extemporālis

* * *

ălĭqui, aliqua, aliquod; plur. aliqui, aliquae, aliqua [alius-qui; v. aliquis] (the nom. fem. sing. and neutr. plur. were originally aliquae, analogous to the simple quae, from qui:

tam quam aliquae res Verberet,

Lucr. 4, 263, and Cic. Fam. 6, 20, 2 MS.; but the adj. signif. of the word caused the change into aliqua; on the other hand, a change of the gen. and dat. fem. sing. alicujus and alicui into aliquae, Charis. 133 P., seems to have been little imitated.—Alicui, trisyl., Ov. Tr. 4, 7, 7.— Dat. and abl. plur. aliquibus, Mel. 2, 5;

oftener aliquis,

Liv. 24, 42; 45, 32; Plin. 2, 12, 9, § 55; cf. aliquis), indef. adj., some, any (designating an object acc. to its properties or attributes; while by aliquis, aliquid, as subst. pron., an object is designated individually by name; cf. Jahn in his Jahrb. 1831, III. 73, and the commentators on the passages below).

In opp. to a definite object:

quod certe, si est aliqui sensus in morte praeclarorum virorum, etc.,

Cic. Sest. 62, 131 B. and K.:

nisi qui deusvel casus aliqui subvenerit,

id. Fam. 16, 12, 1 iid.:

si forte aliqui inter dicendum effulserit extemporalis color,

Quint. 10, 6, 5 Halm:

ex hoc enim populo deligitur aliqui dux,

Cic. Rep. 1, 44, 68 B. and K.:

si ab eā deus aliqui requirat,

id. Ac. Pr. 2, 7, 19 iid.:

an tibi erit quaerendus anularius aliqui?

id. ib. 2, 26, 86 iid.:

tertia (persona) adjungitur, quam casus aliqui aut tempus imponit,

id. Off. 1, 32, 115 iid.; so id. ib. 3, 7, 33 iid.:

lapis aliqui,

Cic. Verr. 2, 1, 56, § 147 Zumpt:

harum sententiarum quae vera sit, deus aliqui viderit,

id. Tusc. 1, 11, 23 B. and K.:

aliqui talis terror,

id. ib. 4, 16, 35, and 5, 21, 62 iid.:

si te dolor aliqui corporis, etc.,

id. Fam. 7, 1 iid.; and many other passages, where transcribers or editors have ignorantly substituted aliquis; cf. also Heind. ad Cic. N. D. 3, 38, 91:

Ut aliqua pars laboris minuatur mihi,

Ter. Heaut. prol. 42 Fleck.:

in quo aliqua significatio virtutis adpareat,

Cic. Off. 1, 15, 46 B. and K.:

Cum repetes a proximo tuo rem aliquam,

Vulg. Deut. 24, 10:

numquam id sine aliquā justā causā existimarem te fecisse,

Cic. Fam. 11, 27, 7:

aliquae laudes, aliqua pars,

id. ib. 9, 14:

aliquae mulieres,

Vulg. Luc. 8, 2: aliquod rasum argenteum, Plaut. Truc. 1, 1, 33:

rasum aënum aliquod,

id. ib. 1, 1, 34:

evadet in aliquod magnum malum,

Ter. Ad. 3, 4, 64:

qui appropinquans aliquod malum metuit,

Cic. Tusc. 4, 16, 35:

esse in mentibus hominum tamquam oraculum aliquod,

id. Div. 2, 48, 100:

si habuerit aliquod juramentum,

Vulg. 3 Reg. 8, 31: sive plura sunt, sive aliquod unum, or some one only, Cic. de Or, 2, 72, 292:

ne aliquas suscipiam molestias,

id. Am. 13, 48; id. Off. 1, 36:

necubi aut motus alicujus aut fulgor armorum fraudem detegeret,

Liv. 22, 28, 8:

ne illa peregrinatio detrimentum aliquod afferret,

Nep. Att. 2, 3:

me credit aliquam sibi fallaciam portare,

Ter. And. 2, 6, 1:

qui alicui rei est (sc. aptus),

who is fitted for something, id. Ad. 3, 3, 4: demonstrativum genus est, quod tribuitur in alicujus certae personae laudem aut vituperationem, to the praise or blame of some particular person, Cic. Inv. 1, 7:

alicui Graeculo otioso,

id. de Or. 1, 22, 102:

totiens alicui chartae sua vincula dempsi,

Ov. Tr. 4, 7, 7:

invenies aliquo cum percussore jacentem,

Juv. 8, 173 al. —

In opp. to no, none, some:

exorabo aliquo modo,

Plaut. Stich. 4, 2, 41:

ut huic malo aliquam producam moram,

Ter. And. 3, 5, 9:

olim quom ita animum induxti tuum, Quod cuperes, aliquo pacto efficiundum tibi,

id. ib. 5, 3, 13 (= quoquo modo, Don.):

haec enim ille aliquā ex parte habebat,

in some degree, Cic. Clu. 24 fin.; so id. Fin. 5, 14, 38, and id. Lael. 23, 86:

nihil (te habere), quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

in any condition whatever, id. Fam. 6, 2: nec dubitare, quin aut aliquā re publicā sis futurus, qui esse debes;

aut perditā, non afflictiore conditione quam ceteri,

id. ib. 6, 1 fin.:

gesta res exspectatur, quam quidem aut jam esse aliquam aut appropinquare confido,

id. Fam. 12, 10, 2: intelleges te aliquid habere, quod speres;

nihil quod timeas,

id. ib. 6, 2:

Morbus est animi, in magno pretio habere in aliquo habenda vel in nullo,

Sen. Ep. 75, 10:

quin ejus facti si non bonam, at aliquam rationem afferre soleant,

Cic. Verr. 3, 85, 195; so id. Off. 1, 11, 35:

si liberos bonā aut denique aliquā re publicā perdidissent,

id. Fam. 5, 16, 3.—Pregn., some considerable:

aliquod nomenque decusque,

no mean, Verg. A. 2, 89; cf. aliquis, II. C.—

With non, neque, and non.. sed:

si non fecero ei male aliquo pacto,

Plaut. Bacch. 3, 6, 23:

si haec non ad aliquos amicos conqueri vellem,

Cic. Verr. 5, 71:

non vidistis aliquam similitudinem,

Vulg. Deut. 4, 15; ib. Luc. 11, 36; ib. Col. 2, 23:

quod tu neque negare posses nec cum defensione aliquā confiteri,

Cic. Verr. 1, 55, 154; 4, 7, 14; id. Tusc. 1, 3, 6; Caes. B. C. 1, 85, 5:

neque figuras aliquas facietis vobis,

Vulg. Lev. 19, 28; ib. 2 Par. 22, 9:

sceleri tuo non mentem aliquam tuam, sed fortunam populi Romani obstitisse,

Cic. Cat. 1, 6; so id. Balb. 28, 64; Tac. Or. 6.—

With numerals, as in Gr. tis, and Engl. some, to express an indefinite sum or number:

aliquos viginti dies,

some twenty days, Plaut. Men. 5, 5, 47: quadringentos aliquos milites, Cato, Orig. ap. Gell. 3, 7, 6, and Non. 187, 24:

aliqua quinque folia,

Cato, R. R. 156, quoted in Varr. R. R. 1, 2, 28:

introductis quibusdam septem testibus,

App. Miles. 2:

tres aliqui aut quattuor,

Cic. Fin. 2, 19, 62 (cf. in Gr. es diakosious men tinas autôn apekteinan, Thuc. 3, 111; v. Sturtz, Lex. Xen. s. v. tis, and Shäfer, Appar. ad Demosth. III. p. 269).—

A.. Sometimes with alius, any other (cf. aliquis, II. A.):

quae non habent caput aut aliquam aliam partem,

Varr. L. L. 9, 46, 147:

dum aliud aliquid flagiti conficiat,

Ter. Phorm. 5, 2, 5:

hoc alienum est aut cum aliā aliquā arte est commune,

Cic. de Or. 2, 9:

aliusne est aliquis improbis civibus peculiaris populus,

id. Sest. 58, 125 B. and K.; id. Inv. 1, 11, 15.—

With alius implied (cf. aliquis, II. B.):

dubitas ire in aliquas terras,

some other lands, Cic. Cat. 1, 8:

judicant aut spe aut timore aut aliquā permotione mentis,

id. de Or. 2, 42; id. Tusc. 3, 14, 30; id. Tim. 5:

cum mercaturas facerent aut aliquam ob causam navigarent,

id. Verr. 5, 28, 72; id. Rep. 3, 14, 23.

făcultas, ātis ( gen. plur.:

facultatum,

Cic. Off. 1, 9, 29 al.:

facultatium,

Dig. 32, 1, 78, § 1; Col. 1, 4, 8), f. [facul, facilis; cf.: difficultas, simultas], capability, possibility, power, means, opportunity; skill, ability to do any thing easily (class.; syn.: dotes, virtutes, [p. 719] ingenium, indoles).

Lit.:

facultates sunt, aut quibus facilius fit, aut sine quibus aliquid confici non potest,

Cic. Inv. 1, 27, 41.—Constr. with gen., ad, ut, inf., or absol.

With gen. of gerund.:

facultas pariendi,

Ter. And. 1, 4, 5:

summa copia facultasque dicendi,

Cic. Quint. 2, 8:

sibi facultatem dicendi parare,

Quint. 11, 2, 49:

Miloni manendi nulla facultas,

Cic. Mil. 17, 45:

suscipiendi maleficii,

id. Rosc. Am. 33, 92:

laedendi,

id. Fl. 8, 19:

redimendi,

id. de Imp. Pomp. 7, 18:

facultatem judicandi facere,

id. Verr. 2, 2, 73, § 179 et saep.—So with ellipsis of dicendi:

extemporalis facultas,

of extemporaneous speaking, Suet. Aug. 84; cf.:

facultas summa,

Plin. Ep. 1, 20, 18; id. ib. 6, 29, 5.—With a gen. subst.:

talium sumptuum facultatem fructum divitiarum putat,

Cic. Off. 2, 16, 56:

quod reliquis fugae facultas daretur,

Caes. B. G. 1, 32 fin.:

Demostheni facultatem defuisse hujus rei,

Quint. 6, 3, 2: si facultas tui praesentis esset, if I could but meet you face to face, Planc. in Cic. Fam. 10, 4:

facultates medicamentorum,

virtue, efficacy, Cels. 5 praef. init.; id. ib. 17.—

With ad:

ne irato facultas ad dicendum data esse videatur,

Cic. Font. 10, 22 (6, 12); cf.:

ad explicandas tuas litteras,

id. Rep. 1, 9; and:

ad ducendum bellum,

Caes. B. G. 1, 38, 4.— In plur.:

ingenii facultates,

Cic. Att. 3, 10:

multae mihi ad satis faciendum reliquo tempore facultates dabuntur,

Cic. Clu. 4, 10.—Rarely with dat.:

si facultas sit alendis sarmentis,

Col. 4, 29, 1.—

With in:

modica in dicendo facultas,

Suet. Galb. 3. —

With ut:

nonnumquam improbo facultas dari, ut, etc.,

Cic. Caecin. 25, 71; id. Rab. Perd. 6, 18:

L. Quintius oblatam sibi facultatem putavit, ut, etc.,

id. Clu. 28, 77; id. Fam. 1, 7, 4:

erit haec facultas in eo, quem volumus esse eloquentem, ut, etc.,

id. Or. 33, 117.—

With inf. (post-Aug. and very rare):

nobis saevire facultas,

Stat. Th. 4, 513; 12, 36; Val. Fl. 3, 16; Auct. B. Afr. 78.—

Absol.:

cave quicquam, quod ad meum commodum attineat, nisi maximo tuo commodo et maxima tua facultate cogitaris,

Cic. Q. Fr. 3, 9, 4:

urges istam occasionem et facultatem,

id. Fam. 7, 8, 2:

poëtica quaedam,

id. Rep. 1, 14:

facultas ex ceteris rebus comparata,

id. de Or. 2, 12, 50:

si facultas erit,

id. de Inv. 1, 46 fin.; cf.:

hinc abite, dum est facultas,

while you can, Caes. B. G. 7, 50 fin.:

quoad facultas feret,

Cic. Inv. 2, 3, 10.

Transf., concr., for copia, opes, a sufficient or great number, abundance, plenty, supply, stock, store; plur., goods, riches, property (syn.: opes, bona, silva, divitiae, fortunae, copia, vis).

Sing.:

nummorum facultas,

Cic. Quint. 4, 16:

cujus generis (virorum) erat in senatu facultas maxima,

id. Sull. 14, 42:

facultas vacui ac liberi temporis,

id. de Or. 3, 15, 57:

omnium rerum, quae ad bellum usui erant, summa erat in eo oppido facultas,

Caes. B. G. 1, 38, 3:

navium,

id. ib. 3, 9, 6:

si facultas ejus succi sit copiosior,

Col. 12, 38, 8 al.: pro facultate quisque, in proportion to his ability or wealth, Suet. Aug. 29.—

Plur.:

anquirunt ad facultates rerum atque copias, ad potentiam, etc.,

Cic. Off. 1, 3, 9:

mutandis facultatibus et commodis,

id. ib. 2, 4, 15:

facultates commodorum praetermittere,

id. Att. 1, 17, 5:

me tuae facultates sustinent,

id. Q. Fr. 1, 3, 7:

videndum ne major benignitas sit quam facultates,

id. Off. 1, 14, 42:

facultates ad largiendum magnas comparasse,

Caes. B. G. 1, 18, 4:

facultates patrimonii nostri aliis relinquemus,

Quint. 6 praef. §

16: Gaius attritis facultatibus urbe cessit,

Suet. Galb. 3:

modicus facultatibus,

Plin. Ep. 6, 32, 2 et saep.:

Tantas videri Italiae facultates, ut, etc.,

supplies, resources, Caes. B. G. 6, 1, 3;

with copia,

id. B. C. 1, 49, 2:

ministrare alicui de facultatibus suis,

Vulg. Luc. 8, 3:

qui facultates suas suspectas habet,

i. e. doubts his own solvency, Gai. Inst. 2, 154.

garrŭlĭtas, ātis, f. [id.], a chattering, babbling, prating, talkativeness, garrulity (not in Cic.).

Lit.:

nunc quoque in alitibus facundia prisca remansit, Raucaque garrulitas studiumque immane loquendi,

Ov. M. 5, 678:

quem non abducet infixum cogitationibus illa neminem satiatura garrulitas?

Sen. Cons. Helv. 16 fin.: (pueri) facie et garrulitate amabiles. Suet. Aug. 83:

extemporalis,

Quint. 2, 4, 15:

ingens,

Plin. 29, 1, 3, § 5:

ingentia dona Auctoris pereunt, garrulitate sui,

Mart. 5, 52, 8; Plin. Ep. 9, 10, 2; Suet. Aug. 83; Sen. Rhet. 2, 13, 2.—

Transf.:

cornix inauspicatae garrulitatis,

Plin. 10, 12, 14, § 30.

jactātĭo, ōnis, f. [jacto], a throwing or tossing to and fro, a shaking, agitation, violent or frequent motion.

Lit.:

corporis,

motion, gestures, Cic. Or. 25, 86:

ubi primum ducta cicatrix, patique posse visa jactationem,

Liv. 29, 32:

manus,

Quint. 10, 7, 26;

of a storm at sea: ex magna jactatione terram videre,

Cic. Mur. 2, 4:

armigeri in castra referebant (eum) jactationem vulnerum haud facile tolerantem,

the jolting, Curt. 6, 5, 1.—

Trop.

In gen., of mental agitation:

jactationes animorum incitatae,

Cic. Tusc. 5, 6, 15.—

Esp.

A boasting, bragging; ostentation, display, vanity:

jactatio est voluptas gestiens et se efferens insolentius,

Cic. Tusc. 4, 9, 20: verborum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 2:

nulla cultūs,

Tac. G. 6:

extemporalis garrulitas circulatoriae jactationis est,

Quint. 2, 4, 15:

eruditionis,

id. 1, 5, 11: nonnullorum hominum jactationem et insolentiam ferre non potes, Cael. ap. Cic. Att. 10, 9, A, 5.—

Jactatio popularis, a striving after popular applause, Cic. Clu. 35, 95; id. Har. Resp. 20, 43; so,

jactatio cursusque popularis,

id. Prov. Cons. 16, 38; cf.:

eloquentia haec forensis... ornata verbis atque sententiis jactationem habuit in populo,

id. Or. 3, 13.