Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

imbrem+in

  • 1 imber

    imber, bris (abl. imbri, Cic. Att. 7, 20, 1; Verg. E. 7, 60; id. A. 4, 249; Hor. S. 1, 5, 95; Lucr. 1, 715 et saep.;

    more freq. imbre,

    Plaut. Most. 1, 2, 62; Cic. de Sen. 10, 34; Liv. 21, 58, 6; Hor. Ep. 1, 11, 11; Ov. Am. 3, 6. 68; id. M. 13, 889; cf. Neue, Formenl. 1, 239 sq.), m. [kindr. to Sanscr. abhra, a cloud; cf. Lat. umbra; Gr. ombros], rain, heavy or violent rain, a rain-storm, shower of rain, pelting or pouring rain (cf.: pluvia, nimbus).
    I.
    Lit. (class.):

    imbres fluctusque atque procellae infensae,

    Plaut. Trin. 4, 1, 17:

    venit imber, lavit parietes,

    id. Most. 1, 2, 30:

    erat hiems summa, tempestas perfrigida, imber maximus,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 86:

    ita magnos et assiduos imbres habebamus,

    id. Att. 13, 16, 1; Lucr. 6, 107:

    maximo imbri Capuam veni,

    Cic. Att. 7, 20, 1:

    in imbri, in frigore,

    id. Verr. 2, 4, 40, § 87:

    iter factum corruptius imbri,

    Hor. S. 1, 5, 95; so,

    imbre lutoque Aspersus,

    id. Ep. 1, 11, 11:

    quae opera per imbrem fieri potuerint,

    Cato, R. R. 2, 3: lapideus aut sanguineus imber, Civ. Div. 2, 28, 60; cf.:

    quid cum saepe lapidum, sanguinis nonnumquam, terrae interdum, quondam etiam lactis imber defluxit?

    id. ib. 1, 43, 98:

    imbri lapidavit,

    Liv. 43, 13:

    tamquam lapides effuderit imber,

    Juv. 13, 67.—
    2.
    Prov.
    a.
    Imbrem in cribrum gerere, i. e. to attempt an impossibility, Plaut. Ps. 1, 1, 100.—
    b.
    Tam hoc tibi in proclivi est quam imber est quando pluit, i. e. exceedingly easy, Plaut. Capt. 2, 2, 86.—
    II.
    Transf., in gen.
    A.
    A rain-cloud, stormcloud:

    caeruleus supra caput astitit imber,

    Verg. A. 3, 194; 5, 10:

    grandinis imbres,

    hail-storms, Lucr. 6, 107.—
    B.
    Rain-water:

    piscinae cisternaeque servandis imbribus,

    Tac. H. 5, 12.—
    C.
    Water or liquid in gen. ( poet.): cui par imber et ignis, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 37 Müll. (Ann. v. 511 Vahl.);

    so of water as an element: ex igni, terra atque anima procrescere et imbri,

    Lucr. 1, 715:

    ut ferrum Stridit, ubi in gelidum propere demersimus imbrem,

    id. 6, 149:

    calidi,

    Ov. Am. 2, 15, 23: ratibusque fremebat Imber Neptuni, i. e. the sea, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 11, 299 (Ann. v. 490 Vahl.); so of the sea, Verg. A. 1, 123; Ov. H. 18, 104; Val. Fl. 4, 665:

    amicos irriget imbres,

    Verg. G. 4, 115:

    imbre per indignas usque cadente genas,

    a shower of tears, Ov. Tr. 1, 3, 18:

    sanguineus,

    stream of blood, Stat. Th. 1, 437; cf.:

    cruentus,

    Luc. 6, 224:

    nectaris,

    Claud. Nupt. Hon. 101.—
    D.
    Like the Engl. word shower, of things that fall like rain:

    ferreus ingruit imber,

    Verg. A. 12, 284; cf.:

    quo pacto Danaae misisse aiunt quondam in gremium imbrem aureum,

    Ter. Eun. 3, 5, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > imber

  • 2 demitto

    dēmitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] faire (laisser) tomber, faire (laisser) descendre.    - in flumen equum demittere, Cic. Div. 1, 73: faire descendre son cheval dans un fleuve.    - caelo imbrem demittere, Virg. G. 1, 23: faire tomber la pluie du ciel.    - ancilia caelo demissa, Liv. 5, 54, 7: boucliers tombés du ciel.    - nonnullae de muris demissae, Caes. BG. 7, 42, 6: quelques-unes se laissant tomber du haut des remparts.    - in inferiorem demissus carcerem, Liv. 34, 44, 8: plongé dans un cachot plus bas.    - in loca plana agmen demittunt, Liv. 9, 27, 4: ils font descendre leurs troupes en plaine.    - agmen in angustias demittere, Liv. 21, 34: engager l’armée dans des défilés.    - demittere nummum in loculos, Hor. Ep. 2, 1, 175: faire tomber un écu dans sa bourse.    - demittere calculum atrum in urnam, Ov. M. 15, 44: jeter un caillou noir dans l'urne.    - sacrum jugulis demitte cruorem, Virg. G. 4, 542: fais couler de leurs gorges le sang sacré.    - se demittere, Caes. BG. 5, 32, 2 ; 6, 40, 6 ; 7, 28, 2, etc.: descendre.    - demittere classem Rheno, Tac. An. 1, 45: faire descendre le Rhin à une flotte.    - poét. avec dat. (hunc) Stygiae demittite nocti, Ov. M. 3, 695: plongez-le dans les ténèbres du Styx.    - demittere aliquem neci, Virg. En. 2, 85: envoyer qqn à la mort.    - aliquem Orco demittere, Virg. En. 2, 398: précipiter qqn aux enfers.    - cf. Hor. Od. 1, 28, 11; Sil. 11, 142; Ov. H. 14, 5; id. M. 12, 278; Plin. 27, 101. [st1]2 [-] laisser pendre, laisser tomber.    - usque ad talos demissa purpura, Cic. Clu. 111: pourpre qu'on laisse tomber jusqu'aux talons. --- Quint. 5, 13, 39, etc.    - tunicis demissis, Hor. S. 1, 2, 25: avec une tunique descendant jusqu'à terre.    - malis demittere barbam, Lucr. 5, 674, laisser pousser la barbe sur les joues. [st1]3 [-] abaisser.    - demittere fasces, Cic. Rep. 2, 53: baisser les faisceaux.    - demittere antemnas, Sall. H. 4, 41: abaisser les vergues. --- Sen. Ben. 6, 15, 6.    - demissis in terrain oculis, Liv. 9, 38, 13: les yeux baissés vers la terre.    - demittit aures, Hor. O. 2, 13, 34: [Cerbère] laisse retomber ses oreilles.    - caput demittere, Crass. d. Cic. de Or. 2, 267: baisser la tête.    - se demittere ad aurem alicujus, Cic. Verr. 2, 74: se pencher à l'oreille de qqn.    - qua colles incipiunt jugum demittere, Virg. B. 9, 7: où les collines commencent à abaisser leur sommet.    - qua se montium jugum demittit, Curt. 5, 4, 23: où le sommet des montagnes s'abaisse. --- Plin. 6, 78. [st1]4 [-] enfoncer.    - sublicis in terram demissis, Caes. BC. 3, 49, 3: des pilotis étant enfoncés dans la terre. --- cf. BG. 7, 73, 3 ; 7, 73, 6.    - demittere gladium in jugulum, Plaut. Merc. 613: plonger une épée dans la gorge.    - vulnera parum demissa, Sen. Ep. 67, 13: blessures insuffisamment profondes. [st1]5 [-] fig. laisser tomber, laisser s'affaisser.    - animos demittunt, Cic. Fin. 5, 42: ils se laissent abattre. --- Tusc. 4, 14 ; Q. 1, 1, 4.    - se animo demittere, Caes. BG. 7, 29, 1: se laisser décourager. [st1]6 [-] fig. abaisser.    - se demittere in adulationem, Tac. An. 15, 73: s'abaisser à l'adulation. --- cf. 14, 26.    - demittere vim dicendi ad unum auditorem, Quint. 1, 2, 31: ravaler l'éloquence en l'adressant à un seul auditeur.    - se demittere ad minora, Quint. 1 prooem. § 5: descendre aux détails. [st1]7 [-] fig. enfoncer.    - hoc in pectus tuum demitte, Sall. J. 102, 11: grave-toi cette pensée dans le coeur. --- Liv. 34, 50, 2.    - se demittere in res turbulentissimas, Cic. Fam. 9, 1, 2: se plonger dans les affaires les plus orageuses.    - se demittere penitus in causam, Cic. Att. 7, 12, 3: s'engager à fond dans un parti.
    * * *
    dēmitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] faire (laisser) tomber, faire (laisser) descendre.    - in flumen equum demittere, Cic. Div. 1, 73: faire descendre son cheval dans un fleuve.    - caelo imbrem demittere, Virg. G. 1, 23: faire tomber la pluie du ciel.    - ancilia caelo demissa, Liv. 5, 54, 7: boucliers tombés du ciel.    - nonnullae de muris demissae, Caes. BG. 7, 42, 6: quelques-unes se laissant tomber du haut des remparts.    - in inferiorem demissus carcerem, Liv. 34, 44, 8: plongé dans un cachot plus bas.    - in loca plana agmen demittunt, Liv. 9, 27, 4: ils font descendre leurs troupes en plaine.    - agmen in angustias demittere, Liv. 21, 34: engager l’armée dans des défilés.    - demittere nummum in loculos, Hor. Ep. 2, 1, 175: faire tomber un écu dans sa bourse.    - demittere calculum atrum in urnam, Ov. M. 15, 44: jeter un caillou noir dans l'urne.    - sacrum jugulis demitte cruorem, Virg. G. 4, 542: fais couler de leurs gorges le sang sacré.    - se demittere, Caes. BG. 5, 32, 2 ; 6, 40, 6 ; 7, 28, 2, etc.: descendre.    - demittere classem Rheno, Tac. An. 1, 45: faire descendre le Rhin à une flotte.    - poét. avec dat. (hunc) Stygiae demittite nocti, Ov. M. 3, 695: plongez-le dans les ténèbres du Styx.    - demittere aliquem neci, Virg. En. 2, 85: envoyer qqn à la mort.    - aliquem Orco demittere, Virg. En. 2, 398: précipiter qqn aux enfers.    - cf. Hor. Od. 1, 28, 11; Sil. 11, 142; Ov. H. 14, 5; id. M. 12, 278; Plin. 27, 101. [st1]2 [-] laisser pendre, laisser tomber.    - usque ad talos demissa purpura, Cic. Clu. 111: pourpre qu'on laisse tomber jusqu'aux talons. --- Quint. 5, 13, 39, etc.    - tunicis demissis, Hor. S. 1, 2, 25: avec une tunique descendant jusqu'à terre.    - malis demittere barbam, Lucr. 5, 674, laisser pousser la barbe sur les joues. [st1]3 [-] abaisser.    - demittere fasces, Cic. Rep. 2, 53: baisser les faisceaux.    - demittere antemnas, Sall. H. 4, 41: abaisser les vergues. --- Sen. Ben. 6, 15, 6.    - demissis in terrain oculis, Liv. 9, 38, 13: les yeux baissés vers la terre.    - demittit aures, Hor. O. 2, 13, 34: [Cerbère] laisse retomber ses oreilles.    - caput demittere, Crass. d. Cic. de Or. 2, 267: baisser la tête.    - se demittere ad aurem alicujus, Cic. Verr. 2, 74: se pencher à l'oreille de qqn.    - qua colles incipiunt jugum demittere, Virg. B. 9, 7: où les collines commencent à abaisser leur sommet.    - qua se montium jugum demittit, Curt. 5, 4, 23: où le sommet des montagnes s'abaisse. --- Plin. 6, 78. [st1]4 [-] enfoncer.    - sublicis in terram demissis, Caes. BC. 3, 49, 3: des pilotis étant enfoncés dans la terre. --- cf. BG. 7, 73, 3 ; 7, 73, 6.    - demittere gladium in jugulum, Plaut. Merc. 613: plonger une épée dans la gorge.    - vulnera parum demissa, Sen. Ep. 67, 13: blessures insuffisamment profondes. [st1]5 [-] fig. laisser tomber, laisser s'affaisser.    - animos demittunt, Cic. Fin. 5, 42: ils se laissent abattre. --- Tusc. 4, 14 ; Q. 1, 1, 4.    - se animo demittere, Caes. BG. 7, 29, 1: se laisser décourager. [st1]6 [-] fig. abaisser.    - se demittere in adulationem, Tac. An. 15, 73: s'abaisser à l'adulation. --- cf. 14, 26.    - demittere vim dicendi ad unum auditorem, Quint. 1, 2, 31: ravaler l'éloquence en l'adressant à un seul auditeur.    - se demittere ad minora, Quint. 1 prooem. § 5: descendre aux détails. [st1]7 [-] fig. enfoncer.    - hoc in pectus tuum demitte, Sall. J. 102, 11: grave-toi cette pensée dans le coeur. --- Liv. 34, 50, 2.    - se demittere in res turbulentissimas, Cic. Fam. 9, 1, 2: se plonger dans les affaires les plus orageuses.    - se demittere penitus in causam, Cic. Att. 7, 12, 3: s'engager à fond dans un parti.
    * * *
        Demitto, demittis, demisi, pen. prod. demissum, demittere. Sallust. Avaller du hault en bas, Mettre en bas, Abbaisser.
    \
        Vbi dulcem caseum demiseris in eam. Colum. Apres que tu auras jecté dedens, etc.
    \
        Demittere equum in flumen. Cic. Faire descendre.
    \
        In solido puteum alte demittere. Virgil. Fouir et creuser bien bas.
    \
        Imbecilla vina demissis in terram doliis seruanda. Plin. Enfouiz en terre.
    \
        Robora demittere ferro. Valer. Flac. Abbatre des arbres, et les jecter par terre.
    \
        In adulationem demitti. Tacit. Se ravaller et aneantir jusques à user de flaterie.
    \
        In aluum demittere. Plin. Mettre ou jecter dedens son ventre, Manger.
    \
        Per aurem demissa. Horat. Choses qu'on a ouy dire, Qui sont entrees par les oreilles.
    \
        Censum in viscera. Ouid. Manger tout son bien.
    \
        Corpora morti. Ouid. Tuer.
    \
        Ensem in armos. Ouid. Fourrer dedens les espaules.
    \
        Equites in campum inferiorem. Liu. Faire descendre.
    \
        Ferrum in artus. Ouid. Fourrer dedens.
    \
        Fistulam in iter vrinae. Cels. Mettre une seringue, ou une argalie dedens le conduict de l'urine.
    \
        Gladium in ima ilia. Ouid. Fourrer dedens.
    \
        Imbrem caelo. Virgil. Envoyer en bas.
    \
        Insontem neci. Virgil. Tuer.
    \
        Lachrymas demisit. Virgil. Les larmes luy cheurent, Il larmoya.
    \
        Letho demittere aliquem. Valer. Flac. Tuer.
    \
        Nomen demissum ab Iulo. Virgil. Derivé, Descendant.
    \
        Oculos demittere. Ouid. Baisser les yeulx, ou la veue.
    \
        Demittere aliquid in pectus. Sallust. Mettre en son cueur, en son esprit.
    \
        Demittere in pectora et animos vocem. Liu. Mettre dedens les cueurs et recevoir.
    \
        Metu vultum demittere. Ouid. Baisser le visage de crainte.
    \
        Ad minora me demittere non recusabo. Quintil. Ravaller et abbaisser.
    \
        Demittere animum. Cic. Abbaisser son courage, et appaiser.
    \
        Contrahere et demittere animum. Cic. Perdre le cueur et le courage.
    \
        Debilitari, et animos demittere. Cic. Abbaisser le courage, Perdre le courage.
    \
        Demittere mentes. Virgil. Perdre le courage et toute esperance.
    \
        Demittere librum dicitur vlmus a Columella. Laisser l'escorce, Estre en seve.

    Dictionarium latinogallicum > demitto

  • 3 accipio

    accĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [ad + capio] - tr. -    - voir l'article accipio de Gaffiot.    - chez les comiques accipin = accipisne; accepistin = accepistine --- fut. ant. accepso PAC. Tr. 325 --- inf. accipei = accipi CIL 1, 202 --- accipiundus Cato, Agr. 2,5. [st1]1 [-] recevoir, prendre; éprouver, souffrir, subir.    - accipere rem ab aliquo, Cic.: recevoir une chose de qqn.    - accepi litteras a patre: j'ai reçu une lettre de mon père.    - naves accipiunt imbrem, Virg.: les vaisseaux sont envahis par l'eau.    - accipere decumas, Cic.: percevoir la dîme.    - se negant usquam, nisi acceperint, Cic.: ils refusent de marcher s'ils ne sont pas payés.    - accipere poenas, Luc.: punir.    - accipere injuriam: subir une injustice.    - accipere speciem rei, Plin.: prendre l'aspect de qqch.    - nubes accipit ignem, Virg.: le nuage prend feu.    - accipere voluptatem, Cic.: ressentir de la joie. [st1]2 [-] entendre, entendre dire, apprendre; comprendre, interpréter.    - accipere aliquid oculis, Cic.: percevoir qqch par les yeux.    - hoc accipe dictum, Enn.: écoute ces paroles.    - hoc a majoribus accepimus: nous avons appris cela de nos ancêtres, nous tenons cela de nos ancêtres.    - accipere + prop. inf.: entendre dire que, apprendre de qqn (ab aliquo) que.    - quae tradentur accipiet, Quint.: il comprendra nos leçons.    - id quo facilius accipi possit, Cels.: afin que cette vérité puisse être plus facilement saisie.    - aliquid accipere in bonam (malam) partem: prendre qqch en bonne (en mauvaise) part.    - accipere aliquid ad verbum, Cic.: prendre qqch à la lettre.    - sicuti ego accepi, Sall. C. 6, 1: comme je l'ai appris.    - aliquid accipere aspere, Tac.: prendre mal qqch. (une nouvelle).    - accipere aliquid in plures sententias, Cic.: interpréter qqch de plusieurs manières.    - aliquid accipere aliorsum ou aliter atque... Ter.: interpréter qqch autrement que...    - accipere ad contumeliam, Ter.: considérer comme un outrage.    - accipio omen: j'en accepte l'augure.    - accipere in omen, Liv.: interpréter comme un présage.    - accipere prodigii loco, Tac.: interpréter comme un prodige. [st1]3 [-] accepter, recevoir volontairement, se décharger de, agréer, approuver.    - accipere judicium, Cic.: accepter un débat en justice.    - accipere ad se litem, Plaut.: se charger d'un procès.    - accipere rogationem, Cic.: adhérer à une proposition de loi.    - accipere condicionem pacis: accepter des conditions de paix.    - accipere de plebe consulem, Cic.: admettre la candidature d'un consul plébéien.    - accipio, Hor.: j'accepte; je le veux bien; d'accord. [st1]4 [-] recevoir chez soi, accueillir, traiter.    - accipere convivio, Curt.: recevoir à sa table.    - accipere in amicitiam, Caes.: admettre dans son amitié.    - accipere clementer, Liv.: accueillir avec bienveillance.    - accipere indignis modis, Ter.: traiter indignement.    - ego te miseris jam accipiam modis, Plaut. Aul. 4.4.3: je vais te traiter d'une triste façon.    - accipere aliquem tecto: accueillir qqn sous son toit.    - voir acceptum
    * * *
    accĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [ad + capio] - tr. -    - voir l'article accipio de Gaffiot.    - chez les comiques accipin = accipisne; accepistin = accepistine --- fut. ant. accepso PAC. Tr. 325 --- inf. accipei = accipi CIL 1, 202 --- accipiundus Cato, Agr. 2,5. [st1]1 [-] recevoir, prendre; éprouver, souffrir, subir.    - accipere rem ab aliquo, Cic.: recevoir une chose de qqn.    - accepi litteras a patre: j'ai reçu une lettre de mon père.    - naves accipiunt imbrem, Virg.: les vaisseaux sont envahis par l'eau.    - accipere decumas, Cic.: percevoir la dîme.    - se negant usquam, nisi acceperint, Cic.: ils refusent de marcher s'ils ne sont pas payés.    - accipere poenas, Luc.: punir.    - accipere injuriam: subir une injustice.    - accipere speciem rei, Plin.: prendre l'aspect de qqch.    - nubes accipit ignem, Virg.: le nuage prend feu.    - accipere voluptatem, Cic.: ressentir de la joie. [st1]2 [-] entendre, entendre dire, apprendre; comprendre, interpréter.    - accipere aliquid oculis, Cic.: percevoir qqch par les yeux.    - hoc accipe dictum, Enn.: écoute ces paroles.    - hoc a majoribus accepimus: nous avons appris cela de nos ancêtres, nous tenons cela de nos ancêtres.    - accipere + prop. inf.: entendre dire que, apprendre de qqn (ab aliquo) que.    - quae tradentur accipiet, Quint.: il comprendra nos leçons.    - id quo facilius accipi possit, Cels.: afin que cette vérité puisse être plus facilement saisie.    - aliquid accipere in bonam (malam) partem: prendre qqch en bonne (en mauvaise) part.    - accipere aliquid ad verbum, Cic.: prendre qqch à la lettre.    - sicuti ego accepi, Sall. C. 6, 1: comme je l'ai appris.    - aliquid accipere aspere, Tac.: prendre mal qqch. (une nouvelle).    - accipere aliquid in plures sententias, Cic.: interpréter qqch de plusieurs manières.    - aliquid accipere aliorsum ou aliter atque... Ter.: interpréter qqch autrement que...    - accipere ad contumeliam, Ter.: considérer comme un outrage.    - accipio omen: j'en accepte l'augure.    - accipere in omen, Liv.: interpréter comme un présage.    - accipere prodigii loco, Tac.: interpréter comme un prodige. [st1]3 [-] accepter, recevoir volontairement, se décharger de, agréer, approuver.    - accipere judicium, Cic.: accepter un débat en justice.    - accipere ad se litem, Plaut.: se charger d'un procès.    - accipere rogationem, Cic.: adhérer à une proposition de loi.    - accipere condicionem pacis: accepter des conditions de paix.    - accipere de plebe consulem, Cic.: admettre la candidature d'un consul plébéien.    - accipio, Hor.: j'accepte; je le veux bien; d'accord. [st1]4 [-] recevoir chez soi, accueillir, traiter.    - accipere convivio, Curt.: recevoir à sa table.    - accipere in amicitiam, Caes.: admettre dans son amitié.    - accipere clementer, Liv.: accueillir avec bienveillance.    - accipere indignis modis, Ter.: traiter indignement.    - ego te miseris jam accipiam modis, Plaut. Aul. 4.4.3: je vais te traiter d'une triste façon.    - accipere aliquem tecto: accueillir qqn sous son toit.    - voir acceptum
    * * *
        Accipio, accipis, pen. corr. accepi, pen. prod. acceptum, accipere, Ex ad et capio. Prendre.
    \
        Accipere ab aliquo rem aliquam. Terent. Recevoir de quelcun.
    \
        De loco aliquo accipere, vel de homine. Liu. Cic. Recevoir.
    \
        Accipere ex aliquo. Plaut. Recevoir.
    \
        Aliquid in muneribus accipere. C. Grachus apud Gellium. Prendre en presents.
    \
        In numero accipi. Plin. Estre comprins au nombre.
    \
        Accipere aestimationem. Cic. Recevoir bonne estime et reputation, Recevoir honneur.
    \
        AEtatem. Plin. Prendre semblance d'estre vieil.
    \
        Caelum accipere. Ouid. Esse beatum. Estre heureux.
    \
        Causam. Cic. Recevoir l'excuse comme bonne.
    \
        Causam accipere dicitur patronus. Cic. Escouter pour entendre les merites d'une cause, Se charger d'une cause et procez.
    \
        Commeatum. Plin. Obtenir congé de s'en aller.
    \
        Complexum. Liu. Se laisser embrasser.
    \
        Conditionem. Cic. Prendre le parti, ou l'offre, L'accepter, Prendre au mot, Accepter la condition.
    \
        Conditionem ab hoste armato. Caes. Faire selon la volunté de son ennemi, et s'accorder à ses demandes.
    \
        Conditionem paciscendi. Liu. Accepter un accord selon que la partie adverse l'a basti.
    \
        Coniecturam accipere, quid senserit legis conditor. Quintil. Conjecturer.
    \
        Consilium. Liu. Faire ce qu'on nous conseille, S'arrester au conseil d'aucun, Prendre le conseil.
    \
        Consulem de plebe. Cic. Recevoir.
    \
        Decumas. Cic. Prendre ou lever decimes, ou dismes.
    \
        Disciplinam ab aliquo. Caes. Prendre instruction, Apprendre d'aucun.
    \
        Excusationem. Cic. Recevoir l'excuse comme bonne et suffisante.
    \
        Exercitum. Caes. Prendre la charge d'une armee.
    \
        Experimento suo accipere, siue natura duce, non alio tradente. Quintil. Scavoir et entendre, ou apprendre par son experience, et non par doctrine d'autruy.
    \
        Foedera noua. Sallust. Prendre nouvelles alliances.
    \
        Foenore: sub. (nummos) aut (pecuniam). Plin. iun. Prendre argent à usure.
    \
        Fidem. Liu. Prendre la foy et promesse.
    \
        Fidem fabula accepit, pro Fabulae creditum est. Martial. On l'a creu.
    \
        Fiduciam. Cic. Acheter une chose qui tienne lieu d'hypotecque pour asseurance de son argent, à la charge d'en faire la revente en rendant le sort et les usures, ou le sort simplement.
    \
        Formam accipit vlmus aratri. Virgil. Quand d'un orme on fait une charrue.
    \
        Fraenum. Virgil. Recevoir la bride et domination d'aucun, S'assubjectir à luy.
    \
        Gremio accipere. Virg. Recueillir, Recevoir, Mettre en son giron.
    \
        Honores accipere. Brutus ad Cic. Recevoir et estre pourveu d'estats.
    \
        Humanitatem. Cic. Certe humanitatem iis potissimum tribuere debemus, a quibus accepimus. Il n'y a point de doubte que nous ne devions rendre le plaisir principalement à ceulx desquels nous en avons receu.
    \
        Ignominiam. Cic. Recevoir honte, ou deshonneur.
    \
        Imperium. Liu. Obeir au commandement d'autruy, Recevoir et accepter la superiorité et commandement, Obtemperer au commandement.
    \
        Iniuriam accipere. Cic. Estre injurié et oultragé.
    \
        Iudicium. Cic. Consentir en la forme de la commission qui estoit baillee par le preteur pour congnoistre du different d'aucunes parties, Entrer en defenses, et proposer fins de non valoir, sans s'arrester és fins de non proceder, ou de non recevoir.
    \
        Iugum dicuntur boues accipere. Colum. Quand les beufs ne refusent point le joug.
    \
        Per translationem dicuntur etiam homines iugum accipere. Liu. Se rendre subjects, S'assubjectir, Recevoir la domination d'aucun, et luy obeir.
    \
        Iusiurandum. Caes. Prendre ou recevoir le serment d'autruy, Luy faire faire le serment.
    \
        Legem accipere. Cic. L'accepter et recevoir, L'approuver.
    \
        Leges a victoribus. Liu. S'assubjectir à leurs commandements.
    \
        Libertatem ab aliquo. Sallust. Recevoir liberté.
    \
        Literas aut epistolam ab aliquo. Cic. Recevoir lettres que aucun nous envoye: ou prendre des lettres pour porter ou envoyer à quelcun.
    \
        Literas e Philotimo accepi. Cic. J'ay receu tes lettres par les mains de Philotimus.
    \
        Litem ad se. Plaut. Prendre le debat pour un autre.
    \
        Lumen Solis accipit Luna. Cic. Elle recoit sa clarte du soleil.
    \
        Malum accipere. Plin. iunior. Recevoir du mal.
    \
        Accipere mala ex scholis dicuntur pueri a Quintiliano. Prendre, ou Apprendre du mal aux escoles.
    \
        Mandata. Cic. Prendre quelque charge ou commission.
    \
        Memoriam de aliquo. Cic. De quibus memoriam accepimus. Desquels nous avons ouy parler.
    \
        Metum accipere. Terent. Avoir paour.
    \
        Morem a maioribus accepimus. Cic. Nous avons prins une coustume de nos ancestres.
    \
        Accipere aliquid muneri. Tacit. Quasi cunctam regionem muneri accepissent. Comme si on leur eust donné tout le pais.
    \
        Nomen. Plin. Prendre le nom.
    \
        Nomen. Liu. Recevoir à la monstre.
    \
        Nuntium. Caes. Recevoir nouvelles.
    \
        Obsides. Caes. Prendre ostages. \ Omen. Cic. Accepter.
    \
        Onus. Cic. Recevoir ou porter fardeau.
    \
        Opinionem. Cic. Concevoir bonne ou mauvaise opinion d'un autre.
    \
        Originem ab aliquo accipere. Quintil. Prendre son origine ou commencement, ou sa naissance.
    \
        Palmam. Cic. Emporter le pris, ou la victoire.
    \
        Pecuniam aduersum legem. Plaut. Prendre argent.
    \
        Poenas. Lucan. Punir.
    \
        Potestatem. Plin. iunior. Recevoir authorité et puissance, ou congé et permission de faire quelque chose.
    \
        Praecepta ab aliquo. Cic. Recevoir enseignements.
    \
        Praedes. Cic. Prendre, ou Recevoir pleiges.
    \
        In aestimationem praedia. Cic. Prendre en payement pour le pris qu'ils sont estimez valoir.
    \
        Prouinciam. Cic. Prendre la charge de gouverner une province, ou quelque autre chose que ce soit.
    \
        Rationes a colono. Cic. Recevoir les comptes.
    \
        Rempublicam. Cic. Prendre le gouvernement de la republique.
    \
        Repulsam. Cic. Estre refusé, Quand on n'obtient point ce qu'on demande, Estre esconduict.
    \
        Rogationem. Cic. Recevoir une loy et l'approuver.
    \
        Rudem, proprie dicuntur gladiatores. Cic. Avoir son congé pour desormais se reposer et ne plus travailler.
    \
        Sacramentum. Tacit. Recevoir le serment des gents de guerre.
    \
        Salutem. Plaut. Recevoir ou accepter une salutation.
    \
        Salutem ab aliquo. Cic. Estre saulvé et delivré par aucun.
    \
        Satisfactionem accipere. Cic. Recevoir et accepter l'excuse ou purgation d'aucun, Se contenter de l'excuse.
    \
        Sententiam. Liu. Recevoir l'opinion de quelcun, L'approuver et avoir pour aggreable.
    \
        Seruitutem. Tacit. Recevoir servitude, Se rendre serf et subject.
    \
        Societatem alicuius. Tacit. Prendre accointance, et association, S'associer. \ Solem totius dici. Plin. Recevoir.
    \
        Sordes ab aliquo. Cic. Rapines et corruptions.
    \
        Speciem raporum accipit napus. Colum. Se change et mue en raves, Prend la forme et faconde, etc.
    \
        Stipendium de publico. Liu. Recevoir gage des deniers communs de la ville.
    \
        Sub imperium aliquid accipere. Tacit. Prendre et mettre soubz sa seigneurie et domination.
    \
        Tabellarium. Cic. Trouver messagier, ou porteur.
    \
        Testimonium publicum. Cic. Prendre la charge de venir tesmoigner au nom de la communaulté.
    \
        Tempus debitum. Plin. iunior. avoir du temps à suffisance, et autant qu'il en appartient.
    \
        Accipere aliquem vadem pro alio. Cic. Prendre à caution et pour pleige.
    \
        Veniam pro aliquo. Ouid. Impetrer, Obtenir.
    \
        Accipiunt ventos a tergo naues. Ouid. Recoivent.
    \
        Vires accipere, aut vim. Plin. Prendre force, S'enforcir.
    \
        Voluntatem parem accipere et reddere. Cic. Estre aimé et rendre la pareille en contraimant, Aimer, et estre aimé, Aimer mutuellement et reciproquement.
    \
        Vrbem accipere. Cic. Prendre une ville.
    \
        Vrbem in deditionem accipere. Liu. Prendre à merci une ville qui se rend.
    \
        Accipere beneficium ab aliquo: cuius reciprocum est, Dare beneficium. Cic. Recevoir quelque plaisir ou bien faict.
    \
        Gaudium accipere, aut leatitiam. Plaut. Recevoir joye, S'esjouir.
    \
        Voluptatem accipere ex re aliqua. Cic. Prendre plaisir, Estre resjouy.
    \
        Calamitatem ab aliquo. Caes. Recevoir dommage et perte.
    \
        Cladem. Liu. Estre desconfit.
    \
        Contumeliam et contumelias. Caes. Cic. Estre injurié.
    \
        Detrimentum. Cic. Souffrir dommage.
    \
        Dolorem. Cic. Estre marri et ennuyé.
    \
        Incommodum. Caes. Recevoir dommage et perte.
    \
        Ictum. Lucret. Estre frappé.
    \
        Offensionem. Ci. Mollis animus et ad accipiendam, et ad deponendam offensionem. Aisé à se courroucer et à s'appaiser.
    \
        Accipere offensiunculam in AEdilitate. Cic. Recevoir quelque petite injure.
    \
        Plagam seu vulnus. Varro. Cic. Estre blessé, Recevoir quelque playe.
    \
        Item per metaphoram, Accipere plagam aut vulnus, pro eo quod est Accipere damnum, aut cladem, aut calamitatem. Ci. Endurer et souffrir ou recevoir quelque dommage, tort, ennuy, perte.
    \
        Accipere. Cic. Ouir, Ouir dire.
    \
        Te dicere accipio. Cic. J'enten que tu dis.
    \
        Auribus accipere. Cic. Ouir attentivement et soigneusement.
    \
        AEquis auribus accipere. Liu. Ouir voluntiers et de bon cueur.
    \
        Auribus pronis aliquid accipere. Tacit. Ouir voluntiers, Estre prompt ou enclin, et attentif à ouir.
    \
        Pronis animis accipere. Tacit. Ouir voluntiers et attentivement.
    \
        Auide acceptum. Tacit. Ouy et receu, ou creu chaudement et legierement.
    \
        Aures accipiunt. Cic. Nunc primum hoc aures tuae crimen accipiunt? Est ce de ceste heure seulement que tu ois parler de ce crime?
    \
        Accipe nunc Danaum insidias. Virg. Escoute attentivement.
    \
        Ne tenuissimam quidem auditionem de ea re accepi. Cael. ad Ci. Je n'ay tant soit peu ouy parler de cela, Je n'en ay ouy aucun vent.
    \
        Auditione et fama accipere. Cic. Scavoir par ouy dire, et par le bruit.
    \
        Aliquid aduersis animis accipere. Tacit. Ouir avec mescontentement, Estre mari d'ouir.
    \
        Vt de Hercule et de Libero accepimus. Cic. Comme nous avons ouy dire d'Hercules.
    \
        Eriphylem accepimus in fabulis ea cupiditate. Cic. Nous avons leu és fables que Eriphyle, etc.
    \
        Ego a maioribus memoria sic accepi. Cato apud Gellium. Il me souvient de l'avoir ouy dire ainsi à mes ancestres.
    \
        Preces accipere. Ouid. Ouir ou escouter les prieres.
    \
        Superbius preces alicuius accipere. Tacit. Ouir fierement.
    \
        Si te aequo animo ferre accipiet. Terent. S'il oit dire, ou S'il entend, ou S'il congnoist que, etc.
    \
        Quae gerantur, accipies ex Pollione. Ci. Tu scauras de Pollio.
    \
        Accipere oculis et animo. Cic. Veoir et comprendre en son entendement.
    \
        Animis mea dicta accipite. Virg. Entendez.
    \
        Nostram mentem accipe. Virg. Escoute et enten mon advis et mon conseil.
    \
        Parum accipere locum aliquem, et Minus intelligere, idem significant. Cic. Ne point bien entendre une chose.
    \
        Accipere ad contumeliam vel in contumeliam. Cic. Terent. Prendre à injure.
    \
        Accipere aliquid ad cognitionem rei alicuius. Cic. Prendre une chose pour venir à la congnoissance d'une autre, Par la consideration d'une chose parvenir à la congnoissance d'une autre.
    \
        Ad verbum accipere. Cic. Prendre à la rigueur du mot.
    \
        Ad omnia accipe. Cic. Voici response à toutes les parties de tes lettres.
    \
        Excusatius aliquid sub exemplo accipere. Tacit. L'excuser par ce que autrefois ainsi a esté faict.
    \
        Quo animo accipias, tento te. Cic. Je t'essaye pour veoir comment tu le prendras.
    \
        AEquo animo accipere. Sallust. Prendre en gre, en bien, en bonne part.
    \
        Monitionem patienter accipere, non repugnanter. Cic. Porter patiemment.
    \
        AEgre aliquid accipere. Taci. Le prendre mal, En estre mal content.
    \
        Aliorsum accipere. Terent. Prendre autrement, ou en autre sens une chose qu'on ne l'a dicte.
    \
        Aspere accipere. Cic. Prendre une chose en mal, S'en courroucer.
    \
        Atrocius aliquid accipere. Tacit. Plus aigrement, Plus mal patiemment.
    \
        Durius accipere, aut grauiter. Cic. Plin. Porter mal patiemment, Se mal contenter.
    \
        Fastidiose accipere, vel supine. Seneca. Recevoir quelque don fort negligemment, comme si on n'en faisoit pas grande estime.
    \
        Intemperanter aliquid accipere. Tacit. Immodestement, en sorte qu'on en perde toute contenance.
    \
        In bonam accipere, vel in malam partem. Cic. Prendre en bonne part, ou en mauvaise part, En bien ou en mal.
    \
        Quaeso vt hoc in bonam partem accipias. Cic. Je vous prie qu'il ne vous desplaise, Je vous prie me pardonner ce que je diray. B.
    \
        Id ego in eam partem accepi. Cic. J'ay prins cela en ce sens.
    \
        In eam partem accipioque et volo. Terent. Je le pense ainsi et le desire.
    \
        Accipi aliquid pro magnifico. Tacit. Estre prins et estimé comme chose grande et magnifique.
    \
        In quam partem accipias. Cic. En quelle maniere tu l'entende, En quelle sorte tu le prenne.
    \
        Accipere aliquid in aliam partem ac dictum sit. Ad Heren. Le prendre autrement, et en autre sens qu'on ne l'a dict.
    \
        Verbum in duas pluresve sententias accipere. Ad Heren. Prendre un mot en deux sens ou plusieurs.
    \
        Aliquid in maius accipere. Liu. Faire ou estimer quelque chose plus grande qu'elle n'est, La penser plus grande qu'elle n'est. Vulgo dicitur, Faire le loup plus grand qu'il n'est.
    \
        In matrimonium accipere aliquam. Tacit. Prendre en mariage, Prendre à femme.
    \
        In solutum accipere aliquid. Seneca. Prendre en payement ou pour payement.
    \
        Silentium ipsius in superbiam accipiebatur. Tacit. On le prenoit à fiereté et orgueil.
    \
        Accipe hoc vt a me dicitur. Cic. Pren le comme je le di.
    \
        Vt volet quisque accipiat. Ci. Chascun le prenne comme il vouldra, Qu'on le prenne comme on vouldra.
    \
        Id ita accipio vt mihi factum putem. Cic. Je pren ou estime cela autant que si tu me l'avois faict.
    \
        Accipiatis sine offensione quod dixero. Ci. Ne prenez point mal ce que je diray.
    \
        Numerium libenter accepi in amicitiam. Cic. Je l'ay receu à ami, ou En mon amitie.
    \
        Accipere in societatem regni. Liu. Prendre à compaignon, Pour compaignon, Accompaigner ou associer avec soy.
    \
        In suum numerum accipere. Liu. Recevoir à estre des siens.
    \
        Accipere hospitio. Cic. Loger, Recevoir en son logis.
    \
        In ciuitatem accipere. Cic. Recevoir pour citoyen.
    \
        In vrbem accipere. Liu. Recevoir dedens la ville, Luy ouvrir les portes.
    \
        Accipio quod dat. Cic. Je pren en gré ce qu'il baille.
    \
        Accipere aliquem. Traicter aucun.
    \
        Accipere aliquem in prandio. Plaut. Luy bailler à disner.
    \
        Admirabiliter nos accepit Asia. Cic. Nous a recueilli ou receu et traicté à merveilles, merveilleusement bien.
    \
        Apparatu regio. Cic. Traicter royalement, En roy.
    \
        Accipit hominem nemo melius prorsus. Terent. Il n'y a personne qui recueille mieulx les gents, ou qui traicte mieulx.
    \
        Accipere apparatis epulis. Liu. Faire ung banquet à aucun de viandes bien appareillees.
    \
        Accipere aliquem, pro Tractare et afficere, in malam partem. Plaut. Mal traicter aucun.
    \
        Quo te modo accepissem, nisi iratus essem? Cic. Comment je t'eusse accoustré, etc.
    \
        Accipere cruciatu. Plaut. Tormenter.
    \
        Hominem accipiam quibus dictis meret. Plaut. Je parleray à luy ainsi qu'il merite et dessert.
    \
        Male accepit verbis Rabonium. Cic. Il l'a bien tansé, Il a bien parlé à luy, Il a eu grosses parolles à luy, Il luy a dict grosses injures.
    \
        Indignis modis. Terent. Mal traicté.
    \
        Seuere facinus aliquod. Cic. Punir griefvement et rigoreusement quelque meschancete, Batre.
    \
        Quintum puerum accepi vehementer. Cic. Je l'ay tansé bien aigrement.
    \
        Accipere vocem. Plinius, Turres septem, acceptas voces numerosiore repercussu multiplicant. Recevoir la voix.

    Dictionarium latinogallicum > accipio

  • 4 cribrum

    cribrum, i, n. crible, sas, tamis.    - imbrem in cribrum gerere, Plaut. Ps. 1.1.100: verser de l'eau dans un crible (= perdre son temps, travailler pour rien).    - carnificum cribrum, Plant. Most. 1, 1, 52: gibier de potence.
    * * *
    cribrum, i, n. crible, sas, tamis.    - imbrem in cribrum gerere, Plaut. Ps. 1.1.100: verser de l'eau dans un crible (= perdre son temps, travailler pour rien).    - carnificum cribrum, Plant. Most. 1, 1, 52: gibier de potence.
    * * *
        Cribrum, Cic. Un crible.
    \
        Cribro incernere, vel Succernere. Colum. Cribler.
    \
        Cribro aquam haurire, vel gerere, Prouerbium. Plaut. Perdre sa peine.

    Dictionarium latinogallicum > cribrum

  • 5 roro

    roro, āre, āvi, ātum [st1]1 - intr. - [abcl][b]a - tomber (en parl. de la rosée), tomber en pluie fine. - [abcl]b - être humide, être arrosé, être mouillé, être humecté.[/b]    - rorant pennaeque sinusque, Ov. M. 1, 267: ses ailes et son sein ruissellent.    - rorat, impers.: la rosée tombe.    - voir rorans. [st1]2 - tr. - [abcl][b]a - répandre (de la rosée), mouiller, humecter, arroser, baigner. - [abcl]b - faire couler, distiller.[/b]    - rorat imbrem, Plin.: il tombe une pluie fine.    - oculi rorantur lacrimis, Ov.: ses yeux sont inondés de larmes.
    * * *
    roro, āre, āvi, ātum [st1]1 - intr. - [abcl][b]a - tomber (en parl. de la rosée), tomber en pluie fine. - [abcl]b - être humide, être arrosé, être mouillé, être humecté.[/b]    - rorant pennaeque sinusque, Ov. M. 1, 267: ses ailes et son sein ruissellent.    - rorat, impers.: la rosée tombe.    - voir rorans. [st1]2 - tr. - [abcl][b]a - répandre (de la rosée), mouiller, humecter, arroser, baigner. - [abcl]b - faire couler, distiller.[/b]    - rorat imbrem, Plin.: il tombe une pluie fine.    - oculi rorantur lacrimis, Ov.: ses yeux sont inondés de larmes.
    * * *
        Roro, roras, rorare. Virgil. Distiller quelque humeur comme rosee, Faire rosee, Rosiner, Degoutter, Plouviner.
    \
        Oculi rorantur lachrymis. Ouid. Sont arrousez de larmes.
    \
        Rorare aliquem cruore. Sil. Arrouser de sang, Ensanglanter.
    \
        Rorat, Absolute: quo modo dicimus Pluit, ningit, tonat. Colum. Il rosine, Il fait rosee, Il plouvine.

    Dictionarium latinogallicum > roro

  • 6 voco

    vŏco, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] appeler, prononcer le nom (de qqn); adresser la parole (à qqn), interpeller; donner un nom, nommer.    - quis vocat? quis nominat me? Plaut. Curc. 2, 3, 25: qui m'appelle? qui prononce mon nom?    - casus vocandi, Varr.: le vocatif.    - qui vocare (= vocaris)? Ter.: comment t'appelles-tu?    - ego vocor Lyconides, Plaut. Aul.: je m'appelle Lyconide.    - qui idem vocatur? Quint.: qui porte le même nom?    - patrio vocat de nomine mensem, Ov.: il donne au mois le nom de son père.    - vocantur de fluvio, Cato.: ils tirent leur nom du fleuve...    - avec double acc. - timidas vocat una sorores Aglauros, Ov. M. 2: seule Aglauros qualifie ses soeurs de timides.    - urbem ex Antiochi patris nomine Antiochiam vocavit, Just.: Il appela la cité Antioche, du nom de son père Antiochus.    - aliquem hostem atque parricidam vocare, Sall.: traiter qqn d'ennemi public et de parricide. [st1]2 [-] appeler (pour faire venir), mander, faire venir, convoquer; faire venir, amener, citer (en justice).    - vocare aliquem nutu vocibusque, Caes.: appeler qqn du geste et de la voix.    - Dumnorigem ad se vocat, Caes. B. G. 1, 20: il fait appeler Dumnorix.    - vocare ad consilium (vocare in concionem): convoquer à une assemblée.    - vocare ad arma, Caes.: appeler aux armes.    - vocare senatum: convoquer le sénat, réunir le sénat.    - vocare in jus (in judicium, ad judicium, ad judicem, in rostra): appeler en justice, citer en justice. [st1]3 [-] défier, provoquer.    - vocare hostes (in certamina): provoquer les ennemis, défier les ennemis.    - vocare offensas arrogantiā, Tac.: provoquer les haines par son arrogance. [st1]4 [-] inviter, appeler, engager, exciter, exhorter.    - Pa. Solus cenabo domi? Ge. Non enim solus: me vocato, Plaut. Stich.: Pa. je vais dîner seul, chez moi? Ge. Non, (tu ne seras) pas seul: invite-moi.    - si quis esum me vocat, Plaut. Stich.: si l'on m'invite à dîner.    - bene vocas! verum vocata res est, Plaut. Curc.: merci de ton invitation; mais je suis engagé.    - vocata est opera nunc quidem, Plaut. Stich.: je suis déjà invité (je suis engagé).    - vocare aliquem ad vitam, Cic.: exhorter qqn à vivre.    - nox vocat ad quietem, Liv.: la nuit invite au repos.    - vocare imbrem votis, Virg.: appeler la pluie de ses voeux. [st1]5 [-] invoquer, prier, adresser des voeux à, implorer.    - vocare deos voce, Virg.: invoquer les dieux.    - vocare sidera: invoquer les astres.    - fontisque fluviosque voco, Virg. En. 12: j'invoque les fontaines et les fleuves.    - vocare divos in vota, Virg. En. 5, 234: appeler les dieux à réaliser ses voeux.    - vocare deos in verba, Ov.: prendre le ciel à témoin de ses paroles. [st1]6 [-] mettre dans (une certaine situation), amener à, réduire à.    - vocare aliquid in dubium, Cic.: mettre qqch en doute.    - vocare aliquem in invidiam: amener qqn à être détesté, rendre qqn odieux, faire haïr qqn.    - vocari in controversiam, Cic.: être l'objet d'un débat, être contestable.    - vocare in crimen: accuser, incriminer.    - vocare carmina in crimen, Ov.: incriminer des vers.    - vocare verba sub judicium, Ov.: soumettre les mots à la critique.    - vocare in partem praedae, Liv.: appeler à partager le butin.    - même sens avec hendiadys - vocare in partem praedamque, Virg.: appeler à partager le butin.    - vocare in luctum, Cic.: plonger dans le deuil.    - vocare rem ad senatum, Tac.: déférer une affaire au sénat.    - huc vocari potest quidquid..., Quint.: on peut rattacher à cela tout ce qui...    - me ad Democritum vocas, Cic.: tu me renvoies à Démocrite.
    * * *
    vŏco, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] appeler, prononcer le nom (de qqn); adresser la parole (à qqn), interpeller; donner un nom, nommer.    - quis vocat? quis nominat me? Plaut. Curc. 2, 3, 25: qui m'appelle? qui prononce mon nom?    - casus vocandi, Varr.: le vocatif.    - qui vocare (= vocaris)? Ter.: comment t'appelles-tu?    - ego vocor Lyconides, Plaut. Aul.: je m'appelle Lyconide.    - qui idem vocatur? Quint.: qui porte le même nom?    - patrio vocat de nomine mensem, Ov.: il donne au mois le nom de son père.    - vocantur de fluvio, Cato.: ils tirent leur nom du fleuve...    - avec double acc. - timidas vocat una sorores Aglauros, Ov. M. 2: seule Aglauros qualifie ses soeurs de timides.    - urbem ex Antiochi patris nomine Antiochiam vocavit, Just.: Il appela la cité Antioche, du nom de son père Antiochus.    - aliquem hostem atque parricidam vocare, Sall.: traiter qqn d'ennemi public et de parricide. [st1]2 [-] appeler (pour faire venir), mander, faire venir, convoquer; faire venir, amener, citer (en justice).    - vocare aliquem nutu vocibusque, Caes.: appeler qqn du geste et de la voix.    - Dumnorigem ad se vocat, Caes. B. G. 1, 20: il fait appeler Dumnorix.    - vocare ad consilium (vocare in concionem): convoquer à une assemblée.    - vocare ad arma, Caes.: appeler aux armes.    - vocare senatum: convoquer le sénat, réunir le sénat.    - vocare in jus (in judicium, ad judicium, ad judicem, in rostra): appeler en justice, citer en justice. [st1]3 [-] défier, provoquer.    - vocare hostes (in certamina): provoquer les ennemis, défier les ennemis.    - vocare offensas arrogantiā, Tac.: provoquer les haines par son arrogance. [st1]4 [-] inviter, appeler, engager, exciter, exhorter.    - Pa. Solus cenabo domi? Ge. Non enim solus: me vocato, Plaut. Stich.: Pa. je vais dîner seul, chez moi? Ge. Non, (tu ne seras) pas seul: invite-moi.    - si quis esum me vocat, Plaut. Stich.: si l'on m'invite à dîner.    - bene vocas! verum vocata res est, Plaut. Curc.: merci de ton invitation; mais je suis engagé.    - vocata est opera nunc quidem, Plaut. Stich.: je suis déjà invité (je suis engagé).    - vocare aliquem ad vitam, Cic.: exhorter qqn à vivre.    - nox vocat ad quietem, Liv.: la nuit invite au repos.    - vocare imbrem votis, Virg.: appeler la pluie de ses voeux. [st1]5 [-] invoquer, prier, adresser des voeux à, implorer.    - vocare deos voce, Virg.: invoquer les dieux.    - vocare sidera: invoquer les astres.    - fontisque fluviosque voco, Virg. En. 12: j'invoque les fontaines et les fleuves.    - vocare divos in vota, Virg. En. 5, 234: appeler les dieux à réaliser ses voeux.    - vocare deos in verba, Ov.: prendre le ciel à témoin de ses paroles. [st1]6 [-] mettre dans (une certaine situation), amener à, réduire à.    - vocare aliquid in dubium, Cic.: mettre qqch en doute.    - vocare aliquem in invidiam: amener qqn à être détesté, rendre qqn odieux, faire haïr qqn.    - vocari in controversiam, Cic.: être l'objet d'un débat, être contestable.    - vocare in crimen: accuser, incriminer.    - vocare carmina in crimen, Ov.: incriminer des vers.    - vocare verba sub judicium, Ov.: soumettre les mots à la critique.    - vocare in partem praedae, Liv.: appeler à partager le butin.    - même sens avec hendiadys - vocare in partem praedamque, Virg.: appeler à partager le butin.    - vocare in luctum, Cic.: plonger dans le deuil.    - vocare rem ad senatum, Tac.: déférer une affaire au sénat.    - huc vocari potest quidquid..., Quint.: on peut rattacher à cela tout ce qui...    - me ad Democritum vocas, Cic.: tu me renvoies à Démocrite.
    * * *
        Voco, vocas, vocare. Appeler, Hucher.
    \
        Vocare ad coenam. Cic. Semondre à soupper.
    \
        Ad nuptias vocare. Terent. Semondre aux nopces.
    \
        Vin'vocem huc ad te? Plaut. Veuls tu que je t'appelle?
    \
        Voca illum verbis meis. Plaut. Di luy que je l'appelle.
    \
        Vocaueras me in hunc diem. Plaut. Tu m'avois faict dire que je vinse aujourd'huy.
    \
        Vocare clamore suos. Virgil. Hucher à haulte voix.
    \
        Vocare clamoribus hostem. Virgil. Le deffier, L'appeler au combat.
    \
        Vocare clamore Deum. Virgil. Le reclamer, L'invoquer.
    \
        Nomine aliquem vocare. Virgil. L'appeler par son nom.
    \
        Votis vocari. Virgilius. Estre invoqué et reclamé par veux et prieres.
    \
        Deos vocare auxilio. Virgil. Requerir et invoquer ou reclamer Dieu à son aide.
    \
        Vocat pluuiam cornix. Virgil. Elle demande la pluye, ou signifie par son cri qu'il pleuvera.
    \
        Me ad Democritum vocas. Cic. Tu m'allegues Democrite, et veuls que je luy croye.
    \
        Ad calculos aliquem vocare. Liu. Requerir qu'il rende conte des mises et receptes. Vide CALCVLVS.
    \
        Ad computationem vocare. Plin. iunior. Demander conte avec aucun.
    \
        In concionem vocare. Cic. Donner assignation par devant le peuple pour se venir defendre par devant luy.
    \
        Cur autem per te inimicum paternum, in consilium vocauit? Cic. Pourquoy te feist il du nombre de ses Conseillers et assesseurs?
    \
        In contemplationem vocari. Plin. Estre contemplé et consideré diligemment.
    \
        Reliqui temporis spatium in contentionem vocatur. Cic. On l'accuse pour le regard du temps qui s'ensuit apres.
    \
        In crimen vocare. Cic. Blasmer et reprendre aucun.
    \
        In culpam vocari. Quintil. Estre blasmé et reprins.
    \
        In disceptationem et controuersiam vocari. Cic. Estre mis en controversie.
    \
        In discrimen vocare. Cic. Mettre en danger.
    \
        In discrimen vocari de vita et gloria. Cic. Venir en danger de sa vie et de son honneur.
    \
        In dubium vocare. Cic. Mettre en doubte.
    \
        Ad exemplar alterius vocare aliquem. Plin. iunior. Demander à aucun qu'il prenne patron sur un autre, et qu'il face comme luy.
    \
        Ad exitium et vastitatem vocare. Cicero. Destruire, Mener à perdition.
    \
        In simulationem probrorum vocare. Cic. Controuver aucunes meschancetez sur quelqu'un, et l'en accuser.
    \
        In inuidiam aliquid vocare. Cic. Vouloir faire trouver mauvais quelque chose.
    \
        Ex ea die ad hanc diem, quae fecisti, in iudicium voco. Cicero. Je me plains et demande à avoir raison de ce que tu as faict depuis, etc.
    \
        Auaritiam in crimen et in iudicium voco. Cic. J'accuse ton avarice.
    \
        Ad libertatem seruos vocare. Liu. Leur donner liberté.
    \
        In disquisitionem vocare rem aliquam. Sueton. En demander aux assistants. B.
    \
        In locum mortui vocare. Cic. Mettre en la place d'un autre.
    \
        In luctum vocare. Cic. Mettre en tristesse et dueil.
    \
        In medium vocare. Cic. Mettre en avant quelque affaire.
    \
        In odium vocare. Cic. Mettre aucun en la male grace des gents.
    \
        In partem vocare. Cic. Pour avoir part à quelque chose.
    \
        In periculum vocare. Plin. iunior. Mettre en danger.
    \
        Ad procurationem rei alicuius vocari sermone plebis. Cic. Estre invité et semons à prendre quelque charge.
    \
        In spem vocare. Cic. Donner esperance.
    \
        In suspicionem coniurationis vocari. Cic. Estre souspeconné d'avoir faict une conjuration et trahison.
    \
        Ad testimonium vocare. Varro. Appeler quelqu'un pour tesmoigner.
    \
        Tu me ad verbum vocas, non ante venio quam recusaro. Cic. Tu me veuls faire venir disputer au pied, et à la rigueur de la lettre, je le feray: mais avant que d'y venir, je te veulx bien monstrer, que si je vouloye, je ne seroye pas tenu de le faire.
    \
        Ad vitam vocare aliquem. Cic. Luy bailler courage de vivre, Enhorter de vivre.
    \
        In vota vocare. Virgil. Reclamer, Requerir à son aide.
    \
        Vocare aliquem. Plaut. Luy bailler et imposer nom, Le nommer.
    \
        Septem fuisse dicuntur vno tempore, qui sapientes et haberentur et vocarentur. Cic. Qui estoyent reputez et nommez sages.
    \
        Tanti vocat ille pudicam. Iuuen. Pource qu'il a tant receu d'argent de sa femme, il dit qu'elle est pudique et femme de bien.

    Dictionarium latinogallicum > voco

  • 7 cribrum

    crībrum, ī n. [одного корня с cerno ]
    сито, решето ( tenui cribro cernere PM)
    imbrem in c. gerere погов. Plносить воду решетом

    Латинско-русский словарь > cribrum

  • 8 demergo

    dē-mergo, mersī, mersum, ere
    1)
    а) погружать, опускать ( candens ferrum in gelidum imbrem Lcr)
    in corde cerebrove demersus mens C — душевная жизнь, тесно связанная с сердцем и мозгом
    б) потопить, пустить ко дну (naves L, QC; navigia PM; triremem hostium bAl)
    6) удручать, угнетать ( aliquem L)
    8) поздн. заходить, садиться ( sol demergit MF)

    Латинско-русский словарь > demergo

  • 9 demitto

    dē-mitto, mīsī, missum, ere
    1)
    а) спускать, опускать (usque ad talos demissa purpura C; antemnam O и armamenta Sen; aures H; calculum in urnam O; rami ad terram demissi Su)
    б) спускать, сводить, переводить (agmen in vallem L; equites in inferiorem campum L; se in aequum locum d. Cs; castra ad ripas d. Hirt)
    (de) caelo demissus L, Qупавший с неба (тж. ирон.)
    d. oculos или vultum (тж. in terram) L, Q, C etc. — потупить взор, но
    d. oculos VF — смежить глаза, заснуть
    в) спускать, ввергать ( in inferiorem demissus carcerem L)
    animum d. C, d. mentem V и se animo d. Cs — пасть духом, приуныть
    2) (тж. d. secundo amni L) пускать вниз по течению (naves V; classera Rheno T)
    d. se перен. — погружаться, предаваться, ввязываться (in res turbulentissimas C; in causam C)
    4) вонзать (ferrum in pectus T; fladium in jugulum Pl, ferrum jugulo O)
    5) втыкать, вбивать, вколачивать (sublicas in terram Cs; cuneum inter cortĭcem et materiem Col)
    8) рыть, выкапывать ( puteum alte V)
    9) наклонять, нагибать (se ob assem d. H)
    se d. ad aures alicujus C — наклониться к чьим-л. ушам, т. е. шептать кому-л. на ухо
    caput ad fornīcem Fabii d. Crassus ap. C — наклонить голову, чтобы пройти под аркой Фабия
    10) впускать, вводить ( fistulam in iter urinae CC)
    11) валить, рубить ( robora ferro VF)
    13) сбрасывать, ронять
    d. flores Lcr — осыпаться, отцветать
    14) низвергать, ниспосылать ( imbrem caelo V)
    d. aliquem ad imos manes V (тж. Stygiae nocti O, Orco, morti и neci V, umbris Sil) — отправить кого-л. в царство теней, т. е. умертвить
    15) отпускать, отращивать (barbam Lcr; demissi capilli O)
    se d. и demitti — опускаться, унижаться (se in preces d. Sen; se ad servilem patientiam d., demitti in adulationem T)
    17) вливать, наливать ( ternos cyathos alicujus rei Col); проливать, лить ( lacrimas Lcr)
    se d. — литься вниз, стекать ( Scamander ab Idaeo monte demissus Mela)
    18) допускать, принимать
    d. aliquid in pectus suum Sl или in pectora animosque L — принять что-л. близко к сердцу, тж. крепко запомнить что-л.
    negare d. dicta alicujus in aures V — оставаться глухим к чьим-л. просьбам
    19) отклонять, отводить
    d. aliquem periculo Prp — избавить кого-л. от опасности
    20) pass. demitti брать начало, происходить (Romanus Trojā demissus T; nomen a magno lulo demissum V)
    eo rem demittit C — он договаривается до того, что... — см. тж. demissus

    Латинско-русский словарь > demitto

  • 10 excutio

    ex-cutio, cussī, cussum, ere [ex + quatio ]
    1)
    а) отряхивать, стряхивать ( pulvĕrem digĭtis O)
    e. pulverem pedum и de pedibus Vlg, Ecclотряхнуть прах со своих ног
    б) сбрасывать ( equus excussit equitem L); свергать ( jugum PJ); швырять, бросать ( litteras in terram C); метать (glandem L; tela T); извергать, проливать ( imbrem QC)
    2) выбивать (oculum Pl, Su); сбивать (circulus de cupa excussus Pt); молотить ( baculis spicas Col)
    3) перен. прогонять, подавлять (metum de corde O; segnitiem Sen); отбрасывать ( verecundiam Sen)
    5) вырывать, исторгать (agnam ore lupi O; aliquid de manibus C)
    6) вызывать, вынуждать ( risum H)
    e. sudorem Nep — заставить вспотеть, бросить в пот
    e. alicui lacrimas Pl, Ter — исторгнуть у кого-л. слёзы
    7) выгонять, изгонять (aliquem patriā V; hostem oppidis Fl)
    e. aliquem somno V, O — нарушить чей-л. сон
    pass. excuti — быть унесённым ( cursu V)
    8) разрушать ( fundo moenia St); устранять, удалять, уничтожать (febrem PM; verborum jactationem C)
    e. sibi opinionem aliquam C — отказаться от какого-л. мнения
    e. somnum Oпрогнать сон
    e. aliquem aliquā re V, H, O — лишить кого-л. чего-л.
    9) встряхивать, трясти (vestem Pt; pallium Pl); обшарить, перерыть ( bibliothecas Q); обрыскать ( freta O)
    e. aliquem (sc. vestem alicujus) C — обыскать кого-л.
    10) перебирать, рассматривать, исследовать, разбирать (omne scriptorum genus Q; verbum C; delata QC); разъяснять ( causam alicujus rei Pt); допрашивать ( aliquem C)
    11) развёртывать ( rudentem V); простирать, выпрямлять, протягивать (lacertum Sen, O; brachia O)
    12) потрясать, качать, махать (caesariem, pennas O)

    Латинско-русский словарь > excutio

  • 11 imber

    bris m. (abl. e и i)
    1) проливной дождь, ливень (erat i. maximus C)
    i. lapĭdum C — град камней, каменный дождь
    2) поэт. дождевая туча (caeruleus i. noctem hiememque ferens V)
    3) (тж. pluvius i. O) дождевая вода
    i. sanguinis Cпотоки крови
    i. ambitiosusсм. ambitiosus 5.
    4) влага, вода (i. aequoris, fluminis O)

    Латинско-русский словарь > imber

  • 12 putrefacio

    putre-facio, fēcī, factum, ere [ putreo + facio ]
    делать гнилым, гноить ( putrefactus per imbrem Lcr); делать рыхлым, разрыхлять ( saxa aceto L)

    Латинско-русский словарь > putrefacio

  • 13 sidus

    sīdus, eris n.
    1)
    s. Vergiliarum LPleiădes
    s. natalicium C — звезда, «под которой родился человек», т. е. судьба, удел
    s. Julium H — звезда Юлиев, т. е. судьба Цезарей
    б) pl. зодиак V
    2) звезда, небесное светило
    s. fervĭdum HCanicula( Sinus)
    s. aetherium Oсолнце или луна
    s. utrumque Ptвосходящее и заходящее солнце или PM солнце и луна
    3) pl. (тж. sidera mundi Lcr) звёздное небо, небесная высь ( Hercules ad sidĕra missus J)
    sidera tangere O (ferire H) vertĭce погов. — коснуться головой неба, т. е. чувствовать себя великим, вознестись над миром
    5) край, область, тж. климат (s. patrium PM)
    s. occidentale Ammзапад
    exactis sideribus Prp — когда погасли звёзды, т. е. ночь прошла
    8) ненастье, непогода, буря ( grave sidus et imbrem vitare O)
    confectum s. PMконец бури
    9)
    radiis sideris niger O — чёрный от солнечных лучей, т. е. загорелый
    10) светоч, светило, краса, украшение, слава (s. Fabiae gentis O)

    Латинско-русский словарь > sidus

  • 14 voco

    āvī, ātum, āre [ vox ]
    1) звать ( aliquem nomine V); созывать ( senatum и in senatum L); призывать (aliquem ad se Cs; milites ad или in arma C, Cs, QC etc.; plebem ad ими in contionem C, L)
    v. pugnas Vзвать на бой
    3) юр. звать, привлекать (aliquem in jus, in judicium C)
    4) делать вызов, вызывать (aliquem ad pugnam T; in certamen V)
    5) взывать, молить, просить ( deos V)
    votis v. — молить (о), вымаливать, выпрашивать ( imbrem V)
    6)
    а) звать, приглашать (aliquem domum, ad cenam C)
    б) звать, манить, увлекать (ad vitam C; in altum V; ad quietem L)
    aliquem in spem v. C — внушать кому-л. надежду
    7) приводить в (то или иное) состояние, втягивать, вовлекать, ввергать, обрекать
    Italiam ad vastitatem v. C — ввергнуть Италию в состояние разорения, обречь на разорение
    aliquem in odium (in invidiam) v. C — навлекать на кого-л. ненависть
    aliquem in suspicionem v. C — навлекать на кого-л. подозрение
    aliquem in crimen v. O, C, Nep — обвинять кого-л.
    in periculum( in discrimen) v. C — ввергать в опасность, подвергать опасности
    aliquid ad exitium v. C — обрекать что-л. на гибель
    aliquid in dicendi disceptationem v. C — оспаривать что-л., делать что-л. предметом обсуждения
    v. aliquem in partem alicujus rei C, T, Just — делать кого-л. участником чего-л.
    aliquid in dubium v. C — подвергать что-л. сомнению
    divos in vota v. Vдавать обеты богам
    8) называть, именовать ( aliquid alio nomine C)
    qui vocare (= vocaris)? Terкак зовут тебя?
    porticus, quae Poecile vocatur Nep — портик, именуемый Пойкиле

    Латинско-русский словарь > voco

  • 15 astringo

    a-stringo (ad-stringo), strīnxī, strictum, ere, straff anziehen, I) eig. straff-, fest anziehen, fest zusammenziehen, zusammenschnüren, -pressen, fest schnüren, fest anbinden, fest anschließen (Ggstz. relaxare), a) im engern Sinne, ein Band u. einen Ggstd. (v. den Banden selbst u. v. Pers., die vermittelst eines Bandes schnüren), quo magis extendas (vincula), tanto astringunt artius, Plaut.: vincula motu, Ov.: laqueos, Sen. – quae (vinculum) astringit, Cic.: u. artius atque hederā astringitur ilex, Hor.: iugum astrictum compluribus nodis, Curt.: soccus astrictus, Hor.: comae astrictae, Ov. – rotam multo sufflamine, stark hemmen, Iuven. – alci manus, Plaut.: alqm ad columnam fortiter, Plaut.: alqm ad statuam, Cic. – b) im weitern Sinne, Körperteile u. ähnl. Ggstde., labra (Ggstz. diducere labra), Quint.: vultum superciliis, Quint.: frontem, zusammenziehen, runzeln, Sen.: astricta tempora, runzelige Schläfe, Cels.: astrictae fauces, zusammengeschnürte, Tac.: astricti crepidis pedes, zusammengepreßte, Curt.: paenulis astricti et velut inclusi, eingepreßt, Tac. – venas (terrae) hiantes, sich eng schließen machen, Verg.: so auch limen astrictum, geschlossene, Ov.: cortex astrictus pice, Hor.: astrictum opus bitumine, Curt. – alvus (der Magen) tum astringitur tum relaxatur, Cic.: tum astringentibus se intestinis tum relaxantibus, Cic. – Insbes. v. Ggstdn., die zusammenziehend auf einen Körper wirken, α) v. Heilmitteln, Speisen usw. (als mediz. t. t.), omnem partem (corporis) confirmare et astringere, Scrib.: astr. gustu, den Mund zusammenziehen, Plin.: astringi a marino morsu, von der Schärfe des Seewassers verdichtet werden, Plin.: alvum astr., harten Leib machen, verstopfen, stopfend auf den Leib wirken (Ggstz. alvum solvere, resolvere, laxare), Cels. – β) v. der Kälte, zusammenziehen, erstarren machen, corpora vis frigoris ita astrinxerat, ut etc., Curt.: imbrem concreto gelu, zu festem Eis gefrieren machen, Curt.: astrictae aquae (sc. gelu), Ov.: astricto perusta terra gelu, ewig erstarrt vom Eis, Ov.: humus riget gelu astricta, erstarrt, hart gefroren, Curt. – u. abkühlen, mollibus lacubus remissum corpus, Mart. 1, 49, 11: dah. astringi, sich abkühlen, in proxumo puteus, ex quo possis rursus astringi, si paeniteat teporis, Plin. ep. 5, 6, 25. – γ) v. Stoffen, eine Farbe abschwächen (Ggstz. excitare, heben), ita permixtis viribus alterum altero excitatur aut astringitur, Plin. 9, 134. – u. se astr., sich verdichten, gerinnen, quod (medicamen) cum se astrinxerit, Pelag. vet. 28. p. 95 extr. – II) übtr.: a) übh. straff anziehen (Ggstz. relaxare), pater nimis indulgens quicquid ego astrinxi relaxat, lockert die Zügel, die ich straff angezogen habe, Cic.: puta enim avaritiam relaxatam, puta astrictam esse luxuriam, Sen.: haec magis adhuc astringunt, befestigen noch mehr, Quint. – in Schrift u. Rede zusammendrängen, einschränken, in Schranken weisen, luxuriantia, Quint.: rem tam late fusam tam breviter, Quint. – u. commeatum ad certam formulam astringere, den Wagentroß auf ein bestimmtes Maß beschränken, Suet. Tib. 18, 1. – u. einen Beweis zusammendrängen, zusammenfassen, breviter argumenta (Ggstz. vagari), Cic.: hoc artius astringi ratio non potest, knapper als so läßt sich diese Schlußfolge nicht fassen, Cic. – b) geistig, politisch, moralisch gleichs. fesseln, binden, α) geistig, illi studio suorum astricti, gefesselt durch die Teilnahme an den Ihrigen, Sall.: Iugurtha maioribus astrictus, durch wichtigere Gegenstände ganz in Anspruch genommen, Sall. – β) politisch, vel armis vel legibus totam Galliam sempiternis vinculis, Cic. – γ) moralisch binden, fesseln, fest-, unauflöslich machen, disciplinam legibus, Cic.: huius tanti officii servitutem testimonio sempiterno, Cic. – u. moralisch binden = verbinden, verbindlich machen, verpflichten, hāc lege alci suam fidem, Ter.: alqm legibus, Cic.: iureiurando populum, Liv. epit.: alqm suis condicionibus, Cic.: eius (C. Marcelli iudicis) religione devinctus atque astrictus, durch desselben Eidespflicht gebunden u. fest umstrickt, Cic. – se scelere astringere u. scelere astringi, sich durch ein Vergehen binden, d.i. sich schuldfällig machen, Cic.: u. so furti sese, Plaut. – m. Ang. woran? od. wozu? durch in od. ad m. Akk., se verbis alterius in iura sacra, Ov.: se ad certa verba, Quint.: milites ad certam stipendiorum formulam, Caes.: astringi ad temperantiam, Plin. ep.: haec utique lex naturae est, quae ad omnem astringit humanitatem, Ambros. de off. 3, 3, 19. – mit Ang. wofür? durch pro m. Abl., se iureiurando pro salute alcis, Suet. Caes. 84.

    lateinisch-deutsches > astringo

  • 16 auspico

    auspico, āvī, ātum, āre (auspex), Auspizien halten, postquam auspicavi, Cato oratt. 1. fr. 15: domi cum auspicamus, Cato oratt. 18. fr. 1: magistratus publice cum auspicant, Caecil. com. 182: cum primo luci hodie ut auspicetis, Atta com. fr. 9. – mit Ang. wofür? worüber? weswegen? durch Dat., super u. Abl., gratiā m. Genet., lucro faciundo ego auspicavi in hunc diem, die Zeichen deuten's, daß ich heut gewinnen muß, Plaut. Pers. 689: non hodie isti rei auspicavi, ut cum furcifero fabuler, »nie hätte mir's heut geträumt, daß usw.«, Plaut. rud. 717: ubi noctu in templum censurae auspicaverit, Tab. cens. b. Varr. LL. 6, 86: id, super quo auspicaverunt, Gell. 3, 2, 10: quod in eo monte Remus urbis condendae gratiā auspicaverit, Gell. 13, 14, 5. – m. Acc. = als Auspizium erhalten od. annehmen, auspicium prosperum, Naev. bell. Pun. 4. fr. 3 V.: mustellam in re capitali sua, Plaut. Stich. 502. – u. übtr., v. Lebl., = etw. andeuten, prophezeien, hesternum illi imbrem lacrimas auspicasse, Apul. flor. 16. p. 21, 21 Kr. – / auspicatus u. auspicato, s. bes.

    lateinisch-deutsches > auspico

  • 17 cribrum

    crībrum, ī, n. (v. cerno = *crino), das Sieb, der Durchschlag (aus Fell, Leinwand, von Haaren usw.), Lucil. 681: novum, Varro fr.: farinarium, Cato u. Plin.: pollinarium, Plaut. u. Plin.: per cribrum cernere, Cato: tenui od. artiore cribro cernere, Plin.: cribro minuto cribrare, Pelag.: pollinario od. farinario cribro subcernere, Plaut. u. Plin.: cribra (Mehlsiebe) rodere (v. Mäusen), Cic. – Sprichw., imbrem in cribrum ingerere, Regen in ein Sieb tragen (= etwas Vergebliches unternehmen), Plaut. Pseud. 102 (s. das. Leo).

    lateinisch-deutsches > cribrum

  • 18 demergo

    dē-mergo, mersī, mersum, ere, herab- od. hinabsenken, herab-, hinabtauchen, versenken, im Passiv demergi auch = versinken, bei Ang. wohin? m. in u. Akk. od. (poet. u. nachaug.) m. bl. Dat.; im Passiv bei Ang. wo? m. in u. Abl., I) eig.: 1) im engern Sinne, in eine Flüssigkeit (in ein Gewässer), a) übh.: candens ferrum in gelidum propere imbrem, Lucr.: candens ferrum in aquam Plin.: lapsu equi in profundum demergi, Aur. Vict.: alia in caenum demersa eruebantur, Curt.: cum lapides in Tiberim demersi essent naufragio, ICt.: repugnantes vulnerare et cloacis (in die Kl.) dem., Suet.: dem. obscenam ponto puppim (Schiff), Ov.: udo (sc. solo) ungulas (v. Tieren), Col.: pullos mari, Suet.: demergi in aqua (Ggstz. emergere), Cic.: C. Marius in palude demersus, Cic.: u. (im Bilde) in profundo veritatem esse demersam, Cic.: u. veritatem demersam esse in alto quodam puteo od. in profundo quodam puteo, Lact. – ohne Ang. wohin? od. wo? se dem., Cic. fr.: equos innatantes (v. einem Fische), Plin.: cornix demersit caput et fluctum cervice recepit, Cic. poët.: equus, in quo vehebar, mecum unā demersus rursus apparuit, Cic.: C. Marius senile corpus paludibus occultasse demersum, Cic.: delphinûm modo demersis aequora rostris ima petunt (v. Schiffen), Verg.: quibus (venenis) mox a Claudio demersis infecta maria traduntur, Suet. – b) insbes.: α) ein Schiff versenken, in den Wellen begraben, navigia (v. Fischen durch ihre Menge), Plin.: demersā nave periit (beim Sturm), Auct. b. Alex.: ebenso parte Liburnicarum demersā, Suet.: regem multitudine eorum, qui ad proximas naves adnatabant, demerso navigio perisse, Auct. b. Alex.: u. prägn. eine Pers., inde profectum eum ad capita quae vocant Sari fluminis foeda tempestas adorta prope cum omni classe demersit, Liv. 33, 41, 7: vehementi circio bis paene demersus est, Suet. Claud. 17, 2. – als milit. t. t., im Kampf in den Grund bohren, vollst. triremem hostium perforare et dem., Auct. b. Alex. 25, 5: oft bl. dem., zB. tredecim capere naves, decem dem., Liv.: omnes fere naves aut dem. aut capere, Curt.: centum et quattuor naves hostium dem., Eutr. – β) (nach dem Glauben der Alten, daß die Sonne beim Untergange ins Meer sinkt) ins Meer hinabsinken lassen, v. Sonnengott, sex ubi sustulerit, totidem demerserit orbes (Scheiben), purpureum rapido qui vehit axe diem, Ov. fast. 3, 517 sq.: Titan... igniferi tantum demerserat orbis, quantum deesse solet lunae, Lucan. 3, 41 sq. – u. intr. dem., v. der Sonne = hinabsinken, untergehen, sol demergit et nascitur, Min. Fel. 34, 11.

    2) im weitern Sinne, übh. in eine Tiefe versenken, tief hinabstecken, a) übh.: origani manipulum in vasculum rubri aeris, Cael. Aur.: dapes avidam in alvum, hinabschlingen, Ov.: per iugulum sinistrum capulo tenus gladium totum alci, hinabstoßen, Apul.: plebs in fossas cloacasque exhauriendas demersa, hinabgesteckt, Liv.: dem. colla umeris, hinabstecken, verbergen, Stat. – b) als t. t. der Landwirtschaft, Schößlinge einsenken, setzen, stirpem, Col.: surculos, Pallad.: salicis ramum terrae (in die E.) utroque capite, Pallad.

    II) übtr., herabsenken, -drücken, Passiv demergi auch = sinken, est enim animus caelestis ex altissimo domicilio depressus et quasi demersus in terram, Cic.: quem paulo ante extulerat (fortuna), demergere (tief zu stürzen) adorta est, Nep.: patriam demersam extuli, Cic.: quamvis enim sint demersae (zu Boden gedrückt) leges alicuius opibus... emergunt tamen haec aliquando, Cic. – dem. alcis filiam in perpetuam virginitatem, zu best. J. verdammen, Iustin.: in mortem paene demersus, fast in des Todes Schlund versunken, Ps. Quint. decl.: concĭdit auguris Argivi domus ob lucrum demersa exitio, tief ins V. gesunken, Hor. – aere alieno demersum esse, tief in Sch. versunken sein, tief in Sch. stecken, Liv. 2, 29, 8; vgl. 6, 27, 6.

    lateinisch-deutsches > demergo

  • 19 demitto

    dē-mitto, mīsī, missum, ere, herabschicken, -gehen (-steigen) lassen, -fallen lassen, herabneigen, -senken, -bewegen u. vgl., I) eig.: A) im allg.: α) pers. Objj.: se manibus, sich mit den H. hinablassen, Liv.: alqm per tegulas, Cic.: alqm per murum, Vulg.: e muris canes sportis (in K.), Sall. fr.: funibus per murum demitti, Liv.: de muris per manus demitti, Caes.: per fenestram in sporta per (über) murum demitti, Vulg.: se ad aures alcis, herabneigen, Cic.: se ob assem, sich niederbücken, Hor.: equum in flumen, Cic.: alqm in metallum antiquum, Cic.: se in illos specus, Sen.: alqm in carcerem, Cic.: alqm in id subterraneum, Plin. ep.: se in Ciliciam, sich hinabbegeben, Cic.: alqm ad imos manes, in die Unterwelt hinabschicken, d.i. ihm den Tod geben, Verg.: ebenso Stygiae nocti, Ov.: umbris, Sil.: morti, neci, Orco, Verg.: alqm in foro boario sub terram vivum, Liv. – alto volucrem caelo, herabschießen, Sil. – β) sachl. Objj.: accensam lucernam, hinablassen (in die Grube), Vitr.: aliae falces submissae (aufwärts gerichtet), aliae demissae (nach der Erde gerichtet), Curt.: id ex alto caeli tecto, Hor.: imbrem caelo, regnen lassen, Verg.: paululum corpus a cervicibus, vorbeugen, senken, Cornif. rhet.: u. so demissis umeris esse, Ter.: demissis cervicibus, Prop.: capite demisso, Cic. u. Catull.: manum in alqd, mit der Hand hinabfahren, hinabgreifen, in usw., Val. Max.: caput ad fornicem, hinneigen, Cic.: caput in sinum, herabneigen, Phaedr.: lacrimas, herabfallen lassen, vergießen, Verg. u. Ov.: robora ferro, fällen, Val. Flacc.: flores, die Blüten verlieren, verblühen (vom Baume), Lucr.: rami ilicis ad terram demissi, bis auf die Erde herabhängend, Suet.: vultum in terram, senken, niederschlagen, Curt.: u. so bl. vultus, Ov.: faciem rubore, Aur. Vict.: oculos in terram, herabschweifen lassen (v. Jupiter), Plin. pan. 80, 5; aber oculos in terram, senken, niederschlagen, Liv. 9, 38, 13: oculos, senken, niederschlagen, Ov. met. 15, 612; u. = zufallen lassen (zum Schlaf), Val. Flacc. 3, 41. – dem. aures, herabhängen lassen, senken (als Zeichen der Sanftmut u. Milde, v. Zerberus), Hor. carm. 2, 13, 34 (Ggstz. tollere aures, Hor. epod. 6, 7): aber dem. auriculas, sinken-, hängen lassen (aus Mutlosigkeit, v. Esel), Hor. sat. 1, 9, 20. – dem. aures suas ad verba alcis, jmds. Bitten gnädig anhören, Sen. – Sprichw., de caelo demitti, vom Himmel herabgeschickt werden, d.i. durch übernatürliche Macht entstehen, Liv. 10, 8, 10: u. so caelo demitti, Quint. 1, 6, 16. – B) insbes.: 1) milit. t. t.: a) dem. arma, die Waffen (vor jmd.) senken, (als milit. Begrüßung), Auct. b. Afr. 85, 6 (versch. von arma dimittere, d.i. die Waffen wegwerfen, strecken). – b) dem. castra ad etc., das Lager hinabverlegen, castra relictis locis superioribus ad ripas fluminis, Hirt. b. G. 8, 36, 3. – c) dem. agmen, exercitum u. dgl., eine Mannschaft nach einer niederen, ebenen Gegend hinabziehen lassen, mit einer Mannschaft hinabziehen, agmen in inferiorem campum, in vallem infimam, in Thessaliam u. dgl., Liv.: exercitum in planitiem, in vallem, Frontin. – bl. agmen, levem armaturam, Liv. – refl., dem. se, sich hinabziehen, v. Heereszug, Caes. u. Cic. – 2) als naut. t. t., dem. antennas, die Rahen herablassen, Sall. hist. fr. 4, 41 (49). Auct. b. Alex. 45, 2: effugit hibernas demissa antemna procellas, Ov. trist. 3, 4, 9: u. so stringere vela, demittere armamenta, Sen. de ben. 6, 15, 6. – 3) den Strom hinabschicken, a) segelnd = hinabsegeln lassen, navem eandem secundo amni Scodram, Liv.: quove magis fessas optem demittere naves, quam etc., Verg.: arma, classem, socios dem. Rheno, Tac. – b) schwimmend = hinabschwimmen lassen, pecora secundā aquā, Frontin.: farinam doliis secundā aquā Volturni fluminis, Frontin. – 4) eine Flüssigkeit usw. hinabfließen lassen, a) aktiv = eingießen, einflößen, per cornu singulis (suibus) ternos cyathos gari, Col.: coctos brassicae coliculos triginta ex oleo et garo salivati more, Col. – b) refl. se dem. u. Passiv demitti medial, sich herab- od. hinabergießen, herab- od. hinabfließen, herab- od. hinabströmen, α) v. Gewässern: concava vallis erat, quo (wohin) se demittere rivi assuerant pluvialis aquae, Ov.: Scamander ab Idaeo monte demissus, Mela: Arauris ex Cebennis demissus, Mela: Baetis ex Tarraconensi regione demissus, Mela: Araxes Tauri latere demissus, Mela. – β) v. Blut im Körper: demissus sanguis in pedes, hinabgeströmte, hinabgedrungene, Col. 6, 12, 1 u. 38, 3. – 5) den Bart od. das Haupthaar lang herabhängen-, herabwachsen lassen, Partiz. demissus, lang herabhängend, lang herabgewachsen, dem. barbam, ICt.: mollem malis barbam, Lucr.: barba demissa, Sen. rhet.: barba prope barbarice demissa, Capitol.: demissus capillus, Plin. ep.: demissi capilli, Ov.: demissus crinis, Ov.: demissae comae, Prop.: poet. übtr. auf die Pers., intortos demissus vertice crines, Sil. 3, 284. – 6) ein Gewand lang herabfallen od. -wallen lassen, Passiv demitti, lang herabfallen, -wallen, Partiz. demissus, lang herabfallend od. - wallend (s. Arntzen Aur. Vict. de Caes. 21, 1), togam ad calceos usque, Quint.: latum pectore clavum, Hor.: laxior usque in pedes demittitur toga, Sen. rhet.: tunicam demissam habent ad talos, Varro fr.: usque ad talos demissa purpura, Cic.: praetexta demissa ad talos, Quint.: vestimentum demissum usque ad talos, Spart.: indumenta in talos demissa, Aur. Vict.: laena demissa ex umeris, Verg.: demissa stola, Hor.: tunica demissa, herabhängende = entgürtete, Hor. u. Prop. – 7) in den Boden usw. einfügend, grabend hinablassen, hinabsenken, einsenken, a) Steine, Pfähle usw.: huc caementa (Bausteine), Hor.: huc teretes stipites, Caes.: sublicas in terram, Caes. – prägn., einen Grund usw. in die Tiefe aufführen, legen, triginta pedes in terram turrium fundamenta demissa sunt, Curt. 5, 1 (5), 31. – od. einen Brunnen usw. in die Tiefe graben, alte iubebis in solido puteum demitti, Verg. georg. 2, 230. – b) pflanzend einsenken, setzen, taleam, Cato: altius ea (= eas arbores), quae summā tellure gaudent, Plin.: haec et similia quaternos pedes oportet demitti, Plin. – 8) mit Gewalt einschlagend, einstoßend hinab-, hineinsenken, einschlagen, a) einen Keil usw.: cuneum tenuem ferreum vel osseum inter corticem et materiem ne minus digitos tres, sed considerate, demittito, Col. 5, 11, 4. – b) eine Waffe hinabsenken, hinabstoßen, hinabbohren, gladium in iugulum, Plaut.: ferrum in pectus, Tac.: ensem capulo tenus in armos, Ov.: ferrum iugulo, Ov. – prägn., M. Cato vulnera parum demissa laxans, weil sie nicht tief genug (geschlagen) sind, Sen. ep. 67, 13. – c) ein chirurg. Instrum. einführen, specillum in fistulam, Cels. 5, 28, 12: fistulam in iter urinae, Cels. 7, 26. – 9) (als t. t. der Geom.) eine Linie usw. von oben nach unten beschreiben, fällen, in quattuor partibus volutarum secundum extremi abaci quadram lineae demittendae (sunt), quae cathetoe dicuntur, Vitr. 3, 5, 5. – 10) der Lage nach sichherabziehen lassen, quā se subducere colles incipiunt mollique iugum demittere clivo, Verg. ecl. 9, 7 sq.: gemino demittunt brachia muro, Verg. Aen. 3, 535. – gew. demittere se u. Pasiv demitti medial = sich hinab- od. herabziehen, sich hinab- od. herabsenken, quā se montium iugum paulatim ad planiora demittit, Curt.: tunc specus alte demissus et quantum demittitur amplior, Mela: demissa Piraeum versus muri brachia, Iustin. – II) übtr.: A) im allg.: se animo, Caes., od. animum, Cic., od. mentem, Verg., den Mut sinken lassen, kleinmütig werden. – cum in eum casum fortuna me demisisset, mich hineingebracht, Planc. in Cic. ep.: se in causam, sich einlassen, Cic. – alqd in pectus, sich tief einprägen, zu Herzen nehmen, Liv. – alqm periculo, entfernen, befreien von usw., Prop. – eo rem demittit Epicurus, si unus sensus semel in vita mentitus sit, nulli umquam esse credendum, gibt so weit nach, daß er einräumt, wenn usw.... so sei usw., Cic. Acad. 2, 79. – B) insbes.: 1) sich, seinen Vortrag usw. (ganz seinen Fähigkeiten, seiner Würde entgegen) zu etwas herablassen, herabstimmen, se ad minora, Quint.: vim dicendi ad unum auditorem, Quint.: demitti in adulationem, Tac.: se in preces, Sen. rhet.: nimis se demittere, v. Redner (Ggstz. nimis se attollere), Sen. rhet. – 2) demitti ab alqo u. dgl., abstammen, seinen Ursprung herleiten von usw., ab alto demissum genus Aeneae, Hor.: a magno demissum nomen Iulo, Verg.: Romanus Troiā demissus, Tac.

    lateinisch-deutsches > demitto

  • 20 effundo

    ef-fundo (ecfundo), fūdī, fūsum, ere (ex u. fundo), ausgießen, ausschütten, ergießen, wie εκχέω, I) im engern Sinne, 1) flüssige Körper: aquam oblatam in galea, Frontin.: umorem, Cels. – prägn., ausgießen = ausgießend leeren, pelves, Iuven.: poculum in barathrum (Bauch), Plaut. – dah. auch a) (wie χέω) fließen lassen, procella imbrem effuderat, hatte einen Regenstrom veranlaßt, Curt.: eff. multum sanguinem, Cic., plurimum sanguinem, vergießen, Curt.: lacrimas, vergießen, Cic. u.a.: u. so lacrimas salsas, Lucr.: effusae gaudio lacrimae, Liv. – dah. bei andern sließen machen, vergießen, crimen effusi humani sanguinis, Augustin. de civ. dei 1, 26: se effuso sanguine satiare, Augustin. serm. 116, 7: ut tantus sanguis effunderetur, Augustin. de civ. dei 1, 30. – u. b) refl. se effundere u. medial effundi, sich ergießen, v. Gewässern, eff. se in mare, effundi in Oceanum, Plin.: Tiberis effusus super ripas, ergoß sich (trat) über seine Ufer, Liv.: mare redundat numquam neque effunditur, tritt weder über, noch ergießt es sich (in andere Gewässer), Cic. – v. Regen u. Hagel, effuso imbre, Liv.: imber effusus nubibus, Verg.: grandine effusā (sich entladendem) praecipitant nimbi, Verg. – Partic. im Plur. subst., effūsa, ōrum, n., der Urin, reliquias (Exkremente) et effusa intueri (v. Arzte), Sen. de const. sap. 13, 2. – 2) nichtflüssige Körper aus schütten, anulos, Liv.: milium vel frumentum in flumen, ICt.: partem leguminis super mensam, Petron. – dah. v. Sturm, procella nivem effuderat, hatte ein Schneegestöber veranlaßt, Curt. – prägn., ausgießen = ausgießend leeren, saccos nummorum. Hor.

    II) im weitern Sinne, A) mit vorherrschendem Begr. des ex: 1) einen Gegenstand heraus-, herab-, niederlegen usw., a) übh.: ut in gremium eius (sc. medici) caput resupinus effundat, hinstrecke, Cels. – b) mit Gewalt = heraus-, herab-, niederwerfen, -schlagen, -schmettern, hinstrecken, alci oculum, ausschlagen, Ulp. dig. – alqm sub portis, Verg.: alqm solo, fulvā arenā, hinstrecken auf ufw., Verg. – insbes. v. Pferden = den Reiter, Führer (von sich, vom Wagen) abwerfen (vgl. Fabri Liv. 22, 3, 11. Mützell Curt. 8, 14 [50], 34), Liv., Verg. u.a.: eff. consulem super caput, Liv.: regem per caput, Liv.: posito magis rege, quam effuso, nachdem das Pferd den König mehr sanft abgesetzt, als abgeworfen hatte, Curt. – poet., per leve effundat iunctura ungues, mache ab- od. ausgleiten den Nagel, Pers. 1, 65. – 2) eine Menschenmenge gewaltsam forttreiben, -drängen, excutiat Teucros vallo atque effundat in aequum, Verg.: omnem utrimque equitatum certaminis studium effundit, treibt die Kampfbegierde auf den Wahlplatz, Liv.

    B) mit vorherrschendem Begr. des Verbums (fundo): 1) etwas Zusammengefaßtes loslassen, fahren-, schießen lassen, iterum sinum (sc. ex toga factum), die (gefaltete) Toga wieder entfalten, Liv.: u. so effuso sinu, aufgegangen, Tibull.: manibus omnes habenas, Verg. (vgl. im Bilde irarum omnes habenas, dem Zorne die Zügel schießen lassen, Verg.): sive gradum seu frena, Stat. – 2) in Menge-, nach allen Seiten hin loslassen, a) Geschosse = werfen, schleudern (wie χέειν δοῦρα), tela, Verg.: u. so telorum omnis generis vis ingens effusa est in eos, es fiel ein ungeheurer Hagel von Geschossen auf sie, Liv. – b) andere Objekte: si primum impetum (Anlauf), quem fervido ingenio et caecā irā effundunt (loslassen = machen), sustinueritis, Liv. – medial, nimbus effusus, Liv.: ingenti fragore caeli procella effusa, Curt.: in nocturno tam late effuso incendio, soweit um sich greifenden, Liv. – 3) lebende Wesen in Menge herausschicken, -senden, auxilium castris, Verg.: universos in hostes, sich losstürzen lassen auf usw., Curt. – dah. (von einer Menge selbst) refl. se effundere od. medial effundi = heraus- od. hinströmen, -stürzen, -rennen, -stürmen, sich ausbreiten, in Masse sich aufmachen, -sich wohin begeben, ex omni se provincia eff., Liv.: cunctum senatum, totam Italiam esse effusam, habe sich in Masse aufgemacht, Cic.: se eff. od. effundi carceribus, hervorstürzen, -rennen (v. den Quadrigen beim Wagenrennen), Verg.: se eff. in publicum, Liv.: effundi castris, Liv.: vulgum effusum oppido, Sall.: effundi in spectaculum, Ps. Quint. decl.: effusis undique Romanis, da von allen Seiten die Römer auf ihn los drängten, Tac.: huc omnis turba ad ripas effusa (sich drängend) ruebat, Verg.: in suos quaeque effusae (matres, coniuges), zu den Ihrigen sich drängend, den Ihrigen zufliegend, Liv.: omnibus ordinibus obviam effusis, entgegenströmten, Liv.: tunc Celtiberi omnes in fugam effunduntur, drängen sich zur Fl., begeben sich auf die Fl., Liv. – v. einer Volksmenge, se effundere u. Passiv effundi, in ein Land hinein-, hereinbrechen, ein Land überschwemmen, eo (dahin) se, Liv.: in Asiam se eff., Vell.: in Graeciam se eff., Liv. u. Iustin.: sese in nostras provincias, Val. Max.: se in Pontum et Thraciam, Suet.: Galli effusi per Illyricum, Liv.: effusa immanis vis Germanarum gentium, Vell. – 4) ausströmen = in Menge von sich geben, a) Töne, tuba sonum patentiore exitu effundit, Sen.: tibiaque effundit socialia carmina vobis, Ov. – v. Pers. = dem Munde entfließen-, entströmen lassen, hören (vernehmen) lassen, tales voces, Verg.: vocem convenientissimam conscientiae, Vell.: tales in aëra questus, Ov.: risum iam diu compressum, in Lachen ausbrechen, Petron.: illam procellam eloquentiae, sich entladen lassen, Quint.: tales pectore questus, aus dem Busen ergießen, ausstoßen, Verg.: cum quantum volebam iocorum conviciorumque effudissem, Sen. contr. exc. 3. praef. § 17. – u. medial, vox in coronam turbamque effunditur, die Rede sucht sich bei den Umstehenden u. beim Volkshaufen hörbar zu machen, Cic. Flacc. 69: u. poet., tali effunditur irā m. folg. dir. Rede, Val. Flacc. 7, 34. – b) Früchte usw. = in Menge hervorbringen, hervorbringend verbreiten, segetes effundunt fruges, Cic.: autumnus effundit fruges, Hor.: caligo, quam circa umidi effuderant montes, Curt.: caligo, quam fumus effuderat, Curt.: u. so (bildl.) haec aetas hanc (oratorum) copiam effudit, Cic. – 5) Vermögen, Geld usw. vergeuden, verschwenden, versplittern, unnütz verwenden, aerarium, sumptus, Cic.: omnes fortunas, Tac.: quod adeptus est per scelus, id per luxuriam effundere et consumere, Cic.: patrimonia eff. largiendo, Cic.: bis et vicies milies sestertium donationibus, Suet.: in largitiones effusas tria patrimonia, Ascon.: reditus publicos non in classem exercitusque, sed in dies festos, Iustin.: absol., ecfundite (vergeudet), emite, facite, quod vobis lubet, Ter. adelph. 991.

    III) übtr.: A) im allg., ausströmen, ausschütten = reichlich mitteilen usw., 1) v. Lebl.: marga primo plus aspera et quae in herbas non effunditur, sich (seine Kraft) den Gewächsen nicht mitteilt, Plin. 17, 48. – 2) v. Pers.: a) übh.: Fabianus mihi non effundere (ausströmen) videtur orationem, sed fundere (strömen); adeo larga est et sine perturbatione, non sine cursu tamen veniens, Sen.: quae quidem te video sine definitione et sine exemplis effudisse, Cic.: nec enim omnia effundam, ich will mich nicht ganz aussprechen, Cic.: effudi vobis omnia quae sentiebam, ich habe meine Herzensmeinung darüber gegen euch ausgeschüttet, Cic.: effudit illa omnia, quae tacuerat, Cic. – effudi (si ita vis) honores in mortuos, habe die T. mit Ehren überschüttet, Cic. ep. ad Brut. – b) im üblen Sinne, über od. gegen jmd. ergießen, ausschütten, auslassen, omnem suum vinolentum furorem in alqm, Cic.: iram in alqm, Liv.: omne odium in alqm, Liv. B) insbes., refl. u. medial (v. Pers.): a) effundere se in alqa re, sich in irgend einer Leidenschaft gehen lassen, -die Zügel schießen lassen (Ggstz. se continere in etc.), eff. se in aliqua libidine, Cic. parad. 3, 21 [vgl. (unter effusus] effusior in largitione, Cic. Cael. 13). – b) effundi in alqd, in einen Zustand usw. gleichs. sich ergießen, sich ganz auflösen, ihm sich ganz hingeben (vgl. Ruhnken Suet. Aug. 98, 4), in cachinnos, sich ausschütten vor Lachen (εκχεισθαι γέλωτι), Suet.: in iocos, ausgelassen scherzen, Suet.: in lacrimas, Tac., od. poet., lacrimis, Verg., in Tränen zerfließen: in questus, in vota, sich ergießen in usw., Tac.: effundi in laudes principum, die H. maßlos loben, Lact. 5, 2, 7: effusi in adulationem, maßlos der Schm. sich ergebend, Tac. hist. 2, 80. – c) effundi od. (selten) effundere se in alqd, einer Leidenschaft usw. od. Person sich ganz hingeben, sich überlassen, ihr leidenschaftlich sich ergeben, -nachhängen, in etw. sich ganz gehen lassen (vgl. Mützell Curt. 8, 4 [16], 25), nimio successu in tantam licentiam socordiamque effusus, ut etc., Liv.: sunt ante omnes Numidae barbaros effusi in venerem, der Wollust übermäßig ergeben, höchst sinnlicher Natur (vgl. κεχυμένος ες τὰ ἀφροδίσια), Liv.: eff. in amorem alcis, jmd. leidenschaftlich lieben, Tac. u. Curt.: eff. invinum (dem Weintrinken), Curt.: eff. in voluptates, Sen.: eff. in od. ad luxuriam, Liv.: totus in laetitiam effusus est, Iustin.: pars (principum) ita in Romanos effusi erant, ut etc., waren so ganz u. gar auf die R. aus, den R. so unbedingt ergeben, daß usw., Liv.: se in omnes libidines effudit, Tac. ann. 14, 13 extr. – v. Lebl., quorum stomachus in vomitiones effunditur, zum Erbrechen sehr geneigt ist, Plin. 23, 43.

    C) prägn.: 1) vollständig verschütten = auf einmal verscherzen, alcis gratiam, Cic. ep. 2, 16, 1. – 2) ausschütten = auf einmal od. vollständig verbrauchen, -verwenden, von etw. einen vollständigen Gebrauch machen, omnia rei publicae remedia, Cic.: supremum auxilium, Liv.: quantumcumque virium habebat, primo impetu effudit, Liv.: u. so vires effundite vestras, Verg.: ibi omnis effusus labor, hin war alle Mühe, Verg. – 3) fahren lassen, a) das Leben gleichs. ausströmen lassen, aushauchen, animam, Verg., Sil. u. Macr.: vitam, Ov.: spiritum, Tac. ann. 2, 70: spiritum extremum in victoria, Cic. Phil. 14, 32: indemnatum spiritum, freiwillig sein Leben opfern, Petron. 111, 11: non effundere mihi spiritum videbar, sed tradere, Sen. ep. 78, 4. – b) einen Affekt fahren lassen, aufgeben, ablegen, cum inclusum illud odium multarum eius in me iniuriarum, quod ego effudisse me omne arbitrabar, residuum tamen insciente me fuisset, omne repente apparuit, Cic. ep. 1, 9, 20: curas, Iuven.: omnem curam sui, alle Aufmerksamkeit auf sich selbst verlieren, Sen. – / exfūtī = effusi, Paul. ex Fest. 81, 10.

    lateinisch-deutsches > effundo

См. также в других словарях:

  • Imbrem in cribrum gerere. — См. Решетом воду мерять …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Non pluris refert, quam si imbrem in cribrum ingeras. — См. Решетом воду мерять …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • LYCHNUS — apud Mart. l. 4. Epigr. 90. cuius Epigraphe de rusticatione. v. 8. Dum parvus lychnus modicum consumat olivi, ex Graeco λύχνος, lucerna est. Alias Luctat. Placid. Grammaticus, ad Stat. Theb. l. 1. v. 520. Ast alii tenebras et opacam vincere… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Regen (Subst.) — 1. Alltäglicher Regen ist ungelegen, zuweilen ein Regen ist Segen. »Besucher sind gleich dem Regen, dessen wir leicht überdrüssig werden, wenn er täglich kommt, den wir aber erflehen, wenn er ausbleibt.« (Witzfunken, Va, 53.) 2. An mässigem… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • решетом воду мерить — (иноск.) потерять время Решетом воду носить. В решете ветер ловить. Ср. Толков много, только толку нет... Так рассуждать все одно, что в решете воду таскать! Мельников. На горах. 4, 2. Ср. Wasser in ein Sieb schöpfen. Ср. Cribro aquam haurire.… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона

  • Решетом воду мерять — Решетомъ воду мѣрять (иноск.) потерять время. Решетомъ воду носить. Въ решетѣ вѣтеръ ловить. Ср. Толковъ много, только толку нѣтъ... Такъ разсуждать все одно, что въ решетѣ воду таскать! Мельниковъ. На горахъ. 4, 2. Ср. Wasser in ein Sieb… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Wässerlein — 1. Die heîmlichen Wassarl schweibe die grössten Stöck aus. (Oberösterreich.) 2. In kleinen Wässerlein fängt man Fische gross und klein. 3. Man fahet auch wol inn einem geringen Wässerlin gross vnd klein fisch. – Henisch, 1115, 67; Petri, II, 445 …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Tégula — es una transcripción al español del substantivo latino tegula («teja»), que se forma sobre una raíz teg que expresa la idea de «cubrir». A este término se asocia ímbrice, del lat. imbricem (caso acusativo de imbrex), que a su vez es un derivado… …   Wikipedia Español

  • CONYZA — mas et femina, describitur Hesychio, in voce Κόνυζα: ubi βοτάνην ἄφυλλον vocat feminam, quod tenuia et angusta habeat folia, marem vero ait esse Φυτὸν ἱκανῶς ἔυφυλλον, largiter soliatam. Unde et stramenta farciebant et scopas faciebant. Sed et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CUCULLUS — Graecae notationis, teste Salmasiô: Κόκκυς enim est galea, vel galerus, Hesych. unde Cucus, diminutiv. Cucullus et Cucullio, apud Capitolin. in Vero, c. 4. tegmen fuit capitis acuminatum in summo, uti vocis origo innuit; κόκκυς enim λόφον proprie …   Hofmann J. Lexicon universale

  • DANAE — filia Acrisii, Regis Argiv. ex Eurydice, filia Lacedaemonis, qui cum oraculo monitus esset, fore, ut a nepote occideretur, filiam munitissimae turi inclusit: cuius amore captus Iuppiter in imbrem aureum se convertit, et per tegulas in puellae… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»