Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

hiemis

  • 81 transmitto

    trans-mitto (trāmitto), mīsī, missum, ere, I) einen fremden Gegenstand zu einem Punkte hinüber-, über einen Raum hin-, durch einen Raum hindurchschicken = - gehen lassen, also: A) hinüberschicken, -gehen od. - kommen lassen, -bringen, 1) eig.: a) übh.: pecora in campum, Tac.: in formas coactam materiam, Colum. – b) über ein Gewässer, übersetzen lassen, übersetzen, legiones, Vell.: equitatum celeriter, Caes.: m. Angabe wohin? cohortem Usipiorum in Britanniam, Tac.: classem in Euboeam ad urbem Oreum, Liv.: Ligures in naves impositos praeter oram Etrusci maris Neapolim, Liv. – 2) übtr.: a) im allg.: bellum in Italiam, hinüberspielen, Liv.: u. bl. bellum, Tac.: vitia cum opibus suis Romam, Iustin.: vim in alqm, gleichs. loslassen = anwenden, Tac. – b) insbes., überlassen, d.i. α) anvertrauen, huic hoc tantum bellum, Cic. de imp. Pomp. 42. – β) übergeben, abtreten, hereditatem filiae, Plin. ep.: res matris alci, Apul.: poma intacta ore servis, an die Sklaven weitergeben, Tac.: munia imperii, einem anderen abtreten, Tac. – durch Kauf, ut illam transmittas sibi, Plaut. – γ) widmen, suum tempus temporibus amicorum, Cic.: vigiles operi noctes, Suet.
    B) über od. durch etw. (gehen-, setzen lassen, durchlassen, 1) eig.: a) im allg.: equum per amnem, Liv.: exercitum per fines, Liv. – vehem feni large
    ————
    onustam, Plin.: lucem, durchlassen, Sen.: favonios, Plin. ep.: imbres, Plin. – b) insbes.: α) durchstechen, -stecken, facem per pectus, Sen. poët.: acum duplicem muliebrem capillum ducentem, Cels. – β) von einem Punkte durch od. über einen Raum usw. hinweg bis zu einem anderen Punkte führen, legen, transmissum per viam tigillum, quer über die Straße gesteckt, Liv.: super templum Augusti ponte transmisso, über den Tempel des Augustus hinweggeführt, Suet. – 2) übtr.: acquiescamus iis, quae iam hausimus, si modo non perforato animo hauriebamus et transmittente quicquid acceperat, durchlassend = vergessend, Sen. ep. 99, 5.
    C) vorüber-, vorbeilassen, 1) eig.: agmina, Val. Flacc.: hastam, Stat. – 2) übtr., vorüberlassen = fahren lassen, in Frieden lassen, aufgeben, innumeris veluti leo forte potitus caedibus imbelles vitulos mollesque iuvencas transmittit, läßt gehen, läßt unberührt, Stat.: Gangen amnem (die Eroberung des G.), Curt.: Iunium mensem transmissum, man habe aufgegeben, fallen lassen, Tac.
    II) selbst über od. durch etw. setzen, (übersetzen) -gehen, -laufen, -schwimmen, 1) eig.: a) im allg.: α) m. Acc. des Ortes usw., über den man setzt, Hiberum, Liv.: maria, v. Pers. (zB. discendi aut visendi causā), Cic., v. Vögeln = über die M. fliegen, Cic.: mare, durchschwimmen, Plin.: flumen ponte, Tac.:
    ————
    Alpes, Liv.: patentes campos cursu, flüchtig durcheilen, Veget.: poet., cursum (wie πορθμεύειν τον πλοῦν), Verg.: sinus transmitti oporteret, Cic.: amne transmisso, Tac.: clementi transmisso clivulo, Apul. – β) absol.: ab eo loco conscendi (habe ich mich eingeschifft), ut transmitterem, Cic.: sin ante transmisisset, Cic.: m. Ang. von wo? u. wohin? inde, Cic.: numquam a Brundisio nisi hieme summā, Cic.: Uticam ab Lilybaeo, Liv.: a Brundisio Dyrrhachium, Suet.: ex Corsica in Sardiniam, Liv.: ex Sardinia ab Lentulo praetore in Africam (v. Schiffen), Liv.: Passiv unpers., in Ebusum insulam transmissum (est), Liv. 22, 20, 7. Vgl. Drak. Liv. 25, 31, 12. – b) insbes.: α) über oder durch einen Raum usw. werfen, -schleudern, u. dgl. tectum lapide vel missili, Plin.: flumina disco, Stat. – übtr., quantum Balearica torto funda potest plumbo medii transmittere caeli, Ov. – β) durchstechen, durchbohren, pectus cuspide, Sil.: von der Waffe, pectus transmittit (durchfährt = durchbohrt) cuspis, Sil. – 2) übtr.: a) übergehen = unbeachtet-, unberücksichtigt-, unberührt lassen, nicht beachten, nicht berücksichtigen (vgl. Ruperti Tac. ann. 4, 55, 1), Hypaepeni transmissi ut minus validi, Tac.: apud quos inania transmittuntur, Tac. – Scaurum silentio transmisit, Tac.: nihil silentio, Tac.: sententiam silentio, deinde oblivio, Tac.: haud fas, Bacche, tuos tacitum transmittere honores, Sil.: qui in
    ————
    praetura omnibus edictis sine honore ac mentione ulla (ohne jede ehrenvolle Erwähnung) eum transmiserat, Suet. – b) eine Zeit zubringen, durchleben, omne hoc tempus inter pugillares et libellos iucundissimā quiete, Plin. ep.: vitam per obscurum, Sen.: quattuor menses hiemis inediā, Plin.: steriles annos, Stat.: ille, cui multi anni transmissi sunt, dem viele Jahre vergangen, über den v.J. hingegangen sind, Sen. ep. 93, 4. – c) einen Zustand usw. überstehen, durchmachen, febrium ardorem, Plin. ep.: discrimen (v. einem Kranken), Plin. ep.: secessus voluptatis, Plin. ep.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > transmitto

  • 82 violentia

    violentia, ae, f. (violentus), die Gewalttätigkeit, Heftigkeit, das ungestüme Wesen, der Ungestüm, die Wildheit, a) v. Pers.u. persönlichen Zuständen, hominis, Cic.: fortunae, Tücke, Sall.: ingenii, Tac.: gentium, Tac.: vultus, Ov.: prompta resistendi viol., Solin. 36, 2 M.: huiuscemodi violentia pulsandi atque laedendi, der allerwärts mögliche frevelhafte Mutwille tätlicher Beleidigung und Verletzung, Gell. 20, 1, 34. – Ggstz., si dolo nihil profecerit, vi et violentiā deicere (eos) conatur, Lact. 3, 29, 15. – Plur., Augustin. epist. 93, 2; de civ. dei 22, 22. p. 604, 10 D.2 – b) v. sachlichen usw. Ggstdn.: v. vehemens vini, Lucr.: v. ventorum, Plin. u. Flor.: v. assidua hiemis, Colum.: Plur. omnes violentiae, Ps. Apul. herb. 128.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > violentia

  • 83 adversus

    I.(adi.) 1) противный, adv. voluntas (1. 6 § 2 D. 33, 8);

    pars adv., противная сторона в процессе (1. 4 § 4 D. 3, 2).

    2) неблагоприятный, adv. casus, evenlus (1. 1 pr D. 4, 6. 1. 3 § 7 D. 27, 4);

    adv. valetudo (см.);

    adversa, труды, adv. hiemis (1. 26 C. Th. 13, 5).

    II. (praep.) 1) против, adv. edictum, Sctum, voluntatem testatoris facere aliquid (1. 52 D. 18, 1. 1. 38 § 3 D. 32. 1. 102 pr. D. 50, I7);

    causam ajere adv. aliquem (1. 10 D. 3, 1);

    appellare, provocare adv. aliquem, adv. sententiam (1. 18 D. 48, 2. 1. 1 pr. D. 49, 4);

    servitutem habere adv. aliquem (1. 16 D. 8, 4);

    possessionem interrumpere adv. aliquem (1. 5 D. 41, 3).

    2) в отношении к, ius hereditatis retinere adv. aliquem (1. 4 D. 38, 16): sententiae acquiescere adv. aliquem (1. 3 § 1 D. 49, 1);

    pertinere adv. aliquid (1. 21 D. 1, 18);

    iactura adv. substantiam (1. 21 D. 1, 18).

    3) no (secundum), напр. bon. possessio adv. (против. contra) tabulas (Ulp. XXVIII, 1);

    testari adv. leges civitatis suae (UIp. XX. 14. Другие читают secundum вместо adv.).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > adversus

  • 84 asper

        asper era, erum (poet., abl plur. aspris, V.), adj. with comp. and sup.    [ab + spes], without hope, adverse, calamitous, troublesome, cruel, perilous: tempora: oppugnatio, Cs.: mala res, spes multo asperior, S.: venatus, V.: fata, V. — As subst: aspera multa pertulit, hardships, H. — Of nature and character, rough, harsh, hard, violent, unkind, cruel: homo naturā: Iuno, V.: iuvenis monitoribus, H.: asperrimi ad condicionem pacis, L.: rebus non asper egenis, V.: cladibus asper, exasperated, O.: doctrina asperior: fores, i. e. of a cruel mistress, H.: Asperior tribulis (Galatea). more unfeeling, O. — Wild, savage, fierce: (anguis) siti, V.: tactu leo, H.: facetiae.—Of climate, harsh, severe: caelo Germania, Ta.: hiemps, S.: asperrimo hiemis, in the depth, Ta. — Of style, harsh: oratio. — Rough, uneven: regio: loca, Cs.: rura dumis, V.: rubus, prickly, V.: aequora ventis, H.: pocula signis, i. e. wrought in relief, V.: frons cornu, O.: capilli (i. e. hirsuti), H.: maria, stormy, V.: vinum, harsh, T.: pronuntiationis genus, rough: littera, i. e. the letter r, O.
    * * *
    I
    aspera -um, asperior -or -us, asperrimus -a -um ADJ
    rude/unrefined; cruel/violent/savage/raging/drastic; stern/severe/bitter; hard; rough/uneven/shaggy, coarse, harsh; embossed/encrusted; (mint condition coins); sharp/pointed, jagged/irregular, rugged/severe; sour, pungent, grating, keen
    II
    aspra -um, asprior -or -us, asprissimus -a -um ADJ
    rough/uneven, coarse/harsh; sharp/pointed; rude; savage; pungent; keen; bitter

    Latin-English dictionary > asper

  • 85 cāsus

        cāsus ūs (dat. cāsū, Cs.), m    [1 CAD-], a falling, falling down, fall: nivis casus terrorem adiecit, L.: Antiqui memor casūs, O.: graviore casu Decidunt, H.: casuque fuit miserabile carmen, in his fall, O.: concidit casu gravi, Ph.: altior, Iu.: loci casūs, i. e. destruction (by an earthquake), O. —Fig., of time, the end: sub casum hiemis, V.— A loss, fall, overthrow, ruin, failure: ex nostro casu hanc vitae viam pertimescere: ingredi sine casu aliquo, false step: gravis casus in servitium ex regno, S.: urbis Troianae, V. — Of events, an occurrence, event, accident, chance, emergency: novi casūs temporum: in eiusmodi casu, such an emergency, Cs.: ad talem casum perfugium, L.: si quos locus aut casus coniunxerat, S.: adversi, secundi, N.: magno accidit casu, Cs.: rariores: dubii, H.—A chance, occasion, opportunity: hoc ipso tempore et casu, Cs.: casūs mortis habere: praeclari facinoris casum dare, S.—An adverse event, misfortune, mishap, mischance, accident, calamity: meum casum tam horribilem: ne minimo quidem casu (dat.) locum relinquere, Cs.: sive alius casus lecto te adfixit, H.: Saturnini atque Gracchorum casus, i. e. death, Cs.: cum tantum senatorum sui quemque casūs absumpsissent, L.: Bomilcaris, S.: insontis amici, fate, V. — In gram., a case (of a noun).
    * * *
    I
    grammatical case; termination/ending (of words)
    II
    fall, overthrow; chance/fortune; accident, emergency, calamity, plight; fate

    Latin-English dictionary > cāsus

  • 86 hiems (hiemps)

        hiems (hiemps) emis, f    [cf. χειμών], the winter, winter time, rainy season: hieme summā, in the depth of winter: gravissimā hieme, Cs.: acris, H.: hiems appropinquabat, Cs.: hieme confectā, Cs.: Stridebat hiems, Iu.: montīs hieme et aestate peragrantes, i. e. in all seasons: Sol Nondum hiemem contingit equis, V.: vim frigorum hiemumque excipere: Est ubi plus tepeant hiemes? H.: maturae hiemes, Cs.: post certas hiemes, H.: multas hiemes vidit, Iu.— The god of storms, winter: mactavit Hiemi pecudem, V.: glacialis, O.— Stormy weather, storm, tempest: hiemi navigationem subicere, Cs.: maritimos cursūs praecludebat hiemis magnitudo: navem ex hieme servat, N.: imber Noctem hiememque ferens, V.: Eois intonata fluctibus, H.—Fig., cold, frost: letalis in pectora venit, a deadly chill, O.: Pessima mutati coepit amoris hiems, cold, O.

    Latin-English dictionary > hiems (hiemps)

  • 87 modestia

        modestia ae, f    [modestus], moderation: hiemis, Ta.— Unassuming conduct, modesty: vitae: avaritia sine modestiā, S.: Meā pertinaciā factum, haud tuā modestiā, T.— Discretion, moderation, sobriety: militaris, L.: disciplinae, Ta.: tantā in iniuriā: ab milite modestiam desiderare, Cs.: neque modum neque modestiam victores habent, S. — Shame, shamefastness, modesty: virginalis, Pac. ap. C.— Sense of honor, honor, dignity: neque modestiae suae parcere, S.— Correctness of conduct, propriety.
    * * *
    restraint, temperateness; discipline; modesty

    Latin-English dictionary > modestia

  • 88 praeclūdō

        praeclūdō sī, sus, ere    [prae+claudo], to shut off, shut, close: portas consuli, Cs.: fores, Pr.— To close, forbid access to: orbem terrarum civibus: maritimos cursūs praecludebat hiemis magnitudo. — To shut off, hinder, stop, impede: omnibus vocem, L.: linguam meam Ne latrem, Ph.
    * * *
    praecludere, praeclusi, praeclusus V
    close, block

    Latin-English dictionary > praeclūdō

  • 89 accentus

    accentus, ūs, m. [accino, the attuning a thing; hence]
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., a blast, signal (late Lat.):

    aeneatorum accentu,

    Amm. 16, 12, 36: id. 24, 4, 22; acutissimi tibiarum, Solin. 5 fin.
    B.
    In gramm., the accentuation of a word, accent, tone (post-Aug.): accentus, quos Graeci prosôdias vocant (so that it is a lit. transl. of the Gr. word, pros = ad, and ôidê = cantus), Quint. 1, 5, 22; 12, 10, 33; Diom. p. 425 Putsch.—
    II.
    Fig., intensity, violence:

    hiemis,

    Sid. Ep. 4, 6:

    doloris,

    Marc. Emp. 36.

    Lewis & Short latin dictionary > accentus

  • 90 advena

    advĕna, ae (acc. to Valer. Prob. 1439 and 1445 P., m., f., and n., like verna; cf.

    , however,

    Prisc. 677 P.: Inveniuntur quaedam ex communibus etiam neutri generi adjuncta, sed figurate per alloiotêta, ut advena, mancipium) [advenio], one who comes to a place; a foreigner, stranger, or alien; and adj., strange, foreign, alien, etc. (syn.: peregrinus, externus, exterus, alienus, alienigena; opp. indigena, native; class. both in prose and poetry).
    I.
    Lit.: defessus perrogitandod advenas Fuit de gnatis, Pac. ap. Prisc. p. 634 P. (Trag. Rel. p. 116 Rib.): advena anus paupercula, * Ter. Heaut. 1, 1, 44:

    volucres,

    Varr. R. R. 3, 5:

    advenam gruem,

    Hor. Epod. 2, 35:

    illas (ciconias) hiemis, has (grues) aestatis advenas,

    Plin. 10, 23, 31, § 61:

    Zeno Citieus advena,

    Cic. Tusc. 5, 11 fin.:

    advena possessor agelli,

    Verg. E. 9, 2:

    exercitus advena,

    id. A. 7, 38; id. ib. 10, 460:

    Tibris advena,

    as flowing from Etruria into the Roman territory, Ov. F. 2, 68:

    amor advena,

    love for a foreign maiden, id. A. A. 1, 75:

    advenae reges,

    Liv. 4, 3; Vulg. Gen. 19, 9:

    advenae Romani,

    ib. Act. 2, 10.—
    II.
    Fig., a stranger to a thing, i.e. ignorant, unskilled, inexperienced = ignarus:

    ne in nostra patria peregrini atque advenae esse videamur,

    Cic. de Or. 1, 58, 249; cf.:

    non hospites, sed peregrini atque advenae nominabamur,

    id. Agr. 2, 34 fin.; hence, poet. with gen.:

    belli,

    Stat. Th. 8, 556.

    Lewis & Short latin dictionary > advena

  • 91 Asper

    1.
    asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:

    aspris = asperis,

    Verg. A. 2, 379;

    aspro = aspero,

    Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).
    I.
    1.. Lit.:

    lingua aspera tactu,

    Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:

    mixta aspera levibus,

    Lucr. 2, 471:

    in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,

    Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;

    lene, asperum,

    id. Fin. 2, 12, 36:

    tumulus asperi (sc. saxibus) soli,

    Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.

    Leucas,

    Luc. 1, 42:

    loca,

    Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:

    viae asperae,

    ib. Bar. 4, 26:

    vallis aspera,

    ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    glacies,

    Verg. E. 10, 49:

    hiems,

    Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;

    and of climate: aspera caelo Germania,

    harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):

    aspera signis Pocula,

    Verg. A. 9, 263:

    Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,

    id. ib. 5, 267:

    signis exstantibus asper Antiquus crater,

    Ov. M. 12, 235 (cf.:

    stantem extra pocula caprum,

    Juv. 1, 76):

    Summus inaurato crater erat asper acantho,

    Ov. M. 13, 701:

    aspera pocula,

    Prop. 2, 6, 17:

    ebur,

    Sen. Hippol. 899:

    balteus,

    Val. Fl. 5, 578:

    cingula bacis,

    Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:

    nummus,

    not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:

    mare,

    agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:

    barba,

    Tib. 1, 8, 32:

    sentes,

    Verg. A. 2, 379:

    rubus,

    id. E. 3, 89:

    mucro,

    Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—
    2.
    Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:

    quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,

    Mart. 11, 86, 1.—
    3.
    Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:

    latens in asperis radix,

    Hor. Epod. 5, 67:

    aspera maris,

    Tac. A. 4, 6:

    propter aspera et confragosa,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    per aspera et devia,

    Suet. Tib. 60:

    erunt aspera in vias planas,

    Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:

    asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,

    Tac. A. 3, 5.—
    II.
    Transf.
    1.
    Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:

    asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 49:

    asper sapor maris,

    Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;

    quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,

    id. 19, 6, 34, § 111:

    asperrimum piper,

    id. 12, 7, 14, § 27:

    acetum quam asperrimum,

    id. 20, 9, 39, § 97.—
    2.
    Of sound, rough, harsh, grating, etc.:

    (pronuntiationis genus) lene, asperum,

    Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;

    virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,

    Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:

    duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,

    Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—
    3.
    Of smell, sharp, pungent:

    herba odoris asperi,

    Plin. 27, 8, 41, § 64.—
    III.
    Trop.
    A.
    a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):

    quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,

    Cic. Planc. 16, 40:

    orator truculentus, asper, maledicus,

    id. Brut. 34, 129:

    aspera Juno,

    Verg. A. 1, 279:

    juvenis monitoribus asper,

    Hor. A. P. 163:

    patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,

    Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:

    rebus non asper egenis,

    Verg. A. 8, 365:

    cladibus asper,

    exasperated, Ov. M. 14, 485:

    asperaque est illi difficilisque Venus,

    unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:

    (Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,

    Ov. M. 13, 803:

    Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,

    Vulg. Eccli. 6, 21:

    asper contemptor divom Mezentius,

    Verg. A. 7, 647:

    aspera Pholoe,

    coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:

    accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,

    Cic. Mur. 29:

    (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,

    id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):

    (Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,

    Liv. 39, 40:

    (Karthago) studiis asperrima belli,

    Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:

    Camilla aspera,

    id. ib. 11, 664; cf.:

    gens laboribus et bellis asperrima,

    Just. 2, 3:

    virgo aspera,

    i. e. Diana, Sen. Med. 87.—
    b.
    Of animals, wild, savage, fierce:

    (anguis) asper siti atque exterritus aestu,

    Verg. G. 3, 434:

    bos aspera cornu, i. e. minax,

    id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:

    ille (lupus) asper Saevit,

    Verg. A. 9, 62:

    lupus dulcedine sanguinis asper,

    Ov. M. 11, 402:

    ille (leo) asper retro redit,

    Verg. A. 9, 794:

    tigris aspera,

    Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:

    (equus) asper frena pati,

    Sil. 3, 387.—
    B.
    Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):

    in periculis et asperis temporibus,

    Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:

    venatus,

    Verg. A. 8, 318:

    bellum,

    Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    pugna,

    Verg. A. 11, 635; 12, 124:

    fata,

    id. ib. 6, 882:

    odia,

    id. ib. 2, 96.— Absol.:

    multa aspera,

    Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:

    asperioribus facetiis perstringere aliquem,

    Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:

    verba,

    Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:

    vox,

    Curt. 7, 1.— Adv.
    a.
    Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—
    b.
    Class. form aspĕrē (in fig. signif.), roughly, harshly, severely, vehemently, etc.
    1.
    Transf.:

    loqui,

    Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:

    dicere,

    id. 2, 8, 15:

    syllabae aspere coëuntes,

    id. 1, 1, 37.—
    2.
    Trop.:

    aspere accipere aliquid,

    Tac. A. 4, 31:

    aspere et acerbe accusare aliquem,

    Cic. Fam. 1, 5, 6:

    aspere agere aliquid,

    Liv. 3, 50:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:

    aspere et vehementer loqui,

    Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:

    asperius loqui aliquid,

    Cic. de Or. 1, 53, 227:

    asperius scribere de aliquo,

    id. Att. 9, 15.— Sup.:

    asperrime loqui in aliquem,

    Cic. Att. 2, 22, 5:

    asperrime pati aliquid,

    Sen. Ira, 3, 37, 1:

    asperrime saevire in aliquem,

    Vell. 2, 7.
    2.
    Asper, eri, m.
    I.
    A cognomen of L. Trebonius:

    L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,

    Liv. 3, 65, 4. —
    II.
    Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > Asper

  • 92 asper

    1.
    asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:

    aspris = asperis,

    Verg. A. 2, 379;

    aspro = aspero,

    Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).
    I.
    1.. Lit.:

    lingua aspera tactu,

    Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:

    mixta aspera levibus,

    Lucr. 2, 471:

    in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,

    Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;

    lene, asperum,

    id. Fin. 2, 12, 36:

    tumulus asperi (sc. saxibus) soli,

    Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.

    Leucas,

    Luc. 1, 42:

    loca,

    Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:

    viae asperae,

    ib. Bar. 4, 26:

    vallis aspera,

    ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    glacies,

    Verg. E. 10, 49:

    hiems,

    Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;

    and of climate: aspera caelo Germania,

    harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):

    aspera signis Pocula,

    Verg. A. 9, 263:

    Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,

    id. ib. 5, 267:

    signis exstantibus asper Antiquus crater,

    Ov. M. 12, 235 (cf.:

    stantem extra pocula caprum,

    Juv. 1, 76):

    Summus inaurato crater erat asper acantho,

    Ov. M. 13, 701:

    aspera pocula,

    Prop. 2, 6, 17:

    ebur,

    Sen. Hippol. 899:

    balteus,

    Val. Fl. 5, 578:

    cingula bacis,

    Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:

    nummus,

    not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:

    mare,

    agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:

    barba,

    Tib. 1, 8, 32:

    sentes,

    Verg. A. 2, 379:

    rubus,

    id. E. 3, 89:

    mucro,

    Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—
    2.
    Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:

    quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,

    Mart. 11, 86, 1.—
    3.
    Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:

    latens in asperis radix,

    Hor. Epod. 5, 67:

    aspera maris,

    Tac. A. 4, 6:

    propter aspera et confragosa,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    per aspera et devia,

    Suet. Tib. 60:

    erunt aspera in vias planas,

    Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:

    asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,

    Tac. A. 3, 5.—
    II.
    Transf.
    1.
    Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:

    asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 49:

    asper sapor maris,

    Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;

    quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,

    id. 19, 6, 34, § 111:

    asperrimum piper,

    id. 12, 7, 14, § 27:

    acetum quam asperrimum,

    id. 20, 9, 39, § 97.—
    2.
    Of sound, rough, harsh, grating, etc.:

    (pronuntiationis genus) lene, asperum,

    Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;

    virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,

    Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:

    duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,

    Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—
    3.
    Of smell, sharp, pungent:

    herba odoris asperi,

    Plin. 27, 8, 41, § 64.—
    III.
    Trop.
    A.
    a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):

    quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,

    Cic. Planc. 16, 40:

    orator truculentus, asper, maledicus,

    id. Brut. 34, 129:

    aspera Juno,

    Verg. A. 1, 279:

    juvenis monitoribus asper,

    Hor. A. P. 163:

    patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,

    Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:

    rebus non asper egenis,

    Verg. A. 8, 365:

    cladibus asper,

    exasperated, Ov. M. 14, 485:

    asperaque est illi difficilisque Venus,

    unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:

    (Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,

    Ov. M. 13, 803:

    Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,

    Vulg. Eccli. 6, 21:

    asper contemptor divom Mezentius,

    Verg. A. 7, 647:

    aspera Pholoe,

    coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:

    accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,

    Cic. Mur. 29:

    (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,

    id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):

    (Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,

    Liv. 39, 40:

    (Karthago) studiis asperrima belli,

    Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:

    Camilla aspera,

    id. ib. 11, 664; cf.:

    gens laboribus et bellis asperrima,

    Just. 2, 3:

    virgo aspera,

    i. e. Diana, Sen. Med. 87.—
    b.
    Of animals, wild, savage, fierce:

    (anguis) asper siti atque exterritus aestu,

    Verg. G. 3, 434:

    bos aspera cornu, i. e. minax,

    id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:

    ille (lupus) asper Saevit,

    Verg. A. 9, 62:

    lupus dulcedine sanguinis asper,

    Ov. M. 11, 402:

    ille (leo) asper retro redit,

    Verg. A. 9, 794:

    tigris aspera,

    Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:

    (equus) asper frena pati,

    Sil. 3, 387.—
    B.
    Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):

    in periculis et asperis temporibus,

    Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:

    venatus,

    Verg. A. 8, 318:

    bellum,

    Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    pugna,

    Verg. A. 11, 635; 12, 124:

    fata,

    id. ib. 6, 882:

    odia,

    id. ib. 2, 96.— Absol.:

    multa aspera,

    Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:

    asperioribus facetiis perstringere aliquem,

    Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:

    verba,

    Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:

    vox,

    Curt. 7, 1.— Adv.
    a.
    Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—
    b.
    Class. form aspĕrē (in fig. signif.), roughly, harshly, severely, vehemently, etc.
    1.
    Transf.:

    loqui,

    Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:

    dicere,

    id. 2, 8, 15:

    syllabae aspere coëuntes,

    id. 1, 1, 37.—
    2.
    Trop.:

    aspere accipere aliquid,

    Tac. A. 4, 31:

    aspere et acerbe accusare aliquem,

    Cic. Fam. 1, 5, 6:

    aspere agere aliquid,

    Liv. 3, 50:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:

    aspere et vehementer loqui,

    Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:

    asperius loqui aliquid,

    Cic. de Or. 1, 53, 227:

    asperius scribere de aliquo,

    id. Att. 9, 15.— Sup.:

    asperrime loqui in aliquem,

    Cic. Att. 2, 22, 5:

    asperrime pati aliquid,

    Sen. Ira, 3, 37, 1:

    asperrime saevire in aliquem,

    Vell. 2, 7.
    2.
    Asper, eri, m.
    I.
    A cognomen of L. Trebonius:

    L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,

    Liv. 3, 65, 4. —
    II.
    Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > asper

  • 93 asperitas

    aspĕrĭtas, ātis, f. [asper], the quality of asper, unevenness, roughness (opp. 2. levitas).
    I.
    Lit.:

    saxorum asperitates,

    Cic. N. D. 2, 39, 98:

    asperitas viarum,

    id. Phil. 9, 1, 2:

    locorum,

    Sall. J. 75, 2:

    angustiae locorumque asperitas,

    Liv. 32, 12 fin.; 43, 21; 44, 5 al.:

    linguae,

    Plin. 11, 37, 65, § 172:

    ventris,

    id. 11, 37, 79, § 201:

    squamarum,

    Gell. 2, 6:

    faucium,

    Plin. 30, 4, 11, § 32:

    animi asperitas seu potius animae,

    hoarseness, id. 22, 24, 51, § 111:

    ob asperitatem hiemis,

    roughness, severity, Tac. A. 4, 56:

    asperitas frigorum abest,

    id. Agr. 12:

    densaque cedit Frigoris asperitas,

    Ov. F. 4, 88 al.:

    asperitas luti,

    dryness, barrenness of the clay, Vitr. 2, 3.—Of raised work (cf. 1. asper, I., and exaspero):

    vasa anaglypta in asperitatemque excisa,

    with figures in basrelief, Plin. 33, 11, 49, § 139.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of taste, harshness, sharpness, acidity, tartness:

    vini,

    Plin. 14, 19, 24, § 120:

    pomi,

    id. 12, 10, 21, § 38:

    aceti,

    id. 9, 35, 58, § 120:

    aquarum,

    the brackish taste of water, id. 12, 9, 20, § 37 al. —
    2.
    Of hearing, roughness, harshness of tone:

    vocis,

    Lucr. 4, 542:

    soni,

    Tac. G. 3.—
    3.
    Of sight, inequality, contrast:

    cum aspectus ejus scaenae propter asperitatem eblandiretur omnium visus,

    on account of the contrast of light and shade, Vitr. 7, 5:

    intercolumniorum,

    id. 3, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of moral qualities, roughness, harshness, severity, fierceness, asperity:

    si quis eā asperitate est et immanitate naturae, congressus ut hominum fugiat atque oderit, etc.,

    Cic. Lael. 23, 87:

    avunculi,

    Nep. Att. 5, 1:

    patris,

    Ov. M. 9, 752:

    artibus ingenuis Pectora mollescunt, asperitasque fugit,

    id. P. 1, 6, 8:

    asperitatis et invidiae corrector,

    Hor. Ep. 2, 1, 129.—Of a rigid, austere manner of life: quam illorum (Stoicorum) tristitiam atque asperitatem fugiens Panaetius nec acerbitatem sententiarum nec disserendi spinas probavit, Cic. Fin. 4, 28, 79; cf. 1. asper, II. A.—And of rudeness in external appearance, opp. to a polished, cultivated bearing:

    asperitas agrestis,

    Hor. Ep. 1, 18, 6.—
    B.
    Of things, adversity, reverse of fortune, trouble, severity, difficulty (cf. 1. asper, II. B., and acerbitas):

    in his vel asperitatibus rerum vel angustiis temporis obsequar studiis nostris,

    Cic. de Or. 1, 1, 3:

    asperitas belli,

    Sall. J. 29, 1:

    remedii,

    Tac. A. 1, 44.—Of style, roughness, harshness, trachutês (cf. 1. asper, II. B.):

    oratio in quā asperitas contentionis oratoris ipsius humanitate conditur,

    Cic. de Or. 2, 53, 212. judicialis asperitas, id. ib. 2, 15, 64; so Quint. 1, 8, 11; 10, 5, 14 (cf. id. 11, 3, 23):

    verborum,

    Ov. M. 14, 526.

    Lewis & Short latin dictionary > asperitas

  • 94 asperum

    1.
    asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:

    aspris = asperis,

    Verg. A. 2, 379;

    aspro = aspero,

    Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).
    I.
    1.. Lit.:

    lingua aspera tactu,

    Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:

    mixta aspera levibus,

    Lucr. 2, 471:

    in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,

    Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;

    lene, asperum,

    id. Fin. 2, 12, 36:

    tumulus asperi (sc. saxibus) soli,

    Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.

    Leucas,

    Luc. 1, 42:

    loca,

    Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:

    viae asperae,

    ib. Bar. 4, 26:

    vallis aspera,

    ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    glacies,

    Verg. E. 10, 49:

    hiems,

    Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;

    and of climate: aspera caelo Germania,

    harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):

    aspera signis Pocula,

    Verg. A. 9, 263:

    Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,

    id. ib. 5, 267:

    signis exstantibus asper Antiquus crater,

    Ov. M. 12, 235 (cf.:

    stantem extra pocula caprum,

    Juv. 1, 76):

    Summus inaurato crater erat asper acantho,

    Ov. M. 13, 701:

    aspera pocula,

    Prop. 2, 6, 17:

    ebur,

    Sen. Hippol. 899:

    balteus,

    Val. Fl. 5, 578:

    cingula bacis,

    Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:

    nummus,

    not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:

    mare,

    agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:

    barba,

    Tib. 1, 8, 32:

    sentes,

    Verg. A. 2, 379:

    rubus,

    id. E. 3, 89:

    mucro,

    Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—
    2.
    Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:

    quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,

    Mart. 11, 86, 1.—
    3.
    Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:

    latens in asperis radix,

    Hor. Epod. 5, 67:

    aspera maris,

    Tac. A. 4, 6:

    propter aspera et confragosa,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    per aspera et devia,

    Suet. Tib. 60:

    erunt aspera in vias planas,

    Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:

    asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,

    Tac. A. 3, 5.—
    II.
    Transf.
    1.
    Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:

    asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 49:

    asper sapor maris,

    Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;

    quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,

    id. 19, 6, 34, § 111:

    asperrimum piper,

    id. 12, 7, 14, § 27:

    acetum quam asperrimum,

    id. 20, 9, 39, § 97.—
    2.
    Of sound, rough, harsh, grating, etc.:

    (pronuntiationis genus) lene, asperum,

    Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;

    virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,

    Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:

    duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,

    Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—
    3.
    Of smell, sharp, pungent:

    herba odoris asperi,

    Plin. 27, 8, 41, § 64.—
    III.
    Trop.
    A.
    a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):

    quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,

    Cic. Planc. 16, 40:

    orator truculentus, asper, maledicus,

    id. Brut. 34, 129:

    aspera Juno,

    Verg. A. 1, 279:

    juvenis monitoribus asper,

    Hor. A. P. 163:

    patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,

    Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:

    rebus non asper egenis,

    Verg. A. 8, 365:

    cladibus asper,

    exasperated, Ov. M. 14, 485:

    asperaque est illi difficilisque Venus,

    unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:

    (Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,

    Ov. M. 13, 803:

    Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,

    Vulg. Eccli. 6, 21:

    asper contemptor divom Mezentius,

    Verg. A. 7, 647:

    aspera Pholoe,

    coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:

    accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,

    Cic. Mur. 29:

    (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,

    id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):

    (Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,

    Liv. 39, 40:

    (Karthago) studiis asperrima belli,

    Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:

    Camilla aspera,

    id. ib. 11, 664; cf.:

    gens laboribus et bellis asperrima,

    Just. 2, 3:

    virgo aspera,

    i. e. Diana, Sen. Med. 87.—
    b.
    Of animals, wild, savage, fierce:

    (anguis) asper siti atque exterritus aestu,

    Verg. G. 3, 434:

    bos aspera cornu, i. e. minax,

    id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:

    ille (lupus) asper Saevit,

    Verg. A. 9, 62:

    lupus dulcedine sanguinis asper,

    Ov. M. 11, 402:

    ille (leo) asper retro redit,

    Verg. A. 9, 794:

    tigris aspera,

    Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:

    (equus) asper frena pati,

    Sil. 3, 387.—
    B.
    Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):

    in periculis et asperis temporibus,

    Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:

    venatus,

    Verg. A. 8, 318:

    bellum,

    Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    pugna,

    Verg. A. 11, 635; 12, 124:

    fata,

    id. ib. 6, 882:

    odia,

    id. ib. 2, 96.— Absol.:

    multa aspera,

    Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:

    asperioribus facetiis perstringere aliquem,

    Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:

    verba,

    Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:

    vox,

    Curt. 7, 1.— Adv.
    a.
    Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—
    b.
    Class. form aspĕrē (in fig. signif.), roughly, harshly, severely, vehemently, etc.
    1.
    Transf.:

    loqui,

    Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:

    dicere,

    id. 2, 8, 15:

    syllabae aspere coëuntes,

    id. 1, 1, 37.—
    2.
    Trop.:

    aspere accipere aliquid,

    Tac. A. 4, 31:

    aspere et acerbe accusare aliquem,

    Cic. Fam. 1, 5, 6:

    aspere agere aliquid,

    Liv. 3, 50:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:

    aspere et vehementer loqui,

    Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:

    asperius loqui aliquid,

    Cic. de Or. 1, 53, 227:

    asperius scribere de aliquo,

    id. Att. 9, 15.— Sup.:

    asperrime loqui in aliquem,

    Cic. Att. 2, 22, 5:

    asperrime pati aliquid,

    Sen. Ira, 3, 37, 1:

    asperrime saevire in aliquem,

    Vell. 2, 7.
    2.
    Asper, eri, m.
    I.
    A cognomen of L. Trebonius:

    L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,

    Liv. 3, 65, 4. —
    II.
    Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > asperum

  • 95 casu

    1.
    cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].
    I.
    Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).
    A.
    A falling down, etc.:

    stillicidi,

    Lucr. 1, 313:

    geli,

    id. 5, 205:

    nivis,

    Liv. 21, 35, 6:

    fulminum,

    Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

    celsae graviore casu Decidunt turres,

    Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—
    B.
    A fall, an overthrow, a throwing down:

    occumbunt multi letum praecipe casu,

    Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

    Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

    vehiculi,

    Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, the end:

    extremae sub casum hiemis,

    Verg. G. 1, 340.—
    B.
    A moral fall, a false step, an error, fall:

    multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

    Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—
    2.
    Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

    secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

    Sall. J. 62, 9.—
    C.
    That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

    Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

    novi casus temporum,

    id. Imp. Pomp. 20, 60:

    quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

    such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

    quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

    Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

    quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

    Verg. A. 12, 321:

    sive illud deorum munus sive casus fuit,

    Curt. 4, 7, 13:

    quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

    Tac. A. 1, 29:

    ut quemque casus armaverat,

    Sall. C. 56, 3:

    si quos locus aut casus conjunxerat,

    id. J. 97 fin.:

    in aleam tanti casus se regnumque dare,

    Liv. 42, 50, 2:

    ludibrium casūs,

    id. 30, 30, 5:

    casum potius quam consilium sequatur,

    Quint. 7, prooem. §

    3: parata ad omnes casus eloquentia,

    id. 10, 1, 2:

    bellorum,

    Tac. A. 1, 61:

    satis jam eventuum, satis casuum,

    id. ib. 2, 26:

    adversi, secundi,

    Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

    magnus,

    Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    mirificus,

    Cic. Fam. 7, 5, 2:

    mirabiles,

    Nep. Timol. 5, 1:

    rariores,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    dubii,

    Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

    varii,

    Verg. A. 1, 204:

    subiti repentinique,

    Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

    quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    id evenit non temere nec casu,

    id. N. D. 2, 2, 6:

    sive casu sive consilio deorum,

    Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

    necessitate an casu,

    Quint. 3, 6, 26:

    casu an persuasu et inductu,

    id. 5, 10, 69:

    casu an manibus impeditus,

    Tac. A. 1, 13:

    accidit casu ut legati, etc.,

    Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,
    b.
    A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

    aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

    Cic. Sen. 19, 67; cf.:

    mortis durae casus,

    Verg. A. 10, 791:

    aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

    Sall. J. 25, 9:

    praeclari facinoris casum dare,

    id. ib. 56, 4; so,

    si casus daretur,

    Tac. A. 1, 13; 11, 9:

    invadendae Armeniae,

    id. ib. 12, 50:

    pugnae,

    id. ib. 12, 28:

    bene gerendae rei,

    id. ib. 13, 36:

    casum adferre,

    Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,
    2.
    Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

    meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

    Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

    dolens civitatis casum,

    Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

    si alius casus lecto te adfixit,

    Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

    res minime in hujusmodi casu noxia,

    in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

    urbis Trojanae,

    overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,
    b.
    Euphemist. for death:

    Saturnini atque Gracchorum casus,

    Caes. B. C. 1, 7:

    sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

    Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—
    D.
    In gram. t. t., a case in the inflection of words:

    propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

    Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

    ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 11, 40:

    barbari casus... casus rectus,

    id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

    obliqui,

    id. 1, 6, 22:

    nominativo, dativo, ablativo,

    id. 7, 9, 13:

    genitivo,

    id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    conversi, i. e. obliqui,

    Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

    vocandi,

    id. ib.:

    septimus,

    Quint. 1, 4, 26.
    2.
    Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > casu

  • 96 Casus

    1.
    cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].
    I.
    Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).
    A.
    A falling down, etc.:

    stillicidi,

    Lucr. 1, 313:

    geli,

    id. 5, 205:

    nivis,

    Liv. 21, 35, 6:

    fulminum,

    Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

    celsae graviore casu Decidunt turres,

    Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—
    B.
    A fall, an overthrow, a throwing down:

    occumbunt multi letum praecipe casu,

    Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

    Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

    vehiculi,

    Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, the end:

    extremae sub casum hiemis,

    Verg. G. 1, 340.—
    B.
    A moral fall, a false step, an error, fall:

    multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

    Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—
    2.
    Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

    secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

    Sall. J. 62, 9.—
    C.
    That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

    Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

    novi casus temporum,

    id. Imp. Pomp. 20, 60:

    quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

    such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

    quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

    Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

    quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

    Verg. A. 12, 321:

    sive illud deorum munus sive casus fuit,

    Curt. 4, 7, 13:

    quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

    Tac. A. 1, 29:

    ut quemque casus armaverat,

    Sall. C. 56, 3:

    si quos locus aut casus conjunxerat,

    id. J. 97 fin.:

    in aleam tanti casus se regnumque dare,

    Liv. 42, 50, 2:

    ludibrium casūs,

    id. 30, 30, 5:

    casum potius quam consilium sequatur,

    Quint. 7, prooem. §

    3: parata ad omnes casus eloquentia,

    id. 10, 1, 2:

    bellorum,

    Tac. A. 1, 61:

    satis jam eventuum, satis casuum,

    id. ib. 2, 26:

    adversi, secundi,

    Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

    magnus,

    Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    mirificus,

    Cic. Fam. 7, 5, 2:

    mirabiles,

    Nep. Timol. 5, 1:

    rariores,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    dubii,

    Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

    varii,

    Verg. A. 1, 204:

    subiti repentinique,

    Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

    quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    id evenit non temere nec casu,

    id. N. D. 2, 2, 6:

    sive casu sive consilio deorum,

    Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

    necessitate an casu,

    Quint. 3, 6, 26:

    casu an persuasu et inductu,

    id. 5, 10, 69:

    casu an manibus impeditus,

    Tac. A. 1, 13:

    accidit casu ut legati, etc.,

    Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,
    b.
    A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

    aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

    Cic. Sen. 19, 67; cf.:

    mortis durae casus,

    Verg. A. 10, 791:

    aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

    Sall. J. 25, 9:

    praeclari facinoris casum dare,

    id. ib. 56, 4; so,

    si casus daretur,

    Tac. A. 1, 13; 11, 9:

    invadendae Armeniae,

    id. ib. 12, 50:

    pugnae,

    id. ib. 12, 28:

    bene gerendae rei,

    id. ib. 13, 36:

    casum adferre,

    Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,
    2.
    Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

    meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

    Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

    dolens civitatis casum,

    Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

    si alius casus lecto te adfixit,

    Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

    res minime in hujusmodi casu noxia,

    in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

    urbis Trojanae,

    overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,
    b.
    Euphemist. for death:

    Saturnini atque Gracchorum casus,

    Caes. B. C. 1, 7:

    sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

    Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—
    D.
    In gram. t. t., a case in the inflection of words:

    propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

    Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

    ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 11, 40:

    barbari casus... casus rectus,

    id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

    obliqui,

    id. 1, 6, 22:

    nominativo, dativo, ablativo,

    id. 7, 9, 13:

    genitivo,

    id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    conversi, i. e. obliqui,

    Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

    vocandi,

    id. ib.:

    septimus,

    Quint. 1, 4, 26.
    2.
    Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > Casus

  • 97 casus

    1.
    cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].
    I.
    Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).
    A.
    A falling down, etc.:

    stillicidi,

    Lucr. 1, 313:

    geli,

    id. 5, 205:

    nivis,

    Liv. 21, 35, 6:

    fulminum,

    Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

    celsae graviore casu Decidunt turres,

    Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—
    B.
    A fall, an overthrow, a throwing down:

    occumbunt multi letum praecipe casu,

    Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

    Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

    vehiculi,

    Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, the end:

    extremae sub casum hiemis,

    Verg. G. 1, 340.—
    B.
    A moral fall, a false step, an error, fall:

    multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

    Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—
    2.
    Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

    secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

    Sall. J. 62, 9.—
    C.
    That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

    Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

    novi casus temporum,

    id. Imp. Pomp. 20, 60:

    quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

    such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

    quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

    Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

    quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

    Verg. A. 12, 321:

    sive illud deorum munus sive casus fuit,

    Curt. 4, 7, 13:

    quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

    Tac. A. 1, 29:

    ut quemque casus armaverat,

    Sall. C. 56, 3:

    si quos locus aut casus conjunxerat,

    id. J. 97 fin.:

    in aleam tanti casus se regnumque dare,

    Liv. 42, 50, 2:

    ludibrium casūs,

    id. 30, 30, 5:

    casum potius quam consilium sequatur,

    Quint. 7, prooem. §

    3: parata ad omnes casus eloquentia,

    id. 10, 1, 2:

    bellorum,

    Tac. A. 1, 61:

    satis jam eventuum, satis casuum,

    id. ib. 2, 26:

    adversi, secundi,

    Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

    magnus,

    Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    mirificus,

    Cic. Fam. 7, 5, 2:

    mirabiles,

    Nep. Timol. 5, 1:

    rariores,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    dubii,

    Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

    varii,

    Verg. A. 1, 204:

    subiti repentinique,

    Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

    quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    id evenit non temere nec casu,

    id. N. D. 2, 2, 6:

    sive casu sive consilio deorum,

    Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

    necessitate an casu,

    Quint. 3, 6, 26:

    casu an persuasu et inductu,

    id. 5, 10, 69:

    casu an manibus impeditus,

    Tac. A. 1, 13:

    accidit casu ut legati, etc.,

    Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,
    b.
    A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

    aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

    Cic. Sen. 19, 67; cf.:

    mortis durae casus,

    Verg. A. 10, 791:

    aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

    Sall. J. 25, 9:

    praeclari facinoris casum dare,

    id. ib. 56, 4; so,

    si casus daretur,

    Tac. A. 1, 13; 11, 9:

    invadendae Armeniae,

    id. ib. 12, 50:

    pugnae,

    id. ib. 12, 28:

    bene gerendae rei,

    id. ib. 13, 36:

    casum adferre,

    Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,
    2.
    Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

    meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

    Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

    dolens civitatis casum,

    Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

    si alius casus lecto te adfixit,

    Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

    res minime in hujusmodi casu noxia,

    in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

    urbis Trojanae,

    overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,
    b.
    Euphemist. for death:

    Saturnini atque Gracchorum casus,

    Caes. B. C. 1, 7:

    sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

    Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—
    D.
    In gram. t. t., a case in the inflection of words:

    propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

    Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

    ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 11, 40:

    barbari casus... casus rectus,

    id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

    obliqui,

    id. 1, 6, 22:

    nominativo, dativo, ablativo,

    id. 7, 9, 13:

    genitivo,

    id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    conversi, i. e. obliqui,

    Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

    vocandi,

    id. ib.:

    septimus,

    Quint. 1, 4, 26.
    2.
    Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > casus

  • 98 clementia

    clēmentĭa, ae, f. [1. clemens].
    I.
    A calm, tranquil state of the elements, calmness, mildness, tranquillity (like clemens in this signif. mostly post-Aug.):

    clementia ventorum, tranquillitas maris,

    App. de Deo Socr. p. 52, 1:

    soli caelique,

    Flor. 3, 3, 18; cf.:

    emollit gentes clementia caeli,

    Luc. 8, 366:

    aestatis,

    Plin. Ep. 5, 6, 5:

    hiemis,

    Col. 5, 5, 6:

    nascentis anni,

    id. 11, 3, 9:

    diei,

    id. 9, 13, 4:

    Nili,

    Stat. Th. 3, 527.—
    II.
    (Acc. to clemens, II. B.) Indulgent, forbearing conduct towards the errors and faults of others, moderation, mildness, humanity, forbearance, benignity, clemency, mercy (the class. signif.; very freq., esp. in prose;

    syn.: benignitas, comitas, lenitas, mansuetudo, etc.): clementia (est), per quam animi temere in odium alicujus concitati invectio comitate retinetur,

    Cic. Inv. 2, 54, 164:

    clementia est temperantia animi in potestate ulciscendi, vel lenitas... in constituendis poenis,

    Sen. Clem. 2, 3: facilitas et clementia, * Ter. Ad. 5, 4, 7; cf. Cic. Off. 1, 25, 88:

    illam clementiam mansuetudinemque nostri imperii tantam in crudelitatem inhumanitatemque esse conversam,

    id. Verr. 2, 5, 44, § 115; id. Deiot. 15, 43; id. Lig. 3, 10:

    lenitas et clementia,

    id. Att. 14, 19, 2:

    clementia et probitas vestra,

    Sall. H. 1, 41, 1 Dietsch; Liv. 3, 58, 4; Ov. M. 8, 57; Quint. 9, 2, 28; Tac. H. 3, 19:

    juris,

    Quint. 7, 4, 18 Spald., and antith. to jus asperius, id. 9, 2, 90;

    opp. severitatem,

    Sen. Clem. 1, 1, 4:

    elephanti contra minus validos,

    Plin. 8, 7, 7, § 23:

    leonis in supplices,

    id. 8, 16, 19, § 48;

    and as an attribute of princes,

    id. 8, 7, 7, § 48; Vop. Aur. 44; whence a title of the emperors, v. IV.—Less freq.,
    B.
    Kindness, sympathy:

    satrapes violare clementiam quam regis opes minui maluit,

    Nep. Alcib. 10, 3.—
    III.
    Clementia, personified as a deily, the goddess of grace, Plin. 2, 7, 5, § 14; Stat. Th. 12, 482 sq.; Claud. Laud. Stil. 2, 6 sq.—
    IV.
    A title of the emperor:

    Clementia tua,

    Your Grace, Lampr. Alex. Sev. 65; Spart. ap. Geta, I. init.

    Lewis & Short latin dictionary > clementia

  • 99 deveho

    dē-vĕho, xi, ctum, 3, v. a., to carry down, to carry, convey, take away.
    I.
    Prop. (class.;

    most freq. in the histt.): has (carinas) carris junctis devehit noctu milia passuum a castris XXII.,

    Caes. B. C. 1, 54, 3:

    legionem equis,

    id. B. G. 1, 43, 2: maximos commeatus (Tiberis), Liv. 4, 52:

    id simulacrum Syracusis,

    Curt. 4, 3: devecta cremato Sarmenta, *Verg. G. 2, 408 et saep.—Designating the term. ad quem:

    aliquem in Anactorium,

    Plaut. Poen. prol. 87:

    quod (frumentum) eo tolerandae hiemis causa devexerat,

    Caes. B. G. 5, 47, 2; cf. Liv. 5, 54:

    tritici decies centum milia ad mare,

    id. 43, 6:

    frumentum in Graeciam,

    id. 36, 2:

    saucios in oppidum,

    id. 40, 33 et saep.—
    B.
    Pass. in middle sense, to go away, to go down, descend: Veliam devectus Brutum vidi, *Cic. Phil. 1, 4:

    Tiberi devectus,

    Tac. A. 3, 9; cf.

    Rheno,

    id. ib. 4, 73:

    Arare flumine,

    id. H. 2, 59:

    Misenum usque devectus,

    Suet. Tib. 72 et saep.—
    II.
    Trop.:

    nunc ad tua devehar astra,

    Prop. 4 (5), 1, 119.

    Lewis & Short latin dictionary > deveho

  • 100 divortium

    dīvortĭum (‡

    divertium,

    Inscr. Orell. 4859), ii, n. [diverto], a separation.
    I.
    In gen.:

    ubi illud quod volo habebo ab illo, facile invenio, quomodo divortium et discordiam inter nos parem,

    Plaut. Truc. 2, 4, 66 sq. (with a play on II. 1 infra):

    neutrubi habebo stabile stabulum, siquid divorti fuat,

    id. Aul. 2, 2, 56.—
    II.
    Esp.
    1.
    A divorce, dissolution of marriage (by consent; opp. repudium, compulsory divorce by either party; cf. Dig. 24, 2, 2, § 1);

    orig. used only of the wife: uxori sit reddunda dos divortio,

    Plaut. Stich. 2, 1, 48; Cic. de Or. 3, 40; id. Clu. 5, 14; Plaut. Mil. 4, 4, 31; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 7;

    but afterwards in gen.,

    Cic. Att. 12, 52, 2:

    et Lentulum cum Metella certe fecisse divortium,

    id. ib. 13, 7, 1; id. Phil. 2, 28, 69; id. de Or. 1, 40, 183; id. Top. 4, 19; id. Clu. 67; Quint. 7, 4, 11; Suet. Caes. 6 et saep.—
    2.
    Concr., a point of separation, place where a road divides, a fork in a road, Verg. A. 9, 379; cf.

    itinerum,

    Liv. 44, 2, 7:

    artissimo inter Europam Asiamque divortio Byzantium posuere Graeci,

    Tac. A. 12, 63.—So, aquarum, i. e. a summit whence the streams run different ways, a water-shed, Cic. Att. 5, 20, 3; id. Fam. 2, 10, 2; Liv. 38, 45, 3.—
    III.
    Trop.
    1.
    Ex communi sapientium jugo sunt doctrinarum facta divortia, etc., divisions, varieties, Cic. de Or. 3, 19, 69.—
    2.
    Veris et hiemis, the time at which winter ends and spring begins, Col. 4, 27, 1.—
    3.
    Alta divortia riparum, lofty opposite banks, Amm. 15, 4, 3. —
    4.
    Tanto rerum divortio, opposition, inconsistency, Ap. de Mundo, p. 66, 9:

    anima nullum init cum sua unitate divortium,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > divortium

См. также в других словарях:

  • AuraHiemis — Saltar a navegación, búsqueda AuraHiemis es una banda chilena de Doom Metal, que mezcla la potencia y sonoridad, con letras románticas, dando como resultado, casi un nuevo estilo. Entre sus éxitos destacan De Tenebris , Penta Imperum y Maeror… …   Wikipedia Español

  • hiémal — hiémal, ale, aux [ jemal, o ] adj. • hyemal v. 1500; lat. hiemalis, de hiems « hiver » ♦ Didact. (rare au masc. plur.) De l hiver. Sommeil hiémal de certains animaux. ⇒ hibernal. Plantes hiémales, qui croissent en hiver. Littér. « Le parc nous… …   Encyclopédie Universelle

  • Medieval debate poetry — refers to a genre of poems popular in England and France during the late medieval period (although broadly the same type of debate poems existed in the ancient and medieval Near Eastern literatures, as noted below). Essentially, a debate poem… …   Wikipedia

  • hiémale — ● hiémal, hiémale, hiémaux adjectif (latin hiemalis, de hiems, hiemis, hiver) Littéraire. Qui concerne l hiver. Se dit d une plante qui croît en hiver. ● hiémal, hiémale, hiémaux (synonymes) adjectif (latin hiemalis, de hiems, hiemis …   Encyclopédie Universelle

  • hiémaux — ● hiémal, hiémale, hiémaux adjectif (latin hiemalis, de hiems, hiemis, hiver) Littéraire. Qui concerne l hiver. Se dit d une plante qui croît en hiver. ● hiémal, hiémale, hiémaux (synonymes) adjectif (latin hiemalis, de hiems, hiemis …   Encyclopédie Universelle

  • HIEMS — ex Aeolico χειμᾶς, ut haber Salmas. ad Solin. p. 310. in tres partes ab antiquissimis Graecis divisa est, quarum mediam Brumae assignabant. Galenus, de anni partitione, secundum Hippocratem, Epidem. princ. Οἱ δ᾿ ἀυτοὶ καὶ τὸν χειμῶνα τριχῆ… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Galicia (Spain) — Galicia   Autonomous Community   Flag …   Wikipedia

  • Kingdom of Galicia — For the Kingdom of Galicia, now part of Poland and Ukraine, see Kingdom of Galicia and Lodomeria. Kingdom of Galicia pt (Galician) Galliciense Regnum (Latin) …   Wikipedia

  • Altenglische Literatur — Die Altenglische Literatur (oder Angelsächsische Literatur) umfasst literarische Werke in altenglischer Sprache, die in der etwa sechshundertjährigen Periode zwischen dem mittleren 5. Jahrhundert und der normannischen Invasion im Jahre 1066 in… …   Deutsch Wikipedia

  • Altenglische Literaturgeschichte — Die Altenglische Literatur (oder Angelsächsische Literatur) umfasst literarische Werke in altenglischer Sprache, die in der etwa sechshundertjährigen Periode zwischen dem mittleren 5. Jahrhundert und der normannischen Invasion im Jahre 1066 in… …   Deutsch Wikipedia

  • Angelsächsische Literatur — Die Altenglische Literatur (oder Angelsächsische Literatur) umfasst literarische Werke in altenglischer Sprache, die in der etwa sechshundertjährigen Periode zwischen dem mittleren 5. Jahrhundert und der normannischen Invasion im Jahre 1066 in… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»