Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

cognitionis+amor

  • 1 amor

    amor, ōris, m. (v. Stamm AM, wovon auch amo u. amicus), die Liebe aus Neigung u. Leidenschaft (Ggstz. odium; hingegen caritas = die »Liebe aus Achtung, Ehrfurcht, Bewunderung usw.«; vgl. Cic. part. or. 16 u. 88), konstr. mit in, erga, adversus, od. m. obj. Genet., I) eig. u. meton.: 1) eig.: amor novus, vetus, Cic.: naturalis, Cic.: pravus, Sen.: nimius, Val. Max.: insanus, Sen.: fraternus, Cic. – noster in te amor, Cic.: fraternus in alqm amor, Cic.: amor in patriam, Nep.: pietas et amor in patriam, Cic.: tuus amor erga me singularis, Cic.: amor adversus eandem libertam, Tac. ann. 13, 13. – amor iuvenum (zu den J.), Cic.: caecus amor sui, Hor.: parvuli sui nimio amore correptus, Val, Max. – amplecti od. prosequi alqm amore, Cic.: amare alqm amore singulari, Cic.: in amore esse alci, von jmd. geliebt werden, Cic.: habere amorem erga alqm, Cic.: habere alqm in amore, lieben, Cic.: im unedlen Sinne, amore perdita est, Plaut.: novercae Stratonices infinito amore correptus, Val. Max.: in amorem virginis incidere, Liv.: in amore haec omnia sunt vitia, Ter.: qui vitat amorem, Lucr.: ne sit ancillae tibi amor pudori, Hor.: am. primus, erste Liebeserklärung, Herzensergießung, Prop. – v. der Liebe der Tiere, Verg. georg. 3, 244. – im Plur., amores hominum in te, Cic.: amores sancti, die griechische edle Knabenliebe, Cic.: amores puerorum (zu den Kn.), Nep.: mihi est in amoribus, er wird von mir geliebt, Cic.: u. im unedlen Sinne, von Liebschaften, Liebeleien, Buhlschaften, amores furtivi, Catull.: meos amores eloquar, Plaut.: amores et hae deliciae, quae vocantur, Cic.: nutrit amores Cynthia, das Liebesfeuer, Prop.: incīdere arboribus amores, seine Liebe, das Geständnis, wie sehr man liebt, Prop. – personif., Amor, der Liebesgott, Amor, Kupido, Ἔρως, Verg., Ov. u.a. – im Plur. Liebesgötter, Amoretten, Ov., Hor. u.a. – 2) meton.: a) der geliebte Gegenstand, der Liebling, amor et deliciae generis humani (v. Titus), Suet. u. Eutr.: u. so (von dems.) amor generis humani, Pacat. paneg., od. amor orbis, Auson.: u. bes. im Plur., amores et deliciae tuae, Cic. – in bezug auf Geschlechtsliebe, die Liebe = der, die Geliebte, Plaut. u. Ov. – b) poet., der Liebe erzeugende Gegenstand, quaeritur et nascentis equi de fronte revolsus et matri praereptus amor, jenes der Mutter entraffte Liebesgewächs, Verg. Aen. 4, 516 (vgl. hippomanes). – II) übtr., die Liebe zu-, d.i. das lebhafte, leidenschaftliche Verlangen, die Sehnsucht nach etw., das Gelüst, die Begier, Lust, der Wunsch, am. consulatus, Cic.: cognitionis, Cic.: mortis, Cic. poët.: argenti, Hor.: negotii suscepti, Vorliebe, Eingenommenheit für usw., Liv.: poet. im Plur., amores nostri, mein Verlangen (nach dem Gesange), Verg. ecl. 9, 56. – m. Genet. Gerundii, amor edendi, Lucr.: amor habendi, Verg.: amor scribendi, Hor.: amor generandi, Zeugungstrieb, Tac. – poet. m. Infin., Verg. Aen. 2, 10; 3, 298; 6, 133. Stat. Theb. 1, 698. – / amōr gemessen bei Plaut. merc. 590; most. 142; trin. 259. Vergl. ecl. 10, 69; Aen. 11, 323; 12, 668.

    lateinisch-deutsches > amor

  • 2 amor

    amor, ōris, m. (v. Stamm AM, wovon auch amo u. amicus), die Liebe aus Neigung u. Leidenschaft (Ggstz. odium; hingegen caritas = die »Liebe aus Achtung, Ehrfurcht, Bewunderung usw.«; vgl. Cic. part. or. 16 u. 88), konstr. mit in, erga, adversus, od. m. obj. Genet., I) eig. u. meton.: 1) eig.: amor novus, vetus, Cic.: naturalis, Cic.: pravus, Sen.: nimius, Val. Max.: insanus, Sen.: fraternus, Cic. – noster in te amor, Cic.: fraternus in alqm amor, Cic.: amor in patriam, Nep.: pietas et amor in patriam, Cic.: tuus amor erga me singularis, Cic.: amor adversus eandem libertam, Tac. ann. 13, 13. – amor iuvenum (zu den J.), Cic.: caecus amor sui, Hor.: parvuli sui nimio amore correptus, Val, Max. – amplecti od. prosequi alqm amore, Cic.: amare alqm amore singulari, Cic.: in amore esse alci, von jmd. geliebt werden, Cic.: habere amorem erga alqm, Cic.: habere alqm in amore, lieben, Cic.: im unedlen Sinne, amore perdita est, Plaut.: novercae Stratonices infinito amore correptus, Val. Max.: in amorem virginis incidere, Liv.: in amore haec omnia sunt vitia, Ter.: qui vitat amorem, Lucr.: ne sit ancillae tibi amor pudori, Hor.: am. primus, erste Liebeserklärung, Herzensergießung, Prop. – v. der Liebe der Tiere, Verg. georg. 3, 244. – im Plur., amores hominum in te, Cic.: amores sancti, die griechische edle Knabenliebe, Cic.: amores pue-
    ————
    rorum (zu den Kn.), Nep.: mihi est in amoribus, er wird von mir geliebt, Cic.: u. im unedlen Sinne, von Liebschaften, Liebeleien, Buhlschaften, amores furtivi, Catull.: meos amores eloquar, Plaut.: amores et hae deliciae, quae vocantur, Cic.: nutrit amores Cynthia, das Liebesfeuer, Prop.: incīdere arboribus amores, seine Liebe, das Geständnis, wie sehr man liebt, Prop. – personif., Amor, der Liebesgott, Amor, Kupido, Ἔρως, Verg., Ov. u.a. – im Plur. Liebesgötter, Amoretten, Ov., Hor. u.a. – 2) meton.: a) der geliebte Gegenstand, der Liebling, amor et deliciae generis humani (v. Titus), Suet. u. Eutr.: u. so (von dems.) amor generis humani, Pacat. paneg., od. amor orbis, Auson.: u. bes. im Plur., amores et deliciae tuae, Cic. – in bezug auf Geschlechtsliebe, die Liebe = der, die Geliebte, Plaut. u. Ov. – b) poet., der Liebe erzeugende Gegenstand, quaeritur et nascentis equi de fronte revolsus et matri praereptus amor, jenes der Mutter entraffte Liebesgewächs, Verg. Aen. 4, 516 (vgl. hippomanes). – II) übtr., die Liebe zu-, d.i. das lebhafte, leidenschaftliche Verlangen, die Sehnsucht nach etw., das Gelüst, die Begier, Lust, der Wunsch, am. consulatus, Cic.: cognitionis, Cic.: mortis, Cic. poët.: argenti, Hor.: negotii suscepti, Vorliebe, Eingenommenheit für usw., Liv.: poet. im Plur., amores nostri, mein Verlangen (nach dem Gesange), Verg. ecl. 9, 56. – m. Genet. Gerundii, amor edendi,
    ————
    Lucr.: amor habendi, Verg.: amor scribendi, Hor.: amor generandi, Zeugungstrieb, Tac. – poet. m. Infin., Verg. Aen. 2, 10; 3, 298; 6, 133. Stat. Theb. 1, 698. – amōr gemessen bei Plaut. merc. 590; most. 142; trin. 259. Vergl. ecl. 10, 69; Aen. 11, 323; 12, 668.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amor

  • 3 amor

    ămor (old form ămŏs, like honos, labos, colos, etc., Plaut. Curc. 1, 2, 2; v. Neue, Formenl. I. p. 170), ōris, m. [amo], love (to friends, parents, etc.; and also in a low sense; hence in gen., like amo, while caritas, like diligere, is esteem, regard, etc.; hence amor is used also of brutes, but caritas only of men; v amo init.):

    Amicitiae caritate et amore cernuntur. Nam cum deorum, tum parentum, patriaeque cultus, eorumque hominum, qui aut sapientiā aut opibus excellunt, ad caritatem referri solet. Conjuges autem et liberi et fratres et alii, quos usus familiaritasque conjunxit, quamquam etiam caritate ipsā, tamen amore maxime continentur,

    Cic. Part. Or. 25, 88; cf. id. ib. 16, 56; Doed. Syn. IV. p. 100 (but amor is related to benevolentia as the cause to the effect, since benevolentia designates only an external, friendly treatment; but amor a real, internal love):

    amor, ex quo amicitia nominata, princeps est ad benevolentiam conjungendam,

    Cic. Am. 8, 26:

    nihil enim est, quod studio et benevolentiā, vel amore potius effici non possit,

    id. Fam. 3, 9; cf. Doed. Syn. IV. p. 105 (very freq. in all periods, and in every kind of style; in a low sense most freq. in the com. and eleg. poets, Petron., and similar authors; v. amo init.); constr. with in, erga, or the obj. gen. (with the gen. of the gerund, never in Cic., and perh. in no prose writer; but it is so found in Lucr., Ovid, and Hor.).
    I.
    Lit.: ab his initiis noster in te amor profectus, Cic. Fam. 13, 29:

    si quid in te residet amoris erga me,

    id. ib. 5, 5:

    amori nostro (i. e. quo a te amamur) plusculum etiam, quam concedit veritas, largiare,

    id. ib. 5, 12;

    Postquam primus amor deceptam morte fefellit,

    Verg. A. 4, 17:

    amabilis super amorem mulierum,

    Vulg. 2 Reg. 1, 26: in paternitatis amore, brotherly love (Gr. philadelphia), ib. 1 Pet. 1, 22; ib. 2 Pet. 1, 7 bis:

    amplecti aliquem amore,

    Cic. Att. 7, 1:

    habere amorem erga aliquem,

    id. ib. 9, 14:

    respondere amori amore,

    id. ib. 15, 21:

    conciliare amorem alicui,

    id. de Or. 2, 51 et saep.—Of sexual love, whether lawful or unlawful: Medea amore saevo saucia, Enn. Med. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (as a transl. of the Gr. erôti thumon ekplageis Iasonos, Eur. Med. prol. 8):

    videbantur illi (septem anni) pauci dies prae amoris magnitudine,

    Vulg. Gen. 29, 20; 29, 30:

    is amore projecticiam illam deperit,

    Plaut. Cist. 1, 3, 43:

    amore perdita est,

    id. Mil. 4, 6, 38:

    in amore haec omnia sunt vitia,

    Ter. Eun. 1, 1, 14:

    aeterno devictus volnere amoris,

    Lucr. 1, 35:

    qui vitat amorem,

    id. 4, 1069:

    Nec te noster amor tenet?

    Verg. A. 4, 307; 4, 395; Ov. M. 4, 256:

    ne sit ancillae tibi amor pudori,

    Hor. C. 2, 4, 1:

    meretricis amore Sollicitus,

    id. S. 2, 3, 252:

    ut majus esset odium amore, quo ante dilexerat,

    Vulg. 2 Reg. 13, 15:

    ambo vulnerati amore ejus,

    ib. Dan. 13, 10 al. —In both significations also in the plur.:

    amores hominum in te,

    Cic. Att. 5, 10:

    amores sancti,

    id. Fin. 3, 20, 68; cf. id. Tusc. 4, 34, 72:

    Ille meos, primus qui me sibi junxit, amores Abstulit,

    Verg. A. 4, 28:

    est is mihi in amoribus, i. e. valde a me amatur,

    Cic. Fam. 7, 32:

    meos amores eloquar,

    Plaut. Merc. 1, 1, 2:

    meretricii amores,

    Ter. And. 5, 4, 10:

    quem amore venerio dilexerat,

    Nep. Paus. 4, 1:

    amores et hae deliciae, quae vocantur,

    Cic. Cael. 19:

    quando Dido tantos rumpi non speret amores,

    Verg. A. 4, 292:

    Tabuit ex illo dementer amoribus usa,

    Ov. M. 4, 259:

    insanos fateamur amores,

    id. ib. 9, 519 et saep.; Hor. C. 3, 21, 3 et saep.—
    II.
    Meton.
    A.
    For the beloved object itself:

    amores et deliciae tuae,

    Cic. Div. 1, 36;

    Pompeius, nostri amores,

    id. Att. 2, 19; 16, 6;

    and ironic.: sed redeo ad amores deliciasque nostras, L. Antonium,

    id. Phil. 6, 5; Plaut. Poen. 1, 1, 79; Ov. M. 1, 617; 4, 137 al.—
    B.
    Personified: Amor, the god of love, Love, Cupid, Erôs:

    O praeclaram emendatricem vitae poëticam, quae Amorem flagitii et levitatis auctorem in concilio deorum collocandum putet,

    Cic. Tusc. 4, 32, 69:

    Deum esse Amorem turpis et vitio favens finxit libido,

    Sen. Phaedr. 195: Illum conjugem, quem Amor dederat, qui plus pollet potiorque est patre, vet. poët. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69:

    Omnia vincit Amor, et nos cedamus Amori,

    Verg. E. 10, 69:

    Improbe Amor, quid non mortalia corpora cogis?

    id. A. 4, 412:

    Paret Amor dictis carae genetricis,

    id. ib. 1, 689:

    Amor non talia curat,

    id. E. 10, 28:

    nec quid Amor curat,

    Ov. M. 1, 480:

    Amori dare ludum,

    Hor. C. 3, 12, 1; Prop. 1, 2, 8:

    non tot sagittis, Spicula quot nostro pectore fixit Amor,

    id. 3, 4, 2:

    pharetratus,

    Ov. Tr. 5, 1, 22:

    Notaque purpureus tela resumit Amor,

    id. Am. 2, 9, 34:

    movit Amor gemmatas aureus alas,

    id. R. Am. 39 et saep.—Also in the plur., Cupids, Loves:

    corpora nudorum Amorum,

    Ov. M. 10, 516:

    lascivi Amores,

    Hor. C. 2, 11, 7:

    parvi Amores,

    Prop. 3, 1, 11:

    Amores volucres,

    Ov. Ep. 16, 201:

    pharetrati,

    id. R. Am. 519 al. —
    C.
    A strong, passionate longing for something, desire, lust:

    consulatūs amor,

    Cic. Sull. 26, 73:

    gloriae,

    id. Arch. 11, 28:

    amicitiae,

    id. Tusc. 4, 33, 70:

    lactis,

    Verg. G. 3, 394:

    vini,

    Liv. 9, 18:

    auri,

    Verg. A. 1, 349:

    argenti,

    Hor. S. 2, 3, 78:

    nummi,

    Juv. 14, 138:

    laudum,

    Verg. A. 9, 197 et saep.:

    cognitionis,

    Cic. Fin. 4, 7, 18.—With gerund:

    edundi,

    Lucr. 4, 870:

    habendi,

    Ov. M. 1, 131, and Hor. Ep. 1, 7, 85:

    scribendi,

    id. S. 2, 1, 10.— Poet., with inf.:

    si tantus amor casus cognoscere nostros,

    Verg. A. 2, 10:

    seu rore pudico Castaliae flavos amor est tibi mergere crines,

    Stat. Th. 1, 698.—
    * D.
    Poet., a love-charm, philtre:

    quaeritur et nascentis equi de fronte revolsus Et matri praereptus amor,

    Verg. A. 4, 516; upon which passage Serv. remarks: Secundum Plinium, qui dicit in Naturali Historiā (8, 42, 66, § 163 sqq.) pullos equinos habere in fronte quandam carnem, quam eis statim natis adimit mater; quam si quis forte [p. 109] praeripuerit, odit pullum et lac ei denegat; v. hippomanes.

    Lewis & Short latin dictionary > amor

  • 4 amor

    I ōris m. (в поэзии иногда amōr)
    1) любовь (in, erga и adversus aliquem и alicujus rei C etc.)
    a. patriae (in patriam) Cлюбовь к родине
    in amore esse alicui C — быть любимым кем-л.
    habere ali quem in amore C — любить кого-л.
    in amorem alicujus incĭdere L — влюбиться в кого-л.
    2) страсть, томление, сильное желание ( cognitionis C)
    a. habendi H — жадность, корыстолюбие, любостяжание
    3) (= hippomanes 2.) нарост на лбу новорождённых жеребят V
    II Amor, ōris m.
    Амор, бог любви, т. е. Купидон V, Q etc.

    Латинско-русский словарь > amor

  • 5 insero [1]

    1. īn-sero, sēvī, situm, ere, einsäen, einpflanzen, einpfropfen, I) eig.: A ) einsäen, frumentum, Colum. 5, 7, 3. – B) einpfropfen, pfropfen, a) im allg.: pirum bonam in pirum silvaticam, Varro: omne genus surculi omni generi arboris, Colum.: ex arbore in arborem, Varro: sarmentum, Colum. – Partiz. subst., īnsitum, ī, n., das Gepfropfte, das Pfropfreis, Varro u. Colum. – b) prägn., mit Pfropfreisern versehen, pfropfen, vitem, oleam, Colum.: arbutum fetu nucis, Verg.: insita mala, Verg.: insita arbor, Colum. – II) übtr.: A) gleichs. einpfropfen, stirps alieni generis insita (utero mulae), Colum. 6, 36, 2. – in Calatinos Atilios insitus, einverleibt, Cic. Sest. 72: insitus (eingeschoben) et adoptivus, Tac. ann. 13, 14. – B) einpflanzen, haec (eloquentia) inserit novas opiniones, evellit insitas, Cic.: vitia, Hor. – Partiz. īnsitus, a, um, eingepflanzt, angeboren, angestammt, von Natur od. durch Erziehung usw. eigen, virtus, opinio, Cic.: natura, der Volkscharakter, Liv.: amor ille penitus insitus animo, Cic.: insitus menti cognitionis amor, Cic.: lex est ratio summa insita in natura, quae etc., Cic.: hoc naturā insitum est, ut etc., Cic. – ut esset insitum militibus nostris aut vincere aut emori, Cic. de off. 3, 114: huic populo ita fuerat libertas insita, ut etc., Cic. – C) vereinigen, animos corporibus, Cic. Tim. 44.

    lateinisch-deutsches > insero [1]

  • 6 insero

    1. īn-sero, sēvī, situm, ere, einsäen, einpflanzen, einpfropfen, I) eig.: A ) einsäen, frumentum, Colum. 5, 7, 3. – B) einpfropfen, pfropfen, a) im allg.: pirum bonam in pirum silvaticam, Varro: omne genus surculi omni generi arboris, Colum.: ex arbore in arborem, Varro: sarmentum, Colum. – Partiz. subst., īnsitum, ī, n., das Gepfropfte, das Pfropfreis, Varro u. Colum. – b) prägn., mit Pfropfreisern versehen, pfropfen, vitem, oleam, Colum.: arbutum fetu nucis, Verg.: insita mala, Verg.: insita arbor, Colum. – II) übtr.: A) gleichs. einpfropfen, stirps alieni generis insita (utero mulae), Colum. 6, 36, 2. – in Calatinos Atilios insitus, einverleibt, Cic. Sest. 72: insitus (eingeschoben) et adoptivus, Tac. ann. 13, 14. – B) einpflanzen, haec (eloquentia) inserit novas opiniones, evellit insitas, Cic.: vitia, Hor. – Partiz. īnsitus, a, um, eingepflanzt, angeboren, angestammt, von Natur od. durch Erziehung usw. eigen, virtus, opinio, Cic.: natura, der Volkscharakter, Liv.: amor ille penitus insitus animo, Cic.: insitus menti cognitionis amor, Cic.: lex est ratio summa insita in natura, quae etc., Cic.: hoc naturā insitum est, ut etc., Cic. – ut esset insitum militibus nostris aut vincere aut emori, Cic. de off. 3, 114: huic populo ita fuerat libertas insita, ut etc., Cic. – C) vereinigen, animos corporibus, Cic. Tim. 44.
    ————————
    2. īn-sero, seruī, sertum, ere, hineinfügen, - stecken, -tun, -bringen, I) eig.: A) im allg.: collum in laqueum, Cic.: cibum alci in os, Cic.: per clostrum, qua (wo) se commissura laxaverat, quattuor denarios in tabernam, Sen.: calceo pedem, Amm.: laevam tunicis manum, Ov.: gemmas soleis, Curt.: uno lino decies HS, an eine Schnur für eine Million Sest. (Perlen) anreihen, Tert.: seram posti, Ov.: ossa inserta catenis et implicita, Plin. ep.: ins. ex propinquo telum, eindringen lassen, hineinstoßen, Liv.: trecentos, hineinpacken (in ein Schiff), Hor.: insertae fenestrae, die in die Wände eingelassenen Fensteröffnungen, Verg.: praedia agris meis vicina atque etiam inserta, darin liegende, Plin. ep. – oculos in alcis pectora, den Blick dringen lassen, Ov.: oculos suos secretis, Cypr.: u. oculos huic miraculo, den Blick werfen auf usw., Val. Max. – ins. se turbae, sich hineinbegeben in usw., Ov. art. am. 1, 605. – B) insbes.: a) als t. t. der Gärtnerspr., einpfropfen, quidquid inserueris, vimine diligenter ligato, Colum. de arb. 8, 2: inserantur fructuosae arbores vel gemmis vel surculis, mögen okuliert od. gepfropft werden, Hieron. epist. 125, 11: non insertae arbores fici sed sponte natae, Porphyr. Hor. epod. 16, 46: surculus insertus, Colum. de arb. 8, 3. – b) als t. t. der Weberei, den Einschlag durch den Aufzug (vermittels des Weberschiffchens) schie-
    ————
    ßen, subtemen (radiis) ins., Ov. met. 6, 56. Sen. ep. 90, 20. – II) übtr.: A) hineinbringen, einmischen, einfügen, einschalten, falsa vitiaque, Vell.: iocos historiae, Ov.: narrationes orationibus, Quint.: alqd huic loco, Vell.: tantae rerum magnitudini hoc, qualecumque est, Vell.: nomen suum verum carmini, Lact.: deos minimis rebus, Liv.: poet., alqm vitae, beim Leben erhalten, Stat.: nomen famae, berühmt machen, Tac. dial. – ins. se, sich in etw. einmischen, inserentibus se centurionibus, Tac.: se bellis, Ov.: sese fortunae, sich dem Glücke aufdrängen, Tac. (vgl. ignobilitatem suam magnis nominibus, Tac.). – B) insbes., einreihen, einverleiben, alqm vatibus, choro, Hor.: stellis, unter die Sterne versetzen (= Unsterblichkeit verleihen), Hor.: insertus familiae, numero civium, Suet.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > insero

  • 7 innātus

        innātus adj.    [P. of innascor], native, inborn, innate, inherent, natural: cupiditas scientiae: amor, V.: murex, native, O.: vecordia quoiquam, T.: ingeniis semina virtutum: alacritas naturaliter omnibus, Cs.: in nobis cognitionis amor.
    * * *
    innata, innatum ADJ
    natural, inborn

    Latin-English dictionary > innātus

  • 8 cognitio

    cōgnitio, ōnis f. [ cognosco ]
    1) познавание, узнавание, ознакомление
    omnia quae cognitione digna sunt C — всё, что достойно познания
    2) (по)знание, понятие, представление
    3) расследование, разбор дела, следствие (caedis, falsi testamenti, de ejusmodi criminibus Su; rerum capitalium L)
    c. patrum T (praetoria Q) — сенатское (преторское) расследование
    4) узнавание, опознание Ter

    Латинско-русский словарь > cognitio

  • 9 insitus

    I 1. īnsitus, a, um
    part. pf. к insero I
    2. adj.
    врождённый, прирождённый, присущий (cognitionis amor menti i. est C)
    II īnsitus, (ūs) m. [ insero 1. ]

    Латинско-русский словарь > insitus

  • 10 īnsitus

        īnsitus adj.    [P. of 1 insero], ingrafted, grafted: mala, V.—Fig., implanted, inborn, innate, fixed: deorum cognitiones: penitus opinio: vis, H.: menti cognitionis amor: feritas, L.
    * * *
    insita, insitum ADJ
    inserted, incorporated, attached; grafting (plant); innate

    Latin-English dictionary > īnsitus

  • 11 innascor

    in-nascor, nātus sum, 3, v. dep., to be born in, to grow or spring up in a place.
    I.
    Lit.:

    neglectis urenda filix innascitur agris,

    Hor. S. 1, 3, 37:

    Fauni velut innati triviis,

    id. A. P. 245:

    innata rupibus altis robora,

    Ov. H. 7, 37:

    eodem innati solo, quod incolunt,

    Just. 2, 6:

    innata in cornibus cervi hedera,

    Plin. 8, 32, 50, § 117:

    calvitium uni tantum animalium homini, praeterquam innatum,

    excepting those that have it naturally, id. 11, 37, 47, § 131.—
    II.
    Trop. (class.), to arise in, originate in, be produced in:

    in hac elatione animi nimia cupiditas principatus innascitur,

    Cic. Off. 1, 19, 64.—Hence, P. a.: innātus, a, um, inborn, innate, inherent, natural.
    (α).
    With dat.: non mihi avaritia umquam innatast;

    satis habeo divitiarum,

    Plaut. Mil. 4, 2, 71:

    innatam esse homini probitatem,

    Cic. Fin. 2, 31, 99:

    sunt ingeniis nostris semina innata virtutum,

    id. Tusc. 3, 1, 2:

    est quaedam alacritas naturaliter innata omnibus,

    Caes. B. C. 3, 92, 3:

    affectata aliis castitas, tibi ingenita et innata,

    Plin. Pan. 20, 2.—
    (β).
    With in and abl.:

    tantus est igitur innatus in nobis cognitionis amor,

    Cic. Fin. 5, 18, 48:

    in animis eorum insitum atque innatum esse videtur,

    id. Verr. 2, 4, 48.—
    (γ).
    Absol.:

    nos habere insitam quandam, vel potius innatam cupiditatem scientiae,

    Cic. Fin. 4, 2, 4:

    innata atque insita anteponantur assumptis atque adventiciis,

    id. Top. 18, 69:

    affectatio innata videtur esse, non arcessita,

    Quint. 9, 3, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > innascor

  • 12 insero

    1.
    in-sĕro, sēvi, sĭtum, 3, v. a. [in-, 1. sero], to sow or plant in; to ingraft (class.).
    I.
    Lit.:

    frumentum,

    Col. 5, 7, 3:

    pirum bonam in pirum silvaticam,

    to ingraft, graft, Varr. R. R. 1, 40, 5:

    vitem,

    Col. Arb. 8, 2:

    fissā modo cortice virgam Inserit,

    Ov. M. 14, 631; Hor. Epod. 2, 12:

    inseritur et nucis arbutus horrida fetu,

    Verg. G. 2, 69 Forbig. ad loc.; so,

    cum Vergilius insitam nucibus arbutum dicat,

    Plin. 15, 15, 17, § 57. —
    II.
    Trop., to implant:

    num qua tibi vitiorum inseverit olim Natura,

    Hor. S. 1, 3, 35:

    remedia herbis invisis,

    Plin. 22, 6, 7, § 15:

    animos corporibus,

    to unite, Cic. Univ. 12, 38.—Hence, insĭtus, a, um, P.a., ingrafted, grafted.
    A.
    Lit.:

    arbor,

    Col. Arb. 20, 2:

    mala,

    Verg. G. 2, 33.—
    2.
    Transf., of animals:

    discordantem utero suo generis alieni stirpem insitam recipere,

    a hybrid, Col. 6, 36, 2.— Subst.: insĭtum, i, n., a graft, scion, Col. 5, 11, 8.—
    III.
    Trop., implanted by nature, inborn, innate, natural:

    O generosam stirpem et tamquam in unam arborem plura genera, sic in istam domum multorum insitam atque illigatam sapientiam,

    Cic. Brut. 58, 213: reliqua est ea causa, quae non jam recepta, sed innata;

    neque delata ad me, sed in animo sensuque meo penitus affixa atque insita est,

    id. Verr. 2, 5, 53, § 139:

    Deorum cognitiones,

    id. N. D. 1, 17, 44:

    tam penitus insita opinio,

    id. Clu. 1, 4:

    notio quasi naturalis atque insita in animis nostris,

    id. Fin. 1, 9, 31:

    menti cognitionis amor,

    id. ib. 4, 7, 18:

    hoc naturā est insitum, ut,

    id. Sull. 30, 83:

    feritas,

    Liv. 34, 20, 2.— In gen., taken in, incorporated, admitted, adopted:

    ex deserto Gavii horreo in Calatinos Atilios insitus,

    Cic. Sest. 33, 72:

    insitus et adoptivus,

    Tac. A. 13, 14.
    2.
    in-sĕro, sĕrŭi, sertum, 3, v. a. [in-, 2. sero], to put, bring, or introduce into, to insert (class.); constr. with in and acc., or with dat.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    collum in laqueum,

    Cic. Verr. 2, 4, 17, § 37; id. de Or. 2, 39, 162:

    oculos in pectora,

    Ov. M. 2, 94:

    caput in tentoria,

    Liv. 8, 36, 6:

    gemmas aureis soleis,

    Curt. 9, 1, 29:

    falces longuriis,

    Caes. B. G. 3, 14:

    subtegmen radiis,

    Ov. M. 6, 56:

    in avium nidis aliquid,

    Plin. 24, 19, 113, § 174.—
    B.
    In partic., to ingraft: quidquid inserueris, vimine diligenter ligato, Col. Arb. 8, 2:

    surculus insertus,

    id. ib. 3.—
    II.
    Trop., to bring into, introduce, to mix or mingle with:

    amputanda plura sunt illi aetati, quam inserenda,

    Cic. Cael. 31, 76:

    jus est, quod non opinio genuit, sed quaedam innata vis inseruit,

    id. Inv. 2, 53, 161:

    historiae jocos,

    Ov. Tr. 2, 444:

    querelas,

    Tac. H. 1, 23:

    adeo minimis etiam rebus prava religio inserit Deos,

    Liv. 27, 23, 2:

    contiones directas operi suo,

    Just. 38, 3:

    tantae rerum magnitudini hoc inserere,

    Vell. 2, 107, 1:

    haec libello,

    Suet. Dom. 18: manus, to set one ' s hands to, Luc. 8, 552:

    liberos sceleri,

    to draw into, involve in crime, Sen. Thyest. 322:

    nomina alienae gentis Aeacidis,

    Ov. M. 13, 33; cf.:

    ignobilitatem suam magnis nominibus,

    Tac. A. 6, 2: se, to mingle with, join, engage in:

    inserentibus se centurionibus,

    id. H. 2, 19:

    se turbae,

    Ov. A. A. 1, 605:

    se bellis civilibus,

    id. M. 3, 117: civium numero, to reckon or enroll among, Suet. Aug. 42:

    Liviorum familiae,

    id. Tib. 3:

    stellis et concilio Jovis,

    Hor. C. 3, 25, 6:

    aliquem vitae,

    i. e. to preserve alive, Stat. S. 5, 5, 72: nomen famae, to attach to fame, i. e. to render celebrated, Tac. Or. 10.

    Lewis & Short latin dictionary > insero

  • 13 insitus

    [st1]1 [-] insitus, a, um: part. passé de insero. - [abcl][b]a - greffé, enté. - [abcl]b - introduit dans, inséré. - [abcl]c - conçu (qui est dans le sein). - [abcl]d - donné par la nature, naturel, gravé dans l'âme, inné.[/b] [st1]2 [-] insitŭs, ūs, m. (seul. à l'abl. insitu) = insitio.
    * * *
    [st1]1 [-] insitus, a, um: part. passé de insero. - [abcl][b]a - greffé, enté. - [abcl]b - introduit dans, inséré. - [abcl]c - conçu (qui est dans le sein). - [abcl]d - donné par la nature, naturel, gravé dans l'âme, inné.[/b] [st1]2 [-] insitŭs, ūs, m. (seul. à l'abl. insitu) = insitio.
    * * *
        Insitus, pen. corr. Participium. Planté, Semé, Enté.
    \
        Insitus menti amor cognitionis. Cic. Un amour que nature a semé ou planté en nous.
    \
        Insitus vrbi ciuis. Sallust. Qui n'est point naturel citoyen.
    \
        Insita feritas. Liu. Naturelle.
    \
        Insita penitus opinio, et vetusta. Cic. Enracinee.
    \
        Doctrina vim promouet insitam. Horat. La vertu naturelle.
    \
        Insitus, huius insitus, pen. corr. Plin. Enture, Entement.

    Dictionarium latinogallicum > insitus

  • 14 duco

    dūco, xi, ctum, 3 ( imp. duc;

    but duce,

    Plaut. Ep. 3, 3, 18; id. Most. 1, 4, 11; id. Poen. 5, 4, 59; id. Rud. 2, 3, 55; id. Trin. 2, 2, 103; id. Truc. 2, 5, 26.— Perf. sync.: duxti, Varr. ap. Non. 283, 32; Cat. 91, 9; Prop. 1, 3, 27), v. a. [cf. Goth. tiuh-an; O. H. Germ. zieh-an, to draw; Germ. -zog, in Herzog, commander, duke], to lead, conduct, draw, bring forward, in all senses; very freq. passing over into the signif. of the compounds abducere, deducere, adducere, producere, etc., and of the synonyms agere, trahere, movere, etc. (very freq.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quo sequar? quo ducis nunc me?

    Plaut. Bacch. 3, 3, 2: duc hos intro, id. Am. 2, 2, 224; id. Aul. 2, 6, 13:

    duc ac demonstra mihi,

    id. Cist. 2, 3, 36:

    suas secum mulierculas sunt in castra ducturi,

    Cic. Cat. 2, 10 fin.; cf. Caes. B. G. 5, 5 fin. et saep.:

    (difficile iter) vix qua singuli carri ducerentur,

    id. ib. 1, 6, 1; cf.

    plaustra,

    Ov. Tr. 3, 10, 34: aquam ducere, Cato ap. Charis. p. 192 P.; so,

    aquam per fundum ejus,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4:

    spiritum naribus,

    Varr. R. R. 2, 3, 5: so,

    spiritum per siccas fauces,

    Sen. Ben. 3, 8; cf.:

    aërem spiritu,

    Cic. N. D. 2, 6 fin.:

    animam spiritu,

    id. ib. 2, 54, 136; and in gen.: spiritum, for to live, id. Fam. 10, 1; cf.:

    vitam et spiritum,

    id. de Imp. Pomp. 12, 33:

    tura naribus,

    to inhale, Hor. C. 4, 1, 22:

    sucos nectaris,

    to drink in full draughts, to quaff, id. ib. 3, 3, 34; cf.

    pocula,

    id. ib. 1, 17, 22; and:

    Liberum,

    id. ib. 4, 12, 14.— Poet.:

    jucunda oblivia vitae (referring to the waters of Lethe),

    Hor. S. 2, 6, 62 (cf. Verg. A. 6, 714 sq.) et saep.:

    mucronem,

    to draw from the scabbard, Verg. A. 12, 378; cf.:

    ferrum vaginā,

    Ov. F. 4, 929:

    ensem vagina,

    Sil. 8, 342;

    but: ensem duxerat faber,

    had beaten out, forged, Tib. 1, 3, 48:

    sortem,

    Cic. Div. 2, 33; Verg. A. 6, 22;

    hence, also transf. of that which is drawn by lot,

    Cic. Div. 1, 18, 34; id. Rep. 1, 34; Suet. Caes. 12; Tac. A. 1, 54; 3, 28 al.:

    pondus aratri,

    to draw, Ov. M. 7, 119:

    remos,

    to row, id. ib. 1, 294; cf. id. ib. 4, 353:

    numerosa brachia,

    in dancing, id. Am. 2, 4, 29:

    lanas,

    to spin, id. ib. 4, 34; cf.

    stamina,

    id. ib. 4, 221:

    ubera,

    to milk, id. ib. 9, 358:

    frena manu,

    to guide, govern, id. ib. 15, 518: vela, to haul (= navigare), Prop. 1, 6, 2:

    manus, of swimming,

    id. 3, 20, 2:

    ilia,

    to draw the flanks together, become broken-winded, Hor. Ep. 1, 1, 9:

    os,

    to draw awry, to make wry faces, Cic. Or. 25 fin.; Quint. 9, 3, 101; cf.

    vultum,

    Ov. M. 2, 774; id. P. 4, 8, 13; Mart. 1, 41 et saep.:

    non equus impiger Curru ducet Achaico Victorem,

    to draw along, Hor. C. 4, 3, 5; cf. id. Ep. 1, 1, 93.— Absol.:

    sibi quisque ducere, trahere, rapere,

    to take to one's self, appropriate, Sall. J. 41, 5.—
    B.
    Esp.
    1.
    To lead, conduct, as a way or road:

    via ducit (te), in urbem?

    Verg. E. 9, 1; cf. Plin. Ep. 7, 5; Verg. A. 1, 401; Ov. F. 2, 679:

    Brundisium Minuci melius via ducat an Appi,

    Hor. Ep. 1, 18, 20:

    via ad undas,

    Ov. M. 3, 602:

    via ad infernas sedes,

    id. ib. 4, 433; cf.:

    iter ad urbem,

    id. ib. 437; Curt. 3, 28, 19; Sen. Prov. 6, 7; id. Vit. Beat. 1; Plin. 18, 11, 29, § 111; Quint. 5, 9, 14; Liv. 5, 40, 8 al.—
    2.
    Se, in colloq. lang., to betake one's self, go:

    jam me ad regem recta ducam,

    Plaut. Am. 4, 3, 8; id. Aul. 4, 8, 8; id. Bacch. 4, 2, 11; Ter. Hec. 4, 1, 7: Balbus duxit se a Gadibus, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 1.—
    3.
    A legal t. t., to take, lead away, drag, carry off a person before court, to prison, to punishment, etc.: POST. DEINDE. MANVS. INIECTIO. ESTO. IN. IVS. DVCITO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; so,

    in jus,

    Liv. 2, 27:

    illos duci in carcerem jubent,

    Cic. Verr. 2, 5, 30:

    aliquem in carcerem,

    Suet. Caes. 20:

    in vincula,

    id. ib. 79:

    ad mortem,

    Cic. Cat. 1, 1, 1; Nep. Phoc. 4, 3; and absol.:

    ducite, ubi capiat, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 5, 65; Sen. de Ira, 1, 16, 14; Suet. Calig. 27; Plin. Ep. 10, 97, 3 al.: NI. IVDICATVM. FACIT. AVT. QVIS. ENDO. EM. IVRE. VINDICIT. SECVM. DVCITO. VINCITO, etc., XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45:

    decreta ejus modi: SI PETIT DUCAS. C. Fuficium duci jussit petitorem,

    to be imprisoned, Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31; so of a debtor (addictus) who is led off as a slave, Novat. ap. Cic. de Or. 2, 63, 255; Plaut. Bacch. 5, 2, 87; Cic. Fl. 20 fin.; Liv. 6, 14 sq.; cf. id. 2, 23 med.; cf.

    prov.: stultitiast venatum ducere invitas canes,

    Plaut. Stich. 1, 2, 83. —
    4.
    Uxorem, to lead a wife home, i. e. to marry:

    bona uxor si ea deducta est, etc.... Verum egon eam ducam domum, Quae, etc.?

    Plaut. Mil. 3, 1, 91:

    uxorem domum,

    id. Aul. 2, 1, 40; Ter. Ph. 2, 1, 68:

    filiam Orgetorigis in matrimonium,

    Caes. B. G. 1, 9, 3; cf. Liv. 4, 4:

    eum uxorem ducturum esse aliam,

    Plaut. Cist. 1, 1, 105:

    uxorem (or aliquam, filiam alicujus, etc.),

    id. Aul. 2, 1, 48; id. Cas. prol. 69 et saep.; Ter. And. 1, 1, 128; 2, 1, 21 et saep.; Cic. Sest. 3; Caes. B. G. 1, 53, 4; id. B. C. 3, 110, 2; Verg. E. 8, 29; Vulg. Marc. 10, 11 et saep.— Absol.:

    si tu negaris ducere,

    Ter. And. 2, 3, 5; 2, 3, 9; id. Phorm. 2, 3, 76; Liv. 4, 4 al.: jugum ducere cum infidelibus, i. e. to be yoked in marriage, Vulg. 2 Cor. 6, 14.—Rarely for nubere: si ignorans statum Erotis ut liberum duxisti, isque postea servus est judicatus, etc., Imp. Antonin. ap. Cod. Just. 5, 18, 3.—In the comic poets, of taking home prostitutes, Plaut. Most. 1, 1, 35; 4, 2, 44; id. Men. 1, 2, 15; id. Stich. 5, 4, 48; id. Truc. 3, 2, 10 et saep.—
    5.
    In milit. lang.
    a.
    Said of a commander, to lead, to cause to move, to march his army in any direction:

    locis apertis exercitum ducere,

    Caes. B. G. 1, 41, 4; cf. id. B. C. 1, 64 fin.; 1, 68, 1:

    exercitum ab Allobrogibus in Segusianos,

    id. B. G. 1, 10 fin.:

    exercitum in fines Suessionum,

    id. ib. 2, 12, 1; cf. id. ib. 4, 38, 3;

    5, 18, 1: exercitum (legiones, etc.) in Bellovacos,

    id. ib. 2, 13, 1; 5, 24, 2 et saep.; cf. Tac. A. 2, 57:

    cohortes ad eam partem munitionum, quae, etc.,

    Caes. B. C. 3, 62, 2:

    exercitum Uticam,

    id. ib. 2, 26, 1:

    reliquas copias contra Labienum,

    id. B. G. 7, 61 fin. et saep.—In pass., of the soldiers, to march, move:

    quam in partem aut quo consilio ducerentur,

    Caes. B. G. 1, 40, 2.—And in act., absol., of the general himself, to march, move (a favorite expression of Liv.;

    not in Caes. or Sall.): (Mettus) ducit, quam proxime ad hostem potest,

    Liv. 1, 23; 1, 27; 9, 35; 22, 18 et saep.—Hence,
    b.
    In gen., to lead, command an army or (more freq.) a division:

    qua in legatione duxit exercitum,

    Cic. Mur. 9, 20; so,

    exercitum,

    Nep. Eum. 13, 1; id. Epam. 7, 3:

    qui superiore anno primum pilum duxerat,

    Caes. B. G. 5, 35, 6; 6, 38, 1; id. B. C. 3, 91, 1:

    ordinem,

    id. ib. 1, 13, 4; 3, 104, 3; Suet. Vesp. 1:

    partem exercitūs,

    Sall. J. 55, 4 et saep.—Rarely, to lead a division in front, in advance:

    consuetudine sua Caesar sex legiones expeditas ducebat: post eas... inde, etc.,

    Caes. B. G. 2, 19, 2; hence also, to march in front, take the lead, said of the division that forms the van:

    pars equitum et auxiliariae cohortes ducebant, mox prima legio, etc.,

    Tac. A. 1, 51; cf. id. ib. 1, 64 fin.
    (β).
    Transf. beyond the milit. sphere, to lead, to be leader, head, chief, first in any thing:

    accedit etiam, quod familiam ducit,

    Cic. Fam. 7, 5 fin. Manut.; so,

    familiam,

    id. Phil. 5, 11, 30; id. Fin. 4, 16, 45:

    ordines,

    id. Phil. 1, 8, 20:

    classem (discipulorum),

    Quint. 1, 2, 24 Spald.:

    funus,

    Hor. Epod. 8, 12:

    toros,

    Ov. F. 6, 668 et saep.—
    c.
    To conduct as prisoners in a triumph:

    per triumphum,

    Cic. Verr. 2, 5, 26, § 67:

    in triumpho,

    Plin. 7, 43, 45, § 139, v. triumphus.—
    6.
    With the accessory idea of creation, formation, to produce, form, construct, make, fashion, shape, dispose (cf.:

    struo, pono, condo, fundo): parietem per vestibulum alicujus,

    to erect, Cic. Mil. 27 fin.; cf.

    muros,

    Hor. C. 4, 6, 23:

    vallum ex castris ad aquam,

    Caes. B. C. 1, 73, 2:

    fossam,

    id. B. G. 7, 72, 1; 7, 73, 2:

    arcum,

    Ov. M. 3, 160:

    lateres de terra,

    Vitr. 2, 3:

    vivos vultus de marmore (with excudere spirantia aera),

    Verg. A. 6, 849; cf. id. ib. 7, 634; Hor. Ep. 2, 1, 240; Varr. ap. Non. 283, 32; Plin. 7, 37, 38, § 125; Quint. 10, 3, 18 Spald.; Juv. 7, 237; hence, poet. also:

    epos,

    Hor. S. 1, 10, 44:

    carmen,

    Ov. Tr. 1, 11, 18; 3, 14, 32:

    versus,

    id. ib. 5, 12, 63 et saep.:

    liniam ex colore,

    Plin. 35, 10, 36, § 81; Quint. 2, 6, 2; cf.

    orbem,

    id. 11, 3, 118:

    alvum,

    to bring forth by clysters, Cels. 2, 12; 4, 4 et saep.: alapam alicui, qs. to fetch one a box on the ear, Phaedr. 5, 3, 2; cf.

    colaphum,

    Quint. 6, 3, 83 Spald.:

    pugnum,

    Dig. 47, 10, 4 et saep.;

    so esp. of processions, dances, etc.: funus,

    Cic. Quint. 15 fin.; Ov. M. 14, 746; Verg. G. 4, 256; cf.

    exsequias,

    Plin. 8, 42, 64, § 154:

    pompam,

    Ov. H. 12, 152; id. F. 6, 405; id. M. 13, 699:

    choros,

    Tib. 2, 1, 56; Hor. C. 1, 4, 5; 4, 7, 6 et saep.; cf.

    choreas,

    Ov. M. 8, 582; 14, 520.—
    7.
    To receive, admit, take any thing (not ante-Aug.):

    cicatricem,

    Ov. Tr. 3, 11, 66; Liv. 29, 32, 12:

    rimam,

    Ov. M. 4, 65:

    situm,

    to grow rusty, Quint. 1, 2, 18:

    formam,

    Ov. M. 1, 402:

    colorem,

    id. ib. 3, 485; cf.

    pallorem,

    to grow pale, id. ib. 8, 760:

    nomina,

    Hor. C. 3, 27, 76:

    notam,

    id. ib. 4, 2, 59 et saep.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to lead, guide, draw, conduct:

    progredimur quo ducit quemque voluntas,

    Lucr. 2, 258; cf. Hor. Ep. 1, 3, 27; 1, 6, 57:

    ad strepitum citharae cessatum ducere curam,

    id. ib. 1, 2, 31:

    Liber vota bonos ducit ad exitus,

    id. C. 4, 8, 34; cf. Quint. 12, 1, 26:

    per quaedam parva sane ducant (futurum oratorem),

    id. 1, 10, 5; cf. id. 1, 1, 27; 1, 5, 58.—Prov.:

    ducunt volentem fata, nolentem trahunt,

    Sen. Ep. 107.—
    B.
    In partic.
    1.
    To draw, deduce, [p. 616] derive its origin or beginning from, any thing:

    ab aliqua re totius vitae ducere exordium,

    Cic. Fin. 5, 7, 18; cf.:

    exordium a nostra persona,

    Quint. 3, 8, 8; 4, 1, 7:

    principium disputationis a principe investigandae veritatis,

    Cic. N. D. 2, 21 fin.:

    belli initium a fame,

    id. Att. 9, 9, 2; cf. Quint. 1, 1, 21:

    initia causasque omnium ex quatuor temporum mutationibus,

    Cic. N. D. 2, 19, 49:

    originem ab Isocrate,

    Quint. 2, 15, 4; 1, 6, 38; Hor. C. 3, 17, 5 al.:

    ingressionem non ex oratoriis disputationibus, sed, etc.,

    Cic. Or. 3, 11:

    honestum ab iis rebus,

    id. Off. 1, 18, 60; id. Or. 39, 135:

    nomen ex quo,

    id. Ac. 11, 41; cf.:

    nomen a Graeco,

    Quint. 1, 6, 3; 3, 7, 1; Hor. S. 2, 1, 66 et saep.; cf.

    also: utrumque (sc. amor et amicitia) ductum (al. dictum) est ab amando,

    Cic. Lael. 27; id. Fin. 2, 24, 78.—
    2.
    To lead a person, as regards his will or opinions, in any direction; to move, incite, induce, allure, in a good or bad sense (most freq. in the pass.):

    ita me ad credendum tua ducit oratio,

    Cic. Tusc. 2, 18:

    nos ducit scholarum consuetudo,

    Quint. 4, 2, 28; 5, 11, 19; cf. id. 9, 1, 21:

    ducit te species,

    Hor. S. 2, 2, 35 et saep.:

    declamatores quosdam perversa ducit ambitio, ut, etc.,

    Quint. 10, 7, 21.—In the pass.:

    si quis statuarum honore aut gloria ducitur,

    Cic. Verr. 2, 2, 58 fin.:

    eloquentiae laude,

    id. Or. 32, 115:

    quaestu et lucro,

    id. Tusc. 5, 3, 9:

    hoc errore ut, etc.,

    id. Off. 1, 41; cf.:

    litteris eorum et urbanitate, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 41, 120:

    omnes trahimur et ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem,

    id. Off. 1, 6 et saep.—
    b.
    In a bad sense, to cheat, deceive, Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Capt. 4, 2, 7; Ter. And. 4, 1, 20; id. Ph. 3, 2, 15; Prop. 2, 17, 1 (3, 8, 1 M.); Ov. H. 19, 13; id. M. 3, 587 (with decipere).—
    3.
    With regard to time, to draw out, extend, protract, prolong:

    bellum,

    Caes. B. G. 1, 38, 4; id. B. C. 2, 18, 6; 2, 37, 5 sq.; Cic. Fam. 7, 3, 2; Liv. 22, 25 et saep.; cf.:

    bellum longius,

    Caes. B. C. 1, 64, 2; 3, 42, 3:

    bellum in hiemem,

    id. ib. 1, 61, 3:

    eam rem longius,

    id. B. G. 7, 11, 4; cf.:

    rem prope in noctem,

    id. B. C. 3, 51, 7:

    rem leniter,

    Liv. 3, 41 et saep. Also transf., of time itself:

    tempus,

    Cic. Verr. 2, 1, 11; Nep. Them. 7:

    diem ex die,

    Caes. B. G. 1, 16, 4; and of persons who are put off, delayed:

    ubi se diutius duci intellexit,

    id. ib. 1, 16, 5.—Less freq. (mostly poet.),
    b.
    In gen., of time, to pass, spend, enjoy:

    aetatem in litteris,

    Cic. Fin. 5, 19, 50; so,

    aetatem,

    Hor. Ep. 2, 2, 202:

    vitam,

    id. Epod. 17, 63; Sen. Ep. 45, 10; cf. Verg. A. 2, 641 (where, shortly before, vitam producere):

    noctes,

    Prop. 1, 11, 5; Plin. Ep. 6, 31, 13:

    somnos,

    Verg. A. 4, 560.—
    4.
    In mercant. lang., to calculate, compute, reckon: age nunc summam sumptus duc, Lucil. ap. Non. 283, 30:

    minimum ut sequamur, quoniam XC. medimnūm milia duximus, accedant eo, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 49; id. Att. 6, 1, 5 and 16; 6, 2, 7; Varr. R. R. 3, 16, 11; Gell. 1, 20, 5.—
    b.
    Transf. beyond the mercant. sphere.
    (α).
    Rationem alicujus, to consider, calculate, care for one's advantage or interest (a favorite expression of Cicero):

    duxi meam rationem, quam tibi facile me probaturum arbitrabar,

    Cic. Att. 8, 11 D, § 7; so,

    suam quoque rationem,

    to have respect to one's own advantage, id. Verr. 2, 1, 48; and:

    non minorem aratorum quam populi rationem,

    Suet. Aug. 42 fin.:

    salutis meae rationem,

    Cic. Fam. 7, 3:

    rationem officii, non commodi,

    id. Sest. 10, 23; cf. id. Rosc. Am. 44, 128:

    unius cujusque temporis ducta ratio est,

    id. Div. in Caecil. 4, 16:

    rationem officii atque existimationis,

    id. Quint. 16, 53.—
    (β).
    In gen., to reckon, consider, hold, account, esteem as any thing (cf. aestimo and existimo;

    very freq. in prose and poetry): parvi id ducebat,

    Cic. Fin. 2, 8, 24:

    pro nihilo aliquid,

    Plaut. Pers. 4, 4, 85; Cic. Verr. 2, 2, 16 fin.; id. Tusc. 5, 32, 90; cf. Auct. Her. 4, 20, 28:

    ea pro falsis ducit,

    Sall. C. 3, 2; cf.:

    innocentiam pro malevolentia,

    id. ib. 12, 1:

    vos eritis judices, Laudin' an vitio duci id factum oportuit,

    Ter. Ad. prol. 5; so,

    aliquid honori,

    Sall. J. 11, 3:

    aliquid laudi, Nep. praef. § 4: aliquem despicatui,

    Cic. Fl. 27, 65: nihil praeter virtutem in bonis ducere (for which, shortly after, in bonis habere = numerare), Cic. Fin. 3, 3;

    aliquem in numero hostium,

    id. Verr. 2, 5, 25 fin.; Caes. B. G. 6, 32, 1; cf. ib. 6, 23, 8; without in, ib. 6, 21, 2; cf.:

    aliquem loco affinium,

    Sall. J. 14, 1 Kritz. N. cr.: aliquid testimonii loco, Quint. 5, 9, 10:

    tutelae nostrae duximus, cum Africo bello urgerentur,

    Liv. 21, 41; cf.:

    officii duxit exorare filiae patrem, etc.,

    Suet. Tib. 11:

    faceret, quod e republica fideque sua duceret,

    id. ib. 25, 7 et saep.:

    malum cum amici tuum ducis malum,

    Plaut. Capt. 1, 2, 48; cf.:

    Archytas iracundiam seditionem quandam animi vere ducebat,

    Cic. Rep. 1, 38:

    eorum, quos idoneos ducebat, consilium habet,

    Sall. J. 62, 4:

    nil rectum nisi quod placuit sibi ducunt,

    Hor. Ep. 2, 1, 83.— With acc. and inf.:

    sic equidem ducebam animo rebarque futurum,

    Verg. A. 6, 690:

    ut omnia tua in te posita esse ducas humanosque casus virtute inferiores putes,

    Cic. Lael. 2, 7, 19 fin.; id. Rep. 1, 2; 1, 17; 1, 38; 3, 9 (three times); Sall. J. 93, 5; Liv. 22, 14, 6; 22, 59, 5; Caes. B. G. 1, 3, 2; 4, 30, 2; 6, 18 et saep.—Here too probably belongs the much disputed passage: ludos et inania honoris medio rationis atque abundantiae duxit (= ludos publicos cum aliis rebus quae ad inania honoris pertinent, duxit, i. e. existimavit habendos et ponendos in medio rationis atque abundantiae, ut inter rationem, quae plane spernit inania, et abundantiam, quae eadem ostentat, media via incederet), he thought right to manage them in a middle course between reason and profusion, Tac. Agr. 6 fin., v. Dübner and Orell. ad h. l.

    Lewis & Short latin dictionary > duco

См. также в других словарях:

  • amour — Amour, m. acut. Est l affection passionnée qu on porte à quelque femme, si qu il signifie chose de plus vehemente impression d esprit que ce mot Amitié le plus souvent. Selon ce on dit, Il fait l amour à une telle, Illam cupide amat, Il se prend… …   Thresor de la langue françoyse

  • ГУГО СЕН-ВИКТОРСКИЙ — [лат. Hugo de St. Victore; Гуго Парижский, Hugo Parisiensis] (после 1096 11.02.1141, Париж), средневек. философ, католич. богослов, мистик, глава сен викторской богословской школы. Жизнь О жизни Г. С. В. сохранились скудные сведения; точно не… …   Православная энциклопедия

  • Peter Maxwell Davies — Sir Peter Maxwell Davies, CBE (n. Salford, Lancashire, 8 de septiembre de 1934) es un compositor y director de orquesta inglés. Contenido 1 Biografía 2 Música 2.1 Hitos de su carrera …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»