-
41 tumultuarius
tŭmultŭārĭus, a, um, adj. [tumultus], of or belonging to bustle, hurry, or tumult; in milit. lang., of troops brought hurriedly together, raised hastily or suddenly (not ante-Aug., but esp. freq. in Livy).I.Lit.:II.tumultuario exercitu raptim ducto,
Liv. 5, 37, 7; so,milites,
id. 35, 2, 7; 35, 23, 8;Auct. B. Alex. 34, 5: manus,
Curt. 4, 16, 24:militia,
Gell. 16, 10, 13.—Transf., that is done or happens in a hurry, hurried, hasty, sudden, confused, irregular, disorderly, tumultuary:pugna,
Liv. 21, 8, 7:opus,
id. 6, 29, 4:ex opere tumultuario suspicari,
Quint. 7, 3, 34:rogus,
Suet. Calig. 59:repentinā et quasi tumultuariā doctrinā praeditus,
Gell. 11, 7, 3:tumultuariae et inconditae exercitationes linguae,
id. 6, 16, 1:carmen,
i. e. unpremeditated, improvised, Sid. Ep. 2, 10.— Adv.: tŭmultŭārĭē, tumultuously, hastily, hurriedly:his raptim ac tumultuarie actis,
Amm. 24, 2, 18; Aur. Vict. Caes. 40; 17; Spart. Carac. 6. -
42 Turbo
1.turbo, āvi, ātum, 1, v. a. ( fut. perf. turbassit, for turbaverit, Cic. Leg. 3, 4; al. turbassitur) [turba], to disturb, agitate, confuse, disorder; to throw into disorder or confusion (freq. and class.; syn.: confundo, misceo, agito).I.Lit.:B.ventorum vi agitari atque turbari mare,
Cic. Clu. 49, 138:aequora ventis,
Lucr. 2, 1:hibernum mare,
Hor. Epod. 15, 8; Ov. M. 7, 154; 14, 545 al.:eversae turbant convivia mensae,
id. ib. 12, 222; cf. in a poet. transf.:ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,
Lucr. 6, 377:ne comae turbarentur, quas componi vetuit,
Quint. 11, 3, 148:ne turbet toga mota capillos,
Ov. Am. 3, 2, 75:capillos,
id. M. 8, 859; id. Am. 3, 14, 33; cf.in a Greek construction: turbata capillos,
id. M. 4, 474:ceram,
the seal, Quint. 12, 8, 13:uvae recentes alvum turbant,
Plin. 23, 1, 6, § 10.— Absol.:instat, turbatque ruitque,
Ov. M. 12, 134.—Reflex.:cum mare turbaret (sc. se),
Varr. R. R. 3, 17, 7 Schneid. ad loc. (al. turbaretur).—In partic.1.Milit. t. t., to throw into disorder, break the line of battle, disorganize:2.equitatus turbaverat ordines,
Liv. 3, 70, 9:aciem peditum,
id. 30, 18, 10.— Absol.:equites eruptione factā in agmen modice primo impetu turbavere,
Liv. 38, 13, 12:turbantibus invicem copiis,
Flor. 4, 2, 49:hic rem Romanam, magno turbante tumultu, sistet,
Verg. A. 6, 857.—Of water, to trouble, make thick or turbid:II.lacus,
Ov. M. 6, 364:fons quem nulla volucris turbarat,
id. ib. 3, 410:flumen imbre,
id. ib. 13, 889:limo aquam,
Hor. S. 1, 1, 60:aquas lacrimis,
Ov. M. 3, 475; cf.:pulvis sputo turbatus,
Petr. 131.—Trop.:A. B.non modo illa permiscuit, sed etiam delectum atque ordinem turbavit,
Cic. Verr. 2, 2, 50, § 123:qui omnia inflma summis paria fecit, turbavit, miscuit,
id. Leg. 3, 9, 19:Aristoteles quoque multa turbat, a magistro Platone non dissentiens,
id. N. D. 1, 13, 33:quantas res turbo!
Plaut. Mil. 3, 2, 1:quas meus filius turbas turbet,
id. Bacch. 4, 9, 1; cf.:quae meus filius turbavit,
id. ib. 5, 1, 5; id. Cas. 5, 2, 6:ne quid ille turbet vide,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24:haec, quae in re publicā turbantur,
id. ib. 3, 9, 3:cum dies alicui nobilium dicta novis semper certaminibus contiones turbaret,
Liv. 3, 66, 2: ne incertā prole auspicia turbarentur, id. 4, 6, 2:milites nihil in commune turbantes,
Tac. H. 1, 85:turbantur (testes),
Quint. 5, 7, 11; cf. id. 4, 5, 6; 5, 14, 29; 10, 7, 6:spem pacis,
Liv. 2, 16, 5.— Absol.: Ph. Ea nos perturbat. Pa. Dum ne reducam, turbent porro, quam velint, Ter. Hec. 4, 4, 12 (cf. I. B. 1. supra):repente turbare Fortuna coepit,
Tac. A. 4, 1:si una alterave civitas turbet,
id. ib. 3, 47: M. Servilius postquam, ut coeperat, omnibus in rebus turbarat, i. e. had deranged all his affairs, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2.— Impers. pass.:nescio quid absente nobis turbatum'st domi,
Ter. Eun. 4, 3, 7:totis Usque adeo turbatur agris,
Verg. E. 1, 12:si in Hispaniā turbatum esset,
Cic. Sull. 20, 57.—Hence, turbātus, a, um, P. a., troubled, disturbed, disordered, agitated, excited.Trop.:2.hostes inopinato malo turbati,
Caes. B. C. 2, 12:oculis simul ac mente turbatus,
Liv. 7, 26, 5:turbatus religione simul ac periculo,
Suet. Ner. 19; cf.:turbatus animi,
Sil. 14, 678:placare voluntates turbatas,
Cic. Planc. 4, 11: seditionibus omnia turbata sunt, Sall. Or. Phil. contr. Lepid. 1:turbata cum Romanis pax,
Just. 18, 2, 10:omnia soluta, turbata atque etiam in contrarium versa,
Plin. Ep. 8, 14, 7; cf.:quae si confusa, turbata, permixta sunt, etc.,
id. ib. 9, 5, 3.—Hence, adv.: turbātē, confusedly, disorderly:aguntur omnia raptim atque turbate,
in confusion, Caes. B. C. 1, 5, 1.turbo, ĭnis, m. (collat. form tur-ben, ĭnis, n., Tib. 1, 5, 3; id. ap. Charis. p. 118 P.; gen. turbonis, Caes. ib.) [1. turbo], that which spins or twirls round (cf. vertex).I.A whirlwind, hurricane, tornado: ventus circumactus et eundem ambiens locum et se ipse vertigine concitans turbo est. Qui si pugnacior est ac diutius volutatur, inflammatur, et efficit, quem prêstêra Graeci vocant:B.hic est igneus turbo,
Sen. Q. N. 5, 13, 3:falsum est faces et trabes turbine exprimi,
id. ib. 7, 5, 1; 2, 22, 2; id. Ep. 109, 18:procellae, turbines,
Cic. N. D. 3, 20, 51; cf.: saevi exsistunt turbines, Pac. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 (Trag. Rel. p. 111 Rib.); Enn. ap. Schol. Vat. ad Ter. Heaut. 2, 3, 4 (Ann. v. 553 Vahl.):venti vis rapido percurrens turbine campos,
Lucr. 1, 273; cf. id. 1, 279; 1, 294; 5, 217; Ov. M. 6, 310:senatus decrevit, ut Minerva, quam turbo dejecerat, restitueretur,
Cic. Fam. 12, 25, 1:turbo aut subita tempestas,
id. Cael. 32, 79:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31:venti rotanti turbine portant,
Lucr. 1, 294:ita turbine nigro Ferret hiemps,
Verg. G. 1, 320:venti ruunt et terras turbine perflant,
id. A. 1, 83:accendi turbine quodam aëris,
Sen. Q. N. 7, 4, 1.—In apposition with ventus:exoritur ventus turbo,
Plaut. Curc. 5, 2, 47:circumstabant navem turbines venti,
id. Trin. 4, 1, 16.—Trop., whirlwind, storm, etc.:II.qui in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae navem gubernassem,
Cic. Pis. 9, 20:tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii,
id. Dom. 53, 137:ego te in medio versantem turbine leti Eripui,
Cat. 64, 149:cum illi soli essent duo rei publicae turbines,
Cic. Sest. 11, 25:miserae mentis,
Ov. Am. 2, 9, 28:miserarum rerum,
id. M. 7, 614:nescio quo miserae turbine mentis agor,
id. Am. 2, 9, 28:Gradivi,
i. e. tumult of war, Sil. 11, 101:virtutem turbine nullo Fortuna excutiet tibi,
Luc. 2, 243:horum mala, turbo quīs rerum imminet,
Sen. Agam. 196.—Lit., a spinning-top, whipping-top, Verg. A. 7, 378 sq.; Tib. 1, 5, 3.—B.Transf., of things that have the shape or whirling motion of a top, as a reel, whirl, spindle, etc., Cic. Fat. 18, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 1, 449; Hor. Epod. 17, 7; Cat. 64, 315; Ov. M. 1, 336; Plin. 2, 10, 7, § 47; 9, 36, 61, § 130; 27, 4, 5, § 14; 36, 13, 19, § 90; 37, 4, 15, § 56.—III.A whirling motion, a whirl, twirl, twist, rotation, revolution, a round, circle (mostly poet.):3.cum caeli turbine ferri,
Lucr. 5, 624:lunae,
id. 5, 632:ignium,
id. 6, 640; cf. Verg. A. 3, 573:teli (contorti),
id. ib. 6, 594; cf. id. ib. 11, 284; Luc. 3, 465; Sil. 4, 542:saxi,
whirling force, circular hurling, Verg. A. 12, 531:serpentis,
i. e. the coiling, Sil. 3, 191:Aegaeus,
whirlpool, vortex, Claud. Laud. Stil. 1, 287; so, rapax, Stat [p. 1918] Th. 4, 813:verterit hunc (servum in emancipatione) dominus, momento turbinis exit Marcus Dama,
i. e. of whirling round, Pers. 5, 78: militiae turbine factus eques, i. e. through the round of military gradation or promotion, Ov. Am. 3, 15, 6:vulgi,
i. e. a throng, crowd, Claud. II. Cons. Stil. 200.Turbo, ōnis, m., the name of a gladiator, Hor. S. 2, 3, 310. -
43 turbo
1.turbo, āvi, ātum, 1, v. a. ( fut. perf. turbassit, for turbaverit, Cic. Leg. 3, 4; al. turbassitur) [turba], to disturb, agitate, confuse, disorder; to throw into disorder or confusion (freq. and class.; syn.: confundo, misceo, agito).I.Lit.:B.ventorum vi agitari atque turbari mare,
Cic. Clu. 49, 138:aequora ventis,
Lucr. 2, 1:hibernum mare,
Hor. Epod. 15, 8; Ov. M. 7, 154; 14, 545 al.:eversae turbant convivia mensae,
id. ib. 12, 222; cf. in a poet. transf.:ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,
Lucr. 6, 377:ne comae turbarentur, quas componi vetuit,
Quint. 11, 3, 148:ne turbet toga mota capillos,
Ov. Am. 3, 2, 75:capillos,
id. M. 8, 859; id. Am. 3, 14, 33; cf.in a Greek construction: turbata capillos,
id. M. 4, 474:ceram,
the seal, Quint. 12, 8, 13:uvae recentes alvum turbant,
Plin. 23, 1, 6, § 10.— Absol.:instat, turbatque ruitque,
Ov. M. 12, 134.—Reflex.:cum mare turbaret (sc. se),
Varr. R. R. 3, 17, 7 Schneid. ad loc. (al. turbaretur).—In partic.1.Milit. t. t., to throw into disorder, break the line of battle, disorganize:2.equitatus turbaverat ordines,
Liv. 3, 70, 9:aciem peditum,
id. 30, 18, 10.— Absol.:equites eruptione factā in agmen modice primo impetu turbavere,
Liv. 38, 13, 12:turbantibus invicem copiis,
Flor. 4, 2, 49:hic rem Romanam, magno turbante tumultu, sistet,
Verg. A. 6, 857.—Of water, to trouble, make thick or turbid:II.lacus,
Ov. M. 6, 364:fons quem nulla volucris turbarat,
id. ib. 3, 410:flumen imbre,
id. ib. 13, 889:limo aquam,
Hor. S. 1, 1, 60:aquas lacrimis,
Ov. M. 3, 475; cf.:pulvis sputo turbatus,
Petr. 131.—Trop.:A. B.non modo illa permiscuit, sed etiam delectum atque ordinem turbavit,
Cic. Verr. 2, 2, 50, § 123:qui omnia inflma summis paria fecit, turbavit, miscuit,
id. Leg. 3, 9, 19:Aristoteles quoque multa turbat, a magistro Platone non dissentiens,
id. N. D. 1, 13, 33:quantas res turbo!
Plaut. Mil. 3, 2, 1:quas meus filius turbas turbet,
id. Bacch. 4, 9, 1; cf.:quae meus filius turbavit,
id. ib. 5, 1, 5; id. Cas. 5, 2, 6:ne quid ille turbet vide,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24:haec, quae in re publicā turbantur,
id. ib. 3, 9, 3:cum dies alicui nobilium dicta novis semper certaminibus contiones turbaret,
Liv. 3, 66, 2: ne incertā prole auspicia turbarentur, id. 4, 6, 2:milites nihil in commune turbantes,
Tac. H. 1, 85:turbantur (testes),
Quint. 5, 7, 11; cf. id. 4, 5, 6; 5, 14, 29; 10, 7, 6:spem pacis,
Liv. 2, 16, 5.— Absol.: Ph. Ea nos perturbat. Pa. Dum ne reducam, turbent porro, quam velint, Ter. Hec. 4, 4, 12 (cf. I. B. 1. supra):repente turbare Fortuna coepit,
Tac. A. 4, 1:si una alterave civitas turbet,
id. ib. 3, 47: M. Servilius postquam, ut coeperat, omnibus in rebus turbarat, i. e. had deranged all his affairs, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2.— Impers. pass.:nescio quid absente nobis turbatum'st domi,
Ter. Eun. 4, 3, 7:totis Usque adeo turbatur agris,
Verg. E. 1, 12:si in Hispaniā turbatum esset,
Cic. Sull. 20, 57.—Hence, turbātus, a, um, P. a., troubled, disturbed, disordered, agitated, excited.Trop.:2.hostes inopinato malo turbati,
Caes. B. C. 2, 12:oculis simul ac mente turbatus,
Liv. 7, 26, 5:turbatus religione simul ac periculo,
Suet. Ner. 19; cf.:turbatus animi,
Sil. 14, 678:placare voluntates turbatas,
Cic. Planc. 4, 11: seditionibus omnia turbata sunt, Sall. Or. Phil. contr. Lepid. 1:turbata cum Romanis pax,
Just. 18, 2, 10:omnia soluta, turbata atque etiam in contrarium versa,
Plin. Ep. 8, 14, 7; cf.:quae si confusa, turbata, permixta sunt, etc.,
id. ib. 9, 5, 3.—Hence, adv.: turbātē, confusedly, disorderly:aguntur omnia raptim atque turbate,
in confusion, Caes. B. C. 1, 5, 1.turbo, ĭnis, m. (collat. form tur-ben, ĭnis, n., Tib. 1, 5, 3; id. ap. Charis. p. 118 P.; gen. turbonis, Caes. ib.) [1. turbo], that which spins or twirls round (cf. vertex).I.A whirlwind, hurricane, tornado: ventus circumactus et eundem ambiens locum et se ipse vertigine concitans turbo est. Qui si pugnacior est ac diutius volutatur, inflammatur, et efficit, quem prêstêra Graeci vocant:B.hic est igneus turbo,
Sen. Q. N. 5, 13, 3:falsum est faces et trabes turbine exprimi,
id. ib. 7, 5, 1; 2, 22, 2; id. Ep. 109, 18:procellae, turbines,
Cic. N. D. 3, 20, 51; cf.: saevi exsistunt turbines, Pac. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 (Trag. Rel. p. 111 Rib.); Enn. ap. Schol. Vat. ad Ter. Heaut. 2, 3, 4 (Ann. v. 553 Vahl.):venti vis rapido percurrens turbine campos,
Lucr. 1, 273; cf. id. 1, 279; 1, 294; 5, 217; Ov. M. 6, 310:senatus decrevit, ut Minerva, quam turbo dejecerat, restitueretur,
Cic. Fam. 12, 25, 1:turbo aut subita tempestas,
id. Cael. 32, 79:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31:venti rotanti turbine portant,
Lucr. 1, 294:ita turbine nigro Ferret hiemps,
Verg. G. 1, 320:venti ruunt et terras turbine perflant,
id. A. 1, 83:accendi turbine quodam aëris,
Sen. Q. N. 7, 4, 1.—In apposition with ventus:exoritur ventus turbo,
Plaut. Curc. 5, 2, 47:circumstabant navem turbines venti,
id. Trin. 4, 1, 16.—Trop., whirlwind, storm, etc.:II.qui in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae navem gubernassem,
Cic. Pis. 9, 20:tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii,
id. Dom. 53, 137:ego te in medio versantem turbine leti Eripui,
Cat. 64, 149:cum illi soli essent duo rei publicae turbines,
Cic. Sest. 11, 25:miserae mentis,
Ov. Am. 2, 9, 28:miserarum rerum,
id. M. 7, 614:nescio quo miserae turbine mentis agor,
id. Am. 2, 9, 28:Gradivi,
i. e. tumult of war, Sil. 11, 101:virtutem turbine nullo Fortuna excutiet tibi,
Luc. 2, 243:horum mala, turbo quīs rerum imminet,
Sen. Agam. 196.—Lit., a spinning-top, whipping-top, Verg. A. 7, 378 sq.; Tib. 1, 5, 3.—B.Transf., of things that have the shape or whirling motion of a top, as a reel, whirl, spindle, etc., Cic. Fat. 18, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 1, 449; Hor. Epod. 17, 7; Cat. 64, 315; Ov. M. 1, 336; Plin. 2, 10, 7, § 47; 9, 36, 61, § 130; 27, 4, 5, § 14; 36, 13, 19, § 90; 37, 4, 15, § 56.—III.A whirling motion, a whirl, twirl, twist, rotation, revolution, a round, circle (mostly poet.):3.cum caeli turbine ferri,
Lucr. 5, 624:lunae,
id. 5, 632:ignium,
id. 6, 640; cf. Verg. A. 3, 573:teli (contorti),
id. ib. 6, 594; cf. id. ib. 11, 284; Luc. 3, 465; Sil. 4, 542:saxi,
whirling force, circular hurling, Verg. A. 12, 531:serpentis,
i. e. the coiling, Sil. 3, 191:Aegaeus,
whirlpool, vortex, Claud. Laud. Stil. 1, 287; so, rapax, Stat [p. 1918] Th. 4, 813:verterit hunc (servum in emancipatione) dominus, momento turbinis exit Marcus Dama,
i. e. of whirling round, Pers. 5, 78: militiae turbine factus eques, i. e. through the round of military gradation or promotion, Ov. Am. 3, 15, 6:vulgi,
i. e. a throng, crowd, Claud. II. Cons. Stil. 200.Turbo, ōnis, m., the name of a gladiator, Hor. S. 2, 3, 310. -
44 turbula
turbŭla, ae, f. dim. [turba], a disorderly group, a little crowd of people (Appuleian):turbulae complent totas plateas,
App. M. 11, p. 260, 16; 11, p. 159, 27; 4, p. 151, 39.
См. также в других словарях:
Disorderly — Dis*or der*ly, a. 1. Not in order; marked by disorder; disarranged; immethodical; as, the books and papers are in a disorderly state. [1913 Webster] 2. Not acting in an orderly way, as the functions of the body or mind. [1913 Webster] 3. Not… … The Collaborative International Dictionary of English
disorderly — I adjective aberrant, aggressive, agitated, anarchic, anarchical, anarchistic, barbaric, barbarous, bellicose, blustering, blustery, boisterous, brutal, careless, churlish, confused, contumacious, defiant, deranged, destructive, disagreeable,… … Law dictionary
Disorderly — Dis*or der*ly, adv. In a disorderly manner; without law or order; irregularly; confusedly. [1913 Webster] Withdraw yourselves from every brother that walketh disorderly. 2 Thess. iii. 6. [1913 Webster] Savages fighting disorderly with stones. Sir … The Collaborative International Dictionary of English
disorderly — 1580s, opposed to moral order, also opposed to legal authority; see DIS (Cf. dis ) + ORDERLY (Cf. orderly) (adj.). The meaning untidy is attested from 1630s; the older senses are those in disorderly house, disorderly conduct, etc … Etymology dictionary
disorderly — [adj1] messy, untidy all over the place*, chaotic, cluttered, confused, dislocated, disorganized, heterogeneous, indiscriminate, irregular, jumbled, mixed up, out of control*, out of line*, out of step*, out of whack*, scattered, scrambled,… … New thesaurus
disorderly — [dis ôr′dər lē] adj. 1. not orderly; untidy; unsystematic 2. causing a disturbance; unruly; riotous 3. Law violating public peace, safety, or order adv. Archaic in a disorderly manner disorderliness n … English World dictionary
disorderly — ► ADJECTIVE 1) lacking organization; untidy. 2) involving a breakdown of peaceful and law abiding behaviour. DERIVATIVES disorderliness noun … English terms dictionary
disorderly — [[t]dɪ̱sɔ͟ː(r)də(r)li[/t]] 1) ADJ GRADED If you describe something as disorderly, you mean that it is untidy, irregular, or disorganized. [FORMAL] There were young men and women working away at tables all over the large and disorderly room. Syn:… … English dictionary
disorderly — dis|or|der|ly [dısˈo:dəli US ˈo:rdər ] adj formal 1.) untidy or without any order ≠ ↑orderly ▪ clothes left in a disorderly heap 2.) behaving in a noisy violent way and causing trouble in a public place disorderly conduct/behaviour ▪ He was… … Dictionary of contemporary English
disorderly — dis|or|der|ly [ dıs ɔrdərli ] adjective 1. ) behaving in a noisy or violent way: She admitted conducting herself in a disorderly manner. drunk and disorderly (=behaving badly because of having drunk too much alcohol): He was fined $100 for being… … Usage of the words and phrases in modern English
disorderly — UK [dɪsˈɔː(r)də(r)lɪ] / US [dɪsˈɔrdərlɪ] adjective 1) not tidy The books were stacked in a disorderly pile on his desk. 2) behaving in a noisy or violent way She admitted conducting herself in a disorderly manner. drunk and disorderly (= behaving … English dictionary