-
81 IDCA
1) Техника: independent design and construction assessment2) Оптика: integrated Dewar cooler assembly3) Сокращение: Integrated Detector / Cooler Assembly4) Онкология: International Digestive Cancer Alliance, Международный союз по профилактике рака пищеварительной системы5) Банковское дело: Агентство международного сотрудничества для развития (США; International Development Cooperation Agency)6) Инвестиции: International Development Cooperation Agency -
82 WILD
1) Американизм: Big Lost Ogres Grab Giggling Elephants Rapidly3) Техника: Women's institute for leadership development4) Шутливое выражение: Watches Id Like To Dispose, Women Inspiring Learning Doing5) Религия: Willing Inviting Loving Disciples, Word In Love And Deeds6) Железнодорожный термин: датчик состояния колес (Wheel Impact Load Detector)7) Юридический термин: Walk In Lay Down8) Сокращение: What I Like to Do9) Театр: Western Image Line Dancers10) Университет: Womens Institute For Leadership Development11) Физиология: Wake Induced Lucid Dream12) Деловая лексика: Winners Innovators Leaders Developers13) Образование: Wilderness Instructor Leadership Development, Wildlife In Learning Design, Wildlife Interpretation Lessons And Designs14) Фантастика Warriors Into Living Drug15) Общественная организация: International Wilderness Leadership Foundation, Wilderness International Leadership Foundation, Wildlands Center for Preventing Roads16) Чат: Waking Induced Lucid Dream17) Программное обеспечение: Washington Interactive Licensing Database18) Библиотечное дело: Warwickshire Interactive Library Database -
83 wild
1) Американизм: Big Lost Ogres Grab Giggling Elephants Rapidly3) Техника: Women's institute for leadership development4) Шутливое выражение: Watches Id Like To Dispose, Women Inspiring Learning Doing5) Религия: Willing Inviting Loving Disciples, Word In Love And Deeds6) Железнодорожный термин: датчик состояния колес (Wheel Impact Load Detector)7) Юридический термин: Walk In Lay Down8) Сокращение: What I Like to Do9) Театр: Western Image Line Dancers10) Университет: Womens Institute For Leadership Development11) Физиология: Wake Induced Lucid Dream12) Деловая лексика: Winners Innovators Leaders Developers13) Образование: Wilderness Instructor Leadership Development, Wildlife In Learning Design, Wildlife Interpretation Lessons And Designs14) Фантастика Warriors Into Living Drug15) Общественная организация: International Wilderness Leadership Foundation, Wilderness International Leadership Foundation, Wildlands Center for Preventing Roads16) Чат: Waking Induced Lucid Dream17) Программное обеспечение: Washington Interactive Licensing Database18) Библиотечное дело: Warwickshire Interactive Library Database -
84 search
1) поиск; проводить поиск2) исследование; исследовать3) экспертиза•- search as to patentability
- search file
- search for analogs
- search for an invention
- search for identical marks
- search for novelty
- search for prior art
- search for rationalization proposals
- search for similar marks
- search for the state of the art
- search for utility
- search a patent
- search for validity
- absolute search
- art search
- assignment search
- associative search
- batch computerized search
- collection search
- complete search
- database search
- dictionary search
- direct search
- directed search
- exact-match search
- examiner's search
- exhaustive search
- extensive search
- family search
- fractional search
- index search
- information search
- infringement search
- interference search
- international novelty search
- international search under the PCT
- international-type search under the PCT
- legal trademark search
- literature search
- manual search
- narrow-subject search
- novelty search
- on-line search
- patent search
- patentability search
- patent office search
- preexamination search
- pre-examination search
- preliminary search
- preliminary examination search
- preliminary novelty search
- prior art search
- prior-to-design patent search
- publication search
- random search
- remote online search
- retrospective search
- state of the art search
- subject-matter search
- title search
- validity search* * *поиск; решерш (поиск, проводимый при экспертизе заявки для определения новизны технического решения) -
85 weight
1) вес; масса3) гиря; мн. ч. разновес5) груз; нагрузка6) метр. вес ( степень доверия к результатам) || приписывать вес8) вчт. весовое значение разряда•a weight with recessed base — гиря с вогнутым дном;weight in working order — вес в рабочем положении;weight on the ( drill) bit — осевая нагрузка на (буровое) долото;weight per hectoliter — натура ( зерна). масса гектолитра ( зерна);to apply a weight — накладывать гирю ( на чашку весов);to remove a weight — снимать гирю (с чашки весов)-
absolute weight
-
adhesion weight
-
advance weight
-
airborne weight
-
aircraft all-up weight
-
aircraft authorized weight
-
aircraft empty weight
-
aircraft operational empty weight
-
aircraft operational weight
-
aircraft wet weight
-
aircraft zero fuel weight
-
analytical weights
-
apparent molecular weight
-
assay weight
-
atomic weight
-
average molecular weight
-
balance weight
-
balancing weight
-
bar weight
-
bulk weight
-
calibrated weight
-
climbout weight
-
combining weight
-
commercial weight
-
compacted unit weight
-
counter weight
-
curb weight
-
design flight weight
-
design landing weight
-
dial-operated weights
-
distributed balance weight
-
distributor weight
-
droop stop bob weight
-
drop weight
-
dry weight
-
empty weight
-
equivalent weight
-
estimated weight
-
fabric weight
-
flutter-preventive weight
-
fraction weight
-
governor weight
-
gram-molecular weight
-
gross weight
-
highest weight
-
integral weight
-
international atomic weight
-
isotopic atomic weight
-
isotopic weight
-
jockey weight
-
lading weight
-
light weight
-
mass balance weight
-
mean atomic weight
-
molal weight
-
molar weight
-
molecular weight
-
movable weight
-
number-average molecular weight
-
one-piece weight
-
ore charge weight
-
own weight
-
paper weight
-
payload weight
-
physical atomic weight
-
pouring weight
-
quiescent weight
-
reference weight
-
remote balance weight
-
rough atomic weight
-
rule weight
-
screw knob weight
-
service weight
-
shipping weight
-
slide weight
-
slotted weight
-
sole weight
-
specific weight
-
spring-suspended weight
-
spring weight
-
sprung weight
-
statistical weight
-
submerged weight
-
takeoff gross weight
-
takeoff weight
-
tare weight
-
taxi weight
-
thousand-kernel weight
-
throughput weight
-
touchdown weight
-
trailing weight
-
type face weight
-
type weight
-
unladen weight
-
unsprung weight
-
viscosity-average molecular weight
-
volume weight
-
weight of representation
-
weight-average molecular weight
-
wire weight -
86 CIDA
1) Общая лексика: Canadian International Development Agency2) Сокращение: Co-ordinating Installation Design Authority3) Электроника: Current Input Differential Amplifier4) Деловая лексика: Coalition For Interior Design Accountability -
87 IDI
1) Компьютерная техника: Interoperability Data Interface, intermediate digital interface2) Военный термин: identification information3) Техника: IFT data interface, independent design inspection, instrumentation data items, integrated design inspection, intelligent display interface4) Автомобильный термин: indirect injection, integrated direct ignition5) Телекоммуникации: Initial Domain Identifier (ISO)6) Сокращение: Improved Data Interchange7) Вычислительная техника: Initial Domain Identifier, Integrated Digital Interface, промежуточный цифровой интерфейс, Initial DOMAIN Identifier (NSAP, IDP)8) Должность: International Development Intern9) Аэропорты: Indiana, Pennsylvania USA -
88 SBD
1) Общая лексика: standard bidding document, Solomon Islands Dollar2) Американизм: Small Business Development3) Военный термин: Scout Bomber, Douglas - Dauntless Dive Bomber of World War I I, Switchboard, schematic block diagram, signal base deport4) Техника: sideband diversity, space-based detection, space-based discrimination, Scanning Bit Depth, глубина сканирования в битах5) Математика: симметричный блочный план (symmetric block design)6) Железнодорожный термин: CSX Transportation Incorporated7) Юридический термин: Super Bad Dudes8) Оптика: Schottky-barrier diode9) Сокращение: Special Boat Detachment10) Университет: Student Bad Debt11) Физиология: Senile brain disease, Silent But Deadly, Swim Bladder Disorder12) Пищевая промышленность: South Beach Diet13) Фирменный знак: Saskatchewan Business Directory, Solutions By Design II, LLC, Spanish Book Distributor, Inc.14) Глоссарий компании Сахалин Энерджи: seabed gas diverter15) Образование: Satisfactory By Default, Severe Behavior Disorder16) Сетевые технологии: Simultaneous Bidirectional17) Расширение файла: Storyboard Editor Data file -
89 sbd
1) Общая лексика: standard bidding document, Solomon Islands Dollar2) Американизм: Small Business Development3) Военный термин: Scout Bomber, Douglas - Dauntless Dive Bomber of World War I I, Switchboard, schematic block diagram, signal base deport4) Техника: sideband diversity, space-based detection, space-based discrimination, Scanning Bit Depth, глубина сканирования в битах5) Математика: симметричный блочный план (symmetric block design)6) Железнодорожный термин: CSX Transportation Incorporated7) Юридический термин: Super Bad Dudes8) Оптика: Schottky-barrier diode9) Сокращение: Special Boat Detachment10) Университет: Student Bad Debt11) Физиология: Senile brain disease, Silent But Deadly, Swim Bladder Disorder12) Пищевая промышленность: South Beach Diet13) Фирменный знак: Saskatchewan Business Directory, Solutions By Design II, LLC, Spanish Book Distributor, Inc.14) Глоссарий компании Сахалин Энерджи: seabed gas diverter15) Образование: Satisfactory By Default, Severe Behavior Disorder16) Сетевые технологии: Simultaneous Bidirectional17) Расширение файла: Storyboard Editor Data file -
90 IDS
1. identification section - секция опознавания;2. image display system - система индикации изображений;3. inertial data system - инерциальная информационная система;4. inertial Doppler system - инерциально-доплеровская система;5. information data system - информационно-поисковая система;6. information display system - система визуального отображения информации;7. information distribution system - система рассылки или распределения информации;8. infrared detecting set - инфракрасная аппаратура обнаружения;9. infrared detection system - инфракрасная система обнаружения;10. input-data strobe - строб входных данных;11. instrument data system - система контрольно-измерительных данных;12. instrument development section - отдел разработки контрольно-измерительных приборов;13. integrated data store - интегрированная система хранения данных; интегрированное запоминающее устройство;14. integrated data system - интегрированная система обработки данных;15. intelligence data system - разведывательная информационная система;16. interactive data system - интерактивная информационная система;17. interactive design system - интерактивная система проектирования;18. interim decay storage, intermediate decay storage - промежуточное хранение для выдержки радиоактивных отходов;19. interim design specification - временные технические требования проекта;20. International Data System - Международная информационная система;21. intrusion detection system - система обнаружения несанкционированного проникновения;22. inventory difference simulation - моделирование несоответствия инвентарного запаса материалов;23. isotope detection system - система обнаружения изотопов -
91 computer
[këm'pju:të:] n 1. makinë llogaritëse; kompjuter, ordinator. 2. llogaritës, njehsues (person)- Kompjuteri është pajisje elektronike shumë e ndërlikuar që shërben për regjistrimin, transmetimin dhe përpunimin e informatave që mund të manifestohen si llogaritje, udhëheqje të proceseve, përpunim i tekstit, të dhënave të ndryshme si dhe për përdorime më të përgjithëshme. Kompjuteri, marrë në kuptimin e gjerë, përbëhet prej dy komponentëve të quajtura: harduer ( hardware - pjesë fizike e tij) dhe softuer ( software - programet dhe udhëzimet për punë). Me fjalë tjera, softueri është pjesa programore e hardueri pjesa mekanika e kompjuterit.● Hardueri përmban komponentet fizike të kompjuterit siç janë: tastiera ( Keyboard), monitori, shtypësi ( Printer), miu ( Mouse), disku i ngurtë ( Hard Disk), njësia e diskut, disketa ( Floppy Disk), njësia e disketës, CD-ROM-i ( CD ROM), njësia e CD-ROM-it, vizatuesi, modemi, lexuesi ( Scanner), kamera digjitale etj.● Softueri përmbanë programet dhe të dhënat të cilat e udhëzojnë kompjuterin në punën e tij, literatura, dokumentacioni dhe udhëzimet në lidhje me kompjuterin. Hardueri mund të krahasohet me gramafonin e disqet, ndërsa softueri me muzikën e inçizuar në disqe.)Zhvillimi historik i kompjuterit- Njeriu gjithmon ka tentuar të zgjidhë edhe problemet monotone, të vështira dhe të papërshtatshme. Gjatë zgjidhjeve të këtyre problemeve ka hasur në punë të vështira fizike, prandaj, çdo here ka tentuar që të liroj veten nga këta punë duke menduar makina të lloj-llojshme. Një makinë e këtyllë për lehtësimin e llogaritjeve aritmetike është makina e quajtur Abacus për të cilën dihet se është në përdorim prej para 5000 vjetëve. Kjo makinë i ngjanë numratores së sotme të cilën e përdorin nxënësit në klasë të pare dhe njihet si zanafilla e kompjuterëve të sotëm. Prej kohës së zbulimit të Abacusit e deri në shekullin 17 historia e zhvillimit të kompjuterëve nuk posedon të dhëna për ndonjë lëvizje në rrugën e zhvillimit të kompjuterëve.- Gjatë shekullit 17, respektivisht në vitin 1614 matematikani skocez J. Napier zbulon logaritmet dhe në vtin 1622 W. Oughtred ndërton kompjuterin (makinën) logaritmik cirkular për llogaritjen e logaritmeve.- Në vitin 1649 Blaise Pascal ndërton makinën mekanike për kryerjen e operacioneve aritmetike. Makina e Pascalit është e ndërtuar prej disa dhëmbëzorëve të cilët në lëvizje vendohen mekanikisht (me dorë). Ideja e konstruktimit të një makine-kalkulatori (kalkulator quhet makina e cila kryen operacionet aritmetike) ka qenë lehtësimi i punës së të atit të tij i cili ka qenë puntor i tatimeve (mbledhës i tatimeve) dhe ka patur nevojë për shumë llogaritje.- Në vitin 1672 G.W. Laibniz në Pariz projekton kalkulatorin mekanik më të përsosur nga dy të parët i cili me sukse do t'i kryej katër operacionet elementare aritmetike. Kufizimi në realizimin konkret të këtij kalkulatori ka qenë teknologjia e dobët e asaj kohe prandaj ky projekt ka ngelur i pa realizuar. Është interesant të përmendet se Laibnitz ka qenë pioneri i parë në hulumtimin e sistemit binar i cili përdoret në ndërtimin e kompjuterëve të sotëm. Gjatë 150viteve në vazhdim të gjithë tentimet për zhvillimin e kalkulatorëve kanë qenë të inspiruar nga kalkulatori i Laibnitzit.- Në vitin 1822 Anglezi Charles Babbage paraqet projekt të një kalkulatori krejtësisht të ndryshëm i dedikuar për llogaritjen e tabelave për funksione të caktuara. Projekti i këtillë do të finansoheshe nga qeveria Angleze e asaj kohe dhe do të përdoreshe për llogaritjen e tabelave për navigacionin detar. Për shkak të kompleksitetit dhe kushteve financiare e teknologjike ky projekt nuk u krye, në vitin 1842 definitivisht projekti u ndërpre. Makinën e këtillë Babbage e quajti makina diferenciale. Projektin e makinës diferenciale me sukse e realizuan Suedezët në vitin 1854 nën udhëheqen e P. G. Scheutza (duke i zbatuar sqarimet dhe vërejtjet e dhëna nga Babbage në 7000 faqe të shkruara) dhe makina e fituar nën pogon mekanik me sukse i llogariti tabelat (për 80 orë ka logarit 10000 logaritme).- Në vitin 1835 Babbage erdhi në idenë e konstruktimit të një makine programabile me funksionet që i kanë kompjuterët e tanishëm (me njësinë aritmetike-logjike, memorjen, etj.). Makinën e këtillë e quajti makina analitike. Për shkak të krizave finaciare dhe të vështirësive teknologjike kjo makinë ngeli vetëm në fazën e projektimit në letër por dha një inpuls të fuqishëm në zhvillimin e kompjuterëve të mëtutjeshëm.- Koha moderne fillon me përdorimin e energjisë elektrike në makinat për llogaritje. Në vitin 1884 emigranti gjerman në Amerikë Herman Holerith patenton makinën e pare elektrike e cila do të mund të rendit (sortoj) kartelat e shpuara me të dhënat për banorët e Amerikës. Makina e Holerithit në lëvizje vendoheshte me ndihmën e baterive. Qëllimi i kësaj makine ishte renditja e kartelave me të dhënat e banorëve të Amerikës të regjistruar në vitin 1890. Holerithi ishte inzhenier dhe punonte në institutin e statistikës, problem në atë kohë ishte përpunimi statistikor i të dhënave. Kështu regjistrimi statistikor në teren zgjatë disa muaj ndërsa përpunimi zgjate disa vjetë por bile edhe dhjetra vjetë dhe kur të dhënat përpunoheshin rezultatet e fituara ishin të vjetëruara (sepse regjistrimi statistikor zakonisht bëhet çdo 10 vjetë). Qeveria e asaj kohe shpall konkurs për përpunimin automatik të të dhënave me qëllim të përshpejtimit të përpunimit. Holerithi pasi punonte në institutin ku bëheshte përpunimi i të dhënave të këtylla, e njihte problemin dhe për këtë qëllim patentoi makinën e tij. Kështu me ndihmën e 56 makinave të Holerithit u aritë që të dhënat statistikore për popullsinë e Amerikës të përpunohen vetëm për gjashtë javë (në atë regjistrim Amerika doli me 62 622 250 banorë).- Pas këtij suksesi Holerithi themeloi kompaninë për prodhimin dhe huazimin e këtyre makinave (makina quheshe Tabulating Machine) me emrin Tabulating Machine Company e cila në vitin 1924 u bashkua me disa kompani të tjera dhe ndëroi emrin në IBM (International Business Machines), e njohur edhe sot.- Në vitin 1936 gjermani K. Zuse në Berlin arrinë të konstruktoj kalkulatorin programabil i cili do të mund të zgjidhë barazimet lineare. Zuse ariti të konstruktoj makinën e pare e cila shfrytëzonte sistemin binar, këtë makinë e konstriktoi në katër modele të njëpasnjëshëm Z1, Z2, Z3 dhe Z4, por modeli Z4 ngeli vetëm si ide interesante.- Me fillimin e luftës së dytë botërore interesimi për makina llogaritëse (kompjuterë) u zvoglua dhe gjithnjë mendohej në përmirësimin e armatimit. Mirëpo për prodhimin e armëve të reja artilerike nevoitej një hulumtin më i thellë dhe llogaritje të vështira, për hulumtime dhe llogaritje të thella nevoiteshe kohë e cila mungonte. Në vitin 1942 Fakulteti Moore School of Electrical Engineering nga Universiteti i Pensilvanisë bashkë me institutin Ballistic Research Laboratory nga armata Amerikane filloi hulumtimet për një makinë-kompjuter i cili do t'u lehtësonte punën puntorëve në industrinë ushtarake për prodhimin e armatimit artilerik respektivisht do të llogaritë tabelat balistike. Projekti deri në 1943 ishte në fshehtësi. Në vitin 1943 filloi ndërtimin nën udhëheqjen e udhëheqësve të projektit John W. Mauchly dhe J. Presper Eckert. Kompjuteri i menduar u quajt ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) dhe në përdorim u lëshua më 15 Shkurt 1946. Kompjuteri ENIAC meret si kompjuteri i parë i formës dhe me funksionet e kompjuterëve të sotëm. Me konstruktimin e ENIAC-ut fillon edhe gjenerata e parë e zhvillimit të kompjuterëve. Vlenë të përmendet se idenë për ndërtimin e kompjuterit të këtillë (në vitin 1930) e dha matematicienti John V. Atanasoff i cili në atë kohë punonte me kompjuterët analog për zgjidhjen e barazimeve lineare në lëminë e kërkimeve operacionale si dhe matematikani i shekullit 20 John von Neuman i cili ariti që teoretikisht ta përpunojë idenë dhe të bëjë sistematizimin e idesë.- Kompjuteri ENIAC përmbante afër 18000 llëmba elektronike, peshonte afër 30 tonë, zënte sipërfaqe prej 150 m2.- Kompjuterët e prodhuar prej vitit 1946 deri 1953 (kompjuterët EDVAC, ILLIAC, MANIAC etj.), njihen si gjenerata e parë dhe karakterizohen me llëmbat elektronike.- Me zbulimin e tranzistorit fillon gjenerata e dytë, kjo gjenerat zgjat prej vitit 1953 deri 1964. Tek kompjuterët e gjeneratës së dytë fillon zbatimi i gjuhëve të larta programore (Fortran-i paraqitet në vitin 1957, Algol në vitin 1961, etj.)- Gjenerata e tretë e kompjuterëve fillon në vitin 1964 dhe vazhdon deri në vitin 1971, kompjuterat e konstruktuar në këtë periudhë karakterisohen me qarqet e integruara-çipat.- Gjenerata e katër e kompjuterëve fillon në vitin 1971, kompjuterët e kësaj gjenerate karakterizohen me qarqet integrale të dendësisë së madhe LSI dhe VLSI (V-very). Gjenerata e katër e kompjuterëve ende është e hapur, PC kompjuterët e sotëm i takojnë gjeneratës së katër.- Për dallim nga katër gjeneratat e para kompjuterët e të cilave bëjnë përpunimin e të dhënave, kompjuterët e gjeneratës pestë e cila fillon në vitin 1981 bëjnë përpunimin e njohurive. Në këtë gjeneratë bien makinat e quajtura Robot.- Kompjuterët e gjeneratës së gjashtë (njëherit gjenerata e fundit e kompjuterëve) e cila fillon në vitin 1986 merren me përpunimin e inteligjencës. Kompjuterët e kësaj gjenerate quhen Neurocomputers (Kompjuterët neural, Kompjuterët biologjik) të cilët në punën e tyre tentojnë të imitojnë trurin dhe sistemin nervorë të njeriut. Këta kompjuterë në fillim të jetës mësojnë (me metoda speciale eksperimentale) dhe pastaj janë në gjendje të veprojnë pa prezencën dhe ndikimin e njeriut.PJESA PROGRAMORE E KOMPJUTERIT-SOFTUERISistemi operativ- Programet, asemblerët dhe kompajlerët ekzekutohen në kompjuter, në praninë e një mjedisi të caktuar programues. Këtë mjedis programues e përcakton sistemi operativ. Sistemi operativ është një grumbull i programeve i cili manipulon me resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik (harduerit), siç janë memoria qëndrore, njësitë hyrëse-dalëse, etj. Pra sistemi operativ e komandon (manipulon) me hardverin e sistemit kompjuterik. Programi, në mënyrë implicite apo eksplicite, vetëm përmes direktivave të sistemit operativ mund t'i shfrytëzojë resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik. Pra programi e urdhëron apo kërkon nga sistemi operativ shfrytëzimin e resurseve kompjuterike.- Nga kjo që u tha më sipër shihet se programet të cilat i shkruajmë (programeve aplikative) në gjuhët larta programuese, nuk e komandojnë harduerin, por i dërgojnë komanda sistemit operativ, i cili më pastaj manipulon me harduer për të arritur te rezultatet e dëshiruara. Kjo do të thotë se sistemi operativ është një lloj ndërmjetësuesi (interfejs) në mes të programeve aplikative dhe harduerit kompjuterik.- Roli kryesor i sistemit operativ është të shërbej si ndërmjetësues në mes të shfrytëzuesit dhe hardverit kompjuterik, dhe në mes të programeve aplikative dhe hardverit kompjuterik.- Ekzistojnë sisteme të ndryshme operative, mirëpo më të njohurat në PC janë MS-DOS dhe MS WINDOWS 95.- MS-DOS ( MicroSoft Disk Operating System), që do të thotë sistemi operativ i diskut i majkrosoftit. Nga këndi i vështrimit të programerit MS-DOS është sistem operativ hierarkial, që përmbanë tri nivele (shtresa), të cilat e ndajnë shfrytëzuesin dhe programet aplikative prej hardverit kompjuterik. Këto shtresa janë BIOS ( Basic Input-Output System që do të thotë sistemi themelor për hyrje-dalje), kerneli i DOS-it, dhe interpretuesi i komandave. Shtresa më e ulët është BIOS-i. BIOS-i kryesisht manipulon me këto njësi hardverike:● Konzolla (tastatiera dhe ekrani);● Printed i përgjithshëm;● Portet serike;● Orën e taktit të kompjuterit;● Diskun startues.- Kerneli i DOS-it, përveq tjerash, ofron shërbimet për:● Manipulimin e folderëve dhe fajllave;● Manipulimin e memories qëndrore;● Kohën dhe datën;● Menagjmentin e programeve aplikative.- Interpretuesi i komandave ka për detyrë që të ekzekutojë komandat të cilat ia jep shfrytëzuesi, duke kyçur edhe leximin dhe ekzekutimin e programeve aplikative.- Edhe pse Windows është paraqitur në mes të viteve 1980, nuk pati ndonjë sukses të madh në treg. Mirëpo me lansimin e verzionit Windows 3.0 më 1990, e sidomos me Windows 3.1 një vit më vonë e gjithë kjo ndryshoi, dhe tani Windows është produkt softverik i dyti më i shituri i të gjitha kohrave, pas MS DOS-it (e sidomos me lajmërimin e Windows 95/98).Windows punon se bashku me DOS-in por sillet si sistem operativ në vehte. Duke i shtuar nivel softverik mbi DOS, Windows-i i shton zgjerime grafike DOS-it.- Popullariteti i Windows-it i ka shtyer shumë programerë dhe shtëpi softverike botuese që të zhvillojnë aplikacione të cilat janë vetëm për Windows. Të gjitha këto aplikacione kanë një pamje të përgjithshme të ngjashme. Nëse dini të drejtoni një strukturë të menysë në një aplikacion të Windows-it atëherë dini të bëni të njejtën gjë edhe në aplikacionet tjera.- Përparësitë kryesore të Windows-it janë:● Platformë multitasking, në të cilën shumë aplikacione mund të ekzekutohen në të njejtën kohë.● Pamje gjenerale e ngjashme e të gjitha aplikacioneve të shkruara për Windows.● Mjedis grafik, i cili manipulohet me ndihmën e miut (apo tastierës).● Mundësia e shkëmbimit të informatave - duke përfshirë fotografi, dokumente, etj. ndërmjet aplikacioneve të ndryshme.● Një numër të veglave ndihmëse, duke përfshirë editor të tekstit, program per vizatim, kalkulator, program komunikues për modem, etj. computer dating [këm'pju:të:deiting] n. takim (dy personash) me ndihmën e sistemit informatik telefonik computerese [këmpju:të'ri:z] n. gj.fol. zhargon i / gjuhë e informatikës● computer game [këm'pju:të:geim] n. lojë elektronike, lojë me kompjuter● computer aided design, computer assisted design [këm'pju:të: eidid di'zain/ ë'sistid] n. vizatim teknik me kompjuter● computerist [këm'pju:tërist] n. amer. informatikan● computerization [këmpju:tërai'zeishën] n 1. trajtim elektronik, kompjuterizim; automatizim. 2. hedhje (të dhënash etj) në kompjuter● computerize [këm'pju:tëraiz] vt 1. informatizoj, kompjuterizoj; përpunoj në kompjuter. 2. hedh në kompjuter● computer language [këm'pju:'længwixh] n. gjuhë programimi● computer literate [këm'pju:'litërit] adj. që ka njohuri në informatikë, që njeh kompjuterin● computer operator [këm'pju:'opëreitë:(r)] n. kompjuterist, person që punon në/me kompjuter● computer programmer [këm'pju:'prëugræmë:(r)] n. kmp. programist● computer science [këm'pju:'saiëns]n. informatikë● computer studies [këm'pju:'stadis] n. informatikë* * *kompjuter -
92 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
AAbort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.Accept - pranon.Access time - koha e arritjes së të dhënave.Accessories - veglat ndihmëse në Windows.Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.BBackbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacioneBad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.Bar chart - diagram në formë të shiritave.Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterikeBlank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëtaBookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.CCache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompjuterit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.Client-server network - rrjet i tipit klient-server.Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INICOBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.DData - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.Destination file - skedar që pranon.Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.EEPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.E-mail (electronic mail) - postë elektronike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.Embedded object - objekt i ndërvënë.EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programoreEBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.FFan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.Fatal error - gabim në programin kompjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.Floppy disk - disk i butë, disketëFooter - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizimFAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.GGIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme operative. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.HHacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.High tech - teknologji e lartëHost computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.Hyphenation - ndarje e fjalëveIIllegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.Image processing - përpunim i grafikonëveImaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.Input data - të dhënat hyrëse.Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.Integer - numër i plotë pa presje decimaleLLine printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.Link- lidhje; lidhshmëri.Load - mbushje, futje e programit në memorje.LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.MMachine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.Mailbox - sandëku postar.Main program - pjesë kryesore e programit e cila i kontrollon nënprogramet.Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.NNetwork - rrjet i kompjuterit.NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterikNon-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.Numeric keypad - tastierë numerike.OOLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.Off-line - i çkyçurOn-line - i kyçurODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.Overstrike - nënvizim.Overtype - shkrim përmbi tekst.Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.PPage break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.Page layout - pamje e faqesPpm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.Port - portë; lidhje; hyrje.Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.Print queue - pritje, rend për shtyp.Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.Processing - përpunim i të dhënave.Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.QQuery - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.RRadio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Remote computer - kompjuter i larguar.Remote control program - program me komandim prej së largu.Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.Ring network - rrjet unazor.RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.SSafe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.Screen - ekran.Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.Shared file - skedar i përbashkët.Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.Sound card - kartë për zërim.Storage - kujtesë.String - varg i shenjave.SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Switch - ndërprerës.System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
-
93 code
1) кодекс2) код; условные знаки; индекс3) система сигналов; шифр•- codes of design - code of practice - code of recommended practice - boiler code - building code - catalogue code - identifying code - international codes - postal code - project code - safety code - sanitary code - standard code - vendor code - water code* * *правила, свод правил- codes of practice
- code of Practice on safety
- building code
- color code
- current design codes
- fire code
- local building codes
- safety code
- safety code for cranes
- seismic building code
- signal code
- state building code
- uniform building code
- weather code -
94 standard
1) стандарт; норма, норматив; мн. ч. технические условия2) образец, эталон3) стойка; столб; колонна5) стандартный; нормальный•- above standard - air quality standard - ambient water American number standard - applicable standard - branch standard - British standard - concrete mixture standard - construction material standard - design standard - draft standard - drinking water standards - effluent standards - engineering standard - European standard - factory standard - fundamental standard - housing standards - industrial standards - international standard - pollution standard - potable water standard - primary standards - quality standard - relaxed standards - rigidity standards - safety standard - sanitary standard - sanitary engineering standard - sieve series standard - state standard - tentative standard - up to standard - working standard - world standard* * *1. стандарт; норматив; технические условия2. образец; эталон3. стойка; столб; опора; поддержка- standard of construction
- standard of control
- standards of organization
- standard of quality
- building standard
- construction safety and health standards
- design standards
- indoor air quality standards
- minimum property standards
- performance standards
- quality standards for water
- reinforcing steel placing standards
- safety standard for formwork -
95 office
-
96 standard
1. n знамя, флаг, штандарт2. n стандарт, норма; образец3. n уровень4. n моральные и социальные нормыhe has no standards — он не понимает, что хорошо и что плохо
5. n критерий6. n эталон, единица измерения7. n денежный стандартbe below the standard — быть ниже нормы; быть ниже стандарта
8. n тех. нормаль; нормативdiscretionary standard — дискреционная, диспозитивная норма
contractual standard — норматив, предусмотренный договором
standard output — производственная норма; норма выработки
9. n проба10. n класс11. n разг. рост12. n средний размер; размер для стандартной фигуры13. n непременный номер в программе14. a нормальный, стандартный, соответствующий установленному образцу15. a общепринятый, нормативный, образцовый16. a образцовый, классический; выдержавший проверку временем17. a средний, нормальныйstandard fitting — средний размер ; размер для стандартной фигуры
18. a отвечающий санитарному стандартуabove the standard — быть выше нормы; быть выше стандарта
19. n стойка; подставка; опора20. n амер. столб21. n тех. стояк22. n тех. воен. станина; опорная сошка23. n тех. штамбовое растение24. n тех. лес. подрост25. n тех. бот. флаг, парус26. a стоячий27. a штамбовыйСинонимический ряд:1. official (adj.) authoritative; conclusive; official; sanctioned2. regular (adj.) approved; average; basic; conventional; normal; orthodox; regular; regulation; routine; sample; stock; typical3. assize (noun) assize4. basis (noun) archetype; basis; beau ideal; benchmark; criterion; ensample; example; exemplar; gauge; ideal; mark; measure; mirror; model; paradigm; pattern; phenomenon; requirement; rule; sample; test; touchstone; yardstick5. flag (noun) banderole; banner; bannerol; burgee; color; colours; emblem; ensign; flag; gonfalon; gonfanon; jack; oriflamme; pendant; pennant; pennon; streamer; symbol6. norm (noun) norm; ordinary; usual7. support (noun) bar; rod; support; timber; uprightАнтонимический ряд: -
97 Albert, Prince Consort
[br]b. 26 August 1819 The Rosenau, near Coburg, Germanyd. 14 December 1861 Windsor Castle, England[br]German/British polymath and Prince Consort to Queen Victoria.[br]Albert received a sound education in the arts and sciences, carefully designed to fit him for a role as consort to the future Queen Victoria. After their marriage in 1840, Albert threw himself into the task of establishing his position as, eventually, Prince Consort and uncrowned king of England. By his undoubted intellectual gifts, unrelenting hard work and moral rectitude, Albert moulded the British constitutional monarchy into the form it retains to this day. The purchase in 1845 of the Osborne estate in the Isle of Wight provided not only the growing royal family with a comfortable retreat from London and public life, but Albert with full scope for his abilities as architect and planner. With Thomas Cubitt, the eminent engineer and contractor, Albert erected at Osborne one of the most remarkable buildings of the nineteenth century. He went on to design the house and estate at Balmoral in Scotland, another notable creation.Albert applied his abilities as architect and planner in the promotion of such public works as the London sewer system and, in practical form, the design of cottages for workers, such as those in south London, as well as those on the royal estates. Albert's other main contribution to technology was as educationist in a broad sense. In 1847, he was elected Chancellor of Cambridge University. He was appalled at the low standards and narrow curriculum prevailing there and at Oxford. He was no mere figurehead, but took a close and active interest in the University's affairs. With his powerful influence behind them, the reforming fellows were able to force measures to raise standards and widen the curriculum to take account, in particular, of the rapid progress in the natural sciences. Albert was instrumental in ending the lethargy of centuries and laying the foundations of the modern British university system.In 1847 the Prince became Secretary of the Royal Society of Arts. With Henry Cole, the noted administrator who shared Albert's concern for the arts, he promoted a series of exhibitions under the auspices of the Society. From these grew the idea of a great exhibition of the products of the decorative and industrial arts. It was Albert who decided that its scope should be international. As Chairman of the organizing committee, by sheer hard work he drove the project through to a triumphant conclusion. The success of the Exhibition earned it a handsome profit for which Albert had found a use even before it closed. The proceeds went towards the purchase of a site in South Kensington, for which he drew up a grand scheme for a complex of museums and colleges for the education of the people in the sciences and the arts. This largely came to fruition and South Kensington today is a fitting memorial to the Prince Consort's wisdom and concern for the public good.[br]Further ReadingSir Theodore Martin, 1875–80, The Life of His Royal Highness, the Prince Consort, 5 vols, London; German edn 1876; French edn 1883 (the classic life of the Prince).R.R.James, 1983, Albert, Prince Consort: A Biography, London: Hamish Hamilton (the standard modern biography).L.R.Day, 1989, "Resources for the study of the history of technology in the Science Museum Library", IATUL Quarterly 3:122–39 (provides a short account of the rise of South Kensington and its institutions).LRD -
98 Clark, Edwin
SUBJECT AREA: Civil engineering[br]b. 7 January 1814 Marlow, Buckinghamshire, Englandd. 22 October 1894 Marlow, Buckinghamshire, England[br]English civil engineer.[br]After a basic education in mathematics, latin, French and geometry, Clark was articled to a solicitor, but he left after two years because he did not like the work. He had no permanent training otherwise, and for four years he led an idle life, becoming self-taught in the subjects that interested him. He eventually became a teacher at his old school before entering Cambridge, although he returned home after two years without taking a degree. He then toured the European continent extensively, supporting himself as best he could. He returned to England in 1839 and obtained further teaching posts. With the railway boom in progress he decided to become a surveyor and did some work on a proposed line between Oxford and Brighton.After being promised an interview with Robert Stephenson, he managed to see him in March 1846. Stephenson took a liking to Clark and asked him to investigate the strains on the Britannia Bridge tubes under various given conditions. This work so gained Stephenson's full approval that, after being entrusted with experiments and designs, Clark was appointed Resident Engineer for the Britannia Bridge across the Menai Straits. He not only completed the bridge, which was opened on 19 October 1850, but also wrote the history of its construction. After the completion of the bridge—and again without any professional experience—he was appointed Engineer-in-Chief to the Electric and International Telegraph Company. He was consulted by Captain Mark Huish of the London \& North Western Railway on a telegraphic system for the railway, and in 1853 he introduced the Block Telegraph System.Clark was engaged on the Crystal Palace and was responsible for many railway bridges in Britain and abroad. He was Engineer and part constructor of the harbour at Callao, Peru, and also of harbour works at Colón, Panama. On canal works he was contractor for the marine canal, the Morskoy Canal, in 1875 between Kronstadt and St Petersburg. His great work on canals, however, was the concept with Edward Leader Williams of the hydraulically operated barge lift at Anderton, Cheshire, linking the Weaver Navigation to the Trent \& Mersey Canal, whose water levels have a vertical separation of 50 ft (15 m). This was opened on 26 July 1875. The structure so impressed the French engineers who were faced with a bottleneck of five locks on the Neuffossée Canal south of Saint-Omer that they commissioned Clark to design a lift there. This was completed in 1878 and survives as a historic monument. The design was also adopted for four lifts on the Canal du Centre at La Louvière in Belgium, but these were not completed until after Clark's death.JHB -
99 Lubetkin, Berthold
SUBJECT AREA: Architecture and building[br]b. 12 December 1901 Tiflis, Georgiad. 23 October 1990 Bristol, England[br]Soviet émigré architect who, through the firm of Tecton, wins influential in introducing architecture of the modern international style into England.[br]Lubetkin studied in Moscow, where in the years immediately after 1917 he met Vesnin and Rodchenko and absorbed the contemporary Constructivist ideas. He then moved on to Paris and worked with Auguste Perret, coming in on the ground floor of the modern movement. He went to England in 1930 and two years later formed the Tecton group, leading six young architects who had newly graduated from the Architectural Association in London. Lubetkin's early commissions in England were for animals rather than humans. He designed the gorilla house (1932) at the Regent's Park Zoological Gardens, after which came his award-winning Penguin Pool there, a sculptural blend of curved planes in reinforced concrete. He also worked at Whipsnade and at Dudley Zoo. The name of Tecton had quickly became synonymous with modern methods of design and structure, particularly the use of reinforced concrete; such work was not common in the 1930s in Britain. In 1938–9 the firm was responsible for another pace-setting design, the Finsbury Health Centre in London. Tecton was disbanded during the Second World War, and although it was reformed in the late 1940s it did not recover its initiative in leading the field of modern work. Lubetkin lived on to be an old man but his post-war career did not fulfil his earlier promise and brilliance. He was appointed Architect-Planner of the Peterlee New Town in 1948, but he resigned after a few years and no other notable commissions materialized. In 1982 the Royal Institute of British Architects belatedly remembered him with the award of their Gold Medal.[br]Principal Honours and DistinctionsRIBA Gold Medal 1982.Further ReadingJohn Allan, 1992, Architecture and the Tradition of Progress, RIBA publications. R.Furneaux Jordan, 1955, "Lubetkin", Architectural Review 36–44.P.Coe and M.Reading, 1981, Lubetkin and Tecton, University of Bristol Arts Council.DY -
100 Nervi, Pier Luigi
[br]b. 21 June 1891 Sondrio, Italyd. 9 January 1979 (?), Italy[br]Italian engineer who played a vital role in the use and adaptation of reinforced concrete as a structural material from the 1930s to the 1970s.[br]Nervi early established a reputation in the use of reinforced concrete with his stadium in Florence (1930–2). This elegant concrete structure combines graceful curves with functional solidity and is capable of seating some 35,000 spectators. The stadium was followed by the aircraft hangars built for the Italian Air Force at Orvieto and Ortebello, in which he spanned the vast roofs of the hangars with thin-shelled vaults supported by precast concrete beams and steel-reinforced ribs. The structural strength and subtle curves of these ribbed roofs set the pattern for Nervi's techniques, which he subsequently varied and elaborated on to solve problems that arose in further commissions.Immediately after the Second World War Italy was short of supplies of steel for structural purposes so, in contrast to the USA, Britain and Germany, did not for some years construct any quantity of steel-framed rectangular buildinngs used for offices, housing or industrial use. It was Nervi who led the way to a ferroconcrete approach, using a new type of structure based on these materials in the form of a fine steel mesh sprayed with cement mortar and used to roof all kinds of structures. It was a method that resulted in expressionist curves instead of rectangular blocks, and the first of his great exhibition halls at Turin (1949), with a vault span of 240 ft (73 m), was an early example of this technique. Nervi continued to create original and beautiful ferroconcrete structures of infinite variety: for example, the hall at the Lido di Roma, Ostia; the terme at Chianciano; and the three buildings that he designed for the Rome Olympics in 1960. The Palazzetto dello Sport is probably the most famous of these, for which he co-operated with the architect Annibale Vitellozzi to construct a small sports palace seating 5,000 spectators under a concrete "big top" of 194 ft (59 m) diameter, its enclosing walls supported by thirtysix guy ropes of concrete; inside, the elegant roof displays a floral quality. In 1960 Nervi returned to Turin to build his imaginative Palace of Labour for the centenary celebrations of Garibaldi and Victor Emmanuel in the city. This vast hall, like the Crystal Palace in England a century earlier (see Paxton), had to be built quickly and be suitable for later adaptation. It was therefore constructed partly in steel, and the metal supporting columns rose to palm-leaf capitals reminiscent of those in ancient Nile palaces.Nervi's aim was always to create functional buildings that simultaneously act by their aesthetic qualities as an effective educational influence. Functionalism for Nervi never became "brutalism". In consequence, his work is admired by the lay public as well as by architects. He collaborated with many of the outstanding architects of the day: with Gio Ponti on the Pirelli Building in Milan (1955–9); with Zehrfuss and Breuer on the Y-plan UNESCO Building in Paris (1953–7); and with Marcello Piacentini on the 16,000-seat Palazzo dello Sport in Rome. Nervi found time to write a number of books on building construction and design, lectured in the Universities of Rio de Janiero and Buenos Aires, and was for many years Professor of Technology and Technique of Construction in the Faculty of Architecture at the University of Rome. He continued to design new structures until well into the 1970s.[br]Principal Honours and DistinctionsRIBA Royal Gold Medal 1960. Royal Institute of Structural Engineers Gold Medal 1968. Honorary Degree Edinburgh University, Warsaw University, Munich University, London University, Harvard University. Member International Institute of Arts and Letters, Zurich; American Academy of Arts and Sciences; Royal Academy of Fine Arts, Stockholm.Bibliography1956, Structures, New York: Dodge.1945, Scienza o Arte del Costruire?, Rome: Bussola.Further ReadingP.Desideri et al., 1979, Pier Luigi Nervi, Bologna: Zanichelli.A.L.Huxtable, 1960, Masters of World Architecture; Pier Luigi Nervi, New York: Braziller.DY
См. также в других словарях:
International Design Guild — [ frame|International Design Guild (IDG) is a coalition of floor covering showrooms, largely in the upscale market, offering a wide array of quality décor and floor coverings.Headquarters Manchester, New Hampshire, USAIndustry Retail, Floor… … Wikipedia
International Design Excellence Awards — The International Design Excellence Awards (IDEA) is a program co sponsored by BusinessWeek and Industrial Designers Society of America (IDSA), and is dedicated to fostering business and public understanding of the importance of industrial design … Wikipedia
Chanapatana International Design Institute — Motto If Life is Design! Established 2000 Type Foundation … Wikipedia
IF International Design Forum — Logo des Forums Der Verein iF Industrie Forum Design e.V. gründete 2001 in Hannover die Firma iF International Forum Design GmbH, die den jährlichen Designwettbewerb iF Award veranstaltet. Inhaltsverzeichnis 1 Geschichte 2 iF Award … Deutsch Wikipedia
Reverchon International Design — Logo de Reverchon International Design Création 1927 Disparition … Wikipédia en Français
International Council of Societies of Industrial Design — (ICSID) was founded in 1957 from a group of international organizations focused on industrial design. Today Icsid is a worldwide society that promotes better design around the world. Today, Icsid includes over 150 members in more than 50… … Wikipedia
Design Team One — Design Team One, Inc. is an Ohio based design studio that was founded in 1981 as a subsidiary of the Cincinnati advertising agency, Northlich Stolley LaWarre. History repeated itself in the unusual top floor loft space in the historic Dixie… … Wikipedia
Design Can Change — Contents 1 Background 2 Objectives … Wikipedia
Design Miami — Design Miami/ is an international design show. Design Miami/ is held annually in December in Miami, Florida. Its sister show, Design Miami/ Basel, is held annually in June, in Basel, Switzerland. The show began in 2005 with Design.05, and was… … Wikipedia
Design management — is the business side of design. Design managers need to speak the language of the business and the language of design … Wikipedia
Design au Québec — Au Québec, les pratiques de l’architecture, de l’urbanisme et du design représentent plus de 39 000 professionnels. L’impact économique de leur travail se chiffre à près de 1 200 M$, ce qui en fait le plus important secteur du domaine de la… … Wikipédia en Français