Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

dróttinn

  • 1 dróttinn

    (a, pl. dróttnar), m.
    1) lord, master; þræll eða dróttinn, slave or master; dýrt er dróttins orð the master’s word is strong;
    2) king, chief; áðr vóru þeir (viz. the kings) dróttnar kallaðir;
    3) the Lord (guð dróttinn minn, dróttinn várr Jesus Kristr).
    * * *
    mod. drottinn, but in old poetry always rhymed with an ó, e. g. flóttstyggr—dróttni, Sighvat; dat. dróttni or drottni, pl. dróttnar or drottnar, etc.; [A. S. drighten; Hel. druhtin = dominus]:—the master of a ‘drótt’ or household, a lord, master: the proverb, dýrt er dróttins orð, e. g. strong is the master’s word, Bs. i. 484, Al. 128, Ld. 212; þræll eða d., Hom. 29; Josep fékk svá mikla virðing af dróttni sínum, 625. 16, Grág. ii. 86; þrjá dróttna átti hann í þessi herleiðingu, Fms. x. 224; eigi er þrællinn æðri enn dróttininn, Post. 656. 37, cp. John xv. 20; en þó eta hundar af molum þeim sem detta af borðum drottna þeirra, Matth. xv. 27; verit hlýðugir yðrum líkamligum drottnum, Ephes. vi. 5: in mod. usage this sense remains in prose in the compd lánar-dróttinn, q. v.
    β. old name for a king, Hkr. Yngl. S. ch. 20 (vide drótt).
    γ. as a name of heathen priests; þat eru díar kallaðir eðr dróttnar, Hkr. Yngl. S. ch. 2.
    2. the Lord, which also is the standing phrase in mod. usage, in the Bible, sermons, hymns, ever since the Reformation; lofaðr sé Drottinn, Nj. 165; af miskun Drottins, Mar. 656 A. 6; greiðit Dróttins götur, 625. 90; Christr Drottinn, Grág. ii. 167; án gráts var Drottinn fæddr, Rb. 332; Drottinn sagði mínum Drottni, Matth. xxii. 44; elska skaltú Drottinn Guð þinn, 37; Dróttinn Guð Abrahams, Luke xx. 37, xxiv. 34; hefi eg eigi séð Dróttinn vorn Jesum Christum, eruð þér ekki mitt verk í Drottni? 1 Cor. ix. 1, 5, 14, x. 21, 22, 26, 28, 30, xi. 10, 19, 22, 25, 26, 28, 31, xii. 3, 5, etc. etc.
    COMPDS: Drottinsdagr, Drottinskveld, Drottinsmyrgin, Drottinsnótt.

    Íslensk-ensk orðabók > dróttinn

  • 2 drauga-drottinn

    m. the lord of ghosts, is one of the names of Odin, Hkr. i. II.

    Íslensk-ensk orðabók > drauga-drottinn

  • 3 einga-dróttinn

    m. the only Lord, Hom. 74.

    Íslensk-ensk orðabók > einga-dróttinn

  • 4 Guð-Dróttinn

    m. God the Lord, Grág. ii. 167, Mar. 613, Sighvat.

    Íslensk-ensk orðabók > Guð-Dróttinn

  • 5 hús-dróttinn

    m. the master of a house, 656 C. 16.

    Íslensk-ensk orðabók > hús-dróttinn

  • 6 kirkju-dróttinn

    m. a church lord, church patron, Sturl. iii. 197.

    Íslensk-ensk orðabók > kirkju-dróttinn

  • 7 lands-dróttinn

    m. a landlord, Grág. ii. 334, Gþl. 312.

    Íslensk-ensk orðabók > lands-dróttinn

  • 8 lánar-dróttinn

    m., prop. a liege-lord, whence generally a lord, master, esp. of the king or lord of a district; heit er lánardróttins ást, a saying, Fs. 111; þó ræð ek þér annat heilræði, at þú svík aldri lánardróttinn þinn, Nj. 129; hefir þú skammliga svikit þinn lánardróttinn, þóat hann væri eigi góðr, Grett. 184 new Ed.; hann beið svá ens æðsta meistara ok lánardróttins, MS. 625. 63; hann þótti vel hafa fylgt sínum lánardróttni, Fms. vii. 223: a master, betra þykki mér at látask í þínu húsi en skipta urn lánardróttna, Nj. 57.

    Íslensk-ensk orðabók > lánar-dróttinn

  • 9 skap-dróttinn

    m. a lawful master, a law term, N. G. L. i. 13, 32, 33, 211–213.

    Íslensk-ensk orðabók > skap-dróttinn

  • 10 skip-dróttinn

    m. a skipper, captain, N. G. L. i. 209.

    Íslensk-ensk orðabók > skip-dróttinn

  • 11 herrann, drottinn

    Íslensk-ensk orðabók > herrann, drottinn

  • 12 alls-herjar

    an old, obsolete gen. from herr; Drottinn Sabaoth is in the Icel. transl. of the Bible rendered by Drottinn Allsherjar, the Lord of Hosts. It is esp. used as an adv. in some political and legal terms, denoting something general, public, common.

    Íslensk-ensk orðabók > alls-herjar

  • 13 dýrka

    * * *
    (að), v.
    1) to exalt, glorify (guð dýrkaði son sinn);
    2) to celebrate (dýrka þenna dag); dýrka hátíð es = halda hátíð es;
    3) to worship (far þú með mér at dýrka dróttin guð þinn); to pray one reverentially (kastar hón sér fram á gólfit fyrir fœtr konungi ok dýrkaði hann);
    refl., dýrkast, to magnify oneself, to glory; sá er dýrkast, dýrkist hann með guði, he that glorieth, let him glory in the Lord.
    * * *
    (and dýrðka), að, with acc. to worship, Stj. 103: to glorify, Ver. 6; d. Drottinn Guð þinn, Stj. 4. 58; d. Guðs orð, 655 C. 15; d. kenning postulanna, 14: to celebrate, d. þenna dag. Hom. 8: to exalt, nú er tíð Drottinn, sú er þú d. oss ambáttir þínar, Blas. 47; ek em Guð sá er þik dýrkaða’k, ok mun ek enn d. þik, 50: hann dýrkaði válaðan, Greg. 24; d. e-n með e-u, Fms. x. 315; d. e-n, to pray one reverentially; hón kastar sér fram á gólfit, dýrkaði hann, svá segjandi, Stj. 522. 2 Sam. xiv. 4; hence the common Icel. phrase, vertu ekki að d. hann, don’t beg ( coax) him.
    2. reflex. to magnify oneself; þá mundu Gyðingar dýrkask í sjálfum sér, Stj. 392; hirð eigi þú maðr at d. í krafti þínum, thou man, glory not in thy strength, Hom. 8; sá er dýrkask, kvað Paulus postuli, dýrkisk hann með Guði, 23: in pass. sense, Fms. xi. 415; dýrkaðisk þolinmæði réttlátra, Hom. 49; verit ér þolinmóðir litla stund, at ér dýrkisk, 623. 32. In N. T. and mod. eccl. writers the Gr. δοξάζειν is sometimes rendered by dýrka, e. g. Matth. v. 16.

    Íslensk-ensk orðabók > dýrka

  • 14 HERRA

    * * *
    I)
    (indecl. in sing.; pl. herrar), m. master, lord.
    (að), v. to confer the title ‘herra’ upon a person.
    * * *
    m. (herri, a, m., Clem. 36), irreg. and indecl. in sing., pl. reg. herrar, [derived from herr, as dróttinn from drótt, þjóðan from þjóð; Germ. herr; Dan. herre, etc.]:—gener. a lord, master, Fms. i. 218, x. 45, 159, xi. 381; in olden times herra was used in addressing a king or earl, as Fr. sire, Engl. sir, see the Sagas passim:
    I. as a title; in A. D. 1277 knights and barons were created in Norway, to whom the title of Herra was given; Herra Rafn, Herra Þorvarðr, Herra Sturla, etc., Árna S., Laur. S., Ann. passim: the bishops and abbots were also so styled, e. g. Herra Arngrímr (an abbot), Bs. ii. After the Reformation, Herra became an integral part of the style of bishops, as Sira of priests, Herra Guðbrandr, Herra Þorlákr, Herra Oddr, etc., and can only be applied to the Christian name; cp. the ditty in which the old woman addresses the bishop bv Sira, and is rebuked for her rudeness, Sælir verið þér, Sira minn, | sagða eg við Biskupinn; | ansaði mér þá aptr hinn, | þú áttir að kall’ ‘ann Herra þinn. In mod. usage Herra is often applied to any person whatever, but only in writing; for in conversation the Icel. has no equivalent to the Engl. Mr. or Germ. Herr, and a person is simply addressed by his name or other title, Sira if a clergyman, and the like. In the N. T. dróttinn, herra, and lávarðr (from Engl.) are used indiscriminately.
    II. COMPDS: herradómr, herradæmi, herraliga, herraligr, herramaðr, herramannliga, herramannligr, herranafn, herrasamligr, herrasæti.

    Íslensk-ensk orðabók > HERRA

  • 15 TÝJA

    I)
    f. poet. doubt.
    (týr, týði, týt), v. to avail, = tœja( hvat man mér týja, etc.?); þat týði ekki, it was of no avail.
    * * *
    tæja, tjóa, and tjá, the forms of this verb vary: tæja, tæjar tæja make a rhyme, Pd. 18; pres. tœr, pret. tœði, part. neut. tœð: týja, týr, týði: tjóa, pres. tjóar, pret. tjóaði or tjóði, see below B: and lastly, tjá, pres. té, tér (mod. tjái), pret. téði, part. téðr, téð: with neg. suff. tær-a, does not, Fms. vii. (in a verse): [Ulf. taujan = ποιειν; tawidon on the Golden horn; A. S. tawjan; O. H. G. zawian; Germ. thun; Dutch touwen.]
    B. Prop. to do, work; but here göra (q. v.) has in the Scaudin. taken the place of tæja, it is therefore only used in the sense,
    II. to help, assist, with dat. or absol.; at tœja Kleppjárni, Ísl. ii. 482 (Heiðarv. S.); þeir menn er tæðu máli Þorsteins, Ísl. ii. 305; þú tæðir mér, Drottinn ok huggaðir mik, 655 v. 2; tæja sjúkum ok vúluðum, 645. 93; þat góz eptir verðr skal ek töja ( bestow on) guðs móður, Mar.; ef þú vilt tæja honum, Clem. 56; Guðs mildi tæði málum hans, 45; hamingjan lét enn eigi seinat sér at töja honum, Al. 139; hirð er tæði honum vel, Fms. vi. 317 (in a verse); Kristr tær hodda hristi …, Lex. Poët.; at týjanda Guði = Deo auxiliante, Hom. 27; árnendr várir ok týiendr (töyiendr Cod.), 149; sá er öðrum vill týja til orrostu, 42; segir þat mest týja, at eigi hafi Guð nauðga þjónustu, O. H. L. 42; týja svá göfuglegri bæn, Hom. 1; opt hefir höfðingjum mikit tjóað at berjask at eins með frameggjan, Al. 5; kölluðu þeir á Jacobum, at þeir kæmi til at tjá þeim, 656 C. 2; Drottinn várr té (subj.) oss til þess, at vér megim, Hom. 90: recipr., téisk at báðir, help one another! H. E. i. 245.
    2. to avail; ok tör þat því at eins, ef hann vissi eigi, at, … it avails only in the case that he knew not, Grág. i. 315; þat týr ekki, boots not, avails not, or týði ekki, it was of no avail, eigi tør bónda sjá bjorgkviðr, 431; ek vissa at mér myndi ekki týja at forðask þik, Eg. 165; eyfit týr þótt skyndi seinn, a saying (see eyvit); ekki týr yðr nú at tauta eðr tutla, Fms. viii. 234 (tjár, Fb. ii, l. c.); hvárki tæði (týði, Hkr. l. c.; tjáði, Fms. v, l. c.) bæn manna né féboð, Ó. H. 190; konungr var svá reiðr at henni týði ekki at biðja, Hkr. i. 100; allir löttu Sigurð jarl í at ganga ok týði ekki (tjáði, v. l.), Nj. 271; lítið týr oss at mæða líkam várn í föstum, Hom. 73; hvat mun mér týja at eggja þá menn, what need I? Fms. viii. 136 (tjá, v. l.); ok er hón sá at eigi týði at flytja þetta mál lengra, þá hætti hón, xi. 288 (v. l.); sem hann sá at ekki týði þar at standa, Str. 42; Þorvaldr lét ekki tjóa at sakask um verkit, Glúm. 374; mun mik ekki tjóa at letja, Nj. 16; eigi mundi tjóa at brjótask við forlögunum, Fs. 20; at ekki moni tjóa, Fas. i. 364; ekki mun tjóa at göra þat, Fms. ii. 194 (v. l.); eigi þykkir oss þat tjóa, Gullþ. 20; veit ek eigi hvat þat mon tjóa, Mork. 194; Baglar sá at ekki tjóaði (tjóði) eptir at halda, Fms. ix. 13 (v. l. 7); ok tjóaðí ekki fyrir-tölur hans, x. 301; hefir ek um talat ok tjóar mér eigi, Fs. 60; eggjat væri nú ef nökkut tjóaði, 4; þeir biðja at … ok tjóar ekki, Glúm. 390; tjóði honum alls ekki, Str. 42; ekki tjóar skriptar-gangr þeim er …, 43; en at svá búnu tjár ekki, Fas. i. 364; hvat mun þá tjá við at mæla, Glúm. 324; hvat tjár mér nú, at hafa til hans stundat, Al. 129; ekki mun tjá at saka sik um orðinn hlut, Nj. 20; and so in mod. usage, þetta tjáir ekki, this won’t do; það tjáir ekki, ‘tis of no use; tjár þat alls ekki, Gísl. 43.
    3. peculiar usage, to grant, allow; því meiri gæsku er hann téði þeim af sinni hendi, Hom. 109.
    III. as an auxiliary verb; sól tér sortna, the sun does blacken, Vsp. 57 (see p. 264, foot-note 3); áðr tæði ben blæða, blood did flow, Nj. (in a verse); tjá buðlungi blæða undir, Hkv. Hjörv.; tær-a standa þarft af Þóri, Fms. vii. (in a verse); hón tær binda, Orkn. (in a verse); hann tæði velja, Rekst.; hyggja tæði, did think, Bkv. 13; tæði færa, did bring, Fms. vi. 340; Boðnar bára tér vaxa, does wax, Edda (in a verse). ☞ See also tjá, which is a different word.

    Íslensk-ensk orðabók > TÝJA

  • 16 andi

    * * *
    m.
    1) breath, breathing; a. Ingimundar er ekki góðr, his breath smells, is foul;
    2) current of air (a handar þinnar);
    3) gramm., aspiration (linr, snarpr a.);
    4) soul (guð skapaði líkamann ok andann); gjalda guði sinn anda, to die;
    5) spirit, spiritual being; úhreinn a., an unclean spirit; heilagr a., the Holy Ghost.
    * * *
    a, m.
    1. prop. breath, breathing; af anda fisksins, Edda 19; cp. hverr andalauss lifir, who lives without breathing, in the Riddles of Gestumblindi, Fas. i. 482; af anda hans, Greg. 20, Sks. 41 B; andi er Ingimundar, ekki góðr á bekkinn, of foul breath, Sturl. i. 21 (in a verse).
    2. a current of air; andi handar þinnar, air caused by the waving of the hand, 623. 33: now freq. of a soft breeze.
    3. (gramm.) aspiration; linr, snarpr a., Skálda 175, 179.
    II. metaph. and of Christian origin, spirit. In the Icel. translation of the N. T. andi answers to πνευμα, sál to ψυχή (cp. Luke i. 46, 47); Guð skapaði líkamann ok andann, Mar. 656; taki þér við líkamanum en Drottinn við andanum, id.; gjalda Guði sinn anda, Mar. 39 (Fr.); hjarta, andi ok vizka, id. In some of these cases it may answer to ψυχή, but the mod. use is more strict: as a rule there is a distinction between ‘önd,’ f. anima, and ‘andi,’ m. animus, yet in some cases both are used indifferently, thus Luke xxiii. 46 is translated by ‘andi,’ yet ‘önd’ is more freq., Pass. 44. 21, 45. I.
    2. spirit, spiritual being (önd is never used in this sense); John iv. 24, Guð er andi, and, tilbiðja í anda, ἐν πνευματι.
    3. the Holy Ghost, Nj. 164, Rb. 80.
    4. angels; þessháttar eldr brennir andana, Stj. 41.
    5. in a profane sense; álfr eða a., Fas. i. 313.
    6. spiritual gift; í krapti ok í anda Heliæ, Hom. 104. Luke i. 17, Sks. 565.
    COMPDS: andagipt, andakast, andaliga, andaligr.

    Íslensk-ensk orðabók > andi

  • 17 arma

    f. pity; dróttinn sá örmu á mannkyni, took pity upon.
    * * *
    u, f. misery (απ. λεγ.), Mart. 123; Martinus sá örmu á héranum; now, sjá aumr á e-m, to feel pity for: cp. Germ. arm (poor, wretched).

    Íslensk-ensk orðabók > arma

  • 18 blinda

    * * *
    (að), v. to blind, derive of sight (dróttinn blindaði augu þeirra); hann blindar sjálfan sik allra sanninda, he blinds himself lo all truth.
    * * *
    að, [Ulf. blindjan], to blind, deprive of sight, Fms. v. 268, vii. 207, Stj. 619: metaph. to deceive, Fms. ii. 46, v. 217, Gþl. 215.

    Íslensk-ensk orðabók > blinda

  • 19 BURÐR

    (-ar, -ir), m.
    1) carriage, bearing, of the limbs or body (burðr líkamans birtir hugskotsins ráð);
    2) birth (frá Krists burði); of domestic animals, lambing, calving (þær kýr, er bezt búast til burðar);
    3) fetus, the thing born, offspring (fíll gengr tvó ár með burðinum; hinn hæsti burðr várr dróttinn J. Kr.);
    4) pl., burðir, birth, extraction; heiðinn at burðum, heathen by birth burðir ok ætt, birth and kinship.
    * * *
    ar, m. pl. ir, [Engl. birth; Hel. giburd; Germ. geburt; cp. bera A. II]:—birth, esp. of the birth of Christ; frá Guðs, Drottins, Krists burði, Bs. i. 112, 145, 158, 173; frá hingað-burði Christi, id., 64, 75, 79, 85; til burðar Christi, Rb. 84: of men, sótt burðar = jóðsótt, labours, K. Á. 104.
    2. of domestic animals, calving, lambing, hence sauð-burðr, the lambing-time; þeim kúm er bezt búast til burðar, Bs. i. 194.
    3. birth, the thing born, an embryo; Fíllinn gengr tvö ár með burðinum, Stj. 70; at þær (viz. the ewes) skyldi sinn burð geta, 178; fæða sinn burð, 97; með konum leysisk burðr (abort), Bs. i. 798.
    4. in pl. birth, extraction; heiðinn at burðum (MS. sing.), heathen by birth, Ver. 40; burðir ok ætt, kith and kin, Fms. i. 83; er ekki er til Noregs kominn fyrir burða sakir, ix. 389; Hákon jarl hafði burði til þess, at halda foðurleifð sinni, ok hafa jarlsnafn, i. 223; þykkjumk ek hafa til þess burði ok frænda styrk, Eg. 474; hence in mod. usage burðir means one’s ‘physique,’ strength; burðamaðr mikill, a mighty strong man; hafa litla burði, to have little strength; yfir-burðir, superior strength (cp. bera yfir), and afburðir, q. v.
    II. the bearing of limbs, body; lima-burðr, fóta-burðr, höfuð-burðr.
    III. [bera C], the compds at-burðr, við-burðr, til-burðr, hop, accident; fyrir-burðr, vision.
    IV. answering to bera A. I, vide byrðr, and compds like á-burðr.
    β. saman-burðr, comparison.
    COMPDS: burðamunr, burðardagr, burðarmaðr, burðarsveinn, burðartími.

    Íslensk-ensk orðabók > BURÐR

  • 20 dáindi

    n.
    * * *
    n. = dásemd, a work of grace, a wonder; göra ótallig tákn ok dáindi, … undarlig d. ( miracles) gerði várr Dróttinn. Vitae Patruni (Unger).

    Íslensk-ensk orðabók > dáindi

См. также в других словарях:

  • N-rule — For the typographic term n rule or n dash see Dash In Icelandic orthography, the N rule dictates whether or not one or two n’s should be written, sometimes affecting pronunciation. Contents 1 Compound words 2 Function words 2.1 Adver …   Wikipedia

  • Druhtinaz — The Skern Runestone states that a man was hin drottinfasta or loyal to his drott (lord). *Druhtinaz (Old English: dryhten, Old Norse: dróttinn, Old English Middle English: drihten, Middle English: driȝten)[1 …   Wikipedia

  • Lofsöngur — English: Hymn A memorial plaque at 15 London Street in Edinburgh, Scotland, in memory of the Icelandic national anthem, Lofsöngur which was partly composed in t …   Wikipedia

  • Alliterative verse — The Old English epic poem Beowulf is written in alliterative verse. In prosody, alliterative verse is a form of verse that uses alliteration as the principal structuring device to unify lines of poetry, as opposed to other devices such as rhyme.… …   Wikipedia

  • Halfdan the Old — (Old Norse Hálfdanr gamli and Hálfdanr inn gamli ) was an ancient, legendary king from whom descended many of the most notable lineages of legend. A second Halfdan the Old is the purported great grandfather of Ragnvald Eysteinsson.Halfdan the Old …   Wikipedia

  • Njars — Njarar or Njars were an ancient Germanic people of Närke, Sweden, that appears in the Scandinavian version of the Lay of Weyland the smith. In the early part of the lay, King Níðuðr is introduced as a king in Sweden: Níðuðr hét konungr í Svíþjóð …   Wikipedia

  • Kyrie — For other uses, see Kyrie (disambiguation). Kyrie, from the Roman Gradual Kyrie, a transliteration of Greek κύριε (kyrie), vocative case of κύριος (kyrios), meaning Lord , is the common name of an important prayer of Christian liturgy, which is… …   Wikipedia

  • Dan (king) — Dan is the name of one or more legendary kings of the Danes in medieval Scandinavian texts. Contents 1 The Lejre Chronicle 2 The Rígsthula 3 The Skjöldungasaga 4 Ynglinga saga …   Wikipedia

  • Styrbjörn the Strong — between Styrbjörn and king Eric the Victorious.It is believed that there once was a larger saga on Styrbjörn, but most of what is extant is found in the short story Styrbjarnar þáttr Svíakappa . Parts of his story are also retold in Eyrbyggja… …   Wikipedia

  • Ríg (Norse god) — Ríg or Rígr is the name applied to a Norse god described as old and wise, mighty and strong in the Eddic poem Rígthula (Old Norse Rígsþula Song of Ríg). The prose introduction tells that Ríg is another name for Heimdall, who is moreover called… …   Wikipedia

  • Drightin — (Old English: dryhtin , Old Norse: dróttin ) was a northern European title for nobility corresponding to prince in a broader sense. The Scandinavian name for Queen, drottning is derived from this title. After Christianisation, the term began to… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»