat omnes, Ov. – Genet. plur. oft partit. bei Advv. loci, ubi terrarum sumus? wo sind wir doch in aller Welt? Cic.: so auch ubicumque terrarum, Cic.: abire quo terrarum possent, Liv.: quoquo hinc asportabitur terrarum, Ter.: migrandum Rhodum aut aliquo terrarum, Brut. in Cic. ep.: nec usquam terrarum etc., Iustin. – II) personifiz., Terra, die Erde als Göttin, gew. Tellus, Cic. de nat. deor. 3, 52. Varro LL. 5, 57; r.r. 1, 1, 5. Ov. fast. 6, 299. – in den Augurbüchern tera, s. Varro LL. 5, 21. – archaist. Genet. Sing. terrai, Lucr. 1, 212 u.a., terras, Naev. bell. Pun. 1. fr. 18 Vahlen.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > terra

  • 89 excipere

    1) принимать, собирать (1. 9 § 7 D. 41, 1);

    exc. profluentem aquam (1. 1 § 22 D. 39, 3);

    necessitas stillicidiorum excipiend. (1. 17 § 3 D. 8, 2);

    ut vicinus lumina nostra excipiat (1. 4 eod.).

    2) копировать: excipienda rescripta curare (1. 2 C. 10, 12). 3) брать на себя, exc. onus obligationis (1. 48 § 1 D. 46, 1), periculi societatem (1. 38 pr. D. 26, 7);

    exc. actionem, отвечать на иск (1. 22. 36 § 1 D. 5, 1. 1. 13 D. 9, 4. 1. 27 pr. D. 36, 1. 1. 41 D. 49, 14), condictionem (1. 20 D. 13, 1), intentiones criminales et civiles (1. 12 pr. C. 12, 19);

    exc. sententiam, получать - приговор, присуждающий к наказанию (1, 10 D. 44, 1. 1. 25 pr. D. 48, 19. 1. 7 C. 9, 12), stilum proscriptionis (1. 9 C. 9, 49);

    exc. poenam, быть присужденным к наказанию (1. 38 § 8 D. 48, 5), supplicium capitale (1. 6 C. 9, 12), mortem (1. 1 C. 3, 27).

    4) получать, exc. liberalitatem (1. 6 C. 5, 16);

    exe. deficientium partes (l. 53 § 1 D. 29, 2).

    5) понимать, толковать, rerba sic exc. (1. 7 pr. D. 4, 3. 1. 11 § 5 D. 11, 1). 6) exc. rationes = dispungere, проверять счета (1. 82 D. 35, 1). 7) исключать а) делать исключение от общего правиила: leges, quibus excipitur, ne etc. (1. 5 D. 22, 5); (1. 1 § 1. 1. 7 § 1 D. 48, 11); (1. 21 cf. 1. 1. 3. 5 § 8 D. 37, 5); (1. 61 D. 23, 2);

    Praetor excepit sexum, casum etc. (1. 1 § 5 D. 3, 1); (1. 4 D. 2, 2);

    non exceptum esse a vinculis iuris (1. 2 9 C. 9, 9);) в частных распоряжениях а) исключать что-нибудь, si ita quis heres iustitutus fuerit: excepto fundo, excepto usufr. heres esto, perinde erit iure civili, atque si sine ea re institutus est (1. 74 D. 28, 5);

    fundum excepto aedificio legare (1. 81 § 3 D. 30); (1. 24 D. 33, 8. cf. 1. 3 D. 21, 2);

    in venditione, in lege fundi venditi exc. aliquid (1. 76 pr. 77 pr. D. 18, 1);

    b) выговаривать себе при продаже предмета: exc. usum, usumfr.;

    exc., ut pascere sibi vel inhabitare liceat (1. 32 D. 7, 1);

    exc. sibi habitationem (1. 21 § 6 D. 19, 1), sepulcrum (1. 53 § 1 eod.);

    servitus excepta (1. 7 D. 8, 4);

    quum iter excipere deberem, fundum liberum tradidi (1. 22 § 1 D. 12, 6); вообще выговаривать что-либо, venditor, qui manus iniectionem excepit (1. 10 § 1 D. 2, 4);

    exc., ne manumitteretur (serva), ne prostitueretur (1. 6 pr. D. 18, 7);

    exc. in locatione, ut etc. (1. 19 § 3 D. 19, 2);

    certum pretium sibi exc. (1. 13 pr. D. 19, 5);

    c) отказаться от ответственности no поводу недостатков проданной вещи (1. 1 § 9 D. 21, 1);

    nominatim excipere de aliquo morbo, et de cetero sanum esse dicere (1. 14 § 9 eod.);

    nominatim de errone et de fugitivo excipitur (1. 4 § 3 eod.); (1. 69 pr. D. 21, 2).

    8) предъявлять возражение (cf. exceptio s. 2);

    exc. de pacto convento (1. 2 § 4 D. 44, 4. Gai. III. 179. IV. 116 b. 119. 121. sq. 126), de dolo alicuius (1. 4 § 17. 20. 1. 5 § 5. 1. 11 pr. eod.), de re iuвшcata (1. 21 § 4 D. 44, 2); (1. 28 D. 9, 4); (1. 1 § 16 D. 43, 12); (1. 8 § 9 D. 20, 6);

    excipere: si non convenit etc. (l. 12 pr. eod.);

    in factum exc. (1. 20 D. 14, 6); (1. 9 D. 22, 3).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > excipere

  • 90 ab-sum

        ab-sum āfuī    (not abfuī), āfutūrus (āforem, āfore), abesse, in general, to be away from, be absent: dum abs te absum, T.: qui nullā lege abessem, i. e. since my exile was unlawful: Athenis, N.: hinc abesto, stand off, Ph.: omnia quae absunt, unseen things, Cs.: Unus abest, is missing, V.: nec Teucris addita Iuno Usquam aberit, will ever cease to follow them, V.: barba dum aberat, i. e. until the beard grew, O. —With distance in space or time: ab urbe abesse milia passuum ducenta: longe: procul, S.: cuius aetas a senatoriā gradu longe abesset, was far too young for: a quibus paucorum dierum iter, Cs.: profectus mensīs tris abest, three months ago, T.: nec longis inter se passibus absunt, V.: quod abest longissime, and that is far from the truth: tantum abest ab infamiā, ut, etc.: neque longius abesse quin proximā nocte... exercitum educat, i. e. nor was the time more remote, Cs.—In the phrase: tantum abest ut... ut, so far from... that, etc.: tantum abest ut gratiam quaesisse videar, ut simultates intellegam suscepisse, I am so far from being shown to have courted popularity, that, etc.: tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne, etc. — Hence, to be away from, be free from: a culpā: ab eius modi crimine.—To be removed from, be disinclined to: ab istis studiis: tantum aberat a bello, ut, etc., he was so averse to war, that, etc.: ab hoc consilio afuisse, took no part in, Cs.: ceteri a periculis aberant, avoided, S.: paulum a fugā aberant, were almost ready to flee, S.—To be removed from, be different from, differ: qui longissime a te afuit, i. e. had the largest majority: abest virtute Messallae, is far inferior to, H. — To be unsuitable, be inappropriate: scimus musicen abesse ab principis personā, N.—To be wanting: quaeris id quod habes, quod abest non quaeris, T.: nusquam abero, V.: ratus pluribus curam, omnibus afuisse fortunam, that most had been negligent, all unsuccessful, Cu.: Donec virenti canities abest Morosa, H.: curtae nescio quid semper abest rei, H.—Hence with a negative or paulum (not parum), followed by quin, not much, little, nothing is wanting that, etc.: neque multum abesse ab eo, quin, etc., Cs.: paulumque afuit quin, Cs.: legatos haud procul afuit quin violarent, they came very near, L.—Abesse alicui or ab aliquo, to be wanting to, fail, not to help: longe alcui, O.: longe iis fraternum nomen populi R. afuturum, Cs.: quo plus intererat, eo plus aberat (tua virtus) a me, i. e. the more it would have helped me, the more it failed me: iussis mora abesto, O.: nec dextrae erranti deus afuit, V.: remo ut luctamen abesset, so that the rowing was without effort, V.

    Latin-English dictionary > ab-sum

  • 91 Совершать

    - facere (impetum in hostem; eruptiones ex oppido; incursionem; scelus, facinus; caedem; furtum); efficere; perficere; conficere; committere (delictum, dolum, furtum); admittere (scelus; stuprum cum aliquo); consummare; patrare; perpetrare; pertendere; praestare; administrare (caedem); exsequi (iter; scelus;caedem); exigere;

    • совершать возлияние - defundere; libare;

    • совершать жертвоприношение - immolare;sacrificare;

    • совершать подлог - subjicere;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Совершать

  • 92 abverto

    ā-verto (arch. - vorto; in MSS. also abverto; cf. ab init.), ti, sum, 3, v. a., to turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. adverto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Constr. aliquem ab or with the simple abl.; the limit designated by in with acc. (more rarely by ad):

    ab saxo avortit fluctus ad litus scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 76: Jup. Te volo, uxor, conloqui. Quor ted avortisti? Alc. Est ita ingenium meum:

    Inimicos semper osa sum optuerier,

    id. Am. 3, 2, 18:

    (M. Lepidus) Antonio diadema Caesari imponente se avertit,

    Cic. Phil. 5, 14; id. Balb. 5, 11:

    aliquid ab oculis,

    id. N. D. 2, 56, 141:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    turn off, id. ib. 2, 60, 152; so Liv. 41, 11, 3: quod iter ab Arari Helvetii averterant, had turned aside their march from Caes. B. G. 1, 16 et saep.:

    locis seminis ic tum,

    Lucr. 4, 1273:

    Italiā Teucrorum regem,

    Verg. A. 1, 42:

    a ceteris omnium in se oculos,

    Liv. 2, 5, 6:

    in comitiorum disceptationem ab lege certamen,

    id. 3, 24, 9:

    ab hominibus ad deos preces,

    id. 6, 20, 10: se alicui, instead of ab aliquo. Col. 6, 37, 10.—And poet. with acc.:

    quo regnum Italiae Libycas averteret oras,

    Verg. A. 4, 106. —With dat.:

    Quod mihi non patrii poterant avertere amici,

    Prop. 4, 24, 9; so Val. Fl. 3, 491.—Also without an antecedent ab (since this is included in the verb) with in with acc.:

    in fugam classem, Liv 22, 19, 11: dissipatos in fugam,

    id. 34, 15, 2; hence absol.:

    mille acies avertit avertetque (sc. in fugam),

    put to flight, id. 9, 19, 17.—
    b.
    Pass. in mid. signif. with the acc., in the Greek manner, to turn away from:

    equus fontes avertitur,

    Verg. G. 3, 499 (cf. the Gr. apostrephesthai to hudôr, and aversari):

    oppositas impasta avertitur herbas,

    Stat. Th. 6, 192; Petr. 124, 248.—
    c.
    As v. n. avertere = se avertere, to turn one's self away, to retire:

    ob eam causam huc abs te avorti,

    Plaut. Mil. 4, 2, 83:

    ecce avortit,

    id. ib. 2, 2, 50:

    dixit et avertens roseā cervice refulsit,

    Verg. A. 1, 402:

    tum prora avertit,

    id. ib. 1, 104:

    avertit et ire in Capitolium coepit,

    Gell. 4, 18, 4 al. —
    B.
    To take away, drive away, carry off, steal, embezzle, to appropriate to one ' s self:

    pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 1, 4:

    compertum publicam pecuniam avertisse,

    Tac. H. 1, 53:

    aliquid domum tuam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    praedam omnem domum avertebant,

    Caes. B. C. 3, 59:

    intellexistis innumerabilem frumenti numerum per triennium aversum a re publicā esse ereptumque aratoribus,

    Cic. Verr. 2, 3, 69 fin.:

    auratam Colchis pellem,

    to carry off, Cat. 64, 5:

    quattuor a stabulis tauros,

    Verg. A. 8, 208:

    avertere praedas,

    id. ib. 10, 78:

    carā pisces avertere mensā,

    Hor. S. 2, 4, 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    To turn, divert a person from a course of action, purpose, etc.:

    accusandi terrores et minae populi opinionem a spe adipiscendi avertunt,

    Cic. Mur. 21:

    avertant animos a spe recuperandae arcis,

    Liv. 9, 24, 11:

    qui mentem optimi viri a defensione meae salutis averterant,

    Cic. Sest. 31:

    ut nec vobis averteretur a certamine animus,

    Liv. 1, 28, 5:

    animum a pietate,

    id. 7, 5, 7:

    aliquem ab incepto avertit,

    id. 23, 18, 9:

    a philosophiā,

    Suet. Ner. 52.—
    B.
    Aliquem, to turn away from one in feeling, i. e. to make averse or disinclined to, to alienate, estrange:

    legiones abducis a Bruto. Quas? nempe eas, quas ille a C. Antonii scelere avertit et ad rem publicam suā auctoritate traduxit,

    Cic. Phil. 10, 3:

    ipse Pompeius totum se ab ejus (sc. Caesaris) amicitiā averterat,

    had quite alienated himself from, Caes. B. C. 1, 4:

    civitates ab alicujus amicitiā,

    id. ib. 3, 79:

    popularium animos,

    Sall. J. 111, 2:

    futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    nobis mentem deorum,

    Cat. 64, 406.—Hence, āver-sus, a, um, P. a.
    A.
    Turned off or away: aversum hostem videre nemo potuit, turned away, i. e. turned in flight, Caes. B. G. 1, 26; hence, backwards, behind, back ( = a tergo; opp. adversus), distant:

    et adversus et aversus impudicus es,

    before and behind, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    canities homini semper a priori parte capitis, tum deinde ab aversā,

    Plin. 11, 37, 47, § 131; 11, 52, 113, § 272: ne aversos nostros aggrederentur, fall upon our troops in the rear, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    ne aversi ab hoste circumvenirentur,

    from behind, in the rear, Caes. B. G. 2, 26:

    aversos proterere,

    id. B. C. 2, 41: aversi vulnerantur, Auct. B. Alex. 30;

    32: aversum ferro transfixit,

    Nep. Dat. 11, 5:

    aversos boves caudis in speluncam traxit,

    backwards, Liv. 1, 7, 5 (cf. Prop. 5, 9, 12:

    Aversos caudā traxit in antra boves): aversa hosti porta,

    Tac. A. 1, 66:

    scribit in aversā Picens epigrammata chartā,

    upon the back of the paper, Mart. 8, 62 (cf. Juv. 1, 6: liber scriptus in tergo), and so al.— Trop.:

    milites aversi a proelio,

    withdrawn from the battle, Caes. B. C. 2, 12. — Subst.: āversum, i, n., the hinder or back part, the back (as subst. only in the plur.):

    per aversa castrorum receptus est,

    Vell. 2, 63 Ruhnk.:

    per aversa urbis fugam dederat,

    Liv. 5, 29, 4: ad aversa insulae, id. [p. 215] 37, 27, 2:

    aversa montis,

    Plin. 4, 11, 18, § 41: aversa Indiae, the back or remoter parts of India, id. 37, 8, 33, § 110.—So in adverb. phrase: in aversum, backwards:

    Cetera animalia in aversum posterioribus pedibus quam prioribus,

    Plin. 11, 45, 101, § 248 (Jan, in diversum):

    collum circum agit (lynx) in aversum,

    id. 11, 47, 107, § 256 (Jan, in aversum se; Sillig, in adversum). —
    B.
    Disinclined, alienated, unfavorable, opposed, hostile, averse; constr. with ab, with dat., or absol.
    (α).
    With ab (so most frequently in Cicero):

    aversus a Musis,

    Cic. Arch. 9, 20:

    aversus a vero,

    id. Cat. 3, 9, 21:

    turbidi animorum motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. Tusc. 4, 15, 34:

    Quintus aversissimo a me animo fuit,

    id. Att. 11, 5 fin.; Col. 11, 1, 14:

    aversissimus ab istis prodigiis sum,

    Sen. Ep. 50.—
    (β).
    With dat.:

    aversus mercaturis,

    Hor. S. 2, 3, 107:

    vilicus aversus contubernio,

    Col. 12, 1, 2:

    defensioni aversior,

    Quint. 7, 1, 11 (but acc. to the MSS., adversior seems here to deserve the preference; so Halm; cf. Spald. and Zumpt ad h. l.).—
    (γ).
    Absol.:

    aversa deae mens,

    Verg. A. 2, 170:

    aversa voluntas,

    id. ib. 12, 647:

    aversos soliti componere amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    aversus animus,

    Tac. H. 4, 80 et saep.:

    vultus aversior,

    Sen. Ira, 2, 24:

    aversi animis,

    Tac. A. 14, 26.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > abverto

  • 93 adjuvans

    ad-jŭvo, jūvi, jūtum, 1, v. a. (very rare juvavi, juvatum;

    hence, adjuvaturus,

    Petr. Sat. 18: adjŭro or adjuero = adjuvero, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1:

    adjuerit = adjuverit,

    Ter. Phorm. 3, 3, 4), to give aid to, to help, assist, support: aliquem. (Adjuvare applies to every kind of help or support; while auxiliari is only used of one who, from his weakness, needs assistance, and subvenire of one who is in difficulty or embarrassment; cf. Manut. ad Cic. Fam. 1, 7.)
    I.
    In gen.: O Tite, si quid te adjuero curamve levāsso quae nunc te coquit, etc., Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 339 Vahl.): di me etsi perdunt, tamen esse adjutam expetunt, Pac. ap. Non. 97, 14 (Rib. Trag. Rel. p. 102):

    miseras, inopes, aerumnosas aliquo auxilio,

    Plaut. Rud. 1, 4, 39:

    operā me adjuves,

    Ter. Phorm. 5, 3, 3:

    me adjuves in hac re,

    id. And. 3, 3, 10:

    id spero adjuturos deos (i. e. in ea re),

    id. ib. 3, 2, 42:

    ad verum probandum auctoritas adjuvat,

    Cic. Quint. 23:

    si nihil ad percipiendam colendamque virtutem litteris adjuvarentur,

    id. Arch. 7, 16: maerorem orationis lacrimis suis, id. de Or. [p. 39] 2, 47:

    Q. Hortensii operā rem publicam adjutam (esse),

    id. Phil. 10, 26: si nos mediocris fortuna rei publicae adjuverit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15:

    aliquem in filiarum collocatione,

    id. Off. 2, 16:

    auxiliis et copiis, i. e. militibus auxiliariis,

    id. Fam. 1, 7; cf. Liv. 29, 5:

    sua sponte eos adjutum profectus,

    Nep. Chabr. 2; id. Milt. 2; id. Phoc. 2:

    Antiochum Aetolosque adjuturos pronuntiat,

    Liv. 34, 37:

    fortĭs fortuna adjuvat,

    Ter. Phorm. 1, 4, 25, and Liv. 34, 37:

    aliquem ad bellum,

    id. 29, 1; cf. id. 27, 15 Drak.:

    adjutus casu,

    Suet. Tib. 13:

    suffragio,

    id. Vitell. 7:

    manu alicujus,

    id. Dom. 14:

    adjuvare preces,

    id. Ner. 21:

    pennis adjutus amoris,

    Ov. M. 1, 540; so Juv. 6, 504; Sil. 6, 249; cf. id. 5, 326.—
    II.
    Esp.
    A.
    To help, cherish (esp. a state of mind), to sustain:

    jam tu quoque hujus adjuvas insaniam,

    Plaut. Am. 2, 2, 166:

    ferendus error immo vero etiam adjuvandus,

    Cic. Att. 12, 43:

    clamore Romani adjuvant militem suum,

    animate, encourage, Liv. 1, 25; so Curt. 3, 6:

    ignem,

    Liv. 34, 39:

    formam cură,

    Ov. M. 2, 732.—
    B.
    Absol. (very rare), to profit, avail, be of use, be profitable (syn.: utile est, operae pretium est, convenit).
    (α).
    Impers.:

    in re mala animo si bono utare, adjuvat,

    Plaut. Capt. 2, 1, 10.—
    (β).
    With subject:

    solitudo aliquid adjuvat,

    Cic. Att. 12, 14:

    alteri non multum adjuvabant,

    Caes. B. G. 7, 17:

    adjuvat hoc quoque,

    Hor. S. 2, 5, 73.
    Rare constructions. a.
    With a whole subjective clause with quod as subject: multum eorum opinionem adjuvat, quod ( the circumstance that) sine jumentis... ad iter profectos videbant, Caes. B. C. 1, 69. —
    b.
    With two acc.:

    irrides in re tanta? neque me quidquam consilio adjuvas?

    Ter. Heaut. 5, 2, 29; cf. Rudd. II. p. 179, n. 75.—
    c.
    With ut or ne:

    ut amplissimum nomen consequeremur, unus praeter ceteros adjuvisti,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 15:

    adjuvato, nequis liminis obseret tabellam,

    Cat. 324.—
    d.
    With inf.: adjuvat enim (pater, the male) incubare, helps to hatch, Plin. 11, 24, 29, § 85.—
    e.
    With the dat. of the person and the acc. of the thing:

    operam mutuam dent et messem hanc nobis adjuvent,

    Gell. 2, 29; cf. adjuto.—Hence, adjŭvans, antis, P. a., subst. with gen.:

    non haec adjuvantia causarum, sed has ipsas esse omnium causas,

    Cic. Univ. 14.

    Lewis & Short latin dictionary > adjuvans

  • 94 adjuvo

    ad-jŭvo, jūvi, jūtum, 1, v. a. (very rare juvavi, juvatum;

    hence, adjuvaturus,

    Petr. Sat. 18: adjŭro or adjuero = adjuvero, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1:

    adjuerit = adjuverit,

    Ter. Phorm. 3, 3, 4), to give aid to, to help, assist, support: aliquem. (Adjuvare applies to every kind of help or support; while auxiliari is only used of one who, from his weakness, needs assistance, and subvenire of one who is in difficulty or embarrassment; cf. Manut. ad Cic. Fam. 1, 7.)
    I.
    In gen.: O Tite, si quid te adjuero curamve levāsso quae nunc te coquit, etc., Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 339 Vahl.): di me etsi perdunt, tamen esse adjutam expetunt, Pac. ap. Non. 97, 14 (Rib. Trag. Rel. p. 102):

    miseras, inopes, aerumnosas aliquo auxilio,

    Plaut. Rud. 1, 4, 39:

    operā me adjuves,

    Ter. Phorm. 5, 3, 3:

    me adjuves in hac re,

    id. And. 3, 3, 10:

    id spero adjuturos deos (i. e. in ea re),

    id. ib. 3, 2, 42:

    ad verum probandum auctoritas adjuvat,

    Cic. Quint. 23:

    si nihil ad percipiendam colendamque virtutem litteris adjuvarentur,

    id. Arch. 7, 16: maerorem orationis lacrimis suis, id. de Or. [p. 39] 2, 47:

    Q. Hortensii operā rem publicam adjutam (esse),

    id. Phil. 10, 26: si nos mediocris fortuna rei publicae adjuverit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15:

    aliquem in filiarum collocatione,

    id. Off. 2, 16:

    auxiliis et copiis, i. e. militibus auxiliariis,

    id. Fam. 1, 7; cf. Liv. 29, 5:

    sua sponte eos adjutum profectus,

    Nep. Chabr. 2; id. Milt. 2; id. Phoc. 2:

    Antiochum Aetolosque adjuturos pronuntiat,

    Liv. 34, 37:

    fortĭs fortuna adjuvat,

    Ter. Phorm. 1, 4, 25, and Liv. 34, 37:

    aliquem ad bellum,

    id. 29, 1; cf. id. 27, 15 Drak.:

    adjutus casu,

    Suet. Tib. 13:

    suffragio,

    id. Vitell. 7:

    manu alicujus,

    id. Dom. 14:

    adjuvare preces,

    id. Ner. 21:

    pennis adjutus amoris,

    Ov. M. 1, 540; so Juv. 6, 504; Sil. 6, 249; cf. id. 5, 326.—
    II.
    Esp.
    A.
    To help, cherish (esp. a state of mind), to sustain:

    jam tu quoque hujus adjuvas insaniam,

    Plaut. Am. 2, 2, 166:

    ferendus error immo vero etiam adjuvandus,

    Cic. Att. 12, 43:

    clamore Romani adjuvant militem suum,

    animate, encourage, Liv. 1, 25; so Curt. 3, 6:

    ignem,

    Liv. 34, 39:

    formam cură,

    Ov. M. 2, 732.—
    B.
    Absol. (very rare), to profit, avail, be of use, be profitable (syn.: utile est, operae pretium est, convenit).
    (α).
    Impers.:

    in re mala animo si bono utare, adjuvat,

    Plaut. Capt. 2, 1, 10.—
    (β).
    With subject:

    solitudo aliquid adjuvat,

    Cic. Att. 12, 14:

    alteri non multum adjuvabant,

    Caes. B. G. 7, 17:

    adjuvat hoc quoque,

    Hor. S. 2, 5, 73.
    Rare constructions. a.
    With a whole subjective clause with quod as subject: multum eorum opinionem adjuvat, quod ( the circumstance that) sine jumentis... ad iter profectos videbant, Caes. B. C. 1, 69. —
    b.
    With two acc.:

    irrides in re tanta? neque me quidquam consilio adjuvas?

    Ter. Heaut. 5, 2, 29; cf. Rudd. II. p. 179, n. 75.—
    c.
    With ut or ne:

    ut amplissimum nomen consequeremur, unus praeter ceteros adjuvisti,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 15:

    adjuvato, nequis liminis obseret tabellam,

    Cat. 324.—
    d.
    With inf.: adjuvat enim (pater, the male) incubare, helps to hatch, Plin. 11, 24, 29, § 85.—
    e.
    With the dat. of the person and the acc. of the thing:

    operam mutuam dent et messem hanc nobis adjuvent,

    Gell. 2, 29; cf. adjuto.—Hence, adjŭvans, antis, P. a., subst. with gen.:

    non haec adjuvantia causarum, sed has ipsas esse omnium causas,

    Cic. Univ. 14.

    Lewis & Short latin dictionary > adjuvo

  • 95 aeger

    aeger, gra, grum, adj. [Curtius proposes to connect it with ep-eigô, to press, drive; aigis, storm-wind; aiges, waves; and Sanscr. egāmi, to tremble; trembling, shaking, being a common symptom of illness], designates indisposition, as well of mind as of body (while aegrotus is generally used only of physical disease; class.; in Cic. far more frequent than aegrotus; Celsus uses only aeger, never aegrotus).
    I.
    Lit., of the body, ill, sick, unwell, diseased, suffering.
    (α).
    Of men:

    homines aegri morbo gravi,

    Cic. Cat. 1, 13:

    graviter aegrum fuisse,

    id. Div. 1, 25; id. Tusc. 2, 25, 61:

    infirma atque aegra valetudo,

    id. Brut. 48 fin.:

    aegro corpore esse,

    id. ad Quir. 1 fin.:

    ex vulnere,

    id. Rep. 2, 21:

    vulneribus,

    Nep. Milt. 7:

    pedibus,

    Sall. C. 59, 4; so Liv. 42, 28; Tac. H. 3, 38;

    Wernsd. Poët. L. Min. 6, 197, 8: stomachus,

    Hor. S. 2, 2, 43:

    anhelitus,

    shortness of breath, Verg. A. 5, 432.—At a later period constr. with gen. or acc.:

    Psyche aegra corporis, animi saucia,

    App. M. 4, 86, p. 310 Oud. (cf. id. ib. 5, 102, p. 360 Oud.: Psyche corporis et animi alioquin infirma; and Liv. Andron. ap. Prisc. p. 725 P.:

    inops, aegra sanitatis, where, however, Bothe suspects aegra to be a gloss.): memini, me quondam pedes tunc graviter aegrum,

    Gell. 19, 10.—Subst., a sick person, Cic. Div. 2, 3:

    ne aegri quidem omnes convalescunt,

    id. N. D. 2, 4: aegro adhibere medicinam, id. de Or. 2, 44, 186:

    vicinum funus aegros exanimat,

    Hor. S. 1, 4, 126:

    ungebant oleo multos aegros,

    Vulg. Marc. 6, 16; ib. Act. 5, 16. —Hence, ab aegris servus, an attendant on the sick, a nurse (cf. ab):

    D. M. SEXTORIO AVG. LIB. AB AEGRIS CVBICVLARIORVM,

    Inscr. Orell. 2886.—
    (β).
    Of brutes:

    sues aegri,

    Verg. G. 3, 496; so Col. 6, 5, 1:

    avidos inlidit in aegrum Cornipedem cursus,

    i. e. wounded, Stat. Th. 11, 517.—
    (γ).
    Of plants, diseased:

    seges aegra,

    Verg. A. 3, 142:

    aegra arbor,

    Pall. Febr. 25, 23:

    vitis,

    id. Mart. 7, 4.—
    II.
    Fig.
    A.
    Of the mind, troubled, anxious, dejected, sad, sorrowful, etc., of any agitation of the passions or feelings, of love, hope, fear, anxiety, sorrow:

    aeger animus,

    Sall. J. 74:

    aegris animis legati superveniunt,

    Liv. 2, 3, 5; cf.

    Drak. ad h. l.: scribendi cacoëthes aegro in corde senescit,

    Juv. 7, 52: aegri mortales, i. e. miseri (deiloi brotoi, oizuroi, poluponoi), Verg. A. 2, 268; constr. with abl., gen., and ab.
    (α).
    With abl.: Medea animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Cic. Cael. 8 (the later edd. animo aegro, as B. and K.):

    animus aeger avaritiā,

    Sall. J. 31:

    amore,

    Liv. 30, 11:

    curis,

    Verg. A. 1, 208 al. —
    (β).
    With gen. of respect (cf. Drak. ad Liv. 30, 15, 9; Rudd. II. p. 73; and Roby, II. § 1321): aeger consilii, infirm in purpose, Sall. Fragm. ap. Arusian, p. 212 Lind., and Stat. Th. 9, 141:

    animi,

    Liv. 1, 58; 2, 36; Curt. 4, 3, 11.— Of cause:

    rerum temere motarum,

    Flor. 3, 17, 9:

    morae,

    Luc. 7, 240:

    delicti,

    Sil. 13, 52:

    pericli,

    id. 15, 135:

    timoris,

    id. 3, 72.—
    (γ).
    With ab:

    A morbo valui, ab animo aeger fui,

    Plaut. Ep. 1, 2, 26.—
    B.
    Trop., of a diseased condition of the state, suffering, weak, feeble:

    maxime aegra et prope deposita rei publicae pars,

    Cic. Verr. 2, 1, 2:

    qui et semper aegri aliquid esse in re publica volunt,

    Liv. 5, 3; Flor. 3, 23 al.— Of the eyes, evil, envious:

    recentem aliorum felicitatem aegris oculis introspicere,

    Tac. H. 2, 20 (Halm here reads acribus). —Of abstr. things, sad, sorrowful, grievous, unfortunate (class., but for the most part poet.):

    numquam quidquam meo animo fuit aegrius,

    Plaut. Am. 3, 2, 29 (where aegrius may be the adv.;

    v. aegre below): dolores aegri,

    Lucr. 3, 905:

    luctus,

    id. 3, 933:

    amor,

    Verg. G. 4, 464:

    mors,

    id. ib. 3, 512:

    spes,

    i. e. faint, slight hope, Sil. 9, 543:

    fides,

    wavering, id. 2, 392 al. —As subst.: aegrum, i, n.:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    more pain, Plaut. Am. 2, 2, 11:

    sed cui nihil accidit aegri,

    Lucr. 5, 171.— Adv.: aegrē.— Lit.
    a.
    Object.
    (α).
    Uncomfortably:

    nescio quid meo animost aegre,

    disturbs my mind, vexes, annoys me, Plaut. Merc. 2, 3, 35; so, aegre esse alicui, often in Plaut. and Ter. (like bene or male esse alicui); Plaut. Bacch. 5, 1, 26; id. Capt. 3, 5, 43; Ter. Hec. 2, 1, 63 al.; cf.

    opp. volupe, volup: si illis aegrest, mihi quod volup est,

    Plaut. Mil. 3, 1, 152.— Absol.:

    aegre est,

    Ter. Ad. 1, 2, 57.—Also:

    aegre facere alicui,

    to vex, hurt, Plaut. Cas. 3, 4, 17; Ter. Eun. 5, 5, 31; and:

    aegre audire aliquid ex aliquo,

    any thing annoying, disagreeable, id. Hec. 5, 1, 39.—
    (β).
    With difficulty or effort (opp. facile):

    omnis conglutinatio recens aegre, inveterata facile divellitur,

    Cic. de Sen. 20, 72; cf.:

    inveteratio, ut in corporibus, aegrius depellitur quam perturbatio,

    id. Tusc. 4, 37, 81; and:

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    nec magis versutus nec quo ab caveas aegrius,

    Plaut. As. 1, 1, 106:

    aegre rastris terram rimantur,

    Verg. G. 3, 534 al.:

    non aegre persequi iter,

    Col. 9, 8, 9; so,

    haud aegre,

    Curt. 4, 3, 10; 10, 8, 22. —More freq.,
    (γ).
    = vix, Gr. mogis, hardly, scarcely:

    aegre nimis risum continui,

    Plaut. As. 3, 2, 36:

    aegre me tenui,

    Cic. Att. 16, 11:

    aegre fero, v. fero: aegre abstinere quin, etc.,

    Liv. 2, 45:

    aegre stantes,

    Tac. Agr. 36 al. —Hence often vix aegreque in connection, Plaut. Poen. 1, 2, 27; Flor. 2, 10; Macr. Somn. Scip. 1, 7; id. S. 1, 7; App. M. 1, p. 111.—
    b.
    Subject., with grief, regret, displeasure, or dislike, unwillingly, reluctantly: discessit, aegre ferens, distempered, vexed (opp. laetus), Cic. Div. 1, 33 fin.:

    aegre pati,

    Liv. 1, 9 et saep.:

    aegre tolerare,

    Tac. Agr. 13:

    si alibi plus perdiderim, minus aegre habeam, i. e. feram,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 16:

    aegre carere,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13. — Comp.:

    quod aegrius patimur,

    Liv. 7, 13: aegrius accipere, Tac. Ann. 4, 71.— Sup.:

    aegerrime ferre,

    Sall. J. 87: aegerrime pati Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 105.

    Lewis & Short latin dictionary > aeger

  • 96 aegrum

    aeger, gra, grum, adj. [Curtius proposes to connect it with ep-eigô, to press, drive; aigis, storm-wind; aiges, waves; and Sanscr. egāmi, to tremble; trembling, shaking, being a common symptom of illness], designates indisposition, as well of mind as of body (while aegrotus is generally used only of physical disease; class.; in Cic. far more frequent than aegrotus; Celsus uses only aeger, never aegrotus).
    I.
    Lit., of the body, ill, sick, unwell, diseased, suffering.
    (α).
    Of men:

    homines aegri morbo gravi,

    Cic. Cat. 1, 13:

    graviter aegrum fuisse,

    id. Div. 1, 25; id. Tusc. 2, 25, 61:

    infirma atque aegra valetudo,

    id. Brut. 48 fin.:

    aegro corpore esse,

    id. ad Quir. 1 fin.:

    ex vulnere,

    id. Rep. 2, 21:

    vulneribus,

    Nep. Milt. 7:

    pedibus,

    Sall. C. 59, 4; so Liv. 42, 28; Tac. H. 3, 38;

    Wernsd. Poët. L. Min. 6, 197, 8: stomachus,

    Hor. S. 2, 2, 43:

    anhelitus,

    shortness of breath, Verg. A. 5, 432.—At a later period constr. with gen. or acc.:

    Psyche aegra corporis, animi saucia,

    App. M. 4, 86, p. 310 Oud. (cf. id. ib. 5, 102, p. 360 Oud.: Psyche corporis et animi alioquin infirma; and Liv. Andron. ap. Prisc. p. 725 P.:

    inops, aegra sanitatis, where, however, Bothe suspects aegra to be a gloss.): memini, me quondam pedes tunc graviter aegrum,

    Gell. 19, 10.—Subst., a sick person, Cic. Div. 2, 3:

    ne aegri quidem omnes convalescunt,

    id. N. D. 2, 4: aegro adhibere medicinam, id. de Or. 2, 44, 186:

    vicinum funus aegros exanimat,

    Hor. S. 1, 4, 126:

    ungebant oleo multos aegros,

    Vulg. Marc. 6, 16; ib. Act. 5, 16. —Hence, ab aegris servus, an attendant on the sick, a nurse (cf. ab):

    D. M. SEXTORIO AVG. LIB. AB AEGRIS CVBICVLARIORVM,

    Inscr. Orell. 2886.—
    (β).
    Of brutes:

    sues aegri,

    Verg. G. 3, 496; so Col. 6, 5, 1:

    avidos inlidit in aegrum Cornipedem cursus,

    i. e. wounded, Stat. Th. 11, 517.—
    (γ).
    Of plants, diseased:

    seges aegra,

    Verg. A. 3, 142:

    aegra arbor,

    Pall. Febr. 25, 23:

    vitis,

    id. Mart. 7, 4.—
    II.
    Fig.
    A.
    Of the mind, troubled, anxious, dejected, sad, sorrowful, etc., of any agitation of the passions or feelings, of love, hope, fear, anxiety, sorrow:

    aeger animus,

    Sall. J. 74:

    aegris animis legati superveniunt,

    Liv. 2, 3, 5; cf.

    Drak. ad h. l.: scribendi cacoëthes aegro in corde senescit,

    Juv. 7, 52: aegri mortales, i. e. miseri (deiloi brotoi, oizuroi, poluponoi), Verg. A. 2, 268; constr. with abl., gen., and ab.
    (α).
    With abl.: Medea animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Cic. Cael. 8 (the later edd. animo aegro, as B. and K.):

    animus aeger avaritiā,

    Sall. J. 31:

    amore,

    Liv. 30, 11:

    curis,

    Verg. A. 1, 208 al. —
    (β).
    With gen. of respect (cf. Drak. ad Liv. 30, 15, 9; Rudd. II. p. 73; and Roby, II. § 1321): aeger consilii, infirm in purpose, Sall. Fragm. ap. Arusian, p. 212 Lind., and Stat. Th. 9, 141:

    animi,

    Liv. 1, 58; 2, 36; Curt. 4, 3, 11.— Of cause:

    rerum temere motarum,

    Flor. 3, 17, 9:

    morae,

    Luc. 7, 240:

    delicti,

    Sil. 13, 52:

    pericli,

    id. 15, 135:

    timoris,

    id. 3, 72.—
    (γ).
    With ab:

    A morbo valui, ab animo aeger fui,

    Plaut. Ep. 1, 2, 26.—
    B.
    Trop., of a diseased condition of the state, suffering, weak, feeble:

    maxime aegra et prope deposita rei publicae pars,

    Cic. Verr. 2, 1, 2:

    qui et semper aegri aliquid esse in re publica volunt,

    Liv. 5, 3; Flor. 3, 23 al.— Of the eyes, evil, envious:

    recentem aliorum felicitatem aegris oculis introspicere,

    Tac. H. 2, 20 (Halm here reads acribus). —Of abstr. things, sad, sorrowful, grievous, unfortunate (class., but for the most part poet.):

    numquam quidquam meo animo fuit aegrius,

    Plaut. Am. 3, 2, 29 (where aegrius may be the adv.;

    v. aegre below): dolores aegri,

    Lucr. 3, 905:

    luctus,

    id. 3, 933:

    amor,

    Verg. G. 4, 464:

    mors,

    id. ib. 3, 512:

    spes,

    i. e. faint, slight hope, Sil. 9, 543:

    fides,

    wavering, id. 2, 392 al. —As subst.: aegrum, i, n.:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    more pain, Plaut. Am. 2, 2, 11:

    sed cui nihil accidit aegri,

    Lucr. 5, 171.— Adv.: aegrē.— Lit.
    a.
    Object.
    (α).
    Uncomfortably:

    nescio quid meo animost aegre,

    disturbs my mind, vexes, annoys me, Plaut. Merc. 2, 3, 35; so, aegre esse alicui, often in Plaut. and Ter. (like bene or male esse alicui); Plaut. Bacch. 5, 1, 26; id. Capt. 3, 5, 43; Ter. Hec. 2, 1, 63 al.; cf.

    opp. volupe, volup: si illis aegrest, mihi quod volup est,

    Plaut. Mil. 3, 1, 152.— Absol.:

    aegre est,

    Ter. Ad. 1, 2, 57.—Also:

    aegre facere alicui,

    to vex, hurt, Plaut. Cas. 3, 4, 17; Ter. Eun. 5, 5, 31; and:

    aegre audire aliquid ex aliquo,

    any thing annoying, disagreeable, id. Hec. 5, 1, 39.—
    (β).
    With difficulty or effort (opp. facile):

    omnis conglutinatio recens aegre, inveterata facile divellitur,

    Cic. de Sen. 20, 72; cf.:

    inveteratio, ut in corporibus, aegrius depellitur quam perturbatio,

    id. Tusc. 4, 37, 81; and:

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    nec magis versutus nec quo ab caveas aegrius,

    Plaut. As. 1, 1, 106:

    aegre rastris terram rimantur,

    Verg. G. 3, 534 al.:

    non aegre persequi iter,

    Col. 9, 8, 9; so,

    haud aegre,

    Curt. 4, 3, 10; 10, 8, 22. —More freq.,
    (γ).
    = vix, Gr. mogis, hardly, scarcely:

    aegre nimis risum continui,

    Plaut. As. 3, 2, 36:

    aegre me tenui,

    Cic. Att. 16, 11:

    aegre fero, v. fero: aegre abstinere quin, etc.,

    Liv. 2, 45:

    aegre stantes,

    Tac. Agr. 36 al. —Hence often vix aegreque in connection, Plaut. Poen. 1, 2, 27; Flor. 2, 10; Macr. Somn. Scip. 1, 7; id. S. 1, 7; App. M. 1, p. 111.—
    b.
    Subject., with grief, regret, displeasure, or dislike, unwillingly, reluctantly: discessit, aegre ferens, distempered, vexed (opp. laetus), Cic. Div. 1, 33 fin.:

    aegre pati,

    Liv. 1, 9 et saep.:

    aegre tolerare,

    Tac. Agr. 13:

    si alibi plus perdiderim, minus aegre habeam, i. e. feram,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 16:

    aegre carere,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13. — Comp.:

    quod aegrius patimur,

    Liv. 7, 13: aegrius accipere, Tac. Ann. 4, 71.— Sup.:

    aegerrime ferre,

    Sall. J. 87: aegerrime pati Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 105.

    Lewis & Short latin dictionary > aegrum

  • 97 aversum

    ā-verto (arch. - vorto; in MSS. also abverto; cf. ab init.), ti, sum, 3, v. a., to turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. adverto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Constr. aliquem ab or with the simple abl.; the limit designated by in with acc. (more rarely by ad):

    ab saxo avortit fluctus ad litus scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 76: Jup. Te volo, uxor, conloqui. Quor ted avortisti? Alc. Est ita ingenium meum:

    Inimicos semper osa sum optuerier,

    id. Am. 3, 2, 18:

    (M. Lepidus) Antonio diadema Caesari imponente se avertit,

    Cic. Phil. 5, 14; id. Balb. 5, 11:

    aliquid ab oculis,

    id. N. D. 2, 56, 141:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    turn off, id. ib. 2, 60, 152; so Liv. 41, 11, 3: quod iter ab Arari Helvetii averterant, had turned aside their march from Caes. B. G. 1, 16 et saep.:

    locis seminis ic tum,

    Lucr. 4, 1273:

    Italiā Teucrorum regem,

    Verg. A. 1, 42:

    a ceteris omnium in se oculos,

    Liv. 2, 5, 6:

    in comitiorum disceptationem ab lege certamen,

    id. 3, 24, 9:

    ab hominibus ad deos preces,

    id. 6, 20, 10: se alicui, instead of ab aliquo. Col. 6, 37, 10.—And poet. with acc.:

    quo regnum Italiae Libycas averteret oras,

    Verg. A. 4, 106. —With dat.:

    Quod mihi non patrii poterant avertere amici,

    Prop. 4, 24, 9; so Val. Fl. 3, 491.—Also without an antecedent ab (since this is included in the verb) with in with acc.:

    in fugam classem, Liv 22, 19, 11: dissipatos in fugam,

    id. 34, 15, 2; hence absol.:

    mille acies avertit avertetque (sc. in fugam),

    put to flight, id. 9, 19, 17.—
    b.
    Pass. in mid. signif. with the acc., in the Greek manner, to turn away from:

    equus fontes avertitur,

    Verg. G. 3, 499 (cf. the Gr. apostrephesthai to hudôr, and aversari):

    oppositas impasta avertitur herbas,

    Stat. Th. 6, 192; Petr. 124, 248.—
    c.
    As v. n. avertere = se avertere, to turn one's self away, to retire:

    ob eam causam huc abs te avorti,

    Plaut. Mil. 4, 2, 83:

    ecce avortit,

    id. ib. 2, 2, 50:

    dixit et avertens roseā cervice refulsit,

    Verg. A. 1, 402:

    tum prora avertit,

    id. ib. 1, 104:

    avertit et ire in Capitolium coepit,

    Gell. 4, 18, 4 al. —
    B.
    To take away, drive away, carry off, steal, embezzle, to appropriate to one ' s self:

    pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 1, 4:

    compertum publicam pecuniam avertisse,

    Tac. H. 1, 53:

    aliquid domum tuam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    praedam omnem domum avertebant,

    Caes. B. C. 3, 59:

    intellexistis innumerabilem frumenti numerum per triennium aversum a re publicā esse ereptumque aratoribus,

    Cic. Verr. 2, 3, 69 fin.:

    auratam Colchis pellem,

    to carry off, Cat. 64, 5:

    quattuor a stabulis tauros,

    Verg. A. 8, 208:

    avertere praedas,

    id. ib. 10, 78:

    carā pisces avertere mensā,

    Hor. S. 2, 4, 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    To turn, divert a person from a course of action, purpose, etc.:

    accusandi terrores et minae populi opinionem a spe adipiscendi avertunt,

    Cic. Mur. 21:

    avertant animos a spe recuperandae arcis,

    Liv. 9, 24, 11:

    qui mentem optimi viri a defensione meae salutis averterant,

    Cic. Sest. 31:

    ut nec vobis averteretur a certamine animus,

    Liv. 1, 28, 5:

    animum a pietate,

    id. 7, 5, 7:

    aliquem ab incepto avertit,

    id. 23, 18, 9:

    a philosophiā,

    Suet. Ner. 52.—
    B.
    Aliquem, to turn away from one in feeling, i. e. to make averse or disinclined to, to alienate, estrange:

    legiones abducis a Bruto. Quas? nempe eas, quas ille a C. Antonii scelere avertit et ad rem publicam suā auctoritate traduxit,

    Cic. Phil. 10, 3:

    ipse Pompeius totum se ab ejus (sc. Caesaris) amicitiā averterat,

    had quite alienated himself from, Caes. B. C. 1, 4:

    civitates ab alicujus amicitiā,

    id. ib. 3, 79:

    popularium animos,

    Sall. J. 111, 2:

    futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    nobis mentem deorum,

    Cat. 64, 406.—Hence, āver-sus, a, um, P. a.
    A.
    Turned off or away: aversum hostem videre nemo potuit, turned away, i. e. turned in flight, Caes. B. G. 1, 26; hence, backwards, behind, back ( = a tergo; opp. adversus), distant:

    et adversus et aversus impudicus es,

    before and behind, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    canities homini semper a priori parte capitis, tum deinde ab aversā,

    Plin. 11, 37, 47, § 131; 11, 52, 113, § 272: ne aversos nostros aggrederentur, fall upon our troops in the rear, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    ne aversi ab hoste circumvenirentur,

    from behind, in the rear, Caes. B. G. 2, 26:

    aversos proterere,

    id. B. C. 2, 41: aversi vulnerantur, Auct. B. Alex. 30;

    32: aversum ferro transfixit,

    Nep. Dat. 11, 5:

    aversos boves caudis in speluncam traxit,

    backwards, Liv. 1, 7, 5 (cf. Prop. 5, 9, 12:

    Aversos caudā traxit in antra boves): aversa hosti porta,

    Tac. A. 1, 66:

    scribit in aversā Picens epigrammata chartā,

    upon the back of the paper, Mart. 8, 62 (cf. Juv. 1, 6: liber scriptus in tergo), and so al.— Trop.:

    milites aversi a proelio,

    withdrawn from the battle, Caes. B. C. 2, 12. — Subst.: āversum, i, n., the hinder or back part, the back (as subst. only in the plur.):

    per aversa castrorum receptus est,

    Vell. 2, 63 Ruhnk.:

    per aversa urbis fugam dederat,

    Liv. 5, 29, 4: ad aversa insulae, id. [p. 215] 37, 27, 2:

    aversa montis,

    Plin. 4, 11, 18, § 41: aversa Indiae, the back or remoter parts of India, id. 37, 8, 33, § 110.—So in adverb. phrase: in aversum, backwards:

    Cetera animalia in aversum posterioribus pedibus quam prioribus,

    Plin. 11, 45, 101, § 248 (Jan, in diversum):

    collum circum agit (lynx) in aversum,

    id. 11, 47, 107, § 256 (Jan, in aversum se; Sillig, in adversum). —
    B.
    Disinclined, alienated, unfavorable, opposed, hostile, averse; constr. with ab, with dat., or absol.
    (α).
    With ab (so most frequently in Cicero):

    aversus a Musis,

    Cic. Arch. 9, 20:

    aversus a vero,

    id. Cat. 3, 9, 21:

    turbidi animorum motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. Tusc. 4, 15, 34:

    Quintus aversissimo a me animo fuit,

    id. Att. 11, 5 fin.; Col. 11, 1, 14:

    aversissimus ab istis prodigiis sum,

    Sen. Ep. 50.—
    (β).
    With dat.:

    aversus mercaturis,

    Hor. S. 2, 3, 107:

    vilicus aversus contubernio,

    Col. 12, 1, 2:

    defensioni aversior,

    Quint. 7, 1, 11 (but acc. to the MSS., adversior seems here to deserve the preference; so Halm; cf. Spald. and Zumpt ad h. l.).—
    (γ).
    Absol.:

    aversa deae mens,

    Verg. A. 2, 170:

    aversa voluntas,

    id. ib. 12, 647:

    aversos soliti componere amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    aversus animus,

    Tac. H. 4, 80 et saep.:

    vultus aversior,

    Sen. Ira, 2, 24:

    aversi animis,

    Tac. A. 14, 26.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > aversum

  • 98 averto

    ā-verto (arch. - vorto; in MSS. also abverto; cf. ab init.), ti, sum, 3, v. a., to turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. adverto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Constr. aliquem ab or with the simple abl.; the limit designated by in with acc. (more rarely by ad):

    ab saxo avortit fluctus ad litus scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 76: Jup. Te volo, uxor, conloqui. Quor ted avortisti? Alc. Est ita ingenium meum:

    Inimicos semper osa sum optuerier,

    id. Am. 3, 2, 18:

    (M. Lepidus) Antonio diadema Caesari imponente se avertit,

    Cic. Phil. 5, 14; id. Balb. 5, 11:

    aliquid ab oculis,

    id. N. D. 2, 56, 141:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    turn off, id. ib. 2, 60, 152; so Liv. 41, 11, 3: quod iter ab Arari Helvetii averterant, had turned aside their march from Caes. B. G. 1, 16 et saep.:

    locis seminis ic tum,

    Lucr. 4, 1273:

    Italiā Teucrorum regem,

    Verg. A. 1, 42:

    a ceteris omnium in se oculos,

    Liv. 2, 5, 6:

    in comitiorum disceptationem ab lege certamen,

    id. 3, 24, 9:

    ab hominibus ad deos preces,

    id. 6, 20, 10: se alicui, instead of ab aliquo. Col. 6, 37, 10.—And poet. with acc.:

    quo regnum Italiae Libycas averteret oras,

    Verg. A. 4, 106. —With dat.:

    Quod mihi non patrii poterant avertere amici,

    Prop. 4, 24, 9; so Val. Fl. 3, 491.—Also without an antecedent ab (since this is included in the verb) with in with acc.:

    in fugam classem, Liv 22, 19, 11: dissipatos in fugam,

    id. 34, 15, 2; hence absol.:

    mille acies avertit avertetque (sc. in fugam),

    put to flight, id. 9, 19, 17.—
    b.
    Pass. in mid. signif. with the acc., in the Greek manner, to turn away from:

    equus fontes avertitur,

    Verg. G. 3, 499 (cf. the Gr. apostrephesthai to hudôr, and aversari):

    oppositas impasta avertitur herbas,

    Stat. Th. 6, 192; Petr. 124, 248.—
    c.
    As v. n. avertere = se avertere, to turn one's self away, to retire:

    ob eam causam huc abs te avorti,

    Plaut. Mil. 4, 2, 83:

    ecce avortit,

    id. ib. 2, 2, 50:

    dixit et avertens roseā cervice refulsit,

    Verg. A. 1, 402:

    tum prora avertit,

    id. ib. 1, 104:

    avertit et ire in Capitolium coepit,

    Gell. 4, 18, 4 al. —
    B.
    To take away, drive away, carry off, steal, embezzle, to appropriate to one ' s self:

    pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 1, 4:

    compertum publicam pecuniam avertisse,

    Tac. H. 1, 53:

    aliquid domum tuam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    praedam omnem domum avertebant,

    Caes. B. C. 3, 59:

    intellexistis innumerabilem frumenti numerum per triennium aversum a re publicā esse ereptumque aratoribus,

    Cic. Verr. 2, 3, 69 fin.:

    auratam Colchis pellem,

    to carry off, Cat. 64, 5:

    quattuor a stabulis tauros,

    Verg. A. 8, 208:

    avertere praedas,

    id. ib. 10, 78:

    carā pisces avertere mensā,

    Hor. S. 2, 4, 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    To turn, divert a person from a course of action, purpose, etc.:

    accusandi terrores et minae populi opinionem a spe adipiscendi avertunt,

    Cic. Mur. 21:

    avertant animos a spe recuperandae arcis,

    Liv. 9, 24, 11:

    qui mentem optimi viri a defensione meae salutis averterant,

    Cic. Sest. 31:

    ut nec vobis averteretur a certamine animus,

    Liv. 1, 28, 5:

    animum a pietate,

    id. 7, 5, 7:

    aliquem ab incepto avertit,

    id. 23, 18, 9:

    a philosophiā,

    Suet. Ner. 52.—
    B.
    Aliquem, to turn away from one in feeling, i. e. to make averse or disinclined to, to alienate, estrange:

    legiones abducis a Bruto. Quas? nempe eas, quas ille a C. Antonii scelere avertit et ad rem publicam suā auctoritate traduxit,

    Cic. Phil. 10, 3:

    ipse Pompeius totum se ab ejus (sc. Caesaris) amicitiā averterat,

    had quite alienated himself from, Caes. B. C. 1, 4:

    civitates ab alicujus amicitiā,

    id. ib. 3, 79:

    popularium animos,

    Sall. J. 111, 2:

    futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    nobis mentem deorum,

    Cat. 64, 406.—Hence, āver-sus, a, um, P. a.
    A.
    Turned off or away: aversum hostem videre nemo potuit, turned away, i. e. turned in flight, Caes. B. G. 1, 26; hence, backwards, behind, back ( = a tergo; opp. adversus), distant:

    et adversus et aversus impudicus es,

    before and behind, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    canities homini semper a priori parte capitis, tum deinde ab aversā,

    Plin. 11, 37, 47, § 131; 11, 52, 113, § 272: ne aversos nostros aggrederentur, fall upon our troops in the rear, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    ne aversi ab hoste circumvenirentur,

    from behind, in the rear, Caes. B. G. 2, 26:

    aversos proterere,

    id. B. C. 2, 41: aversi vulnerantur, Auct. B. Alex. 30;

    32: aversum ferro transfixit,

    Nep. Dat. 11, 5:

    aversos boves caudis in speluncam traxit,

    backwards, Liv. 1, 7, 5 (cf. Prop. 5, 9, 12:

    Aversos caudā traxit in antra boves): aversa hosti porta,

    Tac. A. 1, 66:

    scribit in aversā Picens epigrammata chartā,

    upon the back of the paper, Mart. 8, 62 (cf. Juv. 1, 6: liber scriptus in tergo), and so al.— Trop.:

    milites aversi a proelio,

    withdrawn from the battle, Caes. B. C. 2, 12. — Subst.: āversum, i, n., the hinder or back part, the back (as subst. only in the plur.):

    per aversa castrorum receptus est,

    Vell. 2, 63 Ruhnk.:

    per aversa urbis fugam dederat,

    Liv. 5, 29, 4: ad aversa insulae, id. [p. 215] 37, 27, 2:

    aversa montis,

    Plin. 4, 11, 18, § 41: aversa Indiae, the back or remoter parts of India, id. 37, 8, 33, § 110.—So in adverb. phrase: in aversum, backwards:

    Cetera animalia in aversum posterioribus pedibus quam prioribus,

    Plin. 11, 45, 101, § 248 (Jan, in diversum):

    collum circum agit (lynx) in aversum,

    id. 11, 47, 107, § 256 (Jan, in aversum se; Sillig, in adversum). —
    B.
    Disinclined, alienated, unfavorable, opposed, hostile, averse; constr. with ab, with dat., or absol.
    (α).
    With ab (so most frequently in Cicero):

    aversus a Musis,

    Cic. Arch. 9, 20:

    aversus a vero,

    id. Cat. 3, 9, 21:

    turbidi animorum motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. Tusc. 4, 15, 34:

    Quintus aversissimo a me animo fuit,

    id. Att. 11, 5 fin.; Col. 11, 1, 14:

    aversissimus ab istis prodigiis sum,

    Sen. Ep. 50.—
    (β).
    With dat.:

    aversus mercaturis,

    Hor. S. 2, 3, 107:

    vilicus aversus contubernio,

    Col. 12, 1, 2:

    defensioni aversior,

    Quint. 7, 1, 11 (but acc. to the MSS., adversior seems here to deserve the preference; so Halm; cf. Spald. and Zumpt ad h. l.).—
    (γ).
    Absol.:

    aversa deae mens,

    Verg. A. 2, 170:

    aversa voluntas,

    id. ib. 12, 647:

    aversos soliti componere amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    aversus animus,

    Tac. H. 4, 80 et saep.:

    vultus aversior,

    Sen. Ira, 2, 24:

    aversi animis,

    Tac. A. 14, 26.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > averto

  • 99 avorto

    ā-verto (arch. - vorto; in MSS. also abverto; cf. ab init.), ti, sum, 3, v. a., to turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. adverto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Constr. aliquem ab or with the simple abl.; the limit designated by in with acc. (more rarely by ad):

    ab saxo avortit fluctus ad litus scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 76: Jup. Te volo, uxor, conloqui. Quor ted avortisti? Alc. Est ita ingenium meum:

    Inimicos semper osa sum optuerier,

    id. Am. 3, 2, 18:

    (M. Lepidus) Antonio diadema Caesari imponente se avertit,

    Cic. Phil. 5, 14; id. Balb. 5, 11:

    aliquid ab oculis,

    id. N. D. 2, 56, 141:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    turn off, id. ib. 2, 60, 152; so Liv. 41, 11, 3: quod iter ab Arari Helvetii averterant, had turned aside their march from Caes. B. G. 1, 16 et saep.:

    locis seminis ic tum,

    Lucr. 4, 1273:

    Italiā Teucrorum regem,

    Verg. A. 1, 42:

    a ceteris omnium in se oculos,

    Liv. 2, 5, 6:

    in comitiorum disceptationem ab lege certamen,

    id. 3, 24, 9:

    ab hominibus ad deos preces,

    id. 6, 20, 10: se alicui, instead of ab aliquo. Col. 6, 37, 10.—And poet. with acc.:

    quo regnum Italiae Libycas averteret oras,

    Verg. A. 4, 106. —With dat.:

    Quod mihi non patrii poterant avertere amici,

    Prop. 4, 24, 9; so Val. Fl. 3, 491.—Also without an antecedent ab (since this is included in the verb) with in with acc.:

    in fugam classem, Liv 22, 19, 11: dissipatos in fugam,

    id. 34, 15, 2; hence absol.:

    mille acies avertit avertetque (sc. in fugam),

    put to flight, id. 9, 19, 17.—
    b.
    Pass. in mid. signif. with the acc., in the Greek manner, to turn away from:

    equus fontes avertitur,

    Verg. G. 3, 499 (cf. the Gr. apostrephesthai to hudôr, and aversari):

    oppositas impasta avertitur herbas,

    Stat. Th. 6, 192; Petr. 124, 248.—
    c.
    As v. n. avertere = se avertere, to turn one's self away, to retire:

    ob eam causam huc abs te avorti,

    Plaut. Mil. 4, 2, 83:

    ecce avortit,

    id. ib. 2, 2, 50:

    dixit et avertens roseā cervice refulsit,

    Verg. A. 1, 402:

    tum prora avertit,

    id. ib. 1, 104:

    avertit et ire in Capitolium coepit,

    Gell. 4, 18, 4 al. —
    B.
    To take away, drive away, carry off, steal, embezzle, to appropriate to one ' s self:

    pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 1, 4:

    compertum publicam pecuniam avertisse,

    Tac. H. 1, 53:

    aliquid domum tuam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    praedam omnem domum avertebant,

    Caes. B. C. 3, 59:

    intellexistis innumerabilem frumenti numerum per triennium aversum a re publicā esse ereptumque aratoribus,

    Cic. Verr. 2, 3, 69 fin.:

    auratam Colchis pellem,

    to carry off, Cat. 64, 5:

    quattuor a stabulis tauros,

    Verg. A. 8, 208:

    avertere praedas,

    id. ib. 10, 78:

    carā pisces avertere mensā,

    Hor. S. 2, 4, 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    To turn, divert a person from a course of action, purpose, etc.:

    accusandi terrores et minae populi opinionem a spe adipiscendi avertunt,

    Cic. Mur. 21:

    avertant animos a spe recuperandae arcis,

    Liv. 9, 24, 11:

    qui mentem optimi viri a defensione meae salutis averterant,

    Cic. Sest. 31:

    ut nec vobis averteretur a certamine animus,

    Liv. 1, 28, 5:

    animum a pietate,

    id. 7, 5, 7:

    aliquem ab incepto avertit,

    id. 23, 18, 9:

    a philosophiā,

    Suet. Ner. 52.—
    B.
    Aliquem, to turn away from one in feeling, i. e. to make averse or disinclined to, to alienate, estrange:

    legiones abducis a Bruto. Quas? nempe eas, quas ille a C. Antonii scelere avertit et ad rem publicam suā auctoritate traduxit,

    Cic. Phil. 10, 3:

    ipse Pompeius totum se ab ejus (sc. Caesaris) amicitiā averterat,

    had quite alienated himself from, Caes. B. C. 1, 4:

    civitates ab alicujus amicitiā,

    id. ib. 3, 79:

    popularium animos,

    Sall. J. 111, 2:

    futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    nobis mentem deorum,

    Cat. 64, 406.—Hence, āver-sus, a, um, P. a.
    A.
    Turned off or away: aversum hostem videre nemo potuit, turned away, i. e. turned in flight, Caes. B. G. 1, 26; hence, backwards, behind, back ( = a tergo; opp. adversus), distant:

    et adversus et aversus impudicus es,

    before and behind, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    canities homini semper a priori parte capitis, tum deinde ab aversā,

    Plin. 11, 37, 47, § 131; 11, 52, 113, § 272: ne aversos nostros aggrederentur, fall upon our troops in the rear, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    ne aversi ab hoste circumvenirentur,

    from behind, in the rear, Caes. B. G. 2, 26:

    aversos proterere,

    id. B. C. 2, 41: aversi vulnerantur, Auct. B. Alex. 30;

    32: aversum ferro transfixit,

    Nep. Dat. 11, 5:

    aversos boves caudis in speluncam traxit,

    backwards, Liv. 1, 7, 5 (cf. Prop. 5, 9, 12:

    Aversos caudā traxit in antra boves): aversa hosti porta,

    Tac. A. 1, 66:

    scribit in aversā Picens epigrammata chartā,

    upon the back of the paper, Mart. 8, 62 (cf. Juv. 1, 6: liber scriptus in tergo), and so al.— Trop.:

    milites aversi a proelio,

    withdrawn from the battle, Caes. B. C. 2, 12. — Subst.: āversum, i, n., the hinder or back part, the back (as subst. only in the plur.):

    per aversa castrorum receptus est,

    Vell. 2, 63 Ruhnk.:

    per aversa urbis fugam dederat,

    Liv. 5, 29, 4: ad aversa insulae, id. [p. 215] 37, 27, 2:

    aversa montis,

    Plin. 4, 11, 18, § 41: aversa Indiae, the back or remoter parts of India, id. 37, 8, 33, § 110.—So in adverb. phrase: in aversum, backwards:

    Cetera animalia in aversum posterioribus pedibus quam prioribus,

    Plin. 11, 45, 101, § 248 (Jan, in diversum):

    collum circum agit (lynx) in aversum,

    id. 11, 47, 107, § 256 (Jan, in aversum se; Sillig, in adversum). —
    B.
    Disinclined, alienated, unfavorable, opposed, hostile, averse; constr. with ab, with dat., or absol.
    (α).
    With ab (so most frequently in Cicero):

    aversus a Musis,

    Cic. Arch. 9, 20:

    aversus a vero,

    id. Cat. 3, 9, 21:

    turbidi animorum motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. Tusc. 4, 15, 34:

    Quintus aversissimo a me animo fuit,

    id. Att. 11, 5 fin.; Col. 11, 1, 14:

    aversissimus ab istis prodigiis sum,

    Sen. Ep. 50.—
    (β).
    With dat.:

    aversus mercaturis,

    Hor. S. 2, 3, 107:

    vilicus aversus contubernio,

    Col. 12, 1, 2:

    defensioni aversior,

    Quint. 7, 1, 11 (but acc. to the MSS., adversior seems here to deserve the preference; so Halm; cf. Spald. and Zumpt ad h. l.).—
    (γ).
    Absol.:

    aversa deae mens,

    Verg. A. 2, 170:

    aversa voluntas,

    id. ib. 12, 647:

    aversos soliti componere amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    aversus animus,

    Tac. H. 4, 80 et saep.:

    vultus aversior,

    Sen. Ira, 2, 24:

    aversi animis,

    Tac. A. 14, 26.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > avorto

  • 100 cognosco

    co-gnosco, gnōvi, gnĭtum, 3 ( tempp. perff. contr. cognosti, Ter. And. 3, 4, 7:

    cognostis,

    id. Hec. prol. 8:

    cognoram,

    Cic. de Or. 1, 31, 143; Cat. 66, 26:

    cognoro,

    Cic. Att. 7, 20, 2; id. Fam. 2, 11, 2 fin.: cognorim, Cael. ap. Cic. Att. 10, 9, A, 1:

    cognoris,

    Ter. Phorm. 2, 1, 35; Lucr. 6, 534:

    cognorit,

    Ter. Eun. 5, 4, 11:

    cognosses,

    Cic. Fl. 21, 51; Cat. 91, 3:

    cognossent,

    Nep. Lys. 4 fin.:

    cognosse,

    Lucr. 1, 331; Cat. 90, 3; Ov. M. 15, 4 al.; v. Neue, Formenl. 2, 532; 2, 535), v. a. [nosco].
    I.
    To become thoroughly acquainted with (by the senses or mentally), to learn by inquiring, to examine, investigate, perceive, see, understand, learn; and, in tempp. perff. (cf. nosco) to know (very freq. in all periods and species of composition); constr. with acc., with acc. and inf., or a rel.-clause as object, and with ex, ab, the abl. alone, or per, with the source, etc., of the information, and with de.
    A.
    By the senses:

    credit enim sensus ignem cognoscere vere,

    Lucr. 1, 697; 6, 194; Enn. Ann. ap. Pers. 6, 9 (v. 16 Vahl.); cf.:

    doctas cognoscere Athenas,

    Prop. 1, 6, 13; so,

    regiones,

    Caes. B. G. 3, 7:

    domos atque villas,

    Sall. C. 12, 3:

    Elysios campos, etc.,

    Tib. 3, 5, 23:

    totum amnem,

    Verg. A. 9, 245:

    sepulcra,

    Suet. Calig. 3:

    Aegyptum proficisci cognoscendae antiquitatis,

    Tac. A. 2, 59; cf. Nep. Att. 18, 1:

    infantem,

    Suet. Calig. 13:

    si quid dignum cognitu,

    worth seeing, Suet. Aug. 43 rem, Lucil. ap. Non. p. 275, 22:

    ab iis Caesar haec dicta cognovit, qui sermoni interfuerunt,

    Caes. B. C 3, 18 fin.:

    si tantus amor casus cognoscere nostros.. Incipiam, Verg A. 2, 10: verum, quod institui dicere, miserias cognoscite sociorum,

    Cic. Verr. 2, 2, 27, § 65:

    aliquid et litteris et nuntiis cognoscere,

    id. Fam. 1, 5, 1; 14, 5, 1; 14, 6 init.:

    iter ex perfugis,

    Sall. C. 57, 3; id. J. 112, 1 al:

    per exploratores cognovit,

    Caes. B. G. 1, 22; 5, 49; 2, 11;

    7, 16: deditio per nuntios cognita,

    Sall. H. Fragm. 2, 22 Gerl.:

    de Marcelli salute, Cic Fam. 4, 4, 3: de Bruto,

    id. Att. 5, 21, 10;

    Sall J. 73, 1: his (quibus) rebus cognitis very freq. in the historians,

    Caes. B G. 1, 19, 1, 33; 2, 17; 4, 30 et saep., so in abl. absol. cognito, vivere Ptolemaeum, Liv. 33, 41, 5, so id. 37, 13, 5, 44, 28, 4 al.; v. Zumpt, Gram. § 647.—
    b.
    Like the Engl. to know, the Heb. (v. Gesen. Lex. s. h. v 3), and the Gr. gignôskô (v. Lidd. and Scott, under the word, III.), euphem of sexual intercourse, Ov. H. 6, 133 aliquam adulterio, Just 5, 2, 5, 22, 1, 13: cognita, Cat 61, 147; Tac. H 4, 44.—
    B.
    Mentally, to become acquainted with, learn, recognize, know:

    nihil certum sciri, nihil plane cognosci et percipi possit,

    Cic. de Or 1, 51, 222, Lucr 2, 840;

    quod Di vitiaci fratris summum in populum Romanum studium cognoverat,

    Caes. B. G 1, 19; cf. Sall. C. 51, 16 quem tu, cum ephebum Temni cognosses, Cic. Fl. 21, 51 et saep.: id se a Gallicis armis atque insignibus cognovisse, knew by their weapons and insignia (diff. from ex and ab aliquo, to learn from any one, v ab), Caes. B G. 1, 22; Ov. P 2, 10, 1; Phaedr. 4, 21, 22.—With acc. and inf: nunc animam quoque ut in membris cognoscere possis esse, Lucr 3, 117; cf. Auct. Her. 4, 18, 25: cum paucitatem mililum ex castrorum exiguitate cognosceret, Caes B G. 4, 30: aetatem eorum ex dentibus, Varr R. R. 2, 8 fin.:

    sed Metello jam antea experimentis cognitum erat, genus Numidarum infidum... esse,

    Sall. J 46, 3 al. —With acc. and part.:

    aliter ac sperarat rempublicam se habentem,

    Nep. Ham. 2, 1.—With rel.- clause:

    tandem cognosti qui siem, Ter And. 3, 4, 7: id socordiāne an casu acciderit, parum cognovi,

    Sall. J. 79, 5 al. —
    II.
    To recognize that which is already known, acknowledge, identify (rare for agnosco): vereor, ne me quoque, cum domum ab Ilio cessim revertero, Praeter canem cognoscat nemo, Varr. ap. Non. p. 276, 9:

    eum haec cognovit Myrrhina,

    Ter. Hec. 5, 3, 32:

    primum ostendimus Cethego signum: cognovit,

    Cic. Cat. 3, 5, 10; cf.:

    sigilla, ova,

    id. Ac. 2, 26, 86; Lucr. 2, 349:

    pecus exceptum est, quod intra dies XXX. domini cognovissent,

    to identify, Liv. 24, 16, 5; cf.:

    ut suum quisque per triduum cognitum abduceret,

    id. 3, 10, 1; Ov. F. 2, 185:

    video et cognosco signum,

    Plaut. Ps. 4, 2, 45:

    faciem suam,

    Ov. A. A. 3, 508:

    cognito regis corpore,

    Just. 2, 6, 20:

    mores,

    Ov. P. 3, 2, 105.—So esp., to identify a person before a tribunal:

    cum eum Syracusis amplius centum cives Romani cognoscerent,

    Cic. Verr. 2, 1, 5, § 14; 2, 5, 28, § 72.—
    III.
    With the access. idea of individual exertion (cf. Gr. gignôskô), to seek or strive to know something, to inquire into, to investigate, examine (so freq. only as a jurid. and milit. t. t.):

    accipe, cognosce signum,

    Plaut. Ps. 4, 2, 31.
    A.
    Jurid. t. t., to examine a case in law, to investigate judicially (cf. cognitio):

    Verres adesse jubebat, Verres cognoscebat, Verres judicabat,

    Cic. Verr. 2, 2, 10, § 26; cf. Quint. 4, 2, 21; Dig. 13, 4, 4 al.—So absol.:

    si judicas, cognosce,

    Sen. Med. 194.—With acc.:

    causam,

    Quint. 4, 1, 3; cf. id. 11, 1, 77 Spald. N. cr.:

    causas,

    Cic. Off. 2, 23, 82; id. Verr. 2, 2, 48, § 118. COGNITIONES, Inscr. Orell. 3042.—With de:

    de agro Campano,

    Cic. Phil. 5, 19, 53:

    de Caesaris actis,

    id. Att. 16, 16 B, 8:

    de hereditate,

    id. Verr. 2, 2, 7, § 19:

    hac de re,

    id. ib. 2, 1, 10, § 27; cf. Quint. 6, 3, 85; 7, 4, 35; 8, 3, 62 al.; Suet. Aug. 55; 93; id. Tib. 33; id. Calig. 38 al.:

    super aliquā re,

    Dig. 23, 2, 13:

    familiae herciscundae, i. e. ex actione familiae herciscundae,

    ib. 28, 5, 35; cf. ib. 27, 2, 2.—
    2.
    Transf., of critics and the criticising public:

    cognoscere atque ignoscere, Quae veteres factitarunt, si faciunt novi,

    Ter. Eun. prol. 42; cf. id. Hec. prol. 3 and 8.—And of private persons in gen.:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    Ter. Heaut. 2, 1, 6.—
    B.
    Milit. t. t., to reconnoitre, to act the part of a scout:

    qualis esset natura montis et qualis in circuitu ascensus, qui cognoscerent, misit,

    Caes. B. G. 1, 21 al— Also merely to inquire into, examine:

    numerum tuorum militum reliquiasque,

    Cic. Pis. 37, 91 (al. recognoscere).—Hence, *
    1.
    cognoscens, entis, P. a., acquainted with:

    cognoscens sui,

    Auct. Her. 4, 18, 25. —Subst. in jurid. lang., one who investigates judicially Inscr Orell 3151; 3185.—
    * Adv.: cognoscenter, with knowledge, distinctly:

    ut cognoscenter te videam,

    Tert. adv. Marc. 4, 22.—
    2.
    cognĭtus, a, um, P. a., known, acknowledged, approved. res penitus perspectae planeque cognitae, Cic. de Or. 1, 23, 108, cf. id. ib 1, 20, 92; id. Fam. 1, 7, 2. dierum ratio pervulgata et cognita, id. Mur 11, 25:

    homo virtute cognitā et spectatā fide,

    id. Caecin. 36, 104.—With dat.:

    mihi Galba, Otho, Vitellius nec beneficio nec injuriā cogniti,

    Tac. H. 1, 1, so Plin. 12, 21, 45, § 99.— Comp.:

    cognitiora, Ov Tr. 4, 6, 28. cognitius,

    id. M. 14, 15.— Sup.:

    cognitissima,

    Cat. 4, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > cognosco

См. также в других словарях:

  • chemin — Chemin, Via, Aditus, Veha. Chemin, ou Ruë, Via. Aisé chemin, Facilis et plana via. Beau chemin où on ne se heurte point, Via inoffensa. Chemin de Paradis, Sacra via. Chemin à quartier, Itinera deuia. Villages qui ne sont pas sur les chemins, Pagi …   Thresor de la langue françoyse

  • VIA — I. VIA Hispaniae Tarraconens. fluv. Ptolem. vulgo Avia, per Callaicos in Minium defluit. II. VIA Mauritaniae Caesareensis urbs, Ptolem. III. VIA ius est eundi, agendi, et ambulandi hominis: nam iter et actum via in se continet. Has primi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Frans Hogenberg — Franz Hogenberg (Mitte) in seinem Kupferstich Satire auf die Stände …   Deutsch Wikipedia

  • aller — I. Aller, Ambulare, Ingredi, Incedere, Ire, Iter facere, Obire, Pergere, Proficisci, Vadere. S en aller, Auferre se, Abire, Discedere, Abscedere, Digredi. Il commence à aller à Phavorinus, Pergit ire ad Phauorinum. Qui doit aller, Iturus. Je te… …   Thresor de la langue françoyse

  • temps — Temps, m. Vient du Latin Tempus par syncope de la voyelle u, Tempus, Tempestas, l Espagnol et l Italien s esloignent trop dudit mot Latin, disant le premier Tiempo, et l autre Tempo. Le temps, ou jour, Dies. Le temps soit d un an, d un jour, ou d …   Thresor de la langue françoyse

  • tirer — Tirer, act. acut. Signifie ores mener à puissance de corps quelque chose, Trahere, Le cheval tire la charrete, Carrum trahit, Ores mettre hors. Il a tiré un escu de la bourse, E crumena aureum nummum scutatum eduxit, Il a tiré un fardeau de l… …   Thresor de la langue françoyse

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • Ascomanni — Das Gokstad Schiff, ausgestellt im Wikinger Schiff Museum in Oslo, Norwegen. Der Begriff Wikinger bezeichnet Angehörige von kriegerischen, zur See fahrenden meist germanischen Völkern des Nord und Ostseeraumes in der so genannten Wikingerzeit.… …   Deutsch Wikipedia

  • Wikinger — Das Gokstad Schiff, ausgestellt im Wikinger Schiff Museum in Oslo, Norwegen. Der Begriff Wikinger bezeichnet Angehörige von kriegerischen, zur See fahrenden Personengruppen der meist germanischen Völker (es gab darunter auch Balten[1]) des Nord… …   Deutsch Wikipedia

  • BABYLON vulgo BAGDET — BABYLON, vulgo BAGDET urbs Babyloniae regni maxima ad Euphratem fluv. etiamnum regionis caput, et sedes Praefecti. De qua praeter Auctores sparsim hîc citatos, vide Gen. c. 11. loseph. Iud. Antiq. l. 1. c. 4. Epiphan. in Panar. l. 1. n. 7.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CARLOMANNUS — I. CARLOMANNUS fil. Caroli Calvi maior natu, qui cum contra Patrem conspirâsset, diaconus factus est. Mox iterum rebellis, in vincula coniectus: unde ope Adriani II. liber denuo turbaturus, excaecatus est, et in Monasterium Corbeiae detrusus.… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»